Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

R. D. i J. M.i zostali oskarżeni o to, że:

1.  w dniu 20 marca 2011r. w P. działając wspólnie i w porozumieniu oraz w krót­kich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, po uprzednim wybiciu szyb w pojeździe marki I. nr rej. (...) dokonali zaboru w celu przywłaszczenia radia samochodowego marki P. oraz radia (...), następnie po uprzednim uszkodzeniu wlewu paliwa w pojeździe marki M. nr rej. (...) dokonali zaboru w celu przyw­łaszczenia 20 litrów oleju napędowego, a następnie poprzez uszkodzenie zamka korka wlewu paliwa do pojazdu V. nr rej. (...) usiłowali dokonać zaboru oleju napę­dowego, jednak zamiaru tego nie zrealizowali z uwagi na interwencję jednego z pracow­ników pokrzywdzonego, gdzie łączna wartość strat wyniosła 980 zł na szkodę Ł. J.,
to jest o czyn z art. 279 § 1 kk w zb. z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk ;

2.  w dniu 20 marca 2011r. w P. działając wspólnie i w porozumieniu dokonali zaboru w celu przywłaszczenia dwóch butli gazowych o wartości 360 zł na szkodę firmy (...) Sp. z o.o. w P.,
to jest o czyn z art. 278 § 1 kk .

Sąd Rejonowy w P. wyrokiem zaocznym z dnia 22 listopada 2012r. (sygn. akt V K 1352/12):

I.  oskarżonego R. D. uznał winnym zarzuconego mu czynu, za który skazał go i na podstawie art. 11 § 3 kk w zw. z art. 279 § 1 kk wymierzył mu karę 1 roku poz­bawienia wolności;

II.  oskarżonego J. M. uznał winnym zarzuconego mu czynu, za który skazał go i na podstawie art. 11 § 3 kk w zw. z art. 279 § 1 kk wymierzył mu karę 1 roku poz­bawienia wolności;

III.  zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 270,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy nie rozpoznał sprawy w zakresie zarzutu zawartego w punkcie 2. aktu os­karżenia. Analiza akt wskazuje, że zarzutu tego nie wyłączono do odrębnego rozpoznania.

Wyrok w odniesieniu do oskarżonego R. D. uprawomocnił się bez zaskarże­nia.

Przedmiotowe orzeczenie – w części dotyczącej wymiaru kary – zaskarżyła natomiast ob­rońca oskarżonego J. M.. Na podstawie art. 427 § 2 kpk oraz art. 438 pkt 4 kpk wyrokowi zarzuciła rażącą niewspółmierność – w stosunku do popełnionego czynu zab­ronionego – wymierzonej oskarżonemu kary oraz zastosowanie wadliwych kryteriów jej wy­miaru. Obrońca domagała się zmiany wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez wymierzenie oskarżonemu J. M. kary pozbawienia wolności z warunkowym zawiesze­niem jej wykonania, jak też – przyznania honorarium za obronę z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja okazała się oczywiście bezzasadna.

Na wstępie należało zauważyć, że Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnych uchybień określo­nych w art. 439 § 1 kpk, których wystąpienie obligowałoby Sąd odwoławczy do uchylenia za­skarżonego wyroku niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów, a także wpły­wu uchybienia na treść orzeczenia.

Sąd Rejonowy przeprowadził pełne i wyczerpujące postępowanie dowodowe. Zaskarżony wy­rok został oparty na całokształcie dowodów przeprowadzonych na rozprawie, które oceniono zgodnie z kryteriami określonymi w art. 7 kpk. Sąd meriti prawidłowo oparł ustalenia fak­tyczne na zeznaniach świadków i wyjaśnieniach współoskarżonego R. D. za­sadnie odmawiając wiarygodności wyjaśnieniom J. M., co zostało przekonu­jąco umotywowane w pisemnym uzasadnieniu. W rezultacie bezsporna podstawa faktyczna legła u podstaw trafnej subsumcji zachowań obu oskarżonych pod normę prawa karnego. Os­karżeni (czego obrońca nie kwestionuje) działając wspólnie i w porozumieniu, w warunkach przestępstwa ciągłego dopuścili się kradzieży z włama­niem oraz usiłowania kradzieży z wła­maniem.

Mimo niezbyt obszernych rozważań Sądu Rejonowego w zakresie wymierzonej oskarżonym kary apelacja obrońcy kwestionująca jej wymiar nie mogła zostać oceniona jako zasadna. Sąd meriti (k. 202-203) jednoznacznie wskazał okoliczności, które brał pod uwagę przy wymiarze kary, jak też syntetycznie uzasadnił dlaczego nie zdecydował się na warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej kary pozbawienia wolności. W opinii Sądu Okręgowego wymierzo­na oskarżonemu J. M. kara 1 roku pozbawienia wolności nie mogła być uznana za rażąco surową tak w aspekcie jej wymiaru, jak i niezastosowania środka probacyj­nego.

Rażąca niewspółmierność kary zachodzi tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych oko­liczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że za­chodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowa­nia dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Na gruncie art. 438 pkt 4 kpk nie chodzi o każdą, Ewentu­alną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - rażąco niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się wręcz zaakcepto­wać (np. wyrok SN z dnia 2.02.1995r., II KRN 198/94, OSNKW 1995/5-6/33).

Oskarżony J. M. został skazany za kradzież z włamaniem do dwóch pojazdów oraz usiłowanie kradzieży z włamaniem, dokonane w warunkach przestępstwa ciągłego. Za czyn ten możliwe było wymierzenie kary 10 lat pozbawienia wolności. Sąd Rejonowy tym­czasem wymierzył karę 1 roku pozbawienia wolności, która jest równa dolnej granicy zagro­żenia ustawowego. Obrońca wskazała, że pokrzywdzonemu nic nie zginęło, a rozmiar pow­stałej szkody zamknął się kwotą 980 zł. Przyznała, że okoliczność ta została wzięta pod uwa­gę przy wymiarze kary jako przemawiająca na korzyść oskarżonego – zatem w tym zakresie nie sposób rozsądnie stawiać zarzutu. Wywodziła też, iż J. M. w czasie dokony­wania czynu zabronionego był pod wpływem alkoholu, zaś jego rola w popełnieniu zarzuca­nych czynów była marginalna. O tej marginalności miało świadczyć to, że odkręcał jedynie korki wlewu paliwa w samochodzie albo stał na czatach. Z żadnym z tych argumentów nie można było się zgodzić – popełnienie przestępstwa w stanie nietrzeźwości jednoznacznie jest oceniane przez orzecznictwo jako okoliczność przemawiająca na niekorzyść sprawcy. W kon­strukcji przestępstwa kradzieży z włamaniem odkręcanie korków nie mogło być uznane za marginalny wkład w realizację ustawowych znamion tego typu czynu zabronionego. Przecież odkręcając korki wlewu paliwa J. M. pokonywał mechaniczne zabezpieczenia mienia przed kradzieżą (wyłamując zamki w korkach). Tym samym jego zachowanie stano­wiło doniosły wkład w realizację przestępstwa przez obu oskarżonych. To, że w czasie spusz­czania paliwa do zbiorników J. M. nie pozostawał bezpośrednio przy pojazdach, ale obserwował otoczenie nie zmniejsza stopnia społecznej szkodliwości zachowania i stopnia zawinienia. Skoro oskarżony wykonał już swoje zadanie pokonując zabezpieczenia baków pa­liwa, to w kolejnej fazie akcji przestępczej jego obecność przy samochodach nie była niez­będna – w ramach podziału ról mógł stać na czatach.

Obrońca oskarżonego słusznie zakwestionowała przywołanie przez Sąd meriti nagminności przestępstw kradzieży z włamaniem (w skali lokalnej i ogólnokrajowej), co nie zostało popar­te – poza ogólnym przeświadczeniem – żadnym dowodem, np. opracowaniem statystycznym Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości. Niemniej uchybienie Sądu Rejonowego w tym zakresie nie uzasadniało ewentualnej korekty wymierzonej J. M. kary, zwłaszcza, że była ona równa dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Obrońca tymczasem nie wskazy­wała na konieczność zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu a quo, że jakkolwiek kara wymierzona J. M. nie przekraczała dwóch lat pozbawienia wolności, to nie zostały spełnione po­zostałe przesłanki określone w art. 69 §§ 1 i 2 kk, które – ewentualnie – dawałaby możliwość warunkowego zawieszenia wykonania wymierzonej kary. Przypomnieć wypadało, iż w orze­cznictwie na tle art. 69 §§ 1 i 2 kk wskazuje się m. in., że jeżeli fakt toczenia się postępowa­nia karnego przeciwko sprawcy nie powoduje zmiany jego postępowania oznacza to koniecz­ność odstąpienia od pobłażliwego podejścia do tego sprawcy i sięgnięcia po radykalniejsze środki. Ponadto, gdyby kara pozbawienia wolności miała nie prowadzić do poprawy etycz­nej, a co najmniej - jurydycznej, nie byłaby przewidziana w ustawodawstwie karnym, które m. in. osiągnięcie takich celów przez stosowanie kar przewiduje (por. wyrok Sądu Apelacyj­nego w Ł. z dnia 10.12.1998r., II AKa 229/98, Prok. i Pr. 1999/7-8/29). Podobnie pos­tulowanie by nie karać oskarżonego pozbawieniem wolności, bo może to spowodować jego dalszą demoralizację (a do tego sprowadza się argumentacja prezentowana w końcowym akapicie apelacji) uważane jest za wyraz postawy opacznej. Unikanie karania byle nie ryzy­kować deterioracji sprawcy przestępstwa, jest wręcz sprzeczne z założeniami postępowania karnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12.11.2003r., II AKa 255/03, OSA 2005/3/18). Tak samo przepis art. 58 § 1 kk nie powinien być przyjmowany jako sa­moistna norma oznaczania kar, ale jako kierunkowa wskazówka wymiaru kary, którą należy stosować wraz z innymi podobnymi dyrektywami. Obligatoryjność potrzeby szczególnego uzasadnienia, dlaczego sąd musiał orzec karę pozbawienia wolności bez warunkowego za­wieszenia jej wykonania ( ultima ratio tej kary) nie uchyla uznania sędziowskiego (art. 53 § 1 kk), a jest tylko zabiegiem redakcyjnym ustawodawcy, wyrażającym założenia przyjętego systemu wartości. Sąd ma prawo orzec karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawie­szenia jej wykonania właśnie wtedy, gdy po oznaczeniu celów kary (zapobiegawczych bądź wychowawczych, a także potrzeb kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa - art. 53 § 1 kk) uzna, że ta kara jest niezbędna (w tym duchu wyrok Sądu Apelacyjnego w Kra­kowie z dnia 12.10.2000r., II AKa 168/00, KZS 2000/11/40). Tak samo nie ma automatyzmu między wymierzeniem kary w wysokości czy rodzaju przewidzianym w art. 69 § 1 kk i roz­ważaniem co do potrzeby zastosowania przewidzianej w nim instytucji. Wymierzenie kary do 2 lat pozbawienia wolności wcale nie oznacza, że sąd obowiązany jest zawsze rozważyć, czy sprawca zasługuje na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia jej wykonania. Rozpat­rzenie warunków tej decyzji, określonych w art. 69 § 1 in fine kk i w art. 69 § 2 kk nie ak­tualizuje się, jeżeli sąd uzna, że powody wskazane w art. 53 §§ 1 i 2 kk przemawiają za orzeczeniem kary w bezwzględnym wymiarze (tak postanowienie SN z dnia 19.07.2006r., V KK 174/06, Lex nr 188375).

Sąd Rejonowy się do tego zagadnienia odniósł (k. 202-203) trafnie akcentując, że wielokrot­na karalność J. M. (k. 252-252v) wyklucza przyjęcie pozytywnej prognozy kryminologicznej. J. M. był uprzednio 6-krotnie karany, w tym za zbrodnię roz­boju. Wymierzano mu stosunkowo surowe kary pozbawienia wolności (2 lata, 2 lata i 6 mie­sięcy, 4 lata pozbawienia wolności). Mimo to oskarżony nie zaprzestał popełnienia kolejnych występków, a to – iż w dniu zdarzenia znajdował się w stanie nietrzeźwości w żadnym stop­niu go nie usprawiedliwia. Rozważając ewentualność warunkowego zawieszenia wykonania kary, sąd bierze pod uwagę nie tylko dane o osobie sprawcy (art. 69 § 2 kk), ale i ogólne dyrektywy wymiaru kary, w tym potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (art. 53 § 1 k.k.). Choć obecny kodeks karny nie przejął z art. 73 § 2 dkk względu na społeczne oddziaływanie kary jako negatywnej przesłanki zawieszenia wykona­nia kary, to o stosowaniu go decyduje nie tylko poprzedni tryb życia sprawcy, ale również szersze względy słuszności i celowości karania (wyrok SA w Krakowie z dnia 30.09.1998r., II AKa 184/98, Prok. i Pr. wkł. 1999/4/15).

Sąd Okręgowy wskazuje, że Sąd Rejonowy wydając wyrok zaniechał zaliczenia na poczet kary pozbawienia wolności okresu zatrzymania oskarżonego od dnia 20 marca 2011r. do dnia 22 marca 2011r. (k. 10). Rozstrzygnięcie w tym zakresie winno zatem zostać wydane na po­siedzeniu w trybie art. 420 kpk.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk.

O wynagrodzeniu za pomoc prawną udzieloną przez obrońcę ustanowionego z urzędu Sąd orzekł na podstawie art. 29 ust. 1 Ustawy z dnia 26 maja 1982r. Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz. U. z 2002r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.) w zw. z § 14 ust. 2 pkt 4, § 2 ust. 3 i § 16 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czyn­ności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy praw­nej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 461).

Tym wszystkim się kierując Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.