Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

Protokolant: Jakub Wojdyna

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2025 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa Narodowego Funduszu Zdrowia

przeciwko (...) Poczta S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od (...) Poczta S.A. z siedzibą w W. na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia kwotę 289.776,26 zł (dwieście osiemdziesiąt dziewięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt sześć złotych dwadzieścia sześć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 68.184,92 zł (sześćdziesiąt osiem tysięcy sto osiemdziesiąt cztery złote dziewięćdziesiąt dwa grosze) od dnia 22 września 2016 r. do dnia zapłaty, od kwoty 4.760,61 zł (cztery tysiące siedemset sześćdziesiąt złotych sześćdziesiąt jeden groszy) od dnia 1 października 2016 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 216.830,73 zł (dwieście szesnaście tysięcy osiemset trzydzieści złotych siedemdziesiąt trzy grosze) od dnia 20 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od (...) Poczta S.A. z siedzibą w W. na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia kwotę 28.600,60 zł (dwadzieścia osiem tysięcy sześćset złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

Sygn. akt I C 116/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 czerwca 2017 r. powód Narodowy Fundusz Zdrowia, reprezentowany przez (...) Oddział Wojewódzki w W., wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. (obecnie (...) Poczta S.A. z siedzibą w W.) kwoty 289.776,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a.  od kwoty 68.184,92 zł od dnia 22 września 2016 r. do dnia zapłaty;

b.  od kwoty 4.760,61 zł od dnia 1 października 2016 r. do dnia zapłaty;

c.  od kwoty 216.830,73 zł od dnia 20 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty,

i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 17 grudnia 2015 r. – w wyniku przeprowadzenia postępowania o zamówienie publiczne w trybie przetargu nieograniczonego - zawarł z (...) S.A. z siedzibą w W. ( (...)) umowę nr (...), której przedmiotem było świadczenie usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym na rzecz powoda i jego pięciu delegatur. Umowa została zawarta na czas oznaczony od dnia następnego po wygaśnięciu umowy obowiązującej powoda z poprzednim wykonawcą do momentu wyczerpania maksymalnego wynagrodzenia określonego w umowie, tj. 1.363,698,27 zł, nie dłużej niż do 31 grudnia 2016 r. Pozwana rozpoczęła realizację umowy z dniem 1 stycznia 2016 r. Od początku usługi pocztowe wykonywane były nienależycie. Powód każdego dnia odbierał od adresatów przesyłek oraz pracowników skargi i reklamacje na jakość świadczonych przez pozwanego usług. Nieprawidłowości polegały przede wszystkim na braku pozostawiania zawiadomień o przesyłkach pocztowych u adresatów, tzw. awizo, co skutkowało przekraczaniem terminów doręczenia, doręczaniu przesyłek na nieprawidłowe adresy czy pozostawianiu przesyłek osobom nieuprawnionym. Pomimo wielu interwencji powoda, spotkań z przedstawicielami pozwanego i ich zapewnień o dołożeniu należytej staranności w celu poprawy świadczonych usług pocztowych – ich jakość nie uległa poprawie na przestrzeni kolejnych miesięcy (według stanu na dzień 22 lutego 2017 r. powód złożył pozwanemu 796 oficjalnych reklamacji). Pozwany uzasadniał nienależyte wykonywanie umowy brakiem doświadczenia i nieznajomością topografii przez doręczycieli.

Niespodziewanie, pismem z dnia 6 lipca 2016 r. pozwany poinformował, że na skutek działań innego operatora pocztowego prowadzona działalność gospodarcza stała się nierentowna, w związku z tym istnieje ryzyko zaprzestania wykonywania zawartej z powodem umowy z dniem 1 sierpnia 2016 r., mimo że nie było prawnie zastrzeżonej możliwości wypowiedzenia umowy przez pozwanego. Następnie, pismem z dnia 25 lipca 2016 r. pozwany złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dniem 1 sierpnia 2016 r., powołując jako podstawę odstąpienia przepis art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe, wskazując, że obszar wykonywania przez pozwanego działalności pocztowej ujawniony w rejestrze operatorów pocztowych jest inny niż określony w umowie i nie ma możliwości wykonywania usług w oparciu o umowę o współpracę. Z dniem 1 sierpnia 2016 r. pozwany zaprzestał wykonywania umowy.

Pismem z dnia 1 sierpnia 2016 r. powód złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia, a dniu 2 sierpnia 2016 r. powód podpisał umowę z innym operatorem – Poczta Polska S.A., ponosząc do końca 2016 r. wyższe koszty świadczonych usług niż wynikały z umowy zawartej z pozwanym, a różnica wynosiła łącznie 353.200,56 zł.

Pismem z 29 sierpnia 2016 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 68.184,92 zł tytułem kary umownej, informując jednocześnie o zatrzymaniu kwoty 68.184,91 zł stanowiącej wpłacone przez pozwanego zabezpieczenie należytego wykonania umowy. Następnie, pismem z dnia 31 marca 2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty 216.830,73 zł tytułem odszkodowania w zakresie przekraczającym wysokość kary umownej. Nadto powód dochodzi zapłaty kwoty 4.760,61 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia za usługi, które zostały przez powoda opłacone, a nie zostały wykonane przez pozwanego (pozwany nie podjął próby doręczenia przesyłek).

(pozew – k. 2-41)

Na rozprawie w dniu 11 lipca 2018 r. pełnomocnik pozwanego oświadczył, że w całości zaprzecza żądaniom i twierdzeniom wyrażonym w pozwie, z wyjątkiem okoliczności związanych z faktem zawarcia umowy i faktem odstąpienia przez pozwaną od tej umowy pismem z dnia 25 lipca 2016 r. ze skutkiem na 1 sierpnia 2016 r. W ocenie pozwanego, naliczenie kary umownej było bezzasadne, bowiem nastąpiło po odstąpieniu od umowy przez pozwanego, ponadto brak było umownych przesłanek do naliczenia kary. Zdaniem pozwanego, brak było przesłanki winy po jego stronie, ponieważ odstąpienie od umowy nastąpiło na skutek bardzo agresywnych działań Poczty Polskiej. Poczta Polska oferowała na usługi ogólnodostępne ceny znacznie poniżej cen określonych w cenniku usług powszechnych, co prowadziło do eliminacji pozwanej z rynku. Żądanie zapłaty kwoty 4.760,61 zł także było, zdaniem pozwanego, niezasadne. Pełnomocnik pozwanego wniósł o zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

(protokół rozprawy z dnia 11 lipca 2018 r. – protokół skrócony – k. 670-674)

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 grudnia 2015 r. pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia - (...) Oddziałem Wojewódzkim, jako zamawiającym, a (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: (...)), jako wykonawcą, w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, zawarto umowę nr (...). Przedmiotem umowy było świadczenie usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym na rzecz (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) oraz jego pięciu delegatur. Zakres usług obejmował przyjmowanie, przemieszczanie i doręczanie przesyłek pocztowych oraz ich ewentualnych zwrotów do nadawcy po wyczerpaniu możliwości ich doręczenia lub wydania odbiorcy oraz usługi listowe „opłata przerzucona na adresata”. Umowa obejmowała przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym (zwykłe, zwykłe priorytetowe, polecone, polecone priorytetowe, polecone z usługą „zwrotne potwierdzenie odbioru”.

Zgodnie z § 1 ust. 4 wykonawca ( (...)) oświadczył, że posiada kwalifikacje i uprawnienia wymagane do należytego wykonania przedmiotu umowy i zobowiązał się do realizacji umowy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym zgodnie z ustawą z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe oraz wymogami przewidzianymi w przepisach prawa dla realizacji usług będących przedmiotem umowy. W § 1 ust. 6 wykonawca oświadczył, że jest świadomy tego, że należyte wykonanie przez niego umowy ma kluczowe znaczenie dla prowadzenia ustawowej działalności zamawiającego, a tym jest niezbędne do wywiązywania się przez Zamawiającego z jego obowiązków wobec innych podmiotów.

Umowa miała być realizowana od dnia następnego po wygaśnięciu obowiązującej zamawiającego umowy, jednak nie później niż od dnia 1 stycznia 2016 r., do momentu wyczerpania maksymalnego wynagrodzenia brutto (1.363.698,27 zł), lecz nie dłużej niż do 31 grudnia 2016 r., w zależności od tego, co nastąpi wcześniej (§ 1 ust. 8).

Strony ustaliły, że rozliczenia z tytułu realizacji przedmiotu umowy dokonywane będą za okresy miesięczne, po zakończeniu każdego miesiąca kalendarzowego. Do obliczenia należności wykonawcy stosowane miały być ceny jednostkowe podane w formularzu złożonym wraz z ofertą przez wykonawcę (§ 4 ust. 3 i 4).

Zgodnie z § 7 ust. 1 wykonawca miał wnieść zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości 5% wynagrodzenia brutto, o którym mowa w § 4 ust. 1, tj. 68.184,91 zł.

W § 6 ust. 1 wskazano, że w razie rozwiązania umowy z przyczyn określonych w § 8 ust. 1 i 3 umowy, wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 10% kwoty, o której mowa w § 4 ust. 1 (maksymalne wynagrodzenie, to jest 1.363.698,27 zł brutto). Zgodnie zaś z § 6 ust. 2 w przypadku utraty, ubytku, uszkodzenia przesyłki bądź niewykonania lub nienależytego wykonania przedmiotu zamówienia, wykonawca zapłaci zamawiającemu należne odszkodowanie i inne roszczenia, zgodnie z przepisami rozdziału 8 ustawy Prawo pocztowe. W § 6 ust. 5 zastrzeżono, że zamawiającemu przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania przewyższającego wysokość zastrzeżonych kar umownych na zasadach ogólnych.

Stosownie do § 8 ust. 1 zamawiający zastrzegł sobie możliwość rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w przypadku „wykonywania usługi przez wykonawcę niezgodnie z warunkami umowy”. W takim przypadku, zgodnie z § 8 ust. 2, zamawiający miał wyznaczyć termin, do którego wykonawca ma obowiązek realizować przedmiot zamówienia, a wypłata wynagrodzenia nastąpić miała proporcjonalnie do okresu świadczonej usługi.

Zgodnie z § 8 ust. 3 zamawiający mógł rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku wykreślenia wykonawcy z rejestru operatorów pocztowych, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. 2012 poz. 1529). Zamawiający mógł również odstąpić od umowy w razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili jej zawarcia. W takim przypadku wykonawca mógł żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego z tytułu wykonania części umowy, lub częściowego zwrotu kosztów poniesionych na wykonanie części umowy, jeśli nie przekraczają one wartości tej części. (ust. 4) Zamawiający mógł również wypowiedzieć umowę w przypadku gdy odpowiednie władze dokonają zmian przepisów prawa dotyczących przedmiotu umowy, które to zmiany będą miały lub mogą mieć wpływ na obowiązywanie niniejszej umowy, lub potrzeby Zamawiającego w zakresie jej przedmiotu. (ust. 5).

W sprawach nieuregulowanych w umowie zastosowanie miały mieć przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, Kodeksu cywilnego i ustawy Prawo pocztowe (§ 16).

(okoliczności bezsporne, umowa nr (...) z załącznikiem nr 1 – wykaz przesyłek, wagi oraz cen jednostkowych – k. 47-57)

W toku postępowania przetargowego, oferta złożona przez (...) Grupę (...) okazała się najkorzystniejsza ze względu na dużo niższe stawki niż oferowane przez konkurencję.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto zeznania świadka K. N. - protokół rozprawy z 11 lipca 2018 r., min. 00:13:45 i n., protokół skrócony, k. 671-673)

Zgodnie z postanowieniami umowy (...) wpłaciła na rachunek bankowy (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) kwotę 68.184,91 zł tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

(okoliczność bezsporna)

Od samego początku obowiązywania umowy usługi pocztowe wykonywane były przez (...) nienależycie. Pracownicy (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) codziennie odbierali liczne skargi dotyczące niskiej jakości świadczonych przez (...) usług. Nieprawidłowości polegały m.in. na braku pozostawiania zawiadomień o przesyłkach pocztowych u adresatów (tzw. awizo), co skutkowało przekraczaniem terminów na odbiór przesyłek przez ich adresatów. Nadto, przesyłki doręczane były na nieprawidłowe adresy albo pozostawiane osobom nieuprawnionym. Pracownicy (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) pozostawali w stałym kontakcie z wyznaczonymi pracownikami (...) w celu wyjaśniania zgłaszanych interwencji i poprawy jakości świadczonych usług. Oddział oddelegował kilku pracowników celem pomocy (...) w wykonywaniu umowy.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto zeznania świadków: K. N. – protokół rozprawy z 11 lipca 2018 r., min. 00:13:45 i n., protokół skrócony, k. 671-673, H. S. - protokół rozprawy z 11 lipca 2018 r., min. 00:32:50 i n., protokół skrócony, k. 673-674, K. B. – protokół rozprawy z 6 grudnia 2018 r., min. 00:04:59 i n., protokół skrócony, k. 696-696v, I. S. - protokół rozprawy z 6 grudnia 2018 r., min. 00:14:40 i n., protokół skrócony, k. 696v-697, M. A. – protokół rozprawy z 12 września 2019 r., min. 00:07:26 i n., protokół skrócony – k. 734v-735, D. W. - protokół rozprawy z 12 września 2019 r., min.00:25:28 i n., protokół skrócony – k. 735-735v, przykładowe kopie pism adresatów zawierających skargi składane do NFZ dotyczące jakości świadczonych przez (...) usług pocztowych – k. 71 i n.)

W dniu 20 stycznia 2016 r. odbyło się pierwsze spotkanie pomiędzy pracownikami Oddziału (...) i (...), podczas którego wezwano wykonawcę do podjęcia działań zmierzających do prawidłowego realizowania umowy. Kolejne spotkanie odbyło się 26 stycznia 2016 r. Omówiono zgłaszane problemy, dotyczące przede wszystkim: działania systemu „śledzenie przesyłek”, braku awizowania przesyłek, przekraczania terminu doręczania korespondencji, przypadków braku prawidłowo wypełnionego „zwrotnego potwierdzenia odbioru”, zwrotu przesyłek z klauzulą „opłata przerzucona na adresata”, zwrotu przesyłek niedoręczonych z powodu „błędnego adresu”. Przedstawiono zagrożenia płynące z braku prawidłowego realizowania usług pocztowych przez wykonawcę i wezwano do niezwłocznej poprawy realizacji powierzonych zadań.

W kolejnych miesiącach przedstawiciele (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) podejmowali liczne próby wyegzekwowania należytego wykonywania umowy przez (...). Uwagi zwracane były przedstawicielom (...) zarówno mailowo jak i telefonicznie. (...) Oddział Wojewódzki (...) w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 22 lutego 2016 r. złożył do (...) 796 oficjalnych reklamacji.

W okresie od marca do maja 2016 r. do (...) Oddziału (...) wróciło ponad 1100 przesyłek z potwierdzonymi skierowaniami na leczenie uzdrowiskowe. Skierowania zostały zwrócone po terminie rozpoczęcia turnusu lub w terminie z nim graniczącym, uniemożliwiając tym samym wykorzystanie miejsca w turnusie przez innego świadczeniobiorcę.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto korespondencja mailowa – mail z dnia 22.01.2016 r. – k. 413 i n., protokół z 26.01.2016 r. ze spotkania dotyczącego realizacji umowy – k. 146-148, protokół z 23.02.2016 r. – k. 149-150v, wezwanie do należytego wykonywania umowy z 23.02.2016 r. – k. 155, notatka służbowa z 08.03.2016 r. – k. 157, notatki służbowe - k. 159-165, 174, płyta CD – k. 178, przykładowe rozstrzygnięcia reklamacji – k. 180-330, notatka służbowa z 14.06.2016 r. – k. 176)

Pismem z dnia 6 lipca 2016 r. (...) S.A. poinformowało (...) Oddział Wojewódzki (...), że na skutek działań Poczty Polskiej S.A. – polegających na niezgodnym z prawem zaniżaniu cen usług pocztowych, mających w ocenie (...) na celu ograniczenie lub wręcz wyeliminowanie konkurencji na rynku przesyłek listowych - znacząco zmieniły się warunki wykonywania działalności w tym rynku. W konsekwencji, wykonywanie umów o świadczenie usług pocztowych okazało się dla (...) nierentowne. W związku z powyższym (...) poinformowało, iż istnieje realne ryzyko braku możliwości realizowania usług pocztowych na rzecz (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) począwszy od 1 sierpnia 2016 r. Poproszono o podjęcie przez zamawiającego niezwłocznych działań, mających na celu zabezpieczenie możliwości świadczenia usług przez innego operatora w przypadku braku możliwości realizowania przez (...) usług od sierpnia 2016 r.

(okoliczność bezsporna, pismo (...) z 6 lipca 2016 r. – k. 338)

W dniu 14 lipca 2016 r. w siedzibie (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) odbyło się spotkanie, w którym wzięli udział przedstawiciele stron. Powtórzono wówczas uzasadnienie dla prawdopodobnego zakończenia świadczenia usług przez (...) wynikające z nierentowności. Przedstawiciel (...) wskazał, że spółka jest świadoma kar umownych, jakie mogą zostać naliczone w związku z rozwiązaniem umowy i „ich nie unika”. Przedstawiciele

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: protokół spotkania z 14.07.2016 r. – k. 342-343)

Pismem z dnia 25 lipca 2016 r. (...) złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy o świadczenie usług pocztowych na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 listopada
2012 r. Prawo pocztowe, z dniem 1 sierpnia 2016 r. Tytułem wyjaśnienia, wskazano, że obszar wykonywania przez (...) działalności pocztowej ujawniony w rejestrze operatorów pocztowych jest inny niż obszar określony w umowie o świadczenie usług pocztowych. Wskazano, że podjęto próbę zawarcia z Pocztą Polską umowy o współpracę, jednak Poczta Polska odmówiła jej zawarcia, pomimo że ograniczenie obszaru świadczenia usług jest wynikiem nielegalnych działań Poczty Polskiej S.A. – tzw. dumpingu.

(okoliczność bezsporna, nadto: oświadczenie z 25 lipca 2016 r. – k. 349)

Pismem z 28 lipca 2016 r. (...) Oddział Wojewódzki (...) wskazał, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy jest bezskuteczne, w szczególności zostało złożone w celu ominięcia przepisów ustawy Prawo pocztowe oraz postanowień umowy, i z tej przyczyny nie może prowadzić do rozwiązania umowy, w związku z czym wezwano (...) S.A. do realizacji umowy nr (...) w dalszym ciągu, zgodnie z jej postanowieniami.

(okoliczność niezaprzeczona, nadto: pismo (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) z 28.07.2016 r. – k. 357)

Do końca lipca 2016 r. (...) Oddział Wojewódzki (...) nadawał przesyłki w placówkach InPost, a (...) z tego tytułu wystawiała powodowi faktury (...)., które ten opłacił. Nie wszystkie nadane przesyłki zostały jednak doręczone zgodnie z umową. (...) odstąpiła od podjęcia próby doręczenia części przesyłek i zwróciła je do (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) w dniach 8 sierpnia, 24 sierpnia, 31 sierpnia, 1 września i 8 września 2016 r. Suma należności naliczonych i pobranych przez (...) w ramach ww. faktur pomimo niewykonania usługi wynosiła 4.760,61 zł.

(okoliczności niezaprzeczona, nadto: korespondencja mailowa -k. 480-484, faktury wraz z poleceniami przelewów – k. 444-461, opinia biegłego z zakresu finansów, ekonomii i bankowości – k. 783-786)

W dniu 1 sierpnia 2016 r. pracownikom powoda w placówkach InPost odmawiano już przyjęcia przesyłek, powołując się na wygaśnięcie umowy. (...) Oddział Wojewódzki (...) tego samego dnia złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy nr (...) bez wypowiedzenia.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: notatki służbowe pracowników – k. 361-369, oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z dnia 01.08.2016 r. – k. 372-373v)

Pismem z dnia 4 sierpnia 2016 r. (...) S.A. podtrzymało dotychczasowe stanowisko w przedmiocie skuteczności i zasadności odstąpienia od umowy. Wskazano, że konieczność ograniczenia ujawnionego w rejestrze operatorów pocztowych zakresu terytorialnego działalności (...) była konsekwencją niezgodnych z prawem zachowań konkurencji (...) i że (...) informowało o tym zamawiającego jeszcze przed dokonaniem tej zmiany.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: pismo z 04.08.2016 r. – 376-376v)

Pismem z dnia 29 sierpnia 2016 r. (...) Oddział Wojewódzki (...) wezwał (...) S.A. do zapłaty kwoty 68.184,92 zł tytułem kary umownej w terminie 21 dni od daty doręczenia wezwania, jednocześnie informując o zatrzymaniu i zaliczeniu zabezpieczenia należytego wykonania umowy w kwocie 68.184,91 zł tytułem pozostałej części kary umownej, należnej zamawiającemu w całkowitej wysokości 136.369,83 zł. Wezwanie zostało odebrane przez (...) w dniu 31 sierpnia 2016 r.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: wezwanie do zapłaty – k. 379-379v, potwierdzenie odbioru – k. 380-380v)

W dniu 2 sierpnia 2016 r. pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia reprezentowanym przez (...) Oddział Wojewódzki a Pocztą Polską S.A. została zawarta umowa nr (...), w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki. Przedmiotem umowy było świadczenie usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym na rzecz (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) oraz jego pięciu delegatur. Wykaz przesyłek, ich wagi oraz cen jednostkowych stanowił załącznik nr 1 do umowy.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: umowa nr (...) – k. 386-394, Załącznik nr 1 – k. 395-398)

Od dnia 2 sierpnia 2016 r. usługi pocztowe dla (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) świadczyła Poczta Polska S.A. według stawek uzgodnionych w ww. umowie. Jednocześnie, powód przystąpił do przygotowywania przetargu nieograniczonego, po ogłoszeniu którego, wpłynęła jedna oferta, a w dniu 6 października 2016 r. została podpisana umowa z nowym wykonawcą - Poczta Polska S.A.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: umowa nr (...) – k. 408-416, załącznik – wykaz cen – k. 417-420)

Zarówno umowa zawarta z Pocztą Polską S.A. w trybie zamówienia z wolnej ręki, jak i kolejna umowa zawarta w trybie przetargu nieograniczonego, przewidywała stawki wynagrodzenia wyższe aniżeli wynikające z umowy nr (...) zawartej z (...). Nadwyżka, jaką (...) Oddział Wojewódzki (...) musiał uiścić od sierpnia do końca grudnia 2016 r., wyniosła 353.200,56 zł.

( okoliczności niezaprzeczone, nadto: umowa nr (...) – k. 386-394, Załącznik nr 1 – k. 395-398, umowa nr (...) – k. 408-416, załącznik – wykaz cen – k. 417-420, opinia biegłego z zakresu finansów, ekonomii i bankowości – k. 783-786)

Pismem z dnia 29 sierpnia 2016 r. (...) Oddział Wojewódzki (...) wezwał (...) S.A. do zapłaty kwoty 68.184,92 zł tytułem kary umownej w terminie 21 dni od daty doręczenia wezwania, jednocześnie informując o zatrzymaniu i zaliczeniu zabezpieczenia należytego wykonania umowy w kwocie 68.184,91 zł tytułem pozostałej części kary umownej, należnej zamawiającemu w całkowitej wysokości 136.369,83 zł. Wezwanie zostało odebrane przez (...) w dniu 31 sierpnia 2016 r.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: wezwanie do zapłaty – k. 379-379v, potwierdzenie odbioru – k. 380-380v)

Pismem z dnia 13 września 2016 r. (...) Oddział Wojewódzki (...) wezwał (...) S.A. do zapłaty w terminie 14 dni kwoty 4.760,61 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia pobranego przez (...) za wykonanie usług, które nie zostały zrealizowane. Wezwanie zostało doręczone w dniu 14 września 2016 r. Z kolei pismem z dnia 31 marca 2017 r. (...) Oddział Wojewódzki (...) wezwał (...) S.A. do zapłaty kwoty 216.830,73 zł tytułem naprawienia szkody, którą poniósł jako zamawiający w związku z rozwiązaniem umowy nr (...) – w terminie 14 dni od daty doręczenia wezwania. Wezwanie zostało doręczone (...) w dniu 5 kwietnia 2017 r.

(okoliczności niezaprzeczone, nadto: wezwanie z 13.09.2016 r. – k. 463-465, potwierdzenie odbioru – k. 468, wezwanie z 31.03.2017 r. – k. 425-428, potwierdzenie odbioru – k. 437)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w całości zgodnie z twierdzeniami powoda.

Część okoliczności okazała się bezsporna – jak chociażby sam fakt zawarcia przedmiotowej w sprawie umowy, tryb jej zawarcia, treść tej umowy, a także fakt złożenia najpierw przez pozwanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy, a następnie przez powoda oświadczenia o rozwiązaniu umowy bez okresu wypowiedzenia. Na te okoliczności przedstawione zostały nadto dowody z dokumentów. Poza sporem było także, że począwszy od 1 sierpnia 2016 r. pozwany zaprzestał wykonywania umowy.

Pozostałe okoliczności ustalone zostały przez Sąd w oparciu o twierdzenia powoda, którym pozwany skutecznie nie zaprzeczył, a przy tym znajdowały oparcie w wiarygodnych zeznaniach świadków i w dowodach z dokumentów.

Należało zauważyć, że odpowiedź na pozew złożona przez pozwanego została zwrócona, wobec czego pismo to traktowane jest tak, jakby nigdy nie zostało złożone. Co się tyczy oświadczenia pełnomocnika pozwanego na rozprawie 11 lipca 2018 r. co do tego, że zaprzecza twierdzeniom powoda przywołanym w pozwie, niezależnie od stopnia ogólności tego oświadczenia, należało uznać je za spóźnione i jako takie podlegało pominięciu na podstawie art. 207 § 6 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do 6 listopada 2019 r.

Sąd miał na względzie to, że postępowanie w tej sprawie zostało zainicjowane jeszcze przed nowelizacją przepisów kodeksu postępowania cywilnego na podstawie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469). Tak w dacie złożenia pozwu (28 czerwca 2017r.), jak i w dacie rozprawy 11 lipca 2018 r. obowiązywał art. 207 k.p.c. Zmiana przepisów k.p.c. dokonana nowelą z dnia 4 lipca 2019 r. nie oznacza, że wobec uchylenia art. 207 k.p.c. w sprawach zainicjowanych wcześniej twierdzenia i wnioski dowodowe mogą być składane w sposób dowolny. W ocenie Sądu, przepis art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej przemawia za przyjęciem, że zastosowanie w sprawie znajdował art. 207 § 6 k.p.c. w brzmieniu sprzed 7 listopada 2019 r. w zakresie skutków niepowołania przez pozwanego twierdzeń i dowodów w terminie zakreślonym do złożenia odpowiedzi na pozew.

Niezależnie od tego, wypada zauważyć, że okoliczności odnoszące się do nieprawidłowości w wykonywaniu usług pocztowych przez (...), występujących wedle twierdzeń powoda od samego początku wykonywania przedmiotowej w sprawie umowy, nie miały kluczowego znaczenia dla uznania zasadności powództwa. Poza sporem było przecież, że począwszy od 1 sierpnia 2016 r. pozwany w ogóle zaprzestał świadczenia usług na rzecz powoda. Sporna pomiędzy stronami była kwestia skuteczności odstąpienia od umowy przez pozwanego jako wykonawcę, natomiast sam fakt, że umowa nie była wykonywana od 1 sierpnia 2016 r. nie był sporny. Skoro zaś Sąd ocenił, że brak było podstaw do odstąpienia od umowy przez pozwanego i że w efekcie umowa nadal obowiązywała strony po złożeniu przez pozwanego oświadczenia o odstąpieniu, zaniechanie świadczenia usług objętych umową w dniu 1 sierpnia 2016 r. samo w sobie stanowiło nienależyte wykonanie umowy, uprawniające powoda do jej rozwiązania i dochodzenia zapłaty kary umownej oraz naprawienia poniesionej szkody.

Wysokość szkody wyliczona przez powoda nie była kwestionowana przez pozwanego (na rozprawie w dniu 11 lipca 2018 r. oraz w dalszym toku postępowania pozwany kwestionował powództwo co do zasady, argumentując, że doszło do skutecznego odstąpienia od umowy przed złożeniem przez powoda oświadczenia o rozwiązaniu umowy, nie zgłaszano natomiast żadnych zastrzeżeń co do wyliczenia szkody). Nadto, znajdowała ona potwierdzenie w dowodach z dokumentów i w opinii biegłego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Powód w niniejszym postępowaniu dochodził od pozwanego zapłaty tytułem kary umownej oraz - w zakresie przenoszącym wysokość zastrzeżonej kary umownej - naprawienia szkody poniesionej na skutek nienależytego wykonania umowy przez pozwanego jako wykonawcę.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagała kwestia skuteczności odstąpienia od umowy przez pozwanego.

Umowa nr (...) zawarta została w wyniku przeprowadzenia postępowania o zamówienie publiczne w trybie przetargu nieograniczonego. Zastosowanie mają więc przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2015 r., poz. 2164). Poza sporem było, że sama umowa nie przewidywała prawa odstąpienia od niej przez wykonawcę. Nie ulegało także wątpliwości, że na gruncie ustawy Prawo zamówień publicznych (według stanu na dzień zawierania umowy) uprawnienie do odstąpienia od umowy zostało przyznane wyłącznie zamawiającemu. Art. 145 tej ustawy stanowił:

1. W razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, zamawiający może odstąpić od umowy w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o tych okolicznościach.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wykonawca może żądać wyłącznie wynagrodzenia należnego z tytułu wykonania części umowy.

