Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 16 września 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Wójcik

po rozpoznaniu

na posiedzeniu w dniu 16 września 2025 roku w Warszawie

wniosku Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania (...) przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie
od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.

w przedmiocie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia świadka Z. Z.

na podstawie art. 285 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 12 ust. 1 i 2 w zw. z art. 10 ust. 3 ustawy z dnia
21 stycznia 1999 r. o sejmowej komisji śledczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1024), art. 98 § 2 k.p.k.

postanawia:

1.  zarządzić zatrzymanie i przymusowe doporowadzenie Z. Z. w charakterze świadka na posiedzenie Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości
oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych
m.in. z wykorzystaniem oprogramowania (...) przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. wyznaczone w dniu 29 września 2025 r. na godzinę 10:30;

2.  odroczyć sporządzenie uzasadnienia na czas do 7 dni.

SSO Magdalena Wójcik

Z: odpis postanowienia proszę doręczyć Komisji, Z. Z. i jego pełnomocnikowi oraz właściwej jednostce policji w celu wykonania.

SSO Magdalena Wójcik

Sygn. akt VIII Ko 313/25

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 16 września 2025 roku

Pierwsze dwa terminy przesłuchania Z. Z. przez Komisję Śledczą
do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno – rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania (...) przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno – skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia
16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. zostały wyznaczone na 1 lipca 2024 r.
i 10 lipca 2024 r. Świadek nie stawił się, każdorazowo usprawiedliwiając swoje niestawiennictwo zwolnieniami lekarskimi.

Następnie, biegły lekarz stwierdził, że stan zdrowia Z. Z. pozwala na jego uczestnictwo w posiedzeniu Komisji Śledczej.

Trzeci termin przesłuchania Z. Z. został wyznaczony na 14 października 2024 r. Świadek kolejny raz nie stawił i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa. Komisja Śledcza podjęła uchwałę o skierowaniu do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosku
o nałożenie na świadka kary pieniężnej w wysokości 3000 zł.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 6 listopada 2024 r., sygn. akt VIII Ko 177/24, utrzymanym w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2025 r., sygn. akt II AKz 1211/24, uwzględniono częściowo wniosek Komisji Śledczej i nałożono na Z. Z. karę pieniężną w wysokości 2000 zł
za nieusprawiedliwione niestawiennictwo w charakterze świadka na posiedzeniu ww. Komisji 14 października 2024 r.

Czwarty termin przesłuchania Z. Z. został wyznaczony na 4 listopada 2024 r. Świadek kolejny raz nie stawił się i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa. Komisja Śledcza ponownie podjęła uchwałę o skierowaniu do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosku o nałożenie na świadka kary pieniężnej w wysokości 3000 zł.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 listopada 2024 r., sygn. akt XVIII Ko 97/24, utrzymanym w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 22 stycznia 2025 r., sygn. akt II AKz 1189/24, uwzględniono wniosek Komisji Śledczej i nałożono na Z. Z. karę pieniężną w wysokości 3000 zł za nieusprawiedliwione niestawiennictwo w charakterze świadka na posiedzeniu ww. Komisji 4 listopada 2024 r.

Na zlecenie Komisji Śledczej Biuro (...) Kancelarii Sejmu sporządziło opinię prawną z dnia 31 października 2024 r. w zakresie procedury mającej zastosowanie w przypadku niewykonania obowiązku z art. 11 ust. 1 ustawy o sejmowej komisji śledczej przez Posła na Sejm, w której wskazano, że w świetle art. 105 ust. 5 Konstytucji RP możliwym jest zarządzenie przez Sąd Okręgowy w Warszawie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia posła, który nie stawił się bez usprawiedliwienia na wezwanie Komisji Śledczej.

Wobec powyższego, 4 listopada 2024 r. Komisja Śledcza podjęła uchwałę
o wystąpieniu do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka. Następnie, Komisja Śledcza skierowała za pośrednictwem Prokuratora Generalnego wniosek do Marszałka Sejmu o wyrażenie przez Sejm zgody
na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie na posiedzenie Komisji Śledczej posła Z. Z.. W dniu 22 listopada 2024 r. Prokurator Generalny skierował do Marszałka Sejmu ww. wniosek, wskazując, że spełnia on warunki formalne i materialnoprawne.

Uchwałą z dnia 5 grudnia 2024 r. Sejm wyraził zgodę na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie Z. Z. na posiedzenie Komisji Śledczej.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2025 r., sygn. akt VIII Ko 212/24, utrzymanym w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2025 r., sygn. akt II AKz 168/25, zarządzono zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie Z. Z. na posiedzenie Komisji Śledczej.

Piąty termin przesłuchania Z. Z. został wyznaczony na 31 stycznia 2025 r. Świadek został doprowadzony po zakończeniu prac Komisji, w konsekwencji czego nie został przesłuchany.

W dniu 3 lutego 2025 r. Komisja Śledcza zwróciła się do Prokuratora Generalnego
o wystąpienie z wnioskiem o wyrażenie przez Sejm zgody na aresztowanie na okres maksymalnie 30 dni posła Z. Z. w celu zapewnienia jego stawiennictwa
na posiedzeniu Komisji Śledczej. Prokurator Generalny wystąpił do Marszałka Sejmu
z powyższym wnioskiem. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 marca 2025 r., sygn. akt VIII Ko 65/25, nie uwzględniono wniosku o zastosowanie kary porządkowej aresztu wobec Z. Z..

Szósty termin przesłuchania Z. Z. został wyznaczony na 24 kwietnia
2025 r. Świadek kolejny raz nie stawił się i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa. Komisja Śledcza podjęła uchwałę o skierowaniu do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosku
o nałożenie na świadka kary pieniężnej w wysokości 3000 zł.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2025 r., sygn. akt XVIII Ko 130/25, uwzględniono wniosek Komisji Śledczej i nałożono na Z. Z. karę pieniężną w wysokości 3000 zł za nieusprawiedliwione niestawiennictwo w charakterze świadka na posiedzeniu ww. Komisji 24 kwietnia 2025 r.

Siódmy termin przesłuchania Z. Z. został wyznaczony na 5 czerwca 2025 r. Świadek kolejny raz nie stawił i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa.

Komisja Śledcza podjęła uchwałę o skierowaniu do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosku o nałożenie na świadka kary pieniężnej w wysokości 3000 zł.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2025 r., sygn. akt XII Ko 141/25, uwzględniono wniosek Komisji Śledczej i nałożono na Z. Z. karę pieniężną w wysokości 3000 zł za nieusprawiedliwione niestawiennictwo w charakterze świadka na posiedzeniu ww. Komisji 5 czerwca 2025 r.

Ósmy termin przesłuchania Z. Z. został wyznaczony na 27 czerwca 2025 r. Świadek kolejny raz nie stawił się i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa. Komisja Śledcza podjęła uchwałę o skierowaniu do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosku
o nałożenie na świadka kary pieniężnej w wysokości 3000 zł.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2025 r., sygn. akt XVIII Ko 180/25, nie uwzględniono wniosku Komisji Śledczej o nałożenie na Z. Z. kary pieniężnej w wysokości 3000 zł, uznając, niestawiennictwo w charakterze świadka na posiedzeniu ww. Komisji 27 czerwca 2025 r. za usprawiedliwione.

Następnie, 27 czerwca 2025 r. Komisja Śledcza podjęła uchwałę o wystąpieniu do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka. Następnie, Komisja Śledcza skierowała za pośrednictwem Prokuratora Generalnego wniosek do Marszałka Sejmu o wyrażenie przez Sejm zgody na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie na posiedzenie Komisji Śledczej posła Z. Z.. W dniu 10 lipca 2025 r. Prokurator Generalny skierował do Marszałka Sejmu ww. wniosek, wskazując, że spełnia
on warunki formalne i materialnoprawne.

Uchwałą z dnia 25 lipca 2025 r. Sejm wyraził zgodę na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie Z. Z. na posiedzenie Komisji Śledczej.

W dniu 28 lipca 2025 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie wpłynął wniosek Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania (...) przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia
16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. o zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka Z. Z. na posiedzenie Komisji wyznaczone na dzień 29 września 2025 r.
na godzinę 10:30.

W uzasadnieniu wskazano, że na 27 czerwca 2025 r. Komisja Śledcza zaplanowała kolejne, ósme już przesłuchanie Z. Z. w charakterze świadka. Wezwanie zostało doręczone skutecznie, niemniej jednak Z. Z. nie stawił się na posiedzenie i nie usprawiedliwił swojej nieobecności. Wobec powyższego, na posiedzeniu Komisji Śledczej
27 czerwca 2025 r. podjęta została uchwała o wystąpieniu do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka.

W dniu 4 września 2025 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie wpłynęła odpowiedź pełnomocnika Z. Z. na powyższy wniosek, w której wniósł o nieuwzględnienie wniosku, wskazując, że:

1.  postanowieniem tymczasowym z dnia 8 sierpnia 2025 r. w sprawie o sygn. akt Ts 164/25 Trybunał Konstytucyjny orzekł o zakazie wydawania wobec Z. Z. orzeczeń m.in. przez Sąd Okręgowy w Warszawie w przedmiocie pozbawienia wolności Z. Z., w tym o jego zatrzymaniu na wniosek Sejmowej Komisji Śledczej ds. (...), jak również o zakazie występowania przez Komisję Śledczą do Sądu Okręgowego
w W. z wnioskami w przedmiocie m.in. zatrzymania i przymusowego doprowadzenia Z. Z., wobec czego zaistniała negatywna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k.;

2.  w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 września 2024 r., sygn. akt U 4/24, zgodnie z którym art. 2 uchwały Sejmu RP z dnia 17 stycznia 2024 r. w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania (...) przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP, zatem brak jest wniosku uprawnionego organu, który mógłby wystąpić do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o zatrzymanie
i przymusowe doprowadzenie świadka Z. Z., wobec czego zaistniała negatywna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.;

3.  przepisy art. 285 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 105 Konstytucji RP w zw. z art. 10 ust. 5 pkt 3 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora w zw. z art. 5 EKPC uniemożliwiają nałożenie na posła kary porządkowej w postaci zatrzymania i przymusowego doprowadzenia, zaś Z. Z. – w związku z pełnieniem funkcji posła na Sejm RP – objęty jest immunitetem parlamentarnym, który uniemożliwia nałożenie na niego kary porządkowej w postaci zatrzymania i przymusowego doprowadzenia, tym samym Komisja Śledcza nie mogła wystąpić do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o nałożenie na Z. Z. ww. kary porządkowej, bowiem Sejm nie posiadał uprawnienia
do uchylenia immunitetu Z. Z. z uwagi na obowiązujące przepisy Konstytucji RP oraz ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, które wskazują, że Parlament może wyrazić zgodę na zatrzymanie lub aresztowanie tylko w związku z pociągnięciem parlamentarzysty wyłącznie do odpowiedzialności karnej, wobec czego zaistniała negatywna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k.;

4.  Z. Z. – zgodnie z postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia
27 stycznia 2025 r., sygn. akt VIII Ko 212/24, został 31 stycznia 2025 r. doprowadzony
na posiedzenie Sejmowej Komisji Śledczej, jednakże do przesłuchania świadka nie doszło z przyczyn od niego niezależnych, bowiem Komisja Śledcza zamknęła swoje posiedzenie pomimo faktu, że członkowie Komisji, w szczególności jej przewodnicząca, mieli wiedzę, że Z. Z. został zatrzymany i znajdował się w budynku obrad Komisji, tym samym Komisja Śledcza dobrowolnie odstąpiła od przesłuchania świadka pomimo realnej możliwości przeprowadzenia tej czynności, co czyni ponowny wniosek w przedmiocie zatrzymania i doprowadzenia Z. Z. na posiedzenie Komisji Śledczej
za niedopuszczalny z uwagi na fakt, że jest on oparty na takich samych podstawach faktycznych i prawnych, jak wniosek uwzględniony przez Sąd Okręgowy w Warszawie, podczas gdy nie ma prawnej możliwości ponownego zatrzymania i pozbawienia wolności na podstawie tych samych okoliczności i dowodów;

5.  Z. Z. został wezwany na 24 kwietnia 2025 r. do Prokuratury Okręgowej
w P. w celu złożenia zeznań w charakterze świadka, gdzie stawił się i został przesłuchany, zatem jego nieobecność na posiedzeniu Komisji Śledczej wyznaczonym
na ten sam dzień uznać należy za usprawiedliwioną, w związku z czym nie można stwierdzić, że Z. Z. uporczywie nie stawia się na wezwania Komisji;

6.  Z. Z. nie stawił się na posiedzenie Komisji Śledczej 5 czerwca 2025 r., bowiem w tym dniu był niezdolny do pracy, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim, tym samym nieobecność na powyższym posiedzeniu uznać należy za usprawiedliwioną;

7.  Z. Z. 27 czerwca 2025 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby, co zostało potwierdzone w zaświadczeniu lekarskim z dnia 27 czerwca 2025 r. wystawionym przez lekarza z Belgii, co wiązało się z odbyciem badań radiologicznych dotyczących kontroli stanu zdrowia w związku z przebytą chorobą nowotworową, tym samym Z. Z. z przyczyn obiektywnych nie mógł stawić się na posiedzenie Komisji Śledczej, a jego nieobecność była usprawiedliwiona, co zostało potwierdzone przez Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2025 r., sygn. akt XVIII Ko 180/25, w którym nie uwzględniono wniosku Komisji Śledczej o nałożenie na Z. Z. kary porządkowej w postaci kary pieniężnej.

W dniu 15 września 2025 r. do sądu wpłynęła replika Wnioskodawcy, Komisji Śledczej na odpowiedź na wniosek zawierająca kontrargumenty do twierdzeń zawartych w piśmie pełnomocnika Z. Z..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

Wskazać należy, że treść postanowienia tymczasowego Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 8 sierpnia 2025 r., wydanego w sprawie o sygn. akt Ts 164 / 25 w trybie art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i in. na wniosek skarżącego Z. Z. w związku ze złożoną przez niego skargą konstytucyjną, była przedmiotem analizy sądu, a ocena dotyczyła dopuszczalności takiego rozstrzygnięcia w świetle kognicji Trybunału określonej w tym przepisie. Zgodnie
z art. 79 ust.1 cytowanej ustawy, Trybunał Konstytucyjny może jedynie zawiesić lub wstrzymać wykonanie orzeczenia, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, jeżeli jego wykonanie mogłoby spowodować nieodwracalne skutki lub poważną szkodę. Przepis ten zakreśla zatem kompetencję Trybunału Konstytucyjnego wąsko – wyłącznie do zabezpieczenia skutków wykonania konkretnych aktów stosowania prawa będących podstawą skargi konstytucyjnej. Tym samym postanowienie tymczasowe ma charakter środka ochrony indywidualnej, a nie instrumentu ingerencji w działalność innych organów państwa.

W analizowanym postanowieniu można rozróżnić elementy mieszczące się
w ustawowych granicach od tych, które je przekraczają. Dopuszczalne byłoby zatem, choć czysto teoretycznie (w aktualnym stanie faktycznym jest to bezprzedmiotowe, gdyż zatrzymanie Z. Z. na podstawie zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 27 stycznia 2025r. , sygn. akt VIII Ko 212 / 24 już nastąpiło), wstrzymanie wykonania postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 17 lipca 2025 r. w sprawie o sygn. akt II AKz 168/25 – jako klasyczny przykład zastosowania art. 79 ust. 1 cytowanej ustawy – tj. zapobieżenie nieodwracalnym skutkom wykonania orzeczenia wobec skarżącego. Niedopuszczalne natomiast są w ocenie sądu rozstrzygnięcia, w których Trybunał Konstytucyjny stwierdził bezskuteczność czynności sądowych i pozasądowych, zakazał wydawania podobnych orzeczeń w przyszłości przez sądy i Komisję Śledczą oraz ograniczył możliwość kierowania wniosków przez tę komisję.

Tego rodzaju rozstrzygnięcia wykraczają w ocenie sądu poza kognicję Trybunału Konstytucyjnego, gdyż art. 79 ust.1 cytowanej ustawy nie przyznaje mu kompetencji
do prewencyjnego blokowania działalności innych organów władzy ani do stwierdzania nieskuteczności ich czynności.

Reasumując, postanowienie tymczasowe Trybunału Konstytucyjnego z 8 sierpnia 2025 r. można by czysto teoretycznie uznać za częściowo dopuszczalne – w zakresie dotyczącym zawieszenia wykonania konkretnego postanowienia sądu. W pozostałej części rozstrzygnięcie to narusza granice kompetencji wynikających z art. 79 ust. 1 ustawy i należy ocenić je jako niedopuszczalne.

Po drugie, stanowczo wskazać należy, iż kompetencja Trybunału do wydawania postanowień tymczasowych musi być interpretowana w granicach wyznaczonych przez zasadę podziału władzy oraz ustrój władzy sądowniczej. W orzecznictwie konstytucyjnym przyjmuje się szeroko, że z uwagi na obowiązywanie zasady legalizmu (adresowanej także do Trybunału Konstytucyjnego) niedopuszczalne jest wykonywanie przez Trybunał kompetencji innego organu konstytucyjnego, w tym nadzoru jurysdykcyjnego nad stosowaniem prawa przez sądy powszechne. Tym bardziej zatem wydając postanowienie tymczasowe Trybunał nie może wkraczać w sferę sprawowania wymiaru sprawiedliwości, gdyż ta została konstytucyjnie zastrzeżona dla sądów (art. 175 ust.1 Konstytucji).

Nie sposób zgodzić się także z twierdzeniem pełnomocnika Z. Z., jakoby wobec wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 września 2024 r., sygn. akt U 4/24, brak było podmiotu mającego uprawnienie do wystąpienia do Sądu Okręgowego o orzeczenie
o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu świadka na posiedzenie Komisji Śledczej. Przede wszystkim, powyższy wyrok nie został opublikowany zgodnie z przepisem
art. 190 ust. 3 Konstytucji RP, wobec czego nie wszedł w życie. Nie można zatem uznać,
że orzeczenie to ma moc powszechnie obowiązującą, o której mowa w art. 190 ust. 1 Konstytucji RP. Ponadto, jak powszechnie wiadomo, istnieją wątpliwości co do skuteczności powołania na urząd Sędziego Trybunału Konstytucyjnego jednego z członków składu, który wydał ww. wyrok, tj. J. W.. Został on bowiem powołany na to stanowisko, chociaż było ono już obsadzone przez inną osobę, prawidłowo wybraną przez Sejm. Sąd Okręgowy podziela pogląd, iż powołanie J. W. na Sędziego Trybunału Konstytucyjnego jest wadliwe konstytucyjnie, a co za tym idzie orzeczenia wydane z jego udziałem nie mogą być uznawane za wyroki wydawane przez sąd ustanowiony ustawą. Stanowisko sądu w tym zakresie znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 7 maja 2021 r. w sprawie (...) przeciwko Polsce (skarga nr (...)), w którym wskazano, iż naruszenie procedury wyboru sędziów, którzy obsadzili już zajęte miejsca, nastąpiło z tak poważną wadą prawną, że naruszyło istotę prawa do sądu ustanowionego ustawą w rozumieniu art. 6 ust 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Po trzecie, sąd uznał za nietrafny argument pełnomocnika Z. Z. dotyczący niemożności zatrzymania i przymusowego doprowadzenia posła z uwagi na immunitet parlamentarny. Przede wszystkim, art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora stanowi, że poseł nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. Zakaz zatrzymania obejmuje wszelkie formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej posła przez organy stosujące przymus. Natomiast, zgodnie z dyspozycją przepisu art. 10 ust. 4 ww. ustawy, wniosek
o zatrzymanie lub aresztowanie posła składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego. W przypadku Z. Z. Prokurator Generalny złożył stosowny wniosek do Marszałka Sejmu, w którym ocenił, że wniosek Przewodniczącej Komisji zawiera wszystkie elementy wymagane przepisem art. 10 ust. 5 tejże ustawy, natomiast uchwała Sejmu została podjęta przy spełnieniu kryteriów zawartych w art. 10 ust. 7 wskazanej ustawy. Ponadto, zauważyć należy,
że immunitet parlamentarny chroni posła przed odpowiedzialnością karną w ramach określonych w art. 105 Konstytucji. W niniejszej sprawie Z. Z. występuje w roli świadka, nie zaś oskarżonego czy podejrzanego, a regulacje zawarte w art. 285 k.p.k. nie mają charakteru represyjnego, lecz dyscyplinujący.

