Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 30 kwietnia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant sekretarz sądowy Zuzanna Kurek

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 269 391,09 zł (dwieście sześćdziesiąt dziewięć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt jeden złotych i dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 25 362 (dwadzieścia pięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 10 800 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje pobranie od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 11 328 (jedenaście tysięcy trzysta dwadzieścia osiem) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 13/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 grudnia 2022 roku (data stempla pocztowego – k. 116) powódka M. K. domagała się zasądzenia od (...) S.A. w W. (dalej: (...) S.A.) kwoty 272 896,59 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za koszty przywrócenia mieszkania przy ul. (...) w P. do stanu sprzed szkody zalaniowej. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew – kk. 3-9).

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował zakres czynności oraz wysokość kosztów przywrócenia lokalu do stanu sprzed szkody, a także roszczenie dotyczące zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji (odpowiedź na pozew – kk. 132-135).

Strony postępowania do zamknięcia rozprawy podtrzymywały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. zawarła z (...) S.A. umowę ubezpieczenia mieszkania, objętego polisą ubezpieczenia (...) nr (...), zgodnie z którą zarówno ubezpieczającym, jak i ubezpieczonym była M. K.. Okres ubezpieczenia ustalono na: 10.10.2020-09.10.2021. Miejsce ubezpieczenia: (...), (...)-(...) P., nr lokalu (...). Jako zakres ubezpieczenia wskazano m.in.: mieszkanie wraz ze stałymi elementami, wariant od wszystkich ryzyk, w tym m.in. zdarzenia losowe (w tym zalanie). Sumę ubezpieczenia w tym zakresie ustalono na kwotę 610 000 zł (polisa – k. 15).

Elementem umowy były także Ogólne Warunku Ubezpieczenia (...) (OWU). Zgodnie z definicją określoną w §2 ust. 1 pkt 53 lit. q OWU, w ramach pojęcia „zdarzenia losowe” wymienia się „zalanie” które definiuje się jako działanie pary, wody lub innych cieczy, na skutek:



awarii instalacji wodnej (w tym pompy wodnej), instalacji: kanalizacyjnej, klimatyzacyjnej, centralnego ogrzewania,



cofnięcia się wody lub ścieków z sieci kanalizacyjnej,



zaprzestania prawidłowego działania urządzeń domowych, przerw w dostawie prądu, uszkodzenia akwarium lub łóżka wodnej,



nieumyślnego pozostawienia otwartych kranów lub innych zaworów zamontowanych na instalacji.

Zalanie obejmuje również zalanie spowodowane przez osoby trzecie wodą lub inną cieczą, która pochodzi spoza miejsca ubezpieczenia. Zgodnie z tabelą zawartą w §5 OWU, w zakresie ubezpieczenia mieszkania, w ramach wariantu od wszystkich ryzyk, mieszczą się zdarzenia losowe.

W przypadku zaistnienia szkody, rozliczenia jej (...) dokonuje na podstawie §13-15 OWU. Wysokość odszkodowania (...) ustala w kwocie, która odpowiada wysokości poniesionej szkody i nie przekracza sumy ubezpieczenia wskazanej w polisie oraz uwzględnia limity odpowiedzialności określone w §12 (§13 ust. 1). Ubezpieczony lub (...) mogą powołać rzeczoznawców w celu ustalenia przyczyny lub wielkości szkody. Jeśli opinie rzeczoznawców są odmienne, ubezpieczony oraz (...) mogą powołać rzeczoznawcę opiniującego, który wyda opinię na podstawie przedłożonych ekspertyz i własnej oceny stanu faktycznego. Każda z powyższych osób ponosi koszty rzeczoznawcy, którego powołała. Koszty rzeczoznawcy opiniującego ponoszą po równo ubezpieczony oraz (...) (§13 ust. 3). Wysokość odszkodowania dla mieszkań ustala się na podstawie kosztorysu sporządzonego przez (...) S.A. w eksperckim systemie kosztorysowania robót i obiektów budowlanych lub w oparciu o cenniki budowlane stosowane przez podmioty wyspecjalizowane w zakresie budownictwa (§14 ust. 1). Zgodnie z §14 ust. 2, w ubezpieczeniu nieruchomości, w porozumieniu z ubezpieczonym, (...) może ustalić wysokość odszkodowania na podstawie:

1)  rachunków za odbudowę lub naprawę przedmiotu ubezpieczenia, które są potwierdzone:

a)  kosztorysem powykonawczym, który sporządził podmiot dokonujący odbudowy lub naprawy,

b)  specyfikacją zakresu wykonanych robót, który sporządził podmiot dokonujący odbudowy lub naprawy, jeśli wysokość szkody przed uwzględnieniem stopnia zużycia technicznego nie przekracza kwoty 10 000 zł lub

2)  kosztorysu odbudowy lub naprawy dokonanej systemem gospodarczym.

Nadto w myśl §14 ust. 10 OWU (...) weryfikuje przedłożone, wskazane wyżej dokumenty, pod względem ich zgodności ze stanem faktycznym, czyli sprawdza wysokość poniesionych kosztów, dotychczasowe wymiary ubezpieczonych przedmiotów, zakres wykonanych robót i rodzaj użytych materiałów (OWU – kk. 16-22).

W dniu 11 września 2020 roku doszło do zalania lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w P., będącego własnością M. K. (bezsporne). Zalaniu uległa znaczna część mieszkania. Przyczyną zalania był wyciek z nieszczelnego wodomierza, albowiem w kwietniu 2020 roku zidentyfikowano nieszczelność zaworu przy nowym wodomierzu lokalowym schowanym w zabudowie w łazience. Zalanie nastąpiło więc na skutek rozszczelnienia instalacji wodnej po wymianie wodomierzy. Spowodowało to mokre odpryski na ścianie, czarny nalot, zagrzybienie w sypialni i na korytarzu, popękanie listew w salonie, zbieranie się wody pod podłogą. W zgłoszeniu szkody do ubezpieczyciela przyjęto datę szkody na dzień 11 września 2020 roku, albowiem od tego dnia zaczęły się ujawniać coraz większe szkody (zeznania powódki – kk. 155v.-156; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – kk. 250).

W Protokole szkody lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w P. z dnia 14 września 2020 roku sporządzonym przez Komisję, w skład której wchodzili: O. K. (administrator budynku), A. T. (konserwator budynku) i M. K. (właścicielka mieszkania (...)), na podstawie dokonanej wizji, stwierdzono zawilgocenie ścian (wilgotność pełna) w przedpokoju oraz w pokoju na ścianie zewnętrznej. Zauważono pofalowaną podłogę drewnianą oraz odchodzące listwy przypodłogowe. Sprawdzono zawory przy licznikach w łazience – brak wycieku. Stwierdzono bardzo zły stan nawierzchni balkonu – brak fug oraz nieszczelności przy cokołach. Zalecono uzupełnienie fug i wszystkich nieszczelności na balkonie. Zalecono wezwanie hydraulika w celu sprawdzenia szczelności instalacji wodnej w mieszkaniu (protokół szkody – k. 37). W protokole tym jednak błędnie zdiagnozowano przyczyny zalania, albowiem już wtedy w warstwie podposadzkowej było dużo wody, pochodzącej jeszcze z czasu rozszczelnienia instalacji wodnej po wymianie wodomierzy (opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – kk. 250-251).

W dniu 14 października 2020 roku zostały wykonane pomiary zawilgocenia w lokalu. Pomiary wykazały znaczne przekroczenia wilgotności także w warstwie podposadzkowej (opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 251; fotografie – kk. 76-78; kosztorys osuszania stref izolacji – k. 79; kosztorys osuszania mieszkania – k. 79v.; oświadczenie z 14.10.2020 – k. 82).

W dniu 17 listopada 2020 roku zostały dokonane oględziny podłóg przez firmę (...) Sp. z o.o., zaś w dniu 19 listopada 2020 roku – oględziny mebli przez firmę (...) (protokół oględzin wyrobu parkieciarskiego po zalaniu – k. 91; opinia po oględzinach z 26.11.2020 – k. 93; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 251)

M. K. w celu osuszenia lokalu i wykonania prac remontowych przeprowadziła się w dniu 30 listopada 2020 roku do innej lokalizacji z pomocą firmy przeprowadzkowej (kosztorys przeprowadzki – kk. 106-107; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 251).

W dniu 18 stycznia 2021 roku została zakończona rozbiórka mebli przez firmę (...). Podczas rozbiórki stwierdzono, że większość elementów dolnych szafek oraz szaf stykających się ze ścianami ma ślad grzyba i zawilgocenia, w związku z czym meble nie nadają się do ponownego montażu i konieczna jest ich całkowita wymiana z uwagi na zmianę wewnętrznej struktury mebli. Ponadto z uwagi na poziom zniszczenia oraz specyfikę malowania mebli, nie ma możliwości pomalowania ich na ten sam odcień, jaki mają obecnie. W związku z ilością grzyba i pleśni wymagają one utylizacji (protokół z rozbiórki – k. 96; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 251).

W oświadczeniu z dnia 21 stycznia 2021 roku administrator osiedla O. K. stwierdziła pełne zwilgocenie większości ścian w mieszkaniu, odpadające listwy przypodłogowe oraz widoczne ślady zawilgocenia na meblach. Pod posadzką znajdowała się znaczna ilość wody. Występowała konieczność osuszenia. Mieszkanie na czas remontu nie nadawało się do zamieszkania (oświadczenie administratora osiedla z 21.01.2021 – k. 48).

Na podstawie umowy z dnia 25 stycznia 2021 roku zawartej między M. K. a M. S. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...), wykonano osuszanie zalanego lokalu w okresie od 25 stycznia do dnia 8 lutego 2021 roku (umowa z 25.01.2021 – kk. 83-84v.; początkowy protokół pomiarów mieszkania po zalaniu – kk. 72-78; oświadczenie o osuszaniu – k. 82).

Na prace wykonywane w ramach osuszania złożyły się:

1.  początkowy pomiar wilgotności ścian i warstw izolacyjnych znajdujących się pod posadzką,

2.  sporządzenie początkowego protokołu pomiarów wilgotności,

3.  transport sprzętu do klienta i montaż wraz z odpowiednią instalacją zapewniającą właściwą cyrkulację powietrza,

4.  montaż urządzeń osuszających wraz z wykonaniem otworów w posadzce w celu podłączenia osuszacza warstw izolacyjnych,

5.  kontrola procesu osuszania,

6.  demontaż urządzeń osuszających,

7.  sporządzenie protokołu końcowego z osuszania (harmonogram wykonywanych prac – k. 80; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 251).