Jako podstawę odstąpienia od umowy pozwany wskazał art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012, poz. 1529). Zgodnie z art. 16 Prawa pocztowego:

1. Operator pocztowy odmawia zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej albo może odstąpić od umowy, jeżeli:

1) nie są spełnione przez nadawcę wymagania dotyczące świadczenia usług pocztowych określone w ustawie lub w przepisach wydanych na jej podstawie, a także w regulaminie świadczenia usług pocztowych;

2) zawartość lub opakowanie przesyłki pocztowej naraża osoby trzecie lub operatora pocztowego na szkodę;

3) na opakowaniu przesyłki pocztowej lub w widocznej części jej zawartości znajdują się napisy, wizerunki, rysunki lub inne znaki graficzne naruszające prawo lub znaki opłaty pocztowej niespełniające wymagań określonych w ustawie;

4) usługa pocztowa miałaby być wykonywana w całości lub w części na obszarze nieobjętym wpisem do rejestru, chyba że operator pocztowy zawarł umowę o współpracę umożliwiającą wykonanie usługi poza tym obszarem ;

5) przyjmowanie lub przemieszczanie przesyłki pocztowej jest zabronione na podstawie odrębnych przepisów.

2. Operator pocztowy może ponadto:

1) odmówić zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej, jeżeli przesyłka pocztowa nie spełnia określonych przez operatora pocztowego warunków wymaganych do zawarcia umowy;

2) odstąpić od umowy o świadczenie usługi pocztowej, jeżeli przesyłka pocztowa nie spełnia warunków określonych w umowie.

3. W przypadku odstąpienia przez operatora pocztowego, z przyczyn określonych w ust. 1 lub ust. 2 pkt 2, od umowy o świadczenie usługi pocztowej przyjętą przesyłkę pocztową zwraca się nadawcy na jego koszt oraz dokonuje się zwrotu pobranej opłaty za usługę pocztową.

4. W przypadku odstąpienia przez operatora pocztowego, z przyczyny określonej w ust. 1 pkt 4, od umowy o świadczenie usługi pocztowej zawartej w sposób, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 2:

1) nadawcę obciąża się kosztami zwrotu przyjętej przesyłki pocztowej, jeżeli operator pocztowy umieścił na nadawczej skrzynce pocztowej informację o obszarze doręczania przesyłek listowych wrzuconych do skrzynki, o ile obszar ten jest ograniczony;

2) pobrana opłata za usługę pocztową podlega zwrotowi, jeżeli operator pocztowy nie umieścił na nadawczej skrzynce pocztowej informacji, o której mowa w pkt 1.

5. Do zwrotu przesyłki pocztowej stosuje się odpowiednio przepisy art. 31-33.

W ocenie Sądu przepis przywołany przez pozwanego nie mógł stanowić podstawy dla skutecznego odstąpienia od umowy w okolicznościach niniejszej sprawy. Wykładnia art. 16 Prawa pocztowego nie może być przeprowadzana w oderwaniu od przepisów wcześniejszych w ramach tego samego rozdziału zatytułowanego „Świadczenie usług pocztowych”, to jest art. 14 i 15. I tak, zgodnie z art. 14 Prawa pocztowego:

Świadczenie usług pocztowych odbywa się na podstawie:

1) umów o świadczenie usług pocztowych zawieranych między nadawcami a operatorami pocztowymi;

2) umów o współpracę zawieranych między operatorami pocztowymi.

Z kolei art. 15 Prawa pocztowego stanowi:

1. Zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej następuje w szczególności przez:

1) przyjęcie przez operatora pocztowego przesyłki pocztowej do przemieszczenia i doręczenia;

2) wrzucenie przesyłki listowej, z wyłączeniem przesyłek rejestrowanych oraz podlegających ustawowemu zwolnieniu z opłat pocztowych, do nadawczej skrzynki pocztowej operatora pocztowego;

3) przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu pocztowego, z tym że do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie jest uprawniony operator wyznaczony.

2. Operator wyznaczony jest obowiązany do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie.

Z uwagi na przewidziane w art. 15 Prawa pocztowego sposoby zawarcia umowy pomiędzy nadawcą a operatorem pocztowym, ustawodawca przewidział w art. 16 Prawa pocztowego prawo odstąpienia od umowy przez operatora pocztowego (vide w tym zakresie M. Gaj, T. Laprus-Bałuka, A. Zaborowska, Prawo pocztowe. Komentarz, wyd. 1, 2017, Legalis). Tymczasem w okolicznościach tej sprawy do zawarcia umowy przez strony doszło w drodze przetargu publicznego nieograniczonego. Pozwana spółka złożyła ofertę, obejmującą wykonywanie usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym, zgodnie z zakresem wskazanym w ogłoszeniu o przetargu, co znalazło następnie odzwierciedlenie w treści umowy.

Natomiast gdyby nawet przyjąć, że art. 16 ust. 1 pkt 4 Prawa pocztowego teoretycznie mógłby stanowić podstawę odstąpienia od przedmiotowej w sprawie umowy, to skorzystanie z tego uprawnienia przez pozwanego należałoby zakwalifikować jako próbę obejścia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, które regulują sytuacje, w jakich umowa zawarta w tym trybie może zakończyć się przed założonym terminem, a które nie przyznają wykonawcy prawa odstąpienia od takiej umowy.

Niezależnie od tego, w okolicznościach tej sprawy złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy należało uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W orzecznictwie i doktrynie przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady postępowania, które w danych warunkach nakazują uczciwe i rzetelne odnoszenie się do partnera umowy. W klasycznej interpretacji zasady te oznaczają rzetelność i lojalność w stosunku do partnera umowy, przestrzeganie reguł kupieckiej rzetelności i uczciwości, których należy wymagać od przedsiębiorcy profesjonalnego (wyrok Sądu Najwyższego z 02.10.2003 r., V CK 241/02, LEX nr 175961; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 04.08.2014 r., I ACa 143/14, LEX nr 1504397, za: A. Janas [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 58). W relacjach kontraktowych zasady współżycia społecznego wyrażają więc nakaz obiektywnego i uczciwego postępowania stron umowy, poszanowania uzasadnionych interesów drugiej strony i unikania działań, które naruszałyby te interesy. Brak respektu dla nich powoduje utratę zaufania oraz destabilizację stosunków gospodarczych (wyrok Sądu Najwyższego z 22.06.2010 r., IV CSK 555/09, LEX nr 603535).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej, wypada zwrócić uwagę na wpływ wykonywania przez pozwanego przedmiotowej umowy na prawidłowość wykonywania przez powoda jego zobowiązań ustawowych. Korespondencja nadawana przez NFZ zawiera co do zasady dane wrażliwe, dotyczące stanu zdrowia pacjentów, przebytych przez nich chorób, stosowanych leków. Zwrócić należy również uwagę, że adresatami przesyłek nadawanych przez NFZ jest specyficzna grupa interesantów. Są to często osoby starsze, chore, oczekujące na dokumentację o istotnym znaczeniu, korespondencję terminową związaną z leczeniem oraz refundacją kosztów świadczeń medycznych. Wykonawca, podpisując umowę (a uprzednio przecież składając ofertę), oświadczył, że jest świadomy tego, iż należyte wykonanie umowy ma kluczowe znaczenie dla prowadzenia ustawowej działalności powoda i tym samym jest niezbędne do wywiązywania się z jego obowiązków wobec innych podmiotów.

