Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Rafał Wagner

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.

przeciwko (...) Bankowi S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. na rzecz pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 292/22

UZASADNIENIE

Pozwem z 10 maja 2022 r. skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. w W., powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwany zapłacił powodowi kwotę 75.985,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 16 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W przypadku stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do wydania nakazu zapłaty albo skutecznego wniesienia sprzeciwu powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 75.985,96 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zawarł z konsumentem (będącym klientem pozwanego Banku) umowę przelewu wierzytelności pieniężnych zarówno obecnych jak i przyszłych, wynikających z umowy kredytu konsumenckiego nr (...). Zaznaczył on, że materialno-prawną podstawę dochodzenia roszczeń w niniejszej sprawie stanowi art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Powód powołał się na oświadczenie kredytobiorcy o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 4 kwietnia 2022 r. co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, pkt 7, pkt 8, pkt 9, pkt 10, pkt 11 oraz pkt 10 przedmiotowej ustawy.

(pozew - k. 5-11)

W odpowiedzi na pozew z 10 sierpnia 2022 r. pozwany (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

(odpowiedź na pozew – k. 45-55)

Pismem procesowym z 24 kwietnia 2023 r. powód zmodyfikował powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 84.235,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 75.985,96 zł od dnia 16 kwietnia 2022 r.;

- od kwoty 8.249,37 zł od dnia doręczenia pozwanemu modyfikacji powództwa do dnia zapłaty.

(pismo procesowe – k. 95-95v.)

Pismem procesowym z 28 sierpnia 2023 r. pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wnosząc o oddalenie powództwa w całości, również w zakresie jego modyfikacji.

(pismo procesowe – k. 135-136v.)

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

19 kwietnia 2017 roku D. P. zawarła z (...) Bank Spółką Akcyjną w W. umowę kredytu konsolidacyjnego o numerze (...). Na podstawie przedmiotowej umowy (...) Bank udzielił kredytobiorcy kredytu w wysokości 148.433,63 zł. Wskazana kwota została przeznaczona na potrzeby konsumpcyjne kredytobiorcy w wysokości 48.000 zł oraz spłatę zobowiązań kredytowych kredytobiorcy z tytułu: a) umowy kredytu Kredyt niecelowy oraz studencki nr (...) na rachunek prowadzony w (...) Bank S.A. w wysokości 85.605,11 zł, a także zapłatę kosztów kredytu w postaci prowizji od udzielonego kredytu w wysokości 14.828,52 zł. Kwotę udzielonego kredytu kredytobiorca zobowiązał spłacać wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 równych ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych nie później niż do 20 dnia każdego miesiąca na zasadach i warunkach określonych w Umowie.

Oprocentowanie kredytu liczone było według stopy zmiennej i w całym okresie kredytowania stanowiło sumę stawki WIBOR 3M i marży w wysokości 8.26 punktów procentowych, stałej w trakcie trwania Umowy. D. P. została również zobowiązana do podpisania oświadczenia dotyczącego ryzyka zmiennej stopy procentowej. (§ 2 ust. 1, 2, §14 ust. 1 pkt 7)

Całkowita kwota kredytu wynosiła 133.605,11 zł. Kwota ta nie obejmowała jednak kredytowanych przez Bank kosztów kredytu w wysokości 14.828,52 zł. Całkowita kwota do zapłaty przez Kredytobiorcę na dzień zawarcia Umowy wynosiła 235.477,62 zł, na którą składała się całkowita kwota kredytu wraz z całkowitym kosztem kredytu, który na dzień zawarcia umowy, naliczony szacunkowo wynosił: 101.872,51 zł. Na całkowity koszt kredytu składały się należne odsetki umowne w wysokości 87.043,99 zł oraz prowizja od udzielonego kredytu w wysokości 14.828,52 zł (§ 5 ust. 1, 2 i 3 umowy ).

Roczną rzeczywistą stopę oprocentowania (RRSO), która na dzień zawarcia umowy wynosiła 13,31 % wyliczono zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku (tj. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1797) uwzględniając całkowitą kwotę do zapłaty przez Kredytobiorcę (§ 5 ust. 4 umowy)

W § 7 wskazano ponadto, iż Bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z zapisami Umowy oraz Taryfy Opłat i Prowizji za czynności związane z obsługą kredytu oraz zmianą postanowień Umowy. W trakcie trwania Umowy opłaty i prowizje mogły ulec zmianie, co mogło nastąpić w razie wystąpienia przynajmniej jednego z poniższych warunków:

1)zmiany wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźnika publikowanych przez GUS: inflacji, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw,

2)zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski,

3)zmiany cen usług i operacji, z których Bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i niebankowych,

4)zmiany zakresu lub formy świadczonych przez Bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie, w jakim te zmiany miały wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy,

5)zmiany przepisów prawa regulujących produkty lub usługi oferowane przez Bank lub mających wpływ na wykonywanie umowy lub Regulaminu, w zakresie, w jakim te zmiany miały wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy,

6)zmiany przepisów podatkowych i/lub zasad rachunkowości stosowanych przez Bank, w zakresie w jakim te zmiany miały wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy,

7)zmiana lub wydanie nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego – w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy.

