Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: stażysta Iwona Hutnik

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z o.o. z siedzibą w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 30 października 2013 r. znak (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 130/13

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r.- Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.) ( dalej Pe) decyzją z dnia 30 października 2013 r. znak (...) orzekł, iż:

1.  przedsiębiorca (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. (H., powód) naruszył warunek 2.2.3. udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi w ten sposób, że czynił przedmiotem obrotu na stacji paliw w miejscowości G. olej napędowy, który nie spełniał wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. (Dz.U. nr 221, poz. 1441 z późn. zm.)

2.  z tytułu stwierdzonego naruszenia wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 32 000 zł, co stanowiło 0,12% przychodu z działalności koncesjonowanej uzyskanego przez H. w 2012 r.

Jako podstawę swojego rozstrzygnięcia Prezes URE wskazał wyniki kontroli przeprowadzonej przez inspektorów Inspekcji Handlowej w dniu 6 sierpnia 2012 r. na prowadzonej przez (...) sp. z o.o. stacji paliw (...) (...) mieszczącej się w miejscowości G., w czasie której stwierdzono, że przedsiębiorca wprowadzał do obrotu olej napędowy o jakości niezgodnej z obowiązują normą. Dokonane ustalenia stanowiły podstawę do uznania, że powód dopuścił się naruszenia warunku 2.2.3. udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

(...) sp. z o. o. z siedzibą w S. w złożonym odwołaniu zaskarżyła decyzję Prezesa URE w całości.

Przedmiotowej decyzji powód zarzucił naruszenie:

1)  art. 233 k.p.c. w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. poprzez odmówienie mocy dowodowej mającej kluczowe znaczenie dla sprawy zeznań świadków i dowodów przedstawionych przez stronę powodową w trakcie kontroli co w konsekwencji doprowadziło do sprzeczności między stanem faktycznym ustalonym w oparciu o zaoferowane przez stronę powodową dowody i wydanie negatywnej decyzji,

2)  art. 56 ust. 6a prawa energetycznego poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie wobec powoda kary pieniężnej,

3)  art. 56 ust. 6 prawa energetycznego poprzez jego błędne zastosowanie polegające na nieprawidłowej ocenie stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz dotychczasowego zachowania podmiotu i jego możliwości finansowych.

W związku z przedstawionymi zarzutami powód wniósł o: I. zmianę zaskarżonej decyzji w całości i nie nakładanie na H. kary pieniężnej ewentualnie II. zmniejszenie nałożonej kary pieniężnej, III. zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając zarzuty odwołania powód nie kwestionował stwierdzonego naruszenia koncesji. Wskazał, że przekroczenie normy zawartości siarki w oleju napędowym było związane z awarią na nowej stacji paliw.

Nie zgodził się z wysokością nałożonej decyzją kary pieniężnej, którą ocenił jako niewspółmiernie wysoką w stosunku do stopnia zawinienia z uwagi na pominięcie przez Prezesa URE istotnych okoliczności sprawy oraz przesłanek wskazanych w przepisie art. 56 ust. 6 Pe.

W ocenie powoda przy ustalaniu wysokości nałożonej kary pieniężnej Prezes URE nie uwzględnił w należytym stopniu okoliczności mogących mieć wpływ na wysokość kary. Powód podkreślił, że:

- prowadzi działalność od 2002 r.,

- posiada trzy stacje paliw,

- nabywa paliwo wyłącznie od renomowanego wytwórcy (...) (...),

- jakość paliwa jest kontrolowana przez dostawcę i instytucje kontrolne,

- stwierdzone przekroczenie zawartości siarki było znikome i wynosiło zaledwie ok. 4 mg/kg a w próbce kontrolnej ok. 3,4 mg/kg,

- do przekroczenie zawartości siarki paliwie doszło przypadkowo,

- nigdy nie miał reklamacji dotyczących jakości sprzedawanego paliwa i dokłada wszelkich starań, aby utrzymać dobrą opinię,

- stale podnosi standardy sprzedaży,

- w następstwie zanieczyszczenia paliwa nie wystąpiły skutki w postaci szkód w pojazdach, nie miał żadnych reklamacji w sprawie jakości paliwa.

H. wskazał ponadto, że w ocenie Prezesa URE stopień zawinienia powoda był duży mimo incydentalnego charakteru naruszenia. Zarzucił pozwanemu, iż nie odniósł się do konkretnej ilości sprzedanego na stacji paliwa (ponieważ była marginalna) ale do braku organizacji prowadzonej działalności koncesjonowanej, jednak nie wskazał, na czym polegał rzekomy brak organizacji. Dodał, że przyjecie wartości 0,12% jako miernika kary nie zostało w decyzji uzasadnione.

W ocenie powoda kara pieniężna w kwocie 32 000 zł została ustalona w wysokości rażąco wygórowanej i była niewspółmierna w stosunku do stopnia jego zawinienia. Marginalne przekroczenie normy i niemożność stwierdzenia, czy przyniosło ono szkody uzasadniało, zdaniem powoda uchylenie zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Nie zgodził się z zarzutem naruszenia art. 233 kpc w zw. z art. 75§1kpa, stwierdzając, że w uzasadnieniu decyzji uwzględnił wszelkie wyjaśnienia i dokumenty złożone przez powoda, w tym oświadczenie wykonawcy instalacji paliwowej. Zauważył, że powód nie negował naruszenia warunków koncesji i przedstawiając dowody w postaci dokumentów wyjaśnił przyczynę zmiany parametrów paliwa. Okoliczności te zostały uwzględnione przez pozwanego przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej i wydawaniu decyzji. Na podstawie art. 355§2 kc pozwany wskazał na ciążący na powodzie, jako profesjonaliście, obowiązek dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu prowadzonej działalności koncesjonowanej. Podkreślił, iż określona w art. 56 ust.1 pkt 12 Pe odpowiedzialność ma charakter obiektywny. Stwierdzenie naruszenia przez przedsiębiorcę warunku koncesji jest wystarczającą przesłanką do wymierzenia kary pieniężnej. Nałożenie kary pieniężnej nie jest uzależnione od wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy. Odpowiedzialność z tytułu ustalenia w wyniku kontroli, że paliwo nie spełnia norm jakościowych, bez względu na przyczynę niezgodności z normą spoczywa na sprzedającym paliwo. Pozwany nie kwestionował, że powód zaopatruje się w paliwo u renomowanego wytwórcy i podejmuje działania w celu zapewnienia właściwej jakości paliwa, lecz obiektywnie ustalony stan faktyczny potwierdza fakt sprzedaży paliwa o zawyżonej zawartości siarki. Podnoszone w odwołaniu argumenty dotyczące nieznacznego przekroczenia normy i braku reklamacji od klientów, w ocenie pozwanego, nie były podstawą do zwolnienia powoda od odpowiedzialności przewidzianej w art. 56 ust. 1pkt 12 Pe. Pozwany zaznaczył, że brak świadomości powoda co do faktu naruszenia koncesji nie uzasadniał zastosowania art. 56 ust. 6a Pe. Podkreślił, że stwierdzone przekroczenie dopuszczalnej zawartości siarki w sprzedawanym paliwie wynosiło w próbce podstawowej 35,3 % a w próbce kontrolnej 30,1 %, więc nie było marginalne. Oświadczył, iż przy ustalaniu wysokości kary brał pod uwagę wymienione w art. 56 ust. 6 Pe dyrektywy wymiaru kary, o czy świadczy przyjęty w decyzji odsetek przychodu odpowiadający wysokości kary. Prezes URE stwierdził, że wysokość kary pieniężnej ustalona została z zachowaniem zasad określonych w art. 56 ust. 3 Prawa energetycznego, w dolnym progu jej maksymalnego wymiaru tj. 15 % przychodu przedsiębiorcy z działalności koncesjonowanej osiągniętego w roku podatkowym poprzedzającym wydanie decyzji.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie koncesji na obrót paliwami ciekłymi powód, w ramach wykonywanej działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, prowadzi trzy stacje paliw. W wyniku kontroli przeprowadzonej w dniu 6 sierpnia 2012 r. przez Inspekcję Handlową stwierdzono, że sprzedawany na stacji paliw powoda w miejscowości G. olej napędowy nie spełnia wymagań jakościowych.

Laboratoryjne badanie pobranej w czasie kontroli próbki podstawowej oleju napędowego wykazało, że zawartość siarki w badanym paliwie wynosiła 15,3 mg/kg zamiast dopuszczonych normą 10,0 + 1,3 mg/kg (k. 36-37 akt adm.). W przeprowadzonym na wniosek powoda badaniu próbki kontrolnej również stwierdzono zawyżoną zawartość siarki w paliwie, wynoszącą 14,7 mg/kg (k. 38 akt admin.).

Pismem z dnia 7 maja 2013 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia warunku 2.2.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi (k. 39-41 akt adm.). W piśmie z dnia 23 maja 2013 r. powód nie kwestionował wyników badań laboratoryjnych oleju napędowego pobranych na stacji paliw w G.. Wskazał, że stwierdzone przekroczenie normy w zakresie zawartości siarki w oleju napędowym było związane z rozszczelnieniem się rurociągu doprowadzającego paliwo ze zbiornika do dystrybutora na nowej stacji paliw, oddanej do użytku na początku sierpnia 2012 r., czyli w miesiącu, w którym przeprowadzono kontrolę. Po usunięciu awarii konieczne było dokładne mycie i czyszczenie rurociągu przesyłającego paliwo z użyciem środków chemicznych zawierających m.in. związki siarki. Pozostałe w przewodach przesyłowych środki chemiczne, zdaniem powoda, spowodowały podwyższenie parametru zawartości siarki w badanym oleju napędowym. Do swojego pisma powód dołączył oświadczenie prezesa zarządu (...) Technika sp. z o. o., wykonującej instalację i naprawiającej przewody doprowadzające paliwo do dystrybutora, z którego wynika, że do prób ciśnieniowych instalacji używano mieszanki nafty i smaru (...), zawierającego istotne ilości związków siarki. W oświadczeniu przyznano, że w niektórych odcinkach instalacji paliwowej mogła pozostać niewypłukana substancja użyta do prób szczelności, co mogło mieć wpływ na podwyższoną wartość siarki w badanym oleju napędowym.

Powód przedstawił również informacje dotyczące przychodu uzyskanego w 2012 r.

Pismem z dnia 4 czerwca 2013 r. Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie i pouczył o możliwości zapoznania się z tym materiałem oraz złożenia dodatkowych wyjaśnień (k. 65 akt adm.). Powód nie zapoznał się z zebranym materiałem dowodowym i nie złożył innych wyjaśnień.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje:

Z akt sprawy wynika, że informacje dotyczące niezgodności z normą sprzedawanego na stacji paliw powoda oleju napędowego nie były kwestionowane w toku postępowania administracyjnego oraz w odwołaniu. Strony były również zgodne w kwestiach okoliczności i przyczyn podwyższonej zawartości siarki w oleju napędowym sprzedawanym na stacji paliw prowadzonej przez powoda.

Mając na uwadze obiektywny charakter odpowiedzialności określonej w art. 56 ust.1 pkt 12 Pe należy wskazać, że samo stwierdzenie niezgodności wprowadzanego do obrotu paliwa stanowi podstawę do uznania, iż doszło do naruszenia przez przedsiębiorcę warunku koncesji i jest wystarczającą przesłanką do wymierzenia kary pieniężnej. Możliwość nałożenie kary pieniężnej w trybie art. 56 ust.1pkt 12 Pe nie jest przy tym uzależniona od wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy. Odpowiedzialność z tytułu ustalenia w wyniku kontroli, że paliwo nie spełnia norm jakościowych, bez względu na przyczynę niezgodności z normą spoczywa na przedsiębiorcy sprzedającym paliwo. Wobec tego zawarte w odwołaniu zarzuty, dotyczące odmówienia przez Prezesa URE mocy dowodowej przedstawionych przez powoda dowodów z dokumentów i zeznań świadków nie mają wpływu na ocenę, czy powód naruszył warunek 2.2.3. udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi. W ocenie Sądu z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Prezes URE uwzględnił zebrane w postępowaniu dowody z dokumentów. Dowody te zostały uwzględnione również przez Sąd w postępowaniu odwoławczym. W sprawie nie było potrzeby dopuszczenia dowodów z przesłuchania członków zarządu powodowej spółki oraz przedsiębiorstwa przeprowadzającego naprawę instalacji na okoliczność przyczyn powstania przekroczenia normy zawartości siarki w paliwie, działań podjętych przez powoda w celu ich likwidacji oraz zastosowanych przez (...) Technika sp. z o.o. w zw. z usuwaniem awarii środków chemicznych. Ze względu na treść zebranych w sprawie dokumentów okoliczności te nie wymagały dodatkowego postępowania dowodowego. Zdaniem Sądu powód nie przedstawił jednak dowodów na okoliczność daty rozpoczęcia sprzedaży paliwa na stacji paliw w G., oraz dat powstania i usunięcia awarii. Informacje te umożliwiłyby ustalenie, czy awaria powstała przed rozpoczęciem sprzedaży, czy po jej rozpoczęciu, a także, przez ile dni po usunięciu awarii powód sprzedawał paliwo o podwyższonej zawartości siarki. Na podstawie faktur za paliwo złożonych przy odwołaniu, dokumentów przedstawionych przez członków zarządu spółki podczas drugiej kontroli w dniu 22 sierpnia 2012 r. (k.25-28 akt adm.) Sąd ustalił, że przed rozpoczęciem sprzedaży, w dniach 19 i 20 lipca 2012 r. do stacji paliw w G. dostarczono łącznie 47 824 litry oleju napędowego. Natomiast z protokołu kontroli z dnia 6 sierpnia 2012 r. i protokołu pobrania próbek do kontroli (k.21-24 oraz 29 akt adm.) wynika, że w chwili pobrania próbek w zbiorniku znajdowało się 6 000 litrów oleju napędowego. Powyższe informacje dają podstawy do uznania, że od daty uruchomienia sprzedaży do dnia kontroli powód sprzedał ponad 41 000 litrów oleju napędowego. Jednak wobec nieprzedstawienia przez powoda dowodów w postaci dokumentów, pozwalających na ustalenie daty stwierdzenia i usunięcia nieszczelności przewodu paliwowego nie można ustalić, jak długo powód sprzedawał o paliwo zwiększonej zawartości siarki. W tych warunkach nie można wykluczyć, że większość paliwa została sprzedana po usunięciu awarii, w czasie, gdy w przewodzie paliwowym znajdowały się już substancje powodujące zanieczyszczenie paliwa siarką. Wobec braku dowodów nie można też wykluczyć, że początkowa zawartość siarki w sprzedawanym paliwie była większa i uległa zmniejszeniu w związku ze sprzedażą dużej ilości paliwa

( nawet 41 000 litrów) po usunięciu awarii i wypłukaniem w ten sposób nadmiaru zanieczyszczeń do dnia 6 sierpnia 2012 r. Należy podkreślić, że w procesie cywilnym, prowadzonym na skutek odwołania od decyzji pozwanego inicjatywa dowodowa spoczywa na podmiocie skarżącym. (...) na temat terminu wystąpienia awarii brak również w oświadczeniu złożonym przez wykonawcę instalacji i usuwającego nieszczelność przewodu doprowadzającego paliwo ze zbiornika do dystrybutora. Skoro powód nie przedstawił dowodów w postaci dokumentów protokołu odbioru inwestycji od wykonawcy lub protokołu stwierdzenia awarii, pozwalających na ustalenie tych informacji, brak jest zdaniem Sądu podstaw do uznania za udowodnione, że dochował należytej staranności w prowadzeniu koncesjonowanej działalności gospodarczej. Brak informacji dotyczących daty awarii wyklucza również możliwość uznania za udowodnione twierdzenia powoda o niskiej szkodliwości stwierdzonego naruszenia. Ponadto wypada podkreślić, iż wbrew stanowisku odwołania przekroczenie dopuszczalnej normą zawartości siarki nie było znikome. Jak trafnie wskazał w decyzji Prezes URE, normatywna zawartość siarki w sprzedawanym przez powoda paliwie, ustalona w każdej próbce, została przekroczona o ponad 30 %.

Dokonane ustalenia dają podstawy do uznania, że zarówno stopień zawinienia jak i stopień szkodliwości czynu powoda był duży.

Prawidłowo Prezes URE uznał, że dotychczasowe zachowanie powoda stanowi okoliczność łagodzącą, którą należało uwzględnić przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej. Odnosząc się do zarzutu nienależytego uwzględnienia dyrektywy sytuacji finansowej powoda i ustalenia kary pieniężnej należy zauważyć, że w powołanej przez pozwanego w odpowiedzi na odwołanie sprawie dotyczącej analogicznego naruszenia koncesji (sygn. akt XVII AmE 181/06) nałożona kara pieniężnej w bezwzględnej wysokości wynosiła 30 000 zł, ale kwota ta stanowiła 0.89 % przychodu przedsiębiorcy. Oznacza to, iż przy ustalaniu kary w niniejszej sprawie Prezes URE, przyjmując za podstawę wartość 0,12 %, orzekł w sposób względniejszy dla przedsiębiorcy.

W ocenie Sądu dokonane ustalenia nie dają podstaw do przyjęcia za uzasadnione zarzutów powoda dotyczących naruszenia art. 56 ust. 6 Pe. Podobnie za nieuzasadniony w okolicznościach sprawy należy uznać zarzut naruszenia art. 56 ust 6a Pe. Powód nie udowodnił bowiem, że szkodliwość stwierdzonego naruszenia była znikoma. W sprawie nie zachodziły wiec przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary.

W tym stanie Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od nałożenia kary lub obniżenie kary pieniężnej, oddalił odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ §1 kpc .

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 kpc stosownie do wyniku sporu.

SSO Witold Rękosiewicz.