Pozwany świadomie i z własnej inicjatywy wziął udział w przetargu ogłoszonym przez powoda. Jako profesjonalista, powinien zdawać sobie sprawę z powinności wywiązania się ze zobowiązań wynikających z umowy zawartej z zamawiającym. Tymczasem, pozwany nie tylko od początku obowiązywania umowy nie radził sobie z wykonywaniem na rzecz powoda usług pocztowych zgodnie z umową (usługi świadczone były w sposób nienależyty), ale nadto – stwierdziwszy, że działalność na tym obszarze nie jest tak rentowna jak pierwotnie zakładał – zdecydował o całkowitym zaprzestaniu wykonywania umowy. W sytuacji gdy powód nie wyraził zgody na rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron, pozwany podjął próbę „uwolnienia się od zobowiązania” w inny sposób. Otóż pozwany własnymi działaniami doprowadził do zmiany wpisu w rejestrze operatorów pocztowych w odniesieniu do obszaru wykonywania działalności pocztowej (przy czym nie wynika z akt sprawy, na czym owa zmiana polegała), po czym wskazał ową zmianę jako podstawę odstąpienia od umowy zawartej z powodem. Takie postępowanie operatora pocztowego nie może zyskać aprobaty i być traktowane jako uprawnione.

Z tych przyczyn czynność pozwanego polegająca na odstąpieniu od umowy, nawet gdyby uznać, że mogła znajdować uzasadnienie w brzmieniu art. 16 ust. 1 pkt 4 Prawa pocztowego, okazałaby się nieważna na podstawie art. 58 § 1 k.c. lub art. 58 § 2 k.c. Z kolei zaś, jeśli by uznać nawet, że wskazane podstawy nieważności owej czynności nie zachodzą, to – zdaniem Sądu – należałoby ją zakwalifikować jako nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art. 5 k.c.

W świetle powyższego, oświadczenie pozwanego z dnia 25 lipca 2016 r. o odstąpieniu od umowy nie miało wpływu na byt prawny przedmiotowej w sprawie umowy. Powód zatem był uprawniony do złożenia w dniu 1 sierpnia 2016 r. oświadczenia o rozwiązaniu umowy z powołaniem się na zapis § 8 ust. 1, który przyznawał zamawiającemu takie uprawnienie w przypadku „wykonywania usługi przez wykonawcę niezgodnie z warunkami umowy”. W piśmie z dnia 1 sierpnia 2016 r. powód wskazał na brak możliwości nadania przesyłek w dniu 1 sierpnia 2016 r. z uwagi na odmowę wykonania usługi przez pracowników pozwanego z powołaniem się na wygaśnięcie przedmiotowej umowy, na uzyskanie przez pozwanego zmiany wpisu w rejestrze operatorów pocztowych oraz na wadliwość usług pocztowych wykonywanych przez pozwanego od początku obowiązywania umowy, na którą wielokrotnie wcześniej zwracano uwagę przedstawicielom pozwanego.

Zdaniem Sądu, oświadczenie powoda o rozwiązaniu umowy odniosło skutek i uprawniało powoda w pierwszej kolejności do otrzymania od pozwanego kary umownej zgodnie z § 6 ust. 1 umowy w wysokości 136.369,83 zł (jako 10% kwoty wynagrodzenia maksymalnego brutto ustalonego na 1.363,698,27 zł).

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c.: Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Z kolei art. 484 § 1 k.c. stanowi: W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

Sąd nie miał wątpliwości, że doszło do nienależytego wykonania umowy przez pozwanego w rozumieniu art. 471 k.c. Zarówno nieprawidłowości w realizacji usług pocztowych w okresie od stycznia do lipca 2016 r., jak i odmowa wykonania usług w jakimkolwiek zakresie w dniu 1 sierpnia 2016 r., stanowiły o naruszeniu zobowiązań pozwanego wynikających z przedmiotowej w sprawie umowy. Jednocześnie, pozwany nie wykazał, aby nienależyte wykonanie umowy było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W szczególności trudno przyjąć, że pozwany nie ponosił odpowiedzialności za rzetelność działania swoich pracowników, ich nieznajomość topografii czy brak doświadczenia w zakresie świadczenia usług pocztowych. Nie można też uznać, że odmowa świadczenia usług w dniu 1 sierpnia 2016 r. była przez pozwanego niezawiniona. Pozwany, jako profesjonalista, musiał mieć świadomość braku faktycznych i prawnych podstaw do odstąpienia od umowy. Rzeczywistą przyczyną zaprzestania świadczenia usług na rzecz powoda był brak rentowności działalności pozwanego w zakresie wynikającym z umowy. Wynikało to zresztą z treści pism pozwanego kierowanych do powoda jeszcze przed odstąpieniem od umowy oraz z przebiegu spotkań przedstawicieli stron, w tym z deklaracji przedstawiciela pozwanego na spotkaniu w dniu 14 lipca 2016 r. (protokół k. 342-343), gdzie wyraźnie wskazano na świadomość zapłaty kar umownych przez pozwanego w sytuacji zaprzestania świadczenia usług. Brak rentowności przedsięwzięcia biznesowego jest zaś ryzykiem z natury związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, z którego pozwany, jako profesjonalista, powinien był zdawać sobie sprawę, decydując się na przystąpienie do przetargu ogłoszonego przez powoda w 2015 r. Twierdzenia pozwanego co do tego, że Poczta Polska podjęła w stosunku do (...) bezprawne działania, mające na celu wyeliminowanie konkurencji, i że to było przyczyną nienależytego wykonania umowy z powodem, nie zostały przy tym poparte jakimikolwiek dowodami.

