Treść orzeczenia I C 527/24 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

I C 527/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2025-10-09

Sygn. akt I C 527/24

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 28 maja 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant sekretarz sądowy Zuzanna Kurek

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. S. (1)

przeciwko syndykowi masy upadłości (...) Bank S.A. w upadłości w W.

o ustalenie i ukształtowanie, ewentualnie o zapłatę i ukształtowanie, ewentualnie o zapłatę, ewentualnie o ustalenie i zapłatę, ewentualnie o ustalenie i zapłatę, ewentualnie o zapłatę, ewentualnie o zapłatę, ewentualnie o ustalenie, ewentualnie o ustalenie i ukształtowanie

I. ustala, że umowa kredytu hipotecznego nr (...) (...) indeksowanego do CHF, zawarta w dniu 19 maja 2008 roku w W. między (...) Bank S.A. w W., którego następcą prawnych jest (...) Bank S.A. w upadłości w W., a powódką B. S. (1) i T. S. (1), jest nieważna;

II. w pozostałej części oddala powództwo w zakresie roszczeń o ustalenie, zawartych w punktach I, IV, V, VIII i IX petitum pisma strony powodowej, datowanego na 25 listopada 2022 roku.

Sygn. akt I C 527/24

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu w dniu 4 sierpnia 2017 roku (data stempla pocztowego – k. 114), skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. w W. powódka B. S. (2) wniosła:

1. o stwierdzenie nieważności umowy kredytu hipotecznego nr (...) (...) indeksowanego do CHF zawartej w dniu 19 maja 2008 roku pomiędzy B. S. (2) i T. S. (2) jako kredytobiorcami a (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) z siedzibą w W., w którego miejsce wstąpił (...) Bank S.A. z siedzibą w W., jako kredytodawcą:

a) na podstawie art. 58§1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe – z uwagi na sprzeczność umowy kredytu z art. 69 ust. 1 i 69 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe,

b) na podstawie art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c., art. 5 k.c. – z uwagi na sprzeczność klauzul waloryzacyjnych, zawartych w §2 ust. 1 oraz §4 ust. 3 umowy kredytu, z zasadami waloryzacji umownej oraz naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego,

2. uznanie za niedozwolone i tym samym bezskuteczne poniższych postanowień umowy kredytu z uwagi na ich abuzywny charakter, na podstawie art. 385¹§1 i 3, art. 385² k.c., art. 5 k.c. i art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji oraz art. 479³⁶ k.p.c.

a) §2 ust. 1 umowy kredytu o treści: „Bank udziela Kredytobiorcy kredytu w kwocie 450.000,00 PLN indeksowanego kursem CHF na warunkach określonych w niniejszej Umowie Kredytu oraz Regulaminie.”

b) §3 ust. 8 umowy kredytu o treści: „Uruchomienie Kredytu następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypłaty na walutę wskazaną w Umowie Kredytu zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązującym w Banku w dniu uruchomienia.”

c) §4 ust. 3 umowy kredytu o treści: „Metodę i terminy ustalania kursu wymiany walut (na podstawie którego wyliczane są raty spłaty i bieżące saldo zadłużenia) oraz warunki aktualizacji Harmonogramu Spłat określa Regulamin”

d) §10 ust. 2 pkt c umowy kredytu o treści: „Kredytobiorca oświadcza, iż: otrzymał Regulamin, zapoznał się z nim i zaakceptował warunki w nim zawarte (w szczególności zapisy dotyczące warunków i konsekwencji zmiany waluty kredytu, sposobów i terminów ustalania stopy procentowej i oprocentowania kredytu, metody i terminów ustalania kursu wymiany walut, metody ustalania wysokości rat spłaty oraz warunków aktualizacji Harmonogramu Spłat)”.

Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego łącznie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (pozew – kk. 4-5v.).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 21 września 2017 roku (data stempla pocztowego – k. 278) pozwany (...) Bank S.A. w W., wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na pozew – kk. 121-121v.).

W piśmie datowanym na dzień 31 października 2017 roku, a wniesionym w dniu 14 grudnia 2017 roku (koperta – k. 323) strona powodowa zmieniła powództwo w ten sposób, że:

1. wnosiła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 396 227,25 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu;

2. w przypadku nieuznania wskazanego powyżej roszczenia głównego – wnosiła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania opisanych postanowień umowy za bezskuteczne wobec powódki;

3. w przypadku nieuznania wskazanego powyżej roszczenia, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – na podstawie art. 471 i nast. k.c. tytułem naprawienia szkody powstałej wskutek nienależytego wykonania umowy kredytu przez pozwanego, tj. przy zastosowaniu bezskutecznych wobec powódki opisanych postanowień umowy;

4. wniosła ponadto o stwierdzenie nieważności umowy kredytu:

a) na podstawie art. 58§1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe – z uwagi na sprzeczność umowy kredytu z art. 69 ust. 1 i 69 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe,

b) na podstawie art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c., art. 5 k.c. – z uwagi na sprzeczność klauzul waloryzacyjnych, zawartych w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu z zasadami waloryzacji umownej oraz naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego,

5. na wypadek przyjęcia przez Sąd, że w istocie doszło do ważnego udzielenia kredytu wniosła o uznanie za niedozwolone i tym samym bezskuteczne postanowień §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu, z uwagi na ich abuzywny charakter, na podstawie art. 385¹§1 i 3, art. 385² k.c., art. 5 k.c. i art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji

6. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu (modyfikacja powództwa – kk. 289-290v.).

W związku z tą modyfikacją strona pozwana podtrzymała dotychczasowe twierdzenia i wnioski, wnosząc o oddalenie powództwa w całości (pismo pozwanego z 5.01.2018 – k. 324-324v.). Podobnie w piśmie z dnia 4 lipca 2018 roku (kk. 416-416v.).

W piśmie procesowym złożonym w dniu 31 grudnia 2018 roku (data stempla pocztowego – k. 488) powódka:

2. w przypadku nieuznania wskazanego powyżej roszczenia głównego – wnosiła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 396 227,25 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez pozwanego kosztów związanych z nabyciem produktu, na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017, poz. 2070 ze zm.) w zw. z art. 361-363 k.c. oraz art. 415 k.c.;

3. w przypadku nieuznania wskazanego powyżej roszczenia głównego – wnosiła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania opisanych postanowień umowy za bezskuteczne wobec powódki;

4. w przypadku nieuznania wskazanego powyżej roszczenia, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – na podstawie art. 471 i nast. k.c. tytułem naprawienia szkody powstałej wskutek nienależytego wykonania umowy kredytu przez pozwanego, tj. przy zastosowaniu bezskutecznych wobec powódki opisanych postanowień umowy;

5. wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, w zw. z art. 361-363 k.c. oraz art. 415 k.c., tytułem naprawienia szkody powstałej wskutek zawarcia umowy kredytu w wyniku dopuszczenia się przez pozwanego nieuczciwej praktyki rynkowej skutkującej naruszeniem interesu powódki;

6. wniosła ponadto o stwierdzenie nieważności umowy kredytu:

a) na podstawie art. 58§1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe – z uwagi na sprzeczność umowy kredytu z art. 69 ust. 1 i 69 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe,

b) na podstawie art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c., art. 5 k.c. – z uwagi na sprzeczność klauzul waloryzacyjnych, zawartych w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu z zasadami waloryzacji umownej oraz naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego,

7. na wypadek przyjęcia przez Sąd, że w istocie doszło do ważnego udzielenia kredytu wniosła o uznanie za niedozwolone i tym samym bezskuteczne postanowień §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu, z uwagi na ich abuzywny charakter, na podstawie art. 385¹§1 i 3, art. 385² k.c., art. 5 k.c. i art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji (pismo z 31.12.2018 – kk. 482-483).

B. S. (2) w toku niniejszego postępowania złożyła z dniem 29 stycznia 2020 roku (data prezentaty – k. 702) oświadczenie, że jest w pełni świadoma skutków finansowych unieważnienia umowy kredytu i nie wyraża woli jej kontynuacji, z zastrzeżeniem, że w razie stwierdzenia nieważności umowy kredytu powódka nie godzi się na skutek finansowy w postaci dodatkowego wynagrodzenia za korzystanie przez powódkę z kapitału kredytu, przy czym w ocenie powódki jakiekolwiek dodatkowe wynagrodzenie pozwanego z tego tytułu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz dobrymi obyczajami. W przypadku uznania przez Sąd, że umowa jest ważna, powódka podtrzymała roszczenie ewentualne. Nadto oświadczyła, że nie wyraża zgody na wypełnienie luk w umowie kredytu spowodowanych usunięciem z umowy bezskutecznych klauzul niedozwolonych, które się w niej znajdują, a wola kredytobiorcy będącego konsumentem co do unieważnienia umowy kredytu ma – zdaniem TSUE – decydujące znaczenie (oświadczenie powódki z 29.01.2020 – kk. 702-703).

Pismem datowanym na dzień 10 marca 2021 roku, a wniesionym dnia 11 marca 2021 roku (data stempla pocztowego – k. 756) powódka po raz kolejny zmodyfikowała powództwo, w ten sposób, że:

1. na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c. wniosła o stwierdzenie nieważności przedmiotowej umowy kredytu zawartej między powódką i T. S. (2) jako kredytobiorcami a (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) z siedzibą w W., w którego miejsce wstąpił (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jako kredytodawcą i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 541 193 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty

2. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c. wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 541 193 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu;

3. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wobec powódki opisanych postanowień umowy kredytu oraz Regulaminu, a w konsekwencji o stwierdzenie nieważności umowy kredytu w całości i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 541 193 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

4. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wobec powódki opisanych postanowień umowy kredytu oraz Regulaminu i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

5. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania opisanych postanowień umowy oraz Regulaminu za bezskuteczne wobec powódki;

6. ewentualnie wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 126 225,01 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – na podstawie art. 471 i nast. k.c. tytułem naprawienia szkody powstałej wskutek nienależytego wykonania umowy kredytu przez pozwanego, tj. przy zastosowaniu bezskutecznych wobec powódki opisanych postanowień umowy;

7. ewentualnie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017, poz. 2070 ze zm.) w zw. z art. 361-363 k.c. oraz art. 415 k.c. wniosła oo zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 541 193 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu z obowiązkowym wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez pozwanego kosztów związanych z nabyciem produktu;

8. ewentualnie wniosła o stwierdzenie nieważności umowy kredytu:

a) na podstawie art. 58§1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe – z uwagi na sprzeczność umowy kredytu z art. 69 ust. 1 i 69 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe,

b) na podstawie art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c., art. 5 k.c. – z uwagi na sprzeczność klauzul waloryzacyjnych, zawartych w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu z zasadami waloryzacji umownej oraz naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego,

9. ewentualnie wniosła o uznanie za niedozwolone i tym samym bezskuteczne postanowień w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu, z uwagi na ich abuzywny charakter, na podstawie art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 5 k.c. i art. 3 i 4 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji

a ponadto, w przypadku uznania roszczenia wywiedzionego w pkt 4 lub 5 powyżej,

10. wnosiła o ukształtowanie treści stosunku prawnego umowy kredytu w ten sposób, że powódka zobowiązana będzie, począwszy od daty uprawomocnienia się wyroku, do zapłaty na rzecz pozwanego rat kredytu obliczonych w poniższy sposób: części kapitałowej raty kredytu obliczonej przy złożeniu, że kwota kredytu wynosi 450 000 zł i nie została indeksowana do waluty frank szwajcarski oraz części odsetkowej raty kredytu, tj. o oprocentowanie LIBOR 3M i marżę pozwanego w wysokości 3,50% (pismo z 10.03.2021 – kk. 717-718v.).

W piśmie z dnia 29 grudnia 2021 roku (koperta – k. 796) stanowiącym odpowiedź na modyfikację powództwa pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, w tym w zakresie wynikającym z pisma powódki z dnia 10 marca 2021 roku oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania (pismo z 29.12.2021 – kk. 788-788v.).

Pismem datowanym na dzień 17 marca 2022 roku (data stempla pocztowego – k. 826) powódka po raz kolejny zmodyfikowała powództwo, w ten sposób, że:

1. na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c. wniosła o stwierdzenie nieważności przedmiotowej umowy kredytu zawartej między powódką i T. S. (2) jako kredytobiorcami a (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) z siedzibą w W., w którego miejsce wstąpił (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jako kredytodawcą i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 641 881,41 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty

2. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c. wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 641 881,41 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu;

3. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wobec powódki opisanych postanowień umowy kredytu oraz Regulaminu, a w konsekwencji o stwierdzenie nieważności umowy kredytu w całości i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 641 881,41 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

4. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wobec powódki opisanych postanowień umowy kredytu oraz Regulaminu i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 298 228,76 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

5. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 298 228,76 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania opisanych postanowień umowy oraz Regulaminu za bezskuteczne wobec powódki;

6. ewentualnie wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 298 228,76 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – na podstawie art. 471 i nast. k.c. tytułem naprawienia szkody powstałej wskutek nienależytego wykonania umowy kredytu przez pozwanego, tj. przy zastosowaniu bezskutecznych wobec powódki opisanych postanowień umowy;

7. ewentualnie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017, poz. 2070 ze zm.) w zw. z art. 361-363 k.c. oraz art. 415 k.c. wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 641 881,41 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu z obowiązkowym wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez pozwanego kosztów związanych z nabyciem produktu;

8. ewentualnie wniosła o stwierdzenie nieważności umowy kredytu:

a) na podstawie art. 58§1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe – z uwagi na sprzeczność umowy kredytu z art. 69 ust. 1 i 69 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe,

b) na podstawie art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c., art. 5 k.c. – z uwagi na sprzeczność klauzul waloryzacyjnych, zawartych w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu z zasadami waloryzacji umownej oraz naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego,

a ponadto, w przypadku uznania roszczenia wywiedzionego w pkt 4-6 powyżej,

W odpowiedzi na ww. modyfikację powództwa pozwany wniósł o oddalenie tak zmodyfikowanego powództwa w całości oraz wniósł o zasądzenie kosztów postępowania (pismo z 27.05.2022 – kk. 856-856v.).

W kolejnej modyfikacji powództwa z dnia 25 listopada 2022 roku powódka:

I. na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wobec powódki postanowień §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy przedmiotowej umowy kredytu zawartej między powódką i T. S. (2) jako kredytobiorcami a (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) z siedzibą w W., w którego miejsce wstąpił (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jako kredytodawcą, oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu przedmiotowej umowy kredytu i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty nadpłaty 298 228,76 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

II. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 298 228,76 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania opisanych postanowień umowy oraz Regulaminu za bezskuteczne wobec powódki;

III. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 58§1 k.c., art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c. wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 674 990,29 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek nieważności umowy kredytu ex lege;

IV. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 58§1 k.c., art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c. wniosła o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 674 990,29 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

V. ewentualnie, na podstawie art. 405 i 410 k.c. w zw. z art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 3 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji, wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wobec powódki opisanych postanowień umowy kredytu oraz Regulaminu, a w konsekwencji o stwierdzenie nieważności umowy kredytu w całości i o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 674 990,29 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

VI. ewentualnie wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 298 228,76 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia pobrania każdej z rat kredytu do dnia zapłaty, ewentualnie zaś gdyby Sąd uznał, że roszczenie o zapłatę właściwych odsetek ustawowych od tego terminu nie jest zasadne, wniosła o zasądzenie właściwych odsetek ustawowych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – na podstawie art. 471 i nast. k.c. tytułem naprawienia szkody powstałej wskutek nienależytego wykonania umowy kredytu przez pozwanego, tj. przy zastosowaniu bezskutecznych wobec powódki opisanych postanowień umowy i Regulaminu;

VII. ewentualnie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017, poz. 2070 ze zm.) w zw. z art. 361-363 k.c. oraz art. 415 k.c. wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 674 990,29 zł wraz z właściwymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty – wskutek uznania za nieważną umowy kredytu z obowiązkowym wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez pozwanego kosztów związanych z nabyciem produktu;

VIII. ewentualnie wniosła o stwierdzenie nieważności umowy kredytu:

a) na podstawie art. 58§1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe – z uwagi na sprzeczność umowy kredytu z art. 69 ust. 1 i 69 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe,

b) na podstawie art. 58§1 k.c. i art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 353¹ k.c., art. 358¹ §2 k.c., art. 5 k.c. – z uwagi na sprzeczność klauzul waloryzacyjnych, zawartych w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu z zasadami waloryzacji umownej oraz naturą stosunku prawnego i zasadami współżycia społecznego,

IX. ewentualnie wniosła o uznanie za niedozwolone i tym samym bezskuteczne postanowień w §2 ust. 1, §3 ust. 8, §4 ust. 3 i §10 ust. 2 lit. b) kwadrat pierwszy i lit. c) kwadrat pierwszy umowy kredytu oraz §11 ust. 7 i §12 ust. 6 i 7 Regulaminu, z uwagi na ich abuzywny charakter, na podstawie art. 358¹ §1 i §3 k.c., art. 358² k.c., art. 5 k.c. i art. 3 i 4 Dyrektywy Rady Europy nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, oraz w zw. z art. 91 ust. 3 Konstytucji;

X. ponadto, w przypadku uznania roszczenia wywiedzionego w pkt I, II i IX powyżej, wnosiła o ukształtowanie treści stosunku prawnego umowy kredytu w ten sposób, że powódka zobowiązana będzie, począwszy od daty uprawomocnienia się wyroku, do zapłaty na rzecz pozwanego rat kredytu obliczonych w poniższy sposób: części kapitałowej raty kredytu obliczonej przy założeniu, że kwota kredytu wynosi 450 000 zł i nie została indeksowana do waluty frank szwajcarski oraz części odsetkowej raty kredytu, tj. o oprocentowanie LIBOR 3M, a od dnia 1 stycznia 2022 roku według wskaźnika SARON plus marży pozwanego 3,50% (pismo z 25.11.2022 – kk. 963-965v.).

W odpowiedzi na ww. modyfikację powództwa pozwany wniósł o oddalenie tak zmodyfikowanego powództwa w całości oraz wniósł o zasądzenie kosztów postępowania (pismo z 3.03.2023 – kk. 987-987v.).

Postanowieniem z dnia 25 lipca 2023 roku tut. Sąd (poprz. sygn. XXV C 1508/17) zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174§1 pkt 4 k.p.c. ze względu na ogłoszenie upadłości (...) Bank S.A. z siedzibą w W. postanowieniem z dnia 20 lipca 2023 roku (pkt 1) oraz podjął postępowanie w zakresie żądania o ustalenie z udziałem Syndyka masy upadłości pozwanego M. K. (pkt 2; postanowienie – k. 1002).

Syndyk masy upadłości (...) Bank S.A. w upadłości z siedzibą w W. wniósł o zawieszenie postępowania z urzędu na podstawie art. 177§1 pkt 1 k.p.c. do czasu zakończenia postępowania toczącego się przed Sądem Najwyższym pod sygn. akt III CZP 5/24, jednocześnie podtrzymując w całości dotychczasowe stanowisko strony pozwanej w sprawie (pismo z 23.05.2024 – kk. 1026-1026v.).

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2024 roku tut. Sąd na podstawie art. 177§1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie do rozstrzygnięcia sprawy Sądu Najwyższego prowadzonej pod sygn. akt III CZP 5/24 (postanowienie – k. 1055).

Pismem z dnia 16 lipca 2024 roku pozwany wniósł o zawieszenie w całości niniejszego postępowania na podstawie art. 174§1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 145 prawa upadłościowego do czas prawomocnego wyczerpania trybu związanego z ustaleniem listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym (...) Bank S.A. w upadłości prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, Wydział XVIII Gospodarczy dla Spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych pod sygn. WA1M/GUp/44/2023. W przypadku nieuwzględnienia tego wniosku – wniósł o zawieszenie w całości niniejszego postępowania na podstawie art. 177§1 pkt 1 k.p.c. w związku z wystąpieniem przez Sąd Apelacyjny w Warszawie z zapytaniem do Sądu Najwyższego w trybie art. 390 k.p.c. odnośnie dalszego procedowania spraw dotyczących roszczenia o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego przeciwko Syndykowi masy upadłości (...) Bank S.A. w upadłości. Z ostrożności procesowej wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu (pismo pozwanego z 16.07.2024 – kk. 1070-1070v.).

Postanowieniem z dnia 20 września 2024 roku tut. Sąd podjął zawieszone postępowanie w sprawie wyłącznie w zakresie żądań ustalenia, ostatecznie sprecyzowanych w punktach I, IV, V, VIII i IX petitum pisma strony powodowej datowanego na dzień 25 listopada 2022 roku (postanowienie – k. 1208).

Powódka pismem z dnia 11 października 2024 roku oświadczyła, że zgłosiła swoją wierzytelność wobec pozwanego w toczącym się postępowaniu upadłościowym z tytułu świadczeń nienależnych wynikających z nieważnej umowy kredytu, w wysokości 674 990,29 zł wraz z ustawowymi odsetkami za późnienie od dnia 16 grudnia 2020 roku (pismo z 11.10.2024 – k. 1217).

Pozwany pismem z dnia 21 października 2024 roku:

1. wniósł o umorzenie postępowania z uwagi na następczy brak bezwzględnych przesłanek procesowych będący czynnikiem determinującym niedopuszczalność wydania wyroku w rozumieniu art. 355 k.p.c.;

2. ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia wniosku powyżej, podniósł zarzut niewłaściwości Sądu, wnosząc o przekazanie sprawy syndykowi masy upadłości jako zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym;

3. w razie nieuwzględnienia ww. zarzutów, wniósł o oddalenie powództwa w całości jako oczywiście bezzasadnego oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu (pismo z 11.10.2024 – kk. 1222-1222v.).

Na rozprawie w dniu 6 grudnia 2024 roku powódka oświadczyła, iż chce uznać przedmiotową umowę za nieważną (protokół – k. 1247v.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 maja 2008 r., na skutek złożonego wniosku kredytowego, po uzyskaniu pozytywnej decyzji kredytowej, a także po podpisaniu w dniu 26 kwietnia 2008 roku oświadczenia o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej, T. S. (2) i B. S. (2) zawarli z (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) w W. UMOWĘ KREDYTU HIPOTECZNEGO nr (...) (...) indeksowanego do CHF , sporządzoną w dniu 19 maja 2008 roku.

Zgodnie z §2 ust. 1 umowy bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 450 000 zł „indeksowanego kursem (...), na warunkach określonych w niniejszej umowie oraz „Regulaminie Kredytowania Hipotecznego (...)Bank S.A. w W. – Oddział (...) (zwanym dalej Regulaminem, który zgodnie z §1 ust. 1 stanowi załącznik do niniejszej umowy jest jej integralną częścią”). Przeznaczeniem kredytu był zakup nieruchomości na rynku pierwotnym w wysokości 450 000 zł na rachunek dewelopera wskazany w „Dyspozycji Uruchomienia Środków”, zgodnie z „Harmonogramem Wypłaty Transz”, z zastrzeżeniem, iż:

: kredytobiorca zobowiązany jest do uregulowania ewentualnych niedopłat powstałych w wyniku naliczenia przez Dewelopera odsetek za zwłokę w zapłacie ceny, bądź podwyższenia ceny zakupu
: wszelkie wpłaty dokonywane przez kredytobiorcę nieuwzględnione w niniejszej umowie kredytu, kredytobiorca rozliczy samodzielnie z deweloperem, chyba że na bazie przedłożonych druków wpłaty bank postanowi inaczej – rozbicie kwot częściowych na różne konta nie wymaga aneksu do umowy.

Okres kredytowania miał wynosić 360 miesięcy, w tym okres karencji w spłacie kapitału do dnia wypłaty ostatniej transzy kredytu. W okresie karencji Kredytobiorca obowiązany jest do comiesięcznej spłaty odsetek (§2 ust. 2).

§3 ust. 1 stanowił, że kredyt zostanie uruchomiony bezgotówkowo w transzach na rachunki podmiotów wskazanych każdorazowo w „Dyspozycji Uruchomienia Środków”, o ile nie jest to sprzecznie z postanowieniami umowy kredytu oraz z „Harmonogramem Wypłaty Transz”, stanowiącym integralną część umowy. §3 ust. 8 stanowi, że uruchomienie kredytu następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypłaty na walutę wskazaną w umowie kredytu zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązującym w banku w dniu uruchomienia.

Metodę i terminy ustalania kursu wymiany walut (na podstawie którego wyliczane są raty spłaty i bieżące saldo zadłużenia) oraz warunki aktualizacji Harmonogramu Spłat określa Regulamin (§4 ust. 3). Oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 7,21% w skali roku, na które składa się suma obowiązującej stawki referencyjnej 3M LIBOR dla CHF (która na dzień sporządzenia umowy wynosiła 2,71%) i stałej marży banku, która wynosiła 4,50% (§5 ust. 1). Po ustanowieniu docelowego zabezpieczenia spłaty kredytu w postaci prawomocnego wpisu hipoteki, o której mowa w §7 ust. 1 pkt a), marża banku miała zostać obniżona o 1 punkt procentowy i miała wynosić 3,50% (§5 ust. 2).

Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzania umowy wynosił 1 189 045,48 zł (podana kwota nie uwzględnia ryzyka kursowego; §6 ust. 3). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 7,22% (§6 ust. 4). Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu miała być uzależniona od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania (§6 ust. 5).

§7 umowy określał prawne zabezpieczenia kredytu, którym była m.in. hipoteka kaucyjna (ust. 1 lit. a).

Zgodnie z §10 ust. 2 pkt b, kredytobiorcy zobowiązali się m.in. do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz opłatami i prowizjami wynikającymi z umowy oraz Tabeli Opłat i Prowizji (stanowiącej załącznik do umowy) w oznaczonych terminach spłaty, oraz wywiązania się z pozostałych postanowień niniejszej umowy. Zgodnie z §10 ust. 2 pkt c kredytobiorcy oświadczyli, że otrzymali regulamin, zapoznali się z nim i zaakceptowali warunki w nim zawarte (w szczególności zapisy dotyczące warunków i konsekwencji zmiany waluty kredytu, sposobów i terminów ustalania stopy procentowej i oprocentowania kredytu, metody i terminów ustalania kursu wymiany walut, metody ustalania wysokości rat spłaty oraz warunków aktualizacji Harmonogramu Spłat).

(wniosek kredytowy - kk. 151-153; oświadczenie o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej – kk. 149-149v.; umowa kredytu – kk. 17-21)

Zgodnie z §2 lit. o) Regulaminu Kredytowania Hipotecznego (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) (obowiązującego od 10 marca 2008 roku), Tabela Kursów oznacza tabelę kursów kupna/sprzedaży walut (...) Banku S.A. obowiązującą o godz. 9.30 w dniu, w którym następuje operacja. §7 Regulaminu zakładał, że bank udziela kredytów (pożyczek) w złotych (PLN) lub w złotych denominowanych do waluty obcej.

Zgodnie z §11 ust. 7 Regulaminu, uruchomienie kredytu (pożyczki lub jego transzy) denominowanego do waluty obcej następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu uruchomionej kwoty w dniu wypłaty na walutę wskazaną w umowie kredytu (umowie pożyczki) wg kursu kupna danej waluty ustalonego przez bank w aktualnej Tabeli Kursów. Zgodnie z §12 ust. 6, spłata kredytu następuje zgodnie z Harmonogramem Spłat stanowiącym załącznik do umowy kredytu. Pierwszy harmonogram na okres 12 miesięcy zostanie wysłany do kredytobiorcy listem poleconym (na życzenie także drogą elektroniczną) w terminie 14 dni roboczych od dnia uruchomienia środków. Kolejne harmonogramy na okres 12 miesięcy będą wysyłane listem zwykłym. Zgodnie z §12 ust. 7, w przypadku kredytu denominowanego kursem waluty obcej, harmonogram spłat kredytu jest wyrażony w walucie kredytu. Kwota raty spłaty obliczana jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku na podstawie obowiązującej w banku Tabeli Kursów z dnia spłaty. Tabela Kursów w myśl §2 lit. o oznaczała tabelę kursów kupna/sprzedaży walut (...) Banku S.A. obowiązującą o godz. 9:30 w dniu, w którym następuje operacja (Regulamin – kk. 158-162) .

Opisana wyżej umowa kredytu hipotecznego, ani załączniki do niej, nie zawierały w swojej treści informacji odnoszących się do sposobu tworzenia tabel kursowych, wykraczających ponad definicję „Tabeli Kursów” ujętą w umowie i powtórzoną w Regulaminie (okoliczność bezsporna).

W ramach podpisanego w dniu 26 kwietnia 2008 roku oświadczenia o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej, B. S. (2) i T. S. (2) oświadczyli, że zostali poinformowani o ryzyku walutowym (raty spłaty kredytu mogą zmieniać się w zależności od wahań kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt), ryzyku stopy procentowej w przypadku kredytów o zmiennej stopie procentowej (raty spłaty kredytu mogą zmieniać się w zależności od wahań rynkowych stóp procentowych) oraz że zmiana wysokości stawek referencyjnych ma bezpośredni wpływ na wysokość oprocentowania kredytu, a także że zapoznali się z symulacjami modelowymi, przy czym maksymalny wariant 6 zakładał wzrost oprocentowania do 7,60%, maksymalny kurs PLN/CHF 2,8822 oraz przybliżoną ratę 1 546,78 zł (oświadczenie o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej – kk. 149-149v.).

B. S. (2) wraz z mężem chciała otrzymać kredyt na zakup domu na cele mieszkaniowe. Byli oni zainteresowani kredytem w walucie PLN, jednak nie posiadali oni zdolności kredytowej do udzielenia im takiego kredytu i został im zaproponowany kredyt indeksowany do CHF (który i tak mieliby spłacać w walucie PLN). Pracownik Banku zapewniał ich, że kredyt CHF jest bezpieczną opcją, wahania kursu mogą być minimalne, jak również sama B. S. (2) czytała uprzednio informacje w Internecie, że bank jest instytucją profesjonalną, godną zaufania, jest objęty nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. Przy zawarciu umowy wykorzystano wzorzec umowny stworzony przez bank i nie było żadnej możliwości negocjacji, nie doszło do indywidualnego uzgodnienia jej postanowień – B. S. (1) otrzymała komunikat: „albo się decyduję na ten wzór umowy albo nie otrzymam kredytu.”

B. S. (1) z wykształcenia jest socjologiem. Pracowała jako „redaktor naczelny”, „w (...) jako szef działu” oraz w firmie rodzinnej zajmującej się wywozem nieczystości. W dniu zawierania umowy nie prowadziła działalności gospodarczej – pracowała w firmie na etacie. Jej ówczesny mąż prowadził działalność gospodarczą, która jednak nie była zarejestrowana ani wykonywana pod adresem zakupionego za środki uzyskane z kredytu domu. Ówcześni małżonkowie zamieszkali w domu na nieruchomości położonej w Ł., stanowiącej działkę ew. nr (...), z obrębu (...), o obszarze 4.805 m^{(

2)}, przy ul. (...) (obecnie (...)), wybudowanym za środki pochodzące z tego kredytu, jednak obecnie w nim nie zamieszkują – związek małżeński został rozwiązany, zaś dom został wystawiony na sprzedaż (informacyjne przesłuchanie powódki – kk. 475v.-476v.; zeznania powódki – protokół kk. 846-847; kk. 1247v.-1248; umowa sprzedaży – kk. 52-57v.; księga wieczysta – kk. 58-72).

