Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Kocielnik

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa N. J. (1)

przeciwko (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę ewentualnie o ustalenie i zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  ustala, że powód przegrał proces w 100% i pozostawia rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.

Sygn. akt I C 128/21

UZASADNIENIE

W dniu 4 stycznia 2021 r. N. J. (1), zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, skierował wobec (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. pozew wnosząc o:

I. ustalenie, że umowa nr (...) o kredyt mieszkaniowy (...) z dnia 17 lipca 2008 r. jest nieważna oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 288.913,90 zł oraz 246.468,31 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2020 r. do dnia zapłaty;

II. ewentualnie, na wypadek nieuznania żądania opisane w pkt I, o ustalenie, że bezskuteczne wobec powoda są postanowienia umowy nr (...) o kredyt mieszkaniowy (...) z dnia 17 lipca 2008 r., tj. § 1 ust. 1 Części Szczególnej Umowy, § 1 ust. 1 i 2 Części Ogólnej Umowy (łącznie zwane: klauzule indeksacyjne), § 12 Części Ogólnej Umowy (klauzula indeksacyjna), § 15 ust. 7 Części Ogólnej Umowy (klauzula indeksacyjna)

oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 481.850,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2020 r. do dnia zapłaty;

III. zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej w kwocie 34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (pozew, k. 3-71).

W odpowiedzi na pozew (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa w wysokości dwukrotności stawki minimalnej (odpowiedź na pozew, k. 217-245).

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie (protokół rozprawy z 14 października 2024 r., k. 583).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

N. J. (1) i E. J. poszukiwali środków na sfinansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego w G. oraz spłatę kredytu mieszkaniowego złotowego zaciągniętego w 2003 r. w Banku (...) S.A. N. J. (1) udał się do Banku (...), gdzie przedstawiono mu porównanie kredytu złotowego i kredytu w walucie CHF. N. J. (1) nie prowadził działalności gospodarczej (zeznania powoda N. J. (1), protokół rozprawy z 4 kwietnia 2023 r., k. 452, nagranie 00:04:26-00:10:54).

W ofercie (...)w 2008 r. były zarówno kredyty w PLN, jak i w walutach obcych EURO, CHF oraz w walucie skandynawskiej. Standardowo klienci zainteresowani kredytem denominowanym w walucie obcej byli informowani w zakresie zasadniczych, najważniejszych informacji o ryzykach, które się z tym wiążą, tj. o ryzyku kursowym, stopy procentowej i wpływie ich zmienności na wysokość zobowiązania do spłaty w PLN. Kwestie te były omawiane z klientami – we wstępnym kontakcie – tj. na etapie badania jego możliwości kredytowych, sporządzania symulacji kredytowych, kiedy badane i omawiane były różne warianty kredytowania, różne waluty, z uwzględnieniem sytuacji rynkowych, ze wskazaniem braku możliwości przewidzenia skali zmienności kursu walut, tym samym wahań tych kursów i ich wpływu na wysokość zobowiązania i spłacanych rat – jak również na etapie składania wniosku czy finalizowania transakcji. Standardowo, klientom zainteresowanym kredytem walutowym zawsze na wstępie prezentowano ofertę kredytu w PLN, jak również odpowiednio symulację rat i całkowitych kosztów w zestawieniu z innymi wariantami kredytów – biorąc przy tym pod uwagę różne scenariusze rynkowe. W zależności od kwoty kredytu klient mógł negocjować warunki zawarte w części szczegółowej umowy, głównie były to oprocentowanie (marża banku) i kurs walutowy (zeznania na piśmie świadka R. G., k. 422-423; zeznania na piśmie świadka I. C., k. 415).

Klienci decydowali się na kredyt w CHF ze względu na niższą ratę kredytu, co wprost wynikało z niższej bazowej stopy oprocentowania kredytu LIBOR 3M (zeznania na piśmie świadka I. C., k. 413).

W dniu 15 czerwca 2008 r. N. J. (1) i E. J. złożyli wniosek o kredyt mieszkaniowy(...) na kwotę 1.323.700 zł, w walucie kredytu CHF, na pokrycie kosztów budowy/rozbudowy/dokończenie budowy oraz spłatę kredytu mieszkaniowego. Wysokość wkładu własnego wynosiła 550.000 zł, środki przewidziane do wniesienia przed uruchomieniem kredytu wynosiły 100.000 zł, zaś środki przewidywane do wniesienia po uruchomieniu kredytu wynosiły 150.000 zł. W dacie wnioskowania o kredyt N. J. (1) miał wykształcenie wyższe, nie prowadził działalności gospodarczej. Pracował na umowę o pracę na czas nieokreślony w międzynarodowym koncernie z branży przemysłowej –(...) za wynagrodzeniem w wysokości (...) zł netto miesięcznie. Posiadał majątek w postaci: (...) Posiadał zobowiązania finansowe w postaci kredytu w (...) na kwotę 220.000 zł oraz limit w karcie na kwotę 15.000 zł (wniosek o kredyt mieszkaniowy (...)z 15 czerwca 2008 r., k. 250-252; formularz danych osobowych N. J. (1) z 15 czerwca 2008 r., k. 253-255; międzynarodowa umowa o pracę, k. 256-262).

W dniu 17 lipca 2008 r. w G. N. J. (2) i E. J. zawarli z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w G. umowę nr (...) o kredyt mieszkaniowy (...) (kredyt budowlano-hipoteczny przeznaczony na zakup na inwestycji budowlanej) (dalej: Umowa). Bank udzielił kredytobiorcy kredytu hipotecznego, na zasadach określonych w Części Szczególnej Umowy (dalej: CSU) oraz w Części Ogólnej Umowy (dalej: COU), a także „Ogólnych warunkach udzielania przez (...) Bank (...) S.A. kredytu mieszkaniowego (...) stanowiących integralną część niniejszej Umowy.

Zgodnie z § 1 ust. 1-3 CSU, kredyt stanowił kredyt denominowany udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 678.159,74 CHF z przeznaczeniem na finansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego zrealizowanego w G., ul. (...), stanowiącego własność kredytobiorcy oraz spłata kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w Banku (...) S.A.

Okres kredytowania określono od 17 lipca 2008 r. do 15 lipca 2033 r. (§ 1 ust. 4 CSU). Oprocentowanie kredytu (warunki zmiany oprocentowania określone są w § 4 COU) wynosiło 4,95 % p.a. (w przypadku uruchomienia środków w dniu podpisania niniejszej umowy) (§ 1 ust. 8 Umowy).

Marża banku w dniu udzielenia kredytu wynosiła 2,15 % (§ 1 ust. 9 CSU).

Stosownie do § 2 ust. 1 CSU, całkowity koszt udzielonego kredytu wynosił szacunkowo 749.851,14 zł, w tym: prowizja za udzielenie kredytu denominowanego w wysokości 3.390,80 CHF pobrane w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 6.875,53 zł, szacunkowa kwota odsetek pobieranych przez Bank przez cały okres kredytowania: 742.975,61 zł, koszt wynikający z podwyższenia marży Banku z tytułu ubezpieczenia kredytu w okresie przejściowym (zawarty w pkt 2): 26.950,47 zł oraz koszt wynikający z podwyższenia marży Banku z tytułu ubezpieczenia brakującego wkładu własnego (zawarta w pkt 2): 23.661,04 zł. Łączną kwota wszystkich kosztów, opłat i prowizji związanych z zawarciem umowy oszacowano na 6.875,53 zł, co stanowiło 0,5% kwoty udzielonego kredytu (§ 2 ust. 2 CSU).

Zgodnie z § 2 ust. 3 CSU, pozostałe koszty łącznie wyniosły szacunkowo 35.715,88 zł, w tym 219 zł kosztu ustanowienia hipoteki kaucyjnej, 35.146,88 zł składki z tytułu ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych. Łączna szacunkowa kwota wszystkich kosztów ponoszonych przez kredytobiorcę w związku z zaciągniętym kredytem, w całym okresie kredytowania, stanowiąca sumę całkowitego kosztu (ust. 1) oraz pozostałych kosztów (ust. 3) wynosiła 785.567,02 zł (§ 2 ust. 4 CSU).

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiła hipoteka kaucyjna na kredytowanej nieruchomości do łącznej kwoty 2.062.656,76 zł (na zabezpieczenie spłaty kapitału, odsetek i innych kosztów), cesja na rzecz banku praw umowy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości oraz ubezpieczenie brakującego wkładu własnego w (...) SA (§ 3 ust. 1, 2 i 3 CSU).

Uruchomienie kredytu miało nastąpić w transzach (§ 4 ust. 3 CSU).

Zasady spłaty kredytu zostały określone w § 15-18 COU (Części Ogólnej Umowy) (§ 5 ust. 7 CSU).

W oświadczeniach zamieszczonych po CSU kredytobiorcy wskazali, że przed zawarciem Umowy otrzymali i zapoznali się z treścią: wzoru niniejszej Umowy oraz Ogólnych warunków udzielania przez (...) Bank (...) S.A. kredytu mieszkaniowego (...), stanowiących integralną część niniejszej Umowy oraz Wyciągu z Tabeli opłat i prowizji (...) Bank (...) S.A. dla klientów indywidulanych.

W myśl § 1 ust. 1 Części Ogólnej Umowy (COU), kredyt mieszkaniowy (...) jest udzielany w złotych.

Zgodnie z § 1 ust. 2 COU, w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, kwota kredytu wypłacana w złotych, zostanie określona poprzez przeliczenie na złote kwoty wyrażonej w walucie, w której kredyt jest denominowany, według kursu kupna tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów, obowiązującą w Banku w dniu uruchomienia środków, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych.

W myśl § 1 ust. 3 pkt 1 COU, w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej zmiana kursu waluty wpływa na wypłacane w złotych przez Bank kwoty transz kredytu oraz na spłacane w złotych przez kredytobiorcę kwoty rat kapitałowo-odsetkowych.

Ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi kredytobiorca, z uwzględnieniem § 12 ust. 2-4 oraz § 20 ust. 6 (§ 1 ust. 3 pkt 2 COU).

W myśl § 8 ust. 6 COU, do przeliczenia kwot prowizji z waluty obcej na złote, stosuje się kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów, obowiązującej w Banku w dniu zapłaty prowizji, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych.

Zgodnie z § 12 ust. 1 COU , w przypadku kredytu przeznaczonego na zakup nieruchomości na rynku pierwotnym denominowanego w walucie obcej, łączna kwota przyznanych środków, o której mowa w §1 ust. 1 CSU, wypłacana jest w złotych zgodnie z terminarzem wpłat określonym przez inwestora w przedwstępnej umowie.

W myśl § 12 ust. 2 COU, w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, wypłata środków następuje w złotych, w kwocie stanowiącej równowartość wypłaconej kwoty wyrażonej w walucie obcej.

Do przeliczeń kwot walut uruchamianego kredytu stosuje się kurs kupna waluty obcej według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu wypłaty środków, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych ( § 12 ust. 3 COU).

Zgodnie z § 12 ust. 4 COU, w przypadku kredytów denominowanych, gdy przyznana kwota kredytu, na skutek różnic kursowych, okaże się na dzień uruchomienia ostatniej transzy kredytu kwotą:

1)  przewyższająca kwotę wymaganą do realizacji celu, określonego w CSU, Bank uruchomi środki w wysokości, stanowiącej równowartość w walucie kredytu kwoty niezbędnej do realizacji tego celu oraz dokona pomniejszenia salda zadłużenia poprzez spłatę kwoty niewykorzystanej;

2)  niewystarczająca do realizacji celu, określonego w § 1 ust. 2 CSU, kredytobiorca zobowiązany jest do zbilansowania inwestycji ze środków własnych.

Stosownie do treści § 15 ust. 7 COU, w przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej:

1)  Harmonogram spłat kredytu wyrażony jest w walucie, w której kredyt jest denominowany,

2)  Spłata następuje w złotych, w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej;

3)  Do przeliczeń wysokości rat kapitałowo-odsetkowych spłacanego kredytu, stosuje się kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu spłaty, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych (umowa nr (...) o kredyt mieszkaniowy (...) (kredyt budowlano-hipoteczny przeznaczony na finansowanie inwestycji budowlanej) z 17 lipca 2008 r., k. 25-82).

N. J. (1) czytał umowę przed jej podpisaniem (zeznania powoda N. J. (1), protokół rozprawy z 4 kwietnia 2023 r., k. 452, nagranie 00:05:00).

W dniu 16 listopada 2011 r. N. J. (1) i E. J. zawarli z (...) Bank (...) S.A. porozumienie do umowy o kredyt mieszkaniowy(...)nr (...) w którym zmienili treść obowiązującej ich Umowy w zakresie uregulowanym w porozumieniu wprowadzając do treści umowy następujące zapisy w § 1:

1. W odniesieniu do kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty innej niż waluta polska, Kredytobiorca może:

a) dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w tej walucie,

b) dokonywać w walucie, spłaty całości lub części kredytu, przed terminem określonym w umowie,

c) wykonanie uprawnień z pkt. a i b, nie będzie wiązało się z żadnymi dodatkowymi kosztami.

2. Kredytobiorca w związku z wykonaniem uprawnień, o których mowa w ust. 1 nie będzie zobowiązany do wykonania żadnych dodatkowych zobowiązań względem Banku, polegających w szczególności na zobowiązaniu do nabycia waluty przeznaczonej na spłatę rat kredytu, jego części lub całości od określonego podmiotu.

Zgodnie z § 2 ust. 1 porozumienia, w celu dokonywania spłat bezpośrednio w walucie kredytu Bank otwiera i prowadzi Rachunek Obsługi Kredytu (ROK) o numerze: (...).

W myśl § 2 ust. 2 porozumienia, Rachunek Obsługi Kredytu (ROK) jest prowadzony wyłącznie w celu dokonywania spłat kredytu i odsetek według następujących zasad:

1) rachunek obsługi kredytu jest rachunkiem technicznym Banku i udostępniany jest Klientowi tylko do obsługi kredytu,

2) rachunek służy wyłącznie do wypłaty kredytu oraz gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu, Klient nie może wypłacać środków z tego rachunku oraz nie może składać innych dyspozycji poza spłatą kredytu,

3) zgromadzone środki na rachunku przeznaczone są na spłatę raty kapitałowo-odsetkowej w dniu wymagalności, zgodnie z harmonogramem spłat,

4) w przypadku złożenia przez Kredytobiorcę dyspozycji wcześniejszej lub całkowitej spłaty kredytu, Bank dokonuje przeksięgowania środków z rachunku zgodnie ze złożoną dyspozycją Klienta,

5) w przypadku braku dyspozycji Kredytobiorcy o wcześniejszej lub całkowitej spłacie kredytu, wpłacona kwota pozostaje na rachunku i zaliczana jest na poczet kolejnych spłat wraz z nadejściem terminu ich wymagalności,

6) Bank nie pobiera opłaty za otwarcie i prowadzenie rachunku obsługi kredytu,

7) rachunek obsługi kredytu jest rachunkiem nieoprocentowanym,

8) rachunek jest zamykany po całkowitej spłacie kredytu.

Stosownie do treści § 3 ust. 1 porozumienia, w odniesieniu do kredytu indeksowanego do waluty innej niż waluta polska zobowiązanie Kredytobiorcy do spłaty wyrażone będzie w walucie obcej, do jakiej kredyt jest indeksowany, a ostateczna wysokość tego zobowiązania, określona zostanie po wypłacie całej kwoty kredytu oraz po przeliczeniach na walutę po bezgotówkowym kursie kupna danej waluty, zgodnie z Tabelą kursów obowiązującą w Banku w dniach i w momentach poszczególnych uruchomień środków, zgodnie z zasadami określonymi w ust. 3.

W odniesieniu do kredytów denominowanych w walucie obcej kwota kredytu wypłacana w złotych, zostanie określona poprzez przeliczenie na złote kwoty wyrażonej w walucie, w której kredyt jest denominowany, według bezgotówkowego kursu kupna tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów, obowiązującą w Banku w dniu uruchomienia środków, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych (§ 3 ust. 2 porozumienia).

Zgodnie z § 3 ust. 3 porozumienia, zasady określania sposobów i terminów ustalania kursów wymiany walut dla kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej są następujące:

1) Kurs wymiany walut na podstawie, którego wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych, jest kursem tabelowym wyliczanym według następujących zasad:

2) Kursy kupna i sprzedaży walut, ustalane są procentowo w odniesieniu do kursów poszczególnych walut na rynku międzybankowym w momencie tworzenia tabeli, w granicach dopuszczalnych wartości odchyleń procentowych, zaakceptowanych przez Bank,

3) Tabela kursów jest zestawieniem kursów średnich, kursów kupna i sprzedaży Banku dla walut obcych oraz kursów średnich NBP, przygotowane w każdy dzień roboczy. Tabela zawiera informacje m.in.. o minimalnej kwocie transakcji negocjowanej oraz godzinę, od której obowiązuje,

4) Pierwsza Tabela kursów ustalana jest na początek każdego dnia roboczego, a ostatnia Tabela wprowadzana w godzinach popołudniowych,

5) Ostatnia Tabela popołudniowa obowiązuje do wprowadzenia pierwszej Tabeli następnego dnia roboczego,

6) W przypadku znacznych zmian kursów w ciągu dnia dopuszcza się kolejne zmiany Tabeli kursów, przed wprowadzeniem ostatniej Tabeli popołudniowej,

7) Tabela zawiera oddzielne kursy dla operacji bezgotówkowych i gotówkowych.

W myśl § 3 ust. 4 porozumienia, zasady przeliczania na walutę spłaty kredytu są następujące:

1) w przypadku spłaty kredytu w złotych, spłata następuje w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, przy czym do przeliczeń wysokości rat kapitałowo-odsetkowych spłacanego kredytu stosuje się bezgotówkowy kurs sprzedaży danej waluty według ostatniej Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu spłaty.

2) spłata zaległej raty kapitałowo-odsetkowej wykonywana jest z datą wpływu środków, przy czym w przypadku kredytów denominowanych lub indeksowanych, spłacanych w złotych w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, do przeliczeń spłacanej zaległej kwoty, stosuje się bezgotówkowy kurs sprzedaży danej waluty według ostatniej Tabeli kursów, obowiązującej w Banku w dniu spłaty.

Stosownie do treści § 3 ust. 5 porozumienia, w przypadku kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, gdy uruchomienie środków następuje w złotych Bank stosuje do przeliczenia zadłużenia bezgotówkowy kurs kupna danej waluty według obowiązującej Tabeli kursów ustalany zgodnie z zasadami określonymi w ust. 3 i 4.

Zgodnie z § 4 porozumienia, w przypadku kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty innej niż polska wprowadza się dodatkowo następujące zasady dotyczące spłat:

1) gdy kwota do dyspozycji na rachunku obsługi kredytu jest niewystarczająca na pobranie raty kapitałowo-odsetkowej- lub gdy powstała zaległość, wówczas Bank na podstawie pełnomocnictwa pobierze pozostałą część raty ze złotowego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub z rachunku walutowego.

2) Spłata kredytu w złotych następuje w równowartości kwot wyrażonych w walucie obcej, przy czym do przeliczeń wysokości rat kapitałowo-odsetkowych spłacanego kredytu stosuje się bezgotówkowy kurs sprzedaży danej waluty według ostatniej Tabeli kursów obowiązującej w Banku w dniu spłaty ustalany zgodnie z zasadami określonymi w § 3 ust. 3 i 4.

3) W przypadku, gdy Kredytobiorca wskaże w CSU walutę kredytu jako walutę spłaty, a dokona wpłaty na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy lub rachunek obsługi kredytu w złotych z dyspozycją na spłatę raty, Bank zrealizuje dyspozycję zgodnie z kolejnością opisaną w punkcie 1/ w sposób określony w punkcie 2/.

4) W przypadku deklaracji spłaty w walucie kredytu, Kredytobiorca poza sposobami określonymi w umowie może dokonać spłaty również przelewem bankowym bezpośrednio na walutowy rachunek obsługi kredytu lub na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w walucie wskazany w CSU lub niniejszym Porozumieniu.

5) We wszystkich uregulowaniach Umowy, w których jest mowa o rachunku osobistym Kredytobiorcy Strony oświadczają. że pod pojęciem tym rozumieją rachunek oszczędnościowo- rozliczeniowy prowadzony w złotych lub rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy walutowy (porozumienie z 16 listopada 2011 r. do umowy o kredyt mieszkaniowy(...)nr (...)z 17 lipca 2008 r., k. 83).

Aneksem nr 1 z dnia 31 lipca 2020 r. do Umowy, którego przedmiotem była zmiana oznaczenia stron umowy poprzez zwolnienie z długu współdłużnika solidarnego, zmiana numeru rachunku do spłaty kredytu oraz zmiana terminów wywiązania się z zobowiązań umownych zawartych w części „CSU” umowy Rozdział 8. Zobowiązania Kredytobiorcy (art. 1 ust. 1 Aneksu nr 1).

Stosownie do art. 2 ww. Aneksu nr 1, aneks został zawarty w nawiązaniu do umowy z dnia 31 lipca 2020 r. w przedmiocie zwolnienia z długu Pani E. J., która to umowa stanowiła załącznik do aneksu (Aneks nr 1 do umowy kredytu: kredyt mieszkaniowy (...) nr (...) z 17 lipca 2008 r., k. 85).

Umową o zwolnienie z długu z dnia 31 lipca 2020 r. (...) zwolnił całkowicie E. J. z długu określonego w § 1 umowy, a E. J. oświadczyła, że zwolnienie to przyjmuje (§ 2 ww. Umowy). Z kolei N. J. (1) oświadczył, że przejmuje całkowitą odpowiedzialność za spłatę długu określonego w § 1 niniejszej umowy (§ 2 ww. Umowy) (umowa o zwolnienie z długu z 31 lipca 2020 r., k. 85).

Kredyt został uruchomiony w transzach:

- w dniu 24 lipca 2008 r. rachunek obsługi kredytu prowadzony w CHF nr (...) został zasilony przez (...) Bank (...) S.A. kwotą 114.159,82 CHF. Kwota ta została przelana na rachunek obsługi kredytu prowadzony w PLN nr (...) i po jej przeliczeniu na PLN zaewidencjonowana na tym rachunku jako kwota 221.002 zł (równowartość kwoty 114.159,82 CHF po przeliczeniu po kursie 1,9359);

- w dniu 1 sierpnia 2008 r. rachunek obsługi kredytu prowadzony w CHF nr (...) został zasilony przez (...) Bank (...) S.A. kwotą 303.408,80 CHF. Kwota ta została przelana na rachunek obsługi kredytu prowadzony w PLN nr (...) i po jej przeliczeniu na PLN zaewidencjonowana na tym rachunku jako kwota 583.000 zł (równowartość kwoty 303.408,80 CHF po przeliczeniu po kursie 1,9215);

- w dniu 17 grudnia 2008 r. rachunek obsługi kredytu prowadzony w CHF nr (...) został zasilony przez (...) Bank (...) S.A. kwotą 260.591,12 CHF. Część tej kwoty w wysokości 202.217,12 CHF została przelana na rachunek ROR w PLN nr (...) i po jej przeliczeniu na PLN zaewidencjonowana na tym rachunku jako kwota 519.698 zł (równowartość kwoty 202.217,12 CHF po przeliczeniu po kursie 2,5700).

W dniu 16 listopada 2011 r. zostało podpisane porozumienie o spłacie kredytu w walucie CHF (zaświadczenie z 29 września 2020 r., k. 190).

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. jest następcą prawnym (...) Bank (...) S.A. w drodze połączenia w trybie art. 492 § 2 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych – tj. przez przeniesienie całego majątku (...) Bank (...) S.A., jako spółki przejmowanej, na rzecz (...) Banku (...) S.A., jako spółki przejmującej – wpisany w dniu 31 października 2014 r. do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: (...) (wypis KRS (...), k. 248-249).

N. J. (1) nadal spłaca raty kredytu (zeznania powoda N. J. (1), protokół rozprawy z 4 kwietnia 2023 r., k. 452, nagranie 00:11:09).

W dniu 12 listopada 2020 r. N. J. (1) skierował do (...) Bank (...) S.A. przedsądowe wezwanie do zapłaty wzywając do:

I. zwrotu na rzecz kredytobiorcy kwot 288.913,90 zł oraz 246.468,31 CHF pobranych od niego nienależnie przez (...) w związku z tym, że umowa kredytowa jest nieważna;

II. albo zwrotu kwoty 481.850,35 zł tytułem nienależnie pobranych rat spłaty kredytu w zawyżonej wysokości, w związku z tym, że umowa kredytowa zawiera nieuczciwe postanowienia umowne bezskuteczne wobec kredytobiorcy (przedsądowe wezwanie do zapłaty z 12 listopada 2020 r., k. 86).

W odpowiedzi (...) wskazał, że zawarta umowa jest realizowana w sposób prawidłowy, a bank nie widzi podstaw do uznania roszczeń (odpowiedź (...) na wezwanie do zapłaty, k. 88-89).

Banki jako instytucje pośredniczące pomiędzy segmentem hurtowym a segmentem detalicznym z uzasadnionych przyczyn muszą stosować spread walutowy wynikający z marży dodanej do składnika bazowego na którym oparte są Tabele kursowe. Kursy z Tabeli Banku reagowały w sposób tożsamy do zmian wynikających z otoczenia rynkowego (opinia z 17 sierpnia 2-23 r. P. G. biegłego sądowego ds. bankowości uniwersalnej, k. 494-511).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów. Sąd w całości dał wiarę dokumentom wymienionym w stanie faktycznym, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a Sąd nie miał podstaw do podważenia ich wiarygodności bądź zawartej w nich treści z urzędu.

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się również na zeznaniach świadka R. G. , która jako doradca kredytowy w pozwanym banku i przyjmowała wniosek kredytowy powoda (zeznania na piśmie, k. 419-424) oraz świadka I. C. która posiadając stosowne pełnomocnictwo, w imieniu banku, zawarła w dniu 17 lipca 2008 r. z powodem sporną Umowę kredytową (zeznania na piśmie, k. 413-415) w zakresie wskazanym w stanie faktycznym. W tej części ww. osoby posiadały informacje i podawały fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W sposób spójny i wiarygodny przedstawiły posiadaną przez siebie wiedzę dotyczącą realizacji umów kredytowych waloryzowanych do waluty CHF zawieranych w pozwanym banku. Opisały stosowane w nim procedury, dysponowały wiedzą o mechanizmie udzielania kredytu oraz standardowym, wzorcowym przebiegu tej procedury. Wskazani świadkowie nie pamiętali jednak okoliczności z procesu zawarcia spornej Umowy z powodem, oraz świadek nie pamiętał kredytobiorców i okoliczności zawierania Umowy.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się również częściowo na dowodzie z przesłuchania powoda N. J. (1) (protokół rozprawy z 4 kwietnia 2023 r., k. 451-452) w zakresie wskazanym w ustalonym stanie faktycznym. Jakkolwiek w ocenie Sądu powód rzetelnie przedstawił informacje na temat przyczyn i samego zawarcia Umowy to w przypadku pozostałych okoliczności (niespełnienie w sposób należyty obowiązków informacyjnych przez bank itd.) jego relacje nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Zebrane w sprawie dowody i ustalony stan faktyczny wskazują, że w chwili zawierania Umowy powód został należycie poinformowany i posiadał pełną świadomość różnicy pomiędzy kredytem złotowym, a oferowanym kredytem indeksowanym, ryzyku walutowym, itd. W oparciu o otrzymane dane dokonał własnej analizy opłacalności produktów bankowych i zdecydował się na skorzystanie z kredytu waloryzowanego do waluty obcej.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opinii biegłego sądowego P. G. ds. bankowości uniwersalnej z dnia 17 sierpnia 2023 r., dopuszczonej postanowieniem tut. Sądu z dnia 14 kwietnia 2023 r. (k. 453). Zdaniem Sądu opinia sporządzona została zgodnie z zasadami przyjętymi przy opracowaniu tego rodzaju dokumentów w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Opinia ta w sposób dokładny, zwięzły i wyczerpujący odpowiada na zadane w tezie dowodowej pytania (opinia z 17 sierpnia 2-23 r. P. G. biegłego sądowego ds. bankowości uniwersalnej, k. 494-511).

Sąd, postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2023 r., na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., oddalił wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w pozostałym zakresie oraz oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy (postanowienie tut. Sądu z 14 kwietnia 2023 r., k. 453). oraz z przyczyn jakie legły u podstaw oddaleniu powództwa w niniejszej sprawie

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się ustalenia, że umowa nr (...) o kredyt mieszkaniowy (...) z dnia 17 lipca 2008 r. jest nieważna oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 288.913,90 zł oraz 246.468,31 CHF (tytułem wszelkich kwot włączonych na rzecz banku z tytułu zawartej umowy w okresie od sierpnia 2008 r. do września 2020 r.) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2020 r. do dnia zapłaty. Ewentualnie, o ustalenie, że bezskuteczne wobec powoda są postanowienia: § 1 ust. 1 Części Szczególnej Umowy, § 1 ust. 1 i 2 Części Ogólnej Umowy (łącznie zwane: klauzule indeksacyjne), § 12 Części Ogólnej Umowy (klauzula indeksacyjna), § 15 ust. 7 Części Ogólnej Umowy (klauzula indeksacyjna) oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 481.850,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

Przechodząc do oceny zgłoszonego powództwa o ustalenie, wskazać należy na podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia, a więc art. 189 k.p.c. Stosownie do wymienionego przepisu powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 6 k.c. strona powodowa powinna wykazać istnienie po jej stronie interesu prawnego. Sąd z urzędu bada interes prawny będący materialno-prawną przesłanką powództwa o ustalenie, a ustalenie jego braku skutkuje oddaleniem powództwa wprost bez analizy żądania strony powodowej.

Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. występuje wówczas, gdy istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa; niepewność ta powinna być obiektywna, tj. zachodzić według rozumnej oceny sytuacji, a nie tylko subiektywna, tj. według odczucia powoda. Interes ten należy rozumieć jako potrzebę wprowadzenia jasności co do konkretnego prawa lub stosunku prawnego – w celu ochrony przed grożącym naruszeniem sfery uprawnień powoda (wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 1987 r., sygn. akt III CRN 57/87, OSNPG 1987, Nr 7, poz. 27). Skuteczne powołanie się na interes prawny wymaga wykazania, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie ryzyko naruszenia w przyszłości praw powoda. W przypadku, gdy dojdzie już do naruszenia prawa, w związku z którym stronie służy dalej idące roszczenie np. o świadczenie (danie, czynienie, zaniechanie lub znoszenie), wyłączona jest możliwość skutecznego wystąpienia z powództwem o ustalenie, skoro sfera podlegająca ochronie jest w takiej sytuacji szersza, a rozstrzygnięcie o różnicy zdań w stanowiskach stron nabiera charakteru przesłankowego. Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2002 r. (sygn. akt II CKN 919/99, LEX nr 54376), które Sąd Okręgowy w całości podziela.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, należało przyjąć, iż strona powodowa ma interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie. Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie, oceniając interes prawny w powództwie o ustalenie, szczególną uwagę zwrócić należy na fakt, iż powoda oraz pozwany bank w dalszym ciągu łączy Umowa kredytowa, jak również brak spłaty całości zadłużenia wygenerowanego w oparciu o zawartą między stronami Umowę. W tej sytuacji nie sposób jest przyjąć, że powodowi służy dalej idące roszczenie, w szczególności o przyszłe należności przysługujące bankowi, które mógłby on uiścić na podstawie nieważnej w jego ocenie Umowy. Można rozważać, czy skoro powód spłaca kredyt w wysokości podawanej przez bank (od 31 lipca 2020 r. to N. J. (1) przejął całkowitą odpowiedzialność za spłatę długu wynikającego z Umowy, k. 85), to czy istnieje jakakolwiek niepewność jego sytuacji prawnej zważywszy na pogląd zaprezentowany w cytowanym wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2015 r. (sygn. IV CSK 362/14). Biorąc pod uwagę podnoszone przez stronę powodową twierdzenia o abuzywności postanowień dotyczących m. in. waloryzacji (denominacji) zawartych w Umowie oraz nieważności Umowy, uznać należy, że niepewność sytuacji prawnej powoda została wykazana w sposób uzasadniający rozpoznanie sprawy merytorycznie w zakresie powództwa o ustalenie.

W ocenie Sądu, nie ma racji strona powodowa, iż Umowa łącząca strony jest nieważna.

Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.c. czynność sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż w miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy jest również wskazanie przepisów regulujących umowę kredytu bankowego, tj. art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (dalej: prawo bankowe). Zgodnie z art. 69 ust. 1 prawa bankowego, w brzmieniu obowiązującym na datę zawarcia umowy kredytowej, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie do ust. 2 wskazanego przepisu, umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

W treści art. 69 ust. 2 prawa bankowego wskazano zatem, jakie niezbędne postanowienia powinny być zawsze ujawnione w umowie bankowej. Nie wszystkie z tych elementów stanowią essentialia negotii umowy kredytowej. Elementów konstrukcyjnych tej umowy poszukiwać należy w art. 69 ust. 1 Prawa bankowego.

W ocenie Sądu przedmiotowa Umowa zgodna jest z art. 69 ustawy prawo bankowe i spełnia wszystkie wymogi zawarte w przytoczonym artykule, nie jest próbą obejścia przepisów prawa bankowego, jak również nie wypacza natury umowy kredytu. W Umowie kwotę kredytu ustalono na 678.159,74 CHF (§ 1 ust. 1 COU, k. 75; zaświadczenie (...) z 29 września 2020 r., k. 190). Zdaniem Sądu odpowiadają prawu również postanowienia Umowy odnoszące się do oprocentowania kredytu, w tym wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany. Umowa (Część Ogólna Umowy) przewidywała też okoliczności, w jakich może dojść do zmiany oprocentowania oraz sposoby jakimi kredytobiorca o tej zmianie zostanie poinformowany (§ 4 COU, k. 77). Zauważyć też należy, że w dacie podpisania Umowy przepisy prawa bankowego nie przewidywały obowiązku zawarcia w umowie postanowień określających mechanizm tworzenia tabel kursowych, kursów walut, czy też umożliwiających stronie wpływanie na ww. elementy. Zawarcia w umowach takich postanowień nie domagali się również powód i jego ówczesna żona E. J..

Umowa kredytu waloryzowanego mieści się w konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego i stanowi jej możliwy wariant (art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 69 ustawy Prawo bankowe). Umowa ta nie jest zatem sprzeczna z art. 358 ¹ § 2 k.c. wedle którego strony mogą zastrzec w Umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Natomiast § 3 tego przepisu stanowi podstawę sądowej waloryzacji świadczeń. Należy wyjaśnić, że przepis art. 69 prawa bankowego nie należy do przepisów określających w sposób sztywny wysokości świadczenia pieniężnego, w szczególności świadczenia kredytobiorcy, tj. kwoty kredytu, którą powinien zwrócić w wykonaniu zobowiązania wynikającego z umowy kredytu. Z tego względu waloryzacja umowna tego świadczenia była dopuszczalna na podstawie art. 358 ¹ § 2 k.c. Przyjęcie za miernik waloryzacji waluty obcej nie stanowiło również naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów ani zasad współżycia społecznego. Waloryzacja umowna przy zastosowaniu jako jej miernika waluty obcej wyraża się w tym, że kredytobiorca zwraca kredytodawcy wykorzystaną sumę kredytu, przy czym w związku z kursem waluty obcej suma ta może być wyższa odpowiednio do relacji do waluty obcej. Suma wykorzystana w dniu wykonywania umowy kredytu może mieć bowiem inną wartość rynkową w wyniku indeksacji walutowej. Innymi słowy, kredytobiorca może być zobowiązany do zwrotu bankowi sumy pierwotnie wykorzystanego kredytu (w chwili wykonania umowy przez bank), ale taka wykorzystana suma (w całości lub części) może mieć inną (wyższą) wartość rynkową w okresie spłaty kredytu. Tym samym należy zaznaczyć, że zasada nominalizmu zawarta w artykule 358 ¹ k.c., znajduje rozszerzenie w ustępie 2 wspomnianego artykułu, umożliwiającego waloryzację w drodze umowy (wyrok Sądu Najwyższy z 22 stycznia 2016 r., sygn. akt I CSK 1049/14).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 kwietnia 2015 r. (sygn. V CSK 445/14, Lex nr 1751291), który to pogląd Sąd Okręgowy podziela i odnosi do przedmiotowej sprawy, potwierdził, że dopuszczalne jest ułożenie stosunku prawnego w taki sposób, że strony ustalą w umowie inną walutę zobowiązania i inną walutę wykonania zobowiązania. Wspomniany powyżej art. 69 Prawa bankowego statuuje, że waluty samego kredytu oraz waluta jego spłaty nie muszą być tożsame. Tym samym, dopuszczalne jest tworzenie umów realizujących essentialia negotii umowy kredytu przy założeniu spłaty wierzytelności w walucie obcej.

Biorący kredyt, zwłaszcza długoterminowy z przeliczeniem zobowiązań okresowych (rat spłacanego kredytu) według umówionej waluty (klauzula walutowa) ponosi ryzyko polegające albo na płaceniu mniejszych rat w walucie kredytu, albo większych, niż to wynika z obliczenia w tej walucie, gdyż na wysokość każdej raty miesięcznej wpływa wartość kursowa waluty kredytu w stosunku do waloryzacji tego kredytu (wyrok Sądu Najwyższego z 24 maja 2012 r., sygn. akt II CSK 429/11, Legalis nr 526856). Podkreślenia wymaga więc, że istotną konsekwencją umowy kredytu jest brak pewności w zakresie ostatecznego całkowitego jego kosztu zarówno ze strony banku, jak i kredytobiorcy. Dotyczy to także kredytów wyrażonych w PLN, nieindeksowanych do waluty obcej, szczególnie w przypadku zastosowania zmiennego oprocentowania kredytu, zależnego od szeregu czynników, na które kredytobiorca także nie ma wpływu. W przypadku wzrostu oprocentowania w okresie kredytowania, tak samo jak w przypadku zmian na rynku walutowym, które mogą dotykać CHF, kwota wierzytelności wobec banku może ulegać zmianie, jednak nawet wówczas będzie to jedno i to samo zobowiązanie z tego samego tytułu, bez cech innych stosunków zobowiązaniowych. Zjawisko to nie stanowi naruszenia ustawy Prawo bankowe, ani Kodeksu cywilnego w zakresie prawa zobowiązań. Brak ekwiwalentności świadczeń jest więc pozorny, z uwagi na konieczność zachowania wzajemnej wartości waluty PLN i CHF. Nie można oczekiwać od banku (który, jako spółka prawa handlowego, prowadzi nastawioną na zysk działalność gospodarczą) udzielania kredytów bez umożliwienia mu osiągnięcia korzyści z umowy kredytu, bo tylko wówczas nie dochodziłoby do rozbieżności pomiędzy udzielonym kredytem, a zobowiązaniem do zwrotu wykorzystanego kredytu. Kredytobiorca, niedysponujący własnymi środkami pieniężnymi oraz taki kredytobiorca, który nie zamierza zaangażować posiadanych przez siebie środków finansowych, korzysta z finansowego wsparcia ze strony banku, dla którego umowa kredytu jest źródłem przychodu, tym samym dochodzi do naruszenia równowagi między stroną konsumencką a spółką prawa bankowego. Nie jest to jednak równoznaczne z nieważnością umowy kredytu, ponieważ wykorzystanie mechanizmu waloryzacji nie narusza natury kredytu, gdyż zapewnia kredytodawcy zarobek w zamian za udzielenie kredytu.

W sprawie bezsporne jest, że powód N. J. (1) i jego ówczesna małżonka E. J. zawierali przedmiotową Umowę jako konsumenci w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. Zgodnie z przywołanym przepisem, konsumentem można być wyłącznie w zakresie czynności prawnych niezwiązanych bezpośrednio z własną działalnością gospodarczą lub zawodową. Decyduje więc brak związku danej czynności z wymienioną działalnością, a nie to, czy taka działalność jest w ogóle prowadzona przez osobę dokonującą czynności prawnej. Do uznania, że mamy do czynienia z konsumentem, wystarczy brak bezpośredniego związku czynności z działalnością gospodarczą lub zawodową; istnienie pośredniego związku nie wyklucza zatem uznania danej osoby za konsumenta (K. Osajda (red.), P. Miklaszewicz, Kodeks cywilny, Komentarz, wyd. 20, 2018, Legalis).

Zawarcie umowy jako konsument nie oznacza jednak „gwarancji satysfakcji”, tj. że umowa – w szczególności taka, która wiąże się z ryzykiem i uzależniona jest od czynników zewnętrznych, niezależnych od stron – będzie ostatecznie zawsze dla konsumenta korzystna. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 18 kwietnia 2016 r. (sygn. III C 275/15, Mon.Pr.Bank. 2016 nr 10, str. 3) „działanie Państwa w zakresie ochrony konsumentów winno bowiem ograniczać się do ochrony przed działaniami podstępnymi bądź nieuczciwymi, nie mogą oni natomiast oczekiwać, że państwo ochroni ich przed wszelkimi negatywnymi konsekwencjami podejmowanych przez nich decyzji gospodarczych”, który to pogląd Sąd w tym składzie w pełni podziela. Podkreślić należy, że zawarcie umowy w charakterze konsumenta nie oznacza zwolnienia konsumenta z obowiązku dokonania przy zawieraniu umowy oceny rozmiaru zaciąganego zobowiązania i związanych z nim ryzyk. Jednocześnie żadne przepisy nie zabraniają konsumentom zawierania umów wiążących się z ryzykiem, jeżeli są oni gotowi je ponieść. Od konsumenta, należycie dbającego o własne interesy, należy oczekiwać aktywności i dążenia do wyjaśnienia wszelkich wątpliwości czy wszelkich niezrozumiałych kwestii szczególnie w kontekście umowy, która stanowi dla niego zobowiązanie. Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 5 października 2016 r. „w relacjach cywilnoprawnych nie jest dopuszczalne faworyzowanie żadnej ze stron, choćby była konsumentem, kosztem praw profesjonalisty. Trzeba też uwzględnić stale podnoszący się poziom wykształcenia, wiedzy, doświadczenia i świadomości prawnej ogółu społeczeństwa, w tym konsumentów, coraz lepiej przygotowanych do asertywnego uczestnictwa w obrocie prawnym” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 5 października 2016 r., sygn. I ACa 47/16, Legalis nr 1533035). W ocenie Sądu, nie ma podstaw do przyznania stronie powodowej uprzywilejowanej pozycji, w której powód w niniejszej sprawie byłby zwolniony z obowiązku przejawiania jakiejkolwiek staranności przy dokonywaniu oceny treści zawieranej umowy i od odpowiedzialności za jej skutki.

Oceny wymaga więc czy przed zawarciem przedmiotowej Umowy powód N. J. (1) i E. J. zostali w sposób należyty poinformowani o treści umowy o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty obcej i związanych z jej zawarciem ryzykach.

W ocenie Sądu, z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika, że zostali oni poinformowani m.in. o ryzyku związanym z zaciągnięciem kredytu hipotecznego indeksowanego kursem waluty obcej, a przede wszystkim o ryzyku kursowym i tabelach kursowych, co wynika wprost z postanowień zawartej przez strony Umowy, jak i zeznań samego powoda. Powód wskazał, że przedstawiono mu porównanie kredytu złotowego i kredytu w walucie CHF (zeznania powoda N. J. (1), protokół rozprawy z 4 kwietnia 2023 r., k. 452, nagranie 00:04:26-00:10:54), zaś w treści Umowy kredytobiorcy oświadczyli, że przed zawarciem Umowy otrzymali i zapoznali się z treścią: wzoru niniejszej Umowy oraz Ogólnych warunków udzielania przez (...) Bank (...) S.A. kredytu mieszkaniowego (...), stanowiących integralną część niniejszej Umowy oraz W. z Tabeli opłat i prowizji (...) Bank (...) S.A. dla klientów indywidulanych (k. 76). Strona powodowa nie wykazała więc, aby pozwany bank nie wypełnił względem powodów ciążącego na banku obowiązku informacyjnego. W ocenie Sądu kredytobiorcy posiadali pełną i niezbędną wiedzę na temat spłaty rat kredytu oraz świadomość istnienia kursu walutowego, jego wahań i tabel kursowych. Zostali poinformowani, iż uruchomienie kredytu i spłata rat kredytowych następuje według kursu kupna i sprzedaży waluty obcej, do której waloryzowany jest kredyt. Powyższe wynika z postanowień Umowy i Ogólnych warunków udzielania przez (...) Bank (...) S.A. kredytu mieszkaniowego (...), stanowiącego integralną część umowy.

Podnoszone przez stronę powodową zarzuty dotyczące umowy o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty CHF wynikają, zdaniem Sądu, ze wzrostu kursu franka szwajcarskiego, na który pozwany bank nie miał żadnego wpływu i z którego to wzrostu nie odniósł żadnej korzyści. Wzrost kursu CHF wynikał bowiem z działań Centralnego Banku Szwajcarii, który w 2011 r. i 2015 r. doprowadził do uwolnienia sztywnego kursu CHF do innych walut. Powyżej opisane zmiany kursu waluty, obiektywnie niekorzystna dla kredytobiorców, nie mogą stanowić podstawy do stwierdzenia, że zawarta przez kredytobiorców Umowa jest nieważna.

Uznać również należy, iż dopuszczalne było zawarcie z bankiem umowy o kredyt waloryzowany do waluty obcej. Przedmiotowa Umowa nie może być zatem uznana za bezwzględnie nieważną w związku z art. 58 k.c., gdyż nie narusza przepisów prawa, ani nie zmierza do obejścia ustawy, jak również nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Uznanie kwestionowanych przez stronę powodową postanowień za abuzywne wymaga subsumpcji przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c., zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Paragraf 2 powołanego przepisu wskazuje, że jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Z kolei paragraf 3 wskazanego artykułu definiuje nieuzgodnione indywidualnie postanowienia umowy jako te, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Zgodnie z § 4 powołanego przepisu ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Zakres zastosowania przytoczonej regulacji art. 385 ¹ k.c. sprowadza się do umów zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami. Dotyczy on jedynie postanowień innych niż określające główne świadczenia stron, nieuzgodnionych z konsumentem indywidualnie. Ponadto przesłankami uznania postanowień umownych jest taka ich treść, która kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Należy wobec tego zbadać umowę wiążącą strony w aspekcie wszystkich powołanych przesłanek.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie należy zastosować tzw. kontrolę incydentalną, tj. zbadanie spornych postanowień pod kątem tego, czy wypełniły one znamiona przewidziane w art. 385 ¹ § 1 k.c.

Strona powodowa w toku postępowania wskazała, że postanowienia § 1 ust. 1 Części Szczególnej Umowy, § 1 ust. 1 i 2 Części Ogólnej Umowy (łącznie zwane: klauzule indeksacyjne), § 12 Części Ogólnej Umowy (klauzula indeksacyjna), § 15 ust. 7 Części Ogólnej Umowy (klauzula indeksacyjna) – stanowią klauzule niedozwolone (abuzywne).

W ocenie Sądu strona powodowa nie podołała wykazaniu abuzywności ww. postanowień Umowy, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Zdaniem Sądu niedopuszczalne jest uproszczenie rozpoznania niniejszej sprawy poprzez odwołanie się tylko i wyłącznie do prejudycjalnego charakteru wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tym samym dotychczasowe orzecznictwo nie ma decydującego wpływu na interpretację sprawy, albowiem każdorazowo Sąd obowiązany jest do dokonania całościowej oceny materiału dowodowego w celu ustalenia wiążącej strony treści stosunku prawnego. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 grudnia 2003 r. (sygn. akt III CZP 95/03, Legalis nr 60309), kontrola dokonywana w trybie przepisów art. 479 ³⁶ -479 ⁴⁵ k.p.c. dotyczy nie analizy konkretnego stosunku zobowiązaniowego, lecz abstrakcyjnie rozumianej treści normatywnej wzorca umownego (niezależnie od tego nawet, czy znalazł on zastosowanie w następstwie zawarcia umowy), tj. na kontroli wzorca jako takiego, w oderwaniu od konkretnej umowy, której wzorzec dotyczy.

Rozszerzona prawomocność wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone, stosownie do obecnie dominującej linii orzeczniczej, o której mowa w art. 479 ⁴³ k.p.c., pod względem podmiotowym działa na rzecz wszystkich osób trzecich, ale wyłącznie przeciw pozwanemu przedsiębiorcy. Oznacza to, że omawiany wyrok od chwili wpisania uznanego niedozwolonego postanowienia wzorca umowy do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów działa na rzecz wszystkich (strony powodowej i wszystkich osób trzecich), ale tylko przeciwko konkretnemu pozwanemu przedsiębiorcy (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 20 listopada 2015 r., sygn. III CZP 17/15, MoP 2016 nr 2, str. 59). Regulacja dotycząca rozszerzonej prawomocności wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta ma jednak to ograniczone znaczenie, że dotyczy wyłącznie postanowień objętych wzorcami umownymi, będących przedmiotem kontroli abstrakcyjnej (ogólne warunki umów, regulaminy), nie dotyczy zaś postanowień umów zawartych indywidualnie pomiędzy stronami. Sąd, w sytuacji ustalenia niedozwolonego charakteru postanowienia umownego powinien dokonać oceny skutków abuzywności klauzuli waloryzacyjnej, a w szczególności jej wpływu na wysokość świadczeń spełnionych przez powodów na rzecz pozwanego przy zastosowaniu niedozwolonego postanowienia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24 października 2018 r., sygn. I ACa 324/18, niepubl.).

Postanowienia umowy kredytu, które łączą strony postępowania ustalone zostały w oparciu o preferencje powodów (konsumentów), zgłoszone we wniosku o udzielenie kredytu. Ostatecznie sama treść Umowy, z wyjątkiem postanowień odzwierciedlających dane zawarte we wniosku kredytowym (wniosek o kredyt mieszkaniowy (...) z 15 czerwca 2008 r., k. 250-252), nie była indywidualnie uzgadniana co do końcowego słownego brzmienia, lecz na kształt ostatecznie przyjętego wariantu tej Umowy i w ogóle na decyzję o jej zawarciu decydujący wpływ mieli wnioskujący o kredyt powód N. J. (1) i E. J., o czym w dalszej części uzasadnienia.

W judykaturze istnieje spór co do przyjęcia czy klauzule waloryzacyjne regulują świadczenie główne, czy też nie.

Zdaniem Sądu regulacje umowne związane z waloryzacją kredytu dotyczą głównych świadczeń stron. Co prawda ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez sformułowanie „główne świadczenia stron”, wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c., ale niewątpliwie są to takie elementy konstrukcyjne umowy, bez których uzgodnienia nie doszłoby do jej zawarcia. Pojęcie to z pewnością należy interpretować w nawiązaniu do elementów przedmiotowo istotnych umowy. Strona powodowa kwestionowała zapisy przedmiotowej umowy dotyczące indeksacji, a zatem sposobu przeliczenia udzielonego im kredytu i rozliczenia wpłat dokonywanych przez nich na rzecz pozwanego tytułem spłaty zaciągniętego zobowiązania. Pojęcie „głównych świadczeń stron” w odniesieniu do umowy należy rozpatrywać w kontekście art. 69 ust. 1 Prawa bankowego, zawierającego essentialia negotii umowy kredytu. Analizując kwestionowane przez powoda postanowienia umowne stwierdzić należy, że miały one wpływ na wysokość kredytu oraz wysokość poszczególnych rat. Stanowiły częściowo klauzulę waloryzacyjną, która wprost oddziałuje na wysokość świadczenia głównego stron. Z uwagi na powyższe, nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie nie wystąpiła podstawowa przesłanka wynikająca z art. 385 ¹ § 1 k.c. Kwestionowane postanowienia określały bowiem główne świadczenia stron, a strona powodowa nie wykazała, aby zostały one sformułowane w sposób niejednoznaczny. Omawiane regulacje odwołują się wprost do kursu kupna lub sprzedaży waluty obowiązującego w pozwanym banku w chwili wypłaty lub spłaty kredytu. Wskazać również należy, że kredytujący bank de facto nie miał technicznej możliwości wykonania umowy w inny sposób niż w oparciu o własne tabele kursów. Zdaniem Sądu treść tych postanowień nie budzi też wątpliwości.

Przyjmując nawet, że postanowienia te – jako dotyczące głównych świadczeń stron – nie zostały określone w sposób jednoznaczny, ewentualnie, że regulacje dotyczące waloryzacji nie regulują głównych świadczeń stron, to żądanie pozwu również nie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie należy zwrócić uwagę na realia zawierania umów w sprawach takich jak niniejsza, polegające na tym, że z jednej strony bank posiada pewną paletę produktów finansowych do wyboru i uzgodnienia, zaś z drugiej strony konsument zgłasza swoje konkretne potrzeby najpierw w drodze ustnej, a po dopasowaniu konkretnego instrumentu do jego potrzeb – w drodze wniosku o udzielenie kredytu.

Niewątpliwie, z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że N. J. (1) i E. J. chcieli sfinansować budowę domu oraz spłacić zobowiązanie dotyczące kredytu mieszkaniowego w innym banku. Poszukiwali więc produktu finansowego (kredytu), który zapewniłby uzyskanie potrzebnej im kwoty, przy jednocześnie możliwie najniższych kosztach uzyskania kredytu. W rezultacie zgłoszone przez nich potrzeby wywołały reakcję banku w postaci przedstawienia oferty, która mogłaby sprostać zgłoszonym potrzebom. Po otrzymaniu satysfakcjonującej oferty przyszli kredytobiorcy de facto nie pretendowali nawet do ingerencji w treść postanowień. Trudno natomiast podważyć fakt, że mimo braku prób wpływania na kształt umowy, mieli prawo to zrobić. Jakkolwiek w okolicznościach niniejszej sprawy w zasadzie nie wywierali wpływu na konkretne brzmienie kwestionowanych postanowień końcowej Umowy, to należy zauważyć, że kształt zaproponowanych warunków umownych był zdeterminowany ich potrzebami świadomie przez nich zgłoszonymi. Ponadto strona powodowa nie podnosiła twierdzeń jakoby poszczególne zapisy umowy były dla nich nieodpowiednie w momencie zawierania Umowy. Należy zaznaczyć, że wskazane okoliczności nie obalają wprawdzie przesłanki nieuzgodnienia indywidualnego kwestionowanych postanowień z konsumentem, ale mają zdecydowany wpływ na ocenę zaistnienia dalszych przesłanek, o których mowa w przepisie art. 385 ¹ k.p.c. (rażącego naruszenia interesu konsumenta i sprzeczności dobrymi obyczajami).

W odniesieniu do przesłanek sprzeczności postanowień z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta, a także naruszenia zasad współżycia społecznego Sąd uznał, że strona powodowa nie wykazała spełnienia tychże przesłanek w niniejszym postępowaniu, co do żadnej ze spornych klauzul.

Jak podnosi się w doktrynie i orzecznictwie „dobre obyczaje” są w zasadzie odpowiednikiem „zasad współżycia społecznego”. Zgodnie z utrwaloną judykaturą do zasad tych zalicza się reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością, aprobowanymi społecznie zasadami. W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku, zaś „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku zobowiązaniowym. Rażące naruszenie należy interpretować jako znaczne odbieganie przyjętego uregulowania od zasad uczciwego wyważenia praw i obowiązków. Naruszenie interesów konsumenta ma być niewątpliwe, bezsporne i nacechowane znacznym ujemnym ładunkiem (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z 13 lipca 2005 r., sygn. I CK 832/04, Biul. SN 2005 nr 11).

Wskazane w tym przepisie formuły prawne, służą do oceny tego, czy standardowe klauzule umowne zawarte we wzorcu umownym przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 lipca 2005 r., sygn. I CK 832/2004, Biul. SN 2005/11/13). Nie jest zatem wystarczające ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy (sprzeczność z dobrymi obyczajami), lecz konieczne jest stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi (rażące naruszenie interesów konsumenta).

W kontekście stosunków prawnych łączących bank z jego klientami (stosunków umownych o charakterze ekonomicznym) przyjąć należy, że zasady współżycia społecznego wymagają od stron tych stosunków uczciwości (uczciwego obrotu) oraz lojalności. N. J. (1) i E. J. złożyli wniosek kredytowy, zostali zapoznani z ryzykiem kursowym i zaakceptowali zasady funkcjonowania kredytu denominowanego (waloryzowanego). W takiej sytuacji brak jest podstaw dla twierdzenia, że Umowa, którą zawarli, narusza zasady współżycia społecznego czy też dobre obyczaje.

Strona powodowa nie wykazała również, by kurs CHF z tabeli kursowej pozwanego banku był ustalony dowolnie, a w szczególności z rażącym pokrzywdzeniem interesów kredytobiorców. Sąd zważył, że ustawodawca nie sprecyzował stopnia szczegółowości postanowień przewidujących sposób i termin ustalania przez bank kursu wymiany walut, na podstawie którego obliczane są raty kapitałowo-odsetkowe. Zdaniem Sądu, sporne postanowienia zostały też sformułowane na tyle precyzyjnie, na ile pozwala na to materia, której one dotyczą. W ocenie Sądu zastosowany przez pozwany bank kurs CHF/PLN pochodzący z Tabeli Kursów Walut Obcych pozwanego banku nie odbiegał w sposób istotny od kursów rynkowych a nawet od kursu średniego NBP, tym samym nie można uznać, że doszło do rażącego pokrzywdzenia interesów kredytobiorców.

Zdaniem Sądu, nie do zaakceptowania natomiast jest koncepcja przedstawiona przez stronę powodową we wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego dotycząca kredytu złotowego z oprocentowaniem LIBOR, a de facto taką koncepcję zawierał wniosek dowodowy strony powodowej w tym zakresie, w którym strona powodowa domagała się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego w dziedzinie rachunkowości na stwierdzenie rat należnych pozwanemu obliczonych z pominięciem stosowania bezskutecznych klauzul indeksacyjnych (pozew, k. 5v). Przyjmując koncepcję ferowaną przez stronę powodową nastąpiłaby niedopuszczalna zmiana przedmiotu świadczenia głównego. W takim przypadku doszłoby bowiem do zniekształcenia konstrukcji prawnej i ekonomicznej takiego typu kredytów z uwagi na zastosowanie nieadekwatnego wskaźnika oprocentowania. Kredyt złotówkowy podlega bowiem oprocentowaniu zmiennym wskaźnikiem WIBOR (plus stała marża banku), o którego wahaniach decydują inne czynniki, aniżeli czynniki w odniesieniu do wskaźnika LIBOR. Sąd nie ma też wątpliwości, że wybierając zadłużenie w walucie szwajcarskiej, powodowie świadomie chcieli skorzystać z niższego oprocentowania (LIBOR) w porównaniu z kredytem złotowym (gdzie obowiązywał WIBOR) i tym samym miesięcznie niższej raty kredytu. Modyfikacja treści Umowy jedynie poprzez wyeliminowanie klauzul uznanych za niedozwolone w sposób zaproponowany przez powoda nie może zyskać aprobaty. Proste wyeliminowanie zakwestionowanych klauzul doprowadziłoby do niedopuszczalnej zmiany pierwotnego charakteru stosunku prawnego, łączącego strony. Doszłoby de facto do zastąpienia kredytu indeksowanego kursem waluty CHF, kredytem złotowym. Sąd podziela w tym zakresie pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 29 marca 2017 r. (sygn. akt I ACa 1233/16, LEX nr 2287417 , iż „zmiana charakteru zobowiązania (z kredytu walutowego na kredyt stricte złotowy) musiałaby pociągać za sobą konsekwentnie zmianę stawki referencyjnej oprocentowania na stawkę WIBOR (znacznie mniej korzystną dla kredytobiorców), czyli indeks funkcjonujący dla obrotu złotowego przy giełdzie (...)”.

O rażącym naruszeniu interesów konsumenta można mówić wtedy, gdy dochodzi do istotnej oraz nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta. Rażące naruszenie należy interpretować jako znaczne odbieganie przyjętego uregulowania od zasad uczciwego wyważenia praw i obowiązków. Naruszenie interesów konsumenta ma być niewątpliwe, bezsporne i nacechowane znacznym ujemnym ładunkiem (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z 13 lipca 2005 r., sygn. I CK 832/04, Legalis nr 71468).

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Sądu, strona powodowa nie wykazała, aby interes N. J. (1) i E. J., jako konsumentów w omawianym stosunku zobowiązaniowym, został w jakikolwiek sposób naruszony. W chwili zawierania Umowy wiedzieli o tym, że kredyt jest waloryzowany do waluty obcej, mieli wiedzę w zakresie postanowień dotyczących ryzyka walutowego, oprocentowania, zabezpieczenia kredytu i początkowo odnosili wymierne korzyści z wyboru tego rodzaju instrumentu finansowego. Sąd zauważa, że od dnia 31 lipca 2020 r. to N. J. (1) przejął całkowitą odpowiedzialność za spłatę długu (umowa o zwolnienie z długu z 31 lipca 2020 r., k. 85). Okoliczności sprawy i dokonana ocena dowodów prowadzą do wniosku, iż wpłacone przez kredytobiorców (a obecnie przez samego powoda) na rzecz pozwanego banku na podstawie postanowień Umowy kredytu kwoty nie stanowiły świadczenia nienależnego. Uiszczane były na ważnej podstawie, a powód był i nadal jest zobowiązany względem pozwanego banku.

Żądanie powoda, zdaniem Sądu, jest również sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tj. zasadą uczciwego postępowania w obrocie gospodarczym, równego traktowania kontrahentów czy lojalności. Gdyby bowiem roszczenie strony powodowej zostało uwzględnione, a pozwany bank zobowiązany zostałby do zapłaty dochodzonych przez powoda kwot, pomimo że zrealizował oni cel Umowy, tj. przez wiele lat korzystał z udostępnionego mu kapitału, to stanowiłoby to naruszenie praw osób, które w tym samym okresie planowały zaciągnięcie kredytu, jednak z uwagi na ryzyko związane z kredytem indeksowanym nie zdecydowały się na jego zawarcie i zaciągnęły kredyt złotówkowy, który w tym czasie był znacznie mniej korzystny finansowo.

Zasadą jest, że każde przejście wartości majątkowej z jednej osoby na drugą musi być prawnie uzasadnione. W związku z tym stosownie do art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe, do zwrotu jej wartości.

Przepis ten – w myśl art. 410 § 1 k.c. – stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (§ 2).

Okoliczności sprawy i dokonana ocena dowodów prowadzą do wniosku, iż wpłacone przez powoda na rzecz pozwanego, na podstawie postanowień Umowy kredytu kwoty nie stanowią świadczenia nienależnego. Uiszczane były na ważnej podstawie, a powód zobowiązany była i nadal jest względem pozwanego banku. Sąd nie dopatrzył się podstaw nieważności przedmiotowej Umowy, w związku z tym żądanie powoda nie znajduje uzasadnienia. Sąd nie uznał też postanowień Umowy za niedozwolone, tym samym powództwo główne oraz ewentualne, podlegały oddaleniu w całości (pkt I wyroku).

Zgodnie z art. 108 § 1 k.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w niniejszej sprawie stanowi przepis art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

W niniejszej sprawie Sąd w myśl przepisu art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. rozstrzygnął jedynie o zasadach ponoszenia kosztów procesu ustalając, że powód przegrał proces w 100% i pozostawił ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, o czym orzekł w punkcie II wyroku.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w wyroku.

sędzia Ewa Ligoń-Krawczyk