Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Henryk Walczewski

Protokolant: Stażysta Adam Gałecki

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2024 r. w Warszawie, na rozprawie

sprawy z powództwa T. Z.

przeciwko (...) Bank (...) S.A z siedzibą w W.

o ustalenie

1.  Oddala powództwo

2.  Zasądza od strony powoda T. Z. na rzecz strony pozwanej (...) Bank (...) SA w W. zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10 817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) w czym mieści się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł., wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. XXVIII C 7673/22

U z a s a d n i e n i e w y r o k u
z dnia 23 stycznia 2024 r

Pozwem przeciwko pozwanemu (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. z dnia 4 kwietnia 2022 r. (data stempla pocztowego na k 83) strona powodowa w osobie T. Z. wniosła o ustalenie nieważności umowy kredytu walutowego z dnia 9 lipca 2007 r. nr. u/ (...) wraz z aneksami nr (...) w całości i Ponadto pozew zawiera żądanie ewentualne w postaci uznania nieważności klauzul indeksacyjnych zawartych w aneksie nr (...) i w aneksie nr (...). Obok żądania głównego i żądania ewentualnego, stron powodowa w pozwie wnosi o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Wraz z pozwem przedstawione zostały dowody w postaci dokumentów, a w szczególności umowa kredytu wraz z aneksami oraz zaświadczenie banku o wysokości wpłat dokonanych przez stronę powodową na poczet spornej umowy kredytu. W uzasadnieniu zostały wyjaśnione żądania pozwu, w tym wskazane postanowienia umowy jakie strona powodowa uznaje za abuzywne, wraz z objaśnieniem przyczyn abuzywności oraz przesłanek dla których umowa po ich wyeliminowaniu staje się niemożliwa do wykonania, czyli jest bezskuteczna (nieważna) w całości.

W odpowiedzi na pozew z dnia 6 września 2022 r. (data stempla pocztowego k 306) pozwany bank wniósł o oddalenie powództwa w całości za przyznaniem kosztów procesu, kwestionując powództwo co do zasady i co do jego wysokości. Pozwany zaprzeczył głównym twierdzeniom pozwu co do abuzywności i nieważności postanowień umownych wskazanych w pozwie. Strona pozwana wskazuje w szczególności:

- na brak rażącego naruszenia interesów strony powodowej i dobrych obyczajów,

- kursy stosowane przez pozwanego nie odbiegały od kursów rynkowych, ponieważ kształtowały je mechanizmy rynkowe obiektywne i weryfikowalne, co pozwalało na zachowanie równowagi kontraktowej między stronami umowy kredytu,

- praktyka ustalania kursów kupna i sprzedaży walut obcych była zgodna z przepisami prawa, praktyką rynkową oraz odpowiednimi regulacjami nadzorczymi,

- brak bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanego banku a tym samym brak nienależnego charakteru świadczeń spełnionych przez stronę powodową na rzecz pozwanego w jakimkolwiek zakresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 9 lipca 2007 r. strona powodowa T. Z. zawarła z poprzednikiem prawnym strony pozwanej Bankiem (...) SA w W. umowę kredytu budowlanego w złotych nr (...) z przeznaczeniem na całkowitą spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w (...) Banku SA na sfinansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego mieszkalnego. Jak wskazane zostało w § 1 tej umowy - kwota udzielonego kredytu to 350 000, 00 zł. Kredyt nie był waloryzowany ani indeksowany do waluty obcej. Okres kredytowania ustalono do dnia 8 lipca 2025 r. a spłata miała następować (§ 4) w ratach annuitetowych równych miesięcznych, poprzez obciążanie konta osobistego powoda, wskazanego w § 4.7 kwotą raty zgodnie z harmonogramem.

W dniu 20 października 2008 r. został między stronami wyżej wskazanej umowy zawarty aneks nr (...). Zgodnie z § 1 tego aneksu ustalone zostało aktualne saldo zadłużenia powoda jako kredytobiorcy na kwotę 345 733, 65 zł i przeliczone na saldo w walucie obcej tj. 153 700, 39 CHF. Dalsze postanowienia tego aneksu dotyczą zamiany kwoty hipoteki wyrażonej w PLN na CHF (§ 4) oraz zmiany oprocentowania kredytu (§ 5) a także ryzyka zmiennej stopy procentowej i ryzyka walutowego (§ 7) a także dopełnienia obowiązków informacyjnych (§ 8). Aneks ten nie zawiera żadnych postanowień w przedmiocie dokonywania spłaty kredytu po zmianie waluty, a w szczególności co do obowiązku spłaty rat oraz ich przeliczenia na złote według kursu banku.

W dniu 27 lutego 2014 r. podpisany został kolejny aneks nr (...) do umowy z dnia 9 lipca 2007 r. (błędnie podano 11 lipca), mocą którego wszelkie wpłaty na poczet spłaty kredytu mogą być dokonywane w walucie kredytu. Nadto w § 4 tego aneksu zostały szczegółowo rozpisane i objaśnione zasady tworzenia kursów walut stosowanych przez (...) oraz wysokości spreadów dla kursów kupna i sprzedaży.

Dowód: umowa z dnia 9 lipca 2007 r. wraz z dwoma aneksami na k 32 – 42

Bank stosownie do zawartej umowy wypłacił powodowi jako kredytobiorcy, na kwotę kredytu transzami w łącznej wysokości wskazanej w zaświadczeniu banku. Nadto w oparciu o umowne zasady spłaty kredytu, strona powodowa dokonała wpłat tytułem spłaty rat na kapitał i odsetki w kwotach i wysokości podanych w zaświadczeniu banku z dnia 12 stycznia 2022 r.

Dowód: zaświadczenie banku na k 45 – 48

Powód wezwał pozwanego do zapłaty pismem z dnia 20 stycznia 2022 r. z powodu nieważności umowy kredytu, oraz powołując się na art. 455 k.c.

Dowód: kopia wezwania na k 49

Na rozprawie w dniu 23 stycznia 2024 r. strony były zainteresowane sporem.

Dowód: protokół na k 334

Powód został pouczony przez Sąd jako konsument o obowiązku zwrotu wzajemnych świadczeń w przypadku upadku umowy na podstawie art. 494 k.c. , oraz co do innych roszczeń jakie może podnosić pozwany bank przez wniesienie pozwu, a także odpowiedzialności za koszty związane z wnoszeniem kolejnych pozwów służących rozliczeniu między stronami. Powód zrozumiał pouczenie, a następnie oświadczyła Sądowi że wyraża wolę uznania umowy za nieważną w całości.

Nadto powód został przesłuchany w celu objaśnienia okoliczności w jakich doszło do zawarcia umowy kredytu, zaakceptowania warunków umowy, poinformowania o ryzyku kursowym i zmianie wysokości zadłużenia wyrażonej w PLN. Powód wskazał, że kredyt był na budowę domu w którym aktualnie mieszka jego syn z żoną i czwórką dzieci, bo powód zamieszkuje w innym domu który ma we współwłasności z żoną. Sporny kredyt jest kredytem refinansującym wcześniejszy kredyt. Powód dokonał przewalutowania kredytu za namową pracownika banku aby obniżyć wysokość raty. Powód nie pamięta dokładnie, ale to było prawie o 1/3. Powód ustalił szczegóły telefonicznie a potem pojechał do banku podpisać zmianę umowy. Powód przeczytał aneks i go podpisał bo raty miały być niższe. Kiedy raty stawały się coraz wyższe, powód złożył wniosek o spłatę bezpośrednio w CHF .

Dowód: protokół z dnia 23 stycznia 2024 r. na k 343 – 344

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności i których autentyczności oraz zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron niniejszego postępowania. W szczególności dotyczy to dokumentów w postaci umowy kredytu i aneksów między stronami, zaświadczenia banku oraz oświadczeń składanych przez strony.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania powoda, który w sposób rzeczowy i konkretny przedstawił okoliczności towarzyszące przewalutowaniu umowy oraz zawieraniu aneksów z pozwanym bankiem.

Postanowieniem z dnia 23 stycznia 2024 r. wydanym na rozprawie, Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. postanowił pominąć dowód z opinii biegłego wnioskowany w odpowiedzi na pozew, jako nieprzydatny i zmierzające do przedłużenia sprawy, ponieważ mające wykazać fakty bezsporne, tudzież udowodnione już przez wnioskodawców w niniejszej sprawie, a tym samym powodujące znaczne przedłużenie postępowania oraz uniemożliwiające rozpoznanie sprawy na pierwszej rozprawie (art. 206 ¹ k.p.c.) .

W niniejszej sprawie pominięcie dowodu z opinii biegłego było spowodowane również i tym, że przedmiotowy dowód miał wykazać świadczenie ewentualne, czyli fakty nieistotne dla finalnego rozstrzygnięcia sporu zawisłego w niniejszej sprawie, ze względu na rozstrzygnięcie co do roszczenia głównego w przedmiocie istnienia stosunku prawnego wynikającego ze wskazanej umowy kredytu.

Co do konsumenckiego charakteru przedmiotowej umowy kredytu, Sąd uznał wyjaśnienia powoda, który wyjaśnił że kredytowana nieruchomość posłużyła zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych.

Powód dokonał wyboru aby przewalutować kredyt na CHF aby obniżyć ratę o 1/3.

W niniejszej sprawie przedmiotem oceny w zakresie żądania głównego, pozostaje treść umowy pisemnej i abuzywność postanowień zamieszczonych w aneksach. Nie mają istotnego znaczenia szczegółowe informacje, jak przebiegały spotkania z przedstawicielem banku, w jaki sposób przekazano pouczenia i informacje na temat produktu – kredytu hipotecznego. Zgodnie z zasadą pisemności umowy, powinny się one znajdować w dokumentach jakie kredytobiorca otrzymywał w chwili zawarcia umowy. Natomiast, czy kredytobiorca miał możliwość negocjowania umowy – należało ustalić i zostały to wykazane w oparciu o zeznania strony powodowej, oraz na podstawie odpowiedzi na pozew.

Po wysłuchaniu stanowisk stron i zamknięciu rozprawy został ogłoszony wyrok

Wyrok na k 342

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie w całości, ponieważ nie zachodzą okoliczności wskazane w pozwie.

Powód zawarł umowę z dnia 9 lipca 2007 r. jako kredytu złotowego, który z oczywistych względów nie zawiera żadnych postanowień walutowych uważanych za abuzywne. Ocenia podlega umowa zgodnie z treścią w dniu jej zawarcia. Mając na względzie taką treść umowy, zarzuty pozwu są irrelewantne do treści umowy.

Aneksem z dnia 20 października 2008 r. strony postanowiły umowę przewalutować na walutę obca tj. CHF, kwota zadłużenia w PLN, kurs CHF i nowe saldo kredytu zostało wyrażone i zapisane wprost w § 1 tego aneksu. Zatem powód podpisując aneks wiedział doskonale w jaki sposób przeliczony został jego kredyt i wyraził na to zgodę przez podpisanie aneksu. Powód kierował się celem obniżenia wysokości rat i cel ten podpisując aneks osiągnął. Oczywiście z kredytem walutowym wiąże się ryzyko kursowe, o czym powód wiedział bo podpisał w treści aneksu § 6 że został o nich poinformowany.

Aneksem z dnia 27 lutego 2014 r. zostało postanowione że powód może spłacać kredyt bezpośrednio w walucie CHF. Nadto umowa została uzupełniona o dodatkowe postanowienia (§ 4) w przedmiocie kształtowania kursów walut i spreadów odpowiednio dla kupna i sprzedaży.

Z powyższych okoliczności wynika, że w umowie z dnia 9 lipca 2007 r. niema kwestionowanych w pozwie postanowień walutowych, a z treści aneksów nie wynika aby miały one moc wsteczną, ponieważ saldo zostało zamienione na walutowe z dniem aneksu a nie z dniem zawarcia pierwotnej umowy. To samo dotyczy aneksu z 2014 r., który również mocy wstecznej nie przewidywał. Zamieszczone w nim postanowienia walutowe odsyłają wprawdzie do tabel kursowych banku, ale nie z mocą wsteczną a sposób określania wysokości kursów i spreadów została szczegółowo w aneksie wyjaśniona i postanowiona.

Powyższy stan faktyczny i prawny wskazuje na bezzasadność powództwa.

W treści pozwu brakuje jakichkolwiek zarzutów rachunkowych, aby pozwany bank kształtował kursy niezgodnie z treścią tego aneksu. Ponadto należy mieć na względzie że postanowienia umów mogą zostać uznane za abuzywne (art. 385/1 k.c.) tylko wówczas jeżeli nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem oraz naruszają dobre obyczaje i interesy konsumenta w stopniu rażącym. W niniejszej sprawie wszystkie postanowienia aneksów o charakterze walutowym zostały indywidulanie uzgodnione - w pierwszym aneksie to § 1 a w drugim aneksie to § 3 i §4. Nadto powodowy kredytobiorca nie był wcale zobowiązany do ich stosowania, ponieważ miał możliwość ominięcia tych postanowień bezpośrednio wpłacając ratę w walucie CHF (co czynił).

Do zawartej przez strony umowy mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (dalej też jako „UPrB”) - w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia spornej umowy - przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie do art. 69 ust. 2 cytowanej ustawy umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Z powyższego wynika zatem, że umowa kredytu jest umową nazwaną, dwustronnie zobowiązującą. Na jej podstawie bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji drugiej strony - kredytobiorcy kwotę środków pieniężnych (kwotę kredytu), a kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić kwotę wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i prowizją banku.

Uprawnienie kredytobiorcy polega na tym, że może domagać się od banku wypłaty kredytu a obowiązek polega na tym, że ma zwrócić wypłaconą mu kwotę wraz z odsetkami i prowizją.

Umowa kredytu jest więc umową odpłatną, gdyż na kredytobiorcę nakłada obowiązek zapłacenia bankowi odsetek oraz prowizji, które mają charakter wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych banku. Ponadto jest to umowa konsensualna, czyli dochodzi do skutku w wyniku samego uzgodnienia przez strony jej podstawowych postanowień. Przedmiotem kredytu musi być określona kwota pieniężna. W umowie muszą być także określone zasady spłaty kredytu w ratach kapitałowo – odsetkowych.

Ponadto wskazać należy, iż sporna umowa o kredyt hipoteczny z dnia 9 lipca 2007 r. została zawarta przed zmianą ustawy Prawo bankowe, dokonaną ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. (Dz.U. z 2011 roku, Nr 165, poz. 984), na mocy której dodano art. 69 ust. 2 pkt 4a UPrB, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, umowa kredytu powinna zawierać szczegółowe zasady określenia sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasady przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Ustawa ta wprowadziła także uregulowanie, zawarte w art. 69 ust. 3 zdanie 1 UPrB, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w tej walucie, oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie.

Aneks do umowy z 2014 zawiera wskazane wyżej elementy umowne, jest więc zgodny z prawem a ponieważ nie ma mocy wstecznej nie może w żaden sposób skutkować nieważnością umowy z 2007 r.

W myśl art. 43 ¹ k.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ¹ § 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Za konsumenta zaś, na gruncie art. 22 ¹ k.c. uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Bank natomiast posiadał i nadal posiada status przedsiębiorcy.

W ocenie Sądu, brak podstaw do uznania, że przedmiotowa umowa jest nieważna z uwagi na rażące naruszenie zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Stwierdzenie nieważności czynności prawnej z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego może nastąpić jedynie w wyjątkowych wypadkach. W ocenie Sądu, strona powodowa nie wykazała, aby w niniejszej sprawie zachodził taki wyjątkowy wypadek, w szczególności, aby znajdowała się ona w anormalnej sytuacji w chwili zawierania Umowy, bądź aby z uwagi na cechy osobowe nie była w stanie zrozumieć treści czynności prawnej ani informacji o tym, że z zawarciem umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej związane jest ryzyko walutowe.

Zgodnie z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W uzasadnieniu uchwały z dnia 22 maja 1991 r., w sprawie III CZP 15/91 (OSNCP 1992, nr 1, poz. 1), Sąd Najwyższy wskazał, że natura umowy gospodarczej i generowanego przez nią stosunku sprowadza się generalnie do tego, że wyraża ona i pozwala realizować interes każdej ze stron, ponieważ zaś interesy te bywają przeciwstawne, istotę umowy stanowi uzgodnienie woli stron, wyrażającej ich interesy. Zgoda obydwu stron jest oczywistym wymaganiem tak przy zawarciu umowy, jak i przy zmianach jej treści, stąd też nawet przy najdalej idących ułatwieniach w realizacji inicjatywy zmian pozostawiona jest drugiej stronie możliwość odmowy zgody na zmiany. W stanie faktycznym niniejszego procesu – przewalutowanie umowy nastąpiło za zgodą powoda i w celu znaczącego obniżenia raty kredytu – zatem w dacie czynności na korzyść a nie ze szkodą dla konsumenta.

Wobec powyższego powództwo podlega oddaleniu jako bezzasadne.

Koszty procesu obciążają powoda jako stronę przegrywającą spór na podstawie art. 98 k.p.c. W związku z tym zwrotowi na rzecz strony pozwanej podlegają koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 10 800 zł (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych w sprawach cywilnych), a także uiszczona w związku z tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Sędzia Henryk Walczewski

Zarządzenie :
(...)

Dnia 16 lipca 2024 r.