Kredyt został wypłacony zgodnie z postanowieniami umowy – kwota 450 000 zł została przekazana na rachunek dewelopera w trzech transzach, w kwotach 200 000 zł, 167 964 zł i 82 036 zł, zgodnie z harmonogramem wypłaty transz (okoliczność bezsporna, ponadto harmonogram wypłaty transz – k. 41; akt notarialny rep. A nr (...), umowa przedwstępna sprzedaży – kk. 42-48).

Kredyt był regularnie spłacany przez B. S. (2), zaś na dzień 13 listopada 2024 roku spłaciła ona łącznie 674 990,29 zł. Rata kredytu niejednokrotnie przekraczała 4 000 zł (już w latach 2011-2012), zaś w okresie 2017-2021 oscylowała w przedziale ok. 3 500 – 4 000 zł (fakt niezaprzeczony przez pozwanego; pismo powódki z 13.11.2024 – k. 1238v.; ponadto opinia biegłego – k. 688; opinia uzupełniająca – kk. 782-786; lista operacji – kk. 721-753).

Pismem z dnia 19 kwietnia 2017 roku skierowanym do (...) Bank S.A. B. S. (1) wnosiła o zmianę umowy kredytu nr (...) (...) z dnia 19 maja 2008 roku, w następujący sposób:

1. uznanie, że kredyt został udzielony w kwocie 450 000 zł;

2. zaliczenie dokonanych przez kredytobiorcę spłat kapitału w złotych polskich na poczet udzielonego kredytu w złotych polskich;

3. zaliczenie dokonanych przez kredytobiorcę spłat odsetek w złotych polskich na poczet należnych odsetek od kredytu udzielonego w złotych polskich;

4. ustalenie rat spłaty pozostałej części kredytu w złotych oraz należnych odsetek w złotych;

5. zmniejszenie zabezpieczenia hipotecznego kredytu do kwoty równowartości pozostałej do spłaty części kredytu w złotych (wniosek o zmianę umowy kredytu – kk. 92-108).

W piśmie z dnia 24 maja 2017 roku przedstawiciel Banku przedstawił stanowisko, zgodnie z którym w ocenie Banku umowa nie zawiera klauzul abuzywnych, a klauzule waloryzacyjne znajdują oparcie w przepisach prawa i Bank nie ustalał kursu walut w sposób dowolny. Bank nie znalazł podstaw do uznania roszczeń kredytobiorcy i usunięcia z treści umowy zapisów dotyczących indeksacji oraz utrzymuje, że wszelkie przyjęte kwoty pozostają należne (pismo z 24.05.2017 – kk. 110-112).

(...) Bank S.A. w W. wniósł do Sądu Rejonowego w Grudziądzu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, w ramach którego wnosił o zawarcie ugody, na podstawie której bank oraz kredytobiorca B. S. (2) miały uczynić sobie wzajemnie ustępstwa w zakresie istniejącego sporu dotyczącego zawartej między stronami umowy kredytu. W sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny pod sygn. I Co 77/22 na posiedzeniu w dniu 11 marca 2022 roku przewodniczący składu rozpoznającego sprawę stwierdził, że do zawarcia ugody nie doszło (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej – k. 837-840v.; protokół z 11.03.2022 – kk. 842-842v.).

Postanowieniem z dnia 20 lipca 2023 roku w sprawie (...) Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie ogłosił upadłość (...) Bank S.A. i wyznaczył syndyka, którego funkcję będzie pełnić M. K. (obwieszczenie postanowienia o ogłoszeniu upadłości – k. 1001).

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy na podstawie dokumentów, kserokopii oraz wydruków zgromadzonych w aktach sprawy, albowiem zostały one sporządzone przez kompetentne osoby w ramach wykonywanych przez nie czynności, nie pozostawały ze sobą w sprzeczności, a strony w toku procesu nie zakwestionowały skutecznie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Nie budziły one wątpliwości Sądu, w związku z czym mogły stanowić wiarygodne dowody w sprawie. Ponadto Sąd dokonał ustaleń faktycznych na podstawie zeznań powódki, które uznał za wiarygodne, gdyż były one jasne, logiczne, a także znajdowały potwierdzenie w dokumentach złożonych do akt sprawy.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w poprzednim składzie dopuścił również dowód z opinii biegłego z zakresu bankowości na okoliczności:

: ustalenia, czy raty kapitałowo-odsetkowe spłacane przez powódkę miałyby inną wysokość, gdyby pozwany nie stosował klauzul indeksacyjnych, a jeśli tak to jaką
: w sytuacji, gdyby wartość ta byłaby niższa od wysokości wpłacanych rat – ustalenia wysokości kwoty nadpłaconej przez powódkę
: ustalenia różnicy między wpłatami faktycznie dokonanymi przez powódkę, a wpłatami, które byłyby należne od powódki, gdyby klauzule walutowe były bezskuteczne, kredyt byłby kredytem złotowym, w którym oprocentowanie byłoby oparte o stawkę LIBOR 3M, z rozbiciem na poszczególne raty miesięczne (opinia biegłego – kk. 685-694).

Ustalenia te ostatecznie nie było przydatne w świetle końcowego rozstrzygnięcia, którego podstawą były kwestie nie faktyczne, a prawne – szczegółowo omówiono je w dalszej części uzasadnienia i wobec nich opieranie się na ww. ustaleniach biegłego było bezcelowe. Sąd oparł się jedynie posiłkowo na ww. dowodzie celem potwierdzenia, że powódka regularnie spłacała kredyt, choć nie było to przedmiotem sporu między stronami.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo o ustalenie podlegało uwzględnieniu w części obejmującej pkt II petitum pisma strony powodowej datowanego na 25 listopada 2022 roku, natomiast w zakresie roszczeń o ustalenie zawartych w punktach I, IV, V, VIII i IX petitum pisma podlegało oddaleniu.

Zasadniczą kwestią było uznanie, iż po eliminacji z treści umowy klauzul abuzywnych, określających sposób wyliczenia kwoty zobowiązania strony powodowej w momencie uruchomienia kredytu oraz wysokość poszczególnych rat utrzymanie mocy obowiązującej umowy staje się niemożliwe, traci ona bowiem postanowienia istotne dla jej bytu. Przed przystąpieniem do dalszych rozważań należy zastrzec, że w uzasadnieniu wyroku powinnością Sądu jest wyjaśnienie toku rozumowania, który doprowadził do wydania orzeczenia określonej treści, nie zaś odnoszenie się do wszystkich argumentów podnoszonych przez strony w toku postępowania.

W pierwszej kolejności należy przypomnieć elementy umowy kredytu, określone przez przepisy obowiązujące w dacie zawarcia spornej umowy. Mianowicie zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”. Zasadniczym elementem umowy było zatem określenie kwoty kredytu, która – o ile została wykorzystana – miała zostać zwrócona wraz z odsetkami i prowizją. W myśl art. 69 ust. 2 określenie kwoty kredytu i wysokości prowizji winno było nastąpić w umowie.

W myśl art. 385¹§1 k.c. postanowienia umowy zawartej w konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to jednak postanowień określających główne świadczenia stron, jeżeli zostały one sformułowane w sposób jednoznaczny. Z unormowania tego wynika, że przesłankami uzasadniającymi uznanie klauzuli umownej za abuzywną są: (1) zawarcie umowy z konsumentem, (2) brak indywidualnego uzgodnienia umowy, (3) ukształtowanie praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, (4) rażące naruszenie interesów konsumenta oraz (5) stwierdzenie, że sporne postanowienie, sformułowane w sposób jednoznaczny, nie określa głównego świadczenia stron. W ocenie Sądu w odniesieniu do klauzul pozwalających na waloryzację kwoty udzielonego powodowi kredytu kursem franka szwajcarskiego wszystkie te przesłanki zostały spełnione.

Umowa została zawarta przez bank z osobami fizycznymi i dotyczyła udzielenia kredytu celem nabycia prawa własności nieruchomości na rynku pierwotnym, bez związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Świadczy to o tym, że powódka spełnia definicję konsumenta z art. 22¹ k.c. Klauzule pozwalające na waloryzację kwoty zobowiązań strony powodowej kursem franka szwajcarskiego pochodziły ze wzoru umowy zaproponowanego powódce przez jego kontrahenta i nie były negocjowane, należy zatem uznać – również z uwagi na treść art. 385¹§3 k.c. – że nie zostały uzgodnione indywidualnie. Z uwagi na to, że pozwalały wyłącznie kontrahentowi konsumenta na określenie wysokości kursu waluty obcej bez wskazania żadnych obiektywnych kryteriów, według jakich miałoby to następować, należy uznać, że ukształtowały jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Co więcej, przewidują one dodatkowe wynagrodzenie dla banku w postaci różnicy wynikającej z ustalenia wysokości każdej raty w złotych według kursu sprzedaży waluty (a więc wyższego) oraz ustalenia wypłaconej kwoty kredytu we frankach szwajcarskich według kursu kupna waluty (a więc niższego). W żadnym miejscu umowy nie wskazano, że takie dodatkowe wynagrodzenie przysługuje bankowi, w istocie ukrywając je przed konsumentem.

Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 28 kwietnia 2022 roku
(sygn. III CZP 40/22, Legalis) stwierdził, że „sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 385¹ k.c.”

Klauzule te określają wprawdzie główne świadczenie stron (zob. wyrok Sądu Najwyższego w sprawie II CSKP 285/22), ale nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, nie można bowiem na ich podstawie określić ani wysokości zobowiązania, ani nawet w przybliżeniu oszacować finansowych konsekwencji kredytu dla konsumenta. Uznanie spornych postanowień umownych za niedozwolone skutkuje upadkiem całej umowy, zgodnie z wolą pouczonego w tym zakresie konsumenta.

Nie jest możliwe uzupełnienie umowy przez zastosowanie w miejsce wyeliminowanych klauzul umownych przepisów o charakterze dyspozytywnym, z jednej strony dlatego, że unormowania takie nie istniały w dacie zawarcia umowy, z drugiej zaś z tego powodu, iż na takim stanowisku stoi orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. Przyjmując, że niedozwolone postanowienia umowne nie wiążą konsumenta już od dnia zawarcia umowy i od tej daty jest ona nieważna, nie można zastąpić kursu waluty ustalanego przez pozwany bank kursem ustalanym przez Narodowy Bank Polski. Zgodnie z brzmieniem art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o Narodowym Banku Polskim (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r., poz. 2027 ze zm.) NBP ogłasza wprawdzie bieżące kursy walut obcych, ale w dacie zawarcia umowy brak było w systemie prawnym przepisu pozwalającego zastosować ten kurs w sytuacji, w której postanowienie umowne albo w ogóle nie określało kursu waluty obcej, albo określając go było nieważne. Poza tym sposób określenia tego kursu nie został unormowany przez akt prawa powszechnie obowiązującego, wymieniony w art. 87 ust. 1 Konstytucji RP, a przez akt prawa wewnętrznego – uchwałę nr 51/2002 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 23 września 2002 roku w sprawie sposobu wyliczania i ogłaszania bieżących kursów walut obcych (tekst jednolity: Dziennik Urzędowy Narodowego Banku Polskiego z 2015 r., poz. 11). Niezależnie od tego w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 26 marca 2019 roku w połączonych sprawach C-70/17 i C-179/17 ( https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=212227&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=891257 wskazano, że „zgodnie z orzecznictwem Trybunału w przypadku stwierdzenia przez sąd krajowy nieważności nieuczciwego warunku zawartego w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w taki sposób, że niezgodny z tym przepisem jest przepis prawa krajowego dający sądowi krajowemu możliwość uzupełnienia tej umowy poprzez zmianę treści owego warunku (…)”. W ocenie Sądu pogląd ten można zastosować również w wypadku nieważności części postanowień umowy i musi on skutkować uznaniem za nieważne całości postanowień dotyczących waloryzacji kredytu.

Ani przedmiotowa umowa, ani regulamin stanowiący jej integralną część, nie precyzują w dostateczny sposób jak kredytujący bank wyznacza kursy walut w sporządzanej przez siebie Tabeli kursów, na podstawie której określone zostaje saldo kredytu i wysokość rat. Zgodnie z §3 ust. 8 umowy uruchomienie kredytu następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypady na walutę wskazaną w Umowie Kredytu zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązującym w Banku w dniu uruchomienia. Natomiast wedle §4 ust. 3 umowy metodę i termin ustalania kursu wymiany walut (na podstawie którego wyliczane są raty spłaty i bieżące saldo zadłużenia) oraz warunki aktualizacji Harmonogramu Spłat określa Regulamin. Zgodnie z §12 ust. 7 Regulaminu w przypadku kredytu (pożyczki) denominowanych kursem waluty obcej Harmonogram spłat jest wyrażony walucie kredytu (pożyczki) kwota raty spłaty obliczana jest według kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów z dnia spłaty. Takie ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego narusza jego istotę, gdyż wprowadza do stosunku zobowiązaniowego element nadrzędności jednej ze stron i podporządkowania drugiej strony bez odwołania do jakichkolwiek obiektywnych kryteriów zakreślających granice swobody jednej ze stron. Tak określone postanowienia należy uznać za niedozwolone na podstawie art. 385¹ k.c. W konsekwencji prowadzi to do wyeliminowania owych klauzul z przedmiotowej umowy, a jako że bez nich umowa ta nie może być nadal wykonywana, skutkuje to nieważnością całej umowy.

Należy również podtrzymać – co zostało wskazane w uzasadnieniu postanowienia z 29 sierpnia 2022 roku – iż abuzywność ww. klauzul indeksacyjnych przejawia się zarówno w klauzuli ryzyka walutowego, jak również klauzuli spreadu walutowego. Sąd zgadza się, iż oświadczenia podpisane przez powódkę nie spełniają wymogów odnoszących się do obowiązków informacyjnych banku wynikających z wykładni dyrektywy nr 93/13 oraz wykładni art. 385^{(
1)} i nast. k.c. W zakresie ryzyka walutowego pouczenia mają wręcz charakter dezinformacyjny. Ze względu na dobór korzystnych dla banku danych porównawczych, symulacje nie obrazują faktycznego ryzyka walutowego związanego z indeksacją kredytu walutą CHF. Modelowy maksymalny wariant 6 zakładał przecież wzrost oprocentowania do 7,60%, maksymalny kurs PLN/CHF 2,8822 oraz przybliżoną ratę 1 546,78 zł, podczas gdy ostatecznie rata kredytu spłacanego przez powódkę niejednokrotnie przekroczyła wysokość 4 000 zł. Kredytobiorca w takiej sytuacji nie ma w zasadzie narzędzi kontraktowych pozwalających na weryfikację tabel kursowych banku, który do określenia wysokość kursu bazowego w dacie zawierania Umowy mógł w zasadzie stosować dowolną metodologię.

W tym miejscu należy odnieść się do interesu prawnego powódki w podtrzymywanym żądaniu ustalenia nieważności spornej umowy. W ocenie Sądu, posiada ona interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w dochodzeniu ustalenia nieważności umowy kredytu. Nie ulega wątpliwości, że z uwagi na upadłość pozwanego nie jest możliwe rozstrzygnięcie o żądaniu zapłaty, które jest rozstrzygane w ramach postępowania upadłościowego, a postępowanie cywilny w tym przedmiocie z tego względu pozostaje zawieszone, stąd Sąd miał możliwość orzekania jedynie w opisanym zakresie roszczeń o ustalenie w ramach wyroku częściowego. Pomiędzy stronami istnieje spór co do ważności i skuteczności umowy, a jednocześnie do czasu zamknięcia rozprawy umowa nie została wykonana w całości, ani też nie została rozwiązania. Wydanie wyroku ustalającego w tym zakresie przesądza kwestię nieważności umowy. Natomiast biorąc pod uwagę istotę i cel powództwa opartego o art. 189 k.p.c., polegające na tym, że stan niepewności prawnej powinien być usunięty w drodze powództwa najdalej idącego, a za takie należy uznać powództwo sformułowane w punkcie II pisma ostatecznie modyfikującego pozew, to powództwo główne oraz pozostałe powództwa ewentualne o ustalenie w oczywisty sposób podlegają oddaleniu.

Należy także nadmienić, iż dopuszczalność wystąpienia z przedmiotowym powództwem samodzielnie przez powódkę, mimo że zawierała ona umowę kredytu wspólnie z ówczesnym małżonkiem, jako kredytobiorcy, nie budzi wątpliwości w orzecznictwie ( zob. wyrok SA w Warszawie z 23.03.2022 r., VI ACa 162/21, LEX nr 3345889 – nie mogłem znaleźć tego orzeczenia SN). Z kolei wobec zastrzeżeń pozwanego syndyka zaznaczyć należy, że dochodzone w sprawie roszczenia o ustalenie nie podlegają regulacji art. 145 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1520 ze zm., dalej zwanej pr. upadł.). Regulacja to dotyczy wierzytelności, które podlegają zgłoszeniu do masy upadłości. Wierzytelności podlegające zgłoszeniu określone zostały w części pierwszej tytule V dziale I rozdziale 1 pr. upadł. w szczególności w art. 236 pr. upadł. Zwłaszcza w kontekście regulacji art. 236 ust. 4 pr. upadł. wysnuć należy generalną zasadę, że zgłoszeniu do masy upadłości podlegają wierzytelności i inne należności, podlegające zaspokojeniu z masy upadłości. Masa upadłości to natomiast majątek upadłego, który służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego (art. 61 pr. upadł.). Dochodzone w niniejszej sprawie roszczenia o ustalenie, w szczególności roszczenie o ustalenie nieważności umowy, jako takie, nie podlegają natomiast zaspokojeniu z majątku upadłego. Wyrok uwzględniający powództwo o ustalenie nie podlega bowiem wykonaniu w drodze egzekucji, z jakiegokolwiek majątku. Zaspokojenie dochodzonego roszczenia, sprowadzające się zwłaszcza do wyeliminowania stanu niepewności prawnej między stronami co do konkretnego stosunku prawnego, jest możliwe i nastąpi niezależnie od tego, czy upadły dysponuje w ogóle jakimkolwiek majątkiem. Mając powyższe na uwadze, dochodzone w niniejszym postępowaniu roszczenia o ustalenie nie podlegają zgłoszeniu do masy upadłości. Nie ma przeszkód, by roszczenia te były dochodzone w procesie cywilnym od syndyka masy upadłości i nie zachodzi w tym zakresie przejściowy brak drogi sądowej. Powyższa możliwość prowadzenia postępowania w przedmiocie ustalenia i zakończenia go została potwierdzona uchwałą Sądu Najwyższego (sygn. III CZP 5/24) z 19 września 2024 r.

Mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności i na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w punktach I-II sentencji wyroku.

Dodano: 31 października 2025, Opublikował(a): Iwona Lubańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Marcin Polit
Data wytworzenia informacji: 9 października 2025