Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 lipca 2013 r.

Powód - Kopalnie (...) sp. z o.o.w K.w pozwie z dnia 26.01.2009 r. (wniesionym w dniu 28.01.2009 r.) zwrócił się o zasądzenie na jego rzecz od (...) S.A.w W.kwoty 558 798,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 29.10.2007 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód domaga się zasądzenia zwrotu kwoty przewoźnego zapłaconego przez niego, zamiast przez pozwanego, na rzecz (...) S.A.z tytułu przewozu towarów. Powód argumentował, że pozwany miał pełnić funkcję płatnika na podstawie umowy zawartej pomiędzy pozwanym a „(...)” sp.j. Pozwany otrzymał środki finansowe na zapłatę przewoźnego od (...), ale nie przekazał ich (...), wobec czego (...)wystąpiło przeciwko powodowi – jako osobie będącej formalnym nadawcą - o zapłatę przewoźnego i uzyskał prawomocny pozytywny wyrok. Powód wykonał ten wyrok. Powód podkreślał, że faktycznym nadawcą był (...), który zakupił u powoda towar i poprosił go grzecznościowo o wypełnienie listów przewozowych za siebie. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art. 392 k.c. w zw. z art. 921 ¹ k.c.

(pozew k. 3-7)

Nakazem zapłaty z dnia 20.02.2009 r. wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił żądanie powoda.

(nakaz zapłaty k. 92)

We wniesionym sprzeciwie (...) S.A. w W. domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania. Pozwany podkreślał, że nie łączył go żaden stosunek umowny z powodem. W szczególności podnosił, że nie zobowiązywał się wobec powoda ani osób trzecich do zwolnienia powoda z długu powstałego po jego stronie jako nadawcy przesyłek przewożonych przez (...) S.A. Niezależnie od powyższego pozwany podniósł, iż powództwo zostało wniesione po upływie okresu przedawnienia.

(sprzeciw k. 97-103)

W odpowiedzi na sprzeciw (powód odpis sprzeciwu otrzymał w dniu 6.04.2009 r. – k. 116) powód podtrzymał prezentowane w pozwie stanowisko. Wskazał, że podnoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest chybiony, a ponadto sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Podnosił, że argument pozwanego, iż nie łączy go z powodem żaden stosunek umowny jest fałszywy albowiem listy przewozowe wskazują jednoznacznie na pozwanego jako płatnika w umowie przewozu, która łączyła go z powodem, (...)oraz „(...)” sp.j. Powód argumentował, że skoro zgodnie z zapisami poczynionymi w rubrykach 17 i 21 listów przewozowych pozwany działa w charakterze płatnika, to łączył go z powodem stosunek pokrycia będący składnikiem zobowiązania opierającego się o konstrukcję przekazu w kredyt (art. 921 ¹ k.c.). Umieszczenie w rubryce 17 listów przewozowych firmy pozwanego, która jest opisana „należności przewozowe opłaca” oraz „płatnik” jest jednoznaczne z przyjęciem przez pozwanego zobowiązania do przekazania kwoty przewoźnego na rzecz odbiorcy przekazu, tj. (...). Powód podniósł dodatkowo, że jego roszczenie jako formalnego nadawcy towaru może opierać się również na żądaniu naprawienia szkody powstałej zawinionym działaniem pozwanego.

(odpowiedź na sprzeciw k. 117-125)

Pismem z dnia 11.01.2010 r. (data wpływy do Sądu – 18.01.2010 r.) „(...)” spółka jawna w S.zgłosił interwencję uboczną po stronie powoda. Interwenient uboczny wniósł o uwzględnienie powództwa, poparł wszystkie twierdzenia podniesione przez powoda w pozwie i w odpowiedzi na sprzeciw, z tym że wskazał, iż umowa specjalna i umowa wieloletnia łączyła pozwanego z (...)a nie z interwenientem.

(interwencja uboczna k. 140-144, oświadczenie interwenienta ubocznego na rozprawie w dniu 9.04.2010 r. k. 333)

Wyrokiem z dnia 21.12.2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo (pkt.I), zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty postępowania (pkt. II), zasądził od powoda na rzez interwenienta ubocznego koszty postępowania (pkt. III).

(wyrok k. 391, 398-406)

Na skutek wniesionej przez powoda apelacji, wyrokiem z dnia 21.10.2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny wskazał, iż uzasadnienie Sądu Okręgowego nie zawiera wszystkich elementów wymaganych przez art. 328 § 2 k.p.c., przy czym uchybienia w tej kwestii są tak istotne, że powodują, iż zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej, co jednocześnie prowadzi do nierozpoznania istoty sporu.

Sąd Apelacyjny zauważył, że powód oparł powództwo w szczególności na tym, iż przewoźne powinno być zapłacone przewoźnikowi (...)przez pozwanego, który miał pełnić funkcję płatnika na podstawie umowy zawartej przez siebie z firmą (...). Powód wywodził, iż pozwany otrzymał środki na dokonanie zapłaty przewoźnego od (...), jednak ich nie przekazał do (...)i z tego powodu przewoźnik wystąpił do powoda o zapłatę przewoźnego.

Sąd Apelacyjny podniósł również, iż wbrew wywodom pozwanego powód powołał w pozwie dowody zgodnie z art. 126 k.p.c. i art. 479 ¹² k.p.c. Przepisy te nie wymagają dołączenia do pozwu stosownych dokumentów na poparcie twierdzeń pozwu, lecz jedynie wymagają ich podania, powołania i takie powołanie miało miejsce – powód bezpośrednio po kolejnych twierdzeniach zawartych w uzasadnieniu pozwu wskazywał dowody na ich poparcie, tj. dowody m.in. znajdujące się w aktach sprawy XIV GC 413/05/15, w tym listy przewozowe i dokumenty rozliczeniowe pomiędzy pozwanym i (...), umowę rozliczeniową i umowę specjalną. W sytuacji gdy strona powołuje konkretne dowody z dokumentów znajdujących się w aktach innej sprawy i wniosek ten nie jest objęty prekluzją, należy takie dowody dopuścić, po ewentualnym zobowiązaniu strony do sprecyzowania tezy dowodowej. Sąd Okręgowy tego jednak nie uczynił, a następnie w uzasadnieniu zarzucił stronie powodowej, iż nie wykazała dowodowo, by wzajemne rozliczenia stron mogły się wpisać w konstrukcję przekazu w kredyt. Sąd II instancji zauważył również, iż nie zostały podane w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji przyczyny, dla których Sąd ten pominął wnioski dowodowe powoda i interwenienta ubocznego (nie ma w aktach postanowień oddalających dopuszczenie tych dowodów).

Sąd Apelacyjny polecił Sądowi Okręgowemu aby ten przy ponownym rozpoznawaniu sprawy dopuścił dowody powołane przez powoda w uzasadnieniu pozwu, przy czym jeśli uzna to za konieczne, dokona tego po uprzednim ewentualnym zobowiązaniu do sprecyzowania, na jakie okoliczności poszczególne dowody miałyby być dopuszczone. Polecono również Sądowi Okręgowemu aby rozważył także zasadność dopuszczenia wszelkich innych dowodów, w tym powołanych przez interwenienta ubocznego, przy czym zwrócono uwagę na pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3.02.2010 r. , sygn. akt II CSK 455/09, iż interwenient uboczny, który przystąpił do strony powodowej, nie może powoływać faktów i dowodów sprekludowanych na podstawie art. 479 ¹² § 1 k.p.c. Wskazano ponadto, iż Sąd Okręgowy przy ponownym sporządzaniu uzasadnienia obowiązany będzie wziąć pod uwagę, iż punktem wyjścia do sporządzenia uzasadnienia w części dotyczącej podstawy prawnej rozstrzygnięcia są dokonane przez Sąd ustalenia faktyczne. W nawiązaniu do nich następuje skonstruowanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia. W uzasadnieniu wyroku musi zatem znaleźć wyraz dokonanie wyboru określonych przepisów, ustalenie w drodze wykładni ich treści i zastosowanie norm prawnych do dokonanych ustaleń faktycznych. Uzasadnienie wyroku nie może nastąpić przez samo powtórzenie słów ustawy i fragmentów komentarza do ustawy.

(wyrok k. 490, 495-502)

W dalszym toku postępowanie strony podtrzymały prezentowane stanowiska.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31.12.2002 r. pozwany zawarł z (...) S.A.Umowę rozliczeniową nr (...) (zmienioną aneksem nr (...)z dnia 19.05.2003 r.). Umowa regulowała rozliczanie należności za przewóz przesyłek w komunikacji kolejowej (§ 1.1 umowy). Rozliczeniu miały podlegać należności za przesyłki w odniesieniu do których pozwany był płatnikiem (§ 1.2 umowy).

Podstawą obciążenia pozwanego należnościami rozlicznymi wg zasad umowy była deklaracja w liście przewozowym o opłacaniu należności przewozowych oraz wpisanie:

⚫

w rubryce 17 listu przewozowego: numeru omawianej umowy rozliczeniowej (wówczas gdy pozwany był nadawcą lub odbiorcą), nr REGON (wówczas gdy pozwany opłacał należności i nie był stroną umowy przewozu);

⚫

w rubryce 21 listu przewozowego numeru omawianej umowy rozliczeniowej, gdy powód miał opłacać należności i nie był stroną umowy przewozu (§ 4.1 umowy).

Strony umówiły się, że (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności z tytułu nieprawidłowego wpisania w liście przewozowym numeru niniejszej umowy względnie numeru REGON (§ 4.2 umowy). W przypadku nie wpisania w liście przewozowym numeru umowy czy też wpisania numeru niewłaściwego – rozliczenie przesyłki następuje w kasie towarowej wg pełnych stawek taryfowych (§ 4.3. umowy).

(dowód: umowa z dnia 31.12.2002 r. k. 93-98 akt o sygn. XIV GC 413/05 w zw. z k. 605-606)

W dniu 16.05.2003 r. pozwany zawarł z (...) S.A.Wieloletnią umowę o współpracy w zakresie świadczenia usług przewozowych nr (...). Przedmiotem umowy było określenie przez pozwanego wielkości zakupów usług przewozów kolejowych towarów realizowanych po liniach (...) S.A.przez (...) S.A.na rzecz pozwanego w komunikacji krajowej na zasadach i warunkach określonych w omawianej umowie (§ 1 umowy).

(dowód: umowa z dnia 16.05.2003 r. k. 99-120 akt o sygn. XIV GC 413/05 w zw. z k. 605-606)

Pozwany świadczył usługi spedycyjne na rzecz interwenienta ubocznego na podstawie jednostkowych zamówień transportowych określających: termin wysyłki, masę towaru, stację nadania i odbioru, rodzaj wagonów, warunki przewozu - wysokość upustu, formę płatności.

(dowód: zamówienie k. 110 w zw. z k. 607, zeznania stron k. 565, okoliczności niesporne)

Powód produkuje i sprzedaje kruszywa. Powód nie zajmuje się spedycją.

(dowód: zeznania powoda k. 567)

Powód nie zawierał żadnej umowy z pozwanym.

(dowód: zeznania powoda oraz pozwanego k. 565, 566)

Interwenient uboczny kupił u powoda towar i poprosił powoda, aby powód wypełnił listy przewozowe w odniesieniu do tego towaru. Powód spełnił prośbę powoda wypełniając – zgodnie z instrukcjami interwenienta ubocznego – 41 listy przewozowe o numerach : (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Na listach przewozowych jako nadawcę powód wskazał siebie. W rubryce 17 poszczególnych listów przewozowych przy słownie „płatnik” wpisano numer „(...)” tj. numer REGON pozwanego; zaś w rubryce 21 wpisano numery: „umowy specjalnej” tj. nr (...)oraz „umowy rozliczeniowej” tj. nr(...).

Na listach przewozowych interwenient uboczny nie został wskazany.

(dowód: 41 listów przewozowych k. 11-92 akt o sygn. XIV GC 413/05 w zw. z k. 605, zeznania powoda k. 567, okoliczności niesporne k. 4, 6)

(...) S.A. dokonał przewozu 41 przesyłek towarowych nadanych do przewozu za nr listów przewozowych: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

(dowód: 41 listów przewozowych k. 11-92 akt o sygn. XIV GC 413/05 w zw. z k. 605, wyrok Sądu Okręgowego w K. k. 46-60 w zw. z k. 607, okoliczności niesporne)

Pismem z dnia 1.07.2004 r. (...) S.A. wezwał powoda do zapłaty kwoty 461 349,96 zł z tytułu nieuregulowanego przewoźnego z 41 umów przewozu – listy przewozowe numer: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

(dowód: pismo z dnia 1.07.2004 r. k. 65-70 w zw. z k. 607, oraz k. 121-126 akt o sygn. XIV GC 413/05 w zw. z k. 605-606)

(...) S.A. w W. w związku z wezwaniami do zapłaty kierowanymi przez (...) S.A. prosił interwenienta ubocznego w niniejszej sprawie o informowanie o działaniach (...) S.A. oraz wskazywał, że w sprawie należności objętych wezwaniem toczą się sprawy sądowe z jego udziałem. Wskazywał również, że posiada wobec (...) S.A. roszczenia o naprawienie szkody na sumę większą niż kwota w wezwaniu, że dokonał nadpłaty przewoźnego i związku z tym to (...) S.A. jest jego dłużnikiem.

(dowód: pismo z dnia 14.10.2004 r. k. 63, pismo z dnia 20.07.2004 r. k. 64, pismo z dnia 13.07.2005 r. w zw. z k. 607)

(...) S.A. w W. pisma o podobnej treści kierował również do powoda.

(dowód: pismo z pozwanego z dnia 14.10.2004 r. k. 75, pismo pozwanego z dnia 22.02.2005 r. k. 74, pismo pozwanego z dnia 11.03.2005 r. k. 73, pismo powoda z dnia 23.03.2005 r. k. 72, pismo powoda z dnia 7.11.2005 r. k. 71 – w zw. z k. 607)

W sprawie z powództwa (...) S.A.w W.przeciwko Kopalniom (...) sp. z o.o.w K.z udziałem interwenientów ubocznych: (...) S.A.w W.oraz „(...)” spółka jawna w S., wyrokiem z dnia 19.12.2006 r. (sygn. akt XIV GC 413/05) Sąd Okręgowy w Katowicach: zasądził od Kopalni (...) sp. z o.o.w K.na rzecz (...) S.A.w W.kwotę 400 807,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21.07.2004 r. do dnia zapłaty (pkt. I); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt. II); zasądził od Kopalni (...) sp. z o.o.w K.na rzecz (...) S.A.w W.kwotę 26 800,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. III); zasądził od (...) S.A.w W.na rzecz interwenienta ubocznego (...) S.A.w W.kwotę 1 579,00 zł tytułem zwrotu kosztów interwencji ubocznej (pkt. IV).

Przedmiotem sporu w tej sprawie były należności za wykonany przez (...) S.A. przewóz 41 przesyłek towarowych nadanych do przewozu za nr listów przewozowych: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Apelacja obu stron w omawianej sprawie, a także apelacja interwenienta ubocznego od wyroku Sądu Okręgowego wK.z dnia 19.12.2006 r. (sygn. akt XIV GC 413/05) została oddalona przez Sąd Apelacyjny w K. wyrokiem z dnia 10.10.2007 r. (sygn. akt V ACa 523/07).

Skarga kasacyjna (...) S.A.w W.od wyroku Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 10.10.2007 r. (sygn. akt V ACa 523/07) została oddalona przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 21.11.2008 r. (sygn. akt V CSK 155/08).

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego w K. k. 46-60, wyrok Sądu Apelacyjnego k. 39-45, wyrok Sądu Najwyższego k. 35-38 w zw. z k. 607)

W piśmie z dnia 5.04.2005 r.– skierowanym do interwenienta ubocznego – pozwany potwierdził, że otrzymał od interwenienta ubocznego kwotę 461 349,97 zł z tytułu opłaty przewoźnego.

(dowód: pismo pozwanego k. 62 w zw. z k. 607, zeznania pozwanego k. 566)

W dniu 26.10.2007 r. powód uiścił na rzecz (...) S.A. kwotę 585 598,01 zł w tym: 400 807,85 zł (należność główna), 157 990,16 zł (odsetki), 26 800 zł (koszty procesu) wykonując tym samym wyrok w sprawie o sygn. akt XIV GC 413/05/15.

(dowód: potwierdzenie przelewu k. 23 w zw. z k. 607)

Pismem z dnia 29.11.2007 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 400 807,85 zł tytułem przewoźnego oraz kwoty 157 990,16 zł tytułem odsetek od w/w kwoty od dnia 21.07.2004 r. Powód jako podstawę prawną wezwania wskazał art. 518 k.c. Wskazał również, iż wymieniona kwota stanowi wartość nie zapłaconego przewoźnego na rzez (...) S.A.z tytułu przewozu towarów i wynika z wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w K.w dniu 19.12.2006 r. który się uprawomocnił w wyniku oddalenia apelacji przez Sąd Apelacyjny w K. w dniu 10.10.2007 r.

(dowód: pismo powoda k. 18 w zw. z k. 607)

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, w pismem z dnia 6.12.2007 r. pozwany oświadczył, iż zamierza wnieść kasację od w/w wyroku, a także wniosek do Trybunału Konstytucyjnego. Pozwany wskazał, że (...)otrzymało od niego nadpłatę przewoźnego, a tym samym nie ma podstaw do dochodzenia roszczeń od niego i jego kontrahentów. Pozwany uznając wyroki Sądów w K. za błędne wskazał, że nie widzi podstaw do żądania od niego zapłaty do czasu rozstrzygnięcia powyższych postępowań.

(dowód: pismo pozwanego k. 21 w zw. z k. 607)

Wnioskiem z dnia 14.12.2007 r. powód zwrócił się o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 611 498,01 zł wraz z odsetkami, w tym
z tytułu:

⚫

zwrotu zapłaconego przez powoda przewoźnego na rzecz (...) S.A. w kwocie 400 807,85 zł;

⚫

zwrotu kosztów procesu w sprawie o sygn. akt XIV GC 413/05/15 zapłaconych (...) S.A. w kwocie 26 800,00 zł;

⚫

zwrotu kosztów procesu w sprawie o sygn. akt V ACa 523/07 zapłaconych (...) S.A. w kwocie 5 800,00 zł;

⚫

zwrotu opłaty sądowej od apelacji w sprawie o sygn. akt XVI GC 413/05/15 w kwocie 20 100,00 zł;

⚫

zwrotu odsetek zapłaconych na rzecz (...) S.A. od kwoty 400 807,85 zł naliczonych za okres od dnia 21.07.2004 r. do dnia 26.10.2007 r. w kwocie 157 990,16 zł.

Do zawarcia ugody nie doszło.

(dowód: wniosek k. 32-33, protokół z dnia 14.05.2008 r. k. 30-31 w zw. z k. 607)

W dniu 29.01.2008 r. przez Sądem Rejonowym w T. powód zawarł z interwenientem ubocznym ugodę zgodnie z którą:

1.  strony oświadczyły, że powód zapłacił na rzecz (...) S.A. kwotę 611 498,01 zł tytułem przewoźnego wraz z odsetkami i kosztami postępowania;

2.  powód zobowiązał się do wytoczenia powództwa przeciwko (...) S.A. w W. o zwrot należności opisanych w pkt. 4 ugody;

3.  „(...)” sp.j. w S.zobowiązała się do udziału w w/w postępowaniu w charakterze interwenienta ubocznego oraz do zwrotu powodowi kosztów sądowych poniesionych w sprawie, w szczególności opłaty sądowej od pozwu i apelacji, w terminie 7 dni od daty wezwania;

4.  „(...)” sp.j. w S.oświadczyła, że uznaje roszczenie powoda o zapłatę kwoty 558 798,01 zł i zobowiązuje się do zapłaty na jego rzecz powyższej kwoty w terminie trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku w sprawie z powództwa powoda przeciwko (...) S.A., o której mowa w pkt. 2 i 3 ugody;

5.  za uprawomocnienie się wyroku strony uznały uprawomocnienie się wyroku sądu I instancji uwzględniającego powództwo oraz uprawomocnienie się wyroku sądu II instancji oddalającego apelację od wyroku sądu I instancji oddalającego powództwo.

(dowód: protokół z dnia 29.01.2008 r. k. 28-29 w zw. z k. 607)

W piśmie z dnia 3.04.2008 r. – skierowanym do (...) S.A.– pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Pozwany swoje wierzytelności z tytułu roszczeń odszkodowawczych dochodzonych od (...) S.A.w sprawie o sygn.. akt XIV GC 493/07 przed Sądem Okręgowym w Warszawie potrącił z wierzytelnościami (...) S.A.w łącznej kwocie brutto 396 820,95 zł z tytułu dokonanych przewozów wskazanych w 37 listach przewozowych o numerach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)nadanych do przewozu w okresie od dnia 25.11.2003 r. do dnia 30.12.2003 r.

(dowód: pismo pozwanego k. 26-27 w zw. z k. 607, zeznania pozwanego k. 566)

W piśmie z dnia 28.04.2008 r. – skierowanym do pozwanego - (...) S.A. oświadczyła, że uznaje złożone przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu za nieskuteczne.

(dowód: pismo z dnia 28.04.2008 r. k. 24-25 w zw. z k. 607

Niniejszy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów, których żadna ze stron nie kwestionowała a także w oparciu o zgodne zeznania stron.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 392 k.c. jeżeli osoba trzecia zobowiązała się przez umowę z dłużnikiem zwolnić go od obowiązku świadczenia, jest ona odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

W doktrynie wskazuje się, że powyższy przepis reguluje umowę o charakterze gwarancyjnym, nazywaną umową o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia, a polegającą na przyjęciu odpowiedzialności odszkodowawczej wobec kontrahenta za to, że jego wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia (tak Piotr Machnikowski w Komentarzu do Kodeksu Cywilnego pod redakcją Edwarda Gniewka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006, str. 618).

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar wykazania faktu, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy o zwolnienie powoda z długu wobec (...) S.A. spoczywał na powodzie (pozwany zaprzeczał, iż doszło do zawarcia takiej umowy).

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynikało, iż strony taką umowę zawarły. Co więcej z materiału tego (zeznań powoda oraz pozwanego) wynikało, że umowa o zwolnienie powoda z długu wobec (...) S.A. nie została zawarta.

W związku z tym powód nie może domagać się od powoda, w oparciu o art. 393 k.c., naprawienia szkody jaką powód poniósł przez to, że był zmuszony spełnić na rzecz (...) S.A.świadczenie zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w K..

W myśl art. 921 ¹ k.c., kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego.

Instytucja przekazu związana jest z tym, że prawo co do zasady, nie wymaga ani tego, by dłużnik spełniał świadczenie osobiście (art. 356 k.c.), ani tego, by wierzyciel osobiście odbierał świadczenie (art. 452 k.c.).

Szczególna potrzeba korzystania z zastępstwa w wykonywaniu zobowiązań istnieje wówczas, gdy ta sama osoba jest uprawniona do otrzymania określonego świadczenia od jakiegoś podmiotu i jednocześnie zobowiązana do spełnienia takiego samego świadczenia na rzecz innego podmiotu. Przepis art. 921 ¹ k.c. pozwala uniknąć dwukrotnego spełniania świadczeń, osoba taka może bowiem jednym oświadczeniem woli dokonać podwójnego upoważnienia (do spełnienia świadczenia i do jego przyjęcia), w wyniku którego wierzytelność upoważniającego zostaje zaspokojona i jego dług zostaje wykonany przez jedną czynność spełnienia świadczenia. Podobna potrzeba może zaistnieć, gdy stosunki zobowiązaniowe pomiędzy pewnymi podmiotami jeszcze nie istnieją, ale ktoś zamierza do ich nawiązania i wykonania w taki właśnie uroszczony sposób (tak Piotr Machnikowski w Komentarzu do Kodeksu Cywilnego pod redakcją Edwarda Gniewka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006, str. 1375).

Pomiędzy trzema podmiotami wymienionymi w art. 921 ¹ k.c. istnieją stosunki prawne określane jako: stosunek waluty (pomiędzy przekazującym a odbiorcą przekazu), stosunek pokrycia (pomiędzy przekazującym a przekazanym), stosunek zapłaty (pomiędzy przekazującym a odbiorcą przekazu).

W okolicznościach niniejszej sprawy szczególną uwagę należy poświęcić stosunkowi pokrycia, który opisuje się jako zobowiązanie, w którym przekazany ma wobec przekazującego obowiązek spełnienia świadczenia. To zobowiązanie może wynikać z jakiegokolwiek zdarzenia prawnego. Istnienie tego obowiązku jest uzasadnieniem dla tego, że przekazujący upoważnia właśnie przekazanego i że przekazany z udzielanego upoważnienia korzysta (w ten sposób wykona swoje zobowiązania wobec przekazującego). Rozróżnia się dwa rodzaje stosunków pokrycia: takie, które polegają na udzieleniu przekazującego przez przekazanego pożyczki czy kredytu („przekaz w kredyt”, wówczas wykonując upoważnienie przekazany nabywa wobec przekazującego roszczenie o zwrot pożyczki czy kredytu) i takie, które polegają na innym zobowiązaniu przekazanego wobec przekazującego („przekaz w dług”, gdy spełnione świadczenie nie podlega zwrotowi) – (zob. Piotr Machnikowski w Komentarzu do Kodeksu Cywilnego pod redakcją Edwarda Gniewka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006, str. 1376).

Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności niniejszej sprawy wskazać należy, iż powód nie wykazał istnienia stosunku pokrycia tzn. z jakiego zdarzenia prawnego ciążyło na pozwanym zobowiązanie, w którym pozwany miał wobec powoda obowiązek spełnienia świadczenia.

Podkreślić należy, iż nawet sam powód nie twierdził, że wypełniał listy przewozowe na zlecenie pozwanego (tj. w związku z jakimś stosunkiem łączącym go z pozwanym). Powód wyraźnie wskazał, iż zrobił to na zlecenie interwenienta ubocznego, określając, iż interwenient uboczny „poprosił go grzecznościowo”.

Jednocześnie zauważyć należy, iż z przeprowadzonego przez Sąd dowodu z przesłuchania stron wynika (zeznały tak obie strony) że stron nie łączyła żadna umowa.

W tych okolicznościach nie można twierdzić, iż doszło do udzielenia przez powoda pozwanemu „przekazu w kredyt” albowiem nie sposób uznać, iż pozwany udzielił (zobowiązał się udzielić) powodowi kredytu (pożyczki), co obligowałoby go do wykonania przekazu.

Nie można również zasadnie przyjąć, iż doszło do udzielenia przez powoda pozwanemu „przekazu w dług”, albowiem zarówno w momencie wypełniania listów przewozowych, jak i w okresie późniejszym powód nie był dłużnikiem pozwanego z innego stosunku prawnego.

Podkreślić należy, iż przepisy prawa oraz właściwości danego stosunku pokrycia decydują o skutkach prawnych występujących we wzajemnych relacjach między przekazującym a przekazanym.

Z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego nie wynika, aby pomiędzy powodem, a pozwanym istniał stosunek pokrycia. W tych okolicznościach wpisanie przez powoda w listach przewozowych jako płatnika pozwanego nie skutkuje tym, że w oparciu o sam taki wpis pozwany stał się dłużnikiem powoda, w sytuacji gdy powód wykonał swoje zobowiązanie wobec (...) S.A.

Nadmienić należy iż okoliczność, że jednocześnie interwenienta ubocznego łączył stosunek prawny z pozwanym, w oparciu o który kwota przewoźnego należnego przewoźnikowi ( (...) S.A.) została uiszczona przez interwenienta ubocznego na rzecz pozwanego, nie prowadzi samo przez się do uznania, iż w ten sposób powód stał się wierzyciel pozwanego.

W związku z powyższym powód nie może domagać się od powoda, w oparciu o art. 921 ¹ k.c. zasądzenia zwrotu kwoty przewoźnego zapłaconego przez powoda na rzecz (...) S.A.

W okolicznościach niniejszej sprawy brak było również możliwości aby uwzględnić powództwo w oparciu o inne niż wyżej wskazane podstawy prawne.

W szczególności taką podstawą nie mógł być art. 518 k.c. (taka podstawa została przez powoda wskazana w piśmie z dnia 29.11.2007 r. skierowanym do pozwanego). Zauważyć bowiem trzeba, iż powód spełniając świadczenia wobec (...) S.A. nie płacił cudzego długu tylko własny.

Taką podstawą nie może również być art. 415 k.c. (w odpowiedzi na sprzeciw powód podniósł dodatkowo, że jego roszczenie może opierać się również na żądaniu naprawienia szkody powstałej zawinionym działaniem pozwanego).

Zgodnie z art. 415 k.c., kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Przesłankami odpowiedzialności na tej podstawie są: bezprawność zachowania, wina, szkoda i związek przyczynowy. Ciężar wykazania istnienia wszystkich tych przesłanek łącznie spoczywał na powodzie (art. 6 k.c.).

Powód, poza ogólnikowym stwierdzeniem o istnieniu omawianej podstawy uwzględnienia powództwa, nie wykazał istnienia przesłanek tej odpowiedzialności.

Z uwagi na brak możliwości uwzględnienia powództwa na jakiejkolwiek podstawie, rozważania w przedmiocie ewentualnego przedawnienia roszczenia powoda należało uznać za bezprzedmiotowe.

Sąd oddalił wnioski dowodowe w pozostałym zakresie (pkt. 2 postanowienia z dnia 23.07.2013 r. – k. 607) tj.: wnioski o dopuszczenie dowodu z dokumentów, które zostały złożone do akt wraz z pismami wniesionymi po dniu wniesienia przez powoda odpowiedzi na pozew; wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy o sygn. akt XVI GC 439/07 z uwagi na następujące okoliczności.

Po pierwsze, wnioski dowodowe w zakresie dopuszczenia dowodu z dokumentów, które zostały złożone do akt wraz z pismami wniesionymi po dniu wniesienia przez powoda odpowiedzi na pozew odnosiły się do kserokopii dokumentów, które nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem (por orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29.03.1994, III CZP 37/94 OSNCP 1994, nr 11, poz. 206).

Po drugie, okoliczności które miały zostać wykazane oddalonymi wnioskami dowodowymi były nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Odnośnie wniosków dowodowych i twierdzeń interwenienta ubocznego wskazać należy co następuje.

W związku z tym, że odpis sprzeciwu powód otrzymał w dniu 6.04.2009 r., to odpowiedź na sprzeciw powód powinien był wnieść w terminie do dnia 20.04.2009 (co uczynił - k. 117 ). W tym terminie powód powinien był przedstawić dalsze twierdzenia (co częściowo starał się uczynić) oraz dowody (czego nie uczynił) na ich poparcie. W konsekwencji powód utracił możliwość ich zgłoszenia w dalszym toku postępowania stosownie do treści art. 479 ¹² § 1 zd. 1 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 2.05.2012 r.).

Interwenient uboczny po stronie powoda zgłaszając interwencję (w styczniu 2010 r. k. 140) przedstawił częściowo nowe twierdzenia i zgłosił wnioski dowodowe.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2010 r., II CSK 455/09, interwenient uboczny, który przystąpił do strony powodowej, nie może powoływać faktów i dowodów sprekludowanych na podstawie art. 479 ¹² § 1 k.p.c. (OSNC 2010/6/95, Biul.SN 2010/3/14, M.Prawn. 2011/2/106-107).

Na powyższy pogląd prawny Sądu Najwyższego zwrócił również uwagę Sąd II instancji w uzasadnieniu wyroku, którym przekazał niniejszą sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

W związku z powyższym Sąd uznając twierdzenia i dowody powołane przez interwenienta ubocznego za sprekludowane, twierdzenia pominął, zaś wnioski dowodowe oddalił.

Niezależnie od powyższego nadmienić trzeba, iż interwenient uboczny złożył kserokopie dokumentów, które nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem, co samo w sobie przemawiałoby za oddaleniem wniosku interwenienta ubocznego o dopuszczenie dowodu z dokumentów.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.).

Koszty poniesione przez pozwanego należało określić na łączną kwotę 19 817 zł w tym: 17 zł (opłata skarbowa), 2 x 7 200 zł (wynagrodzenie pełnomocnika za prowadzenie sprawy w postępowaniu przez Sądem I instancji), 5 400 zł (wynagrodzenie pełnomocnika za prowadzenie sprawy w postępowaniu przez Sądem II instancji). Z uwagi na okoliczność, iż niniejsza sprawa po raz drugi toczy się przed Sądem I instancji, opłatę za czynności adwokata przed tym Sądem określono jako dwukrotność stawki minimalnej. Podstawę orzeczenia o wysokości opłaty za czynności adwokackie stawią przepisy: § 2 ust. 1 i ust. 2; § 6 ust. 7; § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sąd nie przyznał od interwenienta ubocznego działającego po stronie powoda na rzecz pozwanego kosztów albowiem brak było ku temu przesłanek określonych w art. 107 zd. 2 k.p.c.

(...)

(...)

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)