Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania T. O. i E. K. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) spółka cywilna z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 30 grudnia 2014 r. znak (...)

1.  Oddala odwołanie.

2.  Zasądza od T. O. i E. K. Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...) spółka cywilna z siedzibą w K. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 70/15

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany), decyzją z dnia 30 grudnia 2014 r. znak (...), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 w zw. art. 56 ust. 2 pkt 1, ust. 3 i ust. 6 oraz art. 30 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U.2012.1059; dalej: Pe) w związku z art. 104 k.p.a. orzekł, że:

1.  Przedsiębiorcy T. O. i E. K., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U (...) s.c. z siedzibą w K. (powód, przedsiębiorca) naruszyli warunek 2.2.2. udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi w ten sposób, że dopuścili do obrotu na prowadzonej przez siebie stacji paliw zlokalizowanej w K. przy ul. (...) benzynę bezołowiową Pb 95, która nie spełniała wymagań jakościowych przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz.U. 2013.1058) ze względu na zawyżoną zawartość siarki.

2.  Z tytułu określonego w pkt 1 działania nałożył na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 20 000 zł, stanowiącej (...) % osiągniętego w 2013 roku przychodu z działalności koncesjonowanej.

Przedsiębiorcy T. O. i E. K. w złożonym odwołaniu zaskarżyli decyzję Prezesa URE w całości.

Zaskarżonej decyzji powodowie zarzucili naruszenie:

I. przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

1.art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż skarżący dopuścili się naruszenia warunku określonego w pkt 2.2.2 udzielonej koncesji, to jest nie dochowali należytej staranności przy prowadzeniu działalności koncesjonowanej, gdyż nie podjęli w wystarczającym stopniu działań zmierzających do zapewnienia prawidłowej jakości wprowadzonego do obrotu paliwa, podczas gdy jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego przez Prezesa URE skarżący dołożyli wszelkich możliwych starań aby paliwo dostarczone do prowadzonej przez nich stacji paliw odpowiadało obowiązującym wymaganiom jakościowym;

2. art. 56 ust. 6 Pe poprzez całkowicie nieuzasadnione przyjęcie, iż pomimo dołożenia przez przedsiębiorcę należytej staranności w zakresie zapewnienia jakości paliwa odpowiadającej wymogom jakościowym, stopień zawinienia skarżącego był znaczny i uzasadniał nałożenie kary pieniężnej w wysokości 20 000 zł, w szczególności, gdy podmiot, od którego skarżący nabyli paliwo Pb 95 (tj. (...) Terminal Paliw w N.) nie został nawet objęty kontrolą Inspekcji Handlowej, podobnie jak producent paliwa (...) SA;

3. art. 56 ust. 6a Pe poprzez jego nie zastosowanie w przedmiotowej sprawie i w efekcie nie odstąpienie od wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej.

II. przepisów postępowania, a mianowicie:

1. art.7 oraz art. 8 k.p.a. wyrażających zasadę praworządności oraz zasadę zaufania do organów administracji publicznej, poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i ustalenia rzeczywistych przyczyn wystąpienia podwyższonej zawartości siarki w Pb 95 tj. źródeł nienależytego odsiarczenia paliwa;

2. art.10 k.p.a. poprzez nie zapewnienie skarżącym czynnego udziału w postępowaniu, przejawiające się uniemożliwieniem przed wydaniem decyzji wypowiedzenia się skarżącym co do całości zebranych dowodów; zgłoszenia niezbędnych wniosków dowodowych co stawiało stronę w gorszej sytuacji w postępowaniu;

3. art. 107 § 3 k.p.a. poprzez zaniechanie wskazania w uzasadnieniu decyzji przyczyn, z powodu których nastąpiło podwyższenie zawartości siarki w skontrolowanej Pb95.

4. art. 107 § 3 k.p.a. poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż przedsiębiorca nie dochował należytej staranności przy prowadzeniu działalności koncesjonowanej, gdyż nie podjął w wystarczającym stopniu działań zmierzających do zapewnienia prawidłowej jakości wprowadzonego do obrotu paliwa, bez jednoczesnego wskazania na czym konkretnie (jakich działaniach, zaniechaniach) niedochowanie należytej staranności miałoby polegać.

Na podstawie przedstawionych zarzutów powodowie wnieśli o:

1.uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania w sprawie,

2.zasądzenie od Prezesa URE na rzecz skarżących kosztów postępowania, w tym kosztów

zastępstwa adwokackiego.

W uzasadnieniu odwołania powód stwierdził, że ustalona decyzją odpowiedzialność sprzedawcy za dopuszczenie do obrotu paliwa nie spełniającego wymagań jakościowych Prezes URE oparł na domniemaniu i ograniczył postępowanie dowodowe do wyników kontroli próbek paliwa. Zdaniem powoda sam fakt oferowania paliwa o podwyższonej zawartości siarki nie przesądza o ich odpowiedzialności i nałożenia na przedsiębiorców kary pieniężnej na tej podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe.

Powód zarzucił, iż Prezes URE nie ustalił okoliczności sprawy, nie podjął działań sprawdzających wobec dostawcy oraz producenta paliwa, nie starał się ustalić i nie wykazał przyczyn podwyższonej zawartości siarki w badanym paliwie i nie wyjaśnił, na którym etapie dystrybucji doszło do podwyższenia zawartości siarki. Wskazał, że w sprawie brak też ustaleń świadczących, że to przedsiębiorcy swoim działaniem bądź zaniechaniem spowodowali podwyższoną zawartość siarki w badanym paliwie.

Pominięcie etapu, na którym doszło do powstania paliwa i uznanie, że ryzyko niespełnienia wymogów ustawowych ciąży na przedsiębiorcach, świadczy zdaniem powoda o naruszeniu art. 107 § 3 k.p.a. poprzez zaniechanie wskazania przyczyn podwyższenia zawartości siarki w kontrolowanym paliwie. Brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i ustalenia przyczyn podwyższonej zawartości siarki w badanym paliwie stanowi naruszenie art. 7 i art. 8 k.p.a.

Powód podniósł, iż mimo stwierdzenia braku dochowania należytej staranności Prezes URE w zaskarżonej decyzji nie wskazał, jakich działań przedsiębiorcy zaniechali i jakich nie podjęli.

Przedsiębiorcy oświadczyli, że paliwo zostało zakupione u renomowanego producenta (...) SA i odebrane od bezpośredniego dystrybutora paliw BP SE przez profesjonalnego przewoźnika, gwarantującego posiadanie środka transportu odpowiedniego do przewozu paliw oraz należytą jakość usług, z którym zawarli umowę o świadczenie usług transportowych paliwa. Przyjmując paliwo na stacji zachowali wszelkie standardy i reguły ostrożności.

Zdaniem powoda nałożoną decyzją kara pieniężna, jako pochodna uzyskanego przez przedsiębiorców przychodu, została ustalona w wysokości rażąco wysokiej w stosunku do osiąganych dochodów, jest zbyt dolegliwa i może mieć wpływ na płynność finansową przedsiębiorstwa.

Powód wskazał ponadto, iż na skutek błędnego przyjęcia, że stopień szkodliwości czynu był duży, Prezes URE nie rozważył przesłanek odstąpienia od wymierzenia kary na podstawie art. 56 ust. 6a Pe. Powołał się na zeznania inspektorów Inspekcji Handlowej, składane w postępowaniu karnym i pismo Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej z 19 kwietnia 2012 r., w którym stwierdzono, że badane paliwo nie spełnia wymagań jakościowych w nieznacznym stopniu.

Przedsiębiorca zaznaczył, że wcześniej nie dopuścił się naruszenia warunków koncesji.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania. Podtrzymał w całości stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Przedstawione w odwołaniu zarzuty powoda uznał za bezzasadne.

Fakt wprowadzenia przez przedsiębiorcę do obrotu paliwa niezgodnego z parametrami pozwany uznał za oczywisty i nie budzący wątpliwości. Zauważył, że przedmiotem prowadzonego postępowania administracyjnego było ustalenie czy w ramach prowadzonej przez powodów działalności gospodarczej doszło do naruszenia przez przedsiębiorcę warunku 2.2.2. udzielonej mu koncesji, nie zaś ustalenie kto, kiedy, gdzie i w jaki sposób dokonał zmiany parametrów fizyko-chemicznych zakwestionowanego paliwa. Za nieprawidłowe uznał stanowisko, że sam fakt oferowania przez przedsiębiorcę paliwa o podwyższonej zawartości siarki nie przesądza o naruszeniu koncesji. Wskazał, że zgodnie z art. 56 ust. 1 Pe fakt sprzecznego z prawem działania przedsiębiorcy stanowi podstawę do wymierzenia kary pieniężnej bez konieczności wykazywania jego zawinionego działania, a odpowiedzialność z tytułu naruszenia obowiązków określonych w koncesji ma charakter obiektywny. Stopień zawinienia przedsiębiorcy ma jedynie wpływ na wysokość nakładanej kary pieniężnej.

Podkreślił, iż na powodzie jako przedsiębiorcy prowadzącym działalność koncesjonowaną, polegającą na obrocie paliwami ciekłymi, ciąży obowiązek stworzenia takiej organizacji obrotu, aby wykluczyć możliwość wprowadzenia do sprzedaży paliwa o jakości nieodpowiadającej obowiązującym przepisom. Stwierdził, że powód nie dołożył należytej staranności w celu zapobieżenia wprowadzenia do obrotu paliwa o niewłaściwych parametrach.

Wskazał, że zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 1-33 Pe Prezes URE jest nie tylko uprawniony ale wręcz zobligowany do nałożenia kary pieniężnej na podmiot, który popełni jeden z wymienionych w tych przepisach czynów. Dodał, że wynikająca z powołanych przepisów odpowiedzialność przedsiębiorców oparta jest na obiektywnej bezprawności czynu rozumianego jako niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie. Odpowiedzialność przedsiębiorców jest niezależna od stopnia ich zawinienia.

Pozwany powołał się na ustalenia faktyczne, zgodnie z którymi przedsiębiorca dopuścił do obrotu benzynę bezołowiową o jakości niezgodnej z normą. Swoim działaniem naruszył warunek 2.2.2. udzielonej mu koncesji. Na tej podstawie Prezes URE stwierdził, że zachowanie powoda wyczerpywało znamiona deliktu administracyjnego unormowanego w art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe.

Z uwagi na powyższe, w ocenie pozwanego wynik postępowania karnego toczącego się w Sądzie Rejonowym w K. Wydział II karny sygn. Akt II K 7/13 nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W ocenie pozwanego powoływanie się w odwołaniu na fakt zakupu paliwa jedynie od producenta przedstawiającego certyfikaty jakości i brak negatywnego wpływu naruszenia wymagań jakościowych na użytkowników samochodów nie mają wpływu na uznanie bezprawności działania powoda. Dla odpowiedzialności powoda bez znaczenia jest również ustalenie przyczyny i momentu obniżenia jakości kontrolowanego paliwa.

Prezes URE podkreślił, iż poziom dopuszczalnej zawartości siarki w próbce podstawowej benzyny (16,9 mg/kg) został przekroczony o 45%. Nie zgodził się ze stanowiskiem powoda, że niezgodność jakości paliwa z normą była nieznaczna.

Pozwany stwierdził, że przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej uwzględnił określone w ustawie dyrektywy wymiaru kary. Z uwagi na dokonane w postępowaniu administracyjnym ustalenia uznał, iż w sprawie nie zostały spełnione przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 6a Pe. Prezes URE podkreślił fakultatywny charakter zastosowania tej instytucji i wskazał, że organ administracji może odstąpić od wymierzenia kary jedynie w przypadku, gdy przesłanki znikomego stopnia szkodliwości popełnionego czynu i zaprzestania naruszania prawa wystąpią łącznie. Wobec stwierdzenia, iż stopień szkodliwości czynu powoda był duży, zastosowanie przez organ administracji instytucji odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej było niemożliwe. Z tego względu zarzut dotyczący niezastosowania uprawnienia wynikającego z art. 56 ust.6a Pe uznał Prezes URE za nieuzasadniony.

Zdaniem pozwanego określona w decyzji kara pieniężna jest adekwatna do zakresu stwierdzonego naruszenia warunków koncesji oraz sytuacji finansowej powoda i została ustalona w wysokości umożliwiającej wypełnienie prewencyjnej, represyjnej oraz wychowawczej funkcji kary.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

W toku kontroli przeprowadzonej w dniu 26 marca 2012 r. na eksploatowanej przez przedsiębiorcę stacji paliw w K. stwierdzono, że oferowana do sprzedaży benzyna bezołowiowa Pb 95, ze względu na zawyżoną zawartość siarki nie spełniała wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych.

Na podstawie okazanych w toku kontroli dokumentów ustalono, że partia benzyny, z której pobrano próbki paliwa do badania laboratoryjnego, została zakupiona w (...) Oddział w Polsce, K. ul. (...) i dostarczona z Terminalu Paliw nr (...) w N., transportem kontrolowanego.

Z protokołu z badań laboratoryjnych z dnia 30 marca 2012 r. Nr (...), wynika, iż w badanej próbce podstawowej benzyny bezołowiowej Pb 95 (kod próbki: (...)), stwierdzono zawyżoną zawartość siarki, która wynosiła 16,9 mg/kg, a powinna, z uwzględnieniem tolerancji wynikającej z przyjętej metody badawczej, wynosić maksymalnie 11,6 mg/kg.

Przeprowadzone na wniosek przedsiębiorcy badanie laboratoryjne próbki kontrolnej wykazało, że zawartość siarki w badanym paliwie wynosiła 17,8 mg/kg.

Pismem z dnia 6 grudnia 2013 r. (znak: (...)) Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, w związku z naruszeniem warunku 2.2.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Jednocześnie przedsiębiorca został wezwany do złożenia w wyznaczonym terminie wyjaśnień w sprawie i kopii dokumentów potwierdzających aktualną sytuację finansową, w tym zawierających informację o wysokości przychodów przedsiębiorcy uzyskanych w roku podatkowym 2012 z wykonywania objętej koncesją działalności a ponadto kopię zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2012 r. wraz załącznikami, oraz wszelkich innych dokumentów i wyjaśnień, dotyczących jego aktualnej sytuacji finansowej. Powyższe pismo zostało prawidłowo doręczone w dniu 27 grudnia 2013 r. Przedsiębiorca nie złożył wyjaśnień i dokumentów oraz nie przedstawił informacji, do których złożenia był wzywany.

W piśmie z dnia 24 marca 2014 r., znak:.(...), przedsiębiorca został ponownie wezwany do przedłożenia dokumentów dotyczących jego aktualnej sytuacji finansowej. Na powyższe pismo powód nie przedstawił odpowiedzi. Kolejne wezwanie, na które również nie złożono odpowiedzi, zostało wysłane do przedsiębiorcy dnia 4 lipca 2014 r.

Pismem z dnia 9 września 2014 r., znak: (...), doręczonym w dniu 29 września 2014 r. Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w przedmiotowej sprawie, możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym oraz złożenia ewentualnych uwag i wyjaśnień w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Pismo zostało skutecznie doręczone przedsiębiorcy w dniu 29 września 2014 r. Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia.

W piśmie z dnia 6 października 2014 r. przedsiębiorca wniósł o „doręczenie potwierdzonych za zgodność z oryginałem kserokopii materiału dowodowego”.

W odpowiedzi na powyższe pismo, w piśmie z dnia 25 listopada 2014 r., znak: (...), Prezes URE wezwał powoda do wniesienia opłaty skarbowej w wysokości 380 zł za wydanie z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów wszystkich dokumentów składających się na akta sprawy.

Pismem z dnia 15 grudnia 2014 r., przedsiębiorca przedłożył dowód uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 90,00 zł za wydanie z akt sprawy uwierzytelnionej kopii akt kontroli przeprowadzonej przez inspektorów Inspekcji Handlowej wraz z kopią pisma przekazującego ww. akta (18 stron).

Z informacji zawartej w znajdującym się w aktach administracyjnych formularzu opłaty z tytułu koncesji wynika, że z tytułu działalności objętej koncesją w 2013 r. powód osiągnął przychód w wysokości (...) zł.

Opisany stan faktyczny nie był między stronami sporny i został ustalony przez Sąd na podstawie informacji i dokumentów znajdujących się w aktach administracyjnych, których wiarygodność i moc dowodowa nie budziły zastrzeżeń.

Na podstawie dokonanych ustaleńSąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 4 Pe prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi wymaga uzyskania koncesji. Objęcie działalności gospodarczej reglamentowaniem wynika z konieczności poddania jej szczególnym rygorom w celu ochrony dóbr, których działalność ta dotyczy. Przyznanie koncesji na prowadzenie określonej działalności gospodarczej stanowi swoistą gwarancję organu koncesyjnego dla odbiorców paliwa, iż przedsiębiorca, któremu udzielona została koncesja będzie prowadził działalność zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Stosownie do treści art. 37 Pe koncesja nie tylko określa przedmiot i zakres działalności, ale również szczególne warunki wykonywania działalności koncesjonowanej, mające na celu właściwą obsługę odbiorców. Jest jednocześnie zobowiązaniem przedsiębiorcy do prowadzenia działalności koncesjonowanej w sposób zgodny z postanowieniami decyzji koncesyjnej i przepisami prawa. Realizacja postanowień koncesji stanowi podstawowy obowiązek koncesjonariusza. Celem objęcia działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi obowiązkiem koncesjonowania było stworzenie systemu dystrybucji paliw, w którym konsument może mieć pełne zaufanie do jakości nabywanego paliwa, oraz ograniczenie emisji szkodliwych substancji do środowiska.

Warunek 2.2.2. udzielonej powodowym przedsiębiorcom koncesji stanowi, że koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych obowiązującymi przepisami.

Wyniki badań laboratoryjnych, wskazujące na podwyższoną zawartość siarki w benzynie pobranej do kontroli na prowadzonej przez powodów stacji paliw nie były w odwołaniu kwestionowane. Wobec tego okoliczność, iż z uwagi na podwyższoną zawartość siarki (16,9 mg/kg) wprowadzana przez powodów do obrotu benzyna bezołowiowa nie spełniała wymagań jakościowych dla paliw ciekłych, określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. należało uznać za bezsporną. Z analizy laboratoryjnej wynika, że poziom dopuszczalnej normą zawartości siarki w poddanym kontroli paliwie został przekroczony o 45%.

Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Określona w powołanym przepisie odpowiedzialność przedsiębiorcy ma charakter obiektywny, wynikający z samego faktu naruszenia norm prawa energetycznego. Niedochowanie przez przedsiębiorcę warunków koncesji stanowi samodzielną podstawę do nałożenia na niego kary pieniężnej bez konieczności wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy, niezależnie od przeszkód w prowadzonej działalności koncesjonowanej (por. wyroki Sądu Najwyższego z 14 listopada 2010 r. III SK 21/10, Lex nr 737390 oraz z 30 września 2011 r. III SK 10/11, Lex nr 1101332). Przedsiębiorca, któremu udzielono koncesji na prowadzenie reglamentowanej działalności gospodarczej, przyjmuje na siebie obowiązek prowadzenia tej działalności z należytą starannością. Ocena tej staranności jest surowsza od staranności wymaganej w stosunkach życia codziennego.

Stosownie do treści art. 355 § 2 k.c. należytą staranność przedsiębiorcy w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Z przywołanego przepisu wynika, że przez wymaganą od przedsiębiorcy należytą staranność rozumie się zwiększone oczekiwania co do jego umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania w prowadzonej działalności gospodarczej. Obejmuje ona również znajomość obowiązujących przepisów prawa oraz skutków jego naruszenia. W istotę należytego prowadzenia działalności gospodarczej wkomponowane jest wymaganie posiadania niezbędnej wiedzy specjalistycznej, obejmującej nie tylko czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej i ustalone zwyczajowo standardy wymagań (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2005 r., sygn. akt IV CK 100/05; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 8 marca 2006 r., sygn. akt I ACa 1018/05).

W działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi podstawowym obowiązkiem przedsiębiorcy jest sprzedaż paliw, spełniających parametry jakościowe określone w normach i przepisach obowiązującego prawa. Na przedsiębiorcy spoczywa zatem odpowiedzialność za prawidłową jakość wprowadzanego do obrotu paliwa.

Wyniki badań próbek paliwa wprowadzanego do obrotu wykazały jego niezgodność jakości z normą. Oznacza to, że koncesjonariusz dopuścił do obrotu paliwo o parametrach niezgodnych z normami określonymi obowiązującymi przepisami. Nie ulega zatem wątpliwości, że nie dołożył należytej staranności w prowadzonej działalności gospodarczej, W postępowaniu administracyjnym i w odwołaniu przedsiębiorcy nie przedstawili żadnych dowodów, wskazujących na podejmowanie przez nich czynności, zmierzających do ustalenia jakości zakupionego i oferowanego konsumentom paliwa. Dowodem wykonywania działalności koncesjonowanej z należytą starannością nie może być wyłącznie fakt nabywania paliwa od renomowanego dostawcy. Przedstawione przy odbiorze certyfikaty dotyczą jakości paliwa znajdującego się w zbiornikach producenta. Nie zwalnia to jednak przedsiębiorcy od podjęcia innych działań w trosce o prawidłową jakość sprzedawanego paliwa. Mimo wezwania powód nie przedstawił faktury zakupu i certyfikatu jakości dotyczących partii paliwa, którego próbki zostały pobrane do kontroli. Z tego względu w sprawie nie było możliwości ustalenia, jakie były przyczyny podwyższonej zawartości siarki w badanym paliwie i stwierdzenia, że dostarczone powodowi paliwo nie spełniało wymagań jakościowych. Wymaga też podkreślenia, że w sytuacji gdy dostarczone przedsiębiorcy paliwo, bez podejmowania przez odbiorcę żadnych czynności kontrolnych zostanie przelane do zbiornika znajdującego się na stacji paliw, przedsiębiorca przejmuje na siebie ryzyko odpowiedzialności z tytułu ustalenia, iż wprowadzane przez niego do obrotu paliwo nie spełnia wymagań jakościowych.

Z informacji znajdujących się w aktach administracyjnych nie wynika, że powód podejmował jakiekolwiek działania w celu ustalenia jakości dostarczonego paliwa. W związku z tym zawarte w odwołaniu zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania na skutek braku wyjaśnienia przez Prezesa URE przyczyn podwyższenia zawartości siarki w badanym paliwie, oraz naruszenia art. 56 ust.1 pkt 12 Pe poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że powodowie dopuścili się naruszenia warunków koncesji i nie dochowali należytej staranności przy prowadzeniu działalności koncesjonowanej należało uznać za bezzasadne.

W ocenie Sądu, mając na uwadze, że paliwo do badania laboratoryjnego zostało pobrane bezpośrednio z odmierzacza na należącej do powodów stacji paliw stwierdzić należało, iż Prezes URE zasadnie przyjął, iż przedsiębiorcy wprowadzali do obrotu paliwo o jakości niezgodnej z parametrami określonymi w obowiązujących przepisach i naruszyli warunek 2.2.2. udzielonej im koncesji. W tych warunkach ustalanie przyczyn niewłaściwej jakości paliwa było bez znaczenia dla stwierdzenia odpowiedzialności powodów. W związku z tym w sprawie istniały przesłanki do nałożenia na powodów kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust.1 pkt 12 Pe.

Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej Prezes URE, zgodnie z art. 56 ust.6 Pe uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Zdaniem Sądu Prezes URE w sposób prawidłowy i dostateczny uwzględnił okoliczności mające wpływ na ustalenie wysokości nałożonej decyzją kary pieniężnej. Przy ocenie stopnia szkodliwości czynu należało mieć na uwadze, iż postawiony powodowi w zaskarżonej decyzji zarzut dotyczył w istocie naruszenia warunków koncesji, które przejawiało się wprowadzeniem do obrotu paliwa o podwyższonej zawartości siarki. Z uwagi na fakt, że poziom jednego z parametrów wprowadzanego do obrotu przez powoda paliwa został przekroczony o 45% Prezes URE zasadnie przyjął, iż stopień szkodliwości stwierdzonego naruszenia warunków koncesji był znaczny.

W złożonym odwołaniu powód nie wykazał, iż prowadząc działalność gospodarczą dołożył należytej staranności na poziomie wymaganym od podmiotu prowadzącego profesjonalną działalność koncesjonowaną, przy uwzględnieniu szczególnego charakteru tej działalności, wynikającego z art. 355 § 2 k.c. W szczególności powód nie podjął stosownych działań, które zapobiegłyby wprowadzeniu do obrotu paliwa o jakości nie odpowiadającej normom określonym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki. Dlatego też, dokonaną przez Prezesa URE ocenę stopnia zawinienia powoda, Sąd uznał za prawidłową.

Należy podkreślić, że przy określaniu wysokości nałożonej decyzją kary pieniężnej Prezes URE uwzględnił okoliczność, iż przedsiębiorca nie był dotychczas karany za naruszenie warunków koncesji.

Odnośnie możliwości finansowych przedsiębiorcy należy zauważyć, iż w odwołaniu powód nie kwestionował informacji dotyczących wysokości przychodu przyjętego przez Prezesa URE za podstawę do ustalenia wysokości kary pieniężnej. Zdaniem Sądu podnoszone w odwołaniu okoliczności, dotyczące rażącej wysokości kary i ustalenia jej w oderwaniu od osiąganych przez przedsiębiorcę dochodów, z uwagi na treść art. 56 ust.3 Pe, odnoszącego się do pojęcia przychodu z działalności koncesjonowanej nie zasługują na uwzględnienie. Przyjęcie za podstawę do ustalenia wysokości kary uzyskanego przez przedsiębiorcę dochodu stanowiłoby naruszenie art. 56 ust.3 Pe i mogłoby prowadzić do sytuacji, w której nie osiągnięcie dochodu lub poniesienie przez przedsiębiorcę straty uniemożliwiałoby zastosowanie przez Prezesa URE przepisu art. 56 ust.1 Pe, obligującego organ administracji do nałożenia kary pieniężnej.

Nałożona decyzją kara pieniężna została ustalona w granicach wyznaczonych w art. 56 ust. 3 Pe i stanowi (...) % przychodu przedsiębiorcy osiągniętego w 2013 r. z działalności objętej koncesją. W świetle informacji dotyczących przychodów przedsiębiorcy nałożonej decyzją kary pieniężnej nie można uznać za wygórowaną.

Przy ocenie zarzutów dotyczących wysokości kary pieniężnej należało mieć również na uwadze, że nakładana kara ma pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej. Oznacza to, że kara pienięzna powinna stanowić realną, odczuwalną dolegliwość dla ukaranego podmiotu, będącą reakcją na naruszenie warunków koncesji, a także ostrzeżeniem dla powoda i innych prowadzących tego rodzaju działalność przedsiębiorców, zapobiegającym naruszeniom koncesji i skłaniającym do przestrzegania reguł prawnych wynikających z prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej, nie niosąc ze sobą jednocześnie ryzyka wyeliminowania go z obrotu gospodarczego.

Zarzut powoda dotyczący naruszenia art. 56 ust. 6 Pe należało więc uznać za niezasadny.

W sytuacji, gdy stopień szkodliwości naruszenia nie był znikomy, podobnie jako niezasadny należało ocenić zarzut dotyczący nieskorzystania przez organ administracji z uprawnienia wynikającego z art. 56 ust. 6a Pe., polegającego na odstąpieniu od wymierzenia powodowi kary pieniężnej. Określone w art. 56 ust. 6a ustawy przesłanki, uzasadniające jego zastosowanie nie zostały bowiem spełnione łącznie.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących naruszenia przepisów postępowania administracyjnego podkreślić należy, iż Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) jest sądem cywilnym i rozpatruje wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji organu administracji sprawę w oparciu przepisy postępowania cywilnego, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. W odróżnieniu od sądownictwa administracyjnego, SOKiK nie jest sądem legalności decyzji administracyjnej w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo - administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy.

Zgodnie z przyjętym w orzecznictwie stanowiskiem, w postępowaniu cywilnym, mającym na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, SOKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym. Z tego względu w postępowaniu przed SOKiK zarzuty powoda dotyczące zaistnienia w postępowaniu administracyjnym uchybień proceduralnych, nie mogą stanowić podstawy do uwzględnienia odwołania, o ile stwierdzone uchybienia nie prowadzą do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.

Sąd oddalił zawarte w odwołaniu wnioski o dopuszczenie dowodów z dokumentów, przesłuchania świadków i przesłuchania stron uznając, iż okoliczności, których wnioski dowodowe dotyczyły nie miały wpływu na ocenę prawidłowości zaskarżonej decyzji, a w szczególności stawianego powodowi zarzutu naruszenia warunku 2.2.2. przyznanej koncesji.

Z uwagi na dokonane w sprawie ustalenia, dotyczące okoliczności stwierdzonego naruszenia i obiektywny charakter odpowiedzialności podmiotów koncesjonowanych bez znaczenia w sprawie było również ustalenie, czy i jakie działania Prezes URE podejmował w stosunku do wytwórcy i dostawcy paliwa wprowadzanego do obrotu przez powodów.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia, oddalił odwołanie jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc stosownie do wyniku sporu.

SSO Witold Rękosiewicz.