Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący:	SSO Rafał Młyński
Protokolant:	sekr. sądowy Weronika Stopczyńska

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2016 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z odwołania (...) S.A. w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawnych

na skutek odwołania (...) S.A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 10 sierpnia 2015 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z 22 czerwca 2015 roku (...) S.A. w W. w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników delegowanych poza granicami w zakresie zapewnienia pracownikom nieodpłatnego transportu na terenie kraju i za granicą przy użyciu samochodu u płatnika składek,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz (...) S.A. w W. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów procesu.

UZASADNIENIE

wyroku 26 października 2016 roku

Decyzją z 10 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z 22 czerwca 2015 r. (...) S.A. w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników oddelegowanych do pracy poza granicami kraju (decyzja, k. 22-25 akt rentowych).

W uzasadnieniu decyzji organ wyjaśnił, iż za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W ocenie organu, składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu jaki pracownik uzyskuje korzystając z bezpłatnych przejazdów środkami transportu publicznego na podstawie udostępnionych przez pracodawcę biletów, a przyznanych pracownikom na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, bądź transportu zorganizowanego przez pracodawcę. Organ zaznaczył, iż przepis § 2 ust. l pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie ma zastosowania do pracowników delegowanych do pracy poza granicami kraju. Zapewnienie pracownikowi zwrotu kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca realizacji usługi, które pracownik poniósł według ogólnie obowiązujących przepisów, jak również zapewnienie mu bezpłatnego transportu nie korzysta w ocenie organu w opisanym przypadku z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie § 2 ust. l pkt 26 ww. rozporządzenia, a do takich pracowników zastosowanie może mieć jedynie wyłączenie przewidziane w zgodnie z § 2 ust. l pkt 16 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Tym samym w ocenie organu nieodpłatne świadczenie w postaci zapewnienia bezpłatnego transportu na miejsce realizacji kontraktu poza granicami kraju, które stanowi przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, nie podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła (...) S.A., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie stanowiska spółki za prawidłowe, tj. że na spółce nie będzie ciążył obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od przychodu, jaki pracownik będzie uzyskiwał korzystając z bezpłatnych przejazdów transportem zorganizowanym przez pracodawcę, przyznanych na podstawie przepisów regulaminu pracy, a także o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 2-6 a.s).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołania wniósł o jego oddalenie , argumentując iż zaskarżona decyzja jest prawnie oraz faktycznie uzasadniona oraz wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 15 a.s).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w W. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym 26 października 2001 r. (odpis KRS, k. 8 i nast. a.s.). Spółka działa w branży budownictwa przemysłowego. W ramach swojej działalności spółka wykonuje zlecenia na terenie kraju oraz poza jego granicami (głównie na terenie Francji oraz Niemiec).

Spółka zamierza zapewniać pracownikom wysyłanym do wykonywania zadań służbowych zarówno na terenie kraju, jak i za granicą nieodpłatny transport realizowany przy użyciu samochodów należących do spółki. Będą to pojazdy, które nie spełniają definicji autobusu, w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, z uwagi na to, że przeznaczone są do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą. Dodatkowo przy użyciu tych pojazdów (w części bagażowej) spółka będzie przewoziła elektronarzędzia i drobne materiały na teren budów.

Samochody będą każdorazowo wyruszały z dwóch oddziałów spółki zlokalizowanych w P. i T. (sporadycznie także z innych miast, w których spółka posiada oddziały), a także transportując materiały i narzędzia będą przemieszczały się pomiędzy poszczególnymi miejscami realizacji kontraktów (w kraju i za granicą). W ten sposób każdy z pracowników będzie miał zapewniony bezpłatny dojazd na miejsce wykonywania budowy, tj. realizacji kontraktu.

Spółka realizuje dużą ilość małych kontraktów, do wykonywania których zatrudnia kilka, kilkanaście osób, stąd nie jest dla niego ekonomicznie uzasadnione organizowanie transportu pojazdami spełniającymi kryteria określone w przepisie art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, a ponadto, jak zaznaczono już wyżej, przy użyciu tych samych pojazdów będzie odbywał się transport elektronarzędzi i drobnych materiałów na teren budów, stąd przejazdy będą odbywały się niezależnie od tego czy i ilu pracowników z nich skorzysta.

Zgodnie z zapisami w Regulaminie Wynagrodzenia spółki pracodawca zapewnia pracownikowi zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca realizacji usługi, które pracownik poniósł według ogólnie obowiązujących przepisów, chyba że zapewniony zostanie transport przez pracodawcę. Regulamin Pracy obowiązujący w spółce stanowi, że pracodawca pokrywa koszty podróży do kraju zatrudnienia i podróży powrotnej, a także, że pracodawca zapewnia bezpłatny przejazd na przerwę w kraju, za każde sześć tygodni przepracowane na kontrakcie, w przypadku gdy termin realizacji kontraktu planowany jest powyżej sześciu miesięcy, o ile kierownictwo budowy nie zaplanowało inaczej.

Spółka nie jest związana zakładowym układem zbiorowym pracy. (...) S.A. nie zostali również objęci ponadzakładowym układem zbiorowym pracy. W spółce obowiązuje (...) S.A., który ma moc obowiązującą od 1 października 2015 r. W spółce obowiązuje również od 1 października 2015 r. Regulamin wynagradzania przyjęty we wrześniu 2015 r., który zastąpił wcześniejszy Regulamin Wynagradzania z 12 sierpnia 2013 r. (okoliczność bezsporna).

Według § 20 ust. 8 pkt a Regulaminu Wynagradzania z 2013 r. pracownikowi zatrudnionemu na budowie eksportowej (przy realizacji usługi) o stałej lokalizacji miejsca wykonywania pracy, delegowanemu w podróż służbową poza teren budowy do innej miejscowości w kraju zatrudnienia za granicą w celu załatwienia spraw związanych z realizacją budowy (usługi) przysługiwał niezależnie od wynagrodzenia bezpłatny przejazd lub zwrot kosztów przejazdu. Analogiczne zapisy zawarte zostały w § 9 ust. 6 pkt a Regulaminu Eksportowego. W myśl § 20 ust. 2 pkt a Regulaminu Wynagradzania z 2015 r. pracownikowi czasowo przeniesionemu przysługiwały oprócz wynagrodzenia za pracę określonego w umowie o pracę – zwrot kosztów przejazdu w momencie rozpoczęcia pracy do miejsca czasowego przeniesienia i z powrotem w momencie zakończenia pracy według ogólnie obowiązujących przepisów, chyba że zapewniony zostanie transport przez pracodawcę (k. 36 a.s.).

Dnia 7 lipca 2015 r. do (...) Oddział w G. wpłynął wniosek (...) S.A. z dnia 22 czerwca 2015 r. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 31 lipca 2015 r., doręczonym w dniu 5 sierpnia 2015 r. We wniosku tym spółka zwróciła się do organu rentowego z pytaniem czy w opisanym stanie faktycznym, zagwarantowane pracownikom spółki bezpłatne przejazdy środkami lokomocji w celu dotarcia do pracy lub powrotu z niej będą wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, na podstawie § 2 ust. l pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Transport pracowników ma odbywać się z Polski do miejsca czasowego wykonywania praca za granicą i z powrotem przy czym ma to miejsce zarówno przy rozpoczęciu i zakończeniu pracy, jak i w jej trakcie o czym stanowi § 20 pkt 2 a oraz § 20 pkt 3 b regulaminu wynagradzania obowiązujący od 1 października 2015 r. (...) S.A. Wniosek o interpretację nie dotyczy przejazdu z miejsca noclegu do miejsca świadczenia pracy (okoliczność bezsporna).

W ocenie spółki, w opisanym wyżej zdarzeniu przyszłym spełnione zostaną wszystkie warunki wskazane w § 2 ust. l pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w związku z czym przychód pracownika w postaci zapewnienia bezpłatnego transportu na miejsce wykonywania pracy oraz z powrotem będzie korzystał ze zwolnienia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zdaniem spółki:

1.  pracownik uzyska korzyść materialną w postaci niepieniężnej, tj. możliwość skorzystania z bezpłatnych przejazdów środkami lokomocji;

2.  przychody w postaci korzyści materialnych będą wynikały z obowiązujących w spółce, jako szczególne źródła prawa pracy, o których mowa w art. 9 k.p.: Regulaminu Wynagradzania oraz Regulaminu Pracy poza granicami kraju, w którym zawarto przepisy o wynagradzaniu;

3.  transport organizowany będzie przez spółkę za pomocą własnych środków lokomocji;

4.  samochody spółki nie będą udostępniane pracownikom do swobodnego używania, a jedynie będą służyły do organizowania usystematyzowanej formy przemieszczania się, tj. do miejsca wykonywania pracy oraz z miejsca pracy do siedziby odpowiedniego oddziału Spółki oraz pomiędzy poszczególnymi miejscami realizacji kontraktów, a terminy przejazdów będą niejednokrotnie uzależnione od potrzeby przetransportowania materiałów i narzędzi;

5.  możliwość skorzystania z nieodpłatnych przejazdów środkami lokomocji należącymi do Spółki będzie stanowiła przychód w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pojazdy, którymi realizowany będzie transport nie spełniają definicji autobusu w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy Prawo o ruchu drogowym;

6.  spółka nie zakłada możliwości wypłacanie ekwiwalentu w formie pieniężnej;

7.  pracownicy będą świadczyć prace w ramach oddelegowania do pracy poza granicami

kraju.

Zaskarżoną decyzją z 10 sierpnia 2015 r. organ rentowy uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z 22 czerwca 2015 r. (...) S.A. w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników oddelegowanych do pracy poza granicami kraju (decyzja, k. 22-25 akt rentowych).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz w aktach rentowych. W ocenie Sądu treść dokumentów nie budzi wątpliwości. Według Sądu ten materiał dowodowy jest przekonujący oraz rzetelny dlatego uznany został za wiarygodną podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie spółki (...) S.A. zasługiwało na uwzględnienie.

Spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy zagwarantowane pracownikom spółki bezpłatne przejazdy środkami lokomocji w celu dotarcia do pracy za granicą lub powrotu z niej winny być wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie § 2 ust. l pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 ze zm.). Stan faktyczny sprawy nie był sporny między stronami. Istota sporu polega wyłącznie na właściwej wykładni powoływanych przez strony przepisów prawa.

Według art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2015 r., poz. 121 ze zm.) składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12, obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek. Na podstawie art. 18 ust. 1 cyt. ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Według art. 20 ust. 1 ww. ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Co do zasady podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowią więc wszystkie przychody ze stosunku pracy. Wyjątki od zasady objęcia podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przychodów ze stosunku pracy przewiduje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł w ust. 3 powoływanego przepisu, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zwrócić uwagę także na to, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z treści tego przepisu wynika, że przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Podkreślenia wymaga, że w odniesieniu do wartości świadczeń w naturze i innych odpłatnych świadczeń, ustawodawca zaznaczył, że muszą one być otrzymane. W ocenie Sądu, z powyższych przepisów wynika zatem, że przychodem pracownika są wszelkie otrzymane przez niego świadczenia, do których zalicza się nie tylko wynagrodzenia wynikające z zawartych umów o pracę lub umów o podobnym charakterze, ale również wszystkie inne przychody, niezależnie od podstawy, na jakiej zostały wypłacone. Należy jednak zauważyć, że w przypadku, gdy wartości świadczeń pracowniczych nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych przez konkretnego pracownika, brak jest podstaw do ustalenia dla niego kwoty przychodu uzyskanego z tytułu finansowania przez pracodawcę kosztów dojazdów do i z pracy. Nie sposób stwierdzić bowiem, czy pracownik w istocie otrzymał określone świadczenie i jaka jest jego wartość. Wobec powyższego w sytuacji, gdy pracodawca ponosi opłaty związane z dowozem pracowników do pracy, z którego pracownicy korzystają nieodpłatnie, to brak jest podstaw do ustalenia przychodu z tego tytułu po stronie pracownika.

W okolicznościach niniejszej sprawy sporna między stronami była wykładnia § 2 ust. 1 pkt 26 wskazanego Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, zgodnie z którym podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Rozporządzenie to nie określa się bliżej owych „środków lokomocji”.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że wniosek (...) S.A. dotyczy zagwarantowania pracownikom spółki bezpłatnych przejazdów środkami lokomocji w celu dotarcia do pracy za granicą lub powrotu z niej przy użyciu samochodów należących do spółki. Będą to pojazdy przeznaczone są do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą. Dodatkowo przy użyciu tych pojazdów (w części bagażowej) spółka będzie przewoziła elektronarzędzia i drobne materiały na teren budów. Transport ten ma być zatem realizowany przez pojazdy, które nie spełniają definicji autobusu według art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.

W wydanej w niniejszej sprawie interpretacji organ rentowy zaznaczył, że nieodpłatne świadczenie w postaci zapewnienia bezpłatnego transportu na miejsce realizacji kontraktu poza granicami kraju, które stanowi przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, nie podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. W ocenie Sądu nieprawidłowe jest stanowisko organu rentowego tym bardziej, iż wbrew temu stanowisku odrębnym świadczeniem są diety przysługujące z tytułu podróży służbowej, o których stanowi § 2 ust. 1 pkt 15 i 16 cyt. rozporządzenia (które nie zostały objęte przedmiotowym wnioskiem (...) S.A.), a świadczenia określone w § 2 ust. 1 pkt 26 cyt. rozporządzenia. Niezasadne jest również stanowisko organu, jakoby do pracowników zatrudnionych za granicą nie znajdował zastosowania powoływany pkt 26 § 2 ust. 1 rozporządzenia, gdyż świadczy ono o niewłaściwej interpretacji cytowanych przepisów.

W ocenie Sądu za przejazd, o którym mowa w analizowanym przepisie § 2 ust. 1 pkt 26 cyt. rozporządzenia należy rozumieć nabytą przez pracodawcę usługę transportową środkiem lokomocji nie należącym do pracodawcy albo środkiem lokomocji należącym do pracodawcy, np. samochodem należącym do spółki przeznaczonym do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą, w celach związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych.

Pomocne w zakresie interpretacji pojęcia przychodu jest stanowisko Trybunału Konstytucyjnego zaprezentowane w uzasadnieniu do wyroku z dnia 8 lipca 2014 r., o sygn. akt K 7/13, w którym Trybunał uznał, że mimo bardzo szerokiego ujęcia przychodów ze stosunku pracy, nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika, bez ustalonej za nie zapłaty, jest świadczeniem podlegającym podatkowi dochodowemu. Trybunał wskazał na obiektywne kryteria, którymi należy się kierować przy określaniu, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem na rzecz pracownika. Przede wszystkim kryterium tym musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku. Trybunał stwierdził, że za inne nieodpłatne świadczenia, jako przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. mogą być uznane świadczenia, które: po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie); po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść; po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Skoro ustawodawca w przepisach stanowiących o wyłączeniu wartości określonych świadczeń z obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne odwoływał się do przepisów układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu to jest to wskazówka, że istotne dlań było czy wartość korzyści uzyskiwanych przez pracownika ze stosunku pracy jest związana z wykonywaniem przezeń obowiązków pracowniczych.

Według § 20 ust. 8 pkt a Regulaminu (...) S.A. z 2013 r. pracownikowi zatrudnionemu na budowie eksportowej (przy realizacji usługi) o stałej lokalizacji miejsca wykonywania pracy, delegowanemu w podróż służbową poza teren budowy do innej miejscowości w kraju zatrudnienia za granicą w celu załatwienia spraw związanych z realizacją budowy (usługi) przysługiwał niezależnie od wynagrodzenia bezpłatny przejazd lub zwrot kosztów przejazdu. Analogiczne zapisy zawarte zostały w § 9 ust. 6 pkt a Regulaminu (...) S.A.. W myśl § 20 ust. 2 pkt a Regulaminu (...) S.A. z 2015 r. pracownikowi czasowo przeniesionemu przysługiwały oprócz wynagrodzenia za pracę określonego w umowie o pracę – zwrot kosztów przejazdu w momencie rozpoczęcia pracy do miejsca czasowego przeniesienia i z powrotem w momencie zakończenia pracy według ogólnie obowiązujących przepisów, chyba że zapewniony zostanie transport przez pracodawcę (k. 36 a.s.).

Zdaniem Sądu istotne jest to, czy z zapisów układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu wynika wartość korzyści, którą odnosi pracownik, czy jest ona związana wyłącznie z jego prywatnym interesem czy też jest powiązana z interesem pracodawcy i wykonywaniem obowiązków służbowych na rzecz pracodawcy. O ile korzyść uzyskana przez pracownika związana jest równocześnie z interesem pracodawcy, albowiem umożliwia wykonywanie przez pracownika powierzonych mu obowiązków służbowych, to należy się opowiedzieć za zwolnieniem tego rodzaju świadczenia uzyskanego przez pracownika od obciążenia składką na ubezpieczenie społeczne. W ocenie Sądu, skorzystanie przez pracownika z zagwarantowanego mu bezpłatnego przejazdu środkami lokomocji (samochodu należącego do spółki - pojazdu, który nie spełniają definicji autobusu, w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym) w celu dotarcia do pracy za granicą lub powrotu z niej niewątpliwie jest świadczeniem, które przynosi wymierną korzyść zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy. Dodatkowo korzyść ta jest niewymierna wobec faktu, iż przejazdy te są bezpłatne, albowiem to pracodawca ponosi opłaty związane z dowozem pracowników do pracy za granicą.

W tym miejscu, należy przytoczyć stanowisko Sądu N. zawarte w uzasadnieniu wyroku z 3 kwietnia 2008 roku (sygnatura akt II UK 172/07, publik. OSNP 200/13-14/181): „Wprawdzie zgodzić się trzeba, że wyłączenia przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiąganych przez pracowników z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, następuje wyłącznie w przypadkach enumeratywnie wskazanych w § 2 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r., ale nie oznacza to, że sytuacje te podlegają restrykcyjnej wykładni zwężającej. Dotyczy to w szczególności mało precyzyjnego stanowiska organu ubezpieczeń społecznych, który w skardze kasacyjnej oczywiście błędnie zinterpretował § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, wyłączający z podstawy wymiaru składek korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu i polegające na korzystaniu z odpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji, twierdząc, iż przepis ten dopuszcza zwolnienie tylko "przekazywanych pracownikom tzw. legitymacji zniżkowych uprawniających do ulgowych przejazdów, o ile pracodawca nie wypłacił z tego tytułu ekwiwalentu pieniężnego". Jest to nieuprawniona wykładnia restrykcyjna, której nie uzasadnia wymowa normatywna § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, prowadząca do wniosku, że wszelkie korzyści materialne uzyskiwane przez pracowników na zasadach wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu z tytułu korzystania z odpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji nie wchodzą do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Oznacza to, że każde przysporzenie majątkowe, w tym także ekwiwalenty pieniężne z tytułu ponoszonych kosztów przejazdów do pracy środkami lokomocji wypłacane pracownikom przez pracodawcę na podstawie aktów lub przepisów prawa pracy, podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r.).”

Skoro przejazdy pracownika do pracy za granicą są wykonywane również w interesie pracodawcy (o czym mowa było wyżej), to jest to przesłanka przemawiająca za uznaniem, że tego rodzaju korzyść pracownika nie powinna być obciążona składką na ubezpieczenie społeczne. Wartość przejazdów samochodem należącym do pracodawcy z domu do pracy i z pracy do domu nie będzie pociągać za sobą powstania po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu u.p.d.o.f., albowiem stanowi jednocześnie realizację obowiązków służbowych. Dodatkowo zauważyć należy, iż samochody spółki nie będą udostępniane pracownikom do swobodnego używania, a jedynie będą służyły do organizowania usystematyzowanej formy przemieszczania się, tj. do miejsca wykonywania pracy oraz z miejsca pracy do siedziby odpowiedniego oddziału Spółki oraz pomiędzy poszczególnymi miejscami realizacji kontraktów, a terminy przejazdów będą niejednokrotnie uzależnione od potrzeby przetransportowania materiałów i narzędzi.

Wobec przedmiotu działalności odwołującej się spółki – branża budowlana - wyjazdy pracowników stanowią nieodłączny i stały elementem wykonywania pracy przez pracowników. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż zgodnie z zapisami w regulaminie pracy i wynagradzania obowiązującymi w spółce (...) S.A., pracownicy delegowani mają nieodpłatnie zapewniony transport do miejsca i z miejsca wykonywania pracy za granicą. Spółka ponosi koszty przejazdu realizowanego własnym samochodem. Czynność ta leży w interesie pracodawcy, by pracownicy dotarli do miejsca pracy na czas i byli dla niego dyspozycyjni dzięki zapewnieniu zorganizowanego i opłaconego przez pracodawcę transportu.

