Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: sekretarz sądowy Magdalena Brzezińska

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Aeroklubu (...)

w N.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o nadużywanie pozycji dominującej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 grudnia 2013 r. nr (...)

1)  oddala odwołanie,

2) zasądza od Aeroklubu (...)

w N. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmA 75/14

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK, pozwany) decyzją z dnia 20 grudnia 2013 r. nr (...)

I.  uznał zawarcie przez Aeroklub (...) w N. ( Aeroklub (...), powód) z jednym przedsiębiorcą umowy o korzystanie z lotniska w N. w celu świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych, zawierającej klauzulę wyłączności za praktykę ograniczającą konkurencję i naruszającą zakaz, o którym mowa w art. 9 ust.1 i ust.2 pkt 5 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331 z późn. zm.) – dalej: uokik – polegającą na nadużywaniu przez Aeroklub (...) pozycji dominującej na lokalnym rynku udostępniania lotniska w N. i przeciwdziałaniu ukształtowania się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji na lokalnym rynku świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych na lotnisku w N. i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 1 stycznia 2013 r.

II.  obciążył Aeroklub kosztami postępowania antymonopolowego w kwocie 68,40 zł.

Aeroklub (...) w złożonym odwołaniu zaskarżył decyzję Prezesa UOKiK w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił naruszenie:

a)  art. 4 pkt 10 uokik poprzez błędne przyjęcie zajmowania pozycji dominującej przez

odwołującego,

b)  art. 4 pkt 9 uokik poprzez błędne określenie rynku właściwego: terytorialnie jak i przedmiotowo,

c)  art. 4 pkt 9 uokik poprzez błędne określenie rynku, na którym uwidaczniają się skutki nadużywania pozycji dominującej a wiec powiązanego z rynkiem właściwym terytorialnie jak i przedmiotowo,

d)  art. 9 ust. 2 pkt 5 uokik poprzez błędne przyjęcie istnienia praktyki przeciwdziałania ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji,

e)  art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 84 uokik m.in. poprzez wydanie decyzji na dowodach opartych wyłącznie na oświadczeniu badanych podmiotów w zakresie udziału turystów w strukturze konsumentów rynku usług szkoleń i skoków spadochronowych, konieczności posiadania odrębnych certyfikatów dla świadczenia usług skoków spadochronowych za pomocą helikoptera, sprzeczność zgromadzonego materiału dowodowego z ustaleniami decyzji, błędnego ustalenia braku odpowiednich certyfikatów przez przedsiębiorcę działającego pod firmą (...) , braku spójności treści decyzji z jej uzasadnieniem,

f)  art. 7 kpa w zw. z art. 83 uokik m. in. poprzez: wydanie decyzji na dowodach opartych wyłącznie na oświadczeniu badanych podmiotów poprzez brak wszechstronnego i dokładnego zbadania stanu faktycznego a także zaniechanie czynności niezbędnych w tym celu poprzez: brak ustaleń, co do faktycznego istnienia konkurencji na rynku usług szkoleń i skoków spadochronowych, brak badania ewidencji ruchu powietrznego na lotnisku N. jak i brak badania faktycznego świadczenia usług na lotnisku w N. w okresie tygodnia roboczego, brak ustaleń, co do sposobów organizacji wykorzystywania lotniska użytku wyłącznego, brak ustaleń, co do faktycznego świadczenia usług w zakresie rynku powiązanego, oparcie decyzji wyłącznie o wyniki badania ankietowego, opartego o oświadczenia składane przez indagowane podmioty, sprzeczność interpretacji wyników badania ankietowego z jego treścią.

W oparciu o przedstawione zarzuty powód wniósł o:

- zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie braku praktyki polegającej na przeciwdziałaniu ukształtowania się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji lub

- uchylenie zaskarżonej decyzji,

- zasadzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając zarzut naruszenia art. 4 pkt 10 uokik powód wskazał, że na podstawie zawartej z Aeroklubem (...), jako użytkownikiem wieczystym nieruchomości, umowy o zarządzanie Aeroklub (...) jest uprawniony do zawierania umów w ramach rozporządzania nieruchomością, wydawania zgody na wykonywanie na lotnisku w N. operacji lotniczych startów/lądowań i zobowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa w związku z organizacją ruchu powietrznego na tym lotnisku. Z uwagi na świadczenie na terenie lotniska wielu usług (loty widokowe, szkoleniowe i treningowe loty szybowcowe i samolotowe), działalność modelarską, ruch turystyczny samolotów zewnętrznych, częste zawody sportowe oraz usługi skoków spadochronowych na lotnisku w N. występuje znaczny ruch. Konieczność zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników lotniska wymagała ograniczenia niektórych aktywności w zakresie wykorzystywania lotniska. Z tego względu wyłącznie jeden podmiot miał możliwość świadczenia usług w zakresie szkolenia i skoków spadochronowych. Zawarcie porozumienia z większą liczbą podmiotów, zdaniem Aeroklubu (...), doprowadzić do naruszenia zasad bezpieczeństwa. Powód wskazał, że zgodnie z przepisami Prawa lotniczego, głównym obowiązkiem zarządzającego jest zapewnienie bezpieczeństwa na lotnisku. Uzasadnia to ograniczenie dostępu do korzystania z lotniska i odmowę zawierania umowy z innymi podmiotami. Z uwagi na istnienie tej obiektywnej okoliczności zastosowanie klauzuli wyłączności dla podmiotu zewnętrznego nie może być uznane za wykorzystywanie pozycji dominującej w celu uniemożliwienia rozwoju konkurencji.

Wskazując na naruszenie art. 4 pkt 9 uokik powód zarzucił Prezesowi UOKiK błędne określenie w sprawie rynku właściwego i rynku powiązanego. Zdaniem powoda rynek właściwy pod względem geograficznym powinien być określony z uwzględnieniem lotnisk i lądowisk położonych w niewielkiej odległości od N. na terenie Polski i Słowacji. Stanowisko Prezesa UOKiK, że usługi polegające na skokach z helikoptera nie mają charakteru subsydiarnego w stosunku do usług skoków spadochronowych z samolotu powód uznał za ograniczenie rynku powiązanego z rynkiem właściwym, co skutkowało nieuzasadnionym zawężeniem rynku właściwego i przekładało się na poziom udziału powoda w rynku oraz kryteria oceny jego zachowania.

Stwierdził, że na skutek wadliwego określenia rynku właściwego, na którym stosowana jest praktyka ograniczająca konkurencję Prezes UOKiK naruszył art. 9 ust. 2 pkt 5 uokik poprzez błędne ustalenie, że powód wykorzystywał pozycję dominującą i przeciwdziałał powstaniu warunków niezbędnych do powstania konkurencji. Zarzucił też Prezesowi UOKiK pominięcie przy wydawaniu decyzji faktu, że zmiana miejsca świadczenia usług wpłynęła na wzrost ilości usług świadczonych przez przedsiębiorcę, któremu Aeroklub (...) odmówił możliwości świadczenia usług na zarządzanym przez niego lotnisku. Zdaniem powoda, świadczy to o subsydiarności usług dostępu do części operacyjnej lotniska w B. względem lotniska w N..

Powód wskazał również na braki w ustaleniach faktycznych i wydanie decyzji wyłącznie w oparciu o oświadczenia badanych podmiotów, co stanowiło naruszenie art. 7 k.p.a. i art. 233 § 1k.p.c.

Prezes UOKiK w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

Zarzuty odwołania pozwany uznał za pozbawione podstaw prawnych, nie trafne i nie zasługujące na uwzględnienie. Podkreślił, że powód jako zarządzający, jest podmiotem uprawnionym do ustalania optymalnej ilości operacji lotniczych w danym okresie na lotnisku w N.. Jednak z powyższego uprawnienia nie wynika, że zarządzający jest legitymowany do ograniczenia liczby przedsiębiorców wykonujących te operacje na lotnisku. Pozwany wskazał, że skoro powód zdecydował się na udostępnienie lotniska przedsiębiorcom wykonującym komercyjnie usługi skoków spadochronowych, powinien zachować przy tym reguły konkurencji. Przez wprowadzenie do umowy z kontrahentem klauzuli wyłączności Aeroklub (...) ograniczył innym przedsiębiorcom dostęp do rynku świadczenia usług skoków spadochronowych na lotnisku w N..

Prezes UOKiK zauważył, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie i Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego (Prezes ULC) nie są organami uprawnionymi do prowadzenia postępowania antymonopolowego, definiowania rynku właściwego, określania substytutów rynku i oceny działań podejmowanych przez przedsiębiorców w kontekście ich zgodności z przepisami ustawy o ochronie konkurencji. Z tego względu powołane przez powoda tytułem dowodu pismo Prezesa ULC i postanowienie WSA w Warszawie nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Odnosząc się do zarzutu błędnego określenia rynku właściwego i rynku powiązanego pozwany wskazał, że lotniska i lądowiska, w świetle przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie są względem siebie substytutami. Powołując się na zawartą w art. 4 pkt 9 uokik definicję rynku właściwego zauważył, że w okolicznościach rozpatrywanej sprawy istnienie na lotnisku dodatkowych składników infrastruktury będzie miało istotne znaczenie z punktu widzenia przedsiębiorców zamierzających świadczyć na danym lotnisku usługi dla klientów komercyjnych. Lotnisko posiadające wyłącznie pas startowy nie będzie dla takiego przedsiębiorcy substytutem lotniska posiadającego rozbudowaną infrastrukturę dla konsumentów i bazę dla przedsiębiorcy. Prezes UOKiK podkreślił, że rynek właściwy w ujęciu produktowym został określony jako rynek udostępniania lotniska przedsiębiorcom świadczącym usługi szkoleń i skoków spadochronowych. Dlatego przy określaniu rynku właściwego w ujęciu geograficznym uwzględnić należało dane ankietowe pochodzące od firmy (...) prowadzącej szkolenia i spółki (...), wykonującej usługi skoków spadochronowych. Zdaniem pozwanego przedsiębiorcy mający dostęp do lotniska mogli świadczyć na lotnisku usługi skoków spadochronowych i usługi szkoleniowe łącznie lub oddzielnie. Ze względu na istotne różnice wynikające z kosztów zakupu i eksploatacji samolotów i śmigłowców również świadczenia usług z zastosowaniem śmigłowców pozwany nie uznał za usługi substytucyjne. Dodał, że świadczenie usług na lotniskach słowackich wymaga posiadania odpowiednich uprawnień. Wobec postawionego w zaskarżonej decyzji zarzutu nadużywania pozycji dominującej na lokalnym rynku udostępniania lotniska w N., a nie na innych lotniskach argumenty powoda dotyczące większej liczby klientów spółki (...) na lotnisku w B. nie zasługiwały w ocenie pozwanego na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Aeroklub (...) jest (...) Aeroklubu (...) wpisaną do Rejestru Stowarzyszeń Krajowego Rejestru Sądowego. Do jego działalności statutowej należy prowadzenie klubów sportowych, transport lotniczy pasażerski i towarowy, wynajmem i dzierżawa środków transportu lotniczego, działalność usługowa i wspomagająca transport lotniczy, działalność obiektów sportowych oraz pozostała działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna.

Na podstawie zawartej z Aeroklubem (...) umowy o zarząd i umowy o zarządzanie Aeroklub (...) jest podmiotem wyłącznie uprawnionym do zarządzania i eksploatacji lotniska w N..

Lotnisko w N. należy do kategorii lotnisk użytku wyłącznego, co oznacza, że jest wykorzystywane przez zarządzającego, użytkowników wymienionych w dokumentacji rejestracyjnej lotniska, oraz użytkowników, którzy uzyskali zgodę od zarządzającego lotniskiem, w tym przypadku Aeroklubu (...).

Do prowadzenia komercyjnej działalności w zakresie szkolenia i skoków spadochronowych oprócz wykwalifikowanej kadry, odpowiedniego sprzętu i możliwości korzystania ze statków powietrznych wymagane jest uzyskanie dostępu do infrastruktury lotniska. Chodzi o uzyskanie uprawnienia do korzystania z pasa startowego, hangaru, pomieszczenia przeznaczonego do składania i przechowywania spadochronów, oraz zaplecza socjalnego dla klientów i personelu szkoleniowego. Uzyskanie dostępu do lotniska w N. możliwe jest w drodze zawarcia z zarządzającym umowy odpłatnej dzierżawy. Aeroklub (...) nie wykonuje działalności polegającej na organizacji i prowadzeniu skoków spadochronowych.

Umową z dnia 16 czerwca 2011 r. Aeroklub (...) wydzierżawił A. K. i G. B. prowadzącym działalności gospodarczą pod firmą (...) s.c. K. A., B. G. z siedzibą w N. budynek spadochroniarni znajdującej się na terenie lotniska. Przedsiębiorcy uzyskali również dostęp do części operacyjnej lotniska w celu prowadzenia szkoleń i organizacji soków spadochronowych zgodnie z Instrukcją Wykonywania (...) Firmy (...) zatwierdzoną przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego w dniu 16 maja 2011 r. Umowa była zawarta na czas określony do dnia 31 grudnia 2011 r. i wygasła z upływem tego okresu.

(Dowód: umowa dzierżawy z dnia 16 czerwca 2011r. k. 126-129 verte akt adm.)

Aeroklub (...) wydzielił z terenu lotniska w N. nieruchomość, którą sprzedał przedsiębiorcy budowlanemu. Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego nieruchomość ta może być wykorzystana dla potrzeb lotnictwa cywilnego tj. małej komunikacji lotniczej, szkoleń i sportu oraz lotnictwa dyspozycyjnego. Następnie w roku 2011 (...) s.c. nabyła od nowego właściciela prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonych na obszarze lotniska w N. w celu budowy na tym terenie centrum szkoleń spadochronowych. Spółka uzyskała również pozytywną opinię Burmistrza N. na budowę centrum szkolenia spadochronowego w postaci budynku administracyjnego z zapleczem hotelowym i gastronomicznym i hangaru. W związku z planowaną budową centrum szkolenia spadochronowego, (...) s.c. pismem z dnia 28 czerwca 2011 r. zwróciła się o określenie warunków nieograniczonego dostępu do pasa startowego i współużytkowania części operacyjnej, przylegającej do działek, na których planowano budowę centrum szkoleń spadochronowych. Wnioskodawca zakładał zawarcie umowy o dostępie na okres 20 lat. Strony nie doszły do porozumienia w przedmiocie zawarcia umowy.

(Dowód: pismo (...) s.c. z 28 czerwca 2011 r. k. 150 akt adm.)

W dniu 17 listopada 2011 r. Aeroklub (...) ogłosił konkurs na dzierżawę pomieszczeń spadochroniarni i części powierzchni lotniska z przeznaczeniem na prowadzenie działalności spadochronowej. Umowa miała być zawarta na okres do końca 2012 r. z możliwością przedłużenia na 3 lata. W odpowiedzi ofertę złożyła tylko spółka cywilna (...). Jak wynika z protokołu komisji konkursowej z dnia 1 lutego 2012 r. konkurs nie został rozstrzygnięty z powodu nie spełnienia przez oferenta kryterium ceny minimalnej ustalonej przez komisję konkursową. W protokole nie podano wysokości tej ceny.

(Dowód: (...) s.c. k. 38 akt adm.)

Kolejny konkurs na dzierżawę spadochroniarni i określonej powierzchni lotniska z przeznaczeniem na prowadzenie działalności spadochronowej Aeroklub (...) ogłosił 1 marca 2012 r. Do konkursu przystąpiło dwóch przedsiębiorców: (...) s.c. oraz Szkoła (...) z siedzibą w N.. Również ten konkurs nie został rozstrzygnięty z powodu nie spełnienia przez oferentów kryterium ceny minimalnej .

(Dowód: protokół z zebrania komisji konkursowej z dnia 1 kwietnia 2012 r. k.42 akt adm.)