Po czwarte, jak powszechnie wiadomo, pomimo zatrzymania i przymusowego doprowadzenia Z. Z. na posiedzenie 31 stycznia 2025 r., świadek nie został przesłuchany. Wobec medialnego charakteru sprawy i bieżącej transmisji przebiegu zatrzymania i przymusowego doprowadzenia świadka, nie ulega wątpliwości, że skład Komisji Śledczej miał wiedzę o rozpoczęciu realizacji tej czynności. Zakończenie prac Komisji przed doprowadzeniem świadka na salę obrad nie zasługuje na aprobatę ze strony sądu, zwłaszcza, że doprowadzenie świadka po zakończeniu obrad Komisji nie wynikało z wyłącznej winy świadka, lecz stanowiło wynik wszystkich czynników towarzyszących realizacji postanowienia sądu. Okoliczność ta pozostaje jednak bez bezpośredniego związku z oceną zasadności aktualnie rozpoznawanego wniosku o zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie tego świadka na posiedzenie Komisji. Niezależnie bowiem od powyższego, Z. Z. został skutecznie wezwany na kolejne trzy terminy posiedzeń, na które nie stawił się i nie usprawiedliwił należycie swojej nieobecności. Świadek miał zatem możliwość dobrowolnego stawienia się na posiedzenie Komisji Śledczej, czego zaniechał. W ocenie sądu, wielokrotne niestawiennictwo Z. Z., w tym pięciokrotne bez usprawiedliwienia, skutkujące czterokrotnym ukaraniem karą pieniężną – uznać można za wystarczające podstawy
do przyjęcia, że niestawiennictwo Z. Z. nosi cechy uporczywości, a bez przymusowego zatrzymania i doprowadzenia świadek nie stawi się na posiedzeniu Komisji Śledczej dobrowolnie. Podkreślenia w tym miejscu wymaga fakt, że świadek ten publicznie oświadczył, że dobrowolnie nie stawi się przed Komisją, co w sposób bezpośredni wskazuje
na celowe, obstrukcyjne działanie świadka. Wskazać należy, iż zadaniem kary porządkowej jest wymuszenie obowiązku procesowego, co w przypadku Z. Z. czterokrotnie nie spełniło swojego celu, natomiast zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie – zgodnie
z dyspozycją przepisu art. 285 § 2 k.p.k., również może być stosowane w wypadkach warunkujących zastosowanie kary pieniężnej tj. w sytuacji, w której świadek nie stawi się bez należytego usprawiedliwienia. Nie sposób przy tym podzielić stanowiska pełnomocnika Z. Z. w zakresie przeszkód w zastosowaniu zatrzymania i przymusowego doprowadzenia ponownie w tej samej sprawie na tych samych podstawach faktycznych
i prawnych, gdyż instytucja ta ma na celu zdyscyplinowanie świadka i Kodeks postępowania karnego nie wyklucza więcej niż jednokrotnego zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby wzywanej w tej samej sprawie, podobnie jak stosowania kary pieniężnej, co również miało miejsce w przypadku Z. Z., a prawidłowość tej czynności nie była kwestionowana.

Po piąte, w ocenie Sądu, nie można uznać nieobecności Z. Z.
na posiedzeniu 24 kwietnia 2025 r. za usprawiedliwioną, gdyż z normy zawartej
w art. 285 § 1 k.p.k. wyraźnie wynika konieczność należytego usprawiedliwienia nieobecności. Zdaniem pełnomocnika Z. Z., jego stawiennictwo w tym samym dniu
na przesłuchaniu w Prokuraturze Okręgowej w P.jest równoznaczne z uznaniem nieobecności na posiedzeniu Komisji Śledczej w tym czasie za usprawiedliwioną. Podkreślić należy, że skoro Z. Z. powziął informację o kolizji terminów, miał obowiązek poinformować o tym Komisję Śledczą, najlepiej z odpowiednim wyprzedzeniem tak, aby umożliwić zmianę terminu. Świadek jednak nie tylko nie przekazał Komisji stosownej informacji przed wyznaczonym na 24 kwietnia 2025 r. posiedzeniem, lecz nawet nie złożył usprawiedliwienia w późniejszym terminie. Ponadto, postanowieniem z dnia 3 czerwca 2025 r. w sprawie o sygn. akt XVIII Ko 130/25 Sąd Okręgowy w Warszawie nałożył na Z. Z. karę pieniężną w wysokości 3000 zł za nieusprawiedliwione niestawiennictwo
na posiedzeniu w dniu 24 kwietnia 2025 r. Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności, argument pełnomocnika Z. Z. uznać należy za chybiony.