Koszty prac przygotowujących mieszkanie do osuszania po zalaniu wyceniono na kwotę 2 571,75 zł (kosztorys – k. 81), koszty zużycia energii przez wykorzystywane urządzenia osuszające na kwotę 1 636,99 zł (kosztorys – k. 79), zaś koszty osuszania mieszkania na kwotę 10 918,80 zł (kosztorys – k. 79v.). Na kwotę 10 918,80 zł tytułem osuszania M. S. wystawiła fakturę nr (...) (faktura – k. 88).

Zewnętrzna firma na zlecenie (...) S.A. wykonała pomiary wilgotności, podczas których stwierdzono brak konieczności osuszania, co stwierdzono protokołem z dnia 5 lutego 2021 roku (płyta CD – k. 138).

W ramach ekspertyzy mykologicznej z dnia 14 lutego 2021 roku opracowanej przez dr hab. inż. K. M. prof. nadzw., wykonanej na podstawie zawartej z M. K. umowy nr (...), dotyczącej zalanego mieszkania M. K., stwierdzono m.in., że:



stan mikrobiologiczny mieszkania jest bardzo zły,



poziom liczebności struktur grzybów jest bardzo wysoki i świadczy o zawilgoceniu, przy czym grzyby te w dużej mierze są potencjalnie chorobotwórcze, toksynotwórcze i alergenne, stanowią zagrożenie dla zdrowia użytkowników mieszkania,



podłoga w mieszkaniu jest pofalowana, konieczna jest jej wymiana; zalecane jest usunięcie warstw podłogi, na której znajdują się grzyby, do powierzchni stropu (ekspertyza mykologiczna mieszkania – kk. 49-57)

(...) Stowarzyszenie (...) wystawiło fakturę nr (...) za wykonanie ww. ekspertyzy mikologicznej na kwotę 4 428 zł brutto (faktura – k. 60).

W dniu 11 marca 2021 roku wykonano oględziny instalacji elektrycznej i teletechnicznej, które wykazały uszkodzenia obu instalacji. Na skutek zalania mieszkania instalacja elektryczna uległa uszkodzeniu i nie nadawała się do eksploatacji. W puszkach instalacyjnych oraz gniazd wtyczkowych znajdowała się woda lub były one mocno zawilgocone, co mogło zagrażać zdrowiu i życiu. Była konieczność ich wymiany w całości. Wykonano pomiary elektryczne, badania rezystancji izolacji (protokół z oględzin instalacji elektrycznej i teletechnicznej wykonanej przez elektryka z dnia 11.03.2021 – k. 64; dokumentacja powykonawcza pomiarów elektrycznych – kk. 65-70; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 252).

W dniu 19 kwietnia 2021 roku M. K. zawarła też z firmą (...) z siedzibą w M. umowę o roboty budowlane, której przedmiotem był remont lokalu nr (...) przy ul. (...) w P.. Prace remontowe zakończyły się w czerwcu 2021 roku. Z tytułu prac remontowych wystawiono fakturę nr (...) na kwotę 12 300 zł (umowa o roboty budowlane – kk. 109-110; faktura – k. 111; opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 251).

Ponadto M. K. poniosła następujące koszty:



4 735,50 zł tytułem kosztu demontażu instalacji wodnej po zalaniu (2 152,50 zł – pozycja nr 1 faktury nr (...)) i demontażu instalacji CO po zalaniu (2 583 zł – pozycja nr 2 faktury nr (...) – k. 61v.),



11 598,90 zł tytułem kosztu odbudowy instalacji wodnej po zalaniu z materiałem (4 735,50 zł – pozycja nr 1 faktury nr (...)) oraz odbudowy instalacji CO po zalaniu z materiałem (6 863,40 zł; pozycja nr 2 faktury nr (...) – k. 62),



3 351,75 zł tytułem kosztu prób ciśnieniowych instalacji wodnej i instalacji CO, (faktura nr (...) – k. 62v.),



6 000 zł za remont instalacji elektrycznej i teletechnicznej (faktura nr (...) – k. 63v.),



2 398 zł tytułem zakupu oczyszczacza powietrza (faktura – k. 88v.),



872,65 zł tytułem kupna materiałów budowlanych (faktura – k. 89),



2 533,80 zł tytułem kosztu usług transportowych (faktura – k. 89v.),



1 000 zł tytułem kosztu oględzin i pomiarów wilgotności (protokół oględzin – k. 91; faktura – k. 90),



6 088,50 z tytułem kosztu rozbiórki mebli po zalaniu (protokół z rozbiórki – k. 96; faktura – k. 95);



81 057 zł tytułem zakupu, dostawy i montażu mebli biurowych (umowa wraz z gwarancją – kk. 98-100; kosztorys wstępny mebli – k. 101; faktura – k. 97);



6 726,71 zł tytułem zakupu materiałów (faktura – k. 102),



9 840 zł tytułem wykonania posadzki (faktura – k. 102v.)



1 998,75 zł tytułem utylizacji i wyniesienia mebli (faktura – k. 103),



16 319,42 zł tytułem zakupu materiałów (zamówienie – kk. 104-105),



2 700 zł tytułem demontażu kamienia (faktura – k. 113),



246 zł tytułem zakupu satyny (paragon – k. 114),



396,31 zł, 1 350 zł, 1070 zł, 45,49 zł, 28 zł i 179 zł tytułem zakupu materiałów (paragony, pokwitowania – k. 115-115v.).

Zgodnie z kosztorysem na roboty związane ze szkodą powstałą w dniu 11 września 2020 roku, sporządzonym w dniu 22 lutego 2021 roku przez mgr inż. B. W., wartość kosztorysowa robót wyniosła 280 880,41 zł, w tym bez podatku VAT – 260 440,85 zł. W kosztorysie uwzględniono m.in. koszty przewozu mienia ruchomego w kwocie 2 533,80 zł czy koszt przeprowadzki w kwocie 5 412 zł (kosztorys na roboty – kk. 38-47; umowa o wykonanie ekspertyzy – kk. 58-59). B. W. wystawiła fakturę nr (...) za opracowanie kosztorysu na kwotę 1 845 zł brutto (faktura – k. 60v.), a także fakturę nr (...) za weryfikację kosztorysu na kwotę 1 660,50 zł brutto – łącznie 3 505,50 zł (faktura – k. 61).

M. K. zgłosiła do (...) S.A. szkodę z dnia 11 września 2020 roku w postaci zalania: „rozszczelnienie tarczy wodomierza w szachcie instalacyjnym w łazience w mieszkaniu nr (...) (zalewanie trwało przez okres czterech miesięcy, woda rozlewała się pod posadzką po pomieszczeniach mieszkania)”. Szkoda została zarejestrowania pod nr (...) (informacje o szkodzie – k. 23; akta szkody – płyt CD, k. 138).

W wiadomości mailowej z dnia 4 grudnia 2020 roku pracownik (...) J. T. poinformowała M. K., że polisa (...) obejmuje jedynie koszty naprawy uszkodzonego przez zalanie mienia oraz koszty osuszania (wiadomość mailowa – k. 24).

W ramach szkody nr (...), po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego (tj. po poprowadzeniu korespondencji, przeprowadzeniu oględzin, analizie przedłożonych dokumentów) (...) S.A. wypłacił na rzecz M. K. łączną kwotę 27 729,07 zł, na mocy decyzji z dnia 13 listopada 2020 roku (co do kwoty 9 924,20 zł), 22 stycznia 2021 roku (co do ustalenia wysokości odszkodowania na kwotę 23 009,36 zł) oraz 30 listopada 2022 roku (co do wypłaty dalszej kwoty 4 719,71 zł; decyzja z 13.11.2020 – k. 25; decyzja z 22.01.2021 – k. 26; decyzja z 30.11.2022 – k. 27; korespondencja w ramach szkody – kk. 28-31).

Pismem z dnia 8 listopada 2022 roku stanowiącym ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty, pełnomocnik M. K. wezwał (...) S.A. do zapłaty – w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma – kwoty 277 616,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 6 lutego 2021 roku do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania za koszty przywrócenia mieszkania przy ul. (...) w P., do stanu sprzed szkody zalaniowej. Na dzień sporządzenia pisma – jak wskazano w jego treści – (...) wypłacił jedynie kwotę 23 009,36 zł tytułem odszkodowania oraz kwotę 15 000 zł tytułem pobytu w mieszkaniu zastępczym na podstawie usługi assistance domowy. W ocenie pełnomocnika ubezpieczyciel nie uwzględnił wszystkich koniecznych i zasadnych kosztów przywrócenia mieszkania do stanu sprzed szkody. Kosztorys na roboty związane ze szkodą powstałą w dniu 11 września 2020 roku opiewał na kwotę 280 880,41 zł. Dodatkowymi kosztami, nieuwzględnionymi w tej ekspertyzie, były koszty wymiany instalacji elektrycznej i wodnej, z czego M. K. żąda kwoty 16 239,75 zł, oraz koszty opłacenia kosztorysu w kwocie 3 505,50 zł. Z dokumentów zatem wynika, że całość szkody stanowi kwotę 300 625,66 zł, zaś po uwzględnieniu wypłaconej już kwoty 23 009,36 zł, do zapłaty pozostaje 277 616,30 zł. Pismo doręczono w dniu 16 listopada 2022 roku (wezwanie do zapłaty – kk. 32-34; wydruk ze strony (...) – k. 36).

Wartości uszkodzonych w wyniku zalania przedmiotowego mieszkania mebli w chwili zaistnienia szkody, wg cen rynkowych, wynoszą:



20 120 zł brutto – kuchnia,



22 360 zł brutto – gabinet,



7 050 zł brutto – sypialnia,



6 060 zł brutto – przedpokój,

łącznie: 55 590 zł brutto.

Wartości uszkodzonych w wyniku zalania przedmiotowego mieszkania mebli w chwili zaistnienia szkody, z uwzględnieniem koniecznych do poniesienia kosztów w celu zakupu nowych mebli w tożsamej jakości do mebli znajdujących się w momencie zaistnienia szkody, wynoszą:



30 220 zł brutto – kuchnia (w tym położenie istniejącego blatu),



41 360 zł brutto – gabinet,



10 640 zł brutto – sypialnia,



8 780 zł brutto – przedpokój,

łącznie: 91 000 zł brutto (tj. 81 757,412 zł netto – przy przyjęciu 8% stawki VAT; opinia biegłego rzeczoznawcy meblowego – k. 173; opinia uzupełniająca – kk. 438-440; opinia uzupełniająca biegłego z zakresu budownictwa lądowego – k. 368).

Jedynym powodem nieodwracalnych uszkodzeń o tym samym charakterze, wszystkich mebli w stałej zabudowie w mieszkaniu M. K., był proces nasiąkania elementów mebli z powodu bezpośredniego kontaktu z mokrymi ścianami i podłogami. Długotrwałe działanie wilgoci spowodowało nieodwracalne zmiany w strukturze materiałów. Uszkodzone konstrukcje, jak również inne elementy mebli, w tym elementy lakierowane, z powodu złożonego procesu technologicznego produkcji i z przeznaczeniem do konkretnych lokalizacji, w tego typu przypadkach uszkodzeń, nie mogą być naprawione, a powinny zostać wykonane od nowa. Zabudowa kuchenna, z powodu znacznego zawilgocenia ścian i podłogi, została uszkodzona w stopniu wykluczającym naprawę, podobnie jak zabudowa gabinetu czy konstrukcja oraz elementy zabudowy z płyty meblowej w sypialni. Podobnie konstrukcja i elementy szafy w przedpokoju w kontakcie z mokrą ścianą i podłogą uległy spęczeniu i ten proces destrukcyjny uszkodził nieodwracalnie fornirowane elementy zabudowy ściany w postaci półek i siedziska (opinia biegłego rzeczoznawcy meblowego – kk. 168-173). Ze względu na specyfikę konstrukcji i wykonania mebli (m.in. to, że poszczególne elementy konstrukcyjne dotykają ścian i podłóg) oraz poziom zawilgocenia, naprawa lub wykorzystanie tylko niektórych elementów mebli znajdujących się w mieszkaniu nie wchodziła w rachubę. Także istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że nie da się wykonać procesu lakierowania i fornirowania elementów w identyczny sposób w stosunku do frontów nieuszkodzonych, z uwagi na zasady stosowane w meblarstwie. Jednolitość kolorystyczna jest możliwa tylko przy wykonaniu wszystkich elementów w tym samym cyklu technologicznym (opinia uzupełniająca – k. 437).

W efekcie zalania w mieszkaniu nastąpił rozwój zagrzybienia, zarówno na ścianach, jak i zabudowach meblowych, w związku z czym warunki mieszkaniowe po wystąpieniu szkody uległy drastycznemu pogorszeniu do poziomu szkodliwego. Wilgotność materiałów budowlanych w momencie szkody przekraczała dopuszczalne wartości. Mikroorganizmy obecne w lokalu po wystąpieniu wady miały szkodliwy wpływ na zdrowie ludzkie, w tym dla użytkowników mieszkania. Osuszanie mieszkania oraz prace podjęte przez M. K. w związku z usunięciem zawilgocenia i jego skutków były prowadzone prawidłowo i było w pełni uzasadnione. M.in. zastosowane osuszacze pozwoliły skrócić czas wysychania lokalu, a tym samym zminimalizować rozwój zagrzybienia (opinia biegłego z zakresu mykologii budowlanej – kk. 196-209). Nie można było podjąć innych działań niż te, które przedsięwzięła M. K. w celu minimalizacji rozwoju grzybów. Konieczny był demontaż zabudów meblowych, usunięcie parkietów i tynków z uwagi na porośnięcie przez grzyby pleśniowe. Demontaż ułatwiał też wysychanie murów i stropu. Działania podjęte przez M. K. przebiegały zgodnie ze sztuką i wiedzą budowlaną (opinia uzupełniająca – k. 233).

Wartość kosztorysowa wykonanych w mieszkaniu uzasadnionych i adekwatnych w stosunku do szkody robót (prace demontażowe, wymiana wyposażenia sanitarnego, wymiana osprzętu elektrycznego, kontrola pod kątem zawilgocenia, osuszanie i odgrzybianie, remont ścian, podłóg, prace malarskie, przy uwzględnieniu kosztów transportu, prób szczelności, zakupu nowych mebli, wywozu odpadów budowlanych) przy uwzględnieniu cen rynkowych, wg cen, narzutów i stawek na wrzesień 2020 roku, wynosi 211 773,17 zł netto (pierwotnie biegły przyjął kwotę 197 332,84 zł netto), tj. 228 715,02 zł brutto (opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego wraz z załącznikiem nr 1 do opinii – kosztorysem wartości odtworzeniowej – kk. 265-323; opinia uzupełniająca wraz z kosztorysem poprawionym – kk. 371-431).

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych do akt dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała i Sąd również nie znalazł podstaw do podważania ich wiarygodności z urzędu. Przedłożona do akt sprawy dokumentacja, potwierdzająca wszystkie poczynione przez powódkę działania oraz poniesione realnie koszty usunięcia skutków zalania jej mieszkania, stanowiła również bazę do poczynienia ustaleń przez biegłych w ramach sporządzanych przez nich opinii, bowiem ustalając stan faktyczny Sąd musiał oprzeć na opiniach biegłych posiadających wiedzę specjalistyczną (z zakresu mykologii budowlanej, budownictwa lądowego, sztuki meblarskiej) celem zweryfikowania celowości i zasadności poniesionych przez powódkę wydatków. Opinie te w ocenie Sądu zostały sporządzone rzetelnie, zgodnie ze standardami przyjętymi przy opracowywaniu tego rodzaju dokumentów. Zdaniem Sądu nie zachodziły żadne okoliczności podważające wiedzę, kompetencje, doświadczenie czy bezstronność wskazanych biegłych. Zeznania powódki Sąd uznał za wiarygodne, logiczne uzupełnienie tego, co wynika z pozostałego materiału dowodowego.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków zawnioskowanych przez powódkę (postanowienie – k. 155), uznając je za niepotrzebne, zmierzające do przedłużenia postępowania i mające udowodnić fakty, które w istocie podlegały udowodnieniu przez inne dowody – sam rozmiar poniesionych szkód, to, jakie prace zostały wykonane celem przywrócenia mieszkania do stanu sprzed szkody, zostało częściowo wykazane przedłożonymi do akt sprawy dokumentami, a niezbicie udowodnione na gruncie opinii biegłych, natomiast zbadanie, czy i w jakim wymiarze poniesione koszty były konieczne w celu zniwelowania skutków zalania, podlegało udowodnieniu wyłącznie na gruncie opinii biegłych.

Sąd pominął też wnioskowany przez pozwanego dowód z uzupełniających opinii biegłych (postanowienie – k. 439), jako zmierzający do rozstrzygnięcia kwestii już rozstrzygniętych, uznając dotychczas wydane opinie za w pełni wystarczające i wyjaśniające fakty mające dla sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Powódka dochodziła zapłaty kwoty 272 896,59 zł tytułem odszkodowania za koszty przywrócenia mieszkania przy ul. (...) w P. do stanu sprzed szkody zalaniowej, na podstawie zawartej z pozwanym umowy ubezpieczenia, a zatem także w oparciu o art. 805§1 k.c., przy uwzględnieniu też art. 361§1 i 363§1 k.c.

Art. 805§1 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia określonego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. W myśl art. 805§2 pkt 1 k.p.c. przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega na zapłacie odszkodowania za szkodę powstałą wskutek wypadku przewidzianego w umowie.

Art. 361§1 k.c. z kolei stanowi, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W myśl art. 363§1 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Pozwany nie kwestionował okoliczności zdarzenia ani swojej odpowiedzialności za szkodę. Zakwestionował jednak roszczenie w całości, podnosząc, że wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie w wysokości 27 729,07 zł pokrywa w całości szkodę powódki, tj. poniesione koszty z tytułu wykonanych czynności koniecznych do wykonania remontu lokalu. Podniósł, że przedstawiony przez powódkę kosztorys jest zawyżony w zakresie zastosowanych cen, jak i wykazu prac koniecznych do przywrócenia lokalu do stanu sprzed szkody. Zarzucił m.in., że powódka na podstawie tego kosztorysu domaga się zwrotu kosztów modernizacji lokalu, podczas gdy takie koszty nie są objęte zakresem ubezpieczenia, nie stanowią prac odtworzeniowych, ale ulepszenie przedmiotu ubezpieczenia. Taką modernizację stanowiła np. wymiana instalacji elektrycznej i wodnej. W ocenie pozwanego instalacje te nie zostały uszkodzone na skutek zalania i nie wymagały wymiany. Zarzucono też, że szkoda nie obejmuje kosztów zakupu osuszaczy, wykonania ekspertyzy mikologicznej, przeprowadzki, przewozu mienia ruchomego, kosztów wykonania oględzin i pomiarów wilgotności, wynajmu mieszkania zastępczego. Ponadto w jego ocenie niezasadne jest dochodzenie zwrotu kosztów prywatnej kalkulacji sporządzonej na zlecenie powódki, bowiem zgodnie z §13 ust. 3 OWU poszkodowany ponosi w całości koszty związane z powołaniem rzeczoznawcy celem ustalenia wysokości szkody.

Powódka natomiast swoje roszczenie pieniężne we wskazanej kwocie oparła w znacznej mierze na wykonanej na jej prywatne zlecenie ekspertyzie – kosztorysie na roboty związane ze szkodą powstałą w dniu 11 września 2020 roku, sporządzonym w dniu 22 lutego 2021 roku przez mgr inż. B. W.. Z kosztorysu wynika, że całość prac wiążących się z przywróceniem stanu lokalu i z wyniesieniem/zniszczeniem/utylizacją/zakupem nowych ruchomości, wiązała się z kwotą łączną 280 880,41 zł. Dodatkowymi kosztami, nieuwzględnionymi w tej ekspertyzie, były koszty wymiany instalacji elektrycznej i wodnej, z czego powódka żądała zwrotu kwoty 16 239,75 zł, na którą – jak wynikało z uzasadnienia pozwu – składały się kwoty:



2 152,50 zł tytułem kosztu demontażu instalacji wodnej po zalaniu (pozycja nr 1 faktury nr (...) – k. 61v.),



4 735,50 zł tytułem kosztu odbudowy instalacji wodnej po zalaniu z materiałem (pozycja nr 1 faktury nr (...) – k. 62),



3 351,75 zł tytułem kosztu prób ciśnieniowych instalacji wodnej i instalacji CO, (faktura nr (...) – k. 62v.),



6 000 zł za remont instalacji elektrycznej i teletechnicznej (faktura nr (...) – k. 63v.).

Nadto powódka dochodziła kosztów poniesionych na opłacenie ww. kosztorysu w kwocie 3 505,50 zł, wynikającej z faktury nr (...) za opracowanie kosztorysu na kwotę 1 845 zł brutto (faktura – k. 60v.), a także faktury nr (...) za weryfikację kosztorysu na kwotę 1 660,50 zł brutto (faktura – k. 61).