W dniu 26 kwietnia 2012 r. Aeroklub (...) zawarł ze Szkołą (...) umowę o współpracy na czas oznaczony od 1 maja 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. Umowa dotyczyła wykonywania na terenie lotniska w N. przez firmę (...) usług w zakresie skoków spadochronowych tandemowych oraz treningowych a także szkoleń spadochronowych. W treści umowy zamieszczono klauzulę wyłączności, na mocy której Aeroklub (...) zobowiązał się, że w okresie obowiązywania umowy nie będzie udzielał innym przedsiębiorcom zgody na korzystanie z lotniska w zakresie objętym umową. W dniu 1 kwietnia 2013 r. między Aeroklubem (...) a Szkołą (...) została zwarta kolejna umowa o współpracy na czas określony od 1 kwietnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. W tej umowie nie zamieszczono klauzuli wyłączności.

(Dowód: umowa o współpracy z dnia 26 kwietnia 2012 r. k. 43-50 akt adm., umowa o współpracy z dnia 1 kwietnia 2013 r. k. 281-288 akt adm.)

W dniu 27 maja 2013 r. Aeroklub (...) zawarł z U. W. właścicielką firmy (...) 3miasto porozumienie dotyczące udostępnienia na czas określony od 24 maja 2013 r. do 2 czerwca 2013 r. wydzielonego miejsca na lotnisku w N. dla wykonywania działalności spadochronowej przy użyciu wynajętego samolotu

(Dowód: porozumienie k. 290-292 akt adm. )

Z akt administracyjnych wynika, że najbliższe porównywalne pod względem infrastruktury i możliwości prowadzenia regularnej działalności usługowej w postaci szkoleń i skoków spadochronowych lotnisko położone jest w odległości 114 km od N. w A. k/ B.. Pozostałe położone w okolicy lotniska w Ł. (ok. 86 km) i w M. (ok. 95 km) nie posiadają infrastruktury odpowiedniej do prowadzenia tego rodzaju działalności. Na tych lotniskach żaden przedsiębiorca nie prowadzi działalności usługowej w zakresie szkoleń spadochronowych.

Po zawarciu stosownej umowy z Aeroklubem w (...) s.c. świadczy usługi szkoleń i skoków spadochronowych na lotnisku w A. koło B.. Okazjonalnie z lotniska w A. korzysta również zarządca lotniska oraz inne podmioty.

W aktach administracyjnych znajdują się ponadto informacje pochodzące od firmy (...) i (...) s.c. dotyczące rodzaju klientów korzystający z usług świadczonych przez tych przedsiębiorców na lotniskach w N. i B., oraz odległości od miejsca ich zamieszkania do lotniska, na którym uczestniczą w szkoleniach i skokach spadochronowych organizowanych przez obie firmy.

(Dowód: ankieta k. 329 akt adm., pismo (...) s.c. z dnia 3 października 2013 r. k. 324-325 akt adm., ankieta k. 326 akt adm.)

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego oraz postępowania antymonopolowego Prezes UOKiK wydał w dniu 20 grudnia 2013 r. zaskarżoną decyzję.

Na podstawie poczynionych ustaleń Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że na podstawie umów zawartych z Aeroklubem (...) powód jest jedynym zarządcą lotniska w N.. W ramach swojej działalności powód zawiera z podmiotami zewnętrznymi umowy dotyczące użytkowania lotniska w N.. W złożonym odwołaniu powód nie kwestionował tych okoliczności oraz faktu, że prowadząc w sposób ciągły i zorganizowany działalność zarobkową, polegającą na udostępnianiu infrastruktury lotniska w N., w świetle art. 4 pkt 1 uokik jest przedsiębiorcą a podejmowane przez niego w tym zakresie działania podlegają kontroli Prezesa UOKiK.

Powód nie twierdził, że jest właścicielem lub zarządcą innego położonego w najbliższej odległości lotniska. Wobec tego zasięg działania powoda ograniczony jest do terenu lotniska w N.. Uwzględniając zawartą w art. 4 pkt 9 uokik definicję rynku właściwego, oraz okoliczność, że zasięg terytorialny uprawnień powoda ograniczony jest wyłącznie do terenu lotniska w N. uznać należało, iż rynkiem właściwym w sprawie w aspekcie produktowym i terytorialnym jest lokalny rynek udostępniania lotniska w N.. Aeroklub (...) jako jedyny podmiot uprawniony do zawierania umów dotyczących dostępu do infrastruktury lotniska w N., zajmuje na określonym w ten sposób rynku właściwym pozycję dominującą.

W tym stanie podnoszone w odwołaniu zarzuty dotyczące naruszenia zaskarżoną decyzją art. 4 pkt 9 i 10 uokik poprzez błędne określenie rynku właściwego i przyjęcie, że powód posiada na tym rynku pozycję dominującą, należało uznać za nieuzasadnione. Wobec stwierdzenia, że wyznaczony w sprawie rynek właściwy ma charakter lokalny i jego zasięg terytorialny jest ograniczony do obszaru lotniska w N., dla oceny zaskarżonej decyzji bez znaczenia były zawarte w odwołaniu argumenty powoda dotyczące substytucyjności lotnisk w N. i B. dla konsumentów. Podobnie należy ocenić twierdzenia powoda dotyczące subsydiarnego charakteru usług skoków spadochronowych z helikoptera w stosunku do usług skoków spadochronowych z samolotu, oraz możliwości prowadzenia szkoleń spadochronowych na lotniskach położonych na terenie Słowacji. Podkreślić wypada, że prowadzenie szkoleń z wykorzystaniem helikoptera generuje nieporównywalnie większe koszty utrzymania maszyny. Ponadto konieczne jest zatrudnienie pilota posiadającego uprawnienia do prowadzenia helikoptera. W przypadku szkoleń na Słowacji konieczne jest uzyskanie uprawnień do pracy za granicą. Brak więc podstaw do uznania, że stanowiska powoda o subsydiarnym charakterze tych usług w stosunku do usług szkoleń wykonywanych na lotnisku w N..

Posiadanie dostępu do infrastruktury lotniska jest warunkiem niezbędnym do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych. Z powyższego wynika, że rynek świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych jest rynkiem zależnym w stosunku do rynku udostępniania infrastruktury lotniska. Podmiotami zainteresowanymi uzyskaniem dostępu do infrastruktury lotniska potencjalnie mogą być wszyscy przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na rynku świadczeniu usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych. Przenosząc powyższe na realia nin. sprawy uznać należało, iż rynek świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych na lotnisku w N. jest powiązany i zależny od wyznaczonego w sprawie lokalnego rynku właściwego udostępniania infrastruktury lotniska w N..

Z tego względu również zarzuty powoda dotyczące błędnego określenia rynku powiązanego z rynkiem właściwym, na którym uwidaczniają się ujemne skutki stosowanej przez powoda niedozwolonej antykonkurencyjnej praktyki nie zasługują na uwzględnienie.

W sytuacji, gdy siedziba obu przedsiębiorców prowadzących działalność na rynku świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych znajduje się w N. a najbliższe lotnisko posiadające porównywalne warunki do świadczenia tego rodzaju usług znajduje się w odległości ponad 100 km od N., zrozumiałe jest, że obaj przedsiębiorcy zainteresowani byli uzyskaniem dostępu do lotniska w N..

W świetle przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów samo posiadanie pozycji dominującej czy monopolistycznej nie jest zabronione. Przedmiotem określonego w art. 9 ust. 1 uokik zakazu objęte jest nadużywanie przez przedsiębiorcę posiadanej na danym rynku pozycji dominującej, którego skutkiem jest przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji na rynku właściwym lub na rynku powiązanym, zależnym od rynku właściwego, na którym ujawniają się skutki stosowania przez dominanta niedozwolonej praktyki.

