Treść orzeczenia XVII AmA 68/12 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

XVII AmA 68/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2014-08-12

Sygn. akt XVII AmA 68/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	SSO Jolanta de Heij- Kaplińska
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Katarzyna Dawejnis

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

z odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 12 stycznia 2012 r., Nr (...)

I. oddala odwołanie,

II. zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów postępowania.

SSO Jolanta de Heij- Kaplińska

XVII AmA 68/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 stycznia 2012 roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej zamiennie jako Prezes Urzędu, Prezes UOKiK) działając:

I. na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331 z poźn. zm. dalej: uokik), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, uznał, że działania przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., polegające na dopuszczeniu się godzącej w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwej praktyki rynkowej, zdefiniowanej w art. 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206), polegającej na zawarciu w materiałach reklamowych wykorzystywanych w prowadzonych przez ww. przedsiębiorcę kampaniach marketingowych, informacji wprowadzających w błąd w tym zakresie, że zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej jest uzależniona od czynnika losowego polegającego na wyniku loterii przeprowadzanej na podstawie elementów dodatkowych załączonych do materiałów reklamowych, tj. zdrapek lub naklejek, w celu nakłonienia konsumenta do podjęcia decyzji dotyczącej umowy, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie tego typu elementy dodatkowe gwarantują uzyskanie przez konsumenta pełnej zawartości tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej i czynnik losowy w tym zakresie nie występuje; stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz nakazuje jej zaniechanie;

II. na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, po przeprowadzeniu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, uznał, że działania przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., polegające na:

1. naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, wynikającego z treści art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22 poz. 271 z poźn. zm.), poprzez nieinformowanie konsumentów zainteresowanych nabyciem produktów oferowanych przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w materiałach reklamowych wykorzystywanych w prowadzonych przez ww. przedsiębiorcę kampaniach marketingowych, o istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu, to jest informacji na temat ilości elementów składających się na kolekcje, które zgodnie z oświadczeniem (...) Sp. z o.o. mają charakter zamknięty; stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 29 listopada 2010 r.,

2. dopuszczeniu się godzącej w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 5 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206), polegającej na posłużeniu się w materiałach reklamowych wykorzystywanych przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w prowadzonych przez ww. przedsiębiorcę kampaniach marketingowych, hasłem reklamowym: (...) oraz hasłem (...), co wprowadzało w błąd co do ilości nagród rzeczowych dostępnych dla konsumentów, którzy jako pierwsi złożyli zamówienie; stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 31 grudnia 2010 r.,

3. dopuszczeniu się godzącej w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 6 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206), polegającej na wprowadzającym w błąd zaniechaniu przedstawienia konsumentowi informacji na temat zasad Akcji Promocyjnej (...) oraz Akcji Promocyjnej (...), jako istotnych informacji służących konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął; stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stwierdza zaniechanie jej stosowania z dniem 31 grudnia 2010 r.;

III. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z poźn. zm.), nałożył na (...) P. Sp. o.o. z siedzibą w W. karę pieniężną płatną do budżetu państwa, w wysokości:

1. 114 382,90 PLN (słownie: sto czternaście tysięcy trzysta osiemdziesiąt dwa złote i dziewięćdziesiąt groszy), z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, opisanego w pkt I sentencji niniejszej decyzji,

2. 133 446,72 PLN (słownie: sto trzydzieści trzy tysiące czterysta czterdzieści sześć złotych i siedemdziesiąt dwa grosze), z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 i 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, opisanego w pkt II sentencji niniejszej decyzji;

IV. na podstawie art. 26 ust. 2 oraz art. 26 ust. 2 w związku z art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331 z poźn. zm.), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, nakazał przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. publikację niniejszej decyzji (w wersji niezawierającej informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, doręczonej ww. przedsiębiorcy przez Prezesa Urzędu) w całości na koszt (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na stronie internetowej www.(...).pl (przy czym odnośnik do treści decyzji musi znajdować się na stronie głównej), w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji oraz utrzymywanie niniejszej decyzji na tej stronie internetowej przez okres 6 miesięcy;

V. na podstawie art. 105 § 1 ustawy – kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w związku z art. 83 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, po przeprowadzeniu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie w zakresie stosowania przez ww. przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, polegającej na dopuszczeniu się godzącej w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwej praktyki rynkowej, zdefiniowanej w art. 5 ust. 3 pkt 4 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206), polegającej na wprowadzaniu konsumentów w błąd co do praw konsumenta wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa.

Odwołaniem od decyzji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej również jako (...)) zaskarżył decyzję w części tj. w punktach I – III sentencji zarzucając:

1. naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez błędne przyjęcie, że działania powoda w postaci zamieszczania w materiałach reklamowych informacji w zakresie zawartości tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej spełniały przesłanki do uznania ich za godzącą w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwą praktykę rynkową, zdefiniowaną w tych artykułach, w sytuacji gdy:

a) informacje te nie wprowadzają w błąd konsumenta, gdyż nie zawierają nieprawdziwych informacji (w szczególności o produkcie) oraz nie tworzą u konsumenta mylnego wyobrażenia o produkcie, który otrzymuje tj. o oferowanej kolekcji,

b) działania powoda nie zniekształcają zachowania konsumenta w sposób istotny, gdyż nie mogą powodować podjęcia przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej zawarcia umowy, której inaczej by nie podjął – konsument bowiem posiada pełne informacje o produkcie a sama zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej nie wpływa na decyzję o zamówieniu kolekcji;

2. naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny poprzez błędne przyjęcie, że działania powoda polegające na nie przekazywaniu konsumentom informacji na temat ilości elementów składających się na kolekcje stanowią naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, w sytuacji gdy ze względu na model oferowana kolekcji nie ma ona charakteru informacji o właściwościach świadczenia i jego przedmiotu, więc obowiązek jej przekazania konsumentowi nie wynika z przepisu art. 9 ust. 1 pkt 2, co przesądza o tym, że zachowanie powoda nie stanowi naruszenia zbiorowych interesów konsumentów;

3. naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 5 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez błędne przyjęcie, że stosowanie przez powoda w materiałach reklamowych haseł „pierwsze 111 osób otrzyma zestawy kina domowego” oraz „pierwsze 111 osób otrzyma telewizory (...) spełniało przesłanki do uznania ich za godzącą w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwą praktykę rynkową, zdefiniowaną w tych artykułach, w sytuacji, gdy:

a) informacje dotyczące Akcji Promocyjnych nie dotyczą oferowanego i nabywanego przez konsumenta produktu a jedynie dodatkowych korzyści, które mogą być związane z jego zamówieniem,

b) ww. akcja marketingowa a tym samym cała dotycząca jej komunikacja nie powoduje istotnego zniekształcenia zachowania konsumenta z uwagi na okoliczność, że nie wpływa na podejmowanie przez konsumenta decyzji co do zawarcia umowy;

4. naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 6 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez błędne przyjęcie, że nie przedstawienie konsumentom w materiałach promocyjnych zasad Akcji Promocyjnej (...) oraz Akcji Promocyjnej (...) spełniało przesłanki do uznania go za godzącą w zbiorowe interesy konsumentów nieuczciwą praktykę rynkową, zdefiniowaną w tych artykułach, w sytuacji gdy:

a) informacje dotyczące szczegółowych zasad prowadzenia ww. Akcji Promocyjnych nie dotyczą oferowanego produktu i nie stanowią informacji potrzebnych przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej zawarcia umowy prenumeraty,

b) ww. akcje marketingowe a tym samym cała dotycząca ich komunikacja nie powoduje istotnego zniekształcenia zachowania konsumenta z uwagi na okoliczność, że nie wpływa na podejmowanie przez konsumenta decyzji co do zawarcia umowy;

5. naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w związku z art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez błędne uznanie, że nieuczciwa praktyka rynkowa w postaci zamieszczania w materiałach reklamowych informacji, że zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej jest uzależniona od elementów losowych, nie została zaniechana przez powoda i nie stwierdzenia przez organ tego zaniechania, w sytuacji, gdy praktyka ta została zaniechana w dniu 29 listopada 2010 roku w efekcie wprowadzenia przez powoda zmian w materiałach reklamowych;

6. naruszenie art. 111 w związku z art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez nałożenie kary pieniężnej na powoda, bez uwzględnienia istotnych okoliczności dla sprawy, w szczególności tego, że doszło do niezwłocznego od chwili przekazania zarzutów przez Prezesa UOKiK zaniechania stosowania wszystkich określonych w zaskarżonej decyzji nieuczciwych praktyk rynkowych, jak również tego, że powód nie był uprzednio karany ze względu na naruszenie zbiorowych interesów konsumentów a stopień ewentualnego naruszenia zborowych interesów konsumentów był znikomy – co powinno prowadzić do odstąpienia od nałożenia kary;

7. naruszenie art. 111 w związku z art. 106 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów przez błędne ustalenie wysokości kar pieniężnych określonych w punkcie III zaskarżonej decyzji, poprzez;

a) w zakresie wysokości obu kar określonych w podpunkcie 1 i 2 – nieprawidłowe określenie kwoty bazowej dla określenia wysokości kary,

b) w zakresie wysokości kary określonej w podpunkcie 1 – nieuwzględnienie okoliczności, że powód zaniechał stosowania wskazanej w punkcie I decyzji nieuczciwej praktyki rynkowej.

W związku podniesionymi zarzutami (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji przedstawiając wersje zmian uzależnione od rodzaju uwzględnionych zarzutów.

(odwołanie, k. 34).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. oferuje do sprzedaży kolekcje składające się z zestawów kart, książek lub tzw. książek CD/DVD. Ofertę sprzedaży tych produktów (...) zawiera w materiałach reklamowych rozprowadzanych w formie wkładek w prasie ogólnopolskiej (tzw. inserty) oraz na jej stronie internetowej www.(...).pl, jak również za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłanej do konsumentów (tzw. mailing).

Materiały reklamowe rozprowadzane były w ramach tzw. kampanii marketingowych. Podczas każdej takiej kampanii (...) publikowała materiały reklamowe kilkukrotnie (w tzw. rzutach), a następnie przyjmowała zamówienia na produkty. W każdym roku odbywały się dwie kampanie marketingowe – tzw. styczniowa i wrześniowa, które trwały kilka miesięcy. Tzw. wrześniowa kampania marketingowa w 2010 r. trwała np. od 27 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r.

Jednym z elementów materiałów reklamowych była oferta zawarcia umowy ujęta na tzw. Karcie Zamówienia oraz Warunkach zamówienia.

Konsument zainteresowany nabyciem danej serii wydawniczej w celu zamówienia prenumeraty wypełniał i odsyłał Kartę Zamówienia. Konsument mógł również zawrzeć umowę poprzez wypełnienie formularza dostępnego na stronie internetowej www.(...).pl. (...) wpisując jako adres (...) nazwę serii wydawniczej, był przekierowany automatycznie na stronę główną (...) lub podstronę dotyczącą konkretnej kolekcji, za pośrednictwem której może złożyć zamówienie. Dotyczyło to przede wszystkim takiej sytuacji, kiedy konsument samodzielnie zdecydował się zapoznać z ofertą (...) zamieszczoną na jej stronie internetowej i za jej pośrednictwem zawrzeć umowę.

Druk zawierający „Warunki zamówienia” stanowił wzorzec umowy.

(dowód: pismo procesowe z 14.09.2007 r., k. 11 akt admin., pismo z 10.02.2009 r., k. 306 akt admin., pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin.).

Przedmiotem umowy jest kolekcja kart lub tzw. książek CD/DVD, na którą składają się Wielka Paczka Powitalna i dalsza część w postaci serii kart/książek. Pierwszą część składową kolekcji, tzw. Wielką Paczkę Powitalną, konsument uzyskuje po opłaceniu jedynie kosztów pakowania i przesyłki. Kolejne elementy kolekcji otrzymuje on systematycznie co 3-4 tygodnie.

(dowód: pismo procesowe z 16.10.2007 r., k. 39 akt admin., z 12.06.2008 r., k. 106 akt admin.).

Do każdej przesyłki dołączany jest blankiet wpłaty, na podstawie którego konsument uiszcza zapłatę za każdą przesyłkę odrębnie. Płatność dokonywana jest za pojedyncze przesyłki z dołu, nie zaś za ustaloną z góry całość lub część prenumeraty. Cena poszczególnych elementów kolekcji znana jest konsumentowi przy zawieraniu umowy.

Oświadczenie woli, jakie składa konsument przy zawieraniu umowy dotyczy otrzymywania jednego zestawu kart wraz z każdą przesyłką. Wraz z drugą przesyłką (kolejna po tzw. Wielkiej Paczce Powitalnej) każdy konsument, który zawarł umowę z (...) otrzymuje propozycję, zgodnie z którą zamiast jednego zestawu kart (lub np. tzw. książek CD/DVD), może otrzymywać w ramach jednej przesyłki dwa lub trzy zestawy kart lub np. tzw. książek CD, w zależności od rodzaju zamówionej kolekcji. Taka propozycja ponawiana jest wraz z czwartą i szóstą przesyłką.

(dowód: twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c.).

W ofercie (...) znajdowały się następujące kolekcje, charakteryzujące się następującymi cechami:

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 1999 r., składała się z 90 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2006 r., składała się z 62 tzw. „książek CD” oraz z 41 zestawów kart (...), w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo dwie półeczki na tzw. „książki CD” i jeden segregator na karty(...)

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2004 r., składała się z 91 zestawów kart i płyty CD dołączonych do każdego zestawu, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty i 5 małych segregatorów na płyty CD;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2003 r., składała się z 81 zestawów kart oraz płyt CD dołączonych do zestawów z nieparzystym numerem, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na zestawy kart i 2 małe segregatory na płyty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2006 r., składała się z 52 książek z płytami DVD oraz 26 zestawów kart serii (...), w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 2 półki na książki DVD i jedno pudełko na karty (...);

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2002 r., składała się ze 100 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 2 pudełka na karty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2000 r., składała się z 91 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2006 r., składała się z 90 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2008 r., składała się z 90 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty;

(...)– kolekcja dystrybuowana począwszy od 2008 r., składała się z 90 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2009 r., składała się z 52 książek z płytami DVD, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo dwie półki na tzw. „książki DVD”;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2009 r., składała się z 90 zestawów kart, w czasie trwania całej prenumeraty konsument otrzymywał dodatkowo 5 segregatorów na karty;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od 2010 r., składała się z 52 książek z płytami DVD;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od stycznia 2011 r., składała się z 91 zestawów kart;

(...) – kolekcja dystrybuowana począwszy od stycznia 2011 r., składała się z 52 zestawów kart.

(dowód: twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c., pismo z 10.02.2009 r., k. 306 akt admin. z materiałami, pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin., pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin.).

Wszystkie kolekcje oferowane przez (...) miały charakter zamknięty (już w momencie rozpoczynania wydawania kolekcji (...) posiadała informacje z ilu elementów składa się dana kolekcja).

(dowód: pismo z 21.09.2009 r., k. 1029 akt admin., pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin.).

Czas, na jaki zawarta była umowa wynikał z wyliczenia uwzględniającego następujący cykl doręczania przesyłek: otrzymanie tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej, następnie przesyłka zawierająca jeden zestaw kart/książeczek (w zależności od kolekcji) i kontynuacja kolekcjonowania do zebrania wszystkich elementów po dwa lub trzy zestawy kart/książeczek w przesyłce. Oszacowany w ten sposób czas trwania umowy przedstawiał się następująco:

(...) - 2 lata

(...) - 1,7 roku

(...) - 3 lata

(...) – 3 lata

(...) – 1,7 roku

(...) – 2,2 lata

(...) – 2 lata

(...) – 1,7 roku

(...) – 2 lata

(...) – 1,7 roku

(...) – 2 lata

(...) – 1,5 roku

(dowód: pismo z 17.08.2010 r., k. 2952 akt admin., pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin., twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c.).

Wszystkie wysyłane karty i książeczki posiadały swoją numerację, która pozwala na ułożenie ich w prawidłowej kolejności w ramach całości kolekcji (w ramach kolekcji składających się z kart, określona karta posiada numerację dotyczącą danego działu tematycznego, które dopiero łącznie składały się na całość kolekcji). (...) nie wysyłała kart lub książeczek w kolejności przypisanej im zgodnie z numeracją, a kolejność wysyłanych zestawów kart i tzw. książek CD/DVD zależna była od bieżącej dostępności w magazynie. Przykładowo w ramach kolekcji (...), która składa się z 52 książek z płytami DVD, w ramach trzech przesyłek doręczonych w postępowaniu przed Prezesem Urzędu znalazły się książki z płytami DVD oznaczonymi numerami: 1,3,4,6 (a nie: 1,2,3,4). Natomiast kolekcje, których elementami składowymi były karty (w szczególności kolekcja (...),(...)), ze względu na to, że podzielone były one dodatkowo na różne działy tematyczne, w ramach każdej przesyłki konsument otrzymywał karty z różnych działów tematycznych, a numeracja stron każdej karty dotyczyła numeracji w ramach danego działu tematycznego. Kolekcja (...) składała się z 11 działów tematycznych: (1.(...), (2.) (...), (3.) (...), (4.) (...), (5.) (...), (6.) S., (7.) (...), (8.) (...) (9.) (...), (10.) (...), (11.) (...).

(dowód: twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c., pismo z 21.09.2009 r., k. 1029 akt admin.).

Wraz z każdą przesyłką (doręczaną konsumentom w odstępach 3-4 tygodniowych), konsument otrzymywał kilka kart z różnych działów tematycznych. Każda karta była ponumerowana, a numeracja odnosi się do konkretnego działu tematycznego. Karty znajdujące się w każdej przesyłce do konsumenta były częścią składową konkretnie wskazanych działów tematycznych, które tworzyły całość kolekcji. Numeracja stron materiałów otrzymanych wraz z każdym zeszytem wskazywała konsumentowi kolejność, jaka powinna być zachowana przy kompletowaniu danego działu tematycznego oraz całości kolekcji.

Strategia wydawnicza (...) zakładała, że kolejne przesyłki otrzymywane przez konsumenta, zawierające kolejne karty ponumerowane są w taki sposób, aby uzupełniały luki w numeracji kart z poszczególnych działów tematycznych. Dopiero otrzymanie wszystkich elementów kolekcji dawało możliwość uzupełnienia wszystkich luk w numeracji stron, tj. zebranie całości kolekcji.

(dowód: pismo z 21.09.2009 r., k. 1029 akt admin., pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c. ).

Materiały reklamowe

Ulotki załączane do prasy (tzw. inserty) dotyczyły każdorazowo innej kolekcji oferowanej przez (...). Mechanizm konstruowania ulotek był następujący:

(i) kilka kolorowych kartek niepołączonych ze sobą na stałe, które zawierają elementy służące do nakłonienia konsumenta do nabycia produktu. Przedstawiona jest tam tematyka kolekcji oraz częściowe informacje na temat sposobu kolekcjonowania. Elementy te zajmują dużą część materiałów reklamowych, np. wypowiedzi lub listy osób przedstawionych jako dotychczasowi kolekcjonerzy, którzy opowiadają o doświadczeniach związanych z danym produktem,

(ii) do każdej ulotki reklamowej załączony jest formularz zamówienia nazwany Kartą Zamówienia. W celu złożenia oświadczenia woli, konsument powinien uzupełnić ten formularz wpisując swoje dane osobowe, podpisując go oraz odsyłając na wskazany w tej ulotce adres Strony postępowania. W Karcie Zamówienia znajduje się gotowy tekst oświadczenia woli, pod którym konsument składa podpis zamawiając produkt. Treść tego oświadczenia woli, brzmi następująco:

„ TAK. Zamawiam Wielką Paczkę Powitalną oraz kolekcję (...). Paczkę Powitalną otrzymuję ZA DARMO, opłacając jedynie koszty pakowania i wysyłki 14,95 zł. Następnie, co 3-4 tygodnie będę otrzymywać nową Książkę w twardej oprawie wraz z darmową płytą DVD z prawie godzinnym filmem z kolekcji (...) w cenie 29,95 zł (+ 4,95 zł koszty pakowania i wysyłki). Co więcej! W każdej przesyłce otrzymam GRATIS zestaw kart z kolekcji (...). Zbieranie K. DVD mogę przerwać w dowolnym momencie, bez zobowiązań do dalszych zakupów. Odpowiadam w ciągu 9 dni i otrzymuję zestaw toreb podróżnych.”.

(dowód: pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., materiały reklamowe dotyczące kolekcji (...) rozpowszechniane w ramach tzw. kampanii wrześniowej 2010 r., tj. przed modyfikacją materiałów reklamowych przez Stronę postępowania, oznaczenie materiałów: (...) A. (...)-0, załącznik nr(...) do pisma Strony postępowania z dnia 14.01.2011 r.).

( (...)) Kolejnym elementem ulotek reklamowych są tzw. Warunki Zamówienia. Jest to wzorzec umów, w którym zawarte są warunki umowy, w tym informacje przedkontraktowe na temat:

- sposobu zawarcia umowy prenumeraty,

- prawa do odstąpienia od umowy, z którego konsument może skorzystać w terminie 10 dni liczonych od dnia otrzymania tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej oraz o formie złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy,

- zawartości kolejnych przesyłek, ich cenie oraz częstotliwość przesyłania,

- sposobu zapłaty ceny,

- adresu i sposobu składania reklamacji,

- prawa wypowiedzenia umowy,

- organizowanej akcji promocyjnej, w której konsument może otrzymać nagrodę rzeczową w zamian za szybkie złożenie zamówienia na kolekcję.

(iv) w Gwarancji Solidności – kolejnym wzorcu umów, znajdują się natomiast informacje na temat niektórych warunków umowy, tj.:

- przedmiocie świadczenia,

- tzw. Wielkiej Paczce Powitalnej,

- częstotliwości wysyłania kolejnych elementów kolekcji,

- możliwości zakończenia kolekcjonowania,

- zobowiązania Strony postępowania do wymiany elementów składowych kolekcji uszkodzonych w transporcie.

(v) zdrapki (naklejki i in. elementy dodatkowe) jako część składowa wszystkich materiałów reklamowych. W zależności od ulotki reklamowej, konsument może po zdrapaniu wszystkich pól na zdrapce uzyskać określoną ilość asów (określoną ilość flag Wielkiej Brytanii) lub naklejkę, na której znajduje się wizerunek tortu (nutki lub inny) w określonym kolorze (srebrny lub złoty).

(dowód: pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., pismo z 10.02.2009 r., k. 306 akt admin. z załącznikami, twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c. ).

W treści materiałów reklamowych publikowanych do dnia 29 listopada 2010 r. znajdowały się następujące stwierdzenia, wskazujące na to, do czego służą zdrapki i naklejki.

„Co zawiera Wielka Paczka Powitalna? Zdrap Złote pola! Sprawdź ile masz asów i co otrzymasz! Jeśli po zdrapaniu złotych pól ukaże się jeden as, uprawnia to do 36 podwójnych kart na temat uprawy ogrodu. Jeśli po zdrapaniu ukażą się dwa asy, uprawnia to do dodatkowego segregatora na karty. Przy trzech asach wysyłamy poza tym praktyczny komplet 12 kolorowych przekładek. Przy czterech asach wysyłamy także zestaw trzech toreb podróżnych.”

(dowód: materiały reklamowe dotyczące produktu „Ogród moich marzeń”, z kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2010 r. – załącznik nr 2 do pisma z dnia 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin.).

(...) , Wielką Paczkę Powitalną „(...)o wartości aż do 180 zł otrzymasz GRATIS! (opłacasz jedynie koszty pakowania i wysyłki) + 12-języczny słownik elektroniczny.

1 F.? Otrzymasz 9 kart o wartości 17,95 zł; 2 F.? Otrzymasz aż 18 kart o wartości 35,90 zł; 3 F.? Wielka Paczka Powitalna o wartości 180 zł, a w niej aż 18 kart, 2 płyty CD, 2 segregatory, 9 przekładek, a także 12-języczny słownik elektroniczny za odpowiedź w ciągu 9 dni otrzymasz ZA DARMO!* (*opłacasz jedynie koszty pakowania i wysyłki).

Czy mieli Państwo szczęście i odkryli aż 3 Brytyjskie flagi na zdrapce W.?

Gratulujemy! Tylko teraz macie nadzwyczajną możliwość otrzymania Wielkiej Paczki

Powitalnej z kolekcji <Angielski dla każdego> o wartości aż do 180 zł ZA DARMO!*

(*opłacacie jedynie koszty pakowania i wysyłki – 9,95).

Tak, tu nie ma żadnej pomyłki! Pragniemy po prostu dać każdemu szansę zapoznania się z naszą serią. Już teraz przekonajcie się sami, jak skuteczne narzędzie do samodzielnej nauki języka oddajemy w Wasze ręce!

Dodatkowo, jeśli jesteście posiadaczami naklejki SZYBKA ODPOWIEDŹ i odpowiecie w ciągu 9 dni, otrzymacie w PREZENCIE 12-języczny słownik elektroniczny”.

(dowód: materiały reklamowe dotyczące produktu „Angielski dla każdego” z kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2010 r. – załącznik nr 2 do pisma z dnia 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin.)

„ZDRAPKA

Czy zdrapałeś 4 złote piramidy? Sprawdź

Zdrap i sprawdź

Jeśli po zdrapaniu złotych pól ukaże się jedna (...), uprawnia to do K. w twardej oprawie wraz z płytą DVD.

Jeśli po zdrapaniu ukażą się dwie (...), uprawnia to dodatkowo do dwóch K. wraz z dwiema płytami DVD.

Przy trzech (...) wysyłamy poza tym 12 kart unikalnej kolekcji (...) oraz segregator z 6 przekładkami tematycznymi.

Przy czterech (...) wysyłamy także praktyczny 3-częściowy zestaw toreb podróżnych.

Całą Wielką Paczkę powitalną adresat otrzymuje za darmo, opłacając jedynie koszty pakowania i wysyłki – 14.95 zł. Prosimy odesłać zdrapkę wraz z Kartą Zamówienia w załączonej kopercie zwrotnej, bez znaczka – opłata pocztowa jest uiszczona.

P.S. Prosimy zdrapać wszystkie złote pola. Powodzenia!

Zdrap i sprawdź co otrzymasz!”

(dowód: pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., materiały reklamowe dotyczące produktu (...) z kampanii marketingowej tzw. wrześniowej 2010 r. – załącznik nr 3 do pisma z dnia 14.01.2011 r.)

„Ile nutek kryje się pod złotymi polami? Sprawdź szybko, co kryje Twoja zdrapka!

1 nutkę?

Otrzymasz książkę w twardej oprawie wraz z płytą CD „Mozart – Mistrzowskie dzieła”.

2 nutki?

Otrzymasz 2 książki w twardej oprawie wraz z płytami CD (...)oraz „C. – (...)

(...)

Gratulujemy! Otrzymasz za darmo* (* opłacasz jedynie koszty pakowania i wysyłki 14,95 zł!) Wielką Paczkę Powitalną o wartości 180 zł, a w niej 2 książki w twardej oprawie wraz z płytami CD (...) oraz (...) prezent niespodzianka – wspaniałe uzupełnienie kolekcji oraz słuchawki stereofoniczne jeśli odpowiesz w ciągu 9 dni.

Aby otrzymać słuchawki, nie zapomnij nakleić na Karcie Zamówienia naklejki SŁUCHAWKI W PREZENCIE znajdującej się na zdrapce!

3 nutki na zdrapce? GRATULUJEMY WIELKA PACZKA POWITALNA o wartości 180 zł może być Twoja ZA DARMO!* (* opłacasz jedynie koszty pakowania i wysyłki 14,95 zł).

(…)

Szanowni Państwo!

Czy znaleźliście aż 3 nutki na Waszej zdrapce?

Gratulujemy! Tylko teraz macie nadzwyczajną możliwość otrzymania Wielkiej Paczki Powitalnej z kolekcji (...) o wartości 180 zł ZA DARMO*! (* opłacacie jedynie koszty pakowania i wysyłki 14,95 zł).

(…)

Dodatkowo, jeśli na(...) oprócz 3 nutek znajdziecie nalepkę SŁUCHAWKI W PREZENCIE i odpowiecie na naszą ofertę ciągu 9 dni, zaskoczymy Was wspaniałym prezentem – SŁUCHAWKAMI STEREOFONICZNYMI, które wyślemy Wam zupełnie za darmo.

(…)

Już teraz przyklejcie wszystkie 3 nutki oraz naklejkę SŁUCHAWKI W PREZENCIE na Karcie Zamówienia i odeślijcie ją do nas w ciągu 9 dni! Wielka Paczka Powitalna jest już dla Was zarezerwowana!”

(dowód: pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., materiały reklamowe dotyczące kolekcji Mistrzowie (...) Klasycznej z kampanii marketingowej tzw. wrześniowej 2010, załącznik nr 3d do pisma z dnia 14.01.2011 r., oznaczenie materiałów: (...) -0).

Wszystkie materiały reklamowe zawierały jednakowe elementy (w tym zdrapki lub naklejki). Wszystkie te elementy gwarantowały uzyskanie przez zamawiającego pełnej zawartości tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej. Jej zawartość różniła się w zależności od produktu, jednak była taka sama w obrębie jednej serii wydawniczej. Materiały reklamowe były skonstruowane w taki sposób, aby konsument zawsze mógł uzyskać pełną zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej. Szczegóły, które zgodnie z praktyką rynkową stosowaną przez (...) miały decydować o zawartości tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej (cztery asy na zdrapce, naklejka ze złotą nutką, naklejka ze złotym tortem itd.) były elementami składowymi wszystkich materiałów reklamowych.

(dowód: pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin.).

(...) przyznała, że nie ma możliwości, aby konsument nie uzyskał szczegółów (np. czterech asów, czy naklejki z nutką lub tortem w odpowiednim kolorze), które zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ulotkach reklamowych nie decydowały o zawartości Wielkiej Paczki Powitalnej o największej zawartości. Zatem niemożliwe było, aby konsument odnalazł w szczególności mniej niż cztery asy (na zdrapce, w której konieczne jest ich uzyskanie, po to aby otrzymać tzw. Wielką Paczkę Powitalną w najpełniejszym składzie), niemożliwe jest też nieuzyskanie naklejki ze złotą nutką lub złotym kwiatkiem (lub innych wizerunków).

Możliwość otrzymania tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej o najpełniejszej zawartości nie była uzależniona od terminu wysłania zamówienia. Pomimo tego, że z materiałów reklamowych wynikało, że do otrzymania pełnej zawartości Wielkiej Paczki Powitalnej niezbędne było złożenie zamówienia w okresie 9 dni, to jednak nie był to termin związania ofertą, a miał na celu jedynie zmotywowanie konsumenta do szybszej reakcji i przesłania odpowiedzi w możliwie najkrótszym terminie. Termin złożenia zamówienia nie wpływał na zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej.

(dowód: pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin.).

W toku postępowania przed Prezesem Urzędu (...) dokonała zmian materiałów reklamowych również z zakresie informowania o zawartości Wielkiej Paczki Powitalnej. Nie zrezygnowała ona jednak z używania elementów dodatkowych, takich jak zdrapki i naklejki, a w materiałach reklamowych rozprowadzanych w ramach kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2011 r. znajdowały się następujące stwierdzenia.

„4 słoneczniki do zdrapania. (...)

CZYTAJ NA ODWROCIE.

Prosimy natychmiast otworzyć tę kopertę i odnaleźć zdrapkę. Cztery słoneczniki oznaczają, że po otrzymaniu podpisanej Karty Zamówienia wyślemy całą Wielką Paczkę Powitalną prosto do Waszego domu(…).

Jeden słonecznik na zdrapce uprawnia do 36 kart o pielęgnacji roślin i ogrodów z serii (...).

Dwa słoneczniki na zdrapce uprawniają do 36 kart i dodatkowego eleganckiego segregatora do ich przechowywania.

Trzy słoneczniki na zdrapce oznaczają, że otrzymacie także komplet 12 kolorowych przekładek do kart.

Cztery słoneczniki na zdrapce oznaczają, że wyślemy dodatkowo w prezencie 3- częściowy zestaw toreb podróżnych.

(…)

Jeśli niezwłocznie odeślecie Kartę Zamówienia ze zdrapką, na której umieszczone są 4 słoneczniki, otrzymacie dodatkowy prezent – praktyczny zestaw toreb podróżnych. Prosimy umieścić zdrapkę wraz z Kartą Zamówienia w kopercie i odesłać całość do nas. (…)

CO ZAWIERA WIELKA PACZKA POWITALNA

ZDRAP ZŁOTE POLA!

Znajdź 4 słoneczniki”

W Karcie Zamówienia zamieszczony jest również tekst:

„Wysyłam kartę zamówienia i zdrapkę. Zdrapka ze słonecznikiem uprawnia mnie do otrzymania Wielkiej Paczki Powitalnej (…). W ramach Paczki Powitalnej otrzymam:

: 36 podwójnych kart o uprawie ogrodu
: Segregator na karty
: Komplet 12 przekładek do kart
: Zestaw trzech toreb podróżnych”

Zmiana, jaką wprowadziła (...) polegała na tym, że wcześniej zamiast znaczka wskazującego na to, że ww. pozycje zostały zaznaczone, znajdowały się puste miejsca, tak, aby konsument mógł samodzielnie zaznaczyć jaką zawartość będzie miała jego Wielka Paczka Powitalna.

(dowód: materiały reklamowe dotyczące kolekcji (...) rozpowszechniane w ramach kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2011 r., tj. po modyfikacji materiałów reklamowych przez (...), oznaczenie materiałów: (...) A. (...)-0, załącznik do pisma z dnia 28.12.2010 r.,k. 3245 akt admin.).

Obowiązek informacyjny

W materiałach reklamowych publikowanych do dnia 29 listopada 2010 r. (...), nie informowała konsumentów na temat ilości elementów składających się na kolekcję. Wszystkie kolekcje oferowane przez (...) miały charakter zamknięty, w związku z czym już przed opublikowaniem materiałów reklamowych wiadomo było o ilości elementów składających się na kolekcję. Pomimo tego, w materiałach reklamowych publikowanych do dnia 29 listopada 2010 r. (...) nie informowała konsumentów na temat wielkości kolekcji.

Zamiast tego, w Gwarancji Solidności zamieszczone było postanowienie o treści:

„Sami decydujecie jak długo zbieracie. Zbierają Państwo tak długo jak chcecie. Sami

decydujecie jak bogata ma być Wasza kolekcja. Jeśli postanowicie wstrzymać lub zakończyć kolekcjonowanie, wystarczy nas o tym powiadomić listownie lub telefonicznie (…).”

W materiałach reklamowych publikowanych w ramach kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2011 (...) zaczęła udzielać informacji na temat ilości elementów składających się na kolekcję. Informacja taka znalazła się w postanowieniu punktu 2 Warunków Zamówienia, zgodnie z którym:

„Następnie co 3-4 tygodnie będziemy przesyłać Państwu 12 kart serii (...). Przesyłki będą dostarczane bezpośrednio do skrzynki na listy bez pobrania, płatne przekazem na poczcie, w banku lub przez Internet. Będzie je można zatrzymać za równie niską cenę 13,95 zł (+ koszty pakowania i wysyłki 3,95 zł). W kolekcji dostępnych jest 91 zestawów kart. To Państwo decydujecie, ile z tych zestawów zbierzecie! Płatności za poszczególne zestawy uiszczą Państwo na podstawie blankietu wpłaty dołączonego do każdej przesyłki, w podanym na nim terminie. Zastrzegamy, że z przyczyn od nas niezależnych (jak np. zmiana cen przesyłek pocztowych, zmiana stawki podatku VAT), obecna cena może ulec zmianie. W takiej sytuacji możecie Państwo wypowiedzieć umowę, informując nas o tym listownie lub telefonicznie, zgodnie z zasadami opisanymi w pkt 6.”

(dowód: materiały reklamowe dotyczące kolekcji (...) rozpowszechniane w ramach kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2011 r., tj. po modyfikacji materiałów reklamowych przez Stronę postępowania, oznaczenie materiałów: (...) A. (...)-0, załącznik do pisma (...) z dnia 28.12.2010 r.).

W treści jednego z postanowień Warunków Zamówienia (...) w następujący sposób informowała konsumentów na temat prawa do wypowiedzenia umowy:

„Zbieranie serii można przerwać w każdym momencie, wystarczy powiadomić nas o tym listownie lub telefonicznie (…) podając Numer Klienta. Jeżeli więc zdecydują się

Państwo na przerwanie prenumeraty – prosimy o odesłanie nierozfoliowanych zestawów, w ciągu 10 dni od ich otrzymania, a także o zachowanie dowodu nadania przesyłki zwrotnej. Zwroty prosimy kierować na adres: (…).”

W Gwarancji Solidności znajdowało się również postanowienie o treści:

„Następnie co 3-4 tygodnie będziemy przesyłali do Państwa Książkę wraz z darmowym filmem DVD z kolekcji (...) oraz zestawem 6 kart z kolekcji (...). Nie zobowiązuje to Państwa do przyjęcia następnych zestawów – można je odesłać nierozfoliowane w ciągu 10 dni od otrzymania (decyduje data stempla pocztowego). Prosimy o zachowanie dowodu nadania przesyłki zwrotnej”.

(dowód: materiały reklamowe dotyczące kolekcji (...) rozpowszechniane w ramach kampanii marketingowej tzw. wrześniowej 2010 r., oznaczenie materiałów: (...) A. (...)-0, załącznik nr (...) do pisma (...) z dnia 14.01.2011 r.).

Począwszy od kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2011 r. (...) wprowadziła zmiany w materiałach reklamowych polegające na tym, że zmieniła brzmienie już istniejącego postanowienia 6 Warunków Zamówienia w następujący sposób:

„Zbieranie serii można przerwać w każdym momencie, poprzez wypowiedzenie umowy, wystarczy powiadomić nas o tym listownie, na adres wskazany poniżej w pkt 10 lub telefonicznie (…) – w przypadku otrzymania i opłacenia wszystkich przesyłek. W przypadku nieopłacenia przesyłek prosimy o odesłanie nierozfoliowanych (nieopłaconych) zestawów, a także o zachowanie dowodu nadania przesyłki zwrotnej…”.

Taka informacja zastąpiła również wskazane powyżej postanowienie Gwarancji Solidności. Niezależnie od tego, (...) zamieściła informację na temat możliwości wypowiedzenia umowy w terminie ustawowym wynikającym z art. 8 ust 3 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów :

„Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw Konsumentów (Dz. U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) mają Państwo prawo do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia.”.

Akcje promocyjne

(...) cyklicznie organizowała akcje promocyjne, w których przyznawała konsumentom nagrody rzeczowe. Przedmiotowe akcje promocyjne trwały zazwyczaj kilka miesięcy (dwie akcje promocyjne w każdym roku), a zasady przeprowadzania każdej z nich są analogiczne: tak w Akcji Promocyjnej (...) (w której nagrodami rzeczowymi dla konsumentów były zestawy kina domowego o określonej w materiałach marce) oraz Akcji Promocyjnej (...) (w której nagrodami rzeczowymi dla konsumentów były telewizory (...) o określonej w materiałach reklamowych marce). Przedmiotowe akcje promocyjne organizowane były na takich samych zasadach, a różniły się wyłącznie nagrodami przyznawanymi w ich trakcie. Mechanizm informowania konsumentów o przeprowadzanej akcji promocyjnej był identyczny.

Akcja Promocyjna (...) organizowana była w następujących okresach:

- kampania wrześniowa 2007 r. (od 15 sierpnia 2007 r. do 28 grudnia 2007 r.),

- kampania styczniowa 2008 r. (od 20 grudnia 2007 r. do 25 maja 2008 r.),

- kampania wrześniowa 2008 r. (od 20 sierpnia 2008 r. do 30 stycznia 2009 r.),

- kampania styczniowa 2009 r. (od 30 grudnia 2008 r. do 30 maja 2009 r.),

- kampania wrześniowa 2009 (od 20 sierpnia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r.),

- kampania styczniowa 2010 (od 30 grudnia 2009 r. do 30 kwietnia 2010 r.),

- kampania styczniowa 2011 (od 28 grudnia 2010 r. do dnia 30 kwietnia 2011 r.).

zaś Akcja Promocyjna (...)

w kampanii wrześniowej 2010 (od 27 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r.).

Regulamin Akcji Promocyjnej(...) (...)) każdorazowo dostosowywany do kolejnej akcji promocyjnej organizowanej przez (...), zawierał informacje na temat sposobów przyznawania nagród rzeczowych konsumentom.

W Akcji Promocyjnej (...) (...)) mogli wziąć udział konsumenci, którzy odpowiedzieli na ofertę (...), tj. złożyli zamówienie na oferowany przez nią produkt, nie zrezygnowali z niej przez ściśle wskazany okres oraz nie zalegali z płatnościami.

Pula 111 nagród rzeczowych przewidziana była dla wszystkich konsumentów, którzy odpowiedzieli na ofertę (...) w czasie trwania akcji promocyjnej. Dotyczyła ona wszystkich produktów wymienionych w Regulaminie Akcji Promocyjnej oraz wszystkich ulotek reklamowych publikowanych w trakcie akcji promocyjnej (trwającej kilka miesięcy). Pula 111 nagród rzeczowych była dzielona proporcjonalnie do ilości konsumentów, którzy odpowiedzieli na konkretną ofertę (w zakresie konkretnego produktu).

Biorąc za przykład Akcję Promocyjną (...)organizowaną w kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2010 r., tj. w okresie od 30 grudnia 2009 r. do 30 kwietnia 2010 r., to z informacji zamieszczonych w regulaminie dotyczącym tej akcji promocyjnej wynikały następujące warunki jej przeprowadzania:

(1) akcja ta obejmowała następujące produkty oferowane przez Stronę postępowania: (...)– S. E.”, (...) (...),(...), „(...) (...) oraz (...),

(2) do uczestnictwa w akcji promocyjnej uprawniało spełnienie jednego z poniższych warunków:

- nadesłanie drogą pocztową w okresie od 30 grudnia 2009 r. do 31 marca 2010 r., prawidłowo wypełnionego kuponu zwrotnego (tzw. Kupon – Zamówienie), a tym samym złożenie zamówienia na jeden z produktów: (...) S. E.”, (...) (...), „N. (...) (...) na adres (...) Sp. z o.o.;

- nadesłanie drogą pocztową w okresie od 21 stycznia 2010 r. do 30 kwietnia 2010 r., prawidłowo wypełnionego kuponu zwrotnego, a tym samym złożenie zamówienia na produkt: „Dom pełen kwiatów” na adres (...) Sp. z o.o.;

- nadesłanie drogą pocztową w okresie od 5 marca 2010 r. do 30 kwietnia 2010 r., prawidłowo wypełnionego kuponu zwrotnego, a tym samym złożenie zamówienia na produkt: (...) na adres (...) Sp. z o.o.

(3) na podstawie § 9 zdanie 1 tego regulaminu, nagrodą w akcji promocyjnej był upominek dla wyselekcjonowanych klientów, którzy najszybciej złożyli zamówienie, w postaci 111 zestawów kina domowego. Zgodnie z § 10 tego regulaminu, ze względu na różnice czasowe w podaniu ogłoszeń przesłanych pocztą (tzw. mailing) oraz zamieszczonych w czasopismach (tzw. insert), nagrody miały być przyznawane w oparciu o proporcjonalne rozbicie procentowe (stosunek ilości zamieszczonych kuponów w danych środkach przekazu do całkowitej wielkości oferty wszystkich produktów).

O przeprowadzanej akcji promocyjnej, konsument dowiadywał się z ulotek reklamowych. W ulotkach publikowanych do dnia 29 listopada 2010 r. zamieszczone były następujące stwierdzenia:

„111 fantastycznych zestawów kina domowego (…) dla tych, którzy odpowiedzą pierwsi!

Możesz otrzymać zestaw kina domowego GRATIS!

Postąpisz mądrze odpowiadając szybko!

Jak można otrzymać kino domowe GRATIS?

Prosimy natychmiast (jeszcze dziś) odesłać Kartę Zamówienia i zdrapkę w załączonej kopercie. Pierwsze 111 osób otrzyma zestawy kona domowego.

Prosimy także pamiętać, że 111 pierwszych Prenumeratorów otrzymuje w prezencie zestaw kina domowego.

Dlatego radzimy wysłać odpowiedź jeszcze dziś. W ten sposób, zwiększają Państwo swoją szansę na otrzymanie atrakcyjnego kina domowego.

Zestaw kina domowego GRATIS!”

(dowód: pismo z dnia 22.09.2008 r. załączonym regulaminem, k. 250 akt admin., pismo z 10.02.2009 r., k. 306 akt admin., pismo z 5.05.2010 r., k. 2564 akt admin., pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin., materiały reklamowe dotyczące kolekcji (...), załącznik nr 2 do pisma z dnia 5.05.2010 r., oznaczenie materiałów: (...)

Wszystkie te informacje oraz hasła reklamowe zostały wyeksponowane np. w Warunkach Zamówienia znajdowała się informacja, zgodnie z którą (...) (…). Dlatego prosimy odpowiedzieć jeszcze dziś! Szczegółowy regulamin jest dostępny na życzenie naszych klientów w siedzibie firmy (...) Sp. z o.o.”

Z materiałów reklamowych publikowanych do dnia 29 listopada 2010 r. konsument nie uzyskiwał informacji na temat rzeczywistych warunków akcji promocyjnej. Poza hasłami reklamowymi, konsument nie uzyskiwał żadnych informacji na temat warunków tej promocji. Jedyną możliwością uzyskania tych danych było zwrócenie się przez konsumenta do (...) z prośbą o udostępnienie regulaminu w jej siedzibie. (...) dawała jeszcze możliwość zapoznania się konsumentom z regulaminem tej akcji promocyjnej listownie lub faxem na żądanie konsumenta.

Począwszy od dnia 16 sierpnia 2010 r. (...) rozpoczęła zamieszczanie Regulaminu Akcji Promocyjnej(...) na swojej stronie internetowej www.(...).pl. W ulotkach reklamowych publikowanych w tym czasie nie zaszły jednak żadne zmiany, w szczególności nie znalazło się w nich odesłanie do strony internetowej w celu uzyskania szczegółowych informacji na temat organizowanej akcji promocyjnej.

Począwszy od kampanii marketingowej tzw. styczniowej 2011 r. (...) dokonał zmian swoich materiałów reklamowych w taki sposób, że przy hasłach reklamowych znanych z materiałów reklamowych publikowanych w poprzednich okresach (cytowanych powyżej), spółka zamieściła gwiazdkę i wyjaśnienie, w którym informowała konsumenta, że „dotyczy to Kart Zamówienia na wszystkie kolekcje w bieżącej kampanii marketingowej (...). Regulamin akcji promocyjnej dostępny listownie i na www.(...).pl”. Dodatkowo w Warunkach Zamówienia (...) zawarł informację, zgodnie z którą: „111 osób, które jako pierwsze wyślą Karty Zamówienia otrzymuje nagrodę w konkursie – zestaw kina domowego. W konkursie biorą udział Karty Zamówienia ze wszystkich kolekcji wydawniczych, oferowanych w ramach kampanii marketingowej Spółki. Nagrody przyznawane są proporcjonalnie do ilości zamówień złożonych na wszystkie wspomniane kolekcje. Regulamin akcji promocyjnej można otrzymać listownie i jest dostępny na stronie www.(...).pl”.

Ostatnia Akcja Promocyjna(...) przed zmianą materiałów reklamowych w powyższy sposób, zakończyła się w dniu 31 grudnia 2010 r. Co do kolejnej Akcji Promocyjnej (...) konsument zapoznając się z materiałami reklamowymi, uzyskiwał już informacje wskazane powyżej.

(dowód: pismo z 19.04.2011 r., k. 3364 akt admin., twierdzenia pozwanego Prezesa UOKIK, niekwestionowane przez powoda, które Sąd uznał za przyznane na podstawie art. 229 k.p.c.).

Postanowieniem z dnia 29 lipca 2010 r. na podstawie art. 49 ust. 1 w związku z art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r., Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowił o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie stosowania przez spółkę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. ul. (...), praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 2 i 3 uokik.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w toku postępowania administracyjnego. Powyższy materiał dowodowy z uwagi na wzajemną spójność i logiczność uznano za wiarygodny. Sąd oddalił wniosek dowodowy z zeznań świadków, albowiem okoliczności na jakie wniosek został zgłoszony nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 uokik, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Literalne brzmienie art. 24 ust. 1 i 2 uokik wskazuje, iż do uznania, ze doszło do stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów konieczne jest spełnienie następujących przesłanek:

1) kwestionowane działanie jest działaniem przedsiębiorcy,

2) bezprawność działania przedsiębiorcy,

3) godzenie w zbiorowy interes konsumentów.

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jest spółką prawa handlowego wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...), prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą polegającą m.in. na wydawaniu książek, wydawaniu gazet, wydawaniu czasopism i pozostałych periodyków, wydawaniu nagrań dźwiękowych, pozostałej działalności wydawniczej, sprzedaży detalicznej gazet i artykułów piśmiennych prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach, sprzedaży detalicznej prowadzonej przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet. (...) posiada status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 pkt 1 uokik.

Przepis art. 24 ust. 2 uokik zawiera otwarty katalog działań stanowiących praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Wśród praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów ustawodawca wymienił w szczególności naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej I pełnej informacji, jak również dopuszczenie się nieuczciwej praktyki rynkowej lub czynu nieuczciwej konkurencji.

Rozumienie nieuczciwych praktyk rynkowych w działalności gospodarczej i zawodowej oraz zasady przeciwdziałania tym praktykom w interesie konsumentów i w interesie publicznym określa ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (art. 1 upnpr). W terminologii ustawy przez praktykę rynkową rozumie się działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informacje handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta. Pojęcie produktu ma znaczenie szerokie i obejmuje każdy towar lub usługę (art. 2 pkt 3 i 4 upnpr).

W art. 4 ust. 1 upnpr określono dwie przesłanki, których łączne spełnienie pozwala na zakwalifikowanie praktyki przedsiębiorcy jako nieuczciwej, a mianowicie: sprzeczność z dobrymi obyczajami oraz rzeczywiste lub potencjalne zniekształcenie w istotny sposób zachowań rynkowych przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Przepis ten ma charakter klauzuli generalnej, która w celu wykazania stosowania danej praktyki wymaga odpowiedniej konkretyzacji.

Art. 4 ust. 2 upnpr zawiera otwarty katalog nieuczciwych praktyk rynkowych, wyróżnia m.in. praktyki rynkowe wprowadzające w błąd. Praktyki te mogą polegać zarówno na działaniu (art. 5) jak i zaniechaniu (art. 6), przy czym nie są one zakazane w każdych okolicznościach (art. 7). Oznacza to, że przypisanie przedsiębiorcy stosowania praktyk rynkowych wprowadzających w błąd wymaga odniesienia zarówno do ogólnej definicji nieuczciwej praktyki rynkowej zawartej w art. 4 ust. 1 upnpr, jak również definicji praktyki wprowadzającej w błąd zawartej w art. 5 lub art. 6 upnpr.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 1 upnpr, wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji. To, czy działanie przedsiębiorcy stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 2 pkt 1 upnpr, należy również wykazać w oparciu o wypełnienie przesłanek wynikających z art. 4 ust. 1 upnpr.

Nieodzowną częścią składową wszystkich materiałów reklamowych dotyczących produktów oferowanych przez (...) były elementy dodatkowe, takie jak zdrapki i naklejki. Rodzaj takich elementów dodatkowych różnił się w zależności od układu kompozycyjnego materiałów reklamowych. Były one tematycznie związane z kolekcją, której dotyczyła ulotka (dla kolekcji pn. „Wypieki ze smakiem” konsument poszukiwał naklejki z tortem w kolorze złotym lub srebrnym, dla kolekcji pn. (...) wizerunków piramidy itd.). Często pojawiającym się motywem, bez względu na tematykę kolekcji, była zdrapka, w której odkryć można trzy/cztery detale. Z ulotek reklamowych wynikało, że zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej zależała od ilości odkrytych na zdrapce np. asów lub naklejki (np. asy, flagi lub nutki). Przekaz reklamowy sugerował różnice w ilościach i różne warianty wygranej posługując się sugestywnymi sformułowaniami np.

(i) materiały reklamowe z „Ogród moich marzeń”: (...) Sprawdź ile masz asów i co otrzymasz! (…) Jeśli po zdrapaniu złotych pół ukaże się jeden as , uprawnia to do (…) dwa asy (…) przy trzech asach (…) przy czterech asach (…)”,

(ii) materiały reklamowe z (...) „OKAZJA! (...) (…) otrzymasz (…) 1 F.? (…) 2 F. (…) 3 F.? (…) za odpowiedź w ciągu 9 dni otrzymasz ZA DARMO!* (*opłacasz jedynie koszty pakowania i wysyłki). Czy mieli Państwo szczęście i odkryli aż 3 Brytyjskie flagi (…)”,

( (...)) materiały reklamowe z (...): „Czy zdrapałeś 4 złote piramidy? Sprawdź. Zdrap i sprawdź Jeśli po zdrapaniu złotych pół ukaże się jedna Z. Piramida uprawnia to do (…) dwie (...) (…) przy trzech (...) (…) przy czterech (...) (…) P.S. Prosimy zdrapać wszystkie złote pola. Powodzenia! Zdrap i sprawdź co otrzymasz!”,

(iv) materiały reklamowe z (...): „Ile nutek kryje się pod złotymi polami? Sprawdź szybko, co kryje Twoja zdrapka! 1 nutkę?(…)2 nutki? (…) 3 nutki? (…) Gratulujemy! (…) jeśli odpowiesz w ciągu 9 dni (…) Czy znaleźliście aż 3 nutki na Waszej zdrapce? Gratulujemy! (…) Dodatkowo, jeśli na Szczęśliwej Zdrapce oprócz 3 nutek znajdziecie nalepkę SŁUCHAWKI W PREZENCIE i odpowiecie na naszą ofertę ciągu 9 dni (…) Już teraz przyklejcie wszystkie 3 nutki oraz naklejkę SŁUCHAWKI W PREZENCIE na Karcie Zamówienia i odeślijcie ją do nas w ciągu 9 dni!

Kampania marketingowa wprowadzała w błąd poprzez uzależnienie zawartości Wielkiej Paczki Powitalnej od czynnika losowego. Konsument był przekonany, że skład zamawianego przez niego produktu zależy od elementu losowego (np. ile asów odnajdzie pod zdrapką). Skoro bowiem znalazł przykładowe 4 asy na zdrapce itp., to znalazł się w gronie szczęśliwców – jest jednym z niewielu, którzy mają szansę otrzymania Wielkiej Paczki Powitalnej o najwyższym stopniu atrakcyjności (najpełniejszym składzie). Tymczasem wszystkie elementy dodatkowe w postaci zdrapek, czy naklejek gwarantowały uzyskanie przez zamawiającego pełnej zawartości tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej. Każda ulotka reklamowa skonstruowana była tak, aby wszyscy konsumenci odkryli elementy uprawniające ich do zamówienia tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej o najpełniejszej zawartości. Zawartość tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej różniła się w zależności od produktu - zestawy kart lub książeczki CD/DVD, segregatory lub pudełka, przewodniki po kolekcji itd. W rzeczywistości możliwość uzyskania produktu w najbogatszej wersji, nie miała nic wspólnego z loterią, a był to jedynie trik marketingowy, który miał na celu skłonienie konsumenta do złożenia zamówienia na produkty oferowane przez (...).

Wykładnia literalna prowadzi do wniosku, że istnieją inne zdrapki, które nie uprawniają do uzyskania Wielkiej Paczki Powitalnej. Przeciętny konsument nie może bowiem odczytać informacji zamieszczonych w materiałach reklamowych inaczej niż dosłownie – bierze udział w grze z elementami losowości, w której może (ale nie musi) wygrać Wielką Paczkę Powitalną o najpełniejszym składzie.

Działanie (...) (jako zabieg o charakterze perswazyjnym) może mieć wpływ na podjęcie przez konsumenta decyzji, której inaczej by nie podjął. Można bowiem wyobrazić sobie taką sytuację, kiedy po przeczytaniu materiałów reklamowych konsument, który nawet nie jest zainteresowany ofertą (...) (oferowana kolekcja nie stanowi dla niego wielkiej wartości merytorycznej), zostanie zachęcony do złożenia zamówienia. Skoro bowiem „wygrał” („wylosował”) tzw. Wielką Paczkę Powitalną w najpełniejszej wersji, to nie ulega wątpliwości, że będzie zainteresowany skorzystaniem z okazji na jej odbiór. Ekscytacja towarzysząca konsumentowi przy odkrywaniu kolejnych pól zdrapki, a następnie poczucie wyróżnienia z powodu znalezienia wszystkich przykładowych czterech asów na zdrapce może okazać się elementem decydującym przy podjęciu przez konsumenta decyzji o zawarciu umowy. W taki sposób – składając zamówienie na tzw. Wielką Paczkę Powitalną, której zawartość w jego mniemaniu zależy od ilości odkrytych wizerunków asów na zdrapce – zawiera umowę prenumeraty.

(...) konstruuje materiały reklamowe w taki sposób, żeby konsument podjął swoją decyzję jak najszybciej, bowiem jeżeli się na to zdecyduje, to może uzyskać dodatkowo nagrodę rzeczową w postaci zestawu kina domowego. Całokształt tych okoliczności ma na celu wprowadzenie konsumenta w stan emocjonalny sprzyjający podejmowaniu nieprzemyślanych decyzji rynkowych i bazują na wprowadzeniu konsumenta w błąd poprzez sugestie loterii zdrapkowej.

Działanie jest bezprawne jeżeli jest sprzeczne z przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego oraz dobrymi obyczajami. Podobnie biorąc pod uwagę art. 4 ust. 1 upnpr praktyka rynkowa jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w sposób istotny zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po zawarciu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny z dnia 2 marca 2000 r.( tj. z dnia 14 września 2012 r. Dz.U. z 2012 r. poz. 1225) umowy zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektronicznej, katalogu, telefonu, telefaksu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.), są umowami na odległość, jeżeli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność.

(...) zawiera z konsumentami umowy na odległość w rozumieniu ww przepisu, bowiem konsument może odesłać tzw. Kartę Zamówienia (formularz, w którym należy wskazać dane osobowe oraz złożyć podpis pod gotową formułą oświadczenia woli, w odpowiedzi na ofertę zamieszczoną w ulotkach reklamowych), albo poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza na stronie internetowej www.(...).pl. W związku z tym na (...) spoczywa obowiązek informacyjny wynikający m.in. z art. 9 ust. 1 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Konsument powinien być mianowicie poinformowany, przy użyciu środka porozumiewania się na odległość, najpóźniej w chwili złożenia mu propozycji zawarcia umowy, o istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu.

Do istotnych właściwości świadczenia i jego przedmiotu należy w przypadku produktów oferowanych przez (...) ilość elementów składowych oferowanych przez spółkę kolekcji. Każdy jeden element kolekcji otrzymany przez konsumenta nie stanowi samodzielnego bytu, ale jest częścią składową kolekcji.

Wszystkie oferowane przez (...) kolekcje mają charakter zamknięty i składają się z określonej ilości zestawów. Zgodnie z informacją zamieszczoną w treści materiałów reklamowych publikowanych przez (...), konsument otrzymuje kolejne zestawy elementów składowych zamówionej przez siebie kolekcji w odstępie 3-4 tygodni. Na jedną przesyłkę składa się jeden zestaw kart (lub tzw. książka CD/DVD). Konsument może jednak wyrazić zgodę na tzw. szybsze kolekcjonowanie – przysyłanie wraz z każdą przesyłką dwóch lub trzech zestawów kart/tzw. książek CD(DVD). (...) nie stawia również przeszkód konsumentowi w jednorazowym zakupie całości kolekcji.

W niniejszej sprawie kluczowe były ustalenia co do zasad kolekcjonowania oraz strategii marketingowej zastosowanej przez (...) przy doręczaniu poszczególnych elementów składowych kolekcji. Wraz z każdą przesyłką konsument otrzymywał określoną ilość elementów składowych kolekcji (kart lub tzw. książek CD/DVD), a każdy z nich był ponumerowany. Numeracja stron materiałów otrzymanych wraz z każdym zeszytem wskazywała konsumentowi kolejność, jaka powinna być zachowana przy kompletowaniu danego działu tematycznego oraz całości kolekcji. Zgodnie ze strategią marketingową konsument nie otrzymywał elementów składowych kolekcji zgodnie z ich numeracją. (...) nie rozpoczynała wydawania kolekcji od kart z numeracją od 1 i nie kontynuowała dostarczania stron z następującą po sobie numeracją.

Bez informacji na temat ilości elementów składających się na kolekcję na etapie przedkontraktowym, nie można mówić o możliwości podjęcia przez konsumenta świadomej decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Nie bez znaczenia jest w przypadku produktów oferowanych przez (...) fakt, że kolekcjonowanie trwa kilka lat (w zależności od kolekcji – od 1,7 roku do 3 lat uwzględniając tzw. szybsze kolekcjonowanie, na które konsument nie musi wyrazić zgody).

Brak tej informacji naruszał również interes ekonomiczny konsumenta, gdyż konsument zawierając umowę nie posiadał informacji niezbędnych do wyliczenia ile środków pieniężnych będzie musiał przeznaczyć na zakup całej kolekcji, czy to w wersji długoterminowego kolekcjonowania, czy tzw. szybszego bądź jednorazowego zakupu. Nie może zatem być mowy o tym, że interesy konsumenta zostają nienaruszone w sytuacji, gdy decyduje się on na zawarcie umowy nie posiadając informacji na temat wielkości kolekcji (a przez to nie mając informacji niezbędnych do obliczenia, ile środków pieniężnych będzie musiał przeznaczyć na całość kolekcji).

W kontekście wypełnienia obowiązku informacyjnego wynikającego z art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, uprawnienie konsumenta do rezygnacji z kolekcjonowania na każdym etapie wykonania umowy nie ma znaczenia przede wszystkim dlatego, że biorąc pod uwagę opisaną powyżej strategię marketingową (...), konsument w przypadku wypowiedzenia umowy pozostanie z niekompletnym produktem (zawierającym braki).

Numeracja kart składających się na kolekcję nie jest bowiem jedynie wartością estetyczną oraz nie służy wskazaniu jedynie kolejności otrzymanego materiału (tego, że np. kartę z numerem 3 należy umieścić przed kartą z numerem 50). Wskazuje ona bowiem na to, ile elementów składa się na jej całość. Rezygnacja z kolekcjonowania przed otrzymaniem ostatniego elementu kolekcji skutkuje tym, że konsument nie uzyskuje całości materiału pod kątem numeracji stron, a co za tym idzie również pod kątem zawartości merytorycznej. Braki w numeracji stron wskazują bowiem na braki w materiale, jaki konsument spodziewał się otrzymać. Kolekcja nie może stanowić całości tematycznej i jednocześnie nie stanowić całości pod względem numeracji stron każdego z działów tematycznych (w przypadku kolekcji opartych na kartach) lub posiadać braki w numeracji kolejnych tzw. książek CD/DVD).

Uprawnienie do rozwiązania umowy w toku jej wykonywania, nie stanowi wyróżnienia dla klientów (...), ale jest wyrazem ustawowego uprawnienia konsumenta wynikającego z art. 8 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Celem kolekcjonowania jest chęć zdobycia wszystkich elementów składających się na kompletny produkt. Zdobycie całości kolekcji stanowi więc założenie, dla którego doszło do zawarcia umowy. Informacje, których obowiązek udzielenia na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny spoczywa na przedsiębiorcy, mają umożliwić konsumentowi podjęcie świadomej decyzji na temat zawarcia umowy (tego czy wstąpić w stosunek prawny, bądź nie). Informacja o wielkości kolekcji stanowi jedną z takich informacji, bez których konsument nie posiada dostatecznej wiedzy niezbędnej do podjęcia decyzji na temat umowy. Samo więc zaniechanie podania tej informacji stanowi naruszenie interesu konsumenta polegające na pozbawieniu go stosownej wiedzy.

Ciężar przekazania informacji w zakresie przewidzianym w tym przepisie spoczywa na przedsiębiorcy, który występując na rynku w roli profesjonalisty powinien zadbać o to, żeby jego kontrahent uzyskał na tyle pełną i jasną informację, aby pozwoliła konsumentowi na podjęcie świadomego wyboru dotyczącego zawarcia umowy. Konsument nie ma możliwości uzyskania informacji na temat produktu z innego źródła niż wiadomości udostępnione przez przedsiębiorcę. Jeżeli przedsiębiorca uchybia nałożonym na niego obowiązkom informacyjnym w ten sposób, że nie podaje konsumentowi wymaganych informacji lub informacje podane przez niego są nieprawdziwe, konsument nie może podjąć świadomej decyzji dotyczącej nabycia produktu.

Strona postępowania w ramach sprzedaży na odległość kolekcji kart lub tzw. książek CD/DVD organizowała Akcję Promocyjną (...) ((...)). Zgodnie z terminologią zaproponowaną przez (...) w toku niniejszego postępowania, jest to konkurs dla klientów (...), przy czym zadanie dla konsumentów polega na tym, aby jak najszybciej złożyć zamówienie na kolekcje sprzedawane przez (...).

W materiałach reklamowych (...) nie zamieszczała informacji na temat warunków uczestnictwa w akcji promocyjnej. Konsument mógł więc wysnuć wnioski na temat tej akcji tylko na podstawie ogólnych haseł reklamowych, które wskazywały jednoznacznie na to, że pula 111 nagród rzeczowych jest przeznaczona tylko dla osób, które odpowiedzą na tę konkretną – rozpowszechnianą w określonym czasie ulotkę reklamową, a w odniesieniu do innej ulotki reklamowej – dotyczącej innego produktu lub publikowanej w innym czasie – organizowana jest inna Akcja Promocyjna (...) ((...), dla której przewidziana jest odrębna pula nagród rzeczowych. Hasła reklamowe zachęcały dodatkowo, aby odpowiedzieć jak najszybciej, gdyż z każdym dniem opóźnienia malały szanse na wygranie tej nagrody rzeczowej.

Tymczasem każda Akcja Promocyjna (...) ((...) była organizowana w okresie kilku miesięcy, a pula 111 nagród była ta sama dla wszystkich konsumentów, którzy złożyli zamówienie na jeden z kilku produktów objętych promocją. Ich przyznawanie odbywało się w oparciu o proporcjonalne rozbicie (stosunek ilości zamieszczonych kuponów w danych środkach przekazu do całkowitej wielkości oferty wszystkich produktów). W związku z tym, pula nagród przeznaczonych dla materiałów reklamowych dotyczących jednego produktu była znacznie mniejsza niż 111. Ilość nagród przypadająca na pulę materiałów reklamowych publikowanych danego dnia, to zaledwie pojedyncze sztuki (od 1 do maksymalnie 6 w jedynym przypadku), a ilość nagród przeznaczonych na dany produkt w okresie trwania promocji wahała się od 5 do 19. Szanse konsumenta na zdobycie nagrody rzeczowej były wiec mniejsze w porównaniu do jego oczekiwań opartych na informacjach zawartych w materiałach reklamowych. Strona postępowania, zamieszczając ww. hasła reklamowe w materiałach reklamowych, nie informowała zatem w sposób rzetelny o ilości nagród dostępnych dla konsumentów. Jest to istotne szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę całokształt praktyki rynkowej, w tym to, że aby mieć możliwość otrzymania nagrody rzeczowej, należało odpowiedzieć na ofertę (...) jak najszybciej.

Informacja na temat tego, że możliwe jest zapoznanie się z Regulaminem Akcji Promocyjnej w siedzibie (...) nie stanowiło dostatecznej wskazówki dla konsumenta, aby zaczął on podejrzewać, że informacje zamieszczone w materiałach reklamowych były niepełne oraz mogły wprowadzać konsumentów w błąd. (...) reklamowe nie zawierały również żadnej wskazówki (sugestii) dla konsumenta, co do tego, że zasady przyznawania nagród rzeczowych różniły się od tych, które wynikały wprost z kierowanej do niego oferty. Taki stopień ostrożności, aby przyjechać do siedziby (...), czy otrzymać regulamin na żądanie za pośrednictwem faxu wykracza od stopnia ostrożności przeciętnie wymaganego względem przeciętnego uczestnika rynku.

Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszym postępowaniu, do udziału w Akcji Promocyjnej(...) (...)), niezbędne było wypełnienie następujących warunków:

-: złożenie zamówienia na jedną z kolekcji objętych promocją,- nierozwiązanie tej umowy przez okres wskazany w Regulaminie Akcji Promocyjnej,- niezaleganie z płatnościami w oznaczonym okresie.

Akcja Promocyjna (...) (...)) była nierozerwalnie związana z umową zawieraną pomiędzy konsumentem a (...). Oświadczenie woli złożone w celu zawarcia umowy było jednocześnie oświadczeniem woli w zakresie wzięcia udziału w Akcji Promocyjnej (...) (...)).

Działanie (zaniechanie) przedsiębiorcy miało wpływ na podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej zawarcia umowy, której inaczej by nie podjął. Taki związek bez wątpienia zachodzi pomimo tego, że konkurs nie dotyczy bezpośrednio oferowanego produktu. Dotyczy on jednak zawieranej umowy.

Nagroda rzeczowa (zestaw kina domowego lub telewizor (...) znanych marek) miała za zadanie przyciągnąć uwagę konsumenta do oferty (...) oraz zachęcić do jak najszybszego zawarcia umowy przez konsumenta. Z informacji zawartych w materiałach reklamowych wynikało, że ta nagroda może być czymś w rodzaju „gratisu” do kupowanego produktu. Ilość nagród rzeczowych (111) nie była przy tym na tyle mała, aby jej otrzymanie było znacznie utrudnione. Gdyby konsument uzyskał informacje co do tego, że rzeczywista liczba nagród rzeczowych przyznanych przez (...) dla osób, które otrzymały daną ulotkę waha się od 1 do 6, nie zdecydowałby się tak łatwo na wzięcie udziału w konkursie (oraz na zawarcie umowy). Tak mała liczba nagród rzeczowych (w porównaniu z ogólną ich pulą), znacznie zmniejszała bowiem szanse konsumenta na otrzymanie zestawu kina domowego. Być może w takim razie konsument nie zawarłby umowy, gdyż brak możliwości otrzymania zestawu kina domowego sprawiałby, że oferta taka stawałaby się dla niego mniej atrakcyjna.

Ilość nagród rzeczowych przewidzianych dla konsumentów, którzy jako pierwsi odpowiedzą na ofertę (...), była istotnym elementem mogącym realnie wpływać na podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Z materiałów reklamowych wynika przy tym, że była mu ona gwarantowana, jeśli tylko złożył zamówienie odpowiednio szybko. Nie było przy tym mowy o tym, że warunkiem koniecznym do udziału w konkursie było też nierozwiązywanie umowy przez czas wskazany w regulaminie oraz niezaleganie z opłatami we wskazanym okresie.

Odnosząc się do przesłanek wynikających z art. 4 ust. 1 upnpr, działanie (...) było również sprzeczne z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształcało zachowanie przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy. Konsument zachęcany hasłami reklamowymi, aby udzielić jak najszybszej odpowiedzi na ofertę, mając utrudniony dostęp do pełnej informacji na temat zasad, zgodnie z którymi promocja się odbywa, podejmował decyzję na temat zawarcia umowy na podstawie posiadanych przez niego informacji (wynikających z materiałów reklamowych), które jednak nie były rzetelne i pełne, przez co wprowadzały konsumenta w błąd. Poprzez takie działanie (...), zagrożony został interes konsumenta rozumiany jako prawo do uczestniczenia w grze rynkowej na uczciwych zasadach oraz z poszanowaniem konsumenta jako równoprawnego uczestnika rynku (kontrahenta). Przestrzeganie dobrych obyczajów (kupieckich) w relacjach przedsiębiorca-konsument ma bowiem służyć temu, aby konsument mógł podjąć świadomą decyzję dotyczącą umowy.

Działanie (...) wypełnia znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 5 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 4 ust. 1 upnpr.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 upnpr praktykę rynkową uznaje się za zaniechanie wprowadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Zgodnie z art. 6 ust. 2 upnpr w razie wątpliwości za istotne informacje, o których mowa w ust. 1, uważa się informacje, które przedsiębiorca stosujący praktykę rynkową jest obowiązany podać konsumentom na postawie odrębnych przepisów. Z brzmienia tego przepisu wynika, że dotyczy on nie tylko zaniechania podania informacji wymaganych na podstawie odrębnych przepisów, ale również innych istotnych informacji niezbędnych do podjęcia przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy.

Zgodnie z art. 6 ust. 5 upnpr przy ocenie, czy dana praktyka rynkowa wprowadza w błąd przez zaniechanie, należy uwzględnić wszystkie elementy oraz okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, w tym sposób jego prezentacji.

Wraz z każdą kampanią marketingową (...) organizowała Akcję Promocyjną(...) (...)). W materiałach reklamowych zamieszczała ona hasła reklamowe, które miały na celu zachęcenie konsumentów do wzięcia udziału w tej promocji. Dla każdej Akcji Promocyjnej (...) (...)) (...) dysponowała regulaminem, w którym opisane były wszystkie jej zasady – w szczególności informacje co do czasu jej trwania, produktów objętych promocją, zasad podziału nagród rzeczowych, zasad doręczania konsumentom nagród rzeczowych. Przedmiotowe regulaminy nie były jednak załączane do materiałów reklamowych publikowanych przez (...). We wzorcu umów pod nazwą Warunki Zamówienia znajdowała się jedynie informacja, że szczegółowy regulamin otrzymania nagrody był dostępny na życzenie konsumentów w siedzibie (...).

Nie można było zgłosić uczestnictwa w akcji promocyjnej inaczej niż przez zawarcie umowy z (...). Złożenie oświadczenia o zamówieniu produktu oferowanego przez (...) było jednocześnie oświadczeniem o udziale w Akcji Promocyjnej(...) (...). Zatem biorąc pod uwagę fakt, że udział w tej akcji promocyjnej nie mógł odbyć się w oderwaniu od umowy zawieranej przez konsumenta, a możliwość otrzymania cennej nagrody rzeczowej była niewątpliwie elementem wpływającym na podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy, udzielenie przez (...) rzetelnych i pełnych informacji na temat akcji promocyjnej wpływało na podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy. Nie bez znaczenia jest tu fakt, że hasła reklamowe zachęcające do udziału w tej promocji zajmowały dużą część ulotek.

Co więcej, treść tych haseł informowała o zasadach przeprowadzenia akcji w taki sposób, aby sprawić, by konsument odpowiedział na ofertę (...) niezwłocznie, bowiem każdy dzień opóźnienia mógłby pozbawić go możliwości otrzymania nagrody rzeczowej (otrzymywali ją konsumenci, którzy odpowiedzieli jako pierwsi). Chęć zdobycia dodatkowych informacji na temat zasad przeprowadzania tej promocji prowadziłaby do opóźnienia odpowiedzi na ofertę (...), a co za tym idzie, osłabienia szans na otrzymanie przez konsumenta nagrody rzeczowej.

Pod kątem stosowania przez (...) nieuczciwej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 6 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 upnpr nie chodziło o zamieszczenie regulaminu w całości w materiałach reklamowych tylko przedstawienia konsumentowi informacji na temat zasad Akcji Promocyjnej (...) oraz Akcji Promocyjnej „(...). Tymczasem obok haseł reklamowych dotyczących przedmiotowej akcji promocyjnej nie znajdowały się żadne informacje, dzięki którym konsument mógłby uzyskać wiedzę o podstawowych zasadach jej przebiegu. A regulamin umożliwiający zapoznanie się z takimi zasadami był dostępny w siedzibie (...).

Biorąc powyższe pod uwagę, założenie, że konsument miał możliwość zapoznania się z zasadami akcji promocyjnej, była fikcją. Po pierwsze byłoby to kosztowne, zabierałoby dużo czasu oraz powodowałoby zmniejszenie szans na wygranie nagrody rzeczowej (z powodu opóźnienia w odpowiedzi na ofertę (...)). Jest to szczególnie istotne, biorąc pod uwagę fakt, że z informacji zawartych w materiałach reklamowych w żaden sposób nie wynikało, że zamieszczone w ulotkach informacje na temat Akcji Promocyjnej (...)(„111 Telewizorów LCD”) były na tyle niepełne, że konsument odczuwał potrzebę zebrania informacji na temat Akcji Promocyjnej (...) (...)) w sposób proponowany przez (...). Oceny nie zmienia również to, że (...) mogła wysłać konsumentowi na jego żądanie regulamin Akcji Promocyjnej (...) faxem lub listem. (...) reklamowe w żaden sposób nie dawały konsumentowi sygnału pozwalającego na stwierdzenie, że jakieś dodatkowe informacje są niezbędne do tego, aby poznać podstawowe zasady Akcji Promocyjnej (...) ((...) (...)). Wszystko to przedłużało czas odpowiedzi na ofertę, który odgrywał istotne znaczenie.

Jeżeli ulotki reklamowe nie zawierały rzetelnych informacji na temat przynajmniej podstawowych zasad organizowania akcji promocyjnej w taki sposób, aby możliwe było na ich podstawie podjęcie przez konsumenta świadomej decyzji dotyczącej umowy, to (...) powinna była załączać do materiałów reklamowych Regulaminy Akcji Promocyjnej (...) (...)).

Rozpatrywana sprawa ma charakter publicznoprawny, bowiem wiąże się z ochroną interesu wszystkich konsumentów, którzy skorzystali lub mogli skorzystać z oferty (...). Działania (...) nie dotyczą więc interesów poszczególnych osób, których sprawy miałyby charakter jednostkowy, indywidualny i nie dający się porównać z innymi, ale kręgu konsumentów- prenumeratorów/uczestników loterii i akcji promocyjnych oraz potencjalnych prenumeratorów/uczestników loterii i akcji promocyjnych, których sytuacja jest identyczna.

Na podstawie art. 27 uokik, w przypadku zaprzestania stosowania przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 uokik, Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu przedmiotowej praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, jednocześnie stwierdzając zaniechanie jej stosowania.

Ostatnie ulotki reklamowe w wersji po zmianach rozpowszechniane były począwszy od tzw. kampanii styczniowej 2011 r., a ostatnie ulotki reklamowe przed modyfikacją były opublikowane w ramach kampanii tzw. wrześniowej 2010 r., tj., w dniu 29 listopada 2010 r. Z uwagi na tę okoliczność zasadne było przyjęcie tej daty jako termin zaprzestania stosowania praktyk stwierdzonych w punkcie II podpunkcie 1 sentencji niniejszej decyzji.

Za datę zaniechania stosowania przez (...) praktyk wskazanych w punkcie II ppkt 2 i 3 sentencji decyzji uznano datę 31 grudnia 2010 r., gdyż w tym dniu (...) zakończyła Akcję Promocyjną(...), a materiały reklamowe zachęcające do udziału w tej akcji promocyjnej, nie zawierały informacji niezbędnych do uzyskania informacji na temat zasad jej przeprowadzania. Począwszy od kolejnej akcji marketingowej (która zachęcała do wzięcia udziału w kolejnej Akcji Promocyjnej (...) K. (...), zawierała modyfikacje wprowadzone przez (...), przedstawione szczegółowo w części dotyczącej ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie. Na ich podstawie konsument był już w stanie podjąć świadomą decyzję opartą na wiedzy na temat mechanizmów marketingowych stosowanych przez (...).

Odwołujący w zarzutach powoływał się na wzór przeciętnego konsumenta. Model przeciętnego konsumenta został ujęty w słowniku ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Ustawa niniejsza dokonała wdrożenia dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”) (Dz.Urz. UE L 149 z 11.06.2005, str. 22).

Sąd, stosując prawo krajowe, ma obowiązek interpretować je w miarę możliwości w świetle brzmienia i celów dyrektywy, dążąc do osiągnięcia zakładanego w niej rezultatu, zgodnie z art. 288 akapit trzeci (...) (zob. podobnie wyroki z dnia 13 listopada 1990 r. w sprawie C-106/89 M., R.. s. I- (...), pkt 8; z dnia 5 października 2004 r. w sprawach połączonych C-397/01 do C-403/01 P. i in., Z. O.. s. I- (...), pkt 113; z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-69/10(...) D., dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 60).

Zgodnie z motywem 18 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, w razie gdy określona praktyka handlowa przeznaczona jest dla szczególnej grupy konsumentów, oddziaływanie tej praktyki należy oceniać z perspektywy przeciętnego członka tej grupy. Zgodnie z tym motywem, w celu ustalenia typowej reakcji przeciętnego konsumenta w danym przypadku sądy krajowe muszą polegać na własnej umiejętności oceny. Motyw 19 kładzie nacisk na kategorię konsumentów szczególnie podatnych na określoną praktykę handlową i na ich odpowiednią ochronę poprzez ocenę danej praktyki z perspektywy przeciętnego członka takiej grupy. Artykuł 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych definiuje nieuczciwy charakter praktyki handlowej poprzez odniesienie do szczególnej grupy konsumentów, do których praktyka ta jest skierowana.

Przepisy ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym posługują się pojęciem przeciętnego konsumenta, w odniesieniu do którego powinna być dokonana ocena każdej praktyki rynkowej.

Art. 2 pkt 8 upnpr za przeciętnego uznaje konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny. Wymaga zarazem dokonania oceny tych cech z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa.

Adresatem kolekcji wydawniczych jest ogół konsumentów. Treść rozpowszechnianych reklam jak i sama kolekcja nie są kierowane do określonej, dającej się wyodrębnić na podstawie wspólnej cechy grupy konsumentów, ale nieograniczonego kręgu odbiorców (ogółu konsumentów). Z faktem zawierania umów na odległość wiąże się wiedza i świadomość konsumenta na temat zasad składania oświadczeń woli, nie można wiązać tego z wiedzą i świadomością konsumenta na temat tego, które elementy reklamy i mechanizmy socjotechniczne mogą wprowadzać go w błąd. Nie ma ogólnego przyzwolenia na wprowadzania konsumentów w błąd.

Wbrew stanowisku (...) organ wykazał w każdym przypadku zarzucanej praktyki kumulatywne spełnienie przesłanek sprzeczności z dobrymi obyczajami i istotnego zniekształcenia lub możliwości zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta w odwołaniu do odpowiednich przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Sprzeczne z dobrymi obyczajami jest taki przekaz informacji, który daje błędne wyobrażenie o zasadach uczestnictwa w relacjach konsument - przedsiębiorca, gdy ten przedsiębiorca zamieszcza sugerujące dane pozwalające na budowanie obrazu tych relacji (loteria, kolekcja, ilość nagród). Drugorzędną sprawą jest, że konsument uzyskuje pełną wygraną w postaci Wielkiej Paczki Powitalnej, bowiem o nieuczciwości praktyki świadczy to, że nie było loterii a informacje przekazane sugerowały jej istnienie. Wykorzystanie stanu charakterystycznego dla działania w euforii przekładało się na możliwość podjęcia decyzji dotyczącej umowy prenumeraty, której konsument by nie podjął. Sformułowania zamieszczone w materiałach reklamowych wprost dają konsumentom do zrozumienia, że element losowości występuje, a w zależności od wyniku zdrapki konsument otrzyma kolejne elementy tzw. Wielkiej Paczki Powitalnej. Z treści Karty Zamówienia wynika, że częścią zamawianego przez konsumenta produktu jest tzw. Wielka Paczka Powitalna i spełnia ona cechy produktu w rozumieniu art. 2 pkt 3 upnpr. Konkurs zdrapkowy był elementem perswazyjnym, który mógł wprowadzać konsumentów w błąd przy zastosowaniu nieuczciwych zabiegów socjotechnicznych i sposób przekazu, mógł zniekształcać zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta. Nie jest trafne podkreślenie braku wypowiedzenia umów po otrzymaniu Wielkiej Paczki Powitalnej, przy założeniu zawartości paczki jako czynnika pierwszoplanowego wpływającego na zawarcie umów. Należy bowiem podkreślić konstrukcję akcji promocyjnej (...) (...), gdzie warunkiem uczestnictwa było nierozwiązanie umowy.

Nie jest przekonująca argumentacja, że nieinformowanie konsumentów o ilości elementów składających się na kolekcje nie narusza ich praw, bowiem konsumentowi nie zależało na zgromadzeniu kolekcji i w każdej chwili mógł wypowiedzieć umowę. Podkreślenia wymaga, że konsument, uważany za słabszą stronę transakcji, zarówno pod względem ekonomicznym, jak i doświadczenia w obrocie, jest narażony na szereg nadużyć ze strony przedsiębiorcy. Istotną rolę w zmniejszeniu tych różnic odgrywa dostęp do informacji. Relacje gospodarcze odbywają się w warunkach asymetrii informacji czego przykładem była brak danych na temat ilości zestawów w serii co przekładało się na czas kolekcjonowania i wydatki finansowe. Przy braku wiedzy o objętości serii rezygnacja z dalszego zbierania wiązała się z ryzykiem, że tylko parę elementów mogło zabraknąć do całego kompletu a umowa uległa rozwiązaniu.

Co prawda informacje dotyczyły Akcji Promocyjnej (...) nie stanowiły stricte informacji o kolekcji, ale mieściły się one w ogólnej klauzuli art. 5 ust. 1 upnpr, którą należy odczytywać łącznie z art. 5 ust. 4 upnpr. Przekaz reklamowy skoncentrowany na szybkości podjęcia decyzji, aby otrzymać nagrodę rzeczową łączył się z przekazem do otrzymania Wielkiej Paczki Powitalnej. Wszystko zaś prowadziło do zawarcia umowy prenumeraty.

Brak informacji na temat zasad Akcji Promocyjnej (...) wbrew poglądowi (...) miał wpływ na zawarcie umowy prenumeraty kolekcji, bowiem jej szybkie zawarcie dawało szansę wygrania dodatkowej nagrody z całkiem niemałej puli. Tymczasem ilość nagród była proporcjonalnie rozłożona na wszystkie kolekcje.

(...) nie zrezygnował z zamieszczania w materiałach reklamowych elementów dodatkowych, o czym świadczą ulotki dotyczące kolekcji (...) rozpowszechniane w ramach tzw. kampanii styczniowej 2011 r. (pismo z 28.12.2010 z załącznikiem). Nadal jest zachowany element losowości „znajdź” i sekwencja ilościowa odkrywanych elementów zdrapki. W tym ujawnia się zniekształcenie zachowań konsumentów.

„Decyzja dotycząca transakcji” oznacza każdą podejmowaną przez konsumenta decyzję co do tego, czy, jak i na jakich warunkach dokona zakupu, zapłaci za produkt w całości lub w części, zatrzyma produkt, rozporządzi nim lub wykona uprawnienie umowne związane z produktem, bez względu na to, czy konsument postanowi dokonać czynności, czy też powstrzymać się od jej dokonania. Chodzi o stwierdzenie wpływu na decyzję o dokonaniu zakupu wywołanego przez komunikat zachęcający do tego zakupu, który to wpływ nie musi wystąpić bezpośrednio po zapoznaniu się konsumenta z komunikatem handlowym (9 dni, okres z akcji promocyjnej).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że zaskarżona decyzja znajduje oparcie w przepisach prawa, a ustalone okoliczności niniejszej sprawy w pełni uzasadniają nałożenie kary pieniężnej w wysokości określonej przez Prezesa UOKiK.

Odnośnie kwestii zasadności zastosowania w niniejszej sprawie kary pieniężnej i jej wysokości należy podkreślić, że kara nałożona na odwołującego uwzględnia w należyty sposób okoliczności stwierdzonego naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumenta. Faktem jest, że ma ona charakter fakultatywny, o czym przesądza treść art. 106 ust. 1 uokik. Jednakże nie można zapominać, że nakładanie kar pieniężnych (względnie samo zagrożenie nimi) stanowi istotny instrument, który przyczynić się ma do przestrzegania przepisów ustawy antymonopolowej przez przedsiębiorców (oraz ich związki), a także stosowania się przezeń do treści orzeczeń organów antymonopolowych. Kara pieniężna za stosowanie praktyk antykonkurencyjnych ma charakter represyjno-wychowawczy i jest ona nakładana i wykonywana w celu zachowania i przestrzegania obowiązującego porządku prawnego (por. wyrok SN z dnia 27 czerwca 2000 r. I CKN 793/98). Tak więc ma ona na celu prewencję, tj. zapobieganie w przyszłości tego rodzaju naruszeniom przepisów ustawy, a także represję, czyli stanowić ma odczuwalną dolegliwość za jej naruszenie (wyrok SOKiK z dnia 4 maja 2006 r. XVII Ama 119/2004, Dz. Urz. UOKiK 2006, Nr 3, poz. 47). W doktrynie przyjmuje się, iż przewidziane w komentowanej ustawie kary mają charakter penalny (M. Król-Bogomilska, Kary pieniężne w prawie antymonopolowym, Warszawa 2001, s. 37-40).

Jednocześnie wymiar kary ustalony w zaskarżonej decyzji uwzględnia dyrektywy określone w art. 111 uokik, tj. okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także przychody osiągane przez odwołującego.

Odwołujący stosował praktyki ujawniające się na etapie przedkontraktowym. Naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów było co najmniej nieumyślne ale poważne. Ustalona kwota bazowa (0,2% oraz 0,3%) za praktyki z pkt I i II decyzji odnosiła się do przychodu (...) (63 546 056,76 zł) i uwzględniała okoliczności łagodzące w postaci aktywnego współdziałania (...) w toku postępowania i zaniechanie praktyk z pkt II decyzji (obniżenie o 20% i 30% odpowiednio do pkt I i II decyzji) oraz dodatkową okoliczność obciążającą w postaci ogólnopolskiego zasięgu działalności (podwyższenie o 20%). Wynik tych działań zamknął się odpowiednio kwotą(...) zł ((...) przychodu) i (...) zł ((...) przychodu). Przyjęta kwota bazowa jest odzwierciedleniem negatywnej oceny działań (...) w budowaniu swoich kampanii marketingowych przy pomijaniu interesów konsumenta, który jest ich adresatem.

Jak już wskazywano, kara pieniężna, o której mowa, ma pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej, a więc być zarówno realną, odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, będącą reakcją na naruszenie przepisów, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powtarzaniu nagannych zachowań. Zmniejszenie jej wysokości stałoby w sprzeczności z celami prewencyjnymi sankcji za niezastosowanie się przez odwołującego do bezwzględnie obowiązujących wymagań prawa, jak również powodowałoby niemożność realizacji celów represyjno-wychowawczych mających za zadanie wymuszenie na ukaranym przedsiębiorstwie przestrzegania reguł prawnych w przyszłości. Karę należy uznać za adekwatną i w żadnym razie nieprzekraczającą stopnia zawinienia podmiotu ukaranego. Odwołujący nie powoływał się na trudną sytuację materialną uniemożliwiającą uregulowanie kary.

Z tych względów odwołanie należało oddalić jako bezzasadne na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

Uznając odwołującego za przegrywającego sprawę stosownie do przepisu art. 98 k.p.c. związku z art. 98 § 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. zaliczono do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez Prezesa UOKiK wynagrodzenie radcy prawnego należne stosownie do § 14 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 490) w wysokości 360 zł.

SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Dodano: 18 kwietnia 2016, Opublikował(a): Damian Siliwoniuk
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Jolanta de Heij-Kaplińska
Data wytworzenia informacji: 8 lipca 2014