W świetle powyższego powód był uprawniony do żądania od pozwanego zapłaty zastrzeżonej w umowie stron kary umownej. Kara umowna w części została przez powoda pokryta z kwoty uiszczonej przez pozwanego tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy – 68.184,91 zł. Pozostałą część kary umownej, to jest 68.184,92 zł, należało zaś zasądzić na rzecz powoda, zgodnie z żądaniem pozwu.

Powód domagał się nadto zasądzenia kwoty 216.830,73 zł tytułem dalszego odszkodowania, w zakresie, w jakim kara umowna nie pokryła szkody powoda wynikającej z nienależytego wykonania umowy przez pozwanego, do czego w świetle § 6 ust. 5 umowy zamawiający był uprawniony. Szkodę tę powód wyliczył na 353.200,56 zł, jako różnicę pomiędzy:

1.  wysokością wynagrodzenia uiszczonego na rzecz Poczty Polskiej S.A. za wykonane usługi pocztowe - w zakresie tożsamym z tym wynikającym z umowy zawartej z pozwanym - w okresie od sierpnia 2016 r. do grudnia 2016 r. (czyli w okresie, w jakim umowa zawarta z pozwanym powinna była być wykonywana), a

2.  wysokością wynagrodzenia, do uiszczenia którego powód byłby zobowiązany na rzecz pozwanego na podstawie zapisów przedmiotowej w sprawie umowy.

Wysokość szkody została wyliczona na podstawie porównania danych z faktur wystawionych przez Pocztę Polską S.A. zawierających wskazanie ilości i rodzaje wysłanej korespondencji w okresie od 2 sierpnia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. i cen wynikających z umowy (...).

Powód twierdził przy tym, a pozwany temu nie przeczył, że kwota maksymalnego wynagrodzenia przewidziana w umowie stron nie zostałaby wyczerpana przed końcem roku 2016, zatem umowa ta trwałaby do 31 grudnia 2016 r.

Pozwany w toku niniejszego postępowania nie zakwestionował wysokości ani metodologii wyliczenia szkody przez powoda. W swojej argumentacji pozwany wskazywał wyłącznie na skuteczność dokonanego przez siebie odstąpienia od umowy, a w efekcie na brak podstaw do naliczenia kary umownej ani do dochodzenia odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy. Roszczenia powoda nie były natomiast kwestionowane co do wysokości.

Wysokość dochodzonego przez powoda odszkodowania w postaci straty rzeczywistej, wynikającej z poniesienia wyższych kosztów usług pocztowych w okresie od sierpnia do grudnia 2016 r., nie budziła także wątpliwości Sądu w świetle twierdzeń powoda, popartych dowodami z dokumentów, a nadto dowodem z opinii biegłego. Także istnienie związku przyczynowego pomiędzy nienależytym wykonaniem umowy przez pozwanego, jej rozwiązaniem przez powoda, koniecznością zawarcia umowy o świadczenie usług z innym operatorem i w końcu poniesieniem wyższych kosztów owych usług, zostało zdaniem Sądu wykazane – zwłaszcza, że pozwany nie przeczył twierdzeniu, że po rozwiązaniu umowy z pozwanym powód zmuszony był zawrzeć umowę z Pocztą Polską, aby zapewnić dalsze wykonywanie na jego rzecz usług pocztowych.

Powód dochodził również zapłaty kwoty 4.760,61 zł, tytułem zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia (pobranej opłaty za usługę pocztową), wskazując jako podstawę żądania § 4 ust. 5 umowy. Z ustaleń Sądu wynikało, że powód zapłacił za przesyłki nadane jeszcze w trakcie trwania umowy, co do których pozwany nie wykonał usługi, nie podjął bowiem próby ich doręczenia i ostatecznie zwrócił je powodowi, który zmuszony był nadać je ponownie – już u nowego operatora. Kwota wynagrodzenia została obliczona według cen jednostkowych zgodnie z załącznikiem do umowy nr (...) i a jego zapłata wynikała z faktur nr (...). Także w tym zakresie pozwany nie kwestionował wysokości roszczenia. Nadpłacone wynagrodzenie podlegało zwrotowi na rzecz powoda na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. Podstawy prawnej tego roszczenia można by także poszukiwać w normie art. 471 k.c.

Z tych przyczyn żądanie pozwu co do kwoty głównej podlegało uwzględnieniu w całości.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c., również zgodnie z żądaniem pozwu. Sąd uznał, że terminy do spełnienia świadczeń określone przez powoda w wezwaniach do zapłaty nie były nadmiernie krótkie i pozwany był w stanie wywiązać się z nich, gdyby wyraził gotowość spełnienia świadczeń niezwłocznie, zgodnie z wymogiem art. 455 k.c. Sąd zasądził odsetki:

- od kwoty 68.184,92 zł od dnia 22 września 2016 r. - to jest od dnia następnego po upływie wyznaczonego przez powoda terminu 21 dni od doręczenia pozwanemu wezwania z 29 sierpnia 2016 r., co miało miejsce 31 sierpnia 2016 r. (k. 379-379v, k. 380-380v),

- od kwoty 4.760,61 zł od dnia 1 października 2016 r. - to jest od dnia następnego po upływie wyznaczonego przez powoda terminu 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu wezwania z 13 września 2016 r., co miało miejsce w dniu 14 września 2016 r. (k. 463-465, k. 468),

- od kwoty 216.830,73 zł od dnia 20 kwietnia 2017 r. - to jest od dnia następnego po upływie wyznaczonego przez powoda terminu 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu wezwania z dnia 31 marca 2017 r., co miało miejsce w dniu 5 kwietnia 2016 r. (k. 425-428, k. 437).

Sąd zasądził zatem całość dochodzonego roszczenia, o czym orzeczono w pkt. I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Na zasądzone na rzecz powoda koszty składały się:

- opłata od pozwu w kwocie 14.489 zł,

- opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł,

- zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 800 zł i 2.494,60 zł,

- opłata za czynności pełnomocnika powoda w wysokości 10.800 zł zgodnie z § 2 p. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).

Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska