Treść orzeczenia XVII AmA 51/15 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

XVII AmA 51/15 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2017-11-21

Sygn. akt XVII AmA 51/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Maria Witkowska
Protokolant –	sekretarz sądowy Aneta Gąsińska

po rozpoznaniu 07 listopada 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z udziałem zainteresowanych:

J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) J. M. z siedzibą w S.,

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.,

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.,

(...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L.,

Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.,

(...) S.A. z siedzibą w T. (poprzednio (...) S.A. z siedzibą w J.),

J. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) z siedzibą w K.,

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.,

(...) Sp. j. z siedzibą w K.,

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.,

K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. z siedzibą w K.,

A. S. wspólnika spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S. z siedzibą w I.,

G. S. wspólnika spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S. z siedzibą w I.,

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.

o zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. od Decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 30 grudnia 2014 r. Nr (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3. zasądza od (...) S.A. z siedzibą w T. (poprzednio (...) S.A. z siedzibą w J.) na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4. zasądza od J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) J. M. z siedzibą w S. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

5. zasądza od Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

6. zasądza od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XVII AmA 51/15

UZASADNIENIE

Decyzją Nr (...) z dnia 30 grudnia 2014 r. pozwany Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:

I. na podstawie art. 11 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego, uznał za praktykę ograniczającą konkurencję i naruszającą zakaz, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zawarcie przez:

1. Rafinerię (...) S.A. z siedzibą w J.;

2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.;

3. (...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L.;

4. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.;

5. (...) Sp. j. z siedzibą w K.;

6. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.;

7. J. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
P.H.U. (...) w K.;

8. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.;

9. J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
(...) J. M. w S.;Początek formularza

10. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.;

11. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.;

12. K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K.;

13. A. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A. S. w I. oraz G. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą G. S. w I., wspólników spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S.;

14. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.,

porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku skupu olejów odpadowych, polegającego na podziale rynku skupu olejów odpadowych poprzez zobowiązanie się przez przedsiębiorców wymienionych w pkt 2 – 14 w umowach zawartych z Rafinerią (...) S.A. z siedzibą w J. do niekonkurowania
i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 1 stycznia 2013 r.

II. na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) w związku z art. 83 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie antymonopolowe w sprawie zawarcia przez:

1. Rafinerię (...) S.A. z siedzibą w J.;

2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.;

3. (...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L.;

4. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.;

5. (...) Sp. j. z siedzibą w K.;

6. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.;

7. J. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
P.H.U. (...) w K.;

8. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.;

9. J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
(...) J. M. w S.;Początek formularza

10. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.;

11. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.;

12. K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K.;

14. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.,

porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku skupu olejów odpadowych, polegającego na ustalaniu cen skupu olejów odpadowych poprzez zobowiązanie się przez przedsiębiorców wymienionych w pkt 2 – 14 w umowach zawartych z Rafinerią (...) S.A. z siedzibą w J. do niekonkurowania.

III. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie określonym w pkt I sentencji decyzji, nałożył na:

1. Rafinerię (...) S.A. z siedzibą w J. karę pieniężną w wysokości 582.532,68 zł (słownie: pięćset osiemdziesiąt dwa tysiące pięćset trzydzieści dwa złote sześćdziesiąt osiem groszy);

2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. karę pieniężną w wysokości 3.026,98 zł (słownie: trzy tysiące dwadzieścia sześć złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy);

3. (...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L. karę pieniężną w wysokości 2.232,32 zł (słownie: dwa tysiące dwieście trzydzieści dwa złote trzydzieści dwa grosze);

4. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. karę pieniężną w wysokości 6.747,91 zł (słownie: sześć tysięcy siedemset czterdzieści siedem złotych dziewięćdziesiąt jeden groszy);

5. (...) Sp. j. z siedzibą w K. karę pieniężną w wysokości 4.217,17 zł (słownie: cztery tysiące dwieście siedemnaście złotych siedemnaście groszy);

6. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. karę pieniężną w wysokości 6.851,75 zł (słownie: sześć tysięcy osiemset pięćdziesiąt jeden złotych siedemdziesiąt pięć groszy);

7. J. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
P.H.U. (...) w K. karę pieniężną w wysokości 87.423,03 zł (słownie: osiemdziesiąt siedem tysięcy czterysta dwadzieścia trzy złote trzy grosze);

8. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. karę pieniężną w wysokości 5.675,72 zł (słownie: pięć tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć złotych siedemdziesiąt dwa grosze);

9. J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
(...) J. M. w S. karę pieniężną w wysokości 51.490,21 zł (słownie: pięćdziesiąt jeden tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt złotych dwadzieścia jeden groszy);Początek formularza

10. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. karę pieniężną w wysokości 23.848,05 zł (słownie: dwadzieścia trzy tysiące osiemset czterdzieści osiem złotych pięć groszy);

11. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. karę pieniężną w wysokości 28.480,23 zł (słownie: dwadzieścia osiem tysięcy czterysta osiemdziesiąt złotych dwadzieścia trzy grosze);

12. K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K. karę pieniężną w wysokości 3.877,61 zł (słownie: trzy tysiące osiemset siedemdziesiąt siedem złotych sześćdziesiąt jeden groszy );

13. A. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A. S. w I., wspólnika spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S. karę pieniężną w wysokości 4.787,38 zł (słownie: cztery tysiące siedemset osiemdziesiąt siedem złotych trzydzieści osiem groszy);

14. G. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą G. S. w I., wspólnika spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S. karę pieniężną w wysokości 4.787,38 zł (słownie: cztery tysiące siedemset osiemdziesiąt siedem złotych trzydzieści osiem groszy);

15. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. karę pieniężną w wysokości 15.515,85 zł (słownie: piętnaście tysięcy pięćset piętnaście złotych osiemdziesiąt pięć groszy),

płatną do budżetu państwa.

IV. na podstawie art. 77 ust. 1 oraz art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) oraz stosownie do art. 263 § 1 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) w związku z art. 83 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów, obciążył:

1. Rafinerię (...) S.A. z siedzibą w J. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

3. (...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 210,16 zł (słownie: dwieście dziesięć złotych szesnaście groszy);

4. Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

5. (...) Sp. j. z siedzibą w K. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

6. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

7. J. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
P.H.U. (...) w K. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 114,34 zł (słownie: sto czternaście złotych trzydzieści cztery grosze);

8. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 114,34 zł (słownie: sto czternaście złotych trzydzieści cztery grosze);

9. J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
(...) J. M. w S. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

10. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 113,57 zł (słownie: sto trzynaście złotych pięćdziesiąt siedem groszy);

11. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 120,04 zł (słownie: sto dwadzieścia złotych cztery grosze);

12. K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 107,87 zł (słownie: sto siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy);

13. A. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A. S. w I., wspólnika spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 113,57 zł (słownie: sto trzynaście złotych pięćdziesiąt siedem groszy);

14. G. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą G. S. w I., wspólnika spółki cywilnej (...) S.C. G. S., A. S. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 113,57 zł (słownie: sto trzynaście złotych pięćdziesiąt siedem groszy);

15. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 113,57 zł (słownie: sto trzynaście złotych pięćdziesiąt siedem groszy)

i zobowiązał do uiszczenia tych kosztów na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się decyzji.

Od niniejszej Decyzji odwołanie złożył powód – (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., zaskarżając Decyzję w zakresie pkt I, III i IV. Powód wniósł o zmianę Decyzji i umorzenie postępowania, względnie uchylenie Decyzji oraz zasądzenie od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonej Decyzji powód zarzucił:

1. naruszenie przepisu art. 7 k.p.a. oraz art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 84 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów i oparcie rozstrzygnięcia na nieistniejącej treści oświadczeń woli stron;

2. naruszenie przepisu art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez niewłaściwe jego zastosowanie skutkujące przypisaniem mu uczestnictwa w porozumieniu o podziale rynku wraz z czternastoma innymi podmiotami;

3. naruszenie przepisu art. 93 ust. 1 w zw. z art. 88 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez ich niewłaściwą wykładnię, skutkującą wnioskiem o braku przedawnienia wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie.

Powód w uzasadnieniu odwołania podtrzymał twierdzenia zawarte w piśmie z dnia 19 grudnia 2014 roku zawierającym ostateczne stanowisko strony wobec zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego. Jak podał, przedmiotowe uzasadnienie stanowi uzupełnienie powołanego pisma w zakresie w jakim wpływ na nie ma uzasadnienie zaskarżonej Decyzji.

Przede wszystkim powód podkreślił, że był wyłącznie stroną umowy sprzedaży nr (...) z dnia 01 grudnia 2011 roku, jaką zawarł z Rafinerią (...) S.A., nie był natomiast stroną jakichkolwiek umów porozumień, czy ogólniej stosunków prawnych z innymi uczestnikami postępowania. Stąd też, w ocenie powoda, przynajmniej nieścisłe jest ustalenie I pkt Decyzji jakoby podmioty, wśród których wymieniono (...) Sp. z o.o. kiedykolwiek zawarły jakiekolwiek porozumienie (w liczbie pojedynczej), każdy z tych podmiotów był stroną odrębnej umowy z (...). Zatem w tym zakresie Decyzja dotyczy nieistniejącego stosunku prawnego.

Powód zaznaczył, iż jakkolwiek treść zapisów umów pomiędzy (...) a pozostałymi stronami postępowania mogła być podobna, to każda z nich była odrębnym stosunkiem prawnym. Nie było żadnego stosunku prawnego, który łączyłby wszystkich uczestników postępowania - podmiot największy ( (...)) była stroną kilkunastu oddzielnych umów z odrębnymi podmiotami - pozostałymi uczestnikami postępowania, które wobec siebie do niczego się nie zobowiązały. Powód zauważył, że samo postępowanie wykazało poprzez dokumenty wewnętrzne (...), cytowane szeroko w uzasadnieniu Decyzji, że przedmiotowe klauzule nie były wprowadzane w życie, gdyż brak było komunikacji pomiędzy pozostałymi stronami postępowania.

Powód wskazał, że ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów definiuje porozumienia w art. 4 pkt 5. Wywiódł przy tym, iż zakres pojęciowy tej definicji zawiera się co do zasady w zakresie definicji oświadczenia woli umieszczonej w kodeksie cywilnym. Również orzecznictwo sądów i doktryna prawa nie wskazują na różnice w tych pojęciach. Według powoda uzasadnia to wniosek, że należy do nich stosować zasady wykładni opisane w art. 65 kc. Natomiast przepis ten nakazuje, aby oświadczenie woli tłumaczyć tak, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. A dalej ustanawia nakaz raczej badania, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy. Tymczasem, jak podał powód, zawarta przez (...) Sp. z o.o. umowa nie wyraża się jasno (czy w ogóle w żaden sposób) na temat podziału rynku. Przeprowadzenie jej interpretacji przez pryzmat okoliczności i sposobu wykonywania nie pozwala przyjąć, że w jej treści strony zawarły postanowienia dzielące rynek według jakiegokolwiek kryterium. Nadto sam Prezes UOKiK ustalił, że strony postępowania różnie rozumiały zapis o wewnętrznej „nie-konkurencji" i startowały w przetargach przeciwko sobie, podbierały sobie klientów, czy działały na terenach geograficznie bliskich bazom konkurencji/innych stron postępowania. Zdaniem powoda wniosek z tych rozważań może być tylko jeden: umowa nie wprowadzała podziału rynku właściwego.

Powód zwrócił uwagę, że gdyby na potrzeby tego postępowania przyjąć pogląd przeciwny pojawiłby się problem dlaczego (...), podmiot tak potężny, że był w stanie narzucać swoją wolę kilkunastu innym, dysponujący sztabem fachowców wdrożył umowę, która nie nadawała się do stosowania, nie prowadziła do celu, jakim rzekomo był podział rynku, bowiem brak w niej choćby kryteriów podziału, czy jakichkolwiek narzędzi egzekucji tego podziału.

Poza tym wprowadzenie przez (...) podziału rynku prowadziłoby w efekcie do stagnacji i upadku stron postępowania, gdyż żaden z uczestników sieci zbiórki nie mógłby się rozwijać (rynkiem właściwym, czyli dzielonym miał być przecież cały kraj), a tym samym budować potencjału do obrony przed podmiotami nie uczestniczącymi w tej sieci zbiórki organizowanej przez (...). Uczestnicy sieci zbiórki nie stanowili całego rynku zbiórki olejów w Polsce, a umowy pomiędzy nimi a (...) nie mogły ingerować w zachowania rynkowe podmiotów spoza tej sieci. Ich (uczestników sieci zbiórki) klienci mieli możliwość sprzedawania swoich odpadów innym przedsiębiorstwom, współpracującym z innym niż (...) recyklerami (w tym zagranicznymi) a umowy będące przedmiotem badania przez organ w niniejszym postępowaniu nie mogły na to w żaden sposób oddziaływać. Stąd powód wyraził przekonanie, iż wątpliwa jest teza o ograniczeniu rzeczywistej konkurencji na rynku skupu olejów. Powołał się na twierdzenia Prezesa Urzędu z Decyzji, iż w roku 2012 na terenie kraju działało kilka podmiotów zajmujących się zagospodarowywaniem odpadów olejowych. Możliwy był również eksport/wewnątrzwspólnotowa dostawa tych odpadów do odbiorców zagranicznych. Zatem, jak wywiódł powód, umowy pomiędzy (...) S.A. a jej poszczególnymi dostawcami nie mogły regulować zachowań wszystkich uczestników rynku właściwego, który Prezes określił jako rynek skupu olejów w całej Polsce -rynkiem właściwym był jedynie wycinek rynku krajowego, na który składali się wyłącznie producenci odpadów współpracujący z podmiotami tworzącymi Sieć Zbiórki.

W konkluzji powód zauważył, że Prezes Urzędu odstąpił od dokładnego opisu sposobu podziału rynku, w Decyzji nie wskazano bowiem jakim kluczem miało dojść do podziału geograficznego i podmiotowego, gdzie były rzekomo ustalone przez strony granice ich działalności. Dlatego powodowi wydaje się, że organ dopuszcza się oceny umów sprzedaży za pomocą rozumowania sprzecznego z zasadami logiki formalnej, ponieważ jak zauważył powód, z jednej strony organ stwierdza, że badanie skutków porozumienia jest niepotrzebne (pkt 186 uzasadnienia), gdyż sam jego cel jest sprzeczny z ustawą, z drugiej zaś strony nie dokonuje dowodów na okoliczność rzeczywistej treści i wywodzi ją z jednostronnych, wewnętrznych dokumentów (...) lub zdawkowej korespondencji niektórych stron postępowania będących właśnie efektami obowiązywania przedmiotowych klauzul. Co więcej organ ekstrapoluje te ustalenia na wszystkich dostawców olejów przepracowanych do (...). Tym samym, w opinii powoda, Decyzja nie wskazuje ścieżki rozumowania jaka doprowadziła organ do wniosków w zakresie celu umów/porozumień a jedynie wynik tego rozumowania. W tym zakresie, jak podał, Decyzja narusza nie tylko zasady logiki, ale również normy postępowania.

W kwestii przedawnienia wszczęcia postępowania antymonopolowego powód wskazał, że aby określić czy termin do wszczęcia postępowania upłynął czy też nie, należy ustalić dwie zmienne: datę początkową oraz długotrwałość terminu. Dane do ich określenia zawiera przepis art. 93 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Długość terminu to jeden rok, jednak, jak wskazał powód, ustalenie daty początkowej wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w tym kierunku. Powód podniósł, iż orzecznictwo w tym zakresie jednolicie stoi na stanowisku, że dla określenia pierwszego dnia biegu tego terminu nie ma znaczenia rozwiązanie/wygaśnięcie porozumienia z formalnego punktu widzenia, ale zachowanie jego stron wykazujące chęć dalszego naruszania norm ochrony konkurencji. Natomiast według powoda w przedmiotowej sprawie Prezes Urzędu tego nie ustalił. Ograniczył się jedynie do wskazania daty wygaśnięcia porozumienia i ogólnikowego stwierdzenia, że porozumienie było stosowane choć nieregularnie. Powód zauważył, iż skoro to na organie spoczywa obowiązek zbadania czy doszło do przedawnienia z urzędu to na nim ciąży ciężar dowodu, że do przedawnienia nie doszło.

Powód zaznaczył przy tym, że w pkt I Decyzji Prezes Urzędu stwierdził zaniechanie stosowania przedmiotowej klauzuli z dniem 01 stycznia 2013 roku. Tymczasem z uzasadnienia Decyzji wynika, że organ nie ustalił kiedy miało miejsce ostatnie zastosowanie klauzuli (jakkolwiek miałoby ono wyglądać), a datę tę (01 stycznia 2013 roku) wiąże z wygaśnięciem umów, które tę klauzulę zawierały. Jednocześnie powód podniósł, iż przyjęcie za organem, że postępowanie administracyjne rozpoczyna się bez wiedzy strony o tym, prowadziłoby do sytuacji niezgodnych z duchem konstytucyjnej zasady państwa prawa (a pośrednio również z art. 42 ust. 2 Konstytucji). Organ stawiałby się w ten sposób w sytuacji umożliwiającej mu prowadzenie postępowania bez udziału stron. Stosowana przez organ wykładnia literalna wskazująca, jakoby z przepisów miało wynikać, że zawiadomienie o wszczęciu postępowania jest doręczane już stronie postępowania nie wytrzymuje, zdaniem powoda, konfrontacji z podobnymi przepisami w innych aktach prawnych. Powód podkreślił więc, iż jeśli postępowanie poprzedzające wydanie Decyzji wszczęto z urzędu, zatem datą wszczęcia jest data doręczenia skarżącemu postanowienia o wszczęciu postępowania, co nastąpiło 03 stycznia 2014 r., czyli po upływie terminu przedawnienia wszczęcia postępowania.

Pozwany Prezes UOKiK w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania w całości i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zainteresowany (...) S.A. z siedzibą w T., popierając zarzuty podniesione przez powoda podtrzymał wnioski zawarte we własnym odwołaniu, w tym o uchylenie zaskarżonej Decyzji w całości oraz o zasądzenie od Prezesa UOKiK kosztów postępowania, wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zainteresowany J. M. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
(...) J. M. w S., aprobując stanowisko zaprezentowane w odwołaniu (...) Sp. z o.o., w tym w kwestii stawianych Decyzji zarzutów i potrzeby uchylenia Decyzji, wniósł o uwzględnienie odwołania w całości i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zainteresowany P.H.U. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L., przychylając się do zarzutów podniesionych w odwołaniu oraz do wniosku o uchylenie Decyzji, wniósł o uwzględnienie odwołania powoda w całości i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 07 listopada 2017 r. zainteresowany (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. wniósł o uwzględnienie odwołania powoda.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w J. ( (...)) prowadzi działalność obejmującą m.in. odzysk i regenerację olejów odpadowych. Skupem olejów odpadowych dla Rafinerii (...) zajmują się zwłaszcza podmioty współpracujące z Rafinerią w ramach systemu stałych relacji handlowych tworzące stałą sieć zbiórki (skupu) olejów odpadowych dla Rafinerii (Zintegrowany (...)). Ponadto, Rafineria nabywa mniejsze ilości olejów odpadowych od innych podmiotów zajmujących się ich skupem. Dodatkowo (...) nabywa niewielkie ilości olejów odpadowych bezpośrednio od wytwórców tych olejów.

Podstawy (...) zostały określone w Porozumieniu zawartym w dniu 04 marca 2009 r. Porozumienie to zobowiązywało jego strony do prowadzenia i podejmowania działań na rzecz powstania Zintegrowanego (...)/Przepracowanych.

Dowód: Porozumienie z dnia 04 marca 2009 r. wraz z załącznikami (k. 2535- 2543 akt adm.).

W skład ww. stałej sieci skupu olejów odpadowych dla Rafinerii wchodzi trzynaście podmiotów, tj. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.; (...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L. (poprzednio (...) S.C. T. S. (1), M. B.); Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.; (...) Sp. j. z siedzibą w K. (poprzednio (...) S.C. w K.); (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.; J. K. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) w K.; (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.; J. M. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. M. w S.;Początek formularza (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.; (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.; K. M. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K.; (...) S.C. G. S., A. S. (wspólnicy: A. S. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą A. S. w I.; G. S. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą G. S. w I.); (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T..

Dowód: Załącznik nr (...) do Umów Sprzedaży pt. „Wykaz podmiotów współpracujących, stałych dostawców do Rafinerii (...) S.A.” (przykładowo k.113 akt adm.).

(...) zawierała z ww. przedsiębiorcami tworzącymi stałą sieć skupu umowy o współpracy („Porozumienia” oraz „Umowy sprzedaży”) oparte na wzorcach opracowywanych przez Rafinerię.

W Porozumieniach i w Umowach sprzedaży zawieranych pomiędzy Rafinerią a podmiotami wchodzącymi w skład stałej sieci skupu w okresie co najmniej od dnia 23 maja 2011 r. do 1 grudnia 2011 r., które obowiązywały do dnia 31 grudnia 2012 r. zawarto zobowiązanie ww. podmiotów do niekonkurowania pomiędzy sobą.

Kierunek działań osiągnięty w Porozumieniach i Umowach sprzedaży z 2011 r. został wskazany już w porozumieniach zawartych przez wszystkie strony postępowania (za wyjątkiem K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K. oraz (...) sp.j.) w dniu 04 marca 2009 r. w sprawie budowy Zintegrowanego (...)/Przepracowanych. W pkt 4 Porozumienia wskazano, że strony porozumienia w zakresie ustalania polityki cenowej, cen bazowych, marż handlowych i terminów wzajemnych płatności będą [(i) wspólnie informowały się o kosztach zbiórki olejów, (ii) ustalały ceny dla poszczególnych grup olejów, (iii) ustalały marże handlowe, (iv) ustalały ceny utylizacji zanieczyszczeń i terminy wzajemnych płatności- informacja utajniona].

Dowód: Porozumienia z dnia 04 marca 2009 r. (k. 2535- 2543 akt adm.).

W zakresie zobowiązania podmiotów do niekonkurowania, należy wskazać, że w pkt 4 Porozumień z dnia 23 maja 2011 r. zawartych przez Rafinerię (...) z (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. oraz J. M. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. M. w S., a także w pkt 3 Porozumienia z dnia 12 sierpnia 2011 r. zawartej przez Rafinerię (...) z (...) S.C. znajduje się postanowienie zawierające zobowiązanie podmiotów tworzących stałą sieć zbiórki do wzajemnego niekonkurowania: [ „Dostawca deklaruje, że nie będzie prowadził działań konkurencyjnych względem podmiotów wchodzących w skład Zintegrowanego (...)/Przepracowanych zgodnie z zawartym porozumieniem z dnia 04.03.2009 roku”- informacja utajniona].

Dowód: odpowiednio: Porozumienie nr (...) (k. 85-86 akt adm.), Porozumienie nr (...) (k. 87-88 akt adm.), Porozumienie nr (...) (k. 89-90 akt adm.), Porozumienie nr (...) (k. 83- 84 akt adm.), Porozumienie z dnia 04 marca 2009 r. wraz z załącznikami (k. 2535- 2543 akt adm.).

Ponadto podobny zakaz konkurencji w brzmieniu: [ „Dostawca deklaruje, że nie będzie prowadził działań konkurencyjnych względem podmiotów będących w stałych relacjach handlowych z (...) a wymienionych w załączniku nr(...) do niniejszej umowy”- informacja utajniona] wyrażono w § 9 pkt 3 Umów sprzedaży z dnia 01 grudnia 2011 r. zawartych przez Rafinerię (...) z wszystkimi podmiotami tworzącymi stałą sieć zbiórki, tj.: (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.; (...) S.C. T. S. (1), M. B. (obecnie (...) Sp.j. T. S. (1), M. B. z siedzibą w L.); (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.; (...) Sp. j. z siedzibą w K.; (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.; J. K. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) w K.; (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.; J. M. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. M. w S.;Początek formularza (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.; (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.; K. M. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K.; (...) S.C. G. S., A. S. (wspólnicy: A. S. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą A. S. w I.; G. S. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą G. S. w I.) oraz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.. We wszystkich ww. Umowach sprzedaży jako (...) określa się Rafinerię (...), jako (...) zaś drugą stronę umowy.

Dowód: odpowiednio: Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 93-113 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 114-134 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 135-154 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 155-175 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 176-196 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 197-217 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 218- 238 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 239-259 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 260-280 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 281-301 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 302-322 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 323-343 akt adm.); Umowa Sprzedaży nr (...) (k. 344-364 akt adm.).

W załączniku nr (...), o którym mowa w § 9 pkt 3 ww. Umów z dnia 01 grudnia 2011 r. zatytułowanym „Wykaz podmiotów współpracujących, stałych dostawców do Rafinerii (...) S.A.” wymienia się wszystkie ww. podmioty tworzące stałą sieć skupu.

Dowód: Załącznik nr (...) do umów sprzedaży pt. „ Wykaz podmiotów współpracujących, stałych dostawców do Rafinerii (...) S.A.” (przykładowo k.113 akt adm.) .

Przedmiotowa klauzula zakazu konkurencji pomiędzy podmiotami tworzącymi stałą sieć skupu odnosiła się do podziału rynku skupu olejów odpadowych, w tym zakazu konkurencji w przetargach. Stanowią o tym zarówno sporządzane przez Rafinerię dokumenty o charakterze wewnętrznym, jak i korespondencja między Rafinerią a członkami sieci zbiórki. Klauzula zakazu konkurencji zawarta w Porozumieniach i Umowach sprzedaży pomiędzy Rafinerią (...) a podmiotami tworzącymi stałą sieć skupu wynika z realizacji wyodrębnionych celów strategicznych opisanych w ramach Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...) na lata 2010 – 2014. Jak wskazuje bowiem ww. Strategia, jednym z celów strategicznych Rafinerii w zakresie olejów przepracowanych była [„ optymalizacja zasad funkcjonowania i wdrożenia docelowego modelu autonomicznej sieci zbiórki o zasięgu krajowym oraz współpraca z dostawcami olejów przepracowanych w celu realizacji założonego w Strategii wolumenu zakupu olejów (cel główny IV.1) , a także [zawarcie- przyp. własny] porozumienia/umowy handlowej z wybranymi podmiotami w zakresie budowy trwałej niezależnej sieci zbiórki olejów przepracowanych oraz eliminacja wewnętrznej konkurencji” (cel cząstkowy (...))- informacja utajniona]. Zawarcie umów w takiej formie było więc realizacją celu wyznaczonego w Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...).

Dowód: Raport z realizacji Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...) na lata 2010 – 2014, sierpień 2011 r., ( k.41-43 akt adm.).

[ (...) s.c. (obecnie (...) sp.j.)- informacja utajniona] zwracała uwagę na możliwy antykonkurencyjny wymiar klauzuli zawartej w § 9 pkt 3 ww. umów, jednak Rafineria nie wyraziła zgody na usunięcie przedmiotowego zapisu z Umowy sprzedaży. Uzasadniając swoją odmowę Rafineria wskazała, że „ robiąc to umowa ta traci sens (za co bonusy i warunki cenowe w odpowiednich grupach o podgrupach)?”.

Dowód: Korespondencja mailowa pomiędzy [ (...) s.c.- informacja utajniona] a (...) z dnia 21 listopada 2011 r., (k. 39-40 akt adm.).

(...) monitorowała i koordynowała przestrzeganie klauzuli zakazu konkurencji przez podmioty tworzące stałą sieć skupu, czemu dała wyraz w stosownych raportach. Podmioty wchodzące w skład stałej sieci skupu zwracały się bowiem do Rafinerii (...) o dyscyplinowanie pozostałych podmiotów w przypadku nieprzestrzegania poczynionych ustaleń odnośnie zakazu konkurencji. Rafineria (...) zachęcała zaś podmioty wchodzące w skład stałej sieci zbiórki do bezpośredniego komunikowania się w celu ograniczania konkurencji pomiędzy nimi.

Przykładowo, w Raporcie z Realizacji Strategii Grupy Kapitałowej (sierpień 2011 r.), Rafineria zwraca uwagę, że [„ negatywnym czynnikiem jest zaobserwowanie kilku przypadków prowadzenia wzajemnej konkurencji. Podmioty wymagają ciągłej obserwacji i ingerencji (...) w celu zapobiegania niekorzystnym zjawiskom rynkowym […]”- informacja utajniona].

Dowód: Raport z Realizacji Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...) na lata 2010 - 2014 (sierpień 2011 r.), (k. 41-43 akt adm.).

W tym samym raporcie wskazano, że do realizacji pozostaje [cel polegający na częściowej regionalizacji obszaru działań poszczególnych przedsiębiorców oraz współuczestniczeniu i nadzorowaniu przetargów o znaczącym wolumenie- informacja utajniona]. Jednocześnie jako zagrożenie zakwalifikowano [brak pełnego porozumienia pomiędzy poszczególnymi podmiotami co do działań rynkowych (regionalizacja) oraz wewnętrzną konkurencję polegająca na podbijaniu cen rynkowych - informacja utajniona].

Dowód: Raport z realizacji Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...) na lata 2010 – 2014, sierpień 2011 r. (k. 41-43 akt adm.) oraz Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 67 akt adm.).

Z kolei w Raporcie nr (...) z realizacji jednego z celów Rafinerii, stwierdzono, że [„ głównym elementem łączącym grupę [sieć skupu – przyp. wł.] będzie wprowadzana zasada eliminacji działań konkurencyjnych wobec siebie co mniejsze podmioty będzie satysfakcjonować i chronić ich interesy” - informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...). (k. 74 akt adm.).

Raport nr (...) stwierdza natomiast, że [„[…] rozpoczęty proces wspólnego występowania na rynku olejów przepracowanych tj. dostawcy + (...), powoduje szybszą wymianę informacji nt. przetargów, cen, działań konkurencji, itp., jak również częściowo eliminuje wewnętrzną konkurencję” - informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 75 akt adm.).

Kolejny raport z realizacji celu zawiera zapis, zgodnie z którym [„ bieżąca analiza i monitoring realizacji zapisów umów handlowych, wskazuje na wyraźną poprawę współpracy w zakresie dostaw olejów przepracowanych, zarówno pomiędzy dostawcami a (...) S.A., jak również pomiędzy poszczególnymi dostawcami. Coraz częściej dochodzi do wspólnych uzgodnień w zakresie ofertowania do znaczących przetargów. Celem jest eliminacja wewnętrznej konkurencji a przede wszystkim „niewindowanie” cen zakupu olejów u wytwórcy. Z przebiegu rozmów wynika, że cała grupa dostawców z którymi (...) podpisała umowy, pozytywnie odbiera nowe zasady współpracy i konsekwentnie je realizuje” - informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) ( k. 72 akt adm.).