Zmiany stawek opłat i prowizji miały następować na zasadach i w wysokości określonych w Taryfie Opłat i Prowizji dla Klientów Indywidualnych. Zmiany stawek opłat i prowizji miały być podawane do wiadomości Kredytobiorcy za pośrednictwem poczty lub poprzez Kanały E. lub jeżeli Kredytobiorca wyraził zgodę, w formie elektronicznej na adres mailowy podany przez Kredytobiorcę, natomiast w sytuacji, gdy nie ma możliwości wykorzystania Kanałów E. lub przesłania na adres mailowy – za pośrednictwem poczty. Jeżeli Kredytobiorca nie dokona wypowiedzenia umowy w terminie 30 dni od powiadomienia go przez Bank o wspomnianych zmianach przyjmowano, że Kredytobiorca wyrażał zgodę na zmiany. Bank uprawniony był pobierać opłaty i prowizje w nowej wysokości poczynając od 31 dnia po przekazaniu Kredytobiorcy wprowadzonych zmian do Taryfy lub zmienionego wyciągu z Taryfy, chyba że w tym czasie otrzymał do Kredytobiorcy pismo wypowiadające Umowę lub propozycję jej rozwiązania za porozumieniem stron.

Kredytobiorca miał prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia zawarcia umowy, o czym został poinformowany. Warunkiem odstąpienia od Umowy było dostarczenie osobiście lub za pośrednictwem przesyłki pocztowej do Banku pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Kredytobiorca wówczas obowiązany był zwrócić Bankowi niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, kwotę udzielonego kredytu wraz z odsetkami liczonymi za okres od dnia wypłaty środków do dnia spłaty kredytu. (§8 ust. 1 i 2 umowy)

(umowa – k. 16-17)

Oprócz samej Umowy kredytu strony związane były również treścią Regulaminu udzielania pożyczek/kredytów dla osób fizycznych ( regulamin – k. 18-19v.).

Z kolei opłaty i prowizje wynikające z umowy były wyliczane w oparciu o (...) Banku Spółki Akcyjnej dla Klientów Indywidualnych ( taryfa – k. 19).

Kolejno D. P. jako cedent, zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W., jako cesjonariuszem, umowę powierniczego przelewu wierzytelności w postaci wszelkich wierzytelności pieniężnych, zarówno obecnych, jak i przyszłych, wynikających z umów o kredyt konsumencki zawarty z (...) Bank S.A. w dniu 19 kwietnia 2017 r, przysługujące jej w stosunku do kredytodawcy, obejmujące w szczególności: wierzytelność o zwrot wszelkich nienależnie pobranych opłat i kosztów, wierzytelność o zwrot kosztów kredytu w związku z wcześniejszą spłatą kredytu, wierzytelność mogącą wynikać z zastosowania art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim i przewidującego tzw. sankcję kredytu darmowego, waz ze wszystkimi związanymi z tymi wierzytelnościami prawami (m.in. odsetkami za zwłokę i opóźnienie).

W § 3 ust. 1 umowy przelewu cesjonariusz zobowiązał się do przekazania cedentowi 50% wyegzekwowanego od dłużnika świadczenia obejmującego należność główną w terminie 14 dni od dnia wyegzekwowania świadczenia od dłużnika (faktycznego otrzymania środków pieniężnych przez cesjonariusza).

(umowa – k. 23-23v.)

Następnie 1 marca 2022 r. D. P. udzieliła pełnomocnictwa (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. do reprezentowania jej w sprawie dotyczącej dochodzenia roszczeń przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej w W. w związku z umową o kredyt konsumencki zawartą 19 kwietnia 2017 r. Pełnomocnictwo uprawniało także do składania wszelkich pism i oświadczeń, w tym w szczególności do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, przewidującego tzw. sankcję kredytu darmowego oraz do jego dalszego wykorzystania w kontaktach z właściwymi podmiotami zarówno w postępowaniu przedsądowym, jak i w postępowaniu sądowym, w szczególności poprzez przesłanie złożonego oświadczenia do kredytodawcy. W treści pełnomocnictwa znalazło się również oświadczenie, że D. P. zwalnia Bank z zachowania tajemnicy bankowej, o której mowa w art. 104 ust. 3 prawa bankowego. ( pełnomocnictwo – k. 28)

Wraz z pełnomocnictwem D. P. złożyła zawiadomienie o przelewie wierzytelności w zakresie wierzytelności przysługujących jej w stosunku do kredytodawcy, w szczególności: wierzytelność o zwrot wszelkich nienależnie pobranych opłat i kosztów, wierzytelność o zwrot kosztów kredytu w związku z wcześniejszą spłatą kredytu, wierzytelność mogącą wynikać z zastosowania art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim i przewidującego tzw. sankcję kredytu darmowego, waz ze wszystkimi związanymi z tymi wierzytelnościami prawami (m.in. odsetkami za zwłokę i opóźnienie).

(zawiadomienie – k. 29)

Zarówno umowa przelewu wierzytelności, jak i pełnomocnictwo i zawiadomienie o przelewie wierzytelności zostały podpisane przez D. P. elektronicznie za pomocą platformy(...)

(karta podpisów – k. 33)

Pismem z 4 kwietnia 2022 r. (...) Sp. z o.o. skierował do pozwanego Banku oświadczenie w trybie art. 45 w zw. z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim – na podstawie udzielonego mu przez D. P. pełnomocnictwa, wraz z wezwaniem do zapłaty kwoty 75.985,96 zł tytułem zwrotu uiszczonych przez kredytobiorcę kosztów kredytu, wg stanu na dzień 1 kwietnia 2022 r., w terminie nie dłuższym niż 7 dni.

