Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Kocielnik

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa D. K.

przeciwko (...) Zakładowi Opieki Zdrowotnej w A., (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę, ustalenie

I.  zasądza od (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz D. K. kwotę 800.000 (osiemset tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lipca 2023 roku do dnia zapłaty, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego z obowiązku świadczenia względem powoda do wysokości spełnionego świadczenia, tytułem zadośćuczynienia,

II.  zasądza od (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz D. K. kwotę 151.985,45 (sto pięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt pięć i 45/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lipca 2023 roku do dnia zapłaty, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego z obowiązku świadczenia względem powoda do wysokości spełnionego świadczenia, tytułem odszkodowania,

III.  zasądza od (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz D. K. kwotę 40.597,90 (czterdzieści tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt siedem i 90/100) złotych tytułem renty na zwiększone potrzeby za okres od maja 2014 roku do maja 2017 roku, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lipca 2023 roku do dnia zapłaty, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego z obowiązku świadczenia względem powoda do wysokości spełnionego świadczenia,

IV.  zasądza od (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz D. K. kwotę 7.000 (siedem tysięcy) złotych tytułem renty na zwiększone potrzeby począwszy od czerwca 2017 roku i dalej, płatnej do dnia 15-tego każdego miesiąca, wraz z odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia płatności którejkolwiek należności liczonymi od dnia 7 lipca 2023 roku do dnia zapłaty, a spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego z obowiązku świadczenia względem powoda do wysokości spełnionego świadczenia, z uwzględnieniem kwot wypłaconych przez (...) S.A. z siedzibą w W. tytułem zabezpieczenia na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 września 2022 roku,

V.  ustala, że odpowiedzialność (...) S.A. w W. z tytułu roszczeń głównych orzeczonych w powyższych punktach wyroku jest ograniczona do kwoty 367.283,75 (trzysta sześćdziesiąt siedem tysięcy dwieście osiemdziesiąt trzy i 75/100) złote,

VI.  ustala odpowiedzialność (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. wobec D. K. za szkody będące następstwem porodu z dnia 16 sierpnia 2008 roku z którego powód się urodził, które nieznane są obecnie i ujawnią się w przyszłości,

VII.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

VIII.  ustala, że powód wygrał proces w 66%, a pozwani w 34% i pozostawia rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku.

Sygn. akt I C 484/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 maja 2017 roku powód D. K. reprezentowany przez przedstawicieli ustawowych – rodziców E. K. (1) i K. K. (1) wniósł przeciwko (...) Zakładowi Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedziba w W. o zapłatę na jego rzecz in solidum kwoty:

- 1.200.000 złotych, tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku z uszkodzeniem ciała i rozstrojem zdrowia, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku do pozwanego ad. 1 od dnia następnego po dniu doręczenia mu odpisu pozwu do dnia zapłaty, a w stosunku do pozwanego ad. 2 od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty;

- 246.989,25 złotych, tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku do pozwanego ad. 1 od dnia następnego po dniu doręczenia mu odpisu pozwu do dnia zapłaty, a w stosunku do pozwanego ad. 2 od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty;

- 40.597,90 złotych tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od miesiąca maja 2014 roku do miesiąca maja 2017 roku włącznie, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku do pozwanego ad. 1 od dnia następnego po dniu doręczenia mu odpisu pozwu do dnia zapłaty, a w stosunku do pozwanego ad. 2 od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty;

- 10.416,22 złotych tytułem renty na zwiększone potrzeby począwszy od miesiąca czerwca 2017 roku, płatnej do 15-ego dnia każdego miesiąca, wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku opóźnienia w płatności, liczonymi od dnia następnego po dniu wymagalności do dnia zapłaty.

Jednocześnie powód wniósł o ustalenie, że pozwani będą odpowiedzialni za dalsze szkody powoda, które mogą ujawnić się w przyszłości jako konsekwencje przebiegu leczenia i porodu, z którego powód się urodził. Wniósł również o zasądzenie in solidum kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł również o zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, iż pod koniec 2008 roku matka powoda E. K. (1) zaszła w ciążę, która przebiegała prawidłowo bez powikłań. Termin porodu był wyznaczony na dzień 1 września 2009 roku. Ostatnia wizyta matki powoda u lekarza prowadzącego ciążę odbyła się dnia 29 lipca 2009 roku. W godzinach wieczornych 15 sierpnia 2009 roku matka powoda zaczęła odczuwać bóle, które przybierały na sile i pojawiły się pierwsze skurcze macicy. Matka powoda zgłosiła się do (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. gdzie została przyjęta na Oddział Położniczo-Ginekologiczny dnia 16 sierpnia 2009 roku o godz. 03:40. Krótko po przyjęciu o godz. 03:55, została przekazana na salę porodową. O godzinie 04:00 rozpoczęto monitorowanie tętna płodu za pomocą aparatu KTG. Monitoring KTG prowadzono przez około 1 godzin, tj. do godziny 05:00, o której to godzinie badanie przerwano. Wynik badania KTG z tego okresu na całej długości wykazał zwężoną oscylację tętna płodu, a momentami nawet oscylację milczącą. Nie zarejestrowano ani jednej akceleracji tętna płodu. Po ponownym podłączeniu KTG po upływie pół godziny zapis był nieprawidłowy, obserwowano zawężoną oscylację tętna, albo decelerację czy nawet brak akceleracji. Zapis obserwowano do godziny 07:35 i pomimo tego nie podjęto względem matki powoda żadnych działań. Nie zdecydowano się na poszerzenie diagnostyki pod kątem dobrostanu płodu, ani zakończenie porodu metodą zabiegową w związku z zagrażającym niedotlenieniem. Około godziny 07:35 zapis KTG uległ ponownie zmianie – tętno płodu zaczęło po raz kolejny spadać. Tendencja spadkowa była powolna, ale wyraźna i utrzymywała się od około godziny 07:35 aż do około godziny 07:50, kiedy to przerwano zapis KTG (wówczas tętno płodu wynosiło około 90 uderzeń na minutę). Dopiero wtedy podjęto decyzję o zabiegowym zakończeniu porodu przez cięcie cesarskie, z powodu jak wynika z dokumentacji medycznej zagrażającej zamartwicy (niedotlenienie) zabieg cięcia cesarskiego rozpoczął się o godzinie 08:00, a wydobycie dziecka nastąpiło o godzinie 08:10. Powód został wydobyty przez lekarzy z gęstych zielonych wód płodowych. Otrzymał 0 punktów w skali Apgar w 1 minucie życia. Znajdował się w stanie bardzo ciężkim – był siny, nieprzytomny, bez własnego oddechu i akcji serca. Podjęto akcje resuscytacyjną, która trwała 15 minut i okazała się skuteczna. Powód był noworodkiem donoszonym. W związku z ogólnym bardzo ciężkim stanem powoda, w pozwanym szpitalu podjęto decyzję o przekazaniu powoda do ośrodka o wyższym stopniu referencyjności, celem kontynowania leczenia. W samodzielnym Publicznym Szpitalu (...) w S., na Oddziale Dziecięcym Anestezjologii i Intensywnej Terapii zaobserwowano u powoda napady drgawek uogólnionych. Badanie gazometryczne krwi wykazało kwasicę metaboliczną. Wdrożone intensywne leczenie w szpitalu w S. w pierwszej dobie życia przyniosło efekt w postaci najpierw stabilizacji, a następnie poprawy stanu ogólnego. W 7 dobie życia powoda rozintubowano, a w kolejnych utrzymywał się samodzielny, wydolny oddech. Nadal obserwowano drżenie kończyn. Specjalista neurolog w dniu 25 sierpnia 2009 roku stwierdził u powoda obniżenie napięcia mięśniowego. Dalej powód był hospitalizowany w licznych placówkach medycznych. U powoda rozpoznano zespół spastyczny z ciężkim niedotlenieniem okołoporodowym, niedosłuch obustronny, padaczkę wczesnodziecięcą. Powód był hospitalizowany między innymi z uwagi na powtarzające się napady drgawek. W związku z dolegliwościami powód był leczony, podawano mu leki przeciwdrgawkowe, przeciwobrzękowe, poddawano rehabilitacji i zabiegom fizjoterapeutycznym, stosowano tlenoterapię, fizykoterapię. Powód brał udział w licznych turnusach rehabilitacyjnych. Dnia 16 stycznia 2013 roku przyjęto powoda do Kliniki (...) szpitala w B., z powodu incydentów tonicznego prężenia kończyn z zawrotem głowy. W trakcie hospitalizacji stwierdzono znaczne opóźnienie rozwoju psychoruchowego, zespół spastyczny czterokończynowy, ruchy pozapiramidowe kończyn górnych, a także nieprawidłowy zapis EEG. W wyniku wykonanego w dniu 22 sierpnia 2013 roku badania (...) rezonansu magnetycznego ośrodkowego układu nerwowego, u powoda stwierdzono liczne zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, które mogą odpowiadać zmianom niedotleniowo-krwotocznym odległym w czasie.

(...)Pedagogiczna w A. w dniu 13 stycznia 2016 roku wydała orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego w stosunku do powoda. W orzeczeniu stwierdzono, iż powód nadal nie siedzi samodzielnie, porusza się pełzając na plechach, jego ruchy są nieskoordynowane i z trudnością kontroluje ruchy rąk, nie rozwinął mowy werbalnej, nie zgłasza potrzeb fizjologicznych. Stwierdzono potrzebę całodobowej opieki i wsparcia rodziców w codziennym funkcjonowaniu, a także korzystania z pomocy specjalistów: psychologa, surdopedagoga, logopedy, rehabilitanta. Powód mając 8 lat nie chodził, nie siedział samodzielnie i nie mówił. Był dzieckiem leżącym, wymagającym stałego leczenia, rehabilitacji oraz całodobowej opieki osób trzecich.

Zdaniem strony powodowej w trakcie udzielania matce powoda świadczeń zdrowotnych szpital dopuścił się błędu diagnostycznego polegającego na niewłaściwej interpretacji KTG, które było prowadzone najpierw od godziny 04:00 do godziny 05:00, a następnie od godziny 05:30 do około godziny 07:50 dnia 16 sierpnia 2009 roku. Pierwszą nieprawidłowością jest brak jakichkolwiek akceleracji tętna płodu na przestrzeni całego badania KTG, trwającego łącznie 3,5 h. Kolejno wystąpiła nieprawidłowa oscylacja tętna płodu, która na całej długości łącznie niespełna 3,5 godzinnego zapisu była oscylacją zawężoną, a niekiedy oscylacją milczącą. Zdaniem strony powodowej utrzymujące się objawy w postaci braku akceleracji tętna oraz zwężonej/milczącej oscylacji powinny po około godzinie zapisu KTG doprowadzić do wniosku o istnieniu zagrożenia płodu zamartwicą. Tymczasem w pozwanym szpitalu taki zapis bezczynnie obserwowano przez łącznie niespełna 4 godziny (od godziny 04:00 do godziny 07:50, przy czym pomiędzy godziną 05:00 a godziną 05:30 wystąpiła przerwa w monitorowaniu tętna płodu za pomocą KTG). Ponadto występowała również deceleracja tętna płodu, która trwała około 8 min.

Zdaniem strony powodowej wyniki badania KTG matki powoda, powinny spowodować pogłębienie diagnostyki pod kątem dobrostanu płodu i do podjęcia natychmiastowej decyzji o wykonaniu zabiegu ciecia cesarskiego ze względu na zagrażającą zamartwicę wewnątrzmaciczną.

Niezależnie od powyższego zdaniem powoda personel medyczny pozwanego szpitala dopuścił się zwłoki w udzieleniu świadczeń zdrowotnych matce powoda w związku z niewykonaniem zabiegu cięcia cesarskiego w trybie nagłym – natychmiastowym. Czas jaki upłynął od momentu pojawienia się powtórnej deceleracji tętna do momentu wydobycia płodu tj. ponad 30 minut był za długi. Stanowi to istotną nieprawidłowość obok błędu diagnostycznego, który doprowadził do opóźnienia wykonania cięcia cesarskiego. Do tej nieprawidłowości doszło ze względu na zbyt późne podjęcie decyzji o wykonaniu zabiegu cięcia cesarskiego i ze względu na zbyt powolną organizację tego zabiegu.

Jako podstawę prawną dochodzonych roszczeń strona powodowa wskazała art. 415 kc, i art. 430 kc, jak również art. 822 par. 2 kc w związku z dochodzeniem roszczeń przeciwko ubezpieczycielowi.

Zdaniem strony powodowej istnieje związek przyczynowy pomiędzy szkodą i krzywdą powoda, a błędami popełnionymi przez personel pozwanego szpitala. Gdyby lekarze działali prawidłowo powód urodziłby się wcześniej, niedotlenienie wewnątrzmaciczne zostałoby znacznie skrócone, a co za tym idzie, powód uniknąłby spowodowanego niedotleniem uszczerbku na zdrowiu. Poszerzona diagnostyka umożliwiłaby wczesne wykrycie niedotlenienia. Wcześniejsze rozpoznanie przez lekarzy zagrażającej zamartwicy doprowadziłoby do podjęcia przez nich działań zmierzających do natychmiastowego zakończenia porodu, co zatrzymałoby destrukcyjny wpływ niedotlenienia na organizm powoda. To zaniedbanie przyczyniło się do pogłębienia skutków niedotlenienia, a tym samym szkody i krzywdy powoda.

Jako podstawę żądania zadośćuczynienia strona powodowa wskazała art. 445 par. 1 kc. U powoda rozpoznano czterokończynowe mózgowe porażenie dziecięce oraz znaczne opóźnienie rozwoju psychoruchowego. Krzywda jakiej doznał powód w zakresie uszczerbku na zdrowiu jest trwała. Powód będąc w wieku lat 7 nie siedzi samodzielnie, porusza się pełzając na plechach, jego ruchy są nieskoordynowane, z trudnością kontroluje ruchy rąk. Nie rozwinął mowy werbalnej oraz nie zgłasza potrzeb fizjologicznych. Obok mózgowego porażenia dziecięcego i opóźnienia rozwoju psychoruchowego, powód cierpi na niedosłuch obustronny. Niepełnosprawność powoda oznacza, że nie będzie mógł uczestniczyć w innych niż życie rodzinne formach aktywności życiowej. Wysoki stopień krzywdy jakiej doznał i w przyszłości będzie doznawać, powód uzasadnia zasądzenie żądanej kwoty.

Podstawą zasądzenia odszkodowania, jak wskazała strona powodowa jest art. 444 par. 1 zd. 1 kc. Na roszczenie o odszkodowanie składają się wydatki poniesione w związku z długotrwałym procesem leczenia i rehabilitacji powoda, z wyjątkiem tych które stanowią trwałe zwiększenie potrzeb powoda, a które uwzględniono w roszczeniu o rentę z tytułu zwiększonych potrzeb. Do kosztów tych wliczono wydatki konieczne do przystosowania domu dla osoby niepełnosprawnej

Podstawą żądania renty na zwiększone potrzeby zgodnie ze stanowiskiem strony powodowej stanowi art. 444 par. 2 kc. Na rentę tą składają się koszty rehabilitacji, wizyt lekarskich, leków i specjalistycznego sprzętu. Strona powodowa wskazała, iż do roszczeń o rentę oraz rentę skapitalizowaną zaliczono wydatki na potrzeby, które były i w dalszym ciągu są aktualne, a w odniesieniu do których stan zdrowia powoda wskazuje na to, iż potrzeby te są trwałe. Pozostałe wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją dochodzone są w ramach roszczenia odszkodowawczego. Stan zdrowia powoda wymaga intensywnej rehabilitacji i leczenia, co stanowi jedyną szansę na złagodzenie występujących zaburzeń. Rehabilitacja prowadzona jest głównie w A., gdzie powód jest rehabilitowany metodą (...). Rehabilitacja ta nie jest prowadzona codziennie chociaż w takim zakresie jest rekomendowana z przyczyn finansowych. Powód powinien co najmniej raz na 3 miesiące uczestniczyć w dwutygodniowym turnusie rehabilitacyjnym, podczas których mógłby korzystać nie tylko z rehabilitacji, ale również innych zajęć. Niezbędne jest zapewnienie powodowi całodobowej opieki osób trzecich. Powód jest osobą całkowicie niesamodzielną.

Jednocześnie strona powodowa wniosła o ustalenie odpowiedzialności pozwanych na przyszłość, albowiem na dzień wniesienia pozwu nie można było wskazać w sposób wyczerpujący, a nawet przewidzieć jakie dalsze konsekwencje dla zdrowia powoda spowodowały błędy personelu medycznego pozwanej placówki medycznej. (pozew k. 2 -559)

W odpowiedzi na pozew ubezpieczyciel wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. (odpowiedz na pozew k. 573-579)

Pozwany podniósł, iż roszczenie powoda jest przedawnione, albowiem upłynęły 3 lata od daty kiedy doszło do powstania szkody w 2008 roku. Pozwany wskazał również, iż jego odpowiedzialność jest ograniczona do kwoty 46.500 Euro. Zdaniem pozwanego na podstawie dokumentacji medycznej można stwierdzić, iż personel medyczny postępował zgodnie z obowiązującymi procedurami medycznymi. Obecny stan zdrowia powoda jest wynikiem infekcji wewnątrzmacicznej i wrodzonej cytomegalii. Płód przeszedł w ciąży infekcję wirusową. Decyzja odnośnie wykonania zabiegowego rozwiązania ciąży została podjęta racjonalnie, mimo żywej czynności skurczowej przy rozwarciu 7 cm i zachowanych wodach płodowych. Stwierdzone wody gęste i zielone świadczą o przewlekłym stanie zapalnym na co nakłada się niedotlenienie płodu. O takim stanie rzeczy lekarze opiekujący się rodzącą nie mieli wiedzy. Zapis KTG, który mógł świadczyć o zmniejszeniu się rezerwy tlenowej płodu w żadnym razie nie odzwierciedlał sytuacji klinicznej płodu. Gdyby hipotetycznie przy przyjęciu wykonano natychmiast cięcie cesarskie efekt byłby podobny. Byłby to obraz stopniowo rozwijającej się degeneracji wielonarządowej w związku z infekcją. W tym wypadku na stan zapalny nałożył się efekt niedotlenienia, który był zwielokrotniony stanem infekcji. Lekarze prawidłowo zareagowali i według dostępnej im wtedy metody i sytuacji klinicznej rozwiązali poród. Wykryta u powoda po porodzie cytomegalia wskazuje na przewlekły stan zapalny, na który zapadł w czasie ciąży. Reanimacja spowodowała rewitalizację noworodka i ujawnienie się stopniowej degeneracji różnych narządów. Gdyby zmiany miały tło niedokrwienne z powodu opóźnienia cięcia cesarskiego byłyby to zmiany niedokrwienne mózgu, wylewy krwawe oraz obszary malacyjne w dniu porodu. Z tych względów zdaniem strony pozwanej biorąc pod uwagę zgromadzoną dotychczas dokumentację medyczną, świadczenia medyczne udzielane były zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, przy użyciu dostępnych metod i środków zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób. Błędy w sztuce medycznej, niestaranności, niedopełnienia obowiązków, czy postępowanie niezgodne z aktualną wiedzą medyczną nie miały miejsca.

Pozwana placówka medyczna SPZOZ w A. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. (odpowiedź na pozew k. 580-625)

Pozwany w pierwszej kolejności wniósł o zawiadomienie o toczącym się postępowaniu w trybie art. 84 kpc B. F., J. P. i M. T..

Jednocześnie pozwany zaprzeczył twierdzeniom pozwu, podnosząc iż pomiędzy działaniem pozwanego tj. podjętym przez personel leczeniem matki powoda a stanem zdrowia małoletniego nie istniał adekwatny związek przyczynowy. Pozwany zakwestionował twierdzenia powoda, iż ciąża przebiegała prawidłowo i nie doszło do wystąpienia żadnych powikłań. Wbrew twierdzeniom strony powodowej lekarz prowadzący nie wykonał wszystkich niezbędnych badań. Po drugie, nie zgodził się z twierdzeniem, iż wynik badania KTG na całej długości wykazywał zawężoną oscylację płodu, a momentami nawet oscylację milczącą oraz że nie podjęto względem matki powoda żadnych działań w szczególności w celu zakończenia porodu metoda zabiegową. Po trzecie, niezasadne jest twierdzenie, iż doszło do błędu diagnostycznego. Zapis został zinterpretowany prawidłowo i dlatego pacjentka pozostała na sali porodowej pod stałym nadzorem KTG w obecności personelu. Zostały zlecone badania i podjęte kroki w celu umożliwienia szybkiego zakończenia porodu. Wbrew twierdzeniom strony powodowej zabieg cesarskiego cięcia nie został przeprowadzony zbyt późno, bowiem nie było wskazań do pilnego wykonania cięcia cesarskiego. Pozwany szpital podniósł, iż stan matki powoda był stale kontrolowany i była ona pod stałą opieką i nadzorem lekarza i personelu medycznego. Zdaniem pozwanego pozew został wniesiony po upływie 8 lat od zdarzeń stanowiących podstawę faktyczną pozwu. W tym czasie powód został poddany wielu zabiegom i różnorakiemu leczeniu. Ponad to oceniając przyczyny stanu zdrowia powoda należy wziąć pod uwagę również przebyte przed ciążą oraz w jej trakcie choroby matki. Znaczenie mają zakażenia wirusowe, nieprawidłowości łożyska, ciąża przenoszona. Niezależnie od powyższych zarzutów strona pozwana zakwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia.

Zarządzeniem z dnia 7 sierpnia 2017 roku interwencja uboczna wniesiona przez B. F., J. P. i M. T. została zwrócona. (zarządzenie k. 633)

Pismem z dnia 7 sierpnia 2017 roku pełnomocnik powoda odniósł się do zarzutów strony pozwanej i podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. (pismo k. 635-644)

Pismem z dnia 26 października 2017 roku pełnomocnik pozwanego ubezpieczyciela podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. (pismo k. 653-655)

Pismem z dnia 23 października 2017 roku pozwana placówka medyczna odniosła się do stanowiska i twierdzeń strony powodowej i podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie. (pismo k. 664-672)

Pismem z dnia 22 marca 2021 roku pełnomocnik powoda rozszerzył żądanie pozwu wnosząc o zapłatę z tytułu odszkodowania kwoty 26.564,20 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku do obu pozwanych od dnia następnego po dniu doręczenia każdemu z pozwanych odpisu pisma rozszerzającego żądanie pozwu. (pismo k. 1011-1252) Żądanie to obejmowało dalsze wydatki poniesione przez powoda na leczenie i sprzęt.

W odpowiedzi na pismo rozszerzające żądanie pozwu, pozwani wnieśli o jego oddalenie. (pisma k. 1255-1259)

W piśmie z dnia 19 sierpnia 2021 roku pełnomocnik powoda odniósł się do zarzutów strony pozwanej zawartych w ww. pismach. (pismo k. 1270-1276)

Pismem z dnia 13 czerwca 2022 roku pełnomocnik powoda wniósł o zabezpieczenie roszczenia i zobowiązanie pozwanych do zapłaty na rzecz powoda miesięcznie kwoty po 10.416,22 złotych począwszy od miesiąca czerwca 2022 roku, tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatnej do 15 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie licznymi od dnia następnego po dniu wymagalności każdej raty do dnia zapłaty, in solidum. (wniosek k. 1329-1336)

Postanowieniem z dnia 30 września 2022 roku udzielono zabezpieczenia roszczenia D. K. w postaci renty na zwiększone potrzeby poprzez zobowiązanie pozwanych: (...) Zakład Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedzibą w W. do zapłaty na rzecz powoda kwoty 7.000 (siedem tysięcy) złotych miesięcznie począwszy od miesiąca czerwca 2022 roku, płatnej do dnia 15 każdego miesiąca, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia płatności, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego z obowiązku świadczenia względem powoda do wysokości spełnionego świadczenia, w pozostałym zakresie wniosek oddalono. (postanowienie k. 1737)

Pismem z dnia 6 marca 2024 roku pełnomocnik pozwanego ubezpieczyciela wniósł o zmianę postanowienia z dnia 20 września 2022 roku poprzez ustalenie, że obowiązek wykonania zabezpieczenia przez pozwanego ubezpieczyciela jest ograniczony do wysokości sumy ubezpieczenia to jest do kwoty 167.283,75 złotych. (pismo k. 1952-1956)

Pismem z dnia 23 kwietnia 2024 roku pełnomocnik powoda zgłaszając dalsze wnioski dowodowe na potwierdzenie wysokości żądań dochodzonych pozwem z tytułu odszkodowania sprecyzował, iż wnosi o zasądzenie kwoty 80.755,78 złotych z tytułu zakupu dostosowanego do potrzeb powoda samochodu osobowego oraz kwotę 31.644,22 z tytułu zakupu i instalacji podnośnika sufitowego, zastrzegając że nie rozszerza powództwa, a jedynie wnosi o zasądzenie kosztów podnośnika zamiast niższego kosztu dochodzonego z tytułu zakupu samochodu. (pismo k. 1987-2223)

Pismem z dnia 20 maja 2024 roku pozwany ubezpieczyciel zmodyfikował wniosek o zmianę postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia poprzez ustalenie, iż odpowiada do sumy gwarancyjnej 367.283,75 złotych. (pismo k. 2237-2246)

Pismem z dnia 22 maja 2024 roku pozwany ubezpieczyciel wniósł o ograniczenie jego odpowiedzialności do kwoty 367.283,75 złotych. (pismo k. 2249-2252)

Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2024 roku wniosek strony pozwanej o zmianę zabezpieczenia został uwzględniony. (postanowienie k. 2271)

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Przebieg ciąży

Matka powoda E. K. (2) w trakcie ciąży była pod opieką lekarza ginekologa T. P.. Pierwsza wizyta odbyła się w 7 tygodniu ciąży. Łącznie ciężarna odbyła 12 wizyt, wykonano badania morfologii krwi i 6 badań moczu oraz badanie poziomu glukozy i przeciwciał przeciwróżyczkowych, badanie USG wykonano w 22 tygodniu ciąży i 5 dni. Badanie to nie wykazało nieprawidłowości rozwoju ciąży. Stwierdzono łożysko położone na ścianie tylnej macicy o echogeniczności stosownej do wieku ciąży. Wykonano badanie D. naczyń płodu. Spektrum przepływu w: tętnicy pępowinowej, tętnicy macicznej i w przewodzie żylnym były prawidłowe. Badania laboratoryjne i diagnostyczne podczas ciąży wykonano w niepełnym zakresie, niezgodnie z zaleceniami Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2003 roku w sprawie zakresu świadczeń zdrowotnych, w szczególności badań przesiewowych oraz okresów, w których te badania są przeprowadzane. Nie wykonano badań: Grupy Krwi, WR, HBS, USG pomiędzy 11-14 tygodniem, testu obciążenia glukozą, USG pomiędzy 27-32 tygodniem ciąży. Badania w kierunku toksoplazmozy, różyczki, cytomegalii, HIV, HCV nie były w tym czasie badaniami obowiązującymi, lecz jedynie zlecanymi do wykonania, co oznaczało brak ich refundacji w poradni podstawowej opieki zdrowotnej współpracującej z NFZ.

Ciąża powódki była prowadzona niepoprawnie, niezgodnie z ww. rozporządzeniem i wytycznymi Rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Pominięcie części badań laboratoryjnych nie ma związku przyczynowo-skutkowego ze złym stanem urodzeniowym noworodka. W dokumentacji medycznej brak jest informacji o tym, czy było wykonane trzecie badanie przesiewowe. Brak tego badania nie jest dowodem na to, że łożysko było niewydolne. Wskazuje to na niepełną diagnostykę ultrasonograficzną i brak bliższych danych na temat rozwoju ciąży w III trymestrze. Były zlecone badania prób wątrobowych i żółtaczki, ale nie jest możliwe ustalenie przyczyny ich zlecenia na podstawie dostępnej dokumentacji. (opinia uzupełniająca biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 972-977) W okresie od 30 grudnia 2008 roku do 7 stycznia 2009 roku matka powoda przebywała w szpitalu w związku z zagrażającym poronieniem. (opinia biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 819-825)

Przebieg porodu

Matka powoda została przyjęta w 37 tygodniu ciąży do szpitala w dniu 16 sierpnia 2009 roku o godz. 3:55. Pacjentkę dwukrotnie podłączono do KTG. Pierwszy raz od godziny 4.00 do 5.10. Zaobserwowano – częstość podstawowa tętna – 150/min, oscylacja – milcząca, skurcze macicy nieregularne, średnio co 3-4min.

Do 5.50 – brak zapisu, aparat wyłączony.

Po podłączeniu pacjentki do KTG o godzinie 5:50, w zapisie tętno płodu ma średnią częstotliwość 170/min, kolejno występuje tachykardia, następnie zwolnienie tętna płodu do wartości 90/min, utrzymujące się poniżej wartości prawidłowych przez czas około 8 minut (bradykardia). Dalszy zapis – tętno płodu wyrównuje się do wartości około 130/min. Oscylacja zapisu milcząca. Ten typ oscylacji utrzymuje się prawie do końca zapisu. O godzinie 7:43 średnia częstość zapisu zmniejsza się do wartości 100-90/min.

Personel pozwanej placówki medycznej nieprawidłowo zinterpretował zapis KTG rodzącej.

Zapis od godziny 4:40 do rozwiązania spełniał kryteria zapisu patologicznego. Decyzję dotyczącą rozwiązania, wykonania cesarskiego cięcia, należało podjąć do godziny 5:00.

Bardzo prawdopodobne było przewlekłe niedotlenienie płodu. Patologiczny zapis istniał u rodzącej od samego początku jej pobytu w szpitalu, co wskazuje na to że płód był niedotelniony, gdy rodząca zgłosiła się do szpitala. Niedotlenie rozpoczęło się znacznie wcześniej. Nie jest możliwe oszacowanie od kiedy był niedotelniony, ani w jakim stopniu był niedotelniony, ale na pewno podczas przedłużającej się niepotrzebnej obserwacji podczas porodu pogłębiał swój stan niedotlenienia i kwasicy tym bardziej, im dłużej trwała niepotrzebna obserwacja.

Okres bradykardii płodu około 5:48 był cechą wskazującą bez najmniejszych wątpliwości, że stan płodu jest zły. Dalsze monitorowanie płodu i wykonanie czynności typu: podanie Fenoteroli, płynów infuzyjnych, położenie na bok, były czynnościami całkowicie bezcelowymi i nie służącymi poprawie stanu płodu. Jedynym prawidłowym działaniem było bezzwłoczne rozwiązanie rodzącej.

Im dalej trwało oczekiwanie na rozwiązanie, tym dłużej trwał stan niedotlenienia, pogłębiła się kwasica płodu, co bezpośrednio przełożyło się na pogorszenie się stanu noworodka. (opinia biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 819-825)

Rodząca przez lekarza został zbadana o godzinie 6.00. O godzinie 7.35 lekarz podjął decyzję o zakończeniu ciąży cc i skierowano ją w trybie nagłym na salę operacyjną. Wystąpiła zagrażająca zamartwica płodu. Poród nastąpił o godzinie 8.10, poprzez cesarskie cięcie, które trwało od godziny 8.00 do 8.35. W trakcie cięcia stwierdzono gęste, zielone wody płodowe i utratę krwi 300 ml. (zeznania świadka M. K. (protokół k. 744v-747v, nagranie 00:06:51-01:04:57)

Na oddziale ginekologicznym pozwanego szpitala nie ma sali operacyjnej. Matka została przewieziona na salę operacyjną. (okoliczność bezsporna)

Stan noworodka

Rodzący płód był głęboko niedotleniony przewlekle. Niedotlenie płodu zawiązane mogło być najprawdopodobniej z niewydolnością łożyska. Podczas cesarskiego cięcia stwierdzono gęste i zielone wody płodowe, co oznacza, że wcześniej płód oddał smółkę. To wskazuje na niedotlenienie płodu, zwykle przewlekłe. Stwierdzenie zielonego koloru wód płodowych wraz z milczącą oscylacją tętna serca płodu, jednoznacznie wskazywało na konieczność bezzwłocznego rozwiązania. Łożysko nie zostało oddane do badania histopatologicznego. (opinia biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 819-825)

Powód D. K. był dzieckiem martwo urodzonym, według punktacji Apgar otrzymał 0 w 1 i 5 minucie życia, co potwierdza ciężki stan niedotlenienia wewnątrzmacicznego, który jest najcięższym stopniem niedotlenienia. Doszło do uszkodzenia OUN. Nieprawidłowe zapisy elektroencefalograficzne oraz badanie rezonansu magnetycznego głowy wykazują uogólnione zaniki korowo-podkorowe, co może odpowiadać odległym zmianom niedotleniowo-pokrwotocznym. Zmiany w rezonansie magnetycznym wskazują na ciężkie uszkodzenie mózgu. Ciężkie niedotlenie doprowadziło do uszkodzenia wielonarządowego. (opinia biegłego pediatra i neonatolog K. K. (2) k. 1303-1317)

Schorzeń o podłożu genetycznym lub metabolicznym zaczynająco się okołoporodowo jest bardzo dużo, ale są one u powoda mało prawdopodobne ze względu na bardzo ciężki stan niedotlenienia okołoporodowego, którego następstwem jest ciężka mpdz ze zmianami w badaniu (...) mózgu. (opinia biegłego neurologa dziecięcego A. N. k. 1766-1770)

W 10 minucie życia udało się lekarzom przywrócić czynność serca za którą dziecko otrzymało 1 punkt. Masa ciała powoda przy urodzeniu wyniosła 3100 g. Czynność serca przywrócono po zabiegach resuscytacyjnych, które zostały przeprowadzone prawidłowo. Powód został zaintubowany i stosowano u niego oddech sztuczny. Otrzymał dożylnie adrenalinę i wodorowęglany. Po 30 minutach pojawiły się u dziecka pojedyncze oddechy. W kolejnych minutach czynność serca wynosiła 120 uderzeń na minutę. Saturacja była nieprawidłowa i wynosiła 85%. Podjęto prawidłową decyzję o przekazaniu powoda do (...) Szpitala w S. na Oddział Intensywnej Terapii. O 11:50 przyjęto dziecko do (...) Szpitala w S. na Oddział Intensywnej Terapii Dziecięcej Samodzielnego Publicznego Szpitala (...) w S.. Do momentu transportu brak danych w zakresie wykonania badań laboratoryjnych w powoda przez szpital w A.. Do szpitala w S. powód został przyjęty w stanie krytycznym, siny nieprzytomny, bez własnego oddechu z objawami wstrząsu. W pierwszej dobie leczenia obserwowano napady drgawek spowodowane ciężkim niedotlenieniem wewnątrzmacicznym. Powód wymagał sztucznej wentylacji do 7 doby życia, żywienia dożylnego i stosowania silnie działających leków. Od 12 doby życia rozpoczęto u powoda zabiegi rehabilitacyjne. W szpitalu w S. wykonano szereg badań diagnostycznych. W badaniach biochemicznych stwierdzono objawy niewydolności wątroby i nerek. Cytomegalia wrodzona została wykluczona (IgM negatywne). (opinia uzupełniająca biegłego pediatry i neonatologa K. K. (2) k. 1709-1716)

Stan i leczenie dziecka

Dnia 2 września 2009 roku powód został przekazany do Kliniki Pediatrii i Nefrologii (...) Szpitala w B., celem dalszej diagnostyki i leczenia.

Diagnostyka słuchu przeprowadzona w wieku 2,5 miesiąca wykazała niedosłuch obustronny. Ponowna diagnostyka przeprowadzona w wieku 13 miesięcy wykazała obustronny brak odpowiedzi.

W dalszym okresie powód był wielokrotnie hospitalizowany z powodu zapalenia płuc, infekcji, stanów drgawkowych i diagnostyki słuchu.

W pierwszym roku życia powód wymagał wczesnego wspomagania rozwoju. Powód w wieku 11 miesięcy nie utrzymywał głowy w pionie. Z uwagi na założony gips na kończyny dolne nie mógł przewracać się na boki. Nie miał kłopotów z odżywianiem. Kontakt emocjonalny był z nim dobry. Obserwowany był u niego ślinotok.

D. K. jest dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym pod postacią zespołu-piramidowo-pozapiramidowego, z czterokończynowym niedowładem o typie spastycznym, z zaburzeniami okołoruchowymi i opóźnionym rozwojem psychomotorycznym. Powód jest dzieckiem niepełnosprawnym z obustronnym niedosłuchem zmysłowo-nerwowy, średniego stopnia. Korzysta z aparatów słuchowych. Jest dzieckiem wymagającym środowiskowego wsparcia i konieczność stałej opieki i stałego współdziałania opiekuna. U powoda występuje znaczne opóźnienie rozwoju w obszarze psychicznym, intelektulano-poznawczym, zaburzeniami koordynacji oddechowo-fonacyjnej, zaburzeniami mowy o typie dyzartryczym. Pozostaje pod opieką laryngologiczną i audiologiczną. Komunikuje się za pomocą symboli (...). Wymaga stałej korekcji okularowej. Powód pozostaje pod stałą opieką Centrum (...) w W. z uwagi na przewlekłe leczenie i monitorowanie leczenia padaczki lekoopornej i upośledzenia rozwoju psycho-ruchowego. W wieku 11 lat rozpoznano u powoda nerwowo-mięśniową dysfunkcję pęcherza moczowego. Powód ma orzeczenie o niepełnosprawności wskazujące na konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia i konieczność stałej opieki drugiej osoby i współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, opieki i edukacji. Powód jest na diecie bezmlecznej, bezglutenowej i bezcukrowej, z powodu alergii pokarmowej. (opinia biegłego pediatry i neonatolog K. K. (2) k. 1303-1317, opinia biegłego neurologa dziecięcego A. N. k. 1766-1770)

Dnia 13 stycznia 2016 roku (...)Pedagogiczna wystawiła powodowi orzeczenie o potrzebie indywidualnego, obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego. W orzeczeniu wskazano, iż wymaga wielospecjalistycznej rewalidacji i rehabilitacji psychologicznej, logopedycznej, rehabilitacyjnej, surdopedagogicznej, kształtowania alternatywnych sposobów komunikacji z dzieckiem, dostosowania miejsca pracy do zmieniającego się stanu psychofizycznego, stosowania programów nauczania dostoswanych do psychiki powoda, ograniczenia hałasu w otoczeniu powoda. Zalecono mu nauczanie indywidulane. (orzeczenie k. 371-372)

Powód w wieku lat 8 był dzieckiem leżącym, nie mówiącym, karmionym przez osoby trzecie, bez odruchu gryzienia. Cierpiał na mózgowe porażenie czterokończynowe, nadczynny pęcherz i niedosłuch obustronny. Nie komunikował się z otoczeniem. Powodem zajmowała się matka, która nie pracowała. Powód miał w tym okresie ma napady padaczkowe. Wydzielał dużą ilość śliny, która wymagała odsysania. Trzy razy w tygodniu uczęszczał do szkoły terapeutycznej. Zajęcia trwały 5 godzin. Dwa razy w tygodniu miał zajęcia z rehabilitantem i logopedyczne po 45 minut. Rodzice powoda rehabilitowali go również we własnym zakresie. Powód korzystał co 3 miesiące z tygodniowych turnusów. (zeznania matki powoda E. K. (1) - protokół k. 702-705, nagranie 00:06:15-00:46:46) Zażywał leki przeciwpadaczkowe, przeciw refluksowi, na pęcherz moczowy, suplementy diety. Był pod opieką neurologa, gastrologa, okulisty, ortopedy, rehabilitanta, nefrologa, urologa i foniatry. (zeznania matki powoda E. K. (1) - protokół k. 702-705, nagranie 00:06:15-00:46:46)

W wieku lat 10 powód nadal nie siedział i nie poruszał się samodzielnie, miał problemy z utrzymaniem głowy w pionie. Z powodu dyzartrii komunikował się za pomocą metody (...). Nawiązywał kontakt wzrokowy, uśmiechał się, potrafił wyrażać podstawowe emocje. (opinia biegłego pediatry i neonatolog K. K. (2) k. 1303-1317)

W zaświadczeniu z dnia 25 lipca 2023 roku stwierdzono, iż powód nadal cierpi na mózgowe porażenie dziecięce pod postacią porażenia czterokończynowego znacznego stopnia. Ponad to stwierdzono u niego padaczkę, niedosłuch obustronny, dysplazję stawów biodrowych ze zwichnięciem prawego stawu biodrowego, lewostronną skoliozę piersiową. Stwierdzono, iż w 2010 roku przebył tenotomię przywodzicieli biodra prawego, a w 2012 roku operację z powodu wnętrostwa. Nadal jest całkowicie zależny od opiekunów. Samodzielnie potrafi jedynie utrzymać i obrócić głowę w pozycji siedzącej. Obecnie wykazuje tylko ruchy mimowolne. Występuje u niego dystonia. Wymaga zaopatrzenia ortopedycznego, systematycznej kompleksowej rehabilitacji w warunkach domowych, szkole oraz okresowo w ramach specjalistycznych turnusów rehabilitacyjnych. (zaświadczenie lekarskie k. 2001)

Stan zdrowia powoda który ma 15 lat aktualnie jest stabilny. Padaczka została wyciszona. Napady zdarzają się, ale z mniejsza częstotliwością, w 2024 roku do maja zdarzył się raz. (zeznania matki powoda E. K. (1), protokół k. 2234-2235, nagranie 00:10:31-00:22:19)

(...) do Orzekania o Niepełnosprawności w S. wydał w dniu 7 czerwca 2019 roku orzeczenie o niepełnosprawności powoda do 16 sierpnia 2025 roku. (orzeczenie k. 1249)

Koszty zwiększonych potrzeby powoda

Powód wymaga stałej opieki osoby trzeciej, opiekę tą sprawuje w przeważającym zakresie matka powoda, przy sporadycznym wsparciu najbliższej rodziny babki, ciotek. (zeznania świadka J. S. (1) protokół k. 1284v-1285, nagranie 00:57:45-01:07:54; zeznania świadka M. S. protokół k. 1285-1285v, nagranie 01:08:44-01:19:55; zeznania świadka K. C. protokół k. 1286, nagarnie 01:20:04-01:30:03)

Powód wymaga stałej, systematycznej mulidyscyplinarnej formy rehabilitacji prowadzonej pod kierownictwem neurologa dziecięcego. Na proces usprawniania powoda powinny składać się następujące formy rehabilitacji: rehabilitacja neurologiczna, terapia sensomotoryczna, neurologopedyczna, cranio sakralna, pedagogiczna.

Powód rehabilitacji był poddany od pierwszych dni życia. W Oddziale (...) Dziecięcej i (...) Matki z Pododdziałem (...) Ogólnoustrojowej w B. stosowano różne rodzaje terapii: terapia V., (...), ćwiczenia ogólnousprawniające, ćwiczenia bierne kończyn dolnych i górnych, ćwiczenia koordynacji ruchowej, ćwiczenia na piłce. Był poddawany ocenie psychologicznej, a także terapii i ocenie logopedycznej. U powoda w wieku lat 2,5 stwierdzono rozwój psychoruchowy znacznie poniżej wieku rozwojowego, a w wieku 3,5 lat obserwowano nadal znaczne opóźnienie rozwoju w obszarze psychicznym, intelektualno-poznawczym, zaburzenia koordynacji oddechowo-fonacyjnej, zaburzenia mowy o typie dyzartrycznym. W ośrodku rehabilitacyjnym – Centrum Hipoterapii (...) w Z. powód poddany był zabiegom kinezyterapii i hipoterapii. W wieku lat 4 w ośrodku (...) w S. stosowano u powoda rehabilitację metodą TheraSuit, terapię logopedyczna, dogoterapię, masaże i metody neuromobilizacyjne. Powód rehabilitowany był na licznych turnusach rehabilitacyjnych w ośrodku (...), a także w ośrodku (...) w Ośrodku (...) w G.. Wymagał wielokrotnie wstrzyknięć botuliny. (opinia biegłego pediatry i neonatolog K. K. (2) k. 1303-1317, opinia biegłego z zakresu fizjoterapii i rehabilitacji A. W. k. 1370-1462)

Optymalny miesięczny wymiar rehabilitacji powoda to 12-13 sesji rehabilitacji neurologicznej w miesiącu, 8 sesji terapii sensomotorycznej w miesiącu, cztery sesje osteeopatyczne w miesiącu, 4 sesje terapii neurologopedycznej w miesiącu, 12-13 masaży w miesiącu, terapia pedagogiczna. Dodatkowo proces rehabilitacji powinien być uzupełniony terapią prowadzoną przez rodziców powoda w oparciu o instruktarze od specjalistów prowadzących z powodem poszczególne rodzaje terapii. Uzasadnione i celowe dodatkowo cztery 10 dniowe cykle rehabilitacji stacjonarnej w roku. (opinia biegłego z zakresu fizjoterapii i rehabilitacji A. W. k. 1452)

Rodzice powoda ponoszą koszty dojazdów do placówek medycznych, zakupu środków higienicznych, cewników sondy, suplementów. Powód jest na diecie bezmlecznej, bezcukrowej i bezglutenowej. Powodowi kupowane jest obuwie ortopedyczne. Korzysta z wózka dla osób niepełnosprawnych, pionizatora, ortez. (zeznania matki powoda E. K. (1) protokół k. 702-705, nagranie 00:06:15-00:46:46; protokół k. 1282-1284v, nagranie 00:04:04-00:49:11; protokół k. 1730-1734, nagranie 00:04:57-00:59:33; protokół k. 2234-2235, nagranie 00:10:31-00:22:19), zeznania ojca powoda K. K. (1) (protokół k. 705-705v, nagranie 00:52:23; protokół k. 1284v, nagranie 00:50:41-00:56:23; protokół k. 1734, nagranie 01:00:09)

W okresie od 2010 roku do 2017 roku koszty powoda z tytułu zakupu aparatów słuchowych, dziecięcego wózka inwalidzkiego, zakupu kompletu materaca piankowego, łóżeczka rozsuwanego, koszty artykułów papierniczych i koszty wysyłek, koszty noclegów, wyżywienia, zakwaterowania powoda i jego opiekuna oraz konsultacji medycznych na Oddziale Rehabilitacji Dziecięcej i Terapii Szpitala (...) w B., wizyt i konsultacji lekarskich, badań medycznych, zakupu sprzętu specjalistycznego, okularów korekcyjnych, kubka terapeutycznego, wyniosły łącznie 25.439,25 złotych. (faktury i rachunki k. 408-437)

Od maja 2014 roku do maja 2017 roku koszty powoda z tytułu: rehabilitacji, dojazdów na zajęcia szkolne, rehabilitacje i placówek medycznych, leków, środków do pielęgnacji na wyniosły łącznie 40.597,90 złotych. (faktury i rachunki k. 442-558)

W okresie od 2018 roku do 2020 roku zakupiono: wózek inwalidzki – 4.700 złotych, wykonano badanie EEG – 200 złotych, system do neurorehabilitacji i komunikacji – 19.000 złotych, walizkę do ww. systemu - 500 złotych, pomoc medyczną w postaci butelki – 199,20 złotych, sprzęt medyczny – e. – 1.841 złotych, pomoc dydaktyczną e-tran – 124 złote – łącznie 26.564,20 złotych. (faktury, rachunki k. 1052, 1187, 1188-1194)

Wydatki na rehabilitację powoda, wizyty specjalistów – neurologa, ortopedy, pediatry, okulisty i neurologopedę, dojazdy do placówek medycznych i rehabilitację, dietę, suplementy diety, środku higieniczne i leki, w okresie od 2017 roku do grudnia 2020 roku wynosiły od kilkudziesięciu złotych miesięcznie do 5.509,91 złotych w miesiącu październiku 2019 roku, a w okresie od października 2022 roku do kwietnia 2024 roku wynosiły od 9.478,71 zł (sierpień 2023 roku) do 2.529,01 zł (wrzesień 2023 roku). To są najniższa i najwyższa kwota we wskazanym okresie. (faktury, rachunki k. 1045-1252, k. 2201-2223)

W okresie od lutego do czerwca 2022 r., z uwagi na zły stan zdrowia spowodowany zmianą leku na padaczkę, chłopiec nie uczęszczał na rehabilitację. Od czerwca 2022 r. dwa razy w tygodniu jeździ z matką na terapię do A., raz w miesiącu na terapię do B. (90 km w jedną stronę). Cztery razy w tygodniu powód jeździ do szkoły (50 km w jedną stronę), gdzie zostaje przez 6 godzin. W szkole ma jedną godzinę bezpłatnej rehabilitacji. Matka chłopca wówczas jednego dnia pokonuje trasę 200 km. W soboty uczęszcza na basen – 30 min kosztuje 100 zł. Nadto raz w tygodniu powód korzysta z wizyt u logopedy (koszt 100 zł za godzinę). Chłopiec uczęszczał na terapię czaszkowo-krzyżową, zalecana 2-3 razy w tygodniu. Ostatecznie rodzice z niej zrezygnowali z uwagi na brak funduszy (jedna sesja kosztowała 140 zł). Chłopiec przyjmuje leki przeciwpadaczkowe (3,20 zł na 25 dni), na wątrobę (35-68 zł na dwa tygodnie), suplementy diety – witaminę A (70-80 zł na 1,5 miesiąca), magnez z potasem (40 zł miesięcznie), kwasy OMEGA-3 (60-65 zł miesięcznie), D. (30 zł za opakowanie). W 2022 r. powód był na trzech turnusach rehabilitacyjnych – w czerwcu w B. przez 5 dni (koszt 3.500 zł), w lipcu w A. (koszt 2.700 zł z dofinansowaniem 1.000 zł) oraz na przełomie lipca-sierpnia (koszt 2.400 zł). Matka chłopca otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2.119 zł miesięcznie. Powód otrzymuje zasiłek rehabilitacyjny (183 zł miesięcznie) (zeznania E. K. (1), protokół k. 1730-1733, nagranie 00:04:57-00:46:12).

Aktualnie powód ma 15 lat, dowożony jest do szkoły 4 razy w tygodniu i na zajęcia, basen przez mamę, zakupionym samochodem dostosowanym do potrzeb powoda. Na paliwo miesięcznie wydają rodzice powoda około od 1.500 złotych do 2.000 złotych. Do logopedy musza pokonać odległość 5 km, na rehabilitację 36 km, do S. jest odległość około 50 km w jedną stronę. W związku z wiekiem powoda pojawiły się trudności z jego przenoszeniem z uwagi na wzrost jego wagi do 30 kg. Aktualnie zwiększyła się ilość turnusów rehabilitacyjnych w których uczestniczy powód. Powód odbył turnus rehabilitacyjny w maju 2024 roku, którego koszt wyniósł 2.800 złotych, koszt zaplanowanego turnusu na lipiec to 3.000 złotych, na sierpień – 4.700 złotych, listopad 4.700 złotych i grudzień 2.800 złotych. Ponad to powód jest poddawany rehabilitacji krzyżowo-czaszkowej 4 razy w miesiącu. Koszt jednej sesji to 150 złotych. Zajęcia logopedyczne również odbywają się 4 razy w miesiącu (45 minut) – 130 złotych za sesję. Rehabilitacja w A. 130 złotych za sesję – 45 minut – 130 złotych. Basen 30 minut – 100 złotych, 4 razy w miesiącu. Ponad to koszt miesięcznej rehabilitacji wynosi 800 złotych. (zeznania matki powoda E. K. (1), protokół k. 2234-2235, nagranie 00:10:31-00:22:19)

Powyższe koszty rehabilitacji i dojazdów na rehabilitację, koszty zaopatrzenia ortopedyczno-rehabilitacyjnego, koszty sprzętu rehabilitacyjnego były zasadne i celowe w stanie zdrowia i funkcjonalności powoda. Potrzeby powoda w zakresie rehabilitacji pozwolą na utrzymanie stanu zdrowia i sprawności funkcjonalnej i mogą dać szanse w chociażby w minimalnym stopniu na poprawę stanu funkcjonalności powoda i na przedłużenie życia. Potrzeby te mają charakter trwały i dożywotni. W przypadku braku odpowiedniej ilości rehabilitacji u powoda może dojść m. in. do pogłębienia przykurczów we wszystkich stawach narządu ruchu powoda, zrostów około stawowych, głębokich deficytów zakresu ruchu biernego w stawach, pogłębienia deficytów zakresu ruchu czynnego w stawach, pogłębienia zaników mięśniowych, nasilenia dolegliwości bólowych, całkowitego zaniku zdolności do plastyczności mózgu czy przewodnictwa impulsów nerwowych z receptorów do mózgu oraz z mózgu do efektorów, pogłębienia niewydolności narządu mowy, skoliozy w obrębie kręgosłupa, szpotawo koślawości w obrębie stóp powoda (opinia biegłego z zakresu fizjoterapii i rehabilitacji A. W. k. 1456-1460)

Z uwagi na stan zdrowia powoda konieczne jest przystosowanie domu, w którym mieszka do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Rodzice powoda przystosowali ich dom do potrzeb dziecka, wyremontowali jego pokój, poszerzyli drzwi, wykonali podjazd. Łącznie na remont wydano 10.640,87 złotych. (zeznania matki powoda E. K. (1) protokół k. 702-705, nagranie 00:06:15-00:46:46; protokół k. 1282-1284v, nagranie 00:04:04-00:49:11; protokół k. 1730-1734, nagranie 00:04:57-00:59:33; protokół k. 2234-2235, nagranie 00:10:31-00:22:19), zeznania ojca powoda K. K. (1) (protokół k. 705-705v, nagranie 00:52:23; protokół k. 1284v, nagranie 00:50:41-00:56:23; protokół k. 1734, nagranie 01:00:09, zeznania świadka M. S. protokół k. 1285-1285v, nagranie 01:08:44-01:19:55, faktury i rachunki k. 1583-1705)

Rodzice powoda zakupili również samochód przystosowany do przewozu osoby niepełnosprawnej za kwotę 227.794 złote. (faktura k. 2012) Część tej kwoty została pokryta z środków (...). (umowa k. 2003-2009) Pozostała kwota 80.755,78 złotych została pokryta przez rodziców powoda. (potwierdzenie przelewu k. 2013)

Zakup samochodu dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych (z windą) na potrzeby przewozu powoda był uzasadniony i celowy. W celu likwidacji barier architektonicznych uzasadnione jest również dostosowanie pomieszczeń mieszkalnych w których mieszka powód dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim niesamodzielnie. Uzasadnione jest również urządzenie kącika do ćwiczeń. Z uwagi na stan zdrowia powoda i sprawność jego opiekunów uzasadniony jest również zakup podnośnika sufitowego. (opinia uzupełniająca biegłego z zakresu rehabilitacji A. W. k. 1897-1898) Szacowany koszt zakup i instalacja podnośnika sufitowego to 32.130 złotych. (oferta k. 2018-2023)

Pomiędzy pozwaną placówką medyczną a pozwanym ubezpieczycielem zawarta była umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej z dnia 30 września 2008 roku. Umowa obejmowała okres ubezpieczenia od 1 października 2008 roku do 30 września 2009 roku. Suma ubezpieczenia przyjęta w umowie wynosiła 46.500 Euro w przeliczeniu na złote polskie 167.283,75 zł. (potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego k. 959-959v) Zdarzenie obejmuje również polisa nadwyżkowa o nr (...) z sumą wynoszącą 200.000 złotych (polisa k. 2238-2245)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, których wiarygodności i prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron, tym samym brak było podstaw do podważenia jej wiarygodności przez sąd z urzędu.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się również na osobowych źródłach dowodowych, zeznaniach świadków i przedstawicieli ustawowych powoda oraz na podstawie opinii biegłych powołanych w toku postępowania dowodowego.

Zeznania matki powoda E. K. (1) (protokół k. 702-705, nagranie 00:06:15-00:46:46; protokół k. 1282-1284v, nagranie 00:04:04-00:49:11; protokół k. 1730-1734, nagranie 00:04:57-00:59:33; protokół k. 2234-2235, nagranie 00:10:31-00:22:19), zeznania ojca powoda K. K. (1) (protokół k. 705-705v, nagranie 00:52:23; protokół k. 1284v, nagranie 00:50:41-00:56:23; protokół k. 1734, nagranie 01:00:09) sąd uznał za wiarygodne, albowiem w ocenie sądu były jasne i szczere, wzajemnie się uzupełniały i znajdowały potwierdzenie w zeznaniach świadków i złożonych do akt sprawy dokumentów.

W toku postępowania dowodowego sąd dopuścił dowód z zeznań świadka M. K. (protokół k. 744v-747v, nagranie 00:06:51-01:04:57) lekarza pracującego w pozwanej placówce medycznej, który pełnił dyżur i około godziny 6 został wezwany do matki powoda, od tej pory jak zeznał był stale obecny przy pacjentce i około godz. 7 podjął decyzję o cc. Ustalając stan faktyczny sąd dał wiarę jego zeznaniom w takim zakresie w jaki korespondują one z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Przy czym ocena świadka co do stanu rodzącej i konieczności wcześniejszego wykonania cięcia cesarskiego nie mogła stanowić podstawy ustaleń faktycznych, w świetle ustaleń biegłego z zakresu położnictwa i ginekologii. W ocenie sądu jego depozycje w tym zakresie miały przede wszystkim uzasadnić prawidłowość podjętych przez niego czynności leczniczych wobec matki powoda.

Sąd dopuścił również dowód z zeznań świadka B. S. – położnej (protokół k. 775-776, nagranie 00:02:40- 00:16:19). Świadek na zadawane pytania zasłaniała się niepamięcią, jednocześnie informacje które podawała, jak zeznała, uzyskała po zapoznaniu się z dokumentacją medyczna bezpośrednio przed stawieniem się w sądzie. Świadek w chwili przybycia matki powoda do szpitala miała dyżur, który zakończyła o godz. 8 i nie była obecna w czasie porodu i jak zeznała wykonywała polecenia lekarza dyżurnego. Mając powyższe na uwadze w ocenie sądu zeznania tego świadka, poza okolicznościami które znajdowały potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, nie były przydatne do ustalenia stanu faktycznego, z uwagi na ich lakoniczność i zasłanianie się przez świadka niepamięcią.

Zeznania świadka S. K. – położnej (protokół k. 789-790, nagranie 00:03:24-00:12:15), która po przyjściu na dyżur o godzinie 6.00 do pozwanego szpitala, była obecna przy zabiegu cc. Przejęła ona pacjentkę z poprzedniego dyżuru, nie badała jej, nie podawała żadnych leków. Świadek ten zeznał, iż przed przyjściem do sądu zapoznała się dokumentacją medyczną. Ponad to podała, iż poprzednia położna która zakończyła przed nią dyżur wykonywała polecenia lekarza dyżurnego oraz iż, jeśli pacjentka zgłasza skurcze i przychodzi w nocy, to trafia na porodówkę w celu obserwacji która trwa 6 godzin. Zdaniem sądu relacje te miały na celu uzasadnienie prawidłowości działań podjętych przez pracowników placówki medycznej, z tych względów z uwagi na stronniczość relacji świadka niewiele wniosły one do sprawy poza tymi okolicznościami, które znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym.

Zeznania świadków, ciotek powoda: J. S. (2), która zamieszkuje w sąsiedztwie babki powoda (zeznania świadka J. S. (1) protokół k. 1284v-1285, nagranie 00:57:45-01:07:54), M. S. (zeznania świadka M. S. protokół k. 1285-1285v, nagranie 01:08:44-01:19:55) i K. C. (zeznania świadka K. C. protokół k. 1286, nagarnie 01:20:04-01:30:03), które zeznawały na okoliczność sytuacji powoda i jego rodziny, sąd uznał za w pełni wiarygodne, albowiem korelują one z pozostałym materiałem zebranym w sprawie.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się na opiniach biegłych lekarzy. Postanowieniem z dnia 6 listopada 2018 roku sąd dopuścił dowód z opinii biegłego (postanowienie k. 809-810 akt sprawy) lekarza o specjalności ginekologiczno-położniczej na okoliczność ustalenia przebiegu porodu i prawidłowości podjętych w trakcie porodu czynności przez personel medyczny pozwanej placówki, a w szczególności między innymi: czy podjęte na oddziale pozwanej placówki medycznej leczenie, zaordynowane leki, przeprowadzone badanie KTG były działaniami prawidłowymi, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych w 2009 roku metod leczenia i diagnostyki, czy dokonana przez personel medyczny ocena wyników badania KTG była prawidłowa.

Opinię w sprawie w zakresie ww. okoliczności wydał biegły specjalista ginekologii i położnictwa M. W.. (opinia biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 819-825) Zastrzeżenia do opinii zgłosiła pozwana placówka medyczna (pismo k. 836-844) i strona powodowa (pismo k. 847-856). Odnosząc się do szeregu zastrzeżeń stron biegły sporządził opinię uzupełniającą w której szczegółowo odniósł się zarzutów podtrzymując jednocześnie wnioski płynące z opinii pierwotnej, w szczególności co do błędnego zinterpretowania przez zespół medyczny zapisów KTG, który wedle jego ustaleń był patologiczny, podkreślając, iż stan wewnątrzmaciczny płodu powoli, ale nieprzerwanie ulegał pogorszeniu. Biegły podtrzymał swoje ustalenia, iż błędna interpretacja zapisów KTG leży u podstaw spóźnionej interwencji w postaci cesarskiego cięcia. (opinia uzupełaniająca biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 865-872). W opinii tej biegły odniósł się do wyników badania D. twierdząc, iż wykonanie tego badania u powódki w trackie ciąży było bezcelowe. Ponad to biegły podkreślił, iż nie było wskazań do resuscytacji wewnątrzmacicznej, lecz do rozwiązania przez cesarskie cięcie. Zastosowana resuscytacja nie poprawiła zapisu KTG do „normalnego”, tym samym nie mogła być uznana za skuteczną. Zapis KTG interpretuje się całościowo, a nie wybrane wycinki. Odpowiadając na pytania strony powodowej biegły skonstatował, iż do niewydolności łożyska może dojść na każdym etapie ciąży i nawet w ciąży o przebiegu fizjologicznym. Jednocześnie zachorowanie płodu na (...) nie jest warunkiem koniecznym, aby rozpoznać niedotlenienie płodu z powodu niewydolności łożyska. Biegły podkreślił również, iż bezwzględnie istniały medyczne wskazania do przekazania łożyska do badania histopatologicznego. W każdym wypadku rodzenia dziecka w złym stanie łożysko powinno być zbadane jak również należy pobrać krew pępowinową do analizy gazometrycznej. Badania te pozwalają zająć jednoznaczne stanowisko co do wyjściowej przyczyny niedotlenienia płodu oraz stopnia niedotlenienia, czyli oceny rodzaju i głębokości kwasicy. Bark wyników tych badań uniemożliwił ocenę stopnia niedotlenienia i nasilenia kwasicy. Po wydaniu opinii uzupełniającej strona powodowa nie zgłaszała dalszych uwag do opinii biegłego. (pismo k. 889-893) Zastrzeżenia zgłaszała pozwana placówka medyczna, w związku z którymi biegły złożył ustne wyjaśnienia do opinii złożonych na piśmie i ustosunkował się do wszystkich zarzutów strony pozwanej. (ustne wyjaśnienia do opinii złożonych na piśmie biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. protokół k. 911v-912v, nagranie 00:06:43-01:04:13)

Po załączeniu do akt sprawy dokumentacji matki powoda z przebiegu ciąży z Gabinetu Chorób Kobiecych i położnictwa USG w B. prowadzoną przez T. P., biegły z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. wydał ponownie opinię uzupełniającą. Po analizie dodatkowej dokumentacji biegły w całości podtrzymał wniosku i ustalenia płynące z opinii poprzednich wskazując, iż dokumentacja ta nie wniosła istotnych informacji. (opinia uzupełniająca biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa M. W. k. 972-977) Do opinii tej strony nie zgłaszały dalszych zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się na opinii ww. biegłego. Opinia ta była wykonana rzetelnie, zgodnie z zasadami przyjętymi przy opracowywaniu tego rodzaju dokumentów. Szczegółowo i wyczerpująco odpowiada na pytania sądu i zastrzeżenia do opinii zgłaszane przez strony.

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2022 roku sąd dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza neonatologa na podstawie dokumentacji medycznej i po przebadaniu powoda (postanowienie k. 1287-1289), na w szczególności na okoliczność ustalenia: co było przyczyną ciężkiego stanu urodzeniowego powoda D. K. (Apgar 0, brak własnego oddechu, brak akcji serca, wiotki, siny), a w szczególności czy tą przyczyną było niedotlenienie wewnątrzmaciczne, a jeśli tak to jaki był stopień niedotlenienia, jaki byłby stan noworodka D. K., w razie wcześniejszego wydobycia płodu, czy to w następstwie wcześniejszej decyzji o wykonaniu cięcia cesarskiego, czy w następstwie szybkiego wykonania tego zabiegu oraz czy w takiej sytuacji możliwe byłoby uniknięcie niedotlenienia wewnątrzmacicznego, czy zminimalizowanie jego skutków, na co wskazuje wynik badania (...) rezonansu magnetycznego ośrodkowego układu nerwowego powoda D. K. z dnia 22 sierpnia 2013 roku, a w szczególności zmiany ocenione jako odpowiadające zmianom niedotlenieniowo-krwotocznym odległym w czasie, czy leczenie wdrożone przez personel medyczny pozwanego szpitala względem powoda D. K. bezpośrednio po jego urodzeniu było prawidłowe; jeżeli nie to w jakim zakresie, czy istnieją inne przyczyny urodzenia powoda ciężko uszkodzonego, a jeżeli tak to jakie, czy matka powoda przechodziła badania pod kątem wad genetycznych płodu, czy stan powoda może być skutkiem schorzeń genetycznych, jeśli tak to jakich i czy można je było lub można aktualnie je wykryć.

Tym samym postanowieniem dopuszczono dowód z opinii biegłego lekarza z zakresu neurologii dziecięcej i biegłego z zakresu rehabilitacji medycznej na podstawie dokumentacji medycznej i po przebadaniu powoda, a w szczególności na okoliczność ustalenia: jaki był stan zdrowia i jak przebiegał rozwój powoda D. K. od urodzenia do chwili obecnej, a w szczególności jakie schorzenia i nieprawidłowości rozwinęły się bądź ujawniły u powoda w tym okresie, czy powód wymagał od chwili urodzenia do chwili obecnej rehabilitacji prowadzonej pod kierunkiem specjalistów, jakiego rodzaju rehabilitacji wymaga powód (np. fizjoterapia, rehabilitacja ruchowa, masaże, logopedia, inne); jaki powinien być skład zespołu specjalistów prowadzących rehabilitację powoda, jaki jest optymalny miesięczny wymiar rehabilitacji powoda, czy wydatki wskazane w pozwie w zakresie odszkodowania za okres 2010-2017, a także jednorazowe wydatki przyszłe są w ocenie biegłego uzasadnione, biorąc pod uwagę stan zdrowia powoda; jeśli nie to które i z jakiego powodu. Dodatkowo sąd dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza z zakresu neurologii dziecięcej na okoliczność ustalenia: czy istnieją inne przyczyny urodzenia powoda ciężko uszkodzonego, a jeżeli tak to jakie, czy matka powoda przechodziła badania pod kątem wad genetycznych płodu, czy stan powoda może być skutkiem schorzeń genetycznych, jeśli tak to jakich i czy można je było lub można aktualnie je wykryć.

Opinię w sprawie wydała biegła pediatra i neonatolog K. K. (2) (opinia biegłego pediatra i neonatolog K. K. (2) k. 1303-1317) Strona powodowa nie zgłaszała zastrzeżeń do tej opinii. (pismo k. 1337-1342) Zastrzeżenia do opinii zgłosiła pozwana placówka medyczna. (pismo k. 1364-1362) W opinii uzupełniającej biegła szczegółowo odniosła się do pytań i zastrzeżeń placówki medycznej. Część z nich była jednak pytaniami spoza specjalności biegłego. Pismem z dnia 14 października 2022 roku pełnomocnik pozwanej placówki medycznej ponownie wniósł o wydanie opinii uzupełniającej kwestionując ustalenia biegłej co do przyczyn porażenia mózgowego powstałego u powoda, wskazując (powołując się na stanowisko towarzystw naukowych), iż przyczyny te leżą poza okresem okołoporodowym np. zakażenia, choroby genetyczne, zaburzenia krzepnięcia. (pismo k. 1757-1759)

W ocenie sądu opinia główna i uzupełniająca zostały sporządzone zgodnie z zasadami przyjętymi przy opracowywaniu tego rodzaju dokumentów, fachowo w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w szczególności na podstawie dokumentacji medycznej złożonej przez strony. (opinia uzupełniająca biegłego pediatry i neonatologa K. K. (2) k. 1709-1716) Opinię uzupełniającą biegła wydała na rozprawie w dniu 4 stycznia 2024 roku odpowiadając na zastrzeżenia pozwanego. Biegła podtrzymała wnioski płynące z dotychczasowych opinii i podkreśliła, iż ewentualne zmiany w klatce piersiowej nie miałyby wpływu na urodzenie martwego dziecka. Nawet gdyby dziecko miało zapalenie płuc to nie spowodowałoby to urodzenia martwego dziecka. Biegła wyjaśniła również, iż teoretycznie choroba genetyczna mogłaby spowodować niedotlenienie, ale mogłoby to rozstrzygnąć badanie gazometrii, które nie zostało wykonane. Zdaniem biegłej zaburzeń w badaniu KTG matki powoda nie spowodowały wady genetyczne i nie jest konieczne wykonanie badań metabolicznych, bowiem nie będą miały one wpływu na wyniki opinii biegłej. (ustna opinia uzupełniająca biegłego z pediatry i neonatologa k. 1901-1902)

Opinię z zakresu rehabilitacji wydał biegły A. W. (opinia biegłego z zakresu fizjoterapii i rehabilitacji A. W. k. 1370-1462) Pismem z dnia 19 sierpnia 2022 roku strona powoda nie zgłosiła zastrzeżeń do opinii biegłego, ale wniosła o wydanie przez biegłego opinii uzupełniającej co do zasadności zakupu samochodu osobowego przystosowanego do przewożenia osób niepełnosprawnych i podnośnika sufitowego oraz kosztów wykonanych remontów. (pismo k. 1478-1705) Opinię uzupełniającą złożył biegły, w której potwierdził zasadność wskazanych zakupów. (opinia uzupełniająca biegłego z zakresu fizjoterapii i rehabilitacji A. W. k. 1897-1898)

Opinię z zakresu specjalności neurologii dziecięcej wydała biegła A. N. (opinia biegłego neurologa dziecięcego A. N. k. 1766-1770) W związku ze stwierdzeniem przez biegłą, iż schorzenia o podłożu genetycznym lub metabolicznym zaczynających się okołoporodowo jest bardzo dużo, ale są one u powoda mało prawdopodobne ze względu na bardzo ciężki stan niedotlenienia okołoporodowego, którego następstwem jest ciężka mpdz ze zmianami w badaniu (...) mózgu, pełnomocnik pozwanego ubezpieczyciela wniósł o wydanie opinii uzupełniającej pod kątem wykonania ww. badań (pismo k. 1793-1794), natomiast pełnomocnik pozwanej placówki medycznej wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu genetyki sądowej (pismo k. 1820-1822, 1938-1939).

W ocenie sąd opinie biegłych neurologa i z zakresu rehabilitacji były kompletne i jasne, brak było podstaw do podważenia fachowości ich sporządzenia, tym samym stanowiły podstawę ustaleń faktycznych.

Mając na uwadze wyniki opinii biegłego z zakresu pediatrii i neonatologii pozwana placówka medyczna (pisma k. 1938-1939, k. 1957-1959) wniosła dodatkowo o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu radiologii neonatologicznej celem oceny na podstawie diagramu noworodka czy zmiany w klatce piersiowej powoda były zmianami zapalnymi czy adaptacyjnymi, czy zmiany te mogły mieć wpływ na stan urodzenia dziecka, a jeśli tak to jaki. Ww. wnioski poprał również pozwany ubezpieczyciel. (pismo k. 227-227v)

Sąd na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt 2 kpc oddalił ww. wnioski dowodowe mając na uwadze stanowisko biegłej z zakresu pediatry i neonatologii, której zdaniem okoliczności o których ustalenia wnosiła strona pozwana nie mogły przesądzić o stanie urodzeniowym powoda, który urodził się martwy a dopiero długotrwała resuscytacja przywróciła mu czynności życiowe. Ponad to choroba genetyczna mogłaby spowodować niedotlenienie, ale mogłoby to rozstrzygnąć badanie gazometrii, które nie zostało wykonane. Zdaniem biegłej zaburzeń w badaniu KTG matki powoda nie spowodowały wady genetyczne i nie jest konieczne wykonanie badań metabolicznych, bowiem nie będą miały one wpływu na wyniki opinii biegłej. Z tych względów przeprowadzenie tych dowodów nie miało by wpływu na rozstrzygnięcie sporu, a tylko doprowadziłoby do przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód domagał się zapłaty in solidum od pozwanych (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. i (...) S.A. z siedzibą w W. w związku ze szkodą wyrządzoną powodowi przez pozwaną placówkę medyczną.

Zgodnie z treścią art. 415 kc, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłanki odpowiedzialności deliktowej w świetle przywołanego przepisu stanowią zatem wina, szkoda oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem sprawczym wywołującym szkodę a tą szkodą. Błędy organizacyjne wskazujące na wadliwe funkcjonowanie zakładu są winą własną zakładu, a podstawy odpowiedzialności pozwanej placówki medycznej za popełnienie błędu medycznego w związku z podjętymi przez lekarzy i personel medyczny czynnościami leczniczymi należy upatrywać w art. 430 kc. Zgodnie z tym przepisem, kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności. Odpowiedzialność przewidziana w tym przepisie opiera się na zasadzie winy i zachodzi tylko wówczas gdy spełnione są wszystkie przesłanki tej odpowiedzialności deliktowej, a mianowicie: wyrządzenie szkody przez personel medyczny, zawinione działanie lub zaniechanie tego personelu, normalny związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem lub zaniechaniem a wyrządzoną szkodą oraz wyrządzenie szkody przy wykonywaniu powierzonej czynności. Ciężar wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności zgodnie z art. 6 kc spoczywa na powodzie.

W sprawie niniejszej spór dotyczył tego, czy placówce medycznej i lekarzom zatrudnionym w pozwanej placówce medycznej, z której świadczeń medycznych korzystał powód, można przypisać winę w rozumieniu przepisów o odpowiedzialności deliktowej, którą to odpowiedzialność kwestionowali pozwani.

Kodeks cywilny przyjął dualistyczną koncepcję winy polegającą na tym, że wina łączy w sobie element obiektywny, tj. niezgodność działania sprawcy z określonymi regułami postępowania, czyli każde zachowanie niewłaściwe, a więc niezgodne bądź z przepisami prawa przedmiotowego lub też – w stosunku do lekarza oraz personelu medycznego – naruszenie obowiązujących reguł wynikających z zasad wiedzy medycznej, doświadczenia i deontologii zawodowej lub zachowania się sprzecznego z powszechnie obowiązującymi zasadami współżycia. Bezprawność zaniechania ma miejsce wówczas, gdy istniał obowiązek działania, występował zakaz zaniechania lub też zakaz sprowadzenia skutku, który przez zaniechanie mógłby być sprowadzony. Element subiektywny winy wyraża się w niewłaściwym nastawieniu psychicznym sprawcy szkody (w postaci umyślności lub nieumyślności) i może, w zakresie dotyczącym techniki medycznej, wyrażać się w niewiedzy lekarza (personelu medycznego), nieostrożności w postępowaniu, nieuwadze bądź też niedbalstwie polegającym na niedołożeniu pewnej miary staranności. Zachowanie lekarzy czy też personelu medycznego musi być obiektywnie bezprawne i subiektywnie zawinione. Zakład leczniczy ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez wskazane podmioty. Obowiązkiem całego personelu placówki medycznej jest dołożenie należytej staranności w leczeniu każdego pacjenta. Konstrukcja ta pozwala zerwać personalną więź między działaniem lub zaniechaniem prowadzącym do powstania szkody, a zarzutem niewłaściwego zachowania się, poprzestając na ustaleniu, że niewątpliwie zawinił organ lub któryś z pracowników pozwanego. Tym samym wina zostaje odniesiona do dostrzeżonych wadliwości w działaniu zespołu ludzi lub funkcjonowaniu określonej struktury organizacyjnej. Przypisanie takiej winy wymaga zatem określenia standardu poprawnego działania takiej struktury, który będzie miernikiem staranności, jakiej należy wymagać stosownie do treści art. 355 kc i porównaniu z tym standardem działań, które rzeczywiście miały miejsce.

Zgłoszone przez powoda żądania należało zatem zbadać w kontekście zaistnienia błędów medycznych i błędów w strukturze organizacyjnej. Błąd medyczny w prawie cywilnym rozumiany jest wąsko, mianowicie jako postępowanie sprzeczne z zasadami wiedzy i nauki medycznej w zakresie dla lekarza dostępnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 1955 r., sygn. akt IV CR 39/54; OSN 1957/7). Na lekarzu (personelu medycznym) spoczywa bowiem szczególny obowiązek dochowania należytej staranności i powszechnie obowiązujących reguł postępowania według aktualnie obowiązującej wiedzy medycznej. Sformułowanie „w zakresie dla lekarza dostępnym” wyznacza granicę odpowiedzialności z uwagi na możliwość przewidzenia błędu lub zapobieżenie mu, gdyż pomimo dużego postępu medycyny w wielu sferach nauka ta pozostaje w dalszym ciągu bezsilna. Podnosi się, że obowiązująca wiedza medyczna powinna być oceniana na dzień nastąpienia błędu, w żadnym wypadku – na dzień wyrokowania, ponieważ możliwa jest sytuacja, w której w okresie między wystąpieniem błędu medycznego a wyrokowaniem powstały nowe rozwiązania, które mogłyby zapobiec powstaniu błędu. Błąd medyczny jest więc kategorią obiektywną, niezależną od indywidualnych cech czy zdolności konkretnego lekarza (personelu medycznego) i od okoliczności, w jakich udziela świadczeń zdrowotnych. Ujęcie to odpowiada tendencjom panującym powszechnie w nauce i orzecznictwie innych państw, które wyłączają z zakresu błędu medycznego zaniedbania oraz uchybienia lekarza (personelu medycznego) nie dotyczące sfery fachowej: diagnozy i terapii, lecz mające charakter pomyłek, błędów lub innego rodzaju niedociągnięć o charakterze technicznym bądź organizacyjnym, prowadzących do powstania u pacjenta szkody. W piśmiennictwie prawniczym i medycznym wprowadza się różne podziały i klasyfikacje błędów lekarskich. Sąd Najwyższy, oceniając na tle poszczególnych stanów faktycznych kwestię cywilnej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przy leczeniu odwołuje się do trzech typów (kategorii) błędu, wyróżnionych w oparciu o kryterium czynności, w związku z podjęciem których dochodzi do błędu medycznego. Wyliczyć zatem należy błąd rozpoznania (tzw. diagnostyczny), błąd prognozy (rokowania) oraz błąd w leczeniu (terapeutyczny). „Błąd diagnostyczny jest tym, który wywiera najdonioślejsze konsekwencje, wpływa bowiem ujemnie na dalszy proces leczenia chorego, nierzadko powoduje skutki nieodwracalne. Polega bądź na mylnym ustaleniu nieistniejącej choroby, bądź najczęściej na nierozpoznaniu rzeczywistej choroby pacjenta, co prowadzi następnie do pogorszenia jego stanu zdrowia, do niewyleczenia bądź nawet do śmierci. Praktyka sądowa dowodzi, że błąd diagnostyczny jest przez lekarza przeważnie zawiniony na skutek nieprzeprowadzenia należytych badań wstępnych czy konsultacji ze specjalistami” (por. Mirosław Nesterowicz, Prawo medyczne. Komentarze i glosy do orzeczeń sądowych, Wydanie 1, LexisNexis, Warszawa 2012, str. 67)

Ustalenie winy lekarza (personelu medycznego) w procesie diagnostycznym wymaga odwołania się do wiadomości biegłych sądowych. Opinią biegłych Sąd nie jest co prawda związany w zakresie zastrzeżonym do wyłącznej kompetencji Sądu, mianowicie co do oceny, czy zachowanie lekarza (personelu medycznego) było obiektywnie bezprawne i subiektywnie zawinione. Jeżeli zachowanie lekarza (personelu medycznego) odbiega na niekorzyść od przyjętego, abstrakcyjnego wzorca postępowania lekarza (personelu medycznego), przemawia to za jego winą w razie wyrządzenia szkody. Wzorzec jest budowany według obiektywnych kryteriów takiego poziomu fachowości, poniżej którego postępowanie danego lekarza (personelu medycznego) należy ocenić negatywnie. Właściwy poziom fachowości wyznaczają kwalifikacje zawodowe (specjalizacja, stopień naukowy), posiadane doświadczenie, charakter i zakres dokształcania się w pogłębianiu wiedzy medycznej i poznawaniu nowych metod leczenia. O zawinieniu lekarza (personelu medycznego) może zdecydować nie tylko zarzucenie mu braku wystarczającej wiedzy i umiejętności praktycznych, odpowiadających aprobowanemu wzorcowi należytej staranności, ale także niezręczność i nieuwaga, jeżeli oceniając obiektywnie nie powinny one wystąpić w konkretnych okolicznościach. Nie chodzi zatem o staranność wyższą od przeciętnej wymaganą wobec lekarza, lecz o wysoki poziom przeciętnej staranności każdego lekarza jako staranności zawodowej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2014 r., sygn. akt I ACa 1274/13).

Do obowiązków lekarzy oraz personelu medycznego należy podjęcie takiego sposobu postępowania (leczenia), które gwarantować powinno, przy zachowaniu aktualnego stanu wiedzy i zasad staranności, przewidywalny efekt w postaci wyleczenia, a przede wszystkim nie narażenia pacjentów na pogorszenie stanu zdrowia. Pojęcie bezprawności należy rozumieć szeroko jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który należy rozumieć nie tylko ustawodawstwo, ale również obowiązujące w społeczeństwie zasady współżycia społecznego. Wśród nich mieści się działanie zgodne ze sztuką lekarską i z najwyższą starannością wymaganą od profesjonalistów w zakresie medycyny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt V CSK 287/09).

Niejednokrotnie szkoda, której doznaje pacjent podczas zabiegów medycznych, nie jest jednak skutkiem błędu sztuki lekarskiej, diagnostycznego czy terapeutycznego, braku wiedzy czy kwalifikacji lekarza czy reakcji organizmu, której nie można było przewidzieć, ale błędów organizacyjnych i zaniedbań lekarzy lub personelu medycznego albo naruszenia standardów postępowania i procedur medycznych. Błąd organizacyjny wskazujący na wadliwe funkcjonowanie zakładu (na przykład zwłoka w udzieleniu pomocy lekarskiej, gdy stan pacjenta wymaga natychmiastowego działania, brak specjalisty na oddziale, gdy jest to konieczne, zaniedbania w zakresie organizacji bezpieczeństwa, higieny i opieki nad chorym, wadliwa aparatura lub urządzenie etc.) jest winą własną zakładu (art. 415 kc), natomiast inne zaniedbania stanowią o niedołożeniu należytej staranności przez lekarzy i personel medyczny, za który zakład odpowiada jak za podwładnych. (art. 430 kc)

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, iż w trakcie pobytu powoda w pozwanej placówce nie doszło do jakichkolwiek nieprawidłowości ze strony personelu pozwanej placówki, które negatywnie nie wpłynęły na jego stan zdrowia. Na podstawie zebranego w toku postępowania materiału dowodowego na podstawie dowodu z opinii biegłych w ocenie sądu należało przyjąć, iż w czasie pobytu powoda w pozwanej placówce medycznej personel medyczny nie podjął działań które z punktu widzenia wiedzy medycznej były konieczne, poprzez błędny odczyt zapisu KTG matki powoda.

Jak ustalił biegły ginekolog, patologiczny zapis istniał u rodzącej od samego początku jej pobytu w szpitalu, co wskazuje na to że płód był niedotelniony, gdy rodząca zgłosiła się do szpitala. Niedotlenie rozpoczęło się znacznie wcześniej. Nie jest możliwe oszacowanie od kiedy był niedotelniony, ani w jakim stopniu był niedotelniony, ale na pewno podczas przedłużającej się niepotrzebnej obserwacji podczas porodu pogłębiał swój stan niedotlenienia i kwasicy tym bardziej, im dłużej trwała niepotrzebna obserwacja. Zdaniem biegłego, okres bradykardii płodu około 5:48 był cechą wskazującą bez najmniejszych wątpliwości, że stan płodu jest zły. Dalsze monitorowanie płodu i wykonanie czynności typu: podanie Fenoteroli, płynów infuzyjnych, położenie na bok, były czynnościami całkowicie bezcelowymi i nie służącymi poprawie stanu płodu. Jedynym prawidłowym działaniem było bezzwłoczne rozwiązanie rodzącej. Im dalej trwało oczekiwanie na rozwiązanie, tym dłużej trwał stan niedotlenienia, pogłębiła się kwasica płodu, co bezpośrednio przełożyło się na pogorszenie się stanu noworodka. Ponad to nie wykonano po porodzie badania łożyska i gazometrii krwi pępowinowej (k. 870v opinia biegłego), co umożliwiłoby ustalenie dokładniej przyczyny i okresu niedotlenienia. (k. 872 opinii biegłego) Z uwagi na powyższe braki w diagnostyce, tj. niewykonanie tych badań, nie można ustalić od kiedy był niedotleniony ani w jakim stopniu był niedotleniony w chwili przybycia matki do placówki medycznej.

Niezależnie od powyższego, jak ustalili biegli, im wcześniej powód byłby urodzony tym lepszy byłby jego stan, a decyzję podjęto dopiero po 3 godzinach od momentu kiedy powinna ona zapaść.

Mając powyższe na uwadze zdaniem sądu postępowanie personelu medycznego w pozwanej placówce medycznej w trakcie porodu powoda było niezgodne z aktualną wiedzą medyczną i standardami, tym samym uzasadniało to odpowiedzialność pozwanej placówki medycznej.

Wbrew stanowisku strony pozwanej, zdaniem sądu w czasie porodu matki powoda w pozwanej placówce medycznej dopuszczono się błędu diagnostycznego, a wnioski takie wynikają z obiektywnych dowodów w postaci opinii biegłych z zakresu ginekologii i neonatologii, których wiarygodność nie została przez pozwanych skutecznie podważona.

W wyżej opisanych okolicznościach zdaniem Sądu wina pozwanej placówki medycznej oraz związek przyczynowy nie podlegają wątpliwości. Powód doznał szkody materialnej jak i niematerialnej wskutek braku prawidłowej diagnostyki tj. poważnego uszczerbku na zdrowiu oraz rozstroju zdrowia, a także licznych cierpień fizycznych oraz związanych z tym nierozerwalnie cierpień psychicznych. Wadliwe postępowanie pozwanej placówki medycznej zdeterminowało rozwój choroby i spowodowało u powoda bardzo dotkliwe skutki, których powód mógłby uniknąć, gdyby diagnostyka była właściwa, co świadczy o winie pozwanej placówki medycznej i jej personelu.

Odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. wynika z zawartej z pozwaną placówką umowy ubezpieczenia. W niniejszej sprawie bezsporna była okoliczność objęcia ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej przez pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. działalności pozwanego szpitala. Zgodnie z art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym na mocy § 2 tego przepisu jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.

Poszkodowany jest uprawniony do dochodzenia roszczeń zarówno przeciwko szpitalowi jak i jego ubezpieczycielowi (...) S.A., a odpowiedzialność tych dwóch podmiotów ma charakter odpowiedzialności in solidum. Ten rodzaj odpowiedzialność występuje wówczas, gdy wierzyciel może dochodzić roszczenia od kilku osób, na podstawie odrębnych stosunków prawnych, jakie go łączą z poszczególnymi podmiotami, zaś spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników w całości lub w części zwalnia odpowiednio pozostałych, lecz nie ma podstawy do przyjęcia solidarnego charakteru odpowiedzialności dłużników z uwagi na brak jej ustawowego lub umownego źródła (art. 369 kc). Każdy z dłużników odpowiada za swój własny dług i jest zobowiązany do jego zaspokojenia. Brak ustawowej regulacji zobowiązań in solidum stał się przyczyną sformułowania w nauce prawa i orzecznictwie poglądu o dopuszczalności stosowania do nich per analogiam przepisów o solidarności dłużników, które odpowiadają celowi i charakterowi danego stosunku prawnego, przede wszystkim art. 366 kc oznacza to więc możliwość żądania przez wierzyciela według jego woli i wyboru całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna oraz do przyjęcia, że do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy pozostają zobowiązani, zaś spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych w odpowiedniej części (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1968 r., II CR 409/68, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2016 r. II CSK 361/15, Legalis).

Przyjmując powyższe ustalenia należało przejść do oceny poszczególnych żądań strony powodowej.

Żądanie zapłaty na rzecz powoda D. K. kwoty w wysokości 1.200.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku do pozwanego ad. 1 od dnia następnego po dniu doręczenia mu odpisu pozwu do dnia zapłaty, a w stosunku do pozwanego ad. 2 od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia na podstawie art. 445 § 1 kc.

Stosownie do art. 445 § 1 kc w związku z art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę

Należność z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę (art. 445 § 1 KC) winna być w takim stopniu „odpowiednia”, aby poszkodowany za jej pomocą mógł zatrzeć lub co najmniej złagodzić odczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1973r., III CZP 37/73, OSNCP 1974/9/145) a priorytetową funkcją tej instytucji jest funkcja kompensacyjna (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2005r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175). Zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2000r., I CKN 969/98, Lex nr 50824). Mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie, nieznajdujące oparcia w treści art. 445 § 1 KC (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2007r., V CSK 245/07, OSNC-ZD 2008, nr 4, poz. 95, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005r., I CK 7/05, Lex nr 153254).

W ocenie Sądu powód doznał ogromnych cierpień fizycznych i psychicznych, nadal odczuwa i wciąż będzie odczuwać skutki wadliwych działań podjętych przez personel medyczny pozwanej placówki medycznej.

Powód w wyniku głębokiego niedotlenienia wewnątrzmacicznego, jest dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym pod postacią zespołu-piramidowo-pozapiramidowego, z czterokończynowym niedowładem o typie spastycznym, z zaburzeniami okołoruchowymi i opóźnionym rozwojem psychomotorycznym. Powód jest dzieckiem niepełnosprawnym z obustronnym niedosłuchem zmysłowo-nerwowy, średniego stopnia. Korzysta z aparatów słuchowych. Jest dzieckiem wymagającym środowiskowego wsparcia i konieczność stałej opieki i stałego współdziałania opiekuna. U powoda występuje znaczne opóźnienie rozwoju w obszarze psychicznym, intelektulano-poznawczym, zaburzeniami koordynacji oddechowo-fonacyjnej, zaburzeniami mowy o typie dyzartryczym. Pozostaje pod opieką laryngologiczną i audiologiczną. Komunikuje się za pomocą symboli (...). Wymaga stałej korekcji okularowej. Od początku rozwój jego jest zaburzony, rozwija się z opóźnieniem w stosunku do norm wiekowych i do rówieśników. Wymaga kompleksowego i systematycznego leczenia przez zespół specjalistów i do końca życia będzie zdany na pomoc osób trzecich. Samodzielnie potrafi jedynie utrzymać i obrócić głowę w pozycji siedzącej. Wykazuje tylko ruchy mimowolne. Występuje u niego dystonia. Wymaga zaopatrzenia ortopedycznego, systematycznej kompleksowej rehabilitacji w warunkach domowych, szkole oraz okresowo w ramach specjalistycznych turnusów rehabilitacyjnych. Powód pozostaje pod stałą opieką Centrum (...) w W. z uwagi na przewlekłe leczenie i monitorowanie leczenia padaczki lekoopornej i upośledzenia rozwoju psycho-ruchowego. W wieku 11 lat rozpoznano u powoda nerwowo-mięśniową dysfunkcję pęcherza moczowego. Powód ma orzeczenie o niepełnosprawności wskazujące na konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia i konieczność stałej opieki drugiej osoby i współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, opieki i edukacji.

Powód cały czas jest poddawany rehabilitacji, bierze udział w różnego rodzaju zajęciach usprawniających, a nade wszystko nie tyle poprawiających jej stan, ale przede wszystkim mających na celu nie pogorszenie go.

W ocenie sądu powyższe okoliczności wskazują na ogrom cierpień fizycznych i psychicznych jakich doznał i doznaje powód, który jest niemożliwy do wyobrażenia przez zdrowego człowieka, cierpień spowodowanych wykluczeniem i osamotnieniem.

Z tych wszystkich względów, Sąd uznał, że adekwatna do rozmiarów krzywdy powoda jest kwota 800.000 złotych, a w pozostałym zakresie żądanie pozwu oddalił. Strona powodowa żądała zapłaty z tego tytułu kwoty 1.200.000 złotych. Kwotę ta sąd jednak w świetle ustaleń faktycznych, doświadczenia życiowego, jak i orzecznictwa sądu uznał za rażąco wygórowaną. Wiadomym jest, że zdrowie człowieka jest dobrem bezcennym. Jednakże ustalając adekwatną i rekompensującą krzywdy poszkodowanego kwotę pieniężną nie można działać w oderwaniu do sytuacji ekonomicznej panującej w społeczeństwie w którym osoba ta żyje i funkcjonuje. Kwota żądana pozwem jest kwotą bardzo wysoką i nieosiągalną do uzyskania przez większość społeczeństwa które pracuje i gromadzi środki, oszczędności i dobra materialne. Zasądzenie kwoty pieniężnej tytułem zadośćuczynienia nie może prowadzić do wzbogacenia a jedynie i tylko wyłącznie do wyrównania krzywd. Ustalając wysokość tej kwoty sąd miał również na uwadze fakt, iż powód jest osobą, która ma niepełny, zaburzony i nieadekwatny do wieku kontakt ze światem zewnętrznym za pomocą urządzeń, ale ma, w przeciwieństwie do osób, którym nieco wyższe kwot są przyznawane, przy czym osoby te kontaktu ze światem nie mają żadnego.

Tym samym Sąd uwzględnił w części roszczenie powoda tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku z uszkodzenia ciała i spowodowaniem rozstroju zdrowia - na podstawie art. 445 § 1 kc. Odpowiedzialność pozwanych ma charakter odpowiedzialności in solidum dlatego też sąd zastrzegł, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku świadczenia względem powoda do wysokości spełnionego świadczenia (pkt I wyroku).

O odsetkach od zasądzonego w pkt I wyroku roszczenia sąd orzekł na podstawie art. 481 kc. Zdaniem Sądu zgodnie z orzecznictwem wyrok zasądzający zadośćuczynienie ma charakter deklaratywny, a nie konstytutywny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10, publik. LEX nr 848109). Ze wskazanego wyroku Sądu Najwyższego wynika, że „ wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy. Terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania”. Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela zaprezentowane stanowisko Sądu Najwyższego. Przy czym o ustaleniu początkowej daty świadczenia odsetkowego decyduje to, czy zadośćuczynienie zostało określone biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili wyrokowania, czy też stan rzeczy istniejący we wcześniejszej dacie, na przykład w dacie zgłoszenia żądania zapłaty zadośćuczynienia, czy w innej dacie. Zdaniem sądu w przedmiotowej sprawie osią sporu pomiędzy stronami była okoliczność czy doszło do popełnienia błędu, a ta była co najmniej uprawdopodobniona na etapie wydania pierwszych opinii biegłych. Okoliczność ta stanowiła podstawę wydania pozytywnego dla powoda postanowienia o zabezpieczeniu renty, które zostało utrzymane postanowieniem sądu II instancji. Sąd ten doręczył swoje postanowienie w sprawie sygn. akt I Cz 250/22 odpisy postanowień po rozpoznaniu zażalenia pozwanemu ubezpieczycielowi 19 lipca 2023 roku, a pozwanemu szpitalowi 6 lipca 2023 roku, przy czym zażalenie od tego postanowienia wniósł tylko szpital, tym samym odsetki zasadzono wobec obu pozwanych od dnia 7 lipca 2023 roku, zdaniem sądu uzasadnione jest przyjęcie, iż pozwani w zwłoce byli od dnia następnego. Co do rozmiaru krzywdy to w tej dacie był ona znany bowiem stan zdrowia powoda był już wtedy ustabilizowany. Z tych względów roszczenie odsetkowe za wcześniejszy okres to jest od daty doręczenia pozwu podlegało oddaleniu.

Żądanie zapłaty na rzecz powoda tytułem odszkodowania kwoty 246.989,25 złotych, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku do pozwanego ad. 1 od dnia następnego po dniu doręczenia mu odpisu pozwu do dnia zapłaty, a w stosunku do pozwanego ad. 2 od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz dodatkowo kwoty 26.564,20 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku do obu pozwanych od dnia następnego po dniu doręczenia każdemu z pozwanych odpisu pisma rozszerzającego żądanie pozwu. Żądanie to obejmowało dalsze wydatki poniesione przez powoda na leczenie i sprzęt, wtoku niniejszego postępowania.

Zgodnie z art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jak wskazuje się w judykaturze obowiązek naprawienia szkody obejmuje koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego.

Tytułem odszkodowania za okres od 2010 roku do 2017 roku powód w pozie dochodził wydatków poniesionych w związku z leczeniem i rehabilitacją powoda, z wyjątkiem tych, które stanowią trwałe zwiększone potrzeby, a które uwzględnił w roszczeniu o rentę na zwiększaeo potrzeby dochodzoną za ten okres.

Powód w pozwie wnosił również o zasądzenie kosztów przyszłych wydatków na zakup pionizatora – 1.600 złotych, samochodu przystosowanego dla potrzeb osoby niepełnosprawnej – 112.400 złotych, wózka inwalidzkiego – 5.400 złotych, specjalistycznego siedziska – 2.150 złotych i kosztów przystosowania domu dla potrzeb osoby niepełnosprawnej – 100.000 złotych, na łączną kwotę 221.550 złotych.

W toku dalszego postępowania rozszerzył to żądanie o kwotę 26.546,20 złotych z tytułu poniesionych wydatków na wózek inwalidzki – 4.700 złotych, badanie EEG – 200 złotych, zakupu systemu do neurorehabilitacji i komunikacji – 19.000 złotych, walizki do ww. systemu - 500 złotych, pomocy medycznej - butelki – 199,20 złotych, sprzętu medycznego – e. – 1.841 złotych, pomocy dydaktycznej e-tran – 124 złote – łącznie 26.564,20 złotych.

Pismem z dnia 23 kwietnia 2024 roku pełnomocnik powoda zgłaszając dalsze wnioski dowodowe na potwierdzenie wysokości żądań dochodzonych pozwem z tytułu odszkodowania sprecyzował, iż wnosi o zasądzenie kwoty 80.755,78 złotych z tytułu zakupu dostosowanego do potrzeb powoda samochodu osobowego oraz kwotę 31.644,22 z tytułu zakupu i instalacji podnośnika sufitowego, zastrzegając że nie rozszerza powództwa, a jedynie wnosi o zasądzenie kosztów podnośnika zamiast niższego kosztu dochodzonego z tytułu zakupu samochodu. (pismo k. 1987-2223)

Mając na uwadze stanowiska stron, opinie biegłych i złożone dokumenty w postaci faktur i rachunków przez stronę powodową, sąd uwzględnił żądanie zapłaty odszkodowania w kwocie łącznie 151.985,45 złotych.

W ocenie sądu uzasadniona jest kwota 25.439,25 zł, tytułem wydatków poniesionych w okresie od 2010 roku do 2017 roku, to jest z tytułu zakupu aparatu słuchowego, dziecięcego wózka inwalidzkiego, łózka, pobytu w placówce medycznej, sprzętu specjalistycznego, badań, wysyłek – łącznie 25.439,25 zł oraz w całości kwota 26.546,20 złotych dochodzona rozszerzonym pozwem. Uzasadnione zdaniem sądu było również żądanie zapłaty kwoty kwota 100.000 złotych z tytułu kosztów przystosowania domu w którym powód zamieszkuje wraz z powodami, których poniesienie potwierdzają złożone faktury i rachunki oraz zeznania świadków i strony, a zasadność wszystkich kosztów potwierdził biegły. Jednocześnie co do kosztów remontu domu strona powodowa zgłaszała dowód z opinii architekta, jednak w ocenie sądu przeprowadzenie tego dowodu prowadziłby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, w świetle zebranego w tym zakresie materiału dowodowego.

Co do pozostałych roszczeń to jest wydatków na zakup samochodu to sąd uznał, iż roszczenie to jest niezasadne bowiem w dużej części koszt zakupu został poniesiony przez (...), a pozostała cena, którą pokryli rodzice powoda mieści się w cenie zakupu samochodu, który by z dużym prawdopodobieństwem zakupili w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, bez stosownych przystosowań dla osoby niepełnosprawnej.

Co do kosztu zakupu podnośnika, to nie został on uwzględniony, bowiem w ocenie sądu złożone oświadczenie pełnomocnika powoda, iż koszt tego podnośnika stanowi koszt pozostałości kosztu zakupu samochodu nie doprowadziło do rozszerzenia podstawy faktycznej o zakup tego urządzenia. W ocenie sądu pełnomocnik winien wnieść o zasądzenie tego kosztu cofając ewentualnie nadwyżkę dochodzonego roszczenia z tytułu zakupu samochodu.

Co do pozostałych kosztów sformułowanych w pozwie jako przyszłych, to nie podlegały one uwzględnieniu z uwagi na uwzględnienie żądania zwrotu kosztów zakupu wózka inwalidzkiego w ramach rozszerzonego żądania zapłaty odszkodowania. Natomiast koszt pozostałych urządzeń B., czy (...) nie został wykazany co do ich wysokości.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w pkt II wyroku wraz z odsetkami w takim zakresie, jak w przypadku orzeczonego żądania odsetkowego z tytułu zapłaty zadośćuczynienia, a w pozostałym zakresie powództwo oddalono.

Żądanie zapłaty kwoty 40.597,90 złotych tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od miesiąca maja 2014 roku do miesiąca maja 2017 roku włącznie, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w stosunku do pozwanego ad. 1 od dnia następnego po dniu doręczenia mu odpisu pozwu do dnia zapłaty, a w stosunku do pozwanego ad. 2 od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty.

Żądanie powyższe podlegało uwzględnieniu w całości na podstawie art. art. 444 § 2 kc. Strona powodowa w pozwie wyszczególniła wszystkie wydatki we wskazanym okresie, które dotyczyły zwiększonych potrzeb powoda w związku z jego stanem zdrowia. Biegły z zakresu rehabilitacji potwierdził zasadność tych wydatków, a mając na uwadze skapitalizowaną kwotę i okres za jaki powód domagał się renty, to jest iż jej wysokość wynosiła w tym czasie miesięcznie 1.691,57 złotych, co nie jest kwotą wygórowaną, a bardzo realną mając na uwadze stan zdrowia powoda i jego potrzeby z tym związane, orzeczono jak w pkt III wyroku. O odsetkach orzeczono na takiej samej podstawie jak w przypadku zadośćuczynienia, oddalając żądanie odsetkowe w pozostałym zakresie.

Żądanie zasądzenia renty tytułem renty na zwiększone potrzeby w wysokości 10.416,22 złotych począwszy od miesiąca czerwca 2017 roku, płatnej do 15-ego dnia każdego miesiąca, wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku opóźnienia w płatności, liczonymi od dnia następnego po dniu wymagalności do dnia zapłaty.

Żądanie to sąd uwzględnił częściowo pozostawiając wysokość renty na tym samym poziomie jak ustalono w postanowieniu o zabezpieczeniu renty wydanym w toku postępowania. Ustalając wysokość renty sąd wziął pod uwagę, iż rodzice powoda cały czas ponoszą wydatki na: rehabilitację powoda, wizyty specjalistów – neurologa, ortopedy, pediatry, okulisty i neurologopedę, dojazdy do placówek medycznych i rehabilitację, środku higieniczne i leki. Wydatki te w okresie od października 2022 roku do kwietnia 2024 roku wynosiły od 9.478,71 zł (sierpień 2023 roku) do 2.529,01 zł (wrzesień 2023 roku). Biorąc pod uwagę wskazania biegłego z zakresu rehabilitacji, co do zakresu czasowego jak i jakościowego terapii i zabiegów, jak również faktycznie wykorzystywane przez opiekunów środki z renty na potrzeby powoda, zdaniem sadu wysokość renty ustalona w toku zabezpieczenia jest uzasadniona. Z ich relacji matki powoda E. K. (1) wynika, że stan powoda i zakres koniecznych potrzeb nie zmienił się diametralnie od czasu ustalenia renty w trybie zabezpieczenia. Na paliwo miesięcznie wydają rodzice powoda około od 1.500 złotych do 2.000 złotych. Zwiększyła się ilość turnusów rehabilitacyjnych w których uczestniczy powód. Powód odbył turnus rehabilitacyjny w maju 2024 roku, którego koszt wyniósł 2.800 złotych, koszt zaplanowanego turnusu na lipiec to 3.000 złotych, na sierpień – 4.700 złotych, listopad 4.700 złotych i grudzień 2.800 złotych. Ponad to powód jest poddawany rehabilitacji krzyżowo-czaszkowej 4 razy w miesiącu. Koszt jednej sesji to 150 złotych. Zajęcia logopedyczne również odbywają się 4 razy w miesiącu (45 minut) – 130 złotych za sesję. Rehabilitacja w A. 130 złotych za sesję – 45 minut – 130 złotych. Basen 30 minut – 100 złotych, 4 razy w miesiącu. Ponad to koszt miesięcznej rehabilitacji wynosi 800 złotych. Oczywiście do tych potrzeb należy doliczyć wydatki z tytułu kosztów leczenia, środków na pielęgnację, czy opiekę. Jak wynika z przedstawionych rachunków, jak również z zeznań matki powoda, nie jest możliwe precyzyjne ustalenie wysokości miesięcznych wydatków chociażby z tego powodu, iż w okresie kiedy powód odbywa turnusy rehabilitacyjne, które nie odbywają się regularnie, odpadają zajęcia ustalone w grafiku zajęć powoda i koszty te w związku z tym nie są ponoszone. Okoliczności powyższe potwierdzają rachunki złożone do akt sprawy, dotyczące wydatków miesięcznych z ostatnich okresów, z których wynikają duże rozbieżności na przestrzeni poszczególnych miesięcy. Z tych względów uzasadnione było ustalenie wysokości renty na określonym poziomie średnim w skali miesiąca.

Z tych względów, na podstawie art. 445 § 2 kc i art. 322 kc sąd ustalił wysokość renty na zwiększone potrzeby na kwotę 7.000 złotych, począwszy od czerwca 2017 roku i dalej, przy czym kwota ta zawiera świadczenia już wypłacone przez stronę pozwaną na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu 30 września 2022 roku i w pozostałym zakresie powództwo oddalił. O odsetkach orzeczono na takiej samej podstawie jak w przypadku zadośćuczynienia, oddalając żądanie odsetkowe w pozostałym zakresie. (pkt IV wyroku)

Odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela

Jak wynika z dokumentów załączonych do akt sprawy pozwanych łączyła umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej z dnia 30 września 2008 roku. Umowa obejmowała okres ubezpieczenia od 1 października 2008 roku do 30 września 2009 roku. Suma ubezpieczenia przyjęta w umowie wynosiła 46.500 Euro w przeliczeniu na złote polskie 167.283,75 zł. (potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego k. 959-959v) Zdarzenie obejmuje również polisa nadwyżkowa o nr (...) z sumą wynoszącą 200.000 złotych (polisa k. 2238-2245)

Z tych względów należało przyjąć, iż odpowiedzialność (...) S.A. w W. z tytułu roszczeń głównych orzeczonych w wyroku jest ograniczona do kwoty 367.283,75 (trzysta sześćdziesiąt siedem tysięcy dwieście osiemdziesiąt trzy i 75/100) złote, o czym orzeczono w pkt V wyroku.

Ustalenie, że pozwani będą odpowiedzialni za dalsze szkody powoda, które mogą ujawnić się w przyszłości jako konsekwencje przebiegu leczenia i porodu, z którego powód się urodził.

W zakresie żądania powoda dotyczącego ustalenia odpowiedzialności pozwanego za ewentualną dalszą szkodę mogącą się ujawnić w przyszłości, którego podstawą prawną jest art. 189 kpc, sąd uznał je za zasadne. W ocenie Sądu strona powodowa wykazała, iż posiada interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanych na przyszłość zgodnie z art. 189 kpc. Powód doznał tak poważnego uszkodzenia ciała, że nie jest do końca pewne jakie szkody mogą się jeszcze ujawnić. Co prawda jego stan jest stabilny i prognozy co do jego poprawy są niekorzystane, ale istnieje duże prawdopodobieństwo dalszego leczenia.

Należy jednak pamiętać, iż w przypadku ujawnienia się nowej szkody powód obowiązana będzie wykazać nie tylko fakt jej wystąpienia, rozmiar i skutki przekładające się na ocenę wielkości krzywdy i ewentualnej szkody majątkowej, ale także związek przyczynowy ze zdarzeniem, za którego skutki odpowiada pozwana placówka medyczna. Niniejsze rozstrzygnięcie przesądza samą zasadę odpowiedzialności pozwanego.

Biorąc powyższe pod uwagę sąd orzekł jak w pkt VI wyroku i ustalił odpowiedzialność (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej w A. wobec D. K. za szkody będące następstwem porodu z dnia 16 sierpnia 2008 roku z którego powód się urodził, które nieznane są obecnie i ujawnią się w przyszłości.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone i na podstawie art. 108 kpc ustalając, iż powód wygrała proces w 66%, a pozwani w 34% i pozostawił szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.

SSO Ewa Ligoń-Krawczyk