Wszystkie te koszty składały się na łączną kwotę 300 625,66 zł, zaś po uwzględnieniu wypłaconej już dobrowolnie przez pozwanego kwoty 23 009,36 zł, do zapłaty pozostaje 277 616,30 zł i takiej też kwoty dochodziła powódka na drodze sądowej.

W toku postępowania Sąd dopuścił dowody z opinii biegłych z zakresu: mykologii budowlanej, budownictwa lądowego oraz meblarstwa, z których wynika wyraźnie, że wszystkie czynności podjęte przez powódkę były uzasadnione, racjonalne i prowadziły do należytego usunięcia skutków zalania mieszkania przy ul. (...) w P.. Niewątpliwie konieczne było należyte osuszenie mieszkania i mebli (w tym uprzednie dokonanie koniecznych pomiarów i oględzin, rozbiórka mebli, zdjęcie parkietu), całkowita wymiana mebli (albowiem poziom uszkodzeń uniemożliwiał ich naprawę) i wykonanie innych prac remontowych (prace demontażowe, wymiana wyposażenia sanitarnego, wymiana osprzętu elektrycznego, kontrola pod kątem zawilgocenia, remont ścian, podłóg, prace malarskie, przy uwzględnieniu kosztów transportu, prób szczelności, wywozu odpadów budowlanych). W szczególności biegły z zakresu mykologii wyraźnie wskazał, że osuszanie mieszkania było prowadzone prawidłowo i było w pełni uzasadnione, a zastosowane osuszacze pozwoliły skrócić czas wysychania lokalu, a tym samym zminimalizować rozwój zagrzybienia. W świetle powyższego za niczym niepoparte, a wręcz zdumiewające Sąd uznał twierdzenia pozwanego, jakoby nie było w ogóle konieczności osuszania mieszkania powódki. Pozwany podnosił bowiem, że zewnętrzna firma na jego zlecenie wykonała pomiary wilgotności, podczas których stwierdzono „brak konieczności osuszania”, a dowodem na te twierdzenia miał być protokół z dnia 5 lutego 2021 roku (płyta CD – k. 138). Istotnie, osuszanie mieszkania trwało w okresie od 25 stycznia do 8 lutego 2021 roku, a zatem jeżeli firma dokonała na zlecenie pozwanego pomiaru wilgotności pod koniec tego okresu, kiedy efekty tego procesu były już widoczne, to rzeczywiście taki wniosek na dzień wykonania takiego pomiaru można było wysnuć, natomiast w świetle całokształtu materiału dowodowego, który obrazował znaczny poziom zawilgocenia i zagrzybienia mieszkania, zarzut ten wymykał się zasadom logicznego rozumowania. Jest on zaskakujący tym bardziej, że sam pozwany – w osobie swojego pracownika – w korespondencji mailowej z powódką potwierdził, że polisa (...) obejmuje koszty osuszania (wiadomość mailowa – k. 24).

W tym kontekście za całkowicie bezzasadne należało też uznać zarzuty pozwanego, że szkoda nie obejmuje „kosztów zakupu osuszaczy”, oględzin i pomiarów wilgotności, przeprowadzki, przewozu mienia ruchomego i wynajmu mieszkania zastępczego. Z dokumentów nie wynika, by powódka musiała nabyć na własność osuszacze, które zostały użyte do osuszania mieszkania, bowiem za wykonanie osuszania odpowiadała firma zewnętrzna. Powódka zakupiła co prawda oczyszczacz powietrza (faktura – k. 88v.), jednak nie wchodził on w skład sprzętu wykorzystywanego do osuszania, zaś z uwagi na zdawkowość i ogólnikowość tego zarzutu, nie sposób wywieść, czy dotyczył on akurat kwoty poniesionej tytułem zakupu tego oczyszczacza, a niezależnie od tego – zasadność jego użycia została uwzględniona w kosztorysie sporządzonym przez biegłego (k. 417). Za oczywiste i logiczne należy uznać też, że aby przeprowadzić osuszanie, należy uprzednio przeprowadzić stosowne oględziny i pomiary wilgotności, w związku z czym zasadność tych kosztów nie budziła wątpliwości Sądu. Oczywistym jest też, że aby przeprowadzić osuszanie, w pomieszczeniu nie mogą przebywać jego mieszkańcy, z uwagi na wzrost temperatury pomieszczenia spowodowany pracą urządzeń osuszających oraz duży hałas (oświadczenie firmy osuszającej – k. 82), a zatem nie sposób uznać, by koszty przeprowadzki, przewozu mienia ruchomego i wynajmu mieszkania zastępczego nie były w tej sytuacji konieczne i nie pozostawały w związku przyczynowo-skutkowym z usuwaniem skutków zalania (po myśli art. 361§1 k.c.).

