Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXI Wydział Pracy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Anita Górecka
Sędziowie:	SO Dorota Czyżewska (spr.) SO Grzegorz Kochan
Protokolant:	st. sekr. sądowy Renata Socha

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2018 r. w W.

sprawy z powództwa A. M. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji wniesionej przez obie strony

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 22 lutego 2017 r. sygn. akt VII P 399/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala powództwo i zasądza od A. M. (1) na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

II.  oddala apelację powoda;

III.  zasądza od A. M. (1) na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W. 968 (dziewięćset sześćdziesiąt osiem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej, w tym 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Dorota Czyżewska Anita Górecka Grzegorz Kochan

Sygn. akt XXI Pa 341/17

UZASADNIENIE

Pozwem z 15 kwietnia 2016 r. skierowanym przeciwko stronie pozwanej (...) S. A. powód A. M. (1) wniósł o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony 22 grudnia 2010 r., przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy, zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nałożenie na pozwanego na podstawie art. 477 ² § 2 kpc obowiązku dalszego zatrudnienia powoda na dotychczasowym stanowisku i dotychczasowych warunkach pracy i płacy do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew z 7 lipca 2016 r. pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych.

Wyrokiem z 22 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy - Żoliborza w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. M. (1) przeciwko (...) S. A. w W. w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości 16959,36 zł brutto, w punkcie 2. oddalił powództwo o przywrócenie do pracy, w punkcie 3. nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5653,12 zł, w punkcie 4. zniósł koszty zastępstwa procesowego między stronami, a w punkcie 5. zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów postępowania 848,18 zł.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego stanowiły następujące ustalenia i wnioski:

A. M. (1) był zatrudniony w (...) S. A. w W. na okres próbny od 1 stycznia 2010 r. do 31 marca 2010 r., na czas określony od 1 kwietnia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r., a następnie od 1 stycznia 2011 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku Specjalisty ds. Ochrony Informacji w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów w Biurze Bezpieczeństwa Informacji Departamentu Obsługi Prawnej i Audytu. W związku ze zmianami organizacyjnymi w Centrali spółki, wprowadzonymi uchwałą Zarządu (...) S. A., z dniem 1 maja 2012 r. powód był zatrudniony w Departamencie Bezpieczeństwa Informacji i Ochrony w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów na stanowisku Specjalista ds. ochrony informacji. Ostatnie wynagrodzenie zasadnicze powoda wynosiło 5. 427 zł. Pozostałe elementy wynagrodzenia, jak również świadczenia pieniężne, były wypłacane zgodnie z zasadami zawartymi w zakładowym układzie zbiorowym pracy oraz w wewnętrznych regulaminach zakładowych. A. M. (1) jest absolwentem wydziału Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej.

W okresie poprzedzającym zatrudnienie w (...) S. A. powód świadczył pracę na rzecz (...) Sp. z o. o. na stanowisku Głównego Specjalisty Zespołu Kontroli Wewnętrznej i Bezpieczeństwa. W niniejszej spółce, od 9 czerwca 2008 r., powód pełnił funkcję Inspektora Bezpieczeństwa Teleinformatycznego, odpowiedzialnego za: funkcjonowanie systemów lub sieci teleinformatycznych, przestrzeganie zasad i wymagań bezpieczeństwa systemów i sieci teleinformatycznych, zgodność konfiguracji systemu teleinformatycznego z dokumentacją bezpieczeństwa teleinformatycznego, aktualność wykazów osób mających dostęp do systemów lub sieci teleinformatycznych w zakresie informacji niejawnych, prowadzenie szkolenia użytkowników w zakresie ochrony informacji niejawnych oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa w systemie lub sieci teleinformatycznej, opracowywanie dokumentacji bezpieczeństwa teleinformatycznego wspólnie z pracownikami pionu Pełnomocnika ochrony informacji niejawnych.

W związku z rozwiązaniem umowy o pracę z pracownikiem pozwanej - P. M. 31 marca 2011 r., obowiązki związane z administrowaniem systemami do przetwarzania informacji niejawnych zostały zdane powodowi w sposób protokolarny.

Od 28 lutego 2013 r. powód pełnił w (...) S. A. funkcję Administratora Systemu.

Od września 2013 r. bezpośrednim przełożonym powoda był kierownik Działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów - T. S..

Do obowiązków powoda na zajmowanym stanowisku Specjalisty ds. Ochrony Informacji należało: 1) obowiązki główne: a) opracowywanie regulacji w zakresie ochrony informacji (...); b) realizacja zadań związanych z ochroną informacji (...) S. A., w szczególności informacji niejawnych, danych osobowych oraz informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, w tym bieżąca koordynacja procesu przetwarzania informacji; c) realizacja zadań w zakresie utrzymania w Spółce (...) zgodnie z normą (...); d) prowadzenie szkoleń dla pracowników Spółki z zakresu ochrony informacji; e) opracowywanie wymagań i standardów bezpieczeństwa dla nowo projektowanych i działających systemów teleinformatycznych, w zakresie bezpieczeństwa informacji w nich przetwarzanych; f) przeprowadzanie audytów i kontroli z zakresu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji oraz informacji prawnie chronionych; g) opracowywanie dokumentacji bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych przetwarzających informację niejawne oraz opiniowanie innej dokumentacji wymaganej ustawą o ochronie informacji niejawnych; 2) obowiązki funkcyjne – nadzorowanie i administrowanie akredytowanymi przez ABW systemami teleinformatycznymi przeznaczonymi do przetwarzania informacji niejawnych; 3) obowiązki dodatkowe: a) współpraca z ABW w zakresie bezpieczeństwa teleinformatycznego systemów do przetwarzania informacji niejawnych w (...) S. A.; b) współpraca z GIODO w zakresie prowadzenia ewidencji i rejestrowania zbiorów danych osobowych.

W związku z ujednoliceniem nazw stanowisk pracy w (...) S. A., od 1 kwietnia 2015 r. powód zajmował stanowisko Specjalisty ds. ochrony informacji – poziom kwalifikacyjny 3 lutego w Departamencie Grupy Kapitałowej (...) S.A.

Do kluczowych zadań powoda na stanowisku Specjalisty ds. Ochrony Informacji na poziomie kwalifikacyjnym 3. 2 należało: 1) opracowywanie przepisów wewnętrznych dotyczących standardów ochrony informacji w (...); 2) realizowanie zadań związanych z ochroną informacji w (...) S. A., w szczególności informacji niejawnych, danych osobowych oraz informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, w tym bieżące monitorowanie procesu przetwarzania informacji; 3) opracowywanie wymagań i standardów bezpieczeństwa dla nowo projektowanych i działających systemów teleinformatycznych, w zakresie bezpieczeństwa informacji w nich przetwarzanych; 4) prowadzenie szkoleń dla pracowników (...) S. A. oraz kontrahentów z zakresu ochrony informacji; 5) opracowywanie dokumentacji bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych przetwarzających informacje niejawne oraz opiniowanie innej dokumentacji wymaganej ustawą o ochronie informacji niejawnych; 6) współpraca z ABW w zakresie bezpieczeństwa teleinformatycznego systemów do przetwarzania informacji niejawnych w (...) S. A.; 7) nadzorowanie i administrowanie akredytowanymi przez ABW systemami teleinformatycznymi przeznaczonymi do przetwarzania informacji niejawnych; 8) przeprowadzanie audytów i kontroli z zakresu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji oraz informacji prawnie chronionych; 9) realizacja obowiązków administratora systemu teleinformatycznego do przetwarzania informacji niejawnych w rozumieniu ustawy o ochronie informacji niejawnych. Warunkiem koniecznym na zajmowanym przez powoda stanowisku Specjalisty ds. Ochrony Informacji było m. in. posiadanie określonych certyfikatów/uprawnień/licencji, tj. poświadczenia bezpieczeństwa do informacji niejawnych o klauzuli „tajne”, zaświadczenia o przeszkoleniu w ABW w zakresie inspektora/administratora systemu teleinformatycznego do przetwarzania informacji niejawnych.

