Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Kocielnik

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa A. Z. (1)

przeciwko G. S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od A. Z. (1) na rzecz G. S. kwotę 10.817 (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 405/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 sierpnia 2022 r. A. Z. (1), zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, domagał się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 320.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 21 marca 2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że dnia 6 października 2017 r. na mocy umowy o naprawę samochodu, G. S. zobowiązał się do naprawy i renowacji samochodu stanowiącego własność A. Z. (1), tj. (...)rok produkcji (...), o numerze rejestracyjnym (...). Zgodnie z umową termin zakończenia prac oznaczono na dzień 31 marca 2021 r., zaś brakujące detale miały zostać usunięte do dnia 30 kwietnia 2021 r. Powód przekazał pozwanemu kwotę 175.000 zł na naprawę pojazdu. Pozwany nie wywiązał się jednak z umowy i nie naprawił samochodu pozwanego. Powód zażądał zwrotu przekazanych pieniędzy, jednak w wyniku zapewnień ze strony G. S., że pojazd będzie naprawiony i sprawny, zgodził się na dalszą współpracę. W związku z powyższym strony w styczniu 2022 r. w domu powoda podpisały następną umowę na naprawę i renowację samochodu. Na umowie pozwany wpisał jednak niewłaściwą datą tj. 30 listopada 2021 r. Co istotne, data umowy, jak i podpis pozwanego został naniesiony przez pozwanego długopisem znikającym tzw. „znikopisem”. A. Z. (1) nie miał świadomości, że jest to podstęp ze strony pozwanego i za kilka godzin podpis oraz data wpisane przez pozwanego zniknęły z umowy. W dniu 18 stycznia 2022 r. powód udał się z umową do (...) w celu sporządzenia ekspertyzy kryminalistycznej. W wyniku przeprowadzonych badań dokumentu ujawniono w polu na str. 1 zapis 30 a w polu Przyjmujący zlecenie na str. 4 podpis sygnowany S. G. Powód po wykonaniu ekspertyzy i posiadanym przeświadczeniu, że pozwany nie zamierza wywiązać się z umowy, w dniu 9 marca 2022 r. skierował do pozwanego oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu i wezwał G. S. do zwrotu pojazdu i pieniędzy w wysokości 175.000 zł. Pozwany w odpowiedzi w dniu 21 marca 2022 r. wysłał do powoda wiadomość sms, w którym zobowiązał się do naprawy samochodu. W dniu 25 sierpnia 2022 r. powód wystosował do G. S. wezwanie do zapłaty. Powód powołując się na podstęp pozwanego wskazał, że złożone przez niego oświadczenie woli nastąpiło pod wpływem błędu w okolicznościach wchodzących w zakres hipotezy normy art. 84 k.c. lub pod wpływem błędu wywołanego podstępem (art. 86 k.c.), zaś czynność prawną należy uznać za nieważną lub bezwzględnie nieważną. Z kolei obowiązek zwrotu świadczenia z nieważnej czynności prawnej znajduje oparcie w art. 410 k.c. Z kolei rozmiar i przedmiot świadczenia podlegającego zwrotowi określają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, w szczególności art. 406 i art. 409 k.c. Na wartość przedmiotu sporu w wysokości 320.000 zł składa się wysokość uiszczonych zaliczek w kwocie 175.000 zł oraz wartość pojazdu (...) w kwocie 145.000 zł (pozew, k. 3-7).

W dniu 8 grudnia 2022 r. tut. Sąd wydał wyrok zaoczny, w którym zasądził od G. S. na rzecz A. Z. (1) kwotę 320.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt I), zasądził od G. S. na rzecz A. Z. (1) kwotę 10.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II) oraz wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt III) (wyrok zaoczny Sądu Okręgowego w Warszawie z 8 grudnia 2022 r., sygn. akt I C 405/22, k. 57).

W dniu 30 grudnia 2022 r. G. S., zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł sprzeciw od wyroku zaocznego wydanego przez tut. Sąd w dniu 8 grudnia 2022 r., zaskarżając go w całości. Zajmując stanowisko w sprawie pozwany wniósł o uchylenie wyroku zaocznego i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany wskazał, że żądanie pozwu nie znajduje oparcia w obowiązującym prawie, a powód nie wskazał podstawy faktycznej żądania zapłaty kwoty 145.000 zł. Pozwany wskazał, że w ramach wykonania umowy ze stycznia 2022 r. powód nie przekazał pozwanemu żadnego świadczenia, dlatego też – zdaniem pozwanego – nie ma żadnych podstaw do żądania zwrotu tego świadczenia. Z kolei żądanie zapłaty kwoty 145.000 zł również nie znajduje podstaw, gdyż powodowi przysługuje roszczenie o wydanie rzeczy, a nie zapłatę jej równowartości. Pozwany nadmienił, że przedmiotowy samochód w dniu jego przekazania pozwanemu był niekompletny i sprowadzał się do starych i zniszczonych części w postaci: części karoserii i silnika. W wykonaniu przedmiotowej umowy pozwany zakupił wszystkie pozostałe części samochodu, dokonał renowacji całości samochodu (prace blacharskie, lakiernicze, elektryczne). Pozwany nadmienił, że umowa z dnia 6 października 2017 r. modyfikowała umowne przesłanki odstąpienia od przedmiotowej umowy i ograniczyła je wyłącznie do okoliczności „nierozpoczęcia przez pozwanego naprawy”. Co za tym idzie, strony wyłączyły inne przesłanki odstąpienia od przedmiotowej umowy. Pozwany zaprzeczył też twierdzeniom powoda o faktach: wartości przedmiotowego samochodu wskazanej przez powoda, zamiaru niewywiązania się z umowy przez pozwanego, przywłaszczenia przedmiotowego samochodu przez pozwanego, podpisania umowy znikającym długopisem, odstąpienia od umowy (o ile miałoby to dotyczyć umowy z dnia 6 października 2017 r.). Z kolei w przypadku uznania za skuteczne oświadczenia powoda o odstąpieniu od umowy i zasądzenia z tego tytułu od pozwanego na rzecz powoda jakichkolwiek świadczeń, pozwany oświadczył, że dokonuje potrącenia świadczeń powoda z tytułu odstąpienia od umowy ze swoimi świadczeniami z tego tytułu w kwocie 200.000 zł, ewentualnie ze swoim roszczeniem o zapłatę kwoty 25.000 zł z tytułu wynagrodzenia za wykonanie umowy z dnia 6 października 2017 r. – niezapłacona część wynagrodzenia (sprzeciw od wyroku zaoczonego, k. 64-66).

Postanowieniem z dnia 11 maja 2023 r. tut. Sąd zawiesił rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu z dnia 8 grudnia 2022 r. (postanowienie z dnia 11 maja 2023 r., k. 93).

Strony do zakończenia postępowania podtrzymywały dotychczasowe stanowiska w sprawie (protokół rozprawy z 21 maja 2024 r., k. 174).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2017 r. A. Z. (1), za pośrednictwem P. N., zakupił samochód marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji (...) (dokumenty pojazdu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji (...), k. 11-17; zeznania powoda A. Z. (1), protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 150-151, nagranie 00:02:50-00:03:30).

W dniu 6 października 2017 r. w G. A. Z. (1) (dalej: Zamawiający) zawarł umowę o naprawę samochodu z firmą (...) z siedzibą w miejscowości G. reprezentowaną przez G. S. (dalej: Przyjmujący zlecenie). Zgodnie z § 1 ust. 1 ww. Umowy, Przyjmujący zlecenie zobowiązał się dokonać na zlecenie Zamawiającego naprawy samochodu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji (...). Strony ustaliły nadto, że przez Przyjmującego zlecenie lub jego pracowników zostaną wykonane następujące roboty: pełna renowacja pojazdu w tym prace blacharskie, lakiernicze, tapicerskie, remont silnika, podwozie, instalacje, chromy oraz pełne zbrojenie (§ 1 ust. 2 ww. Umowy).

Stosownie do treści § 3 ust. 1 ww. Umowy, Przyjmujący zlecenie zobowiązał się dokonać naprawy samochodu w terminie do 31 marca 2021 r. od dnia dostarczenia samochodu, tj. od dnia 6 stycznia 2017 r., do zakładu Przyjmującego zlecenie, który znajduje się przy ul. (...) w miejscowości G.. W myśl § 3 ust. 3 ww. Umowy, termin zakończenia naprawy samochodu strony ustalają na dzień 31 marca 2021 r. (brakujące detale zostaną uzupełnione do 30 kwietnia 2021 r.)

W myśl § 4 ust. 3 ww. Umowy, jeśli podczas wykonywania robót zaistnieją jakiekolwiek przyczyny niezależne od Przyjmującego zlecenie, ze względu na które termin zakończenia naprawy nie może być dotrzymany, Przyjmujący zlecenie niezwłocznie powiadomi o nich na piśmie Zamawiającego.

Zgodnie z § 5 ust. 1-4 ww. Umowy, naprawa zostanie wykonana z materiałów Przyjmującego zlecenie oraz przy wykorzystaniu jego urządzeń, maszyn i narzędzi (ust. 1). Zamawiający zwróci Przyjmującemu zlecenie koszty nabycia materiałów niezbędnych do naprawy samochodu (ust. 2). Kosztorys naprawy stanowi załącznik nr 1 do niniejszej umowy i stanowi jej integralną część (ust. 3). Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się dokonać naprawy zgodnie z ustalonym kosztorysem.

W myśl § 5 ust. 5 ww. Umowy, wykonanie dodatkowych prac nie uwzględnionych w załączniku nr 1 powodujące wzrost kosztów naprawy jest dozwolone jedynie za zgodą Zamawiającego. W § 5 ust. 6 ww. Umowy strony ustaliły, że w sytuacji, gdy naprawa będzie wykonana nieprawidłowo, Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się dokonać dodatkowych napraw w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia niewłaściwego wykonania usługi przez Zamawiającego.

Stosownie do § 6 ust. 1 ww. Umowy, za naprawę Zamawiający zapłaci Przyjmującemu zlecenie wynagrodzenie określone na fakturze, zgodnie z kalkulacją naprawy określoną w załączniku nr 1. Całkowity koszt renowacji pojazdu strony uzgadniają na kwotę 200.000 zł.

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie stosuje się odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego (§ 6 ust. 1 ww. Umowy) (umowa o naprawę samochodu z 6 października 2017 r., k. 18-20).

Przy podpisaniu ww. Umowy obecna była żona A. Z. (1) – pani U. Z.. Kobieta była w warsztacie G. S. z mężem dwukrotnie i tam widziała też auto (zeznania świadka U. Z., protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 155, nagranie 00:53:35-00:55:37).

W dniu 6 października 2017 r. G. S. przyjął od A. Z. (1) zaliczkę na renowację (...) nr (...) z (...) r. w wysokości 50.000 zł na części i pracę oraz w kwocie 20.000 zł na braki. Następnie w dniu 9 lutego 2018 r. przyjął kolejną zaliczkę w wysokości 40.000 zł, w dniu 17 kwietnia 2018 r. przyjął zaliczkę w kwocie 20.000 zł oraz dnia 28 maja 2019 r. przyjął kwotę 45.000 zł na renowację ww. samochodu (pokwitowanie odbioru środków pieniężnych, k. 21-22). G. S. otrzymał od A. Z. (1) łącznie 175.000 zł.

A. Z. (1) przyjeżdżał do warsztatu G. S.. Auto miało zrobioną blacharkę, położono podkład lakierowy. W 2018 r. auto zostało przewiezione do lakiernika do R. (zeznania powoda A. Z. (2), protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 151, nagranie 00:06:50-00:08:28).

G. S. nie zakończył naprawy samochodu do dnia 30 kwietnia 2021 r. (bezsporne).

W dniu 4 maja 2021 r. A. Z. (1), zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, skierował do G. S. wezwanie do wykończenia dzieła objętego umową z dnia 6 października 2017 r. w terminie do 31 maja 2021 r. pod rygorem odstąpienia od Umowy. W piśmie wskazano, że konsekwencją powyższego będzie również powstanie roszczenia w zakresie żądania zwrotu zapłaconego wynagrodzenia w kwocie 175.000 zł (wezwanie z 4 maja 2021 r. do wykończenia dzieła, k. 126-127). Wezwanie zostało skierowane do G. S. w dniu 7 maja 2021 r. (potwierdzenie nadania, k. 128).

W czerwcu 2021 r. A. Z. (1) zwracał się do G. S. o przesłanie aktualnych zdjęć pojazdu oraz poinformowanie gdzie można dokonać ewentualnych oględzin auta (korespondencja sms, k. 111; zeznania świadka U. Z., protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 155, nagranie 00:59:05-01:00:49).

W dniu 13 lipca 2021 r. A. Z. (1), zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, skierował do G. S. oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dnia 6 października 2017 r. wraz z wezwaniem do wydania auta oraz wezwaniem do zwrotu uiszczonych zaliczek w łącznej wysokości 175.000 zł. W piśmie A. Z. (1), powołując się na art. 635 k.c., wskazał, że G. S. nie wywiązał się z zawartej umowy i nie wydał ukończonego dzieła w zakreślonym w uprzednim wezwaniu terminie (oświadczenie o odstąpieniu od umowy wraz z wezwaniem do wydania auta i wezwaniem do zwrotu uiszczonych zaliczek, k. 130-131). Oświadczenie zostało skierowane do G. S. w dniu 15 lipca 2021 r. (potwierdzenie nadania, k. 132).

W dniu 15 stycznia 2022 r. G. S. przyjechał do domu A. Z. (1). ( zeznania świadka U. Z., protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 155, nagranie 00:55:37-00:57:29; zeznania pozwanego G. S., protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 154, nagranie 00:34:43-00:35:56) W obecności żony A. Z. (1) – U. Z. podpisali nową umowę o naprawę i renowację samochodu, która była datowana na 30 listopada 2021 r. (zeznania świadka U. Z., protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 155, nagranie 00:55:37-00:57:29; zeznania powoda A. Z. (2), protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 152, nagranie 00:20:26-00:26:40; korespondencja sms, k. 36; umowa o naprawę i renowację samochodu, k. 23-26 wraz z opinią pozasądową wydaną na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań dokumentów z 20 stycznia 2022 r., k. 27-31).

W Preambule nowej Umowy o naprawę i renowację samochodu oznaczonej datą 30 listopada 2021 r. wskazano, że:

1. Strony zawarły w dniu 6 października 2017 r. umowę o naprawę samochodu, w ramach której Przyjmujący zlecenie zobowiązał się do kompleksowej naprawy i renowacji samochodu marki (...) o nr rejestracyjnym(...) (rok produkcji (...)) za wynagrodzeniem w kwocie 200.000 zł.

2. Strony potwierdziły, iż samochód został dostarczony Przyjmującemu zlecenie w stanie kompletnym (wraz z silnikiem i skrzynią biegów).

3. Przyjmujący zlecenie potwierdził, iż przyjął od Zamawiającego kwotę 175.000 zł tytułem zaliczek na wynagrodzenie za naprawę i renowację samochodu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji (...) (zgodnie z umową o naprawę samochodu z dnia 6 października 2017 r.).

4. Wobec braku wywiązania się przez Przyjmującego zlecenie ze zobowiązań wynikających ze wskazanej umowy (braku kompleksowej naprawy i renowacji samochodu marki (...)o nr rejestracyjnym (...) rok produkcji (...)), pomimo wyznaczenia Przyjmującemu zlecenie przez Zamawiającego dodatkowego terminu ukończenia dzieła (który upłynął w dniu 31 maja 2021 r.) Zamawiający odstąpił od rzeczonej umowy w lipcu 2021 r.

5. Mając na uwadze powyższe, a także poczynione przez Strony ustalenia, celem ugodowego rozwiązania zaistniałej sytuacji, Strony postanawiają zawrzeć nową umowę o następującej treści.

Zgodnie z § 1 ust. 1 nowej Umowy, Przyjmujący zlecenie zobowiązał się do kompleksowej (całkowitej) naprawy i renowacji samochodu marki (...), o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji (...). Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się wykonać (bądź dokończyć): wszelkie prace blacharskie, lakiernicze, tapicerskie, remont podzespołów napędowych (w tym silnika i skrzyni biegów), remont i zabezpieczenie podwozia, remont zawieszenia, remont wszelkich instalacji, chromy, detale oraz pełne zbrojenie. W razie wątpliwości przyjmuje się, iż pojęcie remont można utożsamiać z wymianą. Przyjmujący jest zobowiązany do kompleksowej naprawy i renowacji rzeczonego samochodu w pełnym zakresie, bez zastosowanie jakichkolwiek wyłączeń co do zakresu.

W § 1 ust. 2 nowej Umowy strony potwierdziły, iż wskazany samochód został już Przyjmującemu zlecenie wydany i Przyjmujący zlecenie jest aktualnie w trakcie wykonywania przedmiotowych prac.

Zgodnie z § 3 Umowy, Przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać kompleksową (całkowitą) naprawę i renowację samochodu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) (rok produkcji (...)) w terminie do dnia 20 czerwca 2022 r. (ust. 1). W sytuacji, gdy naprawa zostanie wykonana nieprawidłowo, Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się dokonać dodatkowych napraw w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia przez Zamawiającego (ust. 2).Jeśli podczas wykonywania prac zaistnieją jakiekolwiek przyczyny niezależne od Przyjmującego zlecenie, a wpływające na terminowość ukończenia dzieła, Przyjmujący zlecenie niezwłocznie powiadomi o nich na piśmie Zamawiającego. Od uznania Zamawiającego zależy, czy termin na ukończenie dzieła zostanie przedłużony. Zamawiający jest uprawniony do odmowy przedłużenia terminu wykonania dzieła bez podawania przyczyny (ust. 3).

Zgodnie z § 4 ust. 1 nowej Umowy, wynagrodzenie ryczałtowe Przyjmującego zlecenie za wykonanie przedmiotu umowy ustalono na kwotę brutto: 200.000 zł, przy czym Przyjmujący zlecenie potwierdza, iż otrzymał już od Zamawiającego kwotę 175.000 zł tytułem zaliczek na poczet wynagrodzenia za naprawę i renowację samochodu marki (...), o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji (...).

W myśl § 4 ust. 2 nowej Umowy, powyższe wynagrodzenie obejmuje również zakup wszystkich materiałów, części i urządzeń oraz wykonanie wszystkich prac/robót niezbędnych do zrealizowania przedmiotu umowy. Wszelkie podzespoły i detale zostaną zakupione bądź zapewnione przez Przyjmującego zlecenie, na jego koszt - zatem w ramach wynagrodzenia wynikającego z umowy.

Stosownie do treści § 4 ust. 3 nowej Umowy, zapłata pozostałej części wynagrodzenia w kwocie 25.000 zł nastąpi w terminie 7 dni od dnia wykonania całości prac/robót, które zostanie potwierdzone bezusterkowym protokołem odbioru, podpisanym bez zastrzeżeń przez Strony.

Zgodnie z § 5 nowej Umowy:

1. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, Przyjmujący zlecenie zapłaci Zamawiającemu kary umowne w następujących przypadkach:

a) za opóźnienie w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości 1,0% (jednego procenta) wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia;

b) za opóźnienie w usunięciu wad - w wysokości 1,0% (jednego procenta) wynagrodzenia określonego w § 4 ust. 1 za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia, liczony od dnia następującego po dniu, do kiedy wady miały być usunięte.

