Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Kocielnik

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa Banku (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko A. R.

o zapłatę

o zapłatę

1.  oddalić powództwo,

2.  przyznać kuratorowi adwokatowi P. S. wynagrodzenie w kwocie 2.656,80 zł (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć i 80/100) złotych, które wypłacić z zaliczki zaksięgowanej pod poz. 500090170199.

Sygn. akt I C 186/22

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 31 października 2024 r.

Pozwem z dnia 21 stycznia 2022 r. (data stempla pocztowego), wniesionym do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzeczenie w nim, że A. R. zobowiązana jest zapłacić powodowi w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty:

a)  kwotę 96 757,30 zł tytułem należności głównej;

b)  kwotę 6 675,60 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od dnia 30 października 2019 r. do dnia 1 września 2020 r. naliczonych zgodnie z załączonym wyciągiem z Ksiąg banku;

c)  kwotę 4 197,90 zł tytułem odsetek od zadłużenia przeterminowanego naliczonych od dnia 1 grudnia 2019 r. do dnia 18 stycznia 2022 r. naliczonych zgodnie z załączonym wyciągiem z Ksiąg banku;

d)  dalszych odsetek umownych za opóźnienie od kwoty należności głównej obliczonych od dnia 19 stycznia 2022 r. do dnia efektywnego zaspokojenia wierzytelności powoda według umownie określonej stopy procentowej za opóźnienie zgodnie z postanowieniami umowy, cennikiem usług oraz art. 481 § 2-2 ¹ k.c., w wysokości czterokrotnej stopy procentowej kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, których wysokość nie może przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.

Wniósł również o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zapłaty wymienionych kwot dochodzi w związku z zawartą z pozwaną umową pożyczki gotówkowej nr (...) zawartą w dniu 13 czerwca 2019 r., która nie była przez pozwaną – pożyczkobiorcę spłacana. Powód wskazał, że wystosował ostateczne wezwanie do zapłaty w dniu 23 stycznia 2020 r., zaś umowę pożyczki wypowiedział pozwanej dnia 10 lipca 2020 r. Obydwa pisma nie zostały podjęte przez pozwaną w terminie, pomimo dwukrotnej awizacji. Pisma te nie doprowadziły zarówno do dobrowolnej formy spłaty, jak i do restrukturyzacji zadłużenia (pozew – k. 2-3v).

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2022 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie (postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 28 stycznia 2022 r. – k. 28).

Tut. Sąd nie znalazł podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, więc postępowanie toczyło się w trybie zwykłym (zarządzenie z dnia 25 kwietnia 2022 r. – k. 33).

Kierowana do pozwanej korespondencja sądowa nie była odbierana. Sąd dwukrotnie zobowiązywał powoda do doręczenia odpisu pozwu pozwanej za pośrednictwem Komornika Sądowego (zarządzenie z dnia 20 września 2022 r. – k. 45; zarządzenie z dnia 13 września 2023 r. – k. 73). Próby doręczenia przesyłek na adresy wskazane przez powoda okazywały się jednak bezskuteczne (postanowienie Komornika Sądowego z dnia 25 listopada 2022 r. – k. 54-55; postanowienie Komornika Sądowego z dnia 18 grudnia 2023 r. – k. 88-89).

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2024 r. Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie (postanowienie z dnia 16 stycznia 2024 r. – k. 91).

Pismem z dnia 23 stycznia 2024 r. (data stempla pocztowego) strona powodowa wniosła o ustanowienie kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu A. R. (wniosek powoda – k. 93-93v).

Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2024 r. Sąd ustanowił kuratora procesowego dla pozwanej A. R. nieznanej z miejsca pobytu – w osobie adwokata P. S. (postanowienie z dnia 5 kwietnia 2024 r. – k. 128).

Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2024 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie (postanowienie z dnia 5 czerwca 2024 r. – k. 135).

Przed zamknięciem rozprawy kurator procesowy adwokat P. S. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Strona powodowa, pomimo prawidłowego wezwania na termin rozprawy, nie stawiła się (protokół z rozprawy z dnia 1 października 2024 r. – k. 149-150).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 czerwca 2019 r. A. R. (PESEL: (...)), adres zameldowania/korespondencji: ul. (...), (...)-(...) W., zawarła z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) (dalej: Umowa). Stosownie do § 5 pkt 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 2 Umowy całkowita kwota pożyczki wynosiła 87 000,00 zł, zaś kwota do wypłaty na podstawie Umowy wynosiła 99 171,30 zł, w tym całkowita kwota pożyczki w wysokości 787 000,00 zł oraz prowizja w kwocie 12 171,30 zł. Umowa wskazywała okres spłaty wynoszący 96 miesiąca (§ 5 ust. 3 Umowy). Umowa wskazywała, iż rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) wynosi 13,56% wyliczona w oparciu o parametry i koszty pożyczki przy założeniu jej terminowej spłaty (§ 5 ust. 7 Umowy).

W § 6 Umowy określono koszty pożyczki i w pkt 2 wskazano, iż prowizja wynosi 12 171,30 zł i jest liczona od całkowitej kwoty pożyczki oraz jest pobierana przez doliczenie jej do kwoty pożyczki, zwiększając tym samym wysokość kwoty pożyczki do spłaty, a następnie poprzez potrącenie jej od wypłaconej kwoty pożyczki z rachunku wskazanego w Umowie.

W Umowie wskazano też łączną kwotę odsetek przy założeniu terminowej spłaty pożyczki – 41 764,78 zł, oraz całkowity koszt pożyczki przy założeniu terminowej spłaty pożyczki, a mianowicie 53 936,08 zł (§ 6 pkt 6 i 7 Umowy).

W § 8 pkt 3 Umowy podano również skutki braku spłaty wskazując, że w przypadku braku spłaty zobowiązań w ustalonym terminie, Bank, nie wcześniej niż 5 dnia od wystąpienia zadłużenia przeterminowanego, podejmuje czynności monitujące, o których mowa w § 15.

W § 12 Umowy bank oświadczył, że przed zawarciem niniejszej Umowy udostępnił pożyczkobiorcy w postaci elektronicznej:

1)  Regulamin,

2)  Cennik usług obowiązujący w dniu zawarcia Umowy,

3)  wzór „Oświadczenia o odstąpieniu od Umowy”,

4)  Regulamin (...) z (...) udzielanej przez Bank (...) S.A.,

5)  Regulamin promocji Pożyczki, do której przystępuje Pożyczkodawca,

Obowiązujące w dacie zawarcia Umowy. Jednocześnie wskazano, że na żądanie pożyczkobiorcy Bank przekaże w formie papierowej dokumenty, o których mowa powyżej.

W § 15 Umowy wskazano skutki nieterminowej spłaty, w tym czynności monitujące w przypadku braku spłaty zobowiązań (pkt 1), obciążenie rachunku należnościami (pkt 2), skutki niewykonania przez pożyczkobiorcę zobowiązań wynikających z Umowy (pkt 3), przekazanie danych o zobowiązaniach pożyczkobiorcy do biur informacji gospodarczych/instytucji finansowych (pkt 4), możliwość korzystania z pośrednictwa firm windykacyjnych (pkt 5) oraz informowanie dłużników o opóźnieniu w spłacie zadłużenia (pkt 6).

Stosownie do § 16 ust. 7 Umowy, Umowa mogła zostać rozwiązana przez każdą ze stron na warunkach i w trybie przewidzianym w Regulaminie.

(dowód: umowa pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 13 czerwca 2019 r. – k. 5-8)

Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 4 Regulaminu kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. (dalej: Regulamin), w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielania kredytu, bank może wypowiedzieć umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia Umowy. Stosownie do § 11 ust. 5 Regulaminu, wypowiedzenie umowy kredytu staje się skuteczne z chwilą otrzymania przez kredytobiorcę wypowiedzenia listem poleconym lub w przypadku doręczenia go bezpośrednio do rąk kredytobiorcy. W myśl § 14 ust. 1 Regulaminu, kredytobiorca zobowiązany jest w okresie kredytowania informować Bank o każdej zmianie swoich danych osobowych, w szczególności o zmianie adresu do korespondencji.

(dowód: regulamin kredytów i pożyczek udzielanych klientom indywidualnym przez Bank (...) S.A. – k. 15-16)

W dniu 23 stycznia 2020 r., w związku z niespłacaniem wymagalnego zadłużenia w kwocie 2 919,54 zł (w tym kwoty 1 460,63 zł z tytułu wymagalnych należności kapitałowych oraz kwoty 1 458,91 zł tytułem wymagalnych należności odsetkowych – umownych i przeterminowanych – na dzień 23 stycznia 2020 r.) skierowano do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty. Nadto poinformowano o możliwości restrukturyzacji zadłużenia.

Wezwanie to zostało skierowane do pozwanej na adres: ul. (...), (...)-(...) W., nie zostało podjęte w terminie, było dwukrotnie awizowane i powróciło do nadawcy jako nieodebrane.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 23 stycznia 2020 r. – k. 11-11v; wydruk Poczta Polska – k. 12-12v)

W związku z nieuregulowaniem zaległości (utrzymującym się zadłużeniem przeterminowanym) wynikających z zawartej umowy pożyczki, bank wypowiedział pozwanej Umowę wskazując, że termin wypowiedzenia wynosi 30 dni i biegnie od daty doręczenia wypowiedzenia.

Wypowiedzenie powyższe zostało skierowane do pozwanej na adres: ul. (...), (...)-(...) W., nie zostało podjęte w terminie, było dwukrotnie awizowane i powróciło do nadawcy jako nieodebrane.

(dowód: wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 10 lipca 2020 r. – k. 9-9v; wydruk Poczta Polska – k. 10-10v)

W dniu 19 stycznia 2022 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg bankowych CIF: (...), w którym stwierdził, że w księgach rachunkowych banku figuruje wymagalne zadłużenie A. R. w wysokości 107 630,80 zł z tytułu pożyczki gotówkowej nr (...). Na kwotę wymagalnego zadłużenia składała się należność główna w wysokości 96 757,30 zł, odsetki umowne od należności głównej od dnia 30 października 2019 r. do dnia 1 września 2020 r. w kwocie 6 675,60 zł oraz odsetki przeterminowane naliczane od należności głównej za okres od dnia 1 grudnia 2019 r. do dnia 18 stycznia 2022 r. w kwocie 4 197,90 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku z dnia 19 stycznia 2022 r. – k. 4-4v).

Ostatnim adresem pobytu czasowego pozwanej była ul. (...), (...)-(...) W..

(dowód: zaświadczenie systemu PESEL-SAD – k. 148)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a Sąd nie miał podstaw do kwestionowania ich wiarygodności, bądź zawartej w nich treści z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą dochodzonego roszczenia był art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Do umowy pożyczki miały ponadto zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

W ocenie Sądu w sprawie niniejszej powód wykazał fakt zawarcia z pozwaną Umowy pożyczki nr (...). Umowa ta została zawarta w odpowiedniej formie – pisemnej (art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim) – oraz zawierała wymagane przez prawo elementy (art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim). Podołał również wykazaniu wysokości dochodzonego roszczenia, w tym dochodzonej należności głównej, odsetek umownych oraz dalszych odsetek za opóźnienie (przeterminowane). Przedłożył bowiem wyciąg z ksiąg rachunkowych banku z dnia 19 stycznia 2022 r. (k. 4-4v) z którego wynika wysokość wymagalnego zobowiązania, w tym należności głównej, odsetek umownych oraz odsetek przeterminowanych .

Strona powodowa nie podołała jednak wykazaniu zasadności i wymagalności dochodzonego roszczenia. Przesądzające dla oddalenia powództwa było stwierdzenie przez Sąd, że powód nie udowodnił dokonania skutecznego ani ostatecznego wezwania do zapłaty, ani wypowiedzenia umowy z uwagi na przesłanie ww. pism na adres pozwanej, który nie widnieje w umowie. Załączone do akt sprawy ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 23 stycznia 2020 r. (k. 11-11v) i wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 10 lipca 2020 r. (k. 9-9v) zostały skierowane na prawidłowe imię i nazwisko pozwanej, jednak na adres niewynikający z zawartej Umowy. Przesyłki nie zostały odebrane przez adresata, co potwierdzają załączone wydruki ze śledzenia przesyłek (k. 12-12v oraz k. 10-10v). Istotnym jest przy tym, że adres, na który wysyłane były powyższe pisma, tj. ul. (...), (...)-(...) W., nie wynikają ani z Umowy pożyczki, ani z żadnego innego dokumentu czy czynności podjętej przez pożyczkobiorcę (np. wynikającej ze zmiany adresu do korespondencji pożyczkobiorcy).

Powód nie wyjaśnił dlaczego ostateczne wezwanie do zapłaty i oświadczenie o wypowiedzeniu Umowy oraz sam pozew zaadresował do pozwanej na adres inny, niż wynikający z Umowy pożyczki, tj. ul. (...), (...)-(...) W.. Nadto, zdaniem Sądu nie poczynił dostatecznych starań mogąc prowadzić do ustalenia aktualnego adresu pozwanej. Z zaświadczenia systemu PESEL-SAD (k. 148) wynika zaś, że ostatnim adresem pobytu czasowego pozwanej była ul. (...), (...)-(...) W.. Tego adresu natomiast strona powodowa ani razu nie wskazała w toku niniejszego postępowania, sama również nie próbowała kierować pism na dany adres.

W tym miejscu zaakcentować należy, że to na powodzie, jako podmiocie inicjującym postępowanie cywilne, ciąży obowiązek przedstawienia podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.) oraz dowodów na jej poparcie (art. 232 k.p.c.). Zaniechania na tej płaszczyźnie mogą prowadzić do stwierdzenia nieudowodnienia podnoszonych roszczeń i oddalenia powództwa, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Ponadto, zgodnie z przepisem art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ciężar dowodu stawia zatem wymaganie dostarczenia Sądowi dowodów potwierdzających podane fakty pod rygorem negatywnego rozstrzygnięcia. Tymczasem powód nie przedstawił Sądowi dowodów wskazujących na skuteczne wypowiedzenie umowy pożyczki zawartej z pozwaną. Nie wykazał również by podjął dostateczne starania celem pozyskania aktualnego miejsca przebywania pozwanej. Okoliczności te świadczą o wyraźnym zaniedbaniu powoda i próbie przerzucenia ciężaru przedstawienia dowodu na Sąd, co w okolicznościach przedmiotowej sprawy jest niedopuszczalne.

Stwierdzając zatem, że powód nie wywiązał się z obowiązku doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy kredytowej oraz informacji o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zobowiązania uznać należało, że powód nie dochował wszystkich wymienionych powyżej elementów pozwalających uznać wypowiedzenie umowy za skuteczne, a tym samym nie wykazał by stosunek prawny łączący strony postępowania wygasł. W konsekwencji powyższego nie spełnił on również obowiązków wynikających z art. 75 ust. 2 Ustawy Prawo bankowe (Dz.U.2023.2488 t.j.), czego skutkiem jest brak możliwości powoływania się przez powoda na skuteczne wypowiedzenie umowy.

Nie można przy tym uznać wniesienia pozwu w niniejszej sprawie jako skuteczne wypowiedzenie umowy pożyczki, albowiem dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej tutejszy Sąd ustanowił kuratora w osobie adwokata (postanowienie – k. 128) i szerokie w tym zakresie orzecznictwo neguje skuteczność wypowiedzenia umowy w taki właśnie sposób. „Bezskuteczne pozostaje w stosunku do drugiej strony stosunku prawnego, złożenie oświadczenia woli wywołującego skutki materialnoprawne, w sytuacji w której oświadczenie to zostanie złożone wobec kuratora ustanowionego dla tej strony w trybie przepisu art. 144 k.p.c. Ustanowiony w ten sposób kurator procesowy ma podejmować za nieobecnego wszystkie czynności procesowe, które są niezbędne dla obrony jego praw w toku całego procesu. Kurator uprawniony jest więc do składania oświadczeń woli w imieniu reprezentowanej strony, ale tylko oświadczeń mających charakter procesowy. Przyjęcie przez kuratora oświadczenia o odstąpieniu od umowy, którego istotą jest rozwiązanie stosunku prawnego, a więc wywołanie wyłącznie skutku materialnoprawnego, przekracza zakres ochrony praw osoby reprezentowanej, zatem należy je uznać za niedopuszczalne ze względu na sprzeczność z ustawowymi uprawnieniami kuratora wynikającymi z art. 143 k.p.c.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 18 czerwca 2014 r., sygn. I ACa 236/14, Legalis nr 1241503). Takie stanowisko wyraził ponadto m.in. Sąd Apelacyjny w Białymstoku (wyrok z 29 kwietnia 2020 r., I ACa 918/19) i Sąd Apelacyjny w Gdańsku ( wyrok z dnia 30 czerwca 2020 r., V ACa 592/19), co tutejszy Sąd w pełni podziela.

Z uwagi na powyższe powództwo należało oddalić w całości, o czym Sąd orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

Sąd w punkcie 2. sentencji wyroku nakazał wypłacić z zaliczki zaksięgowanej pod poz. (...) na rzecz kuratora pozwanej – adwokatowi P. S. kwotę 2 656,80 zł tytułem wynagrodzenia. Wynagrodzenie zostało ustalone na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd ustalił, jak na wstępie.

Sędzia Ewa Ligoń-Krawczyk