Kierownikiem Działu Bezpieczeństwa Teleinformatycznego w Departamencie Bezpieczeństwa Centrali (...) S. A. był W. F.. Ówczesny dyrektor departamentu i bezpośredni przełożony W. F. docelowo dążył do zwiększenia zatrudnienia w ww. komórce organizacyjnej. Chęć przeniesienia do wyżej wskazanego działu wyraził powód. Powyższe było przedmiotem rozmów pomiędzy W. F., a T. S.. Zmiana działu przez powoda była uzależniona od sprawdzenia jego kwalifikacji w zakresie możliwości wsparcia W. F. w obsłudze używanych przez (...) S. A. systemów monitorowania bezpieczeństwa analizy ruchu sieciowego, a także wdrażania nowego systemu. W. F. poszukiwał osoby, która posiadałaby doświadczenie kierunkowe – informatyczne, a nadto doświadczenie w pracy przy ww. systemach. Z rozmowy powoda z W. F., która miała miejsce pod koniec 2015 r. wynikało, że powód nie miał takiego doświadczenia, a do pełnienia określonych zadań musiałby się jeszcze „przyuczyć”. Rozmowy z powodem dotyczące ewentualnej, wspólnej współpracy zakończyły się na przełomie 2015/2016 r. Powyższe wynikało ze zmiany dyrekcji departamentu, od której W. F. nie otrzymał dalszych informacji odnośnie możliwości zwiększenia zatrudnienia w podległym mu dziale.

1 stycznia 2016 r. dyrektorem Departamentu Bezpieczeństwa (...) S. A. został C. R.. Zarząd (...) S. A. dążył do „cięcia kosztów” i ograniczenia zatrudnienia w spółce. Wobec powyższego C. R. rozpoczął reorganizację podległego mu departamentu. Ponadto, polecił on kierownikom podległych mu działów przeanalizowanie obowiązków ich podwładnych.

22 marca 2016 r. powód został wyznaczony do dokonania zmiany w systemie (...) oraz (...) w celu wdrożenia inicjatywy dotyczącej tzw. kluczowych użytkowników. Określone wskazówki w tym zakresie, w marcu 2016 r., przekazywał powodowi W. F..

Przed zmianą struktury organizacyjnej spółki (...) S. A. w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów w Departamencie Bezpieczeństwa Grupy Kapitałowej (...) S. A. było zatrudnionych 17 pracowników, w tym: Administrator Bezpieczeństwa Informacji M. M., Główny specjalista ds. ochrony Informacji K. B., Główny specjalista ds. Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa R. K., Kierownik Działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów T. S., Specjalista ds. obiegu dokumentów klauzulowanych B. Ż. oraz Specjalista ds. ochrony informacji A. M. (1) (tj. 6 osób zajmujących się ochroną bezpieczeństwa informacji), przy czym każda z ww. osób miała przypisane określone funkcje. Ponadto, we wskazanym dziale byli zatrudnieni: Koordynator ds. obiegu dokumentów J. S., Młodszy specjalista ds. obiegu dokumentów J. K. (1), specjalista ds. obiegu dokumentów G. G., specjalista ds. obiegu dokumentów A. M. (2), specjalista ds. obiegu dokumentów A. S. (1), specjalista ds. obiegu dokumentów P. W., specjalista ds. obiegu dokumentów i rozliczeń K. R., specjalista ds. obiegu dokumentów księgowych E. C., specjalista ds. obiegu dokumentów księgowych E. R., starszy specjalista ds. archiwizacji M. O., starszy specjalista ds. archiwizacji D. K. (tj. 11 osób z Kancelarii Ogólnej). Ponadto, do Departamentu Bezpieczeństwa należała Kancelaria Tajna, której kierownikiem była M. L..

W rozmowie z C. R. bezpośredni przełożony powoda T. S. oświadczył, że z podległego mu działu jest w stanie zwolnić jedną osobę. T. S. pozytywnie oceniał pracę powoda. Nie mniej, w jego ocenie, powód wypadał gorzej na tle innych pracowników podległego mu działu. Wykonywanie określonych czynności zajmowało powodowi więcej czasu. Ponadto, wykonywane przez niego zadania były trochę gorszej jakości. Formalnie T. S. nie sygnalizował powodowi zastrzeżeń do jego pracy. Powyższa okoliczność nie znalazła także odzwierciedlenia w aktach osobowych powoda. W ocenie T. S. nie było takiej konieczności. Zdarzały się sytuacje, że powód wyrażał niezadowolenie z pracy w Departamencie Bezpieczeństwa. Wskazywał, że wypowiedzenie umowy zmotywowałoby go do poszukiwania lepszej pracy. Wszystkie osoby zatrudnione w dziale powoda, zajmujące się ochroną i bezpieczeństwem informacji, miały porównywalne kompetencje do powoda. Także staż pracy tych pracowników był porównywalny lub dłuższy w porównaniu do stażu powoda. Ww. osoby miały wyższe wykształcenie, jednakże ukończyły różne kierunki studiów. Z uwagi na ocenę pracy powoda, a także możliwość przejęcia wykonywanych przez niego zadań przez inne osoby (bez konieczności dodatkowego zatrudnienia) T. S. wraz z dyrektorem Departamentu Grupy Kapitałowej C. R. podjęli decyzję o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę.

Pismem z 30 marca 2016 r. pozwana zwróciła się do zakładowych organizacji związkowych działających w (...) S. A. o udzielenie w terminie 5 dni odpowiedzi, czy m. in. powód jest członkiem którejkolwiek z tych organizacji lub korzysta z ich obrony. Ponadto, powyższe zapytanie dotyczyło także innego pracownika działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów – M. M.. W odpowiedzi na powyższe, organizacje związkowe: Związek Zawodowy Dozoru (...) S. A. Oddział w O., Związek Zawodowy (...) S. A., (...) Komisja Zakładowa Centrali Spółki (...) S. A., (...) Organizacja (...) w (...) S. A. poinformowały, że powód nie jest ich członkiem ani nie korzysta z ich obrony. Pozwana nie otrzymała zaś odpowiedzi od (...) w (...) S. A., (...) Związku Zawodowego (...), Komisji Zakładowej (...) w Z., Związku Zawodowego (...) Naftowców w Z., Związku Zawodowego (...) S. A., Związku Zawodowego (...). Wyżej wskazane zapytanie zostało przesłane do ww. organizacji związkowych za pomocą poczty elektronicznej e - mail.

W związku z wejściem w życie Regulaminu Organizacyjnego Centrali Spółki z 4 kwietnia 2016 r., stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr (...) Prezesa Zarządu (...) S. A. z 4 kwietnia 2016 r. do Departamentu Bezpieczeństwa Grupy (...) weszły: 1) Dział Infrastruktury Krytycznej, Ochrony i Obronności; 2) Dział Bezpieczeństwa Teleinformatycznego; 3) Dział Ochrony Informacji (uprzednio Dział Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów) i wyodrębniona z tego działu Kancelaria Tajna. Dodatkowo został utworzony Dział Informacyjno – Analityczny.

Pismem z 8 kwietnia 2016 r. pozwana rozwiązała z powodem umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony 22 grudnia 2010 r. z zachowaniem trzy miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływał 31 lipca 2016 r. Pracodawca oświadczył, że rozwiązanie umowy o pracę następuje na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Jako przyczynę wypowiedzenia pracodawca wskazał zmniejszenie zatrudnienia w Centrali Spółki (...) S. A. związane z restrukturyzacją Departamentu Grupy (...) oraz likwidacją stanowiska pracy z przekazaniem zadań i obowiązków pozostałym pracownikom. W okresie wypowiedzenia powód został zobowiązany do wykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. Po wykorzystaniu urlopu powód został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Pismo zawierało pouczenie o prawie i terminie do wniesienia odwołania do sądu pracy. Wypowiedzenie umowy o pracę zostało doręczone powodowi 11 kwietnia 2016 r.

20 kwietnia 2016 r. zarząd (...) S. A. podjął Uchwałę nr (...) w sprawie rozpoczęcia procesu uruchomienia Programu Dobrowolnych Odejść dla pracowników spółki. Niniejszy regulamin został podpisany przez ustanowionych ww. Uchwałą zarządu (...) S. A. pełnomocników i przedstawicieli działających w spółce zakładowych organizacji związkowych 28 kwietnia 2016 r. Z postanowień ww. programu wynikało, że objęcie pracownika programem ma charakter dobrowolny i następuje na wniosek pracownika za zgodą pracodawcy, po uwzględnieniu opinii przełożonego. Ponadto niniejszy program przewidywał, że z jego postanowień będą mogli skorzystać tylko pracownicy, których umowy o pracę na dzień wejścia w życie programu nie zostały wypowiedziane przez pracownika, bądź pracodawcę.

Pismem z 20 maja 2016 r. powód został odwołany z funkcji Administratora Systemu. Powyższa funkcja została powierzona K. B. na mocy decyzji kierownika jednostki organizacyjnej pozwanej. Przekazanie ww. obowiązków nie zostało dokonane w sposób protokolarny.

Po reorganizacji Departamentu Bezpieczeństwa do Działu Ochrony Informacji nie zostały zatrudnione nowe osoby. W powyższym dziale zatrudnionych było 8 pracowników, tj. specjalista ds. obiegu dokumentów klauzulowanych B. Ż., Administrator Bezpieczeństwa Informacji M. M., główny specjalista ds. ochrony informacji K. B., główny specjalista ds. Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa R. K., Kierownik Działu Ochrony Informacji T. S., specjalista ds. obiegu dokumentów klauzulowanych P. W., powód A. M. (1), a także Kierownik Kancelarii Tajnej - M. L..

Na podstawie postanowień wyżej wskazanego Regulaminu z dniem 4 kwietnia 2016 r. pracownicy Kancelarii Ogólnej Departamentu Bezpieczeństwa (...) zostali przeniesieni do Departamentu Majątku i Administracji Centrali (...) S. A. Działu Archiwum i Kancelarii Ogólnej w łącznej liczbie 10 osób, bez specjalisty ds. obiegu dokumentów - P. W..

Do zmian w zatrudnieniu nie doszło w Dziale Bezpieczeństwa Teleinformatycznego. Jedynym pracownikiem tego działu pozostał jego dotychczasowy kierownik W. F..

W okresie od 1 stycznia 2016 r. do 1 października 2016 r. w Departamencie Bezpieczeństwa Grupy (...) pozwana zatrudniła następujących pracowników: C. R. – Dyrektora Departamentu od 1 stycznia 2016 r.; T. C. – Zastępcę Dyrektora Departamentu od 1 marca 2016 r.; Zastępcę Dyrektora Departamentu R. S. od 6 czerwca 2016 r. Ponadto do nowoutworzonego Działu Informacyjno - Analitycznego zostali zatrudnieni: J. K. (2) – Kierownik Działu Informacyjno – Analitycznego od 23 czerwca 2016 r.; K. O. – Starszy Specjalista ds. analiz od 22 sierpnia 2016 r.; A. J. – Specjalista ds. informacyjno – analitycznych od 1 października 2016 r..

Do podstawowych zadań nowo powstałego Działu Informacyjno - Analitycznego należało: 1) realizacja ustaleń dot. osób związanych ze spółką, w aspekcie ich wpływu na bezpieczeństwo funkcjonowania (...); 2) weryfikacja podmiotów gospodarczych współpracujących z (...) pod kątem ich wiarygodności biznesowej; 3) monitorowanie obszarów zwiększonego ryzyka (np. zakupy, przetargi, usługi niematerialne) w zakresie wykrywania działań niezgodnych z przepisami; 4) przeciwdziałanie oszustwom i nadużyciom w organizacji; 5) realizacja analiz dot. bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego organizacji; 6) analiza stanu bezpieczeństwa dla funkcjonowania podmiotów (...) w państwach tzw. podwyższonego ryzyka; 7) dostarczanie informacji analitycznych służących wsparciu dla decyzji podejmowanych przez Zarząd Spółki; 8) monitoring działalności spółek wchodzących w skład (...) w kontekście bezpieczeństwa funkcjonowania Grupy; 9) współpraca i wymiana informacji z pozostałymi departamentami Centrali oraz pionami bezpieczeństwa spółek wchodzących w skład (...) w zakresie wsparcia informacyjnego działań związanych z bezpieczeństwem organizacji; 10) współpraca z organami państwowymi w zakresie identyfikowania obszarów ryzyka dla bezpieczeństwa (...) i przeciwdziałanie im; 11) współdziałanie z organami ścigania i innymi podmiotami zewnętrznymi dla zabezpieczenia interesów Spółki.

Do powyższego działu pozwana preferowała osoby z wykształceniem prawniczym, dziennikarskim lub inżynierskim. Ponadto, podstawowe zadania J. K. (2), K. O. oraz A. J. różniły się od zadań, które wykonywał powód w trakcie zatrudnienia na stanowisku specjalisty ds. ochrony informacji w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów.

W związku z wypowiedzeniem powodowi umowy o pracę, obowiązki powoda zostały rozdzielone pomiędzy różnych pracowników Działu Ochrony Informacji. Przed odejściem z pracy, powód przekazywał pracownikom tego działu określone informacje dot. jego obowiązków. Komputery znajdujące się na stanie powoda, ze starym systemem do przetwarzania informacji o klauzuli „zastrzeżone” zostały przejęte na stan przez K. B..

Z ośmiu osób zatrudnionych w Dziale Ochrony Informacji Departamentu Bezpieczeństwa Grupy(...) zwolnieniem został objęty jedynie powód. Pomimo uprzedniego zapytania o przynależność do związków zawodowych, takim zwolnieniem nie został objęty M. M..

Stan zatrudnienia w Centrali Spółki (...) S. A. na dzień 1 kwietnia 2016 r. wynosił 693 osoby, zaś na dzień 1 października 2016 r. 623 osoby.

W okresie od 1 kwietnia 2016 r. do 1 października 2016 r. stan zatrudnienia w Departamencie Bezpieczeństwa Grupy (...) S. A. kształtował się następująco: - na dzień 1 kwietnia 2016 – 30 osób; - na dzień 1 maja 2016 – 20 osób; - na dzień 1 czerwca 2016 – 21 osób; - na dzień 1 lipca 2016 – 22 osoby; - na dzień 1 sierpnia 2016 – 21 osób; - na dzień 1 września 2016 – 22 osoby; - na dzień 1 października 2016 – 23 osoby.

Oprócz powoda pozwana wypowiedziała umowy o pracę jeszcze dwóm pracownikom Działu Infrastruktury Krytycznej, Ochrony i Obronności wchodzącego w skład Departamentu Bezpieczeństwa (...), tj. P. S. i M. R.. Zwolnienie ww. osób nastąpiło kolejno 31 marca 2017 r. i 30 kwietnia 2017 r.

Wynagrodzenie powoda liczone jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynosiło 5653,12 zł brutto.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz w aktach osobowych powoda, na podstawie zeznań świadków W. F., T. S., R. K., C. R., a także w oparciu o przesłuchanie powoda.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne co do zasady.

Sąd I instancji zważył, że w wypowiedzeniu umowy o pracę pozwana oświadczyła, iż rozwiązanie umowy o pracę następuje na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Jako przyczynę wypowiedzenia pracodawca wskazał zmniejszenie zatrudnienia w Centrali Spółki (...) S. A. związane z restrukturyzacją Departamentu Grupy (...) oraz likwidacją stanowiska pracy z przekazaniem zadań i obowiązków pozostałym pracownikom. Uzasadniając oświadczenie złożone powodowi, pozwana wskazała na Regulamin Organizacyjny Centrali Spółki z 4 kwietnia 2016 r., stanowiący załącznik do Zarządzenia Nr (...) Prezesa Zarządu (...) S. A. z 4 kwietnia 2016 r.