Z kolei w następnym Raporcie z Realizacji Strategii Grupy Kapitałowej (luty 2012 r.), Rafineria zwraca uwagę, że [„ celem będzie minimalizacja efektów wewnętrznej konkurencji […] Ważnym i koniecznym elementem będzie również eliminacja wewnętrznej konkurencji a tym samym ograniczenie wzrostu ceny dostarczanych do (...) olejów przepracowanych” - informacja utajniona]. (...) podkreśla również, że [„ głównym zidentyfikowanym problemem na obecnym etapie analizy realizacji porozumień o współpracy to wewnętrzna konkurencja pomiędzy poszczególnymi podmiotami wchodzącymi w skład budowanej sieci dostawców. Dzięki coraz lepszemu przepływowi informacji pomiędzy poszczególnymi dostawcami a (...), udało się zapobiec „podbijaniu” ceny przetargu przez podmioty skupione wokół (...) (np. kopalnia i elektrownia (...), Elektrownia w O., przetarg w (...) G., itp.). W okresie wiosennym 2012 planowane jest przeprowadzenie audytów u głównych dostawców olejów przepracowanych, w celu podkreślenia wagi zapisów umowy i ich realizacji. Ponadto prowadzone są ciągłe analizy i monitoring działań poszczególnych dostawców, zarówno pod kątem lojalności dostaw do (...), jak i działań rynkowych tj. wewnętrznej konkurencji, uczestniczeniu kilku podmiotów w tych samych przetargach, itp.” - informacja utajniona] .

Dowód: Raport z Realizacji Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...) na lata 2010 - 2014 (luty 2012 r.), (k. 44-47 akt adm.) oraz Raport z dnia 19 stycznia 2012 r. nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 76 akt adm.).

W kolejnym Raporcie z Realizacji Strategii Grupy Kapitałowej za I półrocze 2012 r. wskazano, że [„w dalszym ciągu prowadzono i optymalizowano proces organizacji i przepływu informacji pomiędzy największymi dostawcami w celu eliminowania wewnętrznej konkurencji i podbijania cen u wytwórcy” - informacja utajniona ]. Dodatkowo Rafineria wskazała, że [„Konsekwentna realizacja polityki powinna docelowo stworzyć wokół poszczególnych dostawców rejony ich działań, w których mogą generować optymalne marże i realnie przeciwdziałać konkurencji (w tym wewnętrznej)”. Z analizy Rafinerii wynika dodatkowo, że „bieżąca analiza i monitoring realizacji zapisów umów handlowych wskazuje na wyraźną poprawę współpracy w zakresie dostaw olejów przepracowanych, zarówno pomiędzy dostawcami a (...) S.A., jak również pomiędzy poszczególnymi dostawcami. Z przebiegu rozmów wynika, że cała grupa dostawców z którymi (...) S.A. podpisała umowy, pozytywnie odbiera nowe zasady współpracy i konsekwentnie je realizuje” - informacja utajniona].

Dowód: Raport z Realizacji Strategii Grupy Kapitałowej Rafinerii (...) na lata 2010 - 2014 (za I półrocze 2012 r.) (k. 48-51 akt adm.) oraz Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 81 akt adm. akt adm.).

Natomiast już w Raporcie z realizacji jednego z ww. celów z dnia 25 lipca 2011 r., a więc już po zawarciu pierwszych Porozumień (Porozumienia nr (...), (...) oraz (...)) wskazano, że [podmioty, będące stroną porozumienia nie mogą wykazywać wobec siebie działań konkurencyjnych- informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) ( k. 1916 akt adm.).

Rafineria sygnalizowała także, że pozostaje do realizacji [wstępna, częściowa regionalizacja obszaru działań poszczególnych przedsiębiorstw. Rafineria wskazywała również na konieczność podjęcia wspólnych działań zmierzających do ograniczenia wewnętrznej konkurencji oraz określenia zasad działalności w poszczególnych regionach kraju, a także stopniowa regulacja rynku- informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 66 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 67 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 68 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 69 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 70 akt adm.).

Powtarzającym się w raportach spostrzeżeniem Rafinerii jest to, że [„ negatywnym czynnikiem jest zaobserwowanie kilku przypadków prowadzenia wzajemnej konkurencji” - informacja utajniona] a [„ podmioty wymagają ciągłej obserwacji i ingerencji (...) w celu zapobiegania niekorzystnym zjawiskom rynkowym” - informacja utajniona] . Co ważniejsze, Rafineria kwalifikowała jako zagrożenie dla realizacji swoich celów [„ wewnętrzną konkurencję – podbijanie cen rynkowych”. Jako propozycję przeciwdziałania zagrożeniom Rafineria wskazała regionalizację i przeprowadzenie audytów w celu wywołania poczucia kontroli i rozliczania z deklaracji- informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 1916 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 66 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 67 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 68 akt adm.).

W kolejnym Raporcie z realizacji jednego z ww. celów z dnia 19 stycznia 2012 r. stwierdzono, że [dzięki coraz lepszemu przepływowi informacji pomiędzy poszczególnymi dostawcami olejów odpadowych, a (...), udało się zapobiec podwyższaniu ceny w przetargach przez podmioty wchodzące w skład stałej sieci zbiórki oraz wskazano przykłady takich przetargów- informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...). (k. 76 akt adm.).

W późniejszym Raporcie z 10 lutego 2012 r. wskazano, że kolejne działania będą nakierunkowanie na [eliminację wewnętrznej konkurencji poprzez rozbudowę istniejących zapisów porozumienia/umowy- informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 77 akt adm.).

Natomiast w następnych raportach sporządzanych przez Rafinerię z realizacji założonych ww. celów: tj.: z dnia 10 kwietnia 2012 r oraz z dnia 07 maja 2012 r. stwierdzono, że [kontynuowano i optymalizowano proces organizacji, przepływu informacji i oferowania w poszczególnych przetargach na oleje przepracowane, pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład budowanej sieci zbiórki - informacja utajniona] oraz wskazano, że [w pierwszym półroczu 2012 r. kontynuowano i optymalizowano proces organizacji i przepływu informacji pomiędzy największymi dostawcami olejów odpadowych do Rafinerii (...) w celu eliminowania wewnętrznej konkurencji pomiędzy nimi i podwyższania cen u wytwórców olejów odpadowych- informacja utajniona].

Dowód: odpowiednio: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 79 akt adm.), Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 80 akt adm.).

Ponadto w wewnętrznej notatce (...) z dnia 22 maja 2012 r. wskazano, iż [w (...) zlecono skonkretyzowanie umownego zapisu dotyczącego działań mających na celu przeciwdziałanie wewnętrznej konkurencji wśród dostawców olejów przepracowanych do Rafinerii- informacja utajniona].

Dowód: Notatka z dnia 22 maja 2012 r. ze spotkania Komitetu Sterującego ds. realizacji Strategii (...) (k. 55-56 akt adm.).

Rafineria (...) podjęła w lutym 2012 r. próbę dodatkowego umownego uszczegółowienia zakresu zakazu konkurencji pomiędzy podmiotami tworzącymi stałą sieć skupu olejów odpadowych dla Rafinerii, w tym w szczególności odnośnie skonkretyzowania zakazu konkurencji w przetargach oraz wprowadzenia systemu karania w przypadku nieprzestrzegania przedmiotowego zakazu. Zgodnie z pkt 1 Porozumienia, które miało dotyczyć ww. zagadnień: [„ Dostawcy deklarują zwiększenie stopnia komunikacji między sobą a tym samym unikanie i eliminowanie wewnętrznej konkurencji”. W pkt 2 „ Dostawcy deklarują, że nie będą działać konkurencyjnie wobec siebie […]”. Punkt 3 stanowi, że „ Dostawcy wyrażają zgodę, że w przypadku stwierdzenia i udokumentowania, powtarzalnych zdarzeń kreowania wewnętrznej konkurencji, (...) może ukarać danego dostawcę poprzez obniżenie wartości przyznanego bonusu.” W pkt 4 „ Dostawcy wyrażają zgodę aby w procesie składania ofert do istotnych przetargów, konsultować z (...), ceny i sposób reprezentacji grupy dostawców. Powyższe ma na celu ograniczenie wewnętrznej konkurencji.” - informacja utajniona]. Do zawarcia przedmiotowej umowy jednak nie doszło.

Dowód: Porozumienie z dnia 15.02.2012 r. (k. 365-366 akt adm.).

W wewnętrznej notatce (...) z dnia 16 lipca 2012 r. wskazano jednak, że [cel, polegający na eliminacji wewnętrznej konkurencji wśród członków stałej sieci zbiórki został zrealizowany - informacja utajniona].

Dowód: Notatka z dnia 16 lipca 2012 r. ze spotkania Komitetu Sterującego ds. realizacji Strategii (...) (k. 58-59 akt adm.).

Przedsiębiorcy należący do stałej sieci zbiórki w praktyce realizowali cele porozumienia poprzez informowanie Rafinerii o działaniach innych podmiotów sieci niezgodnych z założeniami porozumienia. Spółka (...) s.c. w piśmie z dnia 17 maja 2012r. skierowanym do Rafinerii (...), zwracała uwagę na konkurencyjne w stosunku do (...) s.c. działania spółki (...), wyrażając jednocześnie swoje zaniepokojenie rozwojem tej spółki będącej dostawcą oleju dla Rafinerii (...). Wskazała przy tym na działania (...), polegające na otworzeniu bazy zbierania oleju na terenie Ś.. Zwracała przy tym uwagę, że „prawdziwie oburzający jest fakt, iż w dniu 15.02.2012 otrzymaliśmy propozycję porozumienia mającego na celu poprawę relacji handlowych i eliminacji konkurencji wewnętrznej, które zostało skierowane do wszystkich dostawców oleju dla Rafinerii (...) S.A., w tym (...) oraz wspomnianej (...), do podpisania którego, jednak nie doszło. Porozumienie wg zapisów w nim zawartych jasno ograniczało działanie konkurencyjne wobec siebie, a w szczególności wobec podmiotów o mniejszym potencjale. Podsumowując pragniemy wyrazić pełne poruszenie i zaniepokojenie działaniami firmy (...), automatycznie deklarując nasz całkowity brak zgody i akceptacji dla takiej działalności.”.

Dowód: pismo (...) s.c. z dnia 17 maja 2012 r. (k. 35 akt adm.).

W odpowiedzi, Rafineria poinformowała (...) s.c, że „dokłada wszelkich starań w celu eliminacji wewnętrznej konkurencji prowadzonej pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład stałej sieci dostawców olejów przepracowanych/odpadowych. Strategia w segmencie recyklingu olejów przepracowanych, którą obrała (...) S.A. i którą realizuję opiera się na kilkunastu dostawcach, działających w swych rejonach macierzystych tj. w obszarach lokalizacji spółek, głównych bez magazynowych. Wobec powyższego naszym głównym partnerem na obszarze województwa (...) jest spółka (...)”. Dalej Rafineria wskazała, że jej wpływ na poszczególne podmioty jest ograniczony.., dodając zarazem, że „rozpoczęte działania, mające na celu eliminację wewnętrznej konkurencji będą dalej przez naszą spółkę kontynuowane , jednakże należy mieć świadomość, że efektywność tych działań nie jest zależna jedynie od (...) S.A. lecz przede wszystkim od podmiotów wchodzących w skład grupy stałych kontrahentów i ich chęć współpracy na wyznaczonych, proponowanych warunkach”.

Dowód: pismo Rafinerii (...) z dnia 18 maja 2012 r. (k. 36 akt adm.).

Natomiast w piśmie (...) Sp. z o.o. z dnia 11 czerwca 2012 r. do Rafinerii dotyczącym działań niektórych pozostałych podmiotów wchodzących w skład stałej sieci skupu, spółka informuje, że [podmioty te pomimo poczynionych ustaleń dotyczących „rejonalizacji” działania ww. podmiotów, nie przestrzegają tych ustaleń i podwyższają ceny. Jak wskazała spółka „w takiej sytuacji Rafineria płaci zupełnie niepotrzebnie duże pieniądze na dostarczony olej (a gdzie ekonomia?)”. Co więcej, (...) wskazała, że „należałoby doprowadzić do równowagi cen między spółkami, zatrzymać wyższe ceny dla strategicznych wytwórców, panować nad przetargami u strategicznych wytwórców dbając o rejonizację, ustalić rejonizację. […] Kolejną kwestią jest przeciwdziałanie podwyższaniu ceny stwarzając konkurencję między spółkami. Jeżeli spółki mają konkurować, to po co było jednakowe malowanie samochodów i tworzenie sieci zbiórki?” - informacja utajniona].

Dowód: Pismo (...) z dnia 11 czerwca 2012 r. (k. 29-30 akt adm.).

W odpowiedzi na ww. pismo w piśmie z dnia 18 czerwca 2012 r. Rafineria stwierdziła, że [zauważa problem wewnętrznej konkurencji i w celu jej ograniczenia pomiędzy podmiotami tworzącymi stałą sieć skupu (...) przyjęła zasadę, że w przypadku utrzymywania i stosowania przez Rafinerię równorzędnych cen zakupu, „rejonalizacja” będzie tworzyć się samoistnie, a jej granice będą wyznaczane przez koszty pozyskania olejów przez poszczególnych dostawców na danym terenie. Rafineria zwróciła również uwagę, że dużym problemem jest brak komunikacji pomiędzy poszczególnymi podmiotami w trakcie penetracji rynku i uczestniczenia w przetargach. Zdaniem Rafinerii, przy odpowiednim poziomie komunikowania się, możliwe jest ograniczenie wewnętrznej konkurencji i równoległe budowanie stałej sieci zbiórki. Ponadto Rafineria, że w przypadku kilkunastu przetargów, o których prowadzeniu (...) posiadała informację udało się porozumieć z podmiotami tworzącymi stałą sieć zbiórki biorącymi udział w przetargu i odpowiednio wyeliminować wewnętrzną konkurencję. - informacja utajniona]

Dowód: pismo Rafinerii (...) z dnia 18 czerwca 2012 r. (k. 31-32 akt adm.).

Z uwagi na istotne zmiany personalne w spółce, Rafineria nie jest jednak w stanie wskazać, których dokładnie przetargów miały dotyczyć wyżej wskazane działania, ani na czym konkretnie miały one polegać.

Dowód: Pismo Rafinerii z dnia 6 listopada 2014 r., (k. 2512- 2519 akt adm.).

Kolejne Raporty wskazują jednak, że Rafineria [pracowała i optymalizowała proces organizacji, przepływu informacji oraz ofertowania do poszczególnych przetargów na oleje przepracowane, pomiędzy poszczególnymi podmiotami wchodzącymi w skład budowanej sieci zbiórki- informacja utajniona].

Dowód: Raport nr (...) z realizacji celu nr (...) (k. 79 akt adm.).

Oprócz wskazanych wyżej zachowań członków sieci skupu zdarzały się przypadki, że podmioty tworzące stałą sieć zbiórki informowały Rafinerię o ilościach i cenach, w jakich pozostałe podmioty wchodzące w skład sieci skupowały oleje odpadowe, a także z jakimi klientami posiadały relacje handlowe.

Dowód: Wiadomość e-mail s.c. (...) (obecnie (...) sp.j). do (...) z dnia 1 sierpnia 2011 r. wraz z załącznikiem (k. 37-38 akt adm.) oraz wiadomość (...) sp. z o.o. do (...) z dnia 7 marca 2012 r. wraz z załącznikiem ( k. 33-34 akt adm. ) - informacja utajniona,

W Umowach sprzedaży zawartych przez Rafinerię (...) z uczestnikami stałej sieci skupu w grudniu 2012 r. obowiązujących od dnia 01 stycznia 2013 r. nie zawarto już postanowień dotyczących zobowiązania podmiotów tworzących stałą sieć skupu do wzajemnego niekonkurowania.

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2013 r. (k. 1- 5 akt adm.) Prezes UOKiK wszczął postępowanie w sprawie zawarcia przez Przedsiębiorców wchodzących w skład stałej sieci skupu olejów odpadowych dla Rafinerii, tj.

1. Rafinerię (...) S.A. z siedzibą w J.;

2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.;

3. T. S. (1) prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą T. S. (1) w L. oraz pana M. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. B. w L., wspólników spółki cywilnej (...) S.C. T. S. (1), M. B.;

4. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.;

5. (...) Sp. j. z siedzibą w K.;

6. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.;

7. J. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
P.H.U. (...) w K.;

8. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.;

9. J. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
(...) J. M. w S.;Początek formularza

10. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.;

11. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.;

12. K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą K. M. P.H.U. w K.;

14. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.

I. porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku skupu olejów odpadowych, polegającego na ustalaniu cen skupu olejów odpadowych poprzez zobowiązanie się przez Przedsiębiorców wymienionych w pkt 2 – 14 w umowach zawartych z Rafinerią (...) S.A. z siedzibą w J. do niekonkurowania, z uwagi na możliwość naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

II. porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku skupu olejów odpadowych, polegającego na podziale rynku skupu olejów odpadowych poprzez zobowiązanie się przez Przedsiębiorców wymienionych w pkt 2 – 14 w umowach zawartych z Rafinerią (...) S.A. z siedzibą w J. do niekonkurowania, z uwagi na możliwość naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania antymonopolowego strony postępowania ustosunkowały się do zarzutów zawartych w postanowieniu, zaprzeczając zawarciu porozumienia.

Rafineria (...) stanęła na stanowisku, zgodnie z którym “ przyjęcie klauzuli […] było efektem postulatów zgłaszanych przez część podmiotów wymienionych w załączniku nr (...) do ww. umów. Były to jednak postulaty zgłaszane w formie ustnej. Z uwagi na zmiany personalne w Spółce, które objęły także osoby zaangażowane w prace w ramach tego segmentu działalności Spółki, (...) S.A. nie jest obecnie w stanie wskazać konkretnych podmiotów zgłaszających takie postulaty. Uwzględniając te postulaty Spółka przygotowała projekty umów zawierających przedmiotowe klauzule i rozesłała te projekty do akceptacji podmiotów tworzących stałą sieć zbiórki. Umowy zostały zaakceptowane przez dostawców Spółki”.

Dowód: Pismo Rafinerii (...) S.A. z dnia 13 grudnia 2013 r. (k. 23-27 akt adm.).

Odnosząc się do kwestii monitorowania przestrzegania zakazu konkurowania, Rafineria stwierdziła, że „w związku z tym, że klauzula […] nie była uwarunkowana jakimikolwiek karami i restrykcjami, monitorowanie jej przestrzegania odbywało się w ramach prowadzonych przez Spółkę ogólnych obserwacji i analiz rynku. Spółka nie egzekwowała przedmiotowej klauzuli i wobec tych podmiotów nie były podejmowane żadne działania prawne”.

Dowód: Pismo Rafinerii (...) S.A. z dnia 13 grudnia 2013 r., (k. 23-27 akt adm.).

W kolejnym piśmie, Rafineria wskazała, że „założeniem ani intencją Modelu Zakupu jak również porozumień zawieranych z Dostawcami w jego ramach w żadnym stopniu nie było ograniczenie konkurencji, a wyłącznie zabezpieczenie stabilnych dostaw olejów przepracowanych do Spółki” a „pominięcie przez Prezesa UOKiK powyżej przedstawionego kontekstu ekonomiczno-prawnego byłoby sprzeczne ze współczesną aksjologią prawa ochrony konkurencji, wyrażającą się w tzw. podejściu ekonomicznym”.