Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Perdion-Kalicka
Protokolant –	st.sekr.sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 23 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 21 września 2023 r. Nr (...). (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) S.A. w upadłości w K. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmE 23/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 września 2023 r. Nr. (...). (...) (...). (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej „Prezes URE”) na podstawie art. 168 pkt 1 oraz 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 z późn. zm. – dalej jako „ustawa OZE”) w związku z art. 170 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 174 ust. 1 ustawy OZE oraz w związku z art. 52 ust. 1, art.. 59 pkt 2 ustawy OZE i § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Energii z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w latach 2018-2019 (Dz. U. z 2017 r. poz. 1559 – dalej jako „rozporządzenie ME”) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm. – dalej jako „kpa”) i art. 90 ust. 1 ustawy OZE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy (...) S.A. w upadłości z siedzibą w K. (dalej jako „powód”, „odwołujący”, „Przedsiębiorca”), w imieniu i na rachunek którego działa M. M. – Syndyk Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości, reprezentowanego przez K. W. – pełnomocnika Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości orzekł, że:

1.  przedsiębiorca: (...) S.A. w upadłości z siedzibą w K., w imieniu i na rachunek którego działa M. M. – Syndyk Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości, reprezentowany przez K. W. – pełnomocnika Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości, nie przestrzegał za rok 2019, określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 2 ustawy OZE z uwzględnieniem § 2 pkt 2 rozporządzenia ME, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE, tj. od dnia 1 lipca 2016 r., w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, względnie uiszczenia opłaty zastępczej, na zasadach określonych w art. 47 ustawy OZE, w terminie do dnia 30 czerwca 2020 r.;

2.  za niewywiązanie się z obowiązku opisanego w punkcie pierwszym wymierzył przedsiębiorcy (...) S.A. w upadłości z siedzibą w K., w imieniu i na rachunek którego działa M. M. – Syndyk Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości, reprezentowany przez K. W. – pełnomocnika Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości, karę pieniężną w kwocie 232 518,23 zł (słownie: dwieście trzydzieści dwa tysiące pięćset osiemnaście złotych dwadzieścia trzy grosze), tj. w wysokości (...) % przychodu uzyskanego przez ww. przedsiębiorcę w 2020 r. z działalności koncesjonowanej polegającej na obrocie energią elektryczną (decyzja Prezesa URE z dnia 21 września 2023 r. k. 6-11v akt sąd.).

Syndyk Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości zaskarżył decyzję w całości, wniósł o jej uchylenie i zarzucił jej naruszenie:

1.  art. 170 ust. 1 ustawy OZE poprzez jej niezastosowanie, a to jest nałożenie kary za niewykonanie obowiązków wynikających z przywołanej wyżej ustawy (art. 52 ust 1 OZE) w kwocie 232 518,23 zł na podstawie przychodu (...) S.A. z działalności koncesjonowanej (sprzedaż energii elektrycznej) w roku 2020, podczas gdy zgodnie z art. 170 ust. 1 OZE kara powinna być wyliczana na podstawie przychodu z działalności koncesjonowanej (sprzedaż energii elektrycznej) w roku poprzedzającym rok nałożonej kary, tj. w roku 2022, i w zw. z brakiem przychodu z działalności koncesjonowanej w roku 2022 r. kara winna wynieść 0 zł.

2.  art. 170 ust 2 OZE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, a tj. przyjęcie, iż nawet w przypadku nie osiągnięcia przez ukarany podmiot dochodu z działalności koncesjonowanej w roku poprzedzającym rok nałożenia kary, winna zostać nałożona kara w wysokości minimalnej, podczas gdy wysokość kary ograniczona jest przez art. 170 ust. 1 OZE.

Dodatkowo Syndyk wniósł o przeprowadzenie dowodów z dokumentów – sprawozdania finansowego (...) S.A. w upadłości za rok 2022 – celem wykazania, iż (...) S.A. w upadłości nie osiągnął żadnego przychodu z działalności koncesjonowanej (sprzedaż energii elektrycznej) w roku 2022 (odwołanie z dnia 11 października 2023 r. k. 14-15v akt sąd.).

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych (odpowiedź Prezesa URE na odwołanie z dnia 18 marca 2024 r. k. 51-56v akt sąd.).