Przed wprowadzeniem tegoż Regulaminu w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów w (...) S. A (w którym świadczył pracę powód) było zatrudnionych 17 pracowników, w tym 6 osób zajmujących się ochroną informacji niejawnych, ochroną danych osobowych, systemem zarządzania bezpieczeństwem informacji. Ponadto, do Departamentu Bezpieczeństwa należała Kancelaria Tajna, której kierownikiem była M. L..

W związku z wejściem w życie zmienionego Regulaminu Organizacyjnego Centrali Spółki z 4 kwietnia 2016 r., stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr (...) Prezesa Zarządu (...) S. A. z 4 kwietnia 2016 r. powyższy dział zmienił nazwę na Dział Ochrony Informacji i zatrudniał (razem z powodem) 8 pracowników, w tym 6 osób zajmujących się uprzednio bezpieczeństwem informacji w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów. Do niniejszego działu przeszła także specjalista ds. obiegu dokumentów P. W. oraz Kierownik Kancelarii Tajnej - M. L.. Pozostali zaś pracownicy Działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów w łącznej liczbie 10 osób zostało przeniesionych do Departamentu Majątku i Administracji Centrali (...) S. A. Działu Archiwum i Kancelarii Ogólnej. Zatem przeniesienie ww. pracowników do innego departamentu pozostawało bez wpływu na stan zatrudnienia w centrali. W związku z reorganizacją Departamentu Bezpieczeństwa został utworzony nowy Dział Informacyjno – Analityczny. Do ww. działu zostali zatrudnieni nowi pracownicy: J. K. (2), K. O. oraz A. J.. Ponadto, w ramach Departamentu Bezpieczeństwa pozwana zatrudniła następujące osoby: Dyrektora Departamentu C. R. od 1 stycznia 2016 r., Zastępcę Dyrektora Departamentu T. C. od 1 marca 2016 r. oraz Zastępcę Dyrektora Departamentu R. S. od 6 czerwca 2016 r. Do zmian w zatrudnieniu nie doszło w Dziale Bezpieczeństwa Teleinformatycznego. Jedynym pracownikiem tego działu pozostał bowiem jego dotychczasowy kierownik - W. F.. Powód, przed wprowadzeniem zmienionego regulaminu spółki, miał przejść do ww. działu, jednakże z uwagi na zmianę dyrekcji spółki, rozmowy odnośnie ww. kwestii zostały przerwane. Sąd zważył, że z ośmiu osób zatrudnionych w Dziale Ochrony Informacji Departamentu Bezpieczeństwa Grupy (...) zwolnieniem został objęty jedynie powód. Jego obowiązki przejęli zaś pozostali pracownicy Działu Ochrony Informacji. Ponadto, poza powodem, pozwana wypowiedziała umowy o pracę dwóm pracownikom innego działu, tj. Działu Infrastruktury Krytycznej, Ochrony i Obronności wchodzącego w skład Departamentu Bezpieczeństwa (...), tj. P. S. i M. R..

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd I instancji uznał, że pomimo, iż niewątpliwe doszło do restrukturyzacji pozwanej, to nie nastąpiła istotna zmiana w Centrali spółki w związku z samą restrukturyzacją Departamentu Bezpieczeństwa Grupy (...). Przy ocenie rzeczywistych zmian kadrowych, Sąd miał na uwadze, że 20 kwietnia 2016 r. zarząd (...) S. A. podjął Uchwałę nr (...) w sprawie rozpoczęcia procesu uruchomienia Programu Dobrowolnych Odejść dla pracowników spółki, co niewątpliwie mogło wpłynąć na stan zatrudnienia w jej Centrali. Powyższy fakt przyznała sama pozwana w piśmie procesowym z 23 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy podkreślił, że pracodawca, w ramach swojej autonomii, jest uprawniony do podjęcia odpowiednich decyzji personalnych w celu ukształtowania struktury zatrudnienia na poziomie niezbędnym do wykonywania wszystkich dotychczasowych zadań w zmienionej strukturze organizacyjnej. W ramach tych czynności, pracodawca nie jest więc pozbawiony możliwości rozwiązania umów o pracę z określonymi pracownikami.

W tym kontekście Sąd zwrócił uwagę, że pracodawca dokonujący zwolnienia z przyczyn ekonomicznych (dotyczących pracodawcy) powinien dla obrony zasadności tej czynności wykazać, że zastosował obiektywne, sprawiedliwe kryteria doboru pracownika do zwolnienia i wziąłć przy tym pod uwagę wszystkich pracowników, których dotyczą przyczyny zmuszające go do rozwiązania stosunku pracy, przy czym wybór pracownika do zwolnienia powinien zostać dokonany w oparciu o porównanie sytuacji pracowników w ramach tej samej grupy pracowniczej.

Jeżeli zostały ustalone zasady postępowania, a zwłaszcza kryteria doboru pracowników do zwolnienia, powinny być one zastosowane jednakowo do wszystkich pracowników, zaś odstępstwa od przyjętych zasad wymagają bardzo przekonującego uzasadnienia.

Jako kryterium doboru pracowników do zwolnienia można przyjąć ocenę jedynie ich kompetencji istotnych z punktu widzenia pracodawcy z pominięciem, jako mniej doniosłych innych kryteriów, na przykład dotychczasowego przebiegu pracy zawodowej, stażu zatrudnienia, doświadczenia zawodowego, formalnych kwalifikacji (wykształcenia) W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nieokreślony z powodu likwidacji jednego z analogicznych stanowisk pracy powinna być wskazana także przyczyna wyboru pracownika do zwolnienia z pracy (kryterium doboru), chyba że jest oczywista lub znana pracownikowi (art. 30 § 4 w zw. z art. 45 § 1 kp).

Podzielając przytoczony wyżej pogląd, Sąd zwrócił uwagę, że również w okolicznościach niniejszej sprawy powód powinien być poddany porównaniu według obiektywnych kryteriów doboru do zwolnienia, z pozostałymi pracownikami zatrudnionymi w tej samej komórce organizacyjnej i posiadającymi porównywalne kompetencje co powód.

Jak wynikało z zeznań bezpośredniego przełożonego powoda T. S. wszystkie osoby zatrudnione w Dziale Ochrony Informacji miały porównywalne kompetencje do powoda pomimo ukończenia różnych kierunków studiów. Także staż pracy tych pracowników był porównywalny (lub dłuższy) w porównaniu do stażu powoda. Nie mniej, z zeznań ww. świadka wynikało także, że jakkolwiek pozytywnie oceniał on pracę powoda, to powód wypadał gorzej na tle innych pracowników podległego mu działu (wykonywanie określonych czynności zajmowało mu więcej czasu, a realizowane przez niego zadania były gorszej jakości). Ponadto, zdarzały się sytuacje, że powód wyrażał niezadowolenie z pracy w Departamencie Bezpieczeństwa. Wskazywał także, że wypowiedzenie umowy zmotywowałoby go do poszukiwania lepszej pracy. Ponadto, jak wynikało z zeznań T. S. i C. R. pozwana zdecydowała się rozwiązać z powodem umowę o pracę także z uwagi na możliwość przejęcia wykonywanych przez niego zadań przez inne osoby (bez konieczności dodatkowego zatrudnienia innego pracownika).

Podniesiono, że powyższe okoliczności nie zostały jednakże wskazane w oświadczeniu pracodawcy, zatem nie mogły podlegać kontroli w toku postępowania sądowego. Nadto nie były one znane powodowi w dacie wręczenia mu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę. W konsekwencji żądanie powoda co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

Na uboczu Sąd Rejonowy zważył, że jako niewykazane pozostały zarzuty powoda, sformułowane w piśmie procesowym z 5 października 2010 r., odnośnie braku kompetencji przy objęciu określonych stanowisk i funkcji pracowników pozwanej M. L. i T. S.. Ponadto, zarzuty powoda co do nie przekazania w sposób protokolarny jego obowiązków związanych z administrowaniem systemami przetwarzania informacji, odebranie mu rzeczonych obowiązków przed rozwiązaniem stosunku pracy, a także rzekome uniemożliwienie korzystania z praw pracowniczych po zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy pozostają bez istotnego związku dla ustalenia rzeczywistych przyczyn rozwiązania z powodem umowy o pracę.

Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości trzykrotności wynagrodzenia za pracę w kwocie 16959,36 zł brutto, o czym orzekł jak w pkt 1. sentencji wyroku. Zasądzając odszkodowanie w miejsce objętego pozwem roszczenia o przywrócenie do pracy Sąd miał na uwadze zmiany jakie zaszły po dokonaniu restrukturyzacji w pozwanej (...) SA., a także podział obowiązków powoda na poszczególnych pracowników Działu Ochrony Informacji jaki miał miejsce po jego odejściu z pracy. Nie bez znaczenia pozostaje także sam upływ czasu jaki minął od rozwiązania z powodem stosunku pracy.

Uznając przywrócenie powoda do pracy na poprzednich warunkach za niecelowe Sąd oddalił powództwo o przywrócenie do pracy, o czym orzekł jak w pkt 2 sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go w całości.

W ramach złożonego środka odwoławczego powód zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie:

1.  art. 45 § 2 k.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie przedmiotowego przepisu w sytuacji braku wymaganego ustalenia przez Sąd koniecznych i rzeczywistych okoliczności uzasadniających niecelowość przywrócenia powoda do pracy na poprzednie warunki pracy i płacy;

2.  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego m. in. pominięcie okoliczności, że zwolniono powoda, jednocześnie zatrudniając kilka osób zarabiających, co najmniej dwukrotnie więcej, następnie świadek F. zeznał, iż poszukiwał osoby z doświadczeniem w pracy przy systemach monitorowania bezpieczeństwa analizy ruchu sieciowego, a także wdrażania nowego systemu, powód zaś brał udział w pracach wdrożeniowych systemu klasy (...) u poprzedniego pracodawcy, dodatkowo, aktualnie powód aplikuje na stanowiska, których istotą jest właśnie obsługa przedmiotowych systemów i jest zapraszany na rozmowy kwalifikacyjne w rzeczonym zakresie, a także faktu, iż w pisemnym zapytaniu do związków oprócz powoda wskazano także M. M., co podważa wiarygodność zeznań świadków T. S. i C. R. w zakresie procesu podejmowania decyzji o zwolnieniu wyłącznie powoda, a także nasuwa uzasadnione przypuszczenie, iż nie dokonano weryfikacji historii zatrudnienia powoda przed wypowiedzeniem mu umowy o pracę, wszystko powyższe stoi zaś w sprzeczności z przyjętym przez Sąd I instancji stanowiskiem jakoby przywrócenie powoda do pracy na poprzednie warunki pracy i płacy w pozwanej spółce było niecelowe;

3.  art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia wyroku z naruszeniem wymogów proceduralnych w zakresie wszystkich jego obligatoryjnych elementów tj. niedostateczne wyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w zakresie niecelowości przywrócenia powoda do pracy na poprzednich warunkach i oddalenie powództwa w tym zakresie oraz niewskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dowodów i analizy, na których sąd oparł się czyniąc ustalenia w zakresie powyższego;

W związku z tak sformułowanymi zarzutami strona powoda wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez przywrócenie powoda do pracy w pozwanej spółce na poprzednich warunkach pracy i płacy oraz zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

Powód wniósł ponadto o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji na okoliczności w nich wskazane oraz że potrzeba powołania się na dokumenty wynikła po otrzymaniu pisemnego uzasadnienia wyroku Sądu I instancji.

Apelację od powyższego wyroku złożyła również pozwana Spółka Akcyjna (...) , zaskarżając go w części co do pkt 1, zasądzającej od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości 16.959,36 zł brutto i wyrokowi w tym względzie zarzucono:

1.  naruszenie art. 45 § 1 w zw. z art. 30 § 4 k.p., przez błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że elementem oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę pracownikowi na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników jest wskazanie obok przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę niedotyczących pracownika dodatkowo kryterium doboru do zwolnienia, jakim kierował się pracodawca, typując danego pracownika do wypowiedzenia mu stosunku pracy, w sytuacji, gdy redukcji uległo istniejące jedno tylko stanowisko pracy i dodatkowo w sytuacji, gdy sam pracownik potwierdza zrozumienie tej przyczyny poprzez niekwestionowanie jej istnienia w pozwie, co doprowadziło do niewłaściwego zastosowania art. 45 § 1 k.p. poprzez uznanie, że dokonanie wypowiedzenie nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa i tym samym uznanie, że złożone powodowi oświadczenie o wypowiedzenie umowy o pracę narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę w rozumieniu art. 45 § 1 k.p., gdyż nie zawiera kryterium doboru, jakim kierował się pracodawca typując powoda do zwolnienia;

2.  naruszenie art. 10 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w związku z art. 30 § 4 k.p. przez błędną wykładnię i uznanie, że w ramach przyczyn uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę pracodawca powinien wskazać kryteria doboru, jakimi kierował się typując powoda do zwolnienia, traktując je jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, mimo, że art. 10 ust. 1 tej ustawy obejmuje jedynie przyczyny niedotyczące pracownika, stanowiące wyłączny powód uzasadniających wypowiedzenie i nie odsyła do art. 2 ust. 3 tej ustawy, w którym przywołuje się kryteria doboru.

W związku z tak sformułowanymi zarzutami strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, zmianę orzeczenie z pkt 4 poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję, uchylenie pkt 5 wyroku oraz ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację strony powodowej, strona pozwana wniosła o jej oddalenie, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze, według maksymalnych stawek wynikających z norm przepisanych, oddalenie wniosku powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów wskazanych przez niego jako nieistotnych dla sprawy oraz dopuszczenie dowodu z dokumentu załączonego do odpowiedzi na apelację na okoliczność niezmienności stanu zatrudnienia w dziale, w którym powód pracował, wskazując, że potrzeba jego powołania wynikła po otrzymaniu apelacji powoda.

W polemice do odpowiedzi powód wyniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z ogłoszenia o pracę pozwanej spółki zamieszczonego w serwisie ogłoszeniowym (...), na okoliczność zamieszczenia 10 sierpnia 2017 r. ogłoszenia o pracę z opisem wymagań, kwalifikacji oraz doświadczenia, które posiada powód.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił i zważył, co następuje:

apelacja pozwanego zasługuje na uwzględnienie, apelacja powoda zaś jako bezzasadna podlega oddaleniu.

Apelacja pozwanego koncentruje swoje zarzuty w zakresie podstawy rozstrzygnięcia Sądu I instancji stwierdzającego naruszenie przez pracodawcę art. 30 § 4 k.p. w zw. z art. 10 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników poprzez niewskazanie w wypowiedzeniu kryterium doboru powoda do zwolnienia. Apelacja strony powodowej kwestionuje natomiast rozstrzygniecie Sądu I instancji w zakresie, w jakim zastosowano normę art. 45 § 2 k.p. i rozstrzygnięto o roszczeniu alternatywnym - odszkodowaniu z tytułu naruszającego prawo wypowiedzenia umowy o pracę – w miejsce zgłoszonego żądania o przywrócenie do pracy. Wobec postawienia w apelacjach zarówno zarzutów naruszenia prawa materialnego jak i procesowego zauważyć trzeba, że prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Powyższe rodzi konieczność rozpoznania w pierwszym rzędzie zmierzających do zakwestionowania stanu faktycznego zarzutów naruszenia prawa procesowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r. II CKN 18/97 - OSNC 1997/8/112). Jednocześnie koniecznym jest w pierwszej kolejności odniesienie się do zasadności zarzutów apelacji strony pozwanej, gdyż stwierdzenie prawidłowości dokonanego wypowiedzenia skutkować będzie wygaśnięciem roszczeń po stronie powoda, a w konsekwencji bezskutecznością wywiedzionej przez niego apelacji.

Odnosząc się do najdalej idącego zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. wskazać należy, że jest on niezrozumiały w zakresie, w jakim zarzuca Sądowi I instancji naruszenie przepisów odnoszących się do postępowania apelacyjnego. Powołany przez powoda art. 391 § 1 k.p.c. stanowi, że „jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed sądem drugiej instancji, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Przepisy art. 194-196 i 198 nie mają zastosowania.”. Norma prawna wyrażona w powyższym przepisie ma charakter odsyłający i co oczywiste, ze względu na jej umiejscowienie, ma zastosowanie wyłącznie na etapie postępowania apelacyjnego. Sąd Okręgowy uznaje za oczywiste i nie wymagające bliższej argumentacji stwierdzenie, że przeprowadzone przez Sąd Rejonowy postępowanie jak również i zaskarżony wyrok, których ocena jest przedmiotem niniejszego postępowania apelacyjnego, toczyły się w ramach postępowania pierwszoinstancyjnego i w oparciu o przepisy je regulujące zostało wydane zaskarżone orzeczenie.

W tym stanie rzeczy stwierdzić należałoby, że podniesiony zarzut w istocie zmierza do zarzucenia Sądowi Rejonowemu samego art. 328 § 2 k.p.c. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że sporządzenie uzasadnienia w sposób nie w pełni odpowiadający stawianym mu wymaganiom może stanowić usprawiedliwioną podstawę zaskarżenia jedynie wtedy, gdy przedstawione w nim motywy nie pozwalają na przeprowadzenie kontroli zaskarżonego orzeczenia z uwagi na brak wszystkich koniecznych elementów lub inne kardynalne braki. Chodzi o sytuację, gdy treść uzasadnienia orzeczenia uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania wyroku. Tylko, bowiem w takim przypadku uchybienie art. 328 § 2 k.p.c. może być uznane za mogące mieć wpływ na wynik sprawy (por. postanowienie SN z 5 kwietnia 2002 r., sygn. akt II CKN 1368/00 Legalis nr 55416; wyroki SN: z 20 lutego 2003 r., sygn. akt I CKN 65/01 Legalis nr 57266; z 4 stycznia 2007 r., sygn. akt V CSK 364/06 Legalis nr 141341; z 20 lutego 2008 r., sygn. akt II CSK 449/07, Legalis nr 491915). Wbrew twierdzeniom powoda uzasadnienie wyroku zawiera wszystkie elementarne i obligatoryjne składniki uzasadnienia. Odwołując się do fragmentu uzasadnienia w którym to Sąd I instancji uzasadniał z urzędu uwzględnienie roszczenia alternatywnego na podstawie art. 45 § 2 k.p., skarżący pomija bowiem, że lakoniczne motywy decydujące o zastosowaniu powyższej instytucji pozwalają na prześledzenie rozumowania leżącego u podstaw wyrokowania i w tym względzie zezwalają na dokonanie kontroli instancyjnej. Abstrahując bowiem od prawidłowości zastosowania powyższej instytucji, Sąd I instancji wskazał, że podstawą zasądzenia odszkodowania w miejsce objętego pozwem roszczenia o przywrócenia do pracy były zmiany restrukturyzacyjne u pozwanego (...) S.A. oraz podział obowiązków na poszczególnych pracowników Działu Ochrony Informacji oraz upływ czasu jaki minął od rozwiązania z powodem stosunku pracy. Ostatnia okoliczność wynika per se z upływu czasu między ustaloną datą wypowiedzenia, a wydania wyroku i nie było konieczności odrębnego ustalenia w tym zakresie dokładnego wymiaru czasu, jaki upłynął na moment wyrokowania. Co do restrukturyzacji oraz podziału obowiązków wskazać należy, że stanowiły one przedmiot ustaleń Sądu ( vide ustalenia str. 10 - 12 uzasadnienia, k. 241 - 243 a.s.), które to oparł na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak również przeprowadził w tym zakresie ocenę dowodów (str. 14 - 15 uzasadnienia, k. 245 – 246 a.s.). Wobec powyższego zarzut nie mógł odnieść zamierzonego skutku.

Przechodząc do analizy stanu faktycznego i sformułowanego w tym względzie zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. (tj. art. 233 § 1 k.p.c.) wskazać należy, że w procesie cywilnym obowiązuje system tzw. apelacji pełnej, w którym postępowanie apelacyjne jest dalszym stadium postępowania przed Sądem I instancji a sąd apelacyjny ma prawo i często obowiązek ponownego badania sprawy, przeprowadzenia w niezbędnym zakresie postępowania dowodowego oraz orzekania na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w I instancji i w postępowaniu apelacyjnym. Użyte w art. 378 § 1 k.p.c. sformułowanie, iż Sąd II instancji rozpoznaje sprawę „w graniach apelacji” oznacza w szczególności, że sąd odwoławczy dokonuje własnych ustaleń faktycznych prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestając na materiale zebranym w I instancji (art. 381 i 382 k.p.c.) i kontroluje prawidłowość postępowania przed Sądem I instancji (por. uchwała Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2008r. zasada prawna, III CZP 49/07, OSNC 2008 Nr 6, poz. 55). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego. W granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (uchwała Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55).

Mając powyższe na względzie zauważyć należy, że zasadniczymi motywami Sąd I instancji prowadzącymi do stwierdzenia wadliwości wypowiedzenia było ustalenie, że w okolicznościach niniejszej sprawy powód powinien być poddany porównaniu według obiektywnych kryteriów doboru do zwolnienia, z pozostałymi pracownikami zatrudnionymi w tej samej komórce organizacyjnej i posiadającymi porównywalne kompetencje co powód. Odwołując się do treści zeznań bezpośredniego przełożonego powoda T. S. Sąd Rejonowy wskazał bowiem, że wszystkie osoby zatrudnione w Dziale Ochrony Informacji miały porównywalne kompetencje do powoda pomimo ukończenia różnych kierunków studiów.

W tej materii warto przypomnieć, że wynikający z art. 45 § 1 k.p. wymóg zasadności wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony implikował ustanowienie z mocy art. 30 § 4 k.p. obowiązku wskazania przez pracodawcę w pisemnym oświadczeniu woli przyczyny owego wypowiedzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 października 1998 r., I PKN 315/97, OSNAPiUS 1998 nr 14, poz. 427). Zarówno w judykaturze jak i w doktrynie prawa pracy za uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę uważa się zachodzące po stronnie pracodawcy zmiany organizacyjne implikujące redukcję etatów. W razie odwołania się pracownika od spowodowanego tak określoną przyczyną wypowiedzenia rozwiązującego, poza kognicją sądu rozstrzygającego spór pozostaje badanie celowości i zasadności zmniejszenia stanu zatrudnienia dokonywanego w ramach wprowadzanej reformy gospodarcze, zmian struktury organizacyjnej zakładu lub z innych przyczyn. Sądy pracy są natomiast uprawnione do kontroli, czy zmniejszenie zatrudnienia i w konsekwencji likwidacja stanowisk pracy jest autentyczna, czy też ma pozorny charakter, mający ułatwić rozwiązanie stosunku pracy z konkretnym pracownikiem (wyroki Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1982 r., I PRN 130/82, OSNC 1983 nr 8, poz. 121 i z dnia 23 maja 1997 r., I PKN 176/97, OSNAPiUS 1998 nr 9, poz. 263).

Sąd Rejonowy trafnie w tym aspekcie wskazuje, że podanie w złożonym pracownikowi pisemnym oświadczeniu woli pracodawcy - jako przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę - zmian organizacyjnych skutkujących redukcją etatów i wykazanie w postępowaniu dowodowym przed sądem pracy zaistnienia tego faktu nie zawsze jednak oznacza dopełnienie przez pracodawcę wymogu formalnego z art. 30 § 4 k.p. i zasadności samego wypowiedzenia w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Jeśli bowiem likwidacja dotyczy tylko części spośród większej liczby takich samych lub podobnych stanowisk pracy, tak określona przyczyna wypowiedzenia tłumaczy wprawdzie powód wdrożenia procedury zwolnień grupowych lub indywidualnych, ale nie wyjaśnia, dlaczego rozwiązano stosunek pracy z konkretnym pracownikiem, a pozostawiono w zatrudnieniu inne osoby zajmujące stanowiskach objęte redukcją. Odpowiedź na to ostanie pytanie powinna tkwić w przyjętych przez pracodawcę kryteriach doboru pracowników do zwolnienia. Dopiero wskazanie owych kryteriów, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy w postaci zmian organizacyjnych implikujących zmniejszenie stanu zatrudnienia, uwidacznia cały kontekst sytuacyjny, w jakim doszło do zwolnienia konkretnej osoby i pozwala pracownikowi zorientować się, dlaczego to jemu złożono tej treści oświadczenie woli oraz podjąć próbę podważenia zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 30 września 2014 r., I PK 33/14, Legalis).

W tym zakresie należy podzielić pogląd wyrażony w uzasadnieniach wyroków Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2008 r., I PK 86/08 z 1 czerwca 2012 r., II PK 258/11 z 25 stycznia 2013 r., I PK 172/12 (OSNP 2014 nr 4, poz. 52) i z 18 września 2013 r., II PK 5/13, zgodnie z którym pracodawca, który przeprowadzając redukcje zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia, powinien nawiązać do tych kryteriów, wskazując przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 30 § 4 k.p.), dokonanego na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiazywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.). W sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby osób zatrudnionych na takich samych lub podobnych stanowiskach pracy, przyczyną tego wypowiedzenia są bowiem nie tylko zmiany organizacyjne czy redukcja etatów, ale także określona kryteriami doboru do zwolnienia sytuacja danego pracownika. Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest zaś ściśle związany z możliwością oceny zasadności rozwiązania stosunku pracy w tym trybie w rozumieniu art. 45 § 1 k.p., gdyż zakreśla granice kognicji sądu rozstrzygającego powstały na tym tle spór.

Należy jednakże wskazać, że wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku, z którym jako jedynym w zakładzie pracy związane jest wykonywanie określonych funkcji fachowych, a które w wyniku zmiany organizacyjnej u pracodawcy podlega likwidacji, nie wymaga uprzedniego dokonywania oceny i porównania z innymi pracownikami, w celu wytypowania pracownika do zwolnienia (wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2000 r., I PKN 487/99, OSNAPiUS 2001, Nr 11, poz. 380). Analogicznie, ograniczenie zatrudnienia w następstwie reorganizacji, polegającej na likwidacji wszystkich stanowisk pracy określonego działu lub komórki organizacyjnej, nie wymaga od pracodawcy przed wypowiedzeniem umów o pracę, oceny pracownika z punktu widzenia jego przydatności do wykonywania pracy na innym stanowisku (wyr. Sądu Najwyższego z 22 września 1999 r., I PKN 268/99, OSNAPiUS 2001, Nr 2, poz. 39).

W rozpoznawanej sprawie pozwany nie wskazał kryteriów doboru pracowników do zwolnienia w pisemnym oświadczeniu woli o wypowiedzeniu powodowi umowy o pracę, czym jednakże nie naruszył przepisu (art. 30 § 4 k.p.). W świetle materiału dowodowego zebranego w toku postępowania w rozpoznawanej sprawie, przytoczona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentacja jest całkowicie chybiona.

Powód był jedynym pracownikiem zatrudnionym u strony pozwanej na stanowisku specjalisty ds. ochrony informacji; stąd w sytuacji, gdy likwidacji podlegało jako zbędne właśnie to stanowisko pracy, brak było podstawy dla dokonywania porównawczej oceny wyników pracy tego pracownika i innych pracowników strony pozwanej, w celu wytypowania pracownika, któremu należy wypowiedzieć umowę o pracę, w szczególności, że poza powodem nikt nie zajmował stanowiska specjalisty ds. ochrony informacji. Stosownie do niekwestionowanych przez żadną ze stron stanu faktycznego przed zmianą struktury organizacyjnej spółki (...) S. A. w Dziale Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów w Departamencie Bezpieczeństwa (...) S. A. było zatrudnionych 17 pracowników, w tym: Administrator Bezpieczeństwa Informacji - M. M., Główny specjalista ds. ochrony Informacji - K. B., Główny specjalista ds. Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa - R. K., Kierownik Działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów - T. S., Specjalista ds. obiegu dokumentów klauzulowanych - B. Ż. oraz Specjalista ds. ochrony informacji - A. M. (1) (tj. 6 osób zajmujących się ochroną bezpieczeństwa informacji), przy czym każda z ww. osób miała przypisane określone funkcje. Ponadto, we wskazanym dziale byli zatrudnieni: Koordynator ds. obiegu dokumentów - J. S., Młodszy specjalista ds. obiegu dokumentów - J. K. (1), specjalista ds. obiegu dokumentów - G. G., specjalista ds. obiegu dokumentów - A. M. (2), specjalista ds. obiegu dokumentów - A. S. (1), specjalista ds. obiegu dokumentów - P. W., specjalista ds. obiegu dokumentów i rozliczeń - K. R., specjalista ds. obiegu dokumentów księgowych - E. C., specjalista ds. obiegu dokumentów księgowych - E. R., starszy specjalista ds. archiwizacji - M. O., starszy specjalista ds. archiwizacji - D. K. (tj. 11 osób z Kancelarii Ogólnej). Ponadto, do Departamentu Bezpieczeństwa należała Kancelaria Tajna, której kierownikiem była M. L. (wykaz pracowników Działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów k. 118 – stan na dzień 15 marca 2016 r. i k. 153, zeznania świadka T. S., przebieg rozprawy z 3 listopada 2016 r., czas nagrania 00:15:01 - 00:43:57, płyta CD k. 158 a.s.).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że którakolwiek z powyżej przywołanych osób była zatrudniona na takich samych lub podobnych stanowiskach pracy co powód. Ustalenie Sądu Rejonowego w tym zakresie bazuje na zeznaniach przełożonego powoda - T. S., że „wszystkie osoby zatrudnione w Dziale Ochrony Informacji miały porównywalne kompetencje do powoda pomimo ukończenia różnych kierunków studiów”. Ustalenia poczynione w tym zakresie są jednak wyrywkowe, bez odniesienia się do kontekstu całości zeznań świadka i materiału dowodowego. Dyrektor C. R. wspólnie ze świadkiem T. S. dokonali wytypowania powoda, ze względu na możliwość przejęcia funkcji wykonywanych przez powoda przez inne osoby z działu, bez konieczności zatrudnienia nowej osoby. Zakres porównywalnych kompetencji, o których wspomina świadek odnosi się do zakresu ochrony informacji, czyli ogólnego zakresu zadań i kompetencji działu, w którym pracował powód - Działu Ochrony Informacji i Obiegu Dokumentów. Oczywistym jest natomiast, że zakres kompetencji Działu Ochrony Informacji będzie obejmował zbliżony charakter tychże zadań oscylujący w zakresie ochrony informacji niejawnych, danych osobowych oraz systemem zarządzania bezpieczeństwem (tak zeznania świadka T. S.). Z zeznań świadka wynika ponadto, że każda z osób zajmująca się ochroną informacji miała przypisane w tym zakresie zindywidualizowane funkcje. Świadek T. S. zaznaczył, że zlikwidowanie któregokolwiek z zajmowanych przez pozostałych pracowników Działu Ochrony Informacji stanowisk i związanych z nimi funkcji prowadziłoby do zakłócenia Systemu Ochrony Informacji. Z powyższego wynika zatem, że zadania i funkcje powoda były różne od tych które wykonywały pozostałe osoby. Zbieżność kompetencji wszystkich pracowników Działu nie oznacza natomiast, że stanowisko powoda było stanowiskiem tej samej grupy, co stanowiska pozostałych pracowników tej komórki organizacyjnej. W ocenie Sądu Okręgowego zbieżność kompetencji pracowników (ich zdolności indywidualnych, wiedzy i nabytego doświadczenia bądź zbliżonej tematyki pracy) nie ma bezpośredniego przełożenia na porównywanie stanowisk w ramach struktury organizacyjnej. Wpływ na tego rodzaju ocenę ma zakres odpowiedzialności, zadań, funkcji, podległości w strukturze zakładu pracy. To one definiują, czy dane stanowisko może być zaliczone do tej samej grupy pracowniczej. Ad absurdum, nie trudno sobie wyobrazić, że osoby o zbliżonych kompetencjach (wykształceniu, zdolności i wiedzy) będą zajmowały w ramach struktury organizacyjnej zupełne odmienne stanowiska – dla przykładu jeden magister prawa będzie zatrudniony jako członek zarządu, a drugi jako kierownik działu sprzedaży. Nie oznacza to natomiast, że w ramach tychże kompetencji związanych z indywidualną osobą ich stanowiska były podobne. Analogicznie, absurdalnym byłoby przyjęcie, że stanowisko osoby zatrudnione w tym samym dziale, znajdujące się na różnych stanowiskach z natury rzeczy będą zajmowały stanowiska równorzędne.