2. Zamawiający uprawniony będzie do dokonania potrącenia wierzytelności z tytułu kar umownych naliczonych na podstawie niniejszej umowy z wierzytelności zlecenie Przyjmującego tytułu wynagrodzenia wynikającego z niniejszej umowy, a Przyjmujący zlecenie wyraża na powyższe zgodę.

3. Wymagalność wierzytelności z tytułu kar umownych powstaje z dniem naliczenia ich przez Zamawiającego.

4. Jeżeli wysokość kar umownych nie pokryje poniesionej szkody, Zamawiający może dochodzić odszkodowania uzupełniającego.

5. Postanowienia niniejszego paragrafu pozostaną w mocy także po rozwiązaniu lub wygaśnięciu niniejszej umowy.

W myśl § 6 ust. 1 nowej Umowy, w sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie stosuje się odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego (umowa o naprawę i renowację samochodu, k. 23-26 wraz z opinią pozasądową wydaną na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań dokumentów z 20 stycznia 2022 r., k. 27-31).

G. S. 15 stycznia 2022 r. podpisał dokument własnym długopisem (zeznania powoda A. Z. (1), protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 152, nagranie 00:21:39).

Następnego dnia po podpisaniu ww. dokumentu okazało się, że wpisane przez G. S. data umowy oraz jego podpis na umowie zniknęły (zeznania powoda A. Z. (1), protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 152, nagranie 00:21:39).

W dniu 18 stycznia 2022 r. A. Z. (1) zlecił wykonanie ekspertyzy kryminalistycznej dokumentu – umowy o naprawę i renowację samochodu podpisanej w dniu 15 stycznia 2022 r. w Instytucie (...). W wyniku podjętych działań zmierzających do ujawnienia ewentualnych zapisów w polach daty i polu Przyjmujący zlecenie ujawniono w pełni czytelne zapisy we wskazanych polach. W polu daty ujawniono zapis „30”, zaś w polu Przyjmujący zlecanie ujawniono podpis sygnowany S. G.Ujawnione ślady wskazują, że prawdopodobnie użyty został tzw. długopis znikający (opinia pozasądowa wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań dokumentów z 20 stycznia 2022 r., k. 27-31).

W dniu 9 marca 2022 r. A. Z. (1), zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, skierował do G. S. oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli i złożonego pod wpływem podstępu powołując się na art. 86 k.c. W piśmie wskazano, że A. Z. (1) został wprowadzony w błąd przez G. S., co do wywiązania się przez G. S. z umowy o naprawę i renowację samochodu. W związku z powyższym wezwano G. S. do zapłaty na rzecz A. Z. (1) kwoty 300.000 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, ewentualnie do zwrotu kompletnego (posiadającego wszystkie części) pojazdu marki (...)o nr rej. (...) (rok produkcji (...)) na rzecz A. Z. (1) jak też zapłaty kwoty 200.000 zł, na którą to kwotę składają się uiszczone wynagrodzenie w wysokości 175.000 zł, koszty uboczne, odsetki za zwłokę, obsługa prawna, dodatkowe koszty poniesione przez A. Z. (1) wywołane nierzetelnym wykonaniem przez G. S. umowy o naprawę i renowację samochodu (oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli i złożonego pod wpływem podstępu z 9 marca 2022 r., k. 32-33). Wezwanie zostało skierowane do G. S. w dniu 14 marca 2022 r. (potwierdzenie nadania, k. 35).

W kwietniu i maju 2022 r. A. Z. (1) i G. S. kontaktowali się ze sobą w sprawie dalszych napraw pojazdu. A. Z. (1) zwracał się do G. S. z prośbą o okazanie samochodu (korespondencja sms, k. 37-39).

Pismem z dnia 25 sierpnia 2022 r. A. Z. (1), zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, powołując się na fakt, że umowa o naprawę i renowację samochodu datowana na dzień 30 listopada 2021 r. a faktycznie podpisana w styczniu 2022 r. została uznana za nieważną, jak również nie nastąpiła naprawa pojazdu, wezwał G. S. do zwrotu pobranych zaliczek na naprawę pojazdu oraz zwrotu równowartości rynkowej pojazdu, tj. łącznie kwoty 320.000 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania (wezwanie do zapłaty z 25 sierpnia 2022 r., k. 34). Wezwanie zostało skierowane do G. S. w dniu 25 sierpnia 2022 r. (potwierdzenie nadania, k. 35).

Od 2019 r. auto nie zostało okazane ani wydane A. Z. (1) (bezsporne).

G. S. skierował do A. Z. (1) wezwanie do zapłaty kwoty 25.000 zł z tytułu wynagrodzenia za wykonanie umowy z dnia 6 października 2017 r. – niezapłacona część wynagrodzenia oraz kwoty 200.000 zł z tytułu poczynionych nakładów na samochód w postaci zakupu wszystkich części do samochodu oraz prac związanych z dokonaniem jego renowacji. Jednocześnie oświadczył, że dokonuje potrącenia wierzytelności z wierzytelnością dochodzoną wobec niego w sprawie I C 405/22 przed Sądem Okręgowym w Warszawie (wezwanie do zapłaty i oświadczenie o potrąceniu, k. 158-159). Pismo zostało skierowane do A. Z. (1) w dniu 24 lutego 2024 r. i zostało doręczone 5 marca 2024 r. (potwierdzenie nadania, k. 160, wydruk z portalu śledzenia przesyłek, k. 161).

Na rozprawie w dniu 1 marca 2024 r. w niniejszej sprawie o sygn. I C 405/22 G. S. oświadczył, że wzywa A. Z. (1) do odbioru auta w dniu 22 marca 2024 r. o godzinie 12:00 w miejscowości G. (protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 156, nagranie 01:05:46).

W dniu 22 marca 2024 r. A. Z. (1) o godzinie 12:00 przyjechał do miejsca zamieszkania G. S. w towarzystwie dwóch rzeczoznawców samochodowych celem odbioru auta wraz z wynajętą lawetą, jednak G. S. nie wydał auta (pismo procesowe strony powodowej, k. 163-164).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, w tym na podstawie Umowy o naprawę i renowację samochodu datowaną na listopad 2021 r. (k. 23-26). Sąd zważył, że umowa przedłożona przez stronę powodową nie zawiera widocznej daty zawarcia ani podpisu Przyjmującego zlecanie (pozwanego), jednak z twierdzeń strony powodowej, popartej opinią pozasądową z dnia 20 stycznia 2022 r. wydaną na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej Nr (...) z zakresu badań dokumentów wykonanej w (...) (k. 27-31) wynika, że na podstawie przeprowadzonych badań dokumentu zatytułowanego „Umowa o naprawę i renowację samochodu” zawartej pomiędzy G. S. – przyjmującym zlecenie i A. Z. (1) – zamawiającym a dotyczącej samochodu (...)o nr rej. (...) ujawniono w polu daty zapis: „30” a w polu Przyjmujący zlecenie podpis sygnowany: S. G.Z tych względów Sąd przyjął, iż przedłożony przez powoda dokument - umowa o naprawę i renowację samochodu datowaną na 30 listopada 2017 r. została podpisana przez G. S. znikającym długopisem. Sąd nadto dał wiarę pozostałym złożonym do sprawy dokumentom, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a brak było podstaw do podważenia ich wiarygodności bądź zawartej w nich treści z urzędu.

Sąd w całości uznał za wiarygodne zeznania świadka U. Z. – żony powoda (protokół rozprawy, k. 155). Świadek wskazała, że była obecna przy podpisaniu obu umów. Wskazała, że mąż zwracał się do pozwanego, że chce odebrać auto. Zeznania świadka korespondowały z pozostałym gromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, były logiczne i spójne.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda A. Z. (1) (protokół rozprawy, k. 150-153, 173). Sąd dał wiarę twierdzeniom powoda odnośnie okoliczności zawarcia drugiej Umowy datowanej na 30 listopada 2021 r., które potwierdziła świadek U. Z. (żona powoda) obecna przy podpisaniu tej Umowy, a także opinia pozasądowa z dnia 20 stycznia 2022 r. wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań dokumentów (k. 27-31). Zeznania powoda potwierdziły, iż od 2019 r. nie widział auta, nie jest więc w stanie określić stanu pojazdu, zakresu wykonanych prac ani ich poprawności. Pojazd nie został mu wydany, a pozwany odmawiał jego okazania. (umowa o naprawę samochodu z 6 października 2017 r., k. 18-20).

Sąd jedynie w części dał wiarę zeznaniom pozwanego G. S. (protokół rozprawy, k. 153-155, 173). Pozwany potwierdził, iż otrzymał od powoda środki na renowację auta. Opisał też zakres prac, które wykonał w samochodzie. Sąd nie uznał za wiarygodne twierdzeń pozwanego, iż w styczniu 2022 r. nie złożył podpisu na umowie, gdyż twierdzeniom tym przeczy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w szczególności umowa o naprawę i renowację samochodu (k. 23-26) wraz z opinią pozasądową wydaną na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań dokumentów (k. 27-31), która potwierdza, że pod dokumentem widnieje podpis sygnowany G. S.. Twierdzenia pozwanego, iż auto jest gotowe do odbioru oraz że jest w całości naprawione nie zostały wykazane przez stronę pozwaną. Co istotne, pomimo złożonego na rozprawie oświadczenia o wezwaniu powoda do odbioru auta ze wskazaniem konkretnego dnia i godziny, pozwany we wskazanym dniu nie wydał auta powodowi. Jednocześnie pozwany nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających zakres wykonanych prac i wysokość środków, które miał wydatkować na zakup części do renowacji pojazdu.

Sąd, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., pominął wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka T. S. na okoliczność odebrania pozwu w niniejszej sprawie oraz niezamieszkiwania z pozwanym, jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy (protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 155-156, nagranie 01:01:48).

Sąd nie przeprowadził dowodu z zeznań świadków A. Ż. i M. S., o których przesłuchanie wnioskowała strona powodowa pismem z dnia 8 kwietnia 2024 r., gdyż na rozprawie w dniu 21 maja 2024 r. strona powodowa cofnęła wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań ww. świadków (protokół rozprawy z 21 maja 2024 r., k. 172, nagranie 00:01:37).

Na rozprawie w dniu 21 maja 2024 r. Sąd, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., pominął wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego oraz wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy (protokół rozprawy z 21 maja 2024 r., k. 173-174, nagranie 00:13:02-00:14:03).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu w całości.

Strona powodowa domagała się w niniejszym postępowaniu zapłaty kwoty 320.000 zł, odpowiadającej wartości pojazdu (...)o nr rej. (...), rok produkcji (...), w kwocie 145.000 zł oraz równowartości uiszczonych na rzecz pozwanego zaliczek w kwocie 175.000 zł wynikających z nieważnej czynności prawnej w postaci umowy o naprawę i renowację samochodu datowanej na 30 listopada 2021 r., która została podpisana przez powoda – wedle jego twierdzeń – pod wpływem błędu. Strona powodowa swoje roszczenia oparła na art. 86 k.c. wskazując, iż umowa została zawarta przez powoda w wyniku wprowadzenia go w błąd przez pozwanego co do zamiaru wykonania naprawy pojazdu. Z tego też względu czynność prawną należy uznać za nieważną, a pozwany zobowiązany jest do zwrotu świadczenia stosownie do art. 410 k.c., tj. dotyczące świadczenia nienależnego. Powód wskazał nadto, że rozmiar i przedmiot świadczenia podlegającego zwrotowi określają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, tj. w szczególności art. 406 k.c. i 409 k.c.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż bezsporny między stronami był fakt zawarcia umowy o naprawdę samochodu datowanej na dzień 6 października 2017 r., w której pozwany zobowiązał się do naprawy i renowacji samochodu stanowiącego własność A. Z. (1), tj. (...) rok produkcji (...) o numerze rejestracyjnym (...) (umowa o naprawę samochodu z 6 października 2017 r., k. 18-20). Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika też, że pozwany nie wywiązał się w terminie z wykonania renowacji pojazdu, który miał upłynąć ostatecznie w dniu 30 kwietnia 2021 r., co wynika wprost z § 3 ust. 3 Umowy z dnia 6 października 2017 r. (k. 19v). W dniu 4 maja 2021 r. powód skierował do pozwanego wezwanie do wykończenia dzieła objętego umową z dnia 6 października 2017 r. w terminie do 31 maja 2021 r. pod rygorem odstąpienia od Umowy. W piśmie wskazano, że konsekwencją powyższego będzie również powstanie roszczenia w zakresie żądania zwrotu zapłaconego wynagrodzenia w kwocie 175.000 zł (wezwanie z 4 maja 2021 r. do wykończenia dzieła, k. 126-127;potwierdzenie nadania, k. 128). Ostatecznie pismem z dnia 13 lipca 2021 r. powód skierował do pozwanego oświadczenie o odstąpieniu od Umowy wraz z wezwaniem do wydania auta i wezwaniem do zapłaty uiszczonych zaliczek w kwocie 175.000 zł (oświadczenie o odstąpieniu od umowy wraz z wezwaniem do wydania auta i wezwaniem do zwrotu uiszczonych zaliczek, k. 130-131; potwierdzenie nadania, k. 132). Tym samym powód w dniu 31 maja 2021 r. odstąpił od Umowy z dnia 6 listopada 2017 r. łączącej strony. Okoliczność ta została również potwierdzona w pkt 4 Preambuły do Umowy datowanej na listopad 2021 r. (k. 23). Powód w niniejszej sprawie nie sformułował jednak roszczenia dotyczącego braku wywiązania się przez pozwanego z zobowiązań wynikających z umowy z dnia 6 listopada 2017 r. Pomimo żądania wydania pojazdu oraz zwrotu uiszczonych pozwanemu zaliczek na łączną kwotę 175.000 zł powód nie podjął realnych kroków w celu wyegzekwowania zgłoszonych roszczeń związanych z odstąpieniem od ww. Umowy. Nadal prowadził z pozwanym rozmowy dotyczące naprawy pojazdu oraz zaproponował podpisanie nowej umowy wskazując, że poprzednia została zerwana (korespondencja sms z 17 sierpnia 2021 r., k. 114).

Do spotkania powoda z pozwanym doszło w styczniu 2022 r., kiedy też w obecności żony powoda (U. Z.) doszło do złożenia podpisów pod projektem umowy – powód podpisał dokument własnym długopisem, zaś pozwany złożył podpis tzw. długopisem znikającym, w wyniku czego następnego dnia z dokumentu zniknęły: dzień zawarcia umowy oraz podpis pozwanego. Fakt złożenia przez pozwanego podpisu na dokumencie potwierdziła opinia pozasądowa wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej (k. 27-31), która zdaniem Sądu stanowi dowód tego, że do złożenia podpisu pod umową pozwany użył tzw. długopisu znikającego. Co istotne, nawet uznając, że ww. nowa Umowa nie zawiera podpisu pozwanego należy wskazać, że brak złożenia podpisu pod umową nie zawsze oznacza, o braku zawarcia umowy. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 czerwca 2009 r., oznaczonym sygnaturą V CSK 6/2008, w którym stwierdził: „Brak na umowie podpisu jednej strony nie oznacza, że nie została ona skutecznie zawarta. Umowa może bowiem być zawarta w sposób konkludentny, tzn. dorozumiany”. Zdaniem Sądu, mając jednak na uwadze okoliczności sprawy należy uznać, iż G. S. pojawiając się w domu A. Z. (1) w styczniu 2022 r. nie miał woli zawarcia kolejnej umowy o naprawę i renowację samochodu.

Stosownie do treści art. 60 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Wspomniana „wola” może dotyczyć również zawarcia umowy. Tym samym dla skutecznego zawarcia umowy nie jest konieczne jej podpisanie. Dla wywarcia takiego skutku wystarczy każde zachowanie się zainteresowanych stron, które ujawnia ich wolę – przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności zdarzenia – w sposób dostateczny.

Stosownie do treści art. 65 §1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W art. 65 § 2 k.c. wskazano, że w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Przyjęta na tle art. 65 k.c. tzw. kombinowana metoda wykładni w przypadku oświadczeń woli składanych innej osobie przyznaje pierwszeństwo temu znaczeniu oświadczenia, które rzeczywiście nadawały mu obie strony w chwili jego złożenia (subiektywny wzorzec wykładni). Pierwszeństwo to jest wyprowadzane z zawartego w art. 65 § 2 KC nakazu badania raczej, jaki był zgodny zamiar stron umowy, aniżeli opierania się na dosłownym brzmieniu umowy. Stosownie do treści art. 65 § 1 k.c., oprócz kontekstu językowego, przy interpretacji oświadczenia woli powinno się brać pod uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny, na który składają się w szczególności dotychczasowe doświadczenia stron, ich status, przebieg negocjacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2019 r., sygn. akt V CSK 628/17, Legalis nr 1872705).

Pozwany przyjechał do powoda w styczniu 2022 r., gdzie miał podpisać nową umowę sporządzoną przez powoda a dotyczącą wykonania (bądź dokończenia) naprawy i renowacji samochodu marki (...) o nr rej. (...), rok produkcji (...), jednak podpis złożył tzw. długopisem znikającym mając świadomość, że złożony przez niego pod projektem umowy podpis zniknie. Powyższe, w ocenie Sądu, świadczy o braku woli pozwanego zawarcia nowej Umowy i jak zeznał sam pozwany, był tego dnia obecny na spotkaniu, jednak nie chciał podpisać umowy ponieważ była dla niego niekorzystna. Tym samym zdaniem sądu należy uznać, iż dochodzone niniejszym pozwem roszczenie strona powodowa opiera na nieistniejącym stosunku prawnym.

Sąd zauważa, iż strona powodowa formułując niniejsze roszczenie powoływała się na podstępne działanie pozwanego, które doprowadziło u powoda do błędnego przekonania, że pozwany ma wolę zawarcia nowej Umowy o naprawę i renowację samochodu.

Wskazać w tym miejscu należy, że choć podanie kwalifikacji prawnej roszczenia przez powodów nie jest wymagane, a sąd związany jest jedynie ich przytoczeniami faktycznymi, to jednak odmiennie należy ocenić sytuację, w której stronę – jak w niniejszej sprawie – reprezentuje fachowy pełnomocnik. W sytuacji, w której podając podstawę faktyczną powołuje się on stanowczo i jednoznacznie na przesłanki nieważności z art. 86 lub 84 k.c., żądając zwrotu świadczenia z tytułu zdaniem strony powodowej nieważnej czynności prawnej i uiszczonych na jej podstawie zaliczek, a także zwrotu równowartości pojazdu stanowiącego przedmiot umowy, z powołaniem przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia, orzeczenie przez Sąd z powołaniem się na odmienne podstawy prawne byłoby wyrokowaniem co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem pozwu i doprowadziłoby do naruszenia art. 321 § 1 k.p.c.

Mając na uwadze ustalenie, iż nie doszło do skutecznego zawarcia umowy o naprawę i konserwację samochodu w styczniu 2022 r. Sąd oddalił roszczenie strony powodowej z uwagi na brak wykazania po stronie pozwanej bezpodstawnego wzbogacenia na które w toku niniejszego postępowania wskazywała strona powodowa.

Mając na względzie powyższą argumentację, wywiedzione powództwo podlegać musiało w całości oddaleniu, o czym Sąd orzekł w pkt I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał proces w całości, dlatego też zobowiązany jest do zwrotu na rzecz pozwanego poniesionych przez niego kosztów procesu w łącznej kwocie 10.817 zł. Na koszty strony pozwanej złożyło się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 10.800 zł obliczone stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłata od pełnomocnictwo w wysokości 17 zł.

Sędzia Ewa Ligoń-Krawczyk