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie obaliło także twierdzenia pozwanego, jakoby nie było konieczności całkowitej wymiany mebli, a jedynie ich naprawa, jako że część frontów mebli nie została uszkodzona. Biegły z zakresu meblarstwa wyraźnie wskazał, że z uwagi na poziom ich uszkodzeń, nie mogą one być naprawione, a powinny zostać wykonane od nowa. Z kolei biegły z zakresu mykologii budowlanej podkreślił, że rozwój wilgotności, zagrzybienia zarówno na ścianach, jak i zabudowach meblowych, był znaczący, a obecne zagrzybienie miało szkodliwy wpływ na zdrowie ludzkie i nie można było podjąć innych działań niż te, które przedsięwzięła M. K. w celu minimalizacji rozwoju zagrzybienia. Konieczny był demontaż zabudów meblowych, usunięcie parkietów i tynków, co jednocześnie ułatwiało wysychanie murów i stropu. W ocenie Sądu nie bez znaczenia pozostają również walory estetyczne, jakie niewątpliwie mają pełnić meble. Biegły rzeczoznawca meblowy wyraźnie wskazał, że ze względu na zasady stosowane w meblarstwie, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że nie dałoby się wykonać procesu lakierowania i fornirowania poszczególnych elementów tak, by osiągnąć zadowalające efekty, albowiem jednolitość kolorystyczna jest możliwa tylko przy wykonaniu wszystkich elementów w tym samym cyklu technologicznym.

Niezasadne były również twierdzenia pozwanego, jakoby wymiana instalacji elektrycznej i wodnej nie była konieczna, a stanowiła jedynie ulepszenie przedmiotu ubezpieczenia. Jak wykazały oględziny instalacji elektrycznej i teletechnicznej dokonane przez elektryka na zlecenie powódki, na skutek zalania mieszkania instalacja elektryczna uległa uszkodzeniu i nie nadawała się do eksploatacji. W puszkach instalacyjnych oraz gniazd wtyczkowych znajdowała się woda lub były one mocno zawilgocone, co mogło zagrażać zdrowiu i życiu. Była konieczność ich wymiany w całości. Również biegły z zakresu budownictwa lądowego uwzględnił w swoim kosztorysie koszty z tytułu wymiany osprzętu elektrycznego i kontroli pod kątem zawilgocenia (kk. 401-404).

Jedynym aspektem, w jakim należało się zgodzić ze stroną pozwaną, była kwestia żądania zwrotu kosztów wykonania prywatnej ekspertyzy – kosztorysu z dnia 22 lutego 2021 roku sporządzonego przez mgr inż. B. W.. Z §13 ust. 3 OWU jasno wynika, że ubezpieczony oraz (...) mogą co prawda powołać wspólnie „rzeczoznawcę opiniującego”, ale również każda ze stron może powołać własnego rzeczoznawcę, przy czym każda z nich ponosi koszty rzeczoznawcy, którego powołała. W konsekwencji należy uznać, że koszty wykonania na zlecenie powódki kosztorysu z 22 lutego 2021 roku pozostają w gestii powódki i nie podlegają zwrotowi od ubezpieczyciela.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe rozważania, w tym przede wszystkim fakt, iż jak wykazało postępowanie dowodowe, wszystkie poniesione przez powódkę koszty były racjonalne i uzasadnione, Sąd uznał po myśli art. 322 k.p.c., iż ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest nader utrudnione i oczywiście niecelowe, a zatem zachodzą podstawy do zasądzenia sumy pieniężnej co do zasady zgodnie z żądaniem powódki. Biegły z zakresu budownictwa lądowego co prawda ustalił wartość poniesionych robót na kwotę 228 715,02 zł, jednak biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, rozmiar dokonanych zniszczeń i podjętych przez powódkę koniecznych działań, w tym chociażby uwzględniając, że koszt przeprowadzki powódki w związku z osuszaniem nie został uwzględniony w kosztorysie sporządzonym przez biegłego, a Sąd uznaje również i te koszty za uzasadnione, należało uwzględnić roszczenie pieniężne powódki niemal w całości, oddalając powództwo jedynie co do kwoty 3 505,50 zł tytułem ceny kosztorysu na roboty związane ze szkodą sporządzonego na prywatne zlecenie powódki. Tym samym zasądzeniu podlegała kwota 269 391,09 zł.

W przedmiocie odsetek od tych kwot Sąd orzekł na podstawie art. 481§1 k.c. w zw. z art. 817§2 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu. Jak wynika z art. 817§2 k.c., gdyby wyjaśnienie w terminie 30 dni okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Skoro decyzją z dnia 22 stycznia 2021 roku pozwany ustalił wysokość odszkodowania na kwotę 23 009,36, to po 14 dniach od tej kwoty należy liczyć okres, w którym (...) S.A. pozostaje w opóźnieniu.

W konsekwencji Sąd orzekł jak w punkcie I-II sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98§1, §1 ¹, §3, art. 99 i art. 100 k.p.c. Sąd uznał, że skoro powództwo zostało oddalone w niewielkim wymiarze w stosunku do całości dochodzonego roszczenia, to po myśli art. 100 k.p.c. należało obciążyć pozwanego obowiązkiem pokrycia całości poniesionych przez powódkę kosztów procesu, na które złożyły się opłata od pozwu w wysokości 13 645 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 10 800 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 900 zł (kwit – k. 158) – łącznie 25 362 zł. Tak też orzeczono w punkcie III sentencji wyroku.

W przedmiocie nakazania pobrania nieuiszczonych kosztów sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. Na łączną kwotę 11 328 zł składały się części wynagrodzeń biegłych za sporządzenie opinii pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa w kwotach: 738,74 (postanowienie – k. 178), 2 662,66 zł (k. 212), 359,65 zł (k. 238), 5 240,27 zł (k. 330), 1 222,47 zł (k. 435) i 1 140,21 zł (k. 447).