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił i zważył, co następuje:

(...) S.A. w upadłości z siedzibą w K. prowadził w 2019r działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży energii elektrycznej w oparciu o koncesję udzieloną przez Prezesa URE . Koncesja została powodowi cofnięta decyzją Prezesa URE z 2 czerwca 2020r. Spółka dokonała w 2019r sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym w ilości 119.228,258 MWh, co wiązało się z obowiązkiem przedstawienia Prezesowi URE za rok 2019 do umorzenia świadectw pochodzenia wydanych dla energii elektrycznej, wytworzonej z biogazu rolniczego w ilości 596,141 MWh. (...) S.A. nie przedstawił do umorzenia świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego, ani nie uiścił opłaty zastępczej (okoliczności bezsporne, załącznik nr 1C dot. podmiotów sprzedających energię elektryczną do odbiorców końcowych k. 5 akt adm.; pismo powoda z dnia 17.05.2022 r. k. 4 akt adm..).

Postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2021r. Sąd Rejonowy Katowice - Wschód w Katowicach, Wydział X Gospodarczy (sygn. akt X GU 508/19/5) ogłosił upadłość powoda.

Rok 2020 jest ostatnim rokiem (przed wydaniem zaskarżonej decyzji), w którym powód osiągnął przychód z tytułu działalności objętej koncesją (formularz w sprawie opłaty koncesyjnej k. 54 akt adm). Przychód z działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną w roku 2020 wyniósł(...) zł.

W roku 2022 przychody przedsiębiorcy ze sprzedaży (działalności operacyjnej) wyniosły 0 zł.

Powyższy stan faktyczny nie był sporny pomiędzy stronami.

Sporna była między stronami jedynie kwestia dopuszczalności nałożenia kary pieniężnej na powoda, w sytuacji gdy w roku poprzedzającym wydanie decyzji tj w 2022r jego przychody były zerowe. Zdaniem powoda brak przychodów wykluczał nałożenie kary, skoro kara nie może być wyższa niż 15% przychodu, a przychód ten wyniósł 0 zł, to kara nie może być wyższa niż 0 zł (15% z 0 zł). Pozwany nie podzielał tego poglądu, stojąc na stanowisku, że określenie wysokości kary minimalnej wyłącza możliwość jej miarkowania z uwagi na brak przychodów, ewentualnie możliwe jest sięgnięcie do przychodu z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w ostatnim roku, w którym ta działalność była wykonywana.

Przy czym należy zaznaczyć, że powód wprawdzie zaskarżył decyzję w całości, jednakże z treści uzasadnienia i postawionego w nim zarzutu wynika, że kwestionuje jedynie wymierzenie mu kary pieniężnej z oparciu o przychód z 2020 roku a nie z 2022.

W ocenie Sądu, zaskarżona decyzja jest prawidłowa i znajduje oparcie w przepisach prawa, zaś odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż podnoszony przez powoda zarzut nie jest trafny.

Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy OZE na przedsiębiorstwach energetycznych, odbiorcach końcowych, odbiorcach przemysłowych oraz towarowych domach maklerskich lub domach maklerskich, o których mowa w art 52 ust 2 ww. ustawy, ciążył obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego wydanych odpowiednio dla energii elektrycznej lub biogazu rolniczego, wytworzonych w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub obowiązek uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 56 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym od 26 września 2017 r.), w terminie do 30 czerwca 2020 roku.

Zgodnie z treścią art. 168 pkt 1 ustawy OZE, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, w terminie określonym w art. 67 ust. 2 ustawy OZE oraz na zasadach określonych w art. 47 tej ustawy albo nie uiszcza opłaty zastępczej, w terminie określonym w art. 68 ust. 2 ustawy OZE.

Sposób ustalania kary określa przepis art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, zgodnie z którym wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku określonym w art. 168 pkt 1 ustawy OZE, nie może być niższa niż kwota obliczona według wzoru zawartego w treści tego przepisu, zgodnie z którym kwotę nieuiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1,3. Jednocześnie, zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy OZE, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna jest związana z działalnością gospodarczą wykonywaną na podstawie koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Natomiast zgodnie z postanowieniami art 174 ust. 1 ustawy OZE, Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia zakres naruszeń, powtarzalność naruszeń lub korzyści finansowe możliwe do uzyskania z tytułu naruszenia.

Analiza treści powołanych przepisów nie daje podstaw do przyjęcia, że w sytuacji zaprzestania działalności koncesjonowanej i nieosiągania z niej przychodów, nałożenia kary pieniężnej nie jest możliwe.

Zdaniem Sądu przepis art. 170 ust 1 ustawy OZE nie może być interpretowany z pominięciem art. 170 ust 2 ustawy, który wyraźnie wskazuje na minimalną wysokość kary. Nie bez znaczenia jest przy tym, że kara nakładana na podstawie art. 170 ust 2 ustawy OZE, jest konsekwencją niewykonania obowiązku zakupu określonej ilości energii wytworzonej w oze lub nieuiszczenia opłaty zastępczej i jest pochodną tej opłaty. Mianowicie kara pieniężna nie może być niższa niż opłata zastępcza pomnożona przez 1,3. Gdyby więc przedsiębiorca wykonał obowiązek z art. 52 ust 1 ustawy OZE, to byłby on ograniczony do zapłaty niższej kwoty opłaty zastępczej.

Przyjęcie wykładni przepisu art. 170 ustawy OZE, proponowanej przez powoda, wykluczającej możliwość nałożenia kary pieniężnej na przedsiębiorcę, który zaprzestał wykonywania działalności koncesjonowanej, niweczyłoby cel regulacji, jakim jest wsparcie dla produkcji energii z odnawialnych źródeł, które jest realizowane właśnie przez system świadectw pochodzenia i opłat zastępczych. Wszak powód sprzedawał energię elektryczną w 2019r i ciążył na nim obowiązek zakupu energii wytworzonej w oze lub uiszczenia opłaty zastępczej. Nieumorzenie świadectw pochodzenia i nieuiszczenie opłaty zastępczej, stawiało więc powoda w lepszej sytuacji niż innych sprzedawców, którzy musieli proporcjonalną część energii zakupić ze źródeł odnawialnych lub uiszczać stosowną opłatę zastępczą. Koszty poniesione przez innych przedsiębiorców, wsparły wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.

Zatem przyjęcie narracji powoda, że skoro nie wykonał obowiązku w wymaganym zakresie i we właściwym czasie, to nie musi już ponosić ciężarów z tego tytułu, bo zaprzestał działalności koncesjonowanej, byłoby nie tylko niesprawiedliwe wobec innych przedsiębiorców, którzy sprzedając energię elektryczną w tym samym czasie musieli ponieść dodatkowe koszty związane z systemem wsparcia oze, ale byłoby też destrukcyjne dla systemu wsparcia oze.

Zatem wykładnia celowościowa art. 170 ustawy OZE, wymusza przyjęcie, że kwota kary maksymalnej określona w art. 170 ust 1 ustawy OZE nie stanowi podstawy do ograniczenia kary minimalnej przewidzianej w art. 170 ust 2 ustawy OZE.

Jednocześnie należało mieć na względzie okoliczność, że gdyby wziąć pod uwagę przychód przedsiębiorcy z ostatniego roku, w którym wykonywał działalność koncesjonowana, tj z roku 2020, to wymierzona mu minimalna kara pieniężna w wysokości (...)zł, stanowi jedynie (...) % przychodu z działalności gospodarczej wykonywanej na podstawie koncesji uzyskanego przez przedsiębiorcę w 2020 r., a więc mieści się w granicach 15 % wyznaczonych w art. 170 ust. 1 ustawy OZE.

Jednocześnie tak wymierzona kara została obliczona z uwzględnieniem, że opłata zastępcza ustalona na podstawie art. 168 pkt 1 ustawy OZE wynosi 178 860,18 zł, zatem, minimalna wysokość tej kary (uwzględniając dyspozycję art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE) nie może być niższa niż (...) zł.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że kara wymierzona przez organ, która stanowi karę minimalną przewidzianą w art. 170 ust 2 ustawy OZE, która także nie jest wyższa niż 15% przychodu powoda z ostatniego roku, w którym wykonywał działalność koncesjonowaną, odpowiada przepisom prawa. Tak ustalona kara, której wysokość została ustalona w najniższej możliwej wysokości, nie mogła też być z tego powodu miarkowana.

Mając na uwadze powyższe względy, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do uwzględnienia odwołania, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wniesione przez powoda.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.).

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka