Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Rafał Wagner

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Monika Górczak

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa M. C.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. i Zarządcy Masy Sanacyjnej (...)S.A. w restrukturyzacji z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  utrzymuje w całości w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie 21 października 2021 r. sygn. akt I Nc 189/21 w stosunku do (...) S.A. z siedzibą w W.;

II.  uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie 21 października 2021 r. sygn. akt I Nc 189/21 w stosunku do Zarządcy Masy Sanacyjnej (...) S.A. w restrukturyzacji z siedzibą w W. i w tej części oddala powództwo;

III.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz M. C. tytułem dalszych kosztów procesu kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

IV.  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego Zarządcę Masy Sanacyjnej (...) S.A. w restrukturyzacji z siedzibą w W..

Sygn. akt I C 222/22

UZASADNIENIE

Pozwem z 8 października 2021 r. skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. oraz Zarządcy Restrukturyzacyjnemu (...) sp. z o.o. w restrukturyzacji z siedzibą w W., powód M. C. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 305.178,08 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 4 września 2015 r. do dnia zapłaty.

W razie uznania, że brak jest podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, powód wniósł o zabezpieczenie roszczenia o zapłatę ww. kwoty w sposób szczegółowo określony w pozwie.

Powód wniósł również o zasądzenie solidarnie od pozwanych na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pozew – k. 3-16)

Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu nakazowym, Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał pozwanym (...) S.A. z siedzibą w W. oraz Zarządcy Restrukturyzacyjnemu (...) sp. z o.o. w restrukturyzacji z siedzibą w W. zapłacenie solidarnie na rzecz powoda kwoty 305.178,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 4 września 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 11.032 zł tytułem kosztów procesu, w tym 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(nakaz zapłaty – k. 208)

W zarzutach od wydanego nakazu zapłaty pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. zaskarżył przedmiotowy nakaz zapłaty w całości, podnosząc zarzuty:

- nieudowodnienia roszczenia wobec braku wykazania legitymacji czynnej;

- przedawnienia roszczenia i naruszenia art. 118 k.c. poprzez nakazanie zapłaty kwoty 5.178,08 zł z tytułu roszczeń o świadczenia okresowe, mimo upływu okresu przedawnienia (3-letniego);

- naruszenia art. 480 ¹ § 1 k.p.c. w zw. z art. 485 § 1 pkt 3 k.p.c. poprzez rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym, w sytuacji braku pisemnego oświadczenia dłużnika o uznaniu długu poprzedzonego wezwaniem do zapłaty, ani żadnego innego dokumentu upoważniającego Sąd do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, w sytuacji gdy okoliczności uzasadniające żądanie pozwu budzą wątpliwości;

- naruszenia art. 201 k.p.c. poprzez zastosowanie niewłaściwego rodzaju postępowania.

Pozwany wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości.

(zarzuty pozwanego (...) S.A. – k. 218-229)

W zarzutach od wydanego nakazu zapłaty pozwany Zarządca Masy Sanacyjnej (...) Sp. z o.o. w restrukturyzacji z siedzibą w W. wniósł o uchylenie nakazu zapłaty oraz oddalenie powództwa w całości. Pozwany podniósł zarzuty:

- bezzasadności powództwa wobec wygaśnięcia zobowiązania z poręczenia terminowego;

- bezskuteczności poręczenia względem masy sanacyjnej w związku z art. 304 ustawy – prawo restrukturyzacyjne oraz udzieleniem poręczenia pod tytułem darmym i jego ustanowieniem w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego;

- nieudowodnienia roszczenia wobec braku wykazania legitymacji czynnej;

- przedawnienia roszczenia i naruszenia art. 118 k.c. poprzez nakazanie zapłaty kwoty 5.178,08 zł z tytułu roszczeń o świadczenia okresowe, mimo upływu okresu przedawnienia (3-letniego);

- naruszenia art. 480 ¹ § 1 k.p.c. w zw. z art. 485 § 1 pkt 3 k.p.c. poprzez rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym, w sytuacji braku pisemnego oświadczenia dłużnika o uznaniu długu poprzedzonego wezwaniem do zapłaty, ani żadnego innego dokumentu upoważniającego Sąd do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, w sytuacji gdy okoliczności uzasadniające żądanie pozwu budzą wątpliwości;

- naruszenia art. 201 k.p.c. poprzez zastosowanie niewłaściwego rodzaju postępowania.

(zarzuty Zarządcy – k. 382-388v.)

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

(protokół rozprawy – k. 608v.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w W. jest spółką wchodzącą w skład grupy (...) świadczącej kompleksowe usługi operatorskie na bazie teleinformatycznej infrastruktury krajowej. Projektuje, buduje oraz serwisuje infrastrukturę światłowodową dla branży komunikacyjnej oraz samorządów terytorialnych.

22 czerwca 2015 r. Zarząd Spółki (...) S.A. z siedzibą w W. podjął uchwałę nr (...) mocą której postanowiono przeprowadzić emisję obligacji(...) W uchwale wskazano szczegółowo warunki emisji obligacji: postanowiono, m.in., że liczba Obligacji w serii wyniesie nie mniej niż (...) i nie więcej niż (...), będą to obligacje na okaziciela, zabezpieczone, o wartości minimalnej jednej obligacji (...) zł, z dniem wykupu 3 września 2015 r. Oprocentowanie przewidziano na poziomie (...) w skali roku.

(uchwała nr (...) – k. 24, propozycja nabycia obligacji – k. 29-54)

Uprzednio wyemitowane przez Spółkę obligacje (seria (...)) nie zostały wykupione. Spółka rozpoczęła rozmowy z wierzycielami, jednym z elementów planu naprawczego była emisja obligacji.

(zeznania świadków – D. D. – k. 545, D. G. – k. 607v, P. P. – k. 568v.)

Zgodnie z pkt 7.2 i 7.4 Warunków Emisji (...) S.A. z czerwca 2015 r. („Warunki Emisji”) Obligacje zostały zaoferowane w trybie art. 9 pkt 3 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, jako obligacje zdematerializowane. Dzień zapisu obligacji w ewidencji prowadzonej przez (...) S.A. z siedzibą w W. przypadał na Dzień Przydziału Obligacji, czyli 25 czerwca 2015 r. Zgodnie z Warunkami Emisji termin wykupu Obligacji przypadał na Dzień Wykupu, czyli 3 września 2015 r.

Uchwałą z 25 czerwca 2015 r. Zarząd Emitenta, na podstawie zapisów złożonych przez podmioty, którym Obligacje zostały zaproponowane, dokonał, zgodnie z Warunkami Emisji, przydziału Obligacji, w tym m.in. M. C..

M. C. dokonał płatności za Obligacje 23 czerwca 2015 r. w wysokości(...) zł na rachunek bankowy (...) S.A. z siedzibą w W., przeznaczony do obsługi Obligacji. M. C. nabył (...) obligacji na okaziciela serii(...) o łącznej wartości nominalnej i emisyjnej(...)zł. Obligacje zostały przez niego nabyte 25 czerwca 2015 r. Odsetki umowne Obligacji w wysokości (...) miały zostać zapłacone łącznie z Kwotą Wykupu najpóźniej w Dniu Wykupu, czyli 3 września 2015 r.

(Warunki Emisji Obligacji (...) S.A. – k. 29-54, wyciąg bankowy z 23 czerwca 2015 r. – k. 26, wyciąg z ewidencji obligacji serii (...)nr (...) – k.56-56v.)

Zgodnie z Warunkami Emisji Obligacje miały być zabezpieczone poręczeniem o wartości (...) wartości emisji udzielonym przez spółkę należącą do Grupy Kapitałowej Emitenta(...) wraz z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji poręczyciela.
W tym celu 25 czerwca 2015 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w L. (dalej: „poręczyciel”) a Obligatariuszami, w imieniu których jako administrator zabezpieczeń działała (...) sp.j. z siedzibą w W. (dalej: (...)) została zawarta umowa poręczenia.

Na podstawie ww. umowy (...) sp. z o.o. udzielił poręczenia za zobowiązania Emitenta, tj. zobowiązał się bezwarunkowo i na pierwsze wezwanie (...) do spełnienia ciążących na Emitencie zobowiązań wobec Obligatariuszy z tytułu Obligacji poprzez przelew odpowiedniej (wskazanej w wezwaniu) kwoty pieniężnej na rachunek bankowy (...) S.A. z siedzibą w W. przeznaczony do obsługi emisji Obligacji, nie później niż w terminie 10 dni roboczych od otrzymania wezwania.

Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy poręczenia poręczenie zostało ustanowione do dnia 31 grudnia 2018 r. Zgodnie z ust. 2 w przypadku opóźnienia w spłacie jakiegokolwiek zobowiązania z tytułu obligacji (bez względu na jego wysokość), poręczyciel zobowiązał się bezwarunkowo i na pierwsze wezwanie (...) do spełnienia ciążących na Emitencie zobowiązań wobec Obligatariuszy z tytułu obligacji poprzez przelew odpowiedniej (wskazanej w wezwaniu) kwoty pieniężnej, na rachunek (...) S.A. (…) nie później niż w terminie dziesięciu dni roboczych od otrzymania wezwania). Zgodnie z ust. 4 podmiotami uprawnionymi do zaspokojenia z kwot pieniężnych przekazanych przez poręczyciela będą Obligatariusze.

Stosownie do § 4 umowy celem zabezpieczenia zobowiązań poręczyciela wynikających z umowy, poręczyciel nie później niż w dniu zawarcia niniejszej umowy, złoży oświadczenie w formie aktu notarialnego, o którym mowa w art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c., w którym podda się dobrowolnie egzekucji. Postanowiono również, że Obligatariusze będą uprawnieni do wystąpienia o nadanie temu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności w terminie do 31 grudnia 2018 r.

Poręczenie miało charakter nieodpłatny.

(umowa poręczenia – k. 60-61v., zeznania świadka D. D., zeznania zarządcy W. O. – k. 567 v.549, P. P. – k. 568 v.)

W celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy poręczenia, (...) 25 czerwca 2015 r., na podstawie aktu notarialnego rep. (...), w trybie art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. poddał się egzekucji na rzecz wymienionych Obligatariuszy, w tym M. C. do kwoty (...) zł stanowiącej równowartość (...) wartości nominalnej wszystkich przydzielanych na dzień 2 czerwca 2015 r. Obligacji serii (...), powiększonej o należne a niezapłacone odsetki obliczone zgodnie z Warunkami Emisji oraz odsetki ustawowe i inne koszty postępowania.

(akt notarialny rep. (...) – k. 63-67)

Wobec braku wykupu Obligacji w umówionym terminie, tj. do 3 września 2015 r. spółka(...)Sp.j. skierowała do (...) wezwanie do zapłaty, oznaczając termin jego wykonania na dzień 18 września 2015 r. Wezwanie zostało doręczone 21 września 2015 r. w siedzibie spółki przy ul. (...) w W., zaś J. L. zamieściła pieczęć o treści „(...)S.A. 2015-09-21 OTRZYMANO”. Pozwany nie wywiązał się ze zobowiązania.

(protokół doręczenia oświadczenia, wezwanie do zapłaty – k. 69-70)

Na przełomie sierpnia i września 2015 r. Agencja Rozwoju Przemysłu wypowiedziała (...) Sp. z o.o. umowę kredytu na kwotę (...) zł. To zrodziło konieczność podjęcia działań mających na celu ustabilizowanie sytuacji w Grupie.

(zeznania świadka D. D. – k. 545v.)

W dniu 3 marca 2016 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, X Wydział Gospodarczy do spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych postanowił (na wniosek z 28 stycznia 2016 r.) otworzyć postępowanie sanacyjne wobec(...), ustanawiając jednocześnie jako Zarządcę Masy Sanacyjnej - (...) S.A. w W.. Stosowne ogłoszenie w tym przedmiocie zostało umieszczone w Monitorze Sądowym i Gospodarczym numer (...) ((...)) z 10 marca 2016 r. Postanowieniem z 20 lipca 2017 r. zmieniono zarządcę w postępowaniu sanacyjnym i wyznaczono nim W. O..

(postanowienie o otworzeniu postępowania sanacyjnego, sygn. X GR 3-16 – k. 319, postanowienie zmieniające z 20 lipca 2017 r. – k. 320, odpis pełny KRS (...)sp. z o.o.)

W toku postępowania sanacyjnego dłużnika (...) zarządca w spisie wierzytelności odmówił uznania wierzytelności Obligatariuszy – posiadaczy Obligacji na okaziciela serii (...), uznając udzielone poręczenie za bezskuteczne do masy sanacyjnej.

(postanowienie z 28 lipca 2017 r. X GRs 1/16 – k. 416-422v.)

18 grudnia 2018 r. M. C. złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z 25 czerwca 2015 r., rep.(...), którym to aktem poręczyciel (...) sp. z o.o. poddał się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c.

Postanowieniem z 21 maja 2019 r. Referendarz Sądowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie oddalił wniosek M. C.. W uzasadnieniu wskazano, że wezwanie do zapłaty mimo iż adresowane do (...) sp. z o.o. jako do poręczyciela, doręczone zostało i odebrane przez osobę upoważnioną do działania w imieniu (...) S.A., a nie zostało uprawdopodobnione, że osoba ta była również uprawniona do działania w imieniu (...) Sp. z o.o. Nie doszło więc do ziszczenia się przesłanki doręczenia nakazu zapłaty, od którego skuteczności zostało uzależnione wykonanie przez dłużnika obowiązku zapłaty. Z uwagi na brak przesłanek z art. 786 § 1 k.p.c. wniosek został oddalony.

(postanowienie referendarza z 21 maja 2019 r. – k. 124-125v. akt I Co 898/19, postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieście w Warszawie z 8 lipca 2019 r. utrzymujące w mocy zaskarżone postanowienie referendarza – k. 201-204 akt oraz 140-146 akt I Co 898/19)

Z uwagi na rażące naruszenia jakich dopuścił się (...) S.A. w swojej działalności, 24 września 2019 r. Komisja Nadzoru Finansowego podjęła decyzję o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej przez (...) S.A. i ustaleniu terminu dwóch miesięcy na zakończenie jego działalności. Na podstawie decyzji KNF (...) S.A. został zobowiązany do wypowiedzenia wszelkich umów związanych ze statusem firmy inwestycyjnej. Na podstawie decyzji KNF z 5 listopada 2019 r. ewidencja obligacji serii (...) została przeniesiona do innego domu maklerskiego – (...) Banku (...) S.A. Oddział – (...) Banku (...) w W.. Zgodnie z wyciągiem Rejestru Rynku Niepublicznego wydanego przez Biuro (...) z 1 lipca 2022 r. w ewidencji znajduje się (...) szt. obligacji zwykłych na okaziciela serii (...) (...) S.A., których właścicielem jest M. C..

(Komunikat KNF z 24 września 2019 r. – k. 239-241, Komunikat KNF z 5 listopada 2019 r. – k. 242, Zaświadczenie wydane z Biura (...) z 1 lipca 2022 r. – k. 449-450)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie załączonych do akt sprawy, a wymienionych wyżej dokumentów. Sąd dał wiarę tym dokumentom, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego materiału nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Biorąc pod uwagę charakter roszczenia powoda kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy były przedłożone dokumenty. Zeznania świadków uznać należało za pomocnicze, istotne dla ustalenia całego tła dokonywanych transakcji czy okoliczności towarzyszących dokonywaniu konkretnych czynności prawnych, w szczególności nieodpłatności dokonanego zabezpieczenia w postaci poręczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Nakaz zapłaty wydany 21 października 2021 r. należało utrzymać w mocy w całości
w stosunku do pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W.. W pozostałym zakresie – tj. w stosunku do pozwanego Zarządcy Masy Sanacyjnej (...) Sp. z o.o.
w restrukturyzacji nakaz należało uchylić.

Powód w niniejszym postępowaniu dochodził od pozwanych (solidarnie) zapłaty kwoty stanowiącej równowartość wymagalnej wierzytelności z tytułu niewykupionych obligacji posiadanych przez niego jako obligatariusza ((...) obligacji na okaziciela serii (...) o łącznej wartości nominalnej i emisyjnej (...) zł nabytych 25 czerwca 2015 r.) wraz z odsetkami umownymi, tj. łącznie (...)zł.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy z 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, gdyż zgodnie z art. 109 ustawy ją uchylającej (tj. ustawy z 15 stycznia 2015 r.) do obligacji wyemitowanych przed dniem wejścia w życie ustawy (tj. przed 1 lipca 2015 r.) stosuje się przepisy dotychczasowe.

Pozwany Emitent w pierwszej kolejności kwestionował legitymację czynną powoda. Wskazać należy jednak, że z przedłożonych na późniejszym etapie postępowania dokumentów bezsprzecznie wynika, iż powód jest właścicielem (...) obligacji na okaziciela serii(...) i nie dokonał ich zbycia ( k. 449-450) wobec czego nie sposób odmówić mu legitymacji do wytoczenia niniejszego powództwa.

W zakresie natomiast samej zasady dochodzenia roszczenia związanej z brakiem wykupu obligacji, to pozwany Emitent de facto tej zasady nie zakwestionował. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o obligacjach (w brzemieniu nadanym ustawą z 1995 r.) jeżeli emitent nie wypełni w terminie, w całości lub w części, zobowiązań wynikających z obligacji, obligacje podlegają, na żądanie obligatariusza, natychmiastowemu wykupowi w części, w jakiej przewidują świadczenie pieniężne.

Wierzytelności wynikające z obligacji stają się wymagalne w terminach określonych w warunkach ich wykupu. Brak spełnienia świadczenia przez emitenta w zakreślonym terminie, w całości lub w części, skutkuje powstaniem po stronie obligatariusza roszczenia do emitenta o natychmiastowe dokonanie wykupu obligacji w części dotyczącej świadczeń pieniężnych (art. 24 ust. 2). Uregulowanie to stanowi istotne zaostrzenie odpowiedzialności emitenta w stosunku do zasad ogólnych odpowiedzialności kontraktowej, ponieważ, po pierwsze - opóźnienie w zapłacie choćby najmniejszej części zobowiązania pieniężnego emitenta powoduje natychmiastową wymagalność całości zobowiązania, a po drugie - odpowiedzialność emitenta ma charakter obiektywny, tzn. niezależny od jego winy. (J. Kropiwnicki [w:] Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2010, lex).

Powyższe rozważania oraz brak wykupu obligacji serii (...) uzasadniały żądanie powoda co do zasady. W zakresie natomiast wysokości, pozwani zakwestionowali możliwość dochodzenia przez powoda odsetek od Obligacji, powołując się na art. 118 k.c. określający termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe (3 lata). Wskazać należy, że art. 37a ustawy o obligacjach ustala termin przedawnienia roszczeń wynikających z obligacji, oznaczając go jako 10-letni. Przedawnienie roszczeń majątkowych uregulowane jest w sposób kompleksowy w art. 117-125 k.c. Regulacja ta nie ma charakteru zupełnego, zgodnie bowiem z art. 118 k.c. termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Takim przepisem szczególnym, określającym dziesięcioletni termin przedawnienia roszczeń wynikających z obligacji, jest art. 37a ustawy o obligacjach. Przez "roszczenie wynikające z obligacji" należy rozumieć roszczenie o spełnienie należności głównej oraz należności ubocznej. Na poparcie takiej interpretacji posiłkowo posłużyć należy się treścią art. 14 ustawy z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach, zgodnie z którym roszczenia wynikające z obligacji, w tym roszczenia o świadczenia okresowe, przedawniają się z upływem 10 lat. Treść tego artykułu zamknęła drogę do nadużyć i błędnego stosowania przepisów k.c.

Tym samym art. 14 „nowej” ustawy o obligacjach. stanowi lex specialis względem art. 118 k.c. i ujednolica termin przedawnienia roszczeń wynikających z obligacji (uwzględniając roszczenia o świadczenia okresowe). Doprecyzowanie w zakresie roszczeń o świadczenia okresowe zostało dokonane z uwagi na praktykę, w ramach której wielu uczestników rynku do płatności odsetkowych stosowało w sposób niepoprawny i niekorzystny art. 118 k.c. Celem regulacji było zatem uniknięcie wątpliwości oraz zwiększenie bezpieczeństwa obrotu. W związku z tym przeformułowanie art. 14 nowej ustawy nie pozostawia wątpliwości co do terminu przedawnienia roszczeń o spełnienie świadczenia polegającego na wypłacie odsetek. Konsekwentnie roszczenia z obligacji należy rozumieć jako obejmujące roszczenie o spełnienie należności głównej, jak i należności ubocznych. ( np. B. Stępień [w:] J. Krzyżykowska, A. Piskorz, B. Stępień, P. Szpytka, Ustawa..., s. 56.)

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu roszczenie powoda o zapłatę kwoty nominalnej i emisyjnej obligacji oraz odsetek umownych, stanowiących wynagrodzenie za udostępnienie kapitału w wysokości (...) w skali roku było uzasadnione. Nie ulega przy tym wątpliwości, że terminem od którego obligatariusz może domagać się odsetek za opóźnienie jest dzień następny po dniu wykupu, a więc jak w okolicznościach niniejszej sprawy – 4 września 2015 r. W tym zakresie, tj. w stosunku do pozwanego Emitenta (...) S.A. wydany 21 października 2021 r. nakaz zapłaty należało utrzymać w całości. (pkt I wyroku)

W zakresie roszczenia skierowanego przeciwko (...) Sp. z o.o. w całości należało podzielić argumentację pozwanego poręczyciela.

Powód oparł żądanie pozwu względem (...) sp. z o.o. o roszczenie wynikające z Umowy poręczenia zawartej 25 czerwca 2015 r. Zgodnie z § 3 ust. 1 poręczenie zostało ustanowione do dnia 31 grudnia 2018 r. Strony umowy ściśle zatem oznaczyły okres, w ciągu którego wierzyciel mógł dochodzić swej należności od poręczyciela. Za tą interpretacją postanowienia umownego przemawia również fakt, że termin zastrzeżony w § 4 umowy, tj. termin w którym obligatariusze będą uprawnieni do wystąpienia o nadanie aktowi notarialnemu o poddaniu się egzekucji wprost z tego aktu również został oznaczony do 31 grudnia 2018 r. W ocenie Sądu nie ma więc wątpliwości, że celem powyższych regulacji było ograniczenie odpowiedzialności poręczyciela do oznaczonego terminu. Powód wystąpił z niniejszym powództwem przeciwko poręczycielowi w dniu 6 października 2021 r. a więc niemal 3 lata po upływie oznaczonego terminu. Upływ terminu oznaczonego w poręczeniu oznaczał natomiast zwolnienie poręczyciela ze zobowiązania.

W ocenie Sądu powyższych okoliczności - dowodzących bezzasadności roszczenia przeciwko poręczycielowi - nie zmienia fakt wystąpienia przez wierzyciela (wówczas (...)w imieniu Obligatariuszy) z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu. Nie sposób uznać, że samo złożenie wniosku, a tym bardziej prawomocne jego oddalenie (bez względu na przyczynę tego oddalenia) doprowadziło do przerwania biegu terminu obowiązywania poręczenia.

Po pierwsze wątpliwa jest w ogóle możliwość zastosowania przepisów kodeksu cywilnego odnoszących się do przerwania biegu przedawnienia roszczenia (art. 123 k.c.) do terminu poręczenia, które wygasa po jego upływie. Stosowanie w tym zakresie przepisów w drodze analogii nie może prowadzić do wypaczenia istoty i ostatecznej woli stron, które przewidziały termin prekluzyjny, po upływie którego wierzytelność obligatariuszy wygasa. Umowne terminy zawite określają moment całkowitego wygaśnięcia roszczenia, nie zaś chwilę jego przedawnienia. Upływ umownego terminu zawitego prowadzi do definitywnej utraty roszczenia, a nie do typowego dla upływu terminu przedawnienia stanu, w którym uprawnionemu przysługuje roszczenie, tyle że pozbawione przymiotu zaskarżalności. (por. Wyrok SA w Warszawie z 25 lutego 2016 r., sygn. akt VI ACa 105/15, lex 2123009).

Nawet gdyby jednak przyjąć, że do umownego terminu zawitego per analogiam można stosować przepisy dot. terminów przedawnienia i przerwania jego biegu, to nadal brak jest podstaw do uwzględnienia roszczeń powoda w stosunku do poręczyciela.

Wskazać należy, że warunkiem wymagalności zobowiązania (...)z tytułu poręczenia było doręczenie wezwania oraz upływ oznaczonego terminu. Już natomiast w toku postępowania klauzulowego ustalono, że nie doszło do spełnienia jednej z przesłanek, bowiem wezwanie nie zostało skutecznie doręczone.

Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W ocenie Sądu postępowanie wszczęte przez wierzycieli, prawomocnie oddalone nie mogło zostać zinterpretowane jako działanie mogące doprowadzić do przerwania biegu terminu obowiązywania poręczenia.

Podzielić należy poglądy doktryny, że wadliwa z punktu widzenia proceduralnego czynność wniesienia pozwu nie przerywa biegu terminu przedawnienia (A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk: Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1998, s. 361-362). Innymi słowy, „pozew jako czynność, o której mowa w § 1 pkt 1, przerywa przedawnienie tylko wtedy, gdy został wniesiony skutecznie” (S. Rudnicki w: Komentarz do k.c. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2003, s.4440, t.3). W konsekwencji, „pozew odrzucony prawidłowo przez sąd nie stanowi skutecznej czynności procesowej” (S. Rudnicki w: op.cit., s.441, t.6). Idąc dalej, należy zgodzić się z tezą, że przerywają bieg terminu przedawnienia tylko „czynności procesowe, uwzględnione przez pozytywne rozstrzygnięcie sądu”. Tym samym, wniesienie pozwu w wypadku oddalenia powództwa również nie przerwie biegu terminu przedawnienia (E. Gniewek: K.c. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Zakamycze 2001, s.313-314, t.5). Zatem, w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. chodzi o takie czynności wierzyciela „ które obiektywnie zdolne są do osiągnięcia celu wskazanego w omawianym przepisie” ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 października 2006 r., II CSK 202/06, LEX nr 196513) (por. wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w warszawie z 18 lutego 2015 r., sygn.. IV Ca 980/14).

Mając na względzie powyższe rozważania (co prawda dotyczące przerwania biegu terminu przedawnienia, ale z ostrożności per analogiam przytoczone dla terminu określonego w umowie poręczenia) w ocenie Sądu nie doszło do przerwania jego biegu poprzez złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, mocą którego poręczyciel poddał się egzekucji. Zobowiązanie poręczyciela miało niewątpliwie charakter terminowy. Działania natomiast podjęte przez wierzycieli jako nieskuteczne nie mogły prowadzić do wydłużenia terminu zawitego określonego umową.

Ponadto, w ocenie Sądu powództwo względem poręczyciela podlegało oddaleniu jeszcze z innego, niż upływ terminu, powodu. Należy wskazać, że wobec (...) prowadzone jest przez Sądu Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy ds. upadłościowych i restrukturyzacyjnych pod sygn. X GR 3/16) postępowanie restrukturyzacyjne (post. sanacyjne).

Zgodnie z art. 304 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego bezskuteczne w stosunku do masy sanacyjnej są czynności prawne, nieodpłatne albo odpłatne, którymi dłużnik rozporządził swoim majątkiem, jeżeli wartość świadczenia dłużnika przewyższa w istotnym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez dłużnika lub zastrzeżonego dla dłużnika lub dla osoby trzeciej, dokonane w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego.

Z dokumentów przedłożonych w niniejszej sprawie wynika, że wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego złożony został 28 stycznia 2016 r., a więc pół roku po dokonaniu poręczenia.

Zgodzić należy się więc z pozwanym, że udzielone przez (...)poręczenie pozostaje bezskuteczne w stosunku do masy sanacyjnej w związku z treścią art. 304 prawa restrukturyzacyjnego. Ponadto – na co wskazuje sama treść umowy poręczenia, ale i również zeznania przesłuchanych świadków - poręczenie udzielone zostało pod tytułem darmym - umowa nie przewidywała, aby (...) miało otrzymać jakiekolwiek świadczenie w związku z udzielonym zabezpieczeniem.

Powyższe okoliczności w ocenie Sądu skutkują uznaniem roszczeń powoda względem poręczyciela za bezpodstawne, stąd nakaz zapłaty w stosunku do (...) (Zarządcy Masy Sanacyjnej (...) Sp. z o.o. w restrukturyzacji) należało uchylić. (pkt II wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, obciążając nimi w całości pozwanego (...)S.A. (Emitenta). Wobec utrzymania w mocy w stosunku do tego pozwanego nakazu zapłaty, w wyroku zasądzeniu podlegała różnica pomiędzy kosztami zastępstwa procesowego zasądzonymi nakazem, a tymi wynikającymi z przepisów dot. postępowania zwykłego. Z uwagi na różnicę pomiędzy stawką z § 2 pkt 7 (10.800 zł) i z § 3 pkt 7 (7.200 zł) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zasądzono na rzecz powoda od (...) S.A. z siedzibą w W. dodatkowo kwotę 3.600 zł. (pkt III wyroku)

W zakresie kosztów procesu w odniesieniu do roszczenia skierowanego przeciwko poręczycielowi (Zarządcy Restrukturyzacyjnemu(...) sp. z o.o. w restrukturyzacji) Sąd odstąpił od obciążania powoda należnymi pozwanemu kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Uznać należało, że w okolicznościach niniejszej sprawy zachodzi wyjątkowa, szczególna sytuacja, która dopuszcza możliwość nieobciążania strony przegrywającej kosztami procesu. W ocenie Sądu powód nie był w stanie zweryfikować, czy podmiot udzielający poręczenia miał świadomość, iż będzie to de facto poręczenie puste, co wynikało z sytuacji finansowej grupy(...). Powód nie mógł posiadać informacji o planie naprawczym podjętym przez spółkę, którego jednym z etapów była emisja obligacji. Powód działał w uzasadnionym przekonaniu zasadności swojego roszczenia względem poręczyciela i nie sposób obciążać go kosztami, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności jakie wpłynęły na brak odpowiedzialności poręczyciela.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.