(oświadczenie wraz z wezwaniem do zapłaty – k. 24-27v.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie załączonych do akt sprawy, a wymienionych wyżej dokumentów. Sąd dał wiarę tym dokumentom, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego materiału nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Oceniając zeznania świadka D. P., będącej kredytobiorcą przedmiotowej umowy kredytu Sąd uznał je za wiarygodne. Świadek potwierdził zawarcie z powodem umowy cesji wierzytelności, nie odczuwał w tym zakresie żadnych niesprawiedliwości. Wiedział, że konsekwencją umowy cesji jest dochodzenie przez powoda roszczeń w związku z umową, W momencie podpisywania umowy cesji i pełnomocnictwa miała świadomość co jest jej przedmiotem. Świadek swoje zeznania składała w sposób logiczny, jasny i precyzyjny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd uznał, że w niniejszej sprawie nie zachodzą podstawy do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Powód powoływał się w niniejszej sprawie na umowę powierniczego przelewu wierzytelności, w tym na pełnomocnictwo udzielone mu przez kredytobiorcę, na mocy których uzyskał uprawnienie do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Powód wskazał, że kredytobiorca podpisując ww. dokumenty klarownie i odpowiednio wyraził swoją wolę w zakresie zawarcia z nim umowy przelewu wierzytelności, złożenia upoważnień oraz udzielenia pełnomocnictwa do złożenia ww. oświadczenia. Pozwany z kolei podnosił zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, zarzut nieważności umowy cesji, wadliwość umocowania powoda do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji określonej w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, zarzut uchybienia terminowi złożenia takiego oświadczenia czy zarzut nieziszczenia się przesłanek do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

W zakresie zarzutu braku legitymacji czynnej, Sąd go nie podzielił, uznając, że doszło do skutecznego zawarcia umowy cesji i skorzystania przez powoda z prawa do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego (brak było ku temu podstaw, ale sam fakt posiadania przez powoda uprawnienia do złożenia tego oświadczenia Sąd uznał za wykazany).

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2). Przedmiotem umowy cesji jest wierzytelność, czyli prawo podmiotowe przysługujące wierzycielowi do żądania od dłużnika, aby spełnił świadczenie.

Aby wierzytelność mogła stać się przedmiotem czynności zobowiązująco – rozporządzającej musi być w dostateczny sposób oznaczona, zindywidualizowana. Przede wszystkim powinien być wyraźnie określony stosunek zobowiązaniowy, którego elementem jest zbywana wierzytelność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1999 r., sygn. III CKN 423/98). Chodzi tu głównie o oznaczanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Wskazane elementy muszą być oznaczone bądź przynajmniej oznaczalne już w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność, do chwili zaś przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy powinno nastąpić wyczerpujące sprecyzowanie również pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w którego ramach istnieje zbywana wierzytelność.

Wierzytelność konsumenta, która jest przedmiotem niniejszego postępowania, powstaje po wykonaniu uprawnienia prawokształtującego dotyczącego sankcji kredytu darmowego – art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. W tym celu konieczne jest doręczenie kredytodawcy odpowiedniego oświadczenia woli. Dopóki takie uprawnienie nie zostanie wykonane, dopóty wierzytelność ma charakter przyszły. W nauce prawa oraz orzecznictwie nie budzi jednak wątpliwości, że przelew wierzytelności przyszłej jest dopuszczalny (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 września 1997 r., III CZP 45/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2003 r., V CKN 345/01, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2016 r., V CSK 379/15). Co prawda konstrukcja przelewu takiej wierzytelności nie wynika wprost z przepisów kodeksu cywilnego, ale podstawy obrotu takimi wierzytelnościami upatruje się w treści art. 555 k.c. i jak wskazał Sąd Najwyższy, sam charakter wierzytelności przyszłych nie wyklucza ich przelewu ( powołana powyżej uchwała III CZP 45/97).

Wierzytelności przyszłe stanowią różnorodną kategorię, obejmującą wierzytelności warunkowe (terminowe), wierzytelności, u podłoża których leży częściowo zrealizowany stan faktyczny, oraz nadzieja na ich powstanie. Do chwili spełnienia się warunku zawieszającego lub nadejścia terminu początkowego wierzytelność jako prawo podmiotowe nie istnieje, a taka sytuacja jest traktowana jako ekspektatywa wierzytelności ( tak. J. Mojak „Obrót wierzytelnościami”, Lublin 1995 r. s. 16).

W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że zasady cesji wierzytelności przyszłych muszą odpowiadać ogólnym regułom dotyczącym przelewu wierzytelności. Wierzytelności, u podłoża których leży tylko częściowo zrealizowany stan faktyczny uzasadniający ich powstanie, jako prawa podmiotowe powstają dopiero w momencie ziszczenia się brakującego elementu danego stanu faktycznego ( condicio iuris) (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 listopada 2016 roku, I ACa 1915/15). Tym samym warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa i dlatego wierzytelność przyszła może przejść na nabywcę dopiero z chwilą jej powstania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2002 roku, IV CKN 1471/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2016 roku, V CSK 379/15). W konsekwencji zasadnicze znaczenie ma odpowiednie oznaczenie przedmiotu przelewu. Odpowiednie oznaczenie wierzytelności przyszłej – przy założeniu, że może ona przejść na nabywcę dopiero z chwilą powstania – niewątpliwie wymaga określenia danych, pozwalających ustalić w chwili powstania konkretnej wierzytelności, że to właśnie ta wierzytelność objęta była wcześniej zawartą umową cesji. Wierzytelności przyszłe muszą być przynajmniej oznaczalne w chwili zawierania umowy przelewu. Jak konsekwentnie wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, minimalnym sposobem oznaczenia wierzytelności przyszłej jest wskazanie tytułu powstania wierzytelności - stosunku prawnego, z którego wierzytelność wynika, osoby dłużnika oraz wierzyciela (por. cyt. artykuł A. Szpunara; A. Szpunar, Glosa do uchwały SN z dnia 19 września 1997 r. III CZP 45/97, OSP z 1998 r. nr. 7-8; wyrok SN z dnia 16 października.2002 r., IV CKN 1471/00, Glosa z 2007 r. nr 1 poz. 10; wyrok SN z dnia 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, OSNC z 2000 r. nr 5 poz. 92; cyt. uchwała z dnia 19 września 1997 r.). Warunkiem ogólnym cesji wierzytelności przyszłej jest zatem jej indywidualizacja, powalająca ustalić w chwili zaistnienia określonej wierzytelności, że to właśnie ona objęta była wcześniej zawartą umową (por. M. Litwińska, Glosa do uchwały SN z dnia 19 września 1997 r., III CZP 45/97, PPH z 1998 r. nr 8 poz. 45-48; W. Jarzyński, Zmiany podmiotowe w umowach, artykuł, M.Zam.Pub. z 2011 . nr 6 poz. 39-41, J. Widło, op. cit.).

Analizowana umowa powierniczego przelewu wierzytelności zawarta między stronami – powodem i kredytobiorcą – dotyczyła wszelkich wierzytelności pieniężnych, zarówno obecnych, jak i przyszłych, wraz ze wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m.in. odsetki za zwłokę i opóźnienie) wynikających z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego, określonej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, w odniesieniu od umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 19 kwietnia 2017 r. wobec (...) Bank S.A.

Przedmiotowe oznaczenie wierzytelności przyszłej wobec doprecyzowania stosunku, który jest podstawą jej powstania oraz rodzaju należności wynikających ze spornej umowy, tj. poprzez wskazanie, że dotyczy wierzytelności wynikającej z zastosowania sankcji kredytu darmowego i obejmuje odsetki umowne i prowizje nienależne w skutek złożenia oświadczenia prawnoksztłatującego, w ocenie Sądu w sposób dostateczny precyzuje wierzytelność przyszłą będącą przedmiotem umowy przelewu. Powyższego nie kwestionował również kredytobiorca świadek D. P., która podczas rozprawy wskazywała, że miała świadomość czego dotyczyła dokładnie umowa przelewu wierzytelności i akceptowała te warunki ( k. 93v.).

Ponadto w celu realizacji umowy cedent udzielił cesjonariuszowi pełnomocnictwa
w zakresie niezbędnym do realizacji przedmiotowej umowy, w szczególności do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, przewidującego sankcję tzw. kredytu darmowego. Konsument może przenieść – na dowolnego cesjonariusza (w tym przedsiębiorcę) – przyszłą wierzytelność o zwrot nienależnego świadczenia, kiedy jeszcze nie wykonano uprawnienia przewidzianego w art. 45 ust. 1 u.k.k. Czynność taka nie jest sprzeczna z ustawą ani właściwością zobowiązania. Uprawnienie, o którym mowa w tym przepisie przechodzi ex lege na nabywcę, na którego przelano wierzytelność przyszłą konsumenta. Stanowi ono prawo majątkowe związane z tą wierzytelnością (art. 509 § 2 k.c.). Nie ma charakteru osobistego, ponieważ dotyczy interesu majątkowego. Logiczne i racjonalne jest przypisanie tego uprawnienia cesjonariuszowi w wyniku zawarcia umowy przelewu, ponieważ wykonanie uprawnienia leży w jego interesie, zaś skutki prawne przede wszystkim odnoszą się do jego majątku.

Nie ulega ponadto wątpliwości, że w dacie zawarcia umowy cesji nie istniała jeszcze wierzytelność dochodzona w niniejszej sprawie przez powoda, albowiem cedent do chwili jej zawarcia nie skorzystał z sankcji kredytu darmowego. Niemiej jednak, oświadczenie skierowane przez powoda do pozwanego, a dokonane w imieniu kredytobiorcy, złożone w trybie art. 45 w zw. z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim, pismem z dnia 4 kwietnia 2022 r. (k.24 i n.) było ważne i skuteczne. Zwrócić należy uwagę, iż uprawnienie w postaci złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, przysługuje bezspornie kredytobiorcy – konsumentowi, niemniej jednak, brak jest regulacji zakazującej udzielenia pełnomocnictwa przez kredytobiorcę do złożenia takiego oświadczenia w jego imieniu. Powyższe oznacza zatem, iż powód – będący cesjonariuszem, działając na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez kredytobiorcę, został upoważniony do złożenia stosownego oświadczenia, w imieniu i na rzecz konsumenta. Powyższe skutkowało powstaniem wierzytelności przysługującej kredytobiorcy o zwrot świadczenia nienależnego powstałego jako sankcja kredytu darmowego, co do której uprzednio już D. P. zawarła umowę przelewu wierzytelności z cesjonariuszem.

Wskazać należy, że kredytobiorca godził się na takie rozwiązanie i nie uważał je za niesprawiedliwe, co wynika wprost z jego zeznań złożonych w charakterze świadka. Można było odnieść wrażenie, że jest wręcz ukontentowana z takiego rozwiązania, albowiem wszystkimi formalnościami zajmować miał się powód. Czynności prawne dokonane przez kredytobiorcę niewątpliwie ukierunkowane były na realizację wskazanego celu.

W zakresie natomiast kwestionowania ważności umowy przelewu oraz pełnomocnictwa z uwagi na złożenie podpisu w formie elektronicznej, wskazać należy, że platforma przy użyciu której złożony został przez kredytobiorcę podpis elektroniczny, tj. (...) sp. z o.o. wpisany jest w rejestrze niekwalifikowanych usług zaufania prowadzonego przez Narodowy Bank Polski na podstawie i w zakresie rzeczowym określonym przepisem art. 6 ustawy z dnia 5 września 2016 roku o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (t.j. Dz.U. z 2019r., poz. 162 ze zm.) – stanowiącą implementację Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z 23 lipca 2014 roku w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE (eIDAS) (Dz. Urz. UE L 257 z 28.07.2014, s. 73) – w zakresie usług składania podpisu elektronicznego, usług obsługi podpisywania elektronicznego dokumentów poprzez platformę (...) (nr wpisu – (...)). Podmiot ten należało zatem zakwalifikować jako dostawcę usług zaufania, co zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 19 ww. Rozporządzenia oznacza osobę fizyczną lub prawną, która świadczy przynajmniej jedną usługę zaufania, jako kwalifikowany lub niekwalifikowany dostawca usług zaufania.

Sąd miał także na uwadze, że przewidziana z art. 45 ust. 1 u.k.k. forma pisemna jest formą zastrzeżoną ad probationem (art. 74 § 1 k.c.), a więc jej ewentualne niezachowanie nie skutkuje nieważnością (art. 73 § 1 k.c.). Zgodnie z art. 99 § 1 k.c. pełnomocnictwo szczególne wymaga szczególnej formy tylko w razie, gdy dla czynności, do której upoważnia, zastrzeżona jest forma szczególna pod rygorem nieważności, a więc przepis ten w ogóle nie odnosi się do pełnomocnictw upoważniających do czynności, co do których zastrzeżono formę ad probationem. Dla oceny złożenia oświadczenia woli znajduje więc zastosowanie przepis art. 60 k.c., w myśl którego z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej. Oświadczenie w postaci elektronicznej nie może być utożsamiane przy tym z elektroniczną formą czynności prawnej (art. 78 k.c.) zrównaną w skutkach prawnych z formą pisemną. Dla zachowania tej formy konieczne jest złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oświadczeniem w postacie elektronicznej (art. 60 k.c.) będzie każde oświadczenie utrwalone (a także przesłane) za pomocą elektronicznych technologii komunikowania się (utrwalania oświadczeń).

Złożone do akt sprawy poświadczone za zgodność z oryginałem wydruki w postaci karty podpisów stanowią odzwierciedlenie oświadczeń woli składanych w postaci elektronicznej i w taki też sposób dokumentowanych (przez cyfrowy zapis treści oświadczenia na nośniku danych).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało mieć na uwadze, że do akt sprawy powód – w odparciu zarzutów pozwanej – złożył nadto elektroniczną warstwę danych pochodzących z nośnika informatycznego, których obraz przedstawiał złożony wcześniej wtórnik. W tej sytuacji powód wykazał skuteczne udzielenie mu pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 u.k.k.

W konsekwencji należało uznać, że oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego złożone w imieniu kredytodawcy przez powoda dnia 4 kwietnia 2022 roku było skuteczne, a powód był legitymowany do wystąpienia z niniejszym powództwem.

W dalszej kolejności przejść należało do rozważenia, czy w niniejszej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.), w tym w szczególności czy wystąpiły przesłanki z art. 45 w zw. z art. 30 przywołanej ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.k.k. kredytem konsumenckim jest kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się także umowę o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż wysokość określona w ust. 1 (ust. 1a). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: 1) umowę pożyczki, 2) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, 3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia, 4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia, 5) umowę o kredyt odnawialny (ust. 2).

Zgodnie z ww. ustawą, na etapie zawierania umowy kredytodawcę obciążają liczne obowiązki związane z formą umowy (art. 29 ust. 1), doręczeniem jej egzemplarza konsumentowi (art. 29 ust. 2) oraz kształtowaniem treści dokumentu umowy (art. 29 ust. 3, art. 30-34 u.k.k.).

Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. w razie uchybienia przez kredytodawcę określonym obowiązkom informacyjnym na etapie przedkontraktowym, wynikającym z przepisów art. 29 ust. 1 (forma pisemna) art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33 (umowa o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności, umowa o kredyt w rachunku, umowa restrukturyzacyjna), art. 33a (maksymalna wysokość opłat i odsetek) i 36a-36c u.k.k. (maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, odroczenie spłaty zadłużenia, koszty kredytu przy udzieleniu kolejnych kredytów przed dokonaniem spłaty kredytu wcześniejszego), konsumentowi (po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia) przysługuje uprawnienie do zwrotu kwoty kredytu w wysokości kapitału, bez konieczności zapłaty na rzecz kredytodawcy odsetek oraz pozostałych kosztów zastrzeżonych w umowie kredytu (określonych w art. 5 pkt 6 u.k.k.), co czyni z umowy kredytu de facto stosunek nieodpłatny (tak: M. Grochowski, Komentarz do art. 45 [w:] K. Osajda (red.), Ustawa
o kredycie konsumenckim. Komentarz, Wyd. 2, Warszawa 2019, Nb 1).

W ocenie Sądu twierdzenia strony powodowej co do naruszenia przepisów ustawy z dnia 12 maja 2012 r. o kredycie konsumenckim (art. 30 ust. 1 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 16, art. 30 ust. 1 pkt 7, art. 30 ust. 1 pkt 6 i 11, art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. w zw. z art. 53 ust. 1 i 2 u.k.k., art. 30 ust. 1 pkt 10 i 12, 8 i 9 u.k.k.) nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

W pierwszej kolejności odnieść się jednak należało do zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu wystąpienia z oświadczeniem w trybie art. 45 ustawy po terminie przewidzianym w art. 45 ust. 5 u.k.k.

Zgodnie z art. 45 ust. 5 przywołanej ustawy uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Zdaniem Sądu przez wykonanie umowy należy rozumieć sytuację, w której należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego, w tym obowiązki powstające z mocy ustawy. (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 8 października 2021 r., sygn. akt I ACa 59/21). W ocenie Sądu należy przez to rozumieć dzień wykonania zobowiązania przez kredytobiorcę. Pomimo rozbieżności występujących w doktrynie i orzecznictwie co do kwestii ustalenia terminu wykonania umowy, termin, o którym mowa w powołanym przepisie należy oceniać z punktu widzenia wykonania obowiązków stron stanowiących essentalia negotii zawartej umowy, w tym wypadku obowiązków umownych kredytobiorcy. Umowa pożyczki/kredytu jest umową dwustronnie zobowiązującą, w której dłużnik obowiązany jest do wykonania określonego zobowiązania, zaś na wierzycielu ciąży obowiązek współdziałania przy wykonaniu zobowiązania. Kredytodawca wykonuje swoje zobowiązanie przedstawiając do dyspozycji kredytobiorcy umówioną ilość pieniędzy. Wykonanie umowy ma miejsce wtedy, gdy pożyczkobiorca uzyskał własność przedmiotu pożyczki bądź gdy stworzono mu prawną możliwość wykorzystania przedmiotu pożyczki, tak jak to może czynić właściciel rzeczy ( por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2015 r., V CSK 448/14, MoPrBank.2016, nr 3, poz. 55) a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Wykonanie umowy przez kredytobiorcę następuje z chwilą zwrotu tej samej ilości pieniędzy, w przypadku pożyczki odpłatnej wraz z ustaloną zapłatą. Inne świadczenia, tak jak zwrot części całkowitych kosztów pożyczki (kredytu konsumenckiego), o jakim mowa w art. 49 u.k.k. powstaje dopiero z chwilą wykonania umowy przez obie strony (wypłaty kwoty pożyczki przez kredytodawcę i jej spłaty przez kredytobiorcę).

Ustawowy obowiązek kredytodawcy zwrotu części kosztów aktualizuje się z chwilą wykonania umowy przez kredytobiorcę. Zgodnie z umową z dnia 19 kwietnia 2017 toku kredytobiorca swoje zobowiązanie wykonać miała w terminie 120 miesięcy, a tym samym umowa kredytu nie została przez kredytobiorcę wykonana w całości, nie została też wypowiedziana przez bank. W tej sytuacji roczny termin określony w art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim nie rozpoczął w ogóle swojego biegu. A podkreślić należy, że uruchomienie sankcji kredytu darmowego zależy od wykonania przez konsumenta uprawnienia prawokształtującego ( por: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2019 r., sygn. akt V ACa 118/18), które możliwe jest dopiero po wykonaniu umowy, a więc dokonaniu spłaty kredytu.

Tym samym przejść należało do oceny twierdzeń strony powodowej co do naruszenia przez pozwany Bank przepisów ustawy z dnia 12 maja 2012 r. o kredycie konsumenckim uprawniających do skorzystania z sankcji kredytu darmowego w trybie art. 45 ustawy.

Zgodnie z art. 30 ust 1 pkt 10 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki, powinna określać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizji, marż oraz kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

W przedmiotowej Umowie w § 7 wskazano, że Bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z zapisami Umowy oraz Taryfy Opłat i Prowizji (...) Banku SA dla Klientów Indywidualnych, zwaną dalej Taryfą Opłat i Prowizji, za czynności związane z obsługą kredytu oraz zmianą postanowień Umowy. W § 14 ust. 1 pkt 5 Umowy wskazano zaś, że Wyciąg z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych stanowi integralną część umowy. Oczekiwania strony powodowej, aby wszystkie kwestie dotyczące rodzaju i wysokości innych ewentualnych opłat związanych z udzieleniem i obsługą kredytu znalazły się w treści Umowy nie znajdują żadnych podstaw. Skoro bowiem Taryfa Opłat i Prowizji stanowi załącznik do umowy, to tym samym należy uznać, że Kredytodawca spełnił ciążący na nim na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy obowiązek informacyjny.

Odnośnie do załączników do umowy kredytowej, wskazać należy, że „Taryfa Opłat i Prowizji” nie jest co prawda indywidualnie uzgadniana z konsumentem, niemniej jednak konsument poprzez to, że dokumenty stanowią integralną część umowy, zostaje prawidłowo poinformowany w istotnych kwestiach. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI ACa 1113/12, LEX nr 1344283).

Zarzut natomiast naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. poprzez niewskazanie warunku determinującego zmianę kosztów kredytu w sytuacji określonej w art. 45 ust. 1 u.k.k. również należy uznać za nietrafny. Warunki determinujące zmianę kosztów kredytu zostały bowiem wprost określone w art. 45 ust. 1 u.k.k. i zależne są od wystąpienia określonych przepisów ustawy. Niezasadne jest oczekiwanie, że już w treści umowy kredytu Bank będzie umieszczał treść art. 45 ust. 1 u.k.k. wraz ze wszystkimi możliwymi naruszeniami, które mogą uruchomić procedurę sankcji kredytu darmowego. Nie ma ku temu podstaw prawnych, w szczególności nie jest nią art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k., który odnosi się do kosztów, jakie należy ponieść w związku z zawarciem i wykonywaniem umowy, a nie w związku z jej ewentualnymi naruszeniami.

Należy wskazać, że w przypadku skorzystania z tzw. sankcji kredytu darmowego nie dochodzi do zmiany wysokości kosztów kredytu, lecz do zwolnienia kredytobiorcy z obowiązku ponoszenia jakichkolwiek kosztów kredytu. Takiej sytuacji nie dotyczy art. 30 pkt 10 u.k.k., który nakazuje określenie zasad zmiany wysokości kosztów ustalonych przez kredytodawcę, jeżeli umowa przewiduje możliwość zmiany tych kosztów w czasie trwania umowy. Ponadto, przywołany w omawianym przepisie obowiązek informacyjny nie dotyczy wszelkich abstrakcyjnie opisanych przez ustawodawcę sytuacji, lecz odnosi się jedynie do takich okoliczności, które choćby hipotetycznie mogłyby wystąpić w warunkach konkretnej zawieranej z konsumentem umowy. W związku z tym powinność powiadomienia o konsekwencjach skorzystania z uprawnienia z art. 45 u.k.k., które zostało przewidziane wyłącznie na wypadek, gdyby kontrakt nie zawierał wszystkich danych wymaganych przez art. 30 ust. 1 u.k.k., aktualizuje się tylko wtedy, kiedy w treści czynności prawnej rzeczywiście zabrakło tych elementów. Sytuacja taka nie miała miejsca w niniejszej sprawie.

Bezpodstawnym okazał się również zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy, w szczególności poprzez błędne wskazanie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8 u.k.k.). Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach - z wyjątkiem jednak kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta (art. 5 pkt 6 u.k.k.). Z kolei całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt (art. 5 pkt 7 u.k.k.).

W umowie kredytu zawartej przez (...) Bank S.A. w § 5 ust. 1 wskazano, że całkowita kwota kredytu wynosi 133.605,11 zł i jest to kwota, która nie obejmuje kredytowanego kosztu kredytu w postaci prowizji. Z kolei w § 5 ust. 2 umowy wskazano, ile wynosi całkowity koszt kredytu (101.872,51 zł), na który składają się naliczone odsetki umowne i prowizja. Kwota kredytowanej prowizji wchodzi wobec tego w zakres całkowitej kwoty do zapłaty, ale nie w zakres całkowitej kwoty kredytu. Jako całkowitą kwotę do zapłaty w umowie kredytu wskazano kwotę 235.477,62 zł stanowiącą sumę całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu.

W konsekwencji przyjąć należy, że w umowie kredytu zawartej przez pozwanego z kredytobiorcą prawidłowo wskazano zarówno rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, jak i całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki, wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

Co zaś się tyczy nieprawidłowego określenia wysokości RRSO wobec pobierania odsetek od kosztów kredytowanych Sąd pragnie zaznaczyć, że obowiązujące przepisy nie wprowadzają zakazu naliczania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu. Wynika to z treści art. 5 pkt 7 u.k.k., w którym expressis verbis mowa jest o „kredytowanych kosztach kredytu”. Ustawa nie zakazuje kredytowania takich kosztów, a jedynie wyłącza je z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu. Potwierdza to także wyrok z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18 (LEX nr 2643248), w którym Sąd Najwyższy wskazał, że w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. opłaty przygotowawczej, prowizji itp.) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu. I to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane przez kredytodawcę. Za taką tezą, jak podniósł Sąd Najwyższy, przemawia wyraźna treść art. 5 pkt 7 u.k.k. Wynika z tego – po pierwsze, że składniki kosztu kredytu mogą być kredytowane przez kredytodawcę, a po drugie, że prowizja – nawet jeśli jest kredytowana – nie może być wykazywana w umowie zarówno w całkowitej kwocie kredytu, jak też w kosztach kredytu. Istota omawianego w tym miejscu zagadnienia została wyjaśniona w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2016 r., C-377/14 i sprowadza się do tego, że włączenie jakiejkolwiek kwoty należącej do całkowitego kosztu kredytu do całkowitej kwoty kredytu może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien wskazać w danej umowie o kredyt ( vide pkt 89 i 91 uzasadnienia). Również w literaturze wskazuje się, iż dopuszczalne jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. Gil, M. Szlaszyński, Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor Prawa Bankowego” z 2022 r. Nr 6, s. 59-74). Podobnie T. Czech ([w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018 r., art. 5) wskazuje, że pojęcie „wypłaconej kwoty”, o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie koszów związanych z tym kredytem.

W zakresie więc oznaczenia RRSO, w umowie kredytu zawartej przez konsumenta z pozwanym Bankiem prawidłowo wskazano zarówno rzeczywistą stopę oprocentowania, jak i całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta, ustaloną w dniu zawarcia umowy, wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. § 5 ust. 4 umowy wyczerpuje w ocenie Sądu spełnienie obowiązku przewidzianego w art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k.

Zarzuty naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 i 11 u.k.k. również okazały się bezzasadne. Zgodnie z powołaną wyżej regulacją umowa o kredyt konsumencki powinna określać stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę treść § 2 Umowy spełnia ona powyższe wymogi. Co więcej kredytobiorca zawierając umowę kredytu złożył jednocześnie oświadczenie dotyczące ryzyka zmiennej stopy procentowej.

Nieracjonalnym jest oczekiwanie, aby w treści umowy zawarte zostały definicje wszelkich pojęć i wskaźników o charakterze ekonomiczno – finansowym, które co oczywiste z uwagi na charakter prowadzonej przez bank działalności na rynkach finansowych oraz charakteru produktów kredytowych mają bardzo rozbudowany i skomplikowany charakter. Ponownie wskazać należy, że w ocenie Sądu wystarczającym było odesłanie do Tabeli opłat i prowizji będącej integralną częścią umowy.

W zakresie naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 16 poprzez nieokreślenie warunków na jakich zmianie mogą ulec koszty w razie dokonania wcześniejszej spłaty, wskazać należy, że w Umowie wyszczególniono prawo konsumenta do wcześniejszej spłaty zadłużenia z tytułu kredytu i określono procedurę wcześniejszej spłaty. Wskazano jednocześnie, że w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem, ulega obniżeniu całkowity koszt kredytu, o te, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, zaś w przypadku spłaty części kredytu przed terminem, po rozliczeniu środków przez Bank okres kredytowania ulega skróceniu, a całkowity koszt analogicznie ulega obniżeniu. W umowie wskazano również, że kredytobiorca nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania za okres po spłacie kredytu w razie spłaty kredytu przed terminem. Ponadto kwestia kolejności zaspokajania została uregulowana szczegółowo w Regulaminie, stanowiącym integralną część umowy.

Jednocześnie należy wskazać, że sposób rozliczenia kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego określa wprost art. 49 ust. 1 u.k.k.

Natomiast kwestia uwzględnienia przy rozliczeniu wcześniejszej spłaty także o koszty poniesione przed spłatą stanowi element sporów w orzecznictwie. Tym samym zupełnie niezrozumiałym jest oczekiwanie powoda, aby w umowie dokonano rozstrzygnięcia tej kwestii na korzyść zainteresowanej strony i to pomimo, że obowiązujące regulacje ustawowe tego nie wymagają.

Odnośnie naruszenia art. 30 ust 1 pkt 8 i 9 u.k.k. poprzez zaniechanie wskazania bezpośrednio w treści umowy kredytu zasad i terminów spłaty, w ocenie Sądu zasady spłaty kredytu zostały szczegółowo opisane w § 4 Umowy oraz w Harmonogramie spłat. Nie można uznać, aby przedmiotowa umowa nie spełniała wymogów ustawowych. Niesłusznie powód uznaje, że odesłanie do harmonogramu spłat, który szczegółowo określa terminy i wysokość każdej z rat jest niewystarczające. Nie sposób uznać za celowe umieszczanie tego typu szczegółowych informacji w treści umowy, skoro integralną jej częścią jest właśnie szczegółowy harmonogram, z którym niewątpliwie konsument musiał być zapoznany.

W zakresie powołania przez powoda podstawy z art. 3 ust. 1 pkt 9 u.k.k. wskazać należy, że ewentualne naruszenie tego obowiązku nie mogłoby stanowić podstawy do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, ponieważ art. 45 ust. 1 nie obejmuje swoim katalogiem przepisu art. 30 ust. 1 pkt 9 u.k.k.

Sąd nie podzielił stanowiska strony powodowej również co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 i 12 ustawy poprzez nieokreślenie w zakresie ewentualnych opłat i kosztów kredytu - kosztów sądowych i egzekucyjnych określonych ustawowo w sytuacji, które mogłyby powstać w razie zaniechania wykonywania zobowiązań kredytowych przez kredytobiorcę (skutki braku spłaty). W umowie kompleksowo opisano zagadnienie skutków jakie wywołuje brak terminowej spłaty kredytu oraz wskazano jakie elementy składają się na kwotę kosztów sądowych i postępowania egzekucyjnego.

Niezasadny okazał się również zarzut naruszenia przez pozwany Bank art. 30 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 53 ust. 2 u.k.k. W świetle art. 53 ust. 2 u.k.k. jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawiera elementów określonych w art. 30, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia dostarczenia wszystkich elementów wymienionych w art. 30. Zdaniem Sądu przyjąć należy, że przywołany w omawianym przepisie obowiązek informacyjny nie dotyczy wszelkich abstrakcyjnie opisanych przez ustawodawcę zdarzeń, od których rozpoczyna bieg termin na złożenie oświadczenia o odstąpieniu, lecz odnosi się jedynie do takich okoliczności, które choćby hipotetycznie mogłyby wystąpić w warunkach konkretnej zawieranej z konsumentem umowy. Z tych przyczyn powinność powiadomienia o opisanym w art. 53 ust. 2 u.k.k. uprawnieniu kształtującym, które zostało przewidziane wyłącznie na wypadek, gdyby umowa nie zawierała wszystkich danych wymaganych przez art. 30 ust. 1 u.k.k., aktualizuje się tylko wtedy, kiedy w treści czynności prawnej rzeczywiście zabrakło tych elementów. Sytuacja taka nie miała miejsca w niniejszej sprawie. Analiza treści umowy prowadziła do wniosku, że zawierała ona wszelkie wymagane przez u.k.k. postanowienia. Na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. na kredytodawcy nie ciąży obowiązek, aby informować konsumenta o uprawnieniu do odstąpienia na innej podstawie prawnej niż art. 53 ust. 1. Obowiązek taki może powstawać stosownie do przepisów szczególnych ( tak Tomasz Czech w: Kredyt Konsumencki. Komentarz. Wyd. 2, komentarz do art. 30, Lex).

W § 8 umowy ponadto wskazano możliwość odstąpienia od umowy bez podania przyczyny, określając termin i sposób złożenia odpowiedniego oświadczenia. W tym zakresie w ocenie Sądu również nie doszło do żadnego uchybienia obowiązkowi informacyjnemu po stronie Banku.

Podsumowując powyższe rozważania, Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie nie zaktualizowały się określone w art. 45 ust. 1 u.k.k. przesłanki do złożenia w imieniu kredytobiorcy oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, a w związku z tym powód nie nabył od kredytobiorcy żadnych roszczeń w tym zakresie, jakie mogłyby po jego stronie powstać w przypadku skutecznego złożenia takiego oświadczenia. Sąd uznał, że postanowienia umowne były sformułowane w sposób zwięzły, tak by uzyskać większą czytelność dokumentu i uniknięcia negatywnych konsekwencji po stronie konsumenta w postaci tzw. przeładowania informacyjnego, które utrudniałoby mu percepcję treści zawartych w dokumencie. Mając na względzie powyższe, powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt. 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w pkt. 2 sentencji wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wynikającą z art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Powództwo zostało oddalone, zatem pozwany wygrał proces w całości, wobec czego zasadnym było obciążenie powoda całością kosztów przez niego poniesionych, na które składały się koszty zastępstwa procesowego w łącznej wysokości 5.417 zł, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.