Po szóste, podkreślenia wymaga fakt, że przepis art. 117 § 2a k.p.k. – znajdujący zastosowanie w związku z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 21 stycznia 1999 r. o sejmowej komisji śledczej – wyraźnie wskazuje na konieczność przedstawienia zaświadczenia od lekarza sądowego, jeżeli powodem niestawiennictwa świadka jest choroba. Z ustaleń sądu wynika,
że Z. Z. został skutecznie zawiadomiony o terminie posiedzenia 5 czerwca 2025 r., zatem miał możliwość uzyskania stosownego zaświadczenia i tym samym należytego usprawiedliwienia swojej nieobecności na ww. terminie posiedzenia, czego zaniechał – zarówno przed terminem posiedzenia, jak i później. Zauważyć przy tym należy, że niezdolność do pracy w okresie choroby nie jest tożsama z niemożnością stawiennictwa przed organem wzywającym świadka na przesłuchanie w tym samym czasie. Kwestia oceny tych okoliczności leży zaś w kompetencjach lekarza sądowego. Ponadto, postanowieniem z dnia 27 czerwca 2025 r. w sprawie o sygn. akt XII Ko 141/25 Sąd Okręgowy w Warszawie nałożył na Z. Z. karę pieniężną w wysokości 3000 zł za nieusprawiedliwione niestawiennictwo
na posiedzeniu w dniu 5 czerwca 2025 r. Wobec powyższych okoliczności, argument pełnomocnika Z. Z. w tym zakresie nie zasługuje na poparcie.

Po siódme, powtórzyć należy, że Kodeks postępowania karnego nakłada na świadka obowiązek należytego usprawiedliwienia nieobecności, przy czym nieobecność spowodowana chorobą wymaga przedłożenia zaświadczenia od lekarza sądowego. Nie sposób pominąć również okoliczności opuszczenia przez Z. Z. kraju w dniu posiedzenia wyznaczonego na 27 czerwca 2025 r., gdyż – jak wynika z odpowiedzi na wniosek – spowodowana była ona „odbyciem badań radiologicznych dotyczących kontroli stanu zdrowia w związku z przebytą chorobą nowotworową”, co z założenia wymaga wcześniejszego umówienia terminu, nie była zatem spowodowana nagłym pogorszeniem stanu zdrowia świadka. Niemniej jednak, sąd nie jest władny oceniać tej kwestii, bowiem należy
to do kompetencji lekarza sądowego. Z. Z. miał jednak możliwość choćby uprzedzenia Komisji Śledczej o swojej nieobecności, czego nie uczynił. Wprawdzie postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2025 r. w sprawie o sygn. akt XVIII Ko 180/25 Sąd Okręgowy w Warszawie nie uwzględnił wniosku Komisji Śledczej o nałożenie na Z. Z. kary pieniężnej w wysokości 3000 zł, uznając, niestawiennictwo w charakterze świadka na posiedzeniu ww. Komisji 27 czerwca 2025 r. za usprawiedliwione, jednakże, zgodnie
z art. 8 § 1 k.p.k. orzeczenie to nie jest dla sądu wiążące. Ponadto, podkreślić należy,
że orzeczenie kary porządkowej jest fakultatywne – nawet w przypadku spełnienia warunków formalnych do jej orzeczenia.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności, Sąd Okręgowy w Warszawie uznał wniosek Komisji Śledczej za zasadny, zwracając przy tym uwagę, że wobec wyjątkowości instytucji zatrzymania i przymusowego doprowadzenia, która ze swej istoty ingeruje w sferę wolności i wiąże się z szeregiem dolegliwości, Komisja Śledcza w przypadku powzięcia informacji o podjęciu realizacji niniejszego postanowienia, winna dopełnić najwyższej staranności w realizacji zaplanowanej czynności przesłuchania świadka.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, orzeczono jak w sentencji.

SSO Magdalena Wójcik

Z:

(...)

(...)