Ponadto, kwestię odrębności zadań wykonywanych przez powoda przesądzają zeznania C. R. (przebieg rozprawy z 8 lutego 2017 r., czas nagrania 00:03:15 - 00:26:20, protokół k. 216 – 216v a.s., płyta CD k. 218 a.s.), który – podobnie jak powołany już świadek T. S. – stwierdził, że po zwolnieniu powoda zadania te i funkcje zostały przekazane innym pracownikom. Potwierdzają to również ustalenia Sądu I instancji, a w szczególności zakres obowiązków funkcjonalnych związanych z funkcją administrowania systemami do przetwarzania informacji niejawnych. Nie byłoby natomiast konieczności przekazywania zadań wykonywanych na stanowisku powoda w przypadku gdyby pracownicy tegoż Działu zajmowali stanowiska jednakowe, bądź zbliżone rodzajowo do stanowiska powoda.

Wobec stwierdzenia, że wykonywanie powyższych zadań zostało przekazane innym pracownikom pozwanego, a zajmowane przez powoda stanowisko okazało się zbędne w nowej, przeorganizowanej, strukturze pozwanego zakładu pracy, strona pozwana zdecydowała się na wypowiedzenie umowy o pracę. Fakt ten w istocie nie był kwestionowany na etapie postępowania apelacyjnego.

W tym stanie rzeczy stwierdzić należało, że w rozpoznawanej sprawie nie doszło do naruszenia art. 45 § 1 k.p. oraz art. 30 § 4 k.p. w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, bowiem przyczyna wypowiedzenia powodowi umowy o pracę była rzeczywista i uzasadniona, wynikała z faktu likwidacji stanowiska pracy zajmowanego przez powoda w związku z reorganizacją i zmniejszeniem zatrudnienia w strukturach organizacyjnych pozwanego. Sąd Okręgowy nie podziela również wniosku Sądu, jakoby sporne wypowiedzenie winno zawierać wskazanie kryterium doboru do zwolnienia. Co trafnie zauważa pozwany stanowisko powoda było jedynym w tym dziale i nie było potrzeby porównywania jego kwalifikacji z innymi pracownikami. Stosownie do wyroków Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2013 r., I PK 172/12 oraz wyroku z 4 marca 2015 r., I PK 183/14 zasada wskazywania przyczyn zwolnienia oraz kryteriów doboru, wbrew ustaleniom Sądu I instancji dotyczy jedynie przypadków doboru do zwolnienia pracownika z większej liczby pracowników zatrudnionych na takim samym (analogicznym) stanowisku. Wymóg ten, wbrew spostrzeżeniom Sądu Rejonowego nie obejmuje pracowników posiadających te same kompetencje zawodowe.

W pozostałym zakresie Sąd Odwoławczy ustalenia Sądu I instancji w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sformułowanego w apelacji powoda uznać należy, iż wobec stwierdzenia, że wypowiedzenie powodowi umowy o pracę było zgodne z prawem i uzasadnione, nie może on odnieść zamierzonego skutku. W ramach wywiedzionej apelacji strona powodowa wskazała, że ustalenia Sądu w zakresie możliwości przywrócenia do pracy na poprzednie warunki pracy i płacy w pozwanej spółce jest niecelowe było sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Ustalenie to jednakże nie ma zasadniczo wpływu na rozstrzygnięcie zawisłej sprawy, gdyż – stosownie do ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy – wypowiedzenie umowy o pracę było zgodne z prawem i uzasadniało rozwiązanie stosunku pracy. W tym stanie rzeczy rozważanie kwestii celowości przywrócenia powoda do pracy w okolicznościach faktycznych sprawy, jak również ocena postawionego w tym względzie zarzutu naruszenia art. 45 § 2 k.p. nie jest konieczna. Stwierdzenie bezzasadność odwołania powoda anihiluje bowiem możliwość rozstrzygnięcia o którymkolwiek z roszczeń przewidzianych w art. 45 § 1 k.p..

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy o ile dopuścił materiał dowodowy zgłoszony przez stronę pozwaną na etapie postępowania apelacyjnego (ogłoszenia k. 275 – 276 a.s., k. 280 – 281 a.s., k. 282 a.s., k. 401 a.s. karta informacyjna k. 276 – 277 a.s., korespondencja e – mail k. 279, k. 283 – 285 a.s., zestawienia k. 287 – 297 a.s., pismo k. 298 a.s.) uznał, że nie posiada on mocy dowodowej, gdyż podniesione w nim okoliczności nie były istotne dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania. Stosownie do art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Powołane dowody miały na celu wykazać aktualnie prowadzone przez stronę pozwaną nabory na stanowiska odpowiadające kwalifikacjom oraz doświadczeniu powoda, a także spełniania przez powoda wymagań stawianych innym pracownikom pozwanej spółki w zakresie obsługi monitorowania bezpieczeństwa teleinformatycznego i znajomości zagadnień związanych z bezpieczeństwem systemów teleinformatycznych i norm regulujących te zagadnienia. Okoliczności te zasadniczo nie stanowiły przedmiotu kognicji Sądu, ze względu na wskazaną w motywach wypowiedzenia przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę. Zasadniczo poszukiwanie zatrudnienia na stanowisko którego powód nie piastował nie świadczy o pozorności złożonego wypowiedzenia. Wskazać bowiem należy, że zadania głównego specjalisty ds. bezpieczeństwa teleinformatycznego (k. 275 a.s.) są inne aniżeli wskazane w opisie stanowiska pracy Specjalisty ds. Ochrony Informacji (k. 22 – 23 a.s.). Nie podważa ono zatem, ustaleń Sądu I instancji, w zakresie dokonanej reorganizacji i likwidacji stanowiska pracy powoda. Fakt, że powód spełniał wymogi na inne stanowisko pozostaje irrelewantny dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddalił i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego. O kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. – stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik postępowania oraz stawek minimalnych pełnomocnika pozwanego adekwatnej do prowadzenia sprawy z zakresu prawa pracy objętych niniejszym postępowaniem, a określonych w § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).

Wobec zasadności i zgodności z prawem złożonego powodowi wypowiedzenia umowy o pracę, Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. – stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik postępowania, zaliczając do kosztów procesu w instancji odwoławczej uiszczoną przez stronę pozwaną opłatę od apelacji w wysokości 848 zł (k. 320 a.s. i k. 326 a.s.) oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej ustalonej na podstawie stawek minimalnych adekwatnej do prowadzenia sprawy z zakresu prawa pracy objętych niniejszym postępowaniem, a określonych w § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).

Dorota Czyżewska Anita Górecka Grzegorz Kochan