Zdaniem Sądu w takich okolicznościach faktycznych wydatek odwołującej się spółki dokonywany przez pracodawcę na pokrycie kosztów przejazdu pracownika do pracy za granicą i z pracy, nie jest dla tego pracownika przychodem ze stosunku pracy, gdyż takie wydatki mają bezpośredni związek z wykonywaniem obowiązków służbowych wynikających z umowy o pracę. Wydatki te nie mają związku z celami osobistymi pracownika, a wyłącznie z celami służbowymi.

W ocenie Sądu, obowiązek zapewnienia prawidłowej organizacji pracy nie może być utożsamiany tylko z zapewnieniem biurka, materiałów biurowych czy pokryciem kosztów eksploatacji samochodu służbowego czy kosztów zużytej energii elektrycznej. Ten obowiązek należy i trzeba analizować w kontekście konkretnych obowiązków pracowniczych i wynikających z tych obowiązków oczekiwań pracodawcy. Skoro więc prawidłowe i efektywne wykonywanie obowiązków pracowniczych przez pracownika delegowanego do wykonywania pracy poza granicami kraju wymaga od pracownika dotarcia do miejsca wykonywania pracy, to zapewnienie tej możliwości przez pracodawcę nie jest korzyścią pracownika, ale właśnie wypełnieniem przez pracodawcę ustawowego obowiązku prawidłowego organizowania pracy. Zapewnienie transportu do pracy za granicą odpowiada także obowiązkowi pracodawcy organizowania pracy w sposób zmniejszający uciążliwość pracy. Zapewnienie przedmiotowego transportu pracownikowi nie odbywa się w jego interesie, lecz jest podyktowane interesem pracodawcy i wynika z przyjętego modelu prowadzenia działalności gospodarczej. Transport zapewniony pracownikowi jest więc swego rodzaju "narzędziem pracy", jakie pracodawca dostarcza pracownikowi w celu optymalizacji prowadzonej działalności gospodarczej.

W wyroku sygn. akt K 7/13 Trybunał Konstytucyjny - odwołując się do poglądów doktryny - nie uznał za dochód pracownika takiego świadczenia, które nie skutkuje przysporzeniem poza relacją pracowniczą, czyli takiej korzyści, która nie jest "wynoszona na zewnątrz stosunku pracy...". Przyjmując, że powyższy wyrok interpretacyjny określa prokonstytucyjną wykładnię wymienionych w nim przepisów u.p.d.o.f. i dokonując takiej właśnie ich wykładni w kontekście stanu faktycznego przedstawionego w niniejszej sprawie, należy stwierdzić, że skorzystanie przez pracownika ze świadczenia w postaci zorganizowanego i opłaconego przez pracodawcę transportu, nie jest świadczeniem spełnionym w jego interesie, ale w interesie pracodawcy oraz nie przynosi pracownikowi korzyści w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatków, które musiałby ponieść. Wydatki te nie mają związku z celami osobistymi pracownika, a wyłącznie z celami służbowymi. Zapewnienie przedmiotowego transportu pracownikowi leży przede wszystkim w interesie pracodawcy, a nie pracownika, który gdyby nie konieczność wywiązania się z obowiązków wynikających z umowy o pracę - nie miałby powodu do korzystania z takich przejazdów. Dodać należy, że przepisy prawa pracy nie nakładają na pracownika obowiązku ponoszenia za pracodawcę wydatków związanych ze świadczeniem pracy, a wszystkie wynikające stąd koszty winien pokrywać pracodawca. Dodatkowo w okolicznościach niniejszej sprawy podnieść należy, iż niewymierna jest również wartość tego przejazdu, skoro pracodawca realizuje ten przejazd przy użyciu własnego samochodu, a dla pracowników przejazd ten świadczony jest nieodpłatnie.

Wobec powyższego, słuszne jest stanowisko odwołującej się spółki (...) S.A., zgodnie z którym zagwarantowane pracownikom spółki bezpłatne przejazdy środkami lokomocji w celu dotarcia do pracy lub powrotu z niej winny być wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, na podstawie § 2 ust. l pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał odwołania płatnika składek jako uzasadnione,
co skutkowało zmianą zaskarżonych decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego strony odwołującej orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i § 11 ust. 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).

SSO Rafał Młyński