Przedsiębiorca, który posiada na danym terenie pozycję dominującą ma obowiązek równego traktowania wszystkich podmiotów zainteresowanych prowadzeniem działalności na tym terenie. Stosowanie zasady równego traktowania ma służyć ochronie konkurencji i przeciwdziałać monopolizacji rynku przez dominanta. Od wypełnienia tego obowiązku nie może zwolnić przedsiębiorcy okoliczność, że w związku z zajmowaną na danym rynku pozycją dominującą, na podstawie innych przepisów, ciąży na nim obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa na podległym mu terenie. Zadaniem przedsiębiorcy jest zorganizowanie współdziałania jego kontrahentów przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa wszystkich uczestników rynku. Jeśli bowiem przedsiębiorca decyduje się na prowadzenie określonej działalności gospodarczej, musi dbać, aby przy jej prowadzeniu, w sposób nieuzasadniony nie uniemożliwił żadnemu z podmiotów prowadzenia działalności na rynku konkurencyjnym. Z zebranych w sprawie informacji dotyczących lotniska w B. wynika, że świadczenie usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych na terenie jednego lotniska przez więcej niż jednego przedsiębiorcę z zachowaniem zasad bezpieczeństwa jest możliwe. Brak więc podstaw do uznania, że dążenie do zachowania bezpieczeństwa na zarządzanym lotnisku jest okolicznością usprawiedliwiającą zamieszczenie w umowie klauzuli wyłączności. Zamieszczenie w umowie dotyczącej udostępnienia lotniska, zawartej z jednym z podmiotów działających na rynku świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych, klauzuli wyłączności wykluczało możliwość rozpoczęcia i prowadzenia w tym samym czasie na lotnisku w N. konkurencyjnej działalności przez innych przedsiębiorców, potencjalnie zainteresowanych prowadzeniem działalności na wskazanym w sprawie rynku zależnym od rynku właściwego. Działanie Aeroklubu (...) jako zarządcy lotniska w N. wywierało skutek na uczestników lokalnego rynku świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych na tym lotnisku. Dotyczyło wszystkich przedsiębiorców już prowadzących działalność na tym rynku oraz przedsiębiorców potencjalnie zainteresowanych prowadzeniem tej działalności. W dalszej perspektywie skutki działań Aeroklubu (...) mogli odczuć również klienci tych przedsiębiorców jako konsumenci końcowi, którzy w efekcie zachowania Aeroklubu (...) pozbawieni byli możliwości wyboru usługodawcy. Podpisanie umowy dostępu tylko z jednym przedsiębiorcą uniemożliwiało powstanie i rozwój konkurencji na lokalnym rynku świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych w N. i prowadziło do powstania na tym ryku monopolu jednego przedsiębiorcy. Prowadziło więc do naruszenia lub zagrożenia interesu publicznego, co zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 uokik uzasadniało zastosowanie w odniesieniu do powoda przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Działanie powoda było możliwe tylko w warunkach posiadania silnej pozycji na rynku właściwym i doprowadziło do przeciwdziałania ukształtowaniu się warunków do powstania bądź rozwoju konkurencji na rynku zależnym od określonego w sprawie ryku właściwego.

W świetle powyższego również zarzut powoda dotyczący naruszenia art. 9 ust. 2 pkt 5 uokik nie zasługiwał, w ocenie Sądu na uwzględnienie.

Odnośnie zarzutów wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem zasad określonych w art. 7 k.p.a. i art. 233 k.p.c. wskazać należało, że z uwagi na prawidłowe ustalenie w sprawie rynku właściwego i rynku zależnego w pełni uzasadnione było wydanie decyzji na podstawie informacji uzyskanych od podmiotów bezpośrednio zainteresowanych i prowadzących działalność gospodarczą na tym rynku. Informacje pochodzące od tych podmiotów miały w sprawie charakter miarodajny i dotyczyły konkretnego rynku właściwego, oraz rynku zależnego od rynku właściwego. W sprawie nie było więc potrzeby zbierania informacji od innych podmiotów lub informacji dotyczących prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług szkoleń spadochronowych i skoków spadochronowych na lotniskach położonych w innych miejscowościach, poza terenem określonego w sprawie rynku właściwego.

W tym stanie zarzuty odwołania dotyczące wydania decyzji na podstawie nieprawidłowego zebranego materiału dowodowego również nie zasługiwały na uwzględnienie.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia oddalił odwołanie jako bezzasadne – art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

O zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu.

SSO Witold Rękosiewicz