Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 148 ¹ k.p.c. sprawy z powództwa Ł. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Urzędu Skarbowego W.

o ustalenie treści księgi wieczystej

1.  usuwa niezgodność między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Piasecznie, dla nieruchomości położonej w miejscowości B., powiat (...), województwo (...), oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), a rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreślenie w dziale IV księgi wieczystej wpisu dotyczącego hipoteki przymusowej wpisanej na rzecz Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego W., w kwocie (...) (sto pięćdziesiąt siedem tysięcy siedemset siedemdziesiąt i 61/100) złotych;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.700,00 zł (cztery tysiące siedemset i 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, w tym kwota 2.700,00 (dwa tysiące siedemset i 00/100) złotych, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 30 września 2024 r. w zakresie pkt. 2.

Pozwem z dnia 28 września 2023 r. (data stempla pocztowego) wniesionym przeciwko Skarbowi Państwa – Naczelnikowi Urzędu Skarbowego W., powód Ł. K. wniósł o uzgodnienie księgi wieczystej numer (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Piasecznie, dla nieruchomości położonej w miejscowości B., powiat (...), województwo (...) oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), poprzez nakazanie wykreślenia w dziale czwartym księgi wieczystej: wpisu hipoteki przymusowej na kwotę (...) zł wpisanej na rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego W., Organu reprezentującego Skarb Państwa.

W uzasadnieniu powód wskazał, że na podstawie tytułów wykonawczych wydanych w dniu 3 października 2017 roku wobec powoda Ł. K. oraz jego żony M. K. doszło do wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków na kwotę łączną (...) zł. Powód zauważył jednak, że w dniu 24 stycznia 2020 roku Urząd Skarbowy W. skierował wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie ww. tytułów wykonawczych z uwagi na wystąpienie błędu dotyczącego zobowiązanej osoby występującej w tytułach egzekucyjnych. Ponadto zaległości podatkowe objęte wydanymi tytułami wykonawczymi dotyczyły 2011, 2012 i 2015 roku, a zatem okresu przed zawarciem związku małżeńskiego, a częściowo po zawarciu umowy ustanowienia rozdzielności majątkowej. Następnie w dniu 30 stycznia 2020 roku Naczelnik Urzędu SkarbowegoW.wydał postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego wobec majątku Ł. K. i M. K.. Powód podkreślił, że od początku zatem tytuły wykonawcze były wystawione nieprawidłowo, tzn. na małżonków, podczas gdy M. K. nie odpowiada za zobowiązania podatkowe męża z okresu poprzedzającego zawarcie związku małżeńskiego, jak również z okresu po zawarciu umowy rozdzielności majątkowej. Zdaniem powoda małżonek nie odpowiada za zobowiązania podatkowe drugiego małżonka, powstałe po zawarciu umowy rozdzielności majątkowej. Dlatego też, wobec ustanowienia rozdzielności majątkowej, hipoteka przymusowa na nieruchomości, co do której każdy z małżonków ma 1/2 udziału nie mogła zostać ustanowiona.

Powód zaznaczył również, że doszło już do przedawnienia jego zobowiązań podatkowych za okres objęty wystawionymi tytułami wykonawczymi. Okres przedawnienia zobowiązań podatkowych wynosi bowiem 5 lat, nie doszło zaś do jego przerwania, skoro postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie wystawionych tytułów wykonawczych zostało umorzone. ( pozew k. 1-8)

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo w całości oraz wniósł na zasadzie art. 101 k.p.c. o zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa zwrotu kosztów procesu, w tym na podstawie przepisu art. 32 ust. 3 ustawy o PGRP kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie na zasadzie art. 98 kpc.

W uzasadnieniu powód wskazał, że Ł. K. nie wywiązał się z zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od towarów i usług za okres od sierpnia 2011 roku do kwietnia 2012 roku oraz luty i kwiecień 2015 roku, które zostało zabezpieczone wpisem hipoteki przymusowej ustanowionej na nieruchomości, o której mowa w pozwie. Pozwany zaznaczył, że analiza czynności egzekucyjnych doprowadziła do ustalenia, że zobowiązania podatkowe uległy przedawnieniu z dniem 11 lipca 2024 roku, co skutkuje umorzeniem zaległości i bezprzedmiotowością hipoteki. ( odpowiedź na pozew k. 115)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Naczelnik Urzędu Skarbowego W. wystawił wobec Ł. K. oraz jego żony M. K. tytułu wykonawcze o nr: (...),(...), (...), (...), (...), (...),(...),(...), (...), (...),(...)

Dowód: tytuły wykonawcze k. 16-47

Na podstawie przedmiotowych tytułów wykonawczych, w dniu 11 lipca 2018 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego W. złożył elektroniczny wniosek o wpis w księdze wieczystej o nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Piasecznie, dla nieruchomości położonej w miejscowości B., powiat (...), województwo (...) oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) hipoteki przymusowej na kwotę 157.770,61zł, w celu zabezpieczenia należności podatkowych z tytułu podatku od towarów i usług za okres od 08.2011 do 04.2012, 02.2015, 04.2015, w tym należności głównych, odsetek, kosztów egzekucyjnych. Wniosek został rozpoznany pozytywnie.

Dowód: wniosek o wpis hipoteki przymusowej, k. 15, wydruk z księgi wieczystej (...) – k. 48-58

Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2020 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko Ł. K. oraz M. K., z uwagi na błąd co do osoby zobowiązanego.

Dowód: postanowienie o umorzeniu – k. 60

Pismem z dnia 23 sierpnia 2022 r. skierowanym do Naczelnika Urzędu Skarbowego W., Ł. K. wniósł o wyrażenie zgody na wykreślenie hipoteki przymusowej ustanowionej na nieruchomości objętej księgą wieczystą numer (...). W uzasadnieniu wnioskodawca zwrócił uwagę na fakt, że tytuły wykonawcze na podstawie których dokonano wpisania hipoteki wystawione były nieprawidłowo tzn. na małżonków podczas, gdy M. K. nie odpowiada za zobowiązania podatkowe męża. Ponadto wnioskodawca zwrócił uwagę na przedawnienie zobowiązań podatkowych za okres objęty tytułami wykonawczymi.

Dowód: wniosek o wykreślenie hipoteki – k. 63-66

Pismem z dnia 23 września 2022 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W.poinformował Ł. K., że jego wniosek o wyrażenie zgody na wykreślenie hipoteki przymusowej nie zasługuje na uwzględnienie. W uzasadnieniu pisma wyjaśniono ponadto, iż to sąd powszechny jest władny do oceny prawidłowości dokonanego wpisu, zaś wykreślenie hipoteki jest niezależne od zgody organu administracyjnego.

Dowód: pismo Naczelnika US W.z dnia 23 września 2022 r. – k. 67

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W niniejszej sprawie - mając na względzie skuteczne złożenie przez stronę pozwaną oświadczenia o uznaniu powództwa (vide: odpowiedź na pozew, k. 115) - Sąd uwzględnił powództwo. W konsekwencji o kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.700,00 zł złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Na zasądzone koszty złożyła się opłata od pozwu w kwocie 2.000 zł (art. 13c pkt 1 uksc) oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 2.700 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 5 pkt 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu).

Jednocześnie wyjaśnić należy, że wniosek strony pozwanej o zasądzenie zwrotu kosztów procesu na zasadzie art. 101 k.p.c., nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Artykuł 101 k.p.c. stanowi wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu wprowadzonej przez art. 98 kpc. Pozwany – mimo uwzględnienia powództwa, a więc przegrania sprawy – uzyska zwrot kosztów procesu, jeżeli spełni kumulatywnie dwie przesłanki: nie da powodu do wytoczenia sprawy oraz uzna przy pierwszej czynności żądanie pozwu ( vide: orzeczenie SN z 31.08.1933 r., I C 1774/32, OSP 1934, poz. 101). Celem tego przepisu jest ochrona dłużnika przed szykanami nielojalnego wierzyciela, wytaczającego proces o świadczenie, które – niekwestionowane i bezsporne – dłużnik gotów jest spełnić bez ponoszenia zbędnych kosztów procesu. ( vide: J. Gudowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1-124, wyd. VI, red. T. Ereciński, Warszawa 2023, art. 101.)

Podkreślić przy tym należy, że w świetle doktryny i orzecznictwa, pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby zaspokojenie swego roszczenia bez wytoczenia powództwa. Taka ocena sądu może być dokonana wyłącznie wtedy, gdy pozwany mógł określić swą postawę w stosunku do zgłaszanego roszczenia. ( vide: orzeczenie SN z dnia 13 kwietnia 1961 r., IV CZ 23/61, OSNC 1962, nr 5, poz. 121; postanowienie SN z dnia 19 października 1961 r., II CZ 11/61, OSNPG 1962, nr 1–6, poz. 6; postanowienie SN z dnia 22 lutego 1968 r., I CZ 115/67, OSNC 1968, nr 11, poz. 194.)

Przenosząc powyższe uwagi na realia niniejszej sprawy stwierdzić należy, że brak było podstaw do stwierdzenia, że pozwany nie dał powodów do wytoczenia powództwa. Za takim stwierdzeniem przemawia przede wszystkim fakt, iż powód pismem z dnia 23 sierpnia 2022 r. wnioskował do Naczelnika US W. o wyrażenie zgody na wykreślenie hipoteki przymusowej, dążąc tym samym do polubownego załatwienia sprawy. Powód powoływał się przy tym na niekwestionowany fakt wadliwego wystawienia tytułów wykonawczych stanowiących podstawę dokonania wpisu hipoteki a także, na spowodowane tym umorzenie postępowania egzekucyjnego. W ocenie Sądu już w tym momencie pozwany, chcąc uniknąć skierowania sprawy na drogę sądową, winien przychylić się do złożonego wniosku, jako że odpadła podstawa prawna ustanowienia hipoteki. Tymczasem pozwany w odpowiedzi na wniosek powoda (pismo z dnia 23 września 2022 r. k. 67) nie tylko odmówił uwzględnienia wniosku, ale wręcz wprost dał do zrozumienia, że do wykreślenia hipoteki może dojść jedynie w toku postępowania sądowego.

Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż pozwany nie tylko dal podstawę do wytoczenia powództwa, ale wręcz wskazywał na taki sposób rozwiązania zaistniałego problemu.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł o kosztach postępowania, jak w pkt. 2 sentencji wyroku.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska