Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) z siedzibą w M. (Grecja)

przeciwko Skarbowi Państwa - Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad

o zapłatę

1.  oddala powództwo w całości;

2.  zasądza od powoda (...) z siedzibą w M. (Grecja) na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej RP kwotę 25.000,00 (dwadzieścia pięć tysięcy i 00/100) złotych, tytułem kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 sierpnia 2019 r.(...)Spółka Akcyjna (obecnie (...)) z siedzibą w M. (Grecja) wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa - Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwoty 32.412.753,80 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od dnia 30 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 28 lutego 2009 roku Skarb Państwa reprezentowany przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad ogłosił przetarg na realizację inwestycji polegającej na zaprojektowaniu i budowie odcinka autostrady (...) R.-K. na odcinku R. (bez węzła) - K. o długości 22 km. Inwestycja była realizowana w formule „zaprojektuj i zbuduj”. Powód stwierdził, że dokumentacja geologiczno-inżynierska opracowana przez GDDKiA i przekazana (...) na etapie postępowania przetargowego była wadliwa. Na skutek wad w ww. dokumentacji, których(...) nie mogła przewidzieć na etapie postępowania przetargowego konieczne okazało się wykonanie szeregu dodatkowych robót, w szczególności wzmocnień podłoża pod nasypami drogowymi, za które (...) nie otrzymała całości należnego jej wynagrodzenia. Wyjaśniono przy tym, że kwota dochodzona w niniejszym postępowaniu w niniejszym postępowaniu stanowi różnicę pomiędzy wartością wszystkich robót w zakresie wzmocnień podłoża pod nasypami, które zostały wykonane przez (...) na skutek odmiennych warunków geologicznych wynikających z wad w Dokumentacji geologiczno-inżynierskiej ((...) złotych netto), a kwotą uzyskaną już przez (...) ((...) złotych netto). Kwota ta wynosi (...) złotych netto. Powód zaznaczył, że w niniejszym postępowaniu domaga się obok należności głównej zasądzenia odsetek ustawowych obliczonych od daty 30 stycznia 2013 roku tj. daty, w której upłynął termin płatności faktury VAT nr (...)z dnia 9 grudnia 2013 roku, na podstawie której GDDKiA zapłaciła (...) kwotę uznaną za zasadną w ostatnim (czwartym) rozstrzygnięciu wydanym przez GDDKiA. Biorąc pod uwagę bezzasadność stanowiska GDDKiA w zakresie odrzucenia roszczenia w części objętej niniejszym pozwem, kwota należna z tego tytułu (...) powinna zostać uwzględniona w ww. fakturze. Gdyby bowiem GDDKiA w sposób należyty wywiązywała się ze swoich obowiązków wynikających z Kontraktu ostatnie rozstrzygnięcie wydane przez GDDKiA powinno również uwzględniać kwotę objętą niniejszym pozwem, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, iż wszelkie dokumenty potwierdzające zasadność tego roszczenia były w posiadaniu GDDKiA. (pozew k. 4- 29)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania według norm prawem przepisanych, jednakże w zakresie kosztów zastępstwa procesowego zasądzenie ich według potrójnej stawki minimalnej na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował roszczenie Powódki, zaprzeczając twierdzeniom pozwu. Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, wskazując, że roszczenia majątkowe z tytułu umowy o roboty budowlane przedawniają się z upływem 3-letniego terminu w przypadku roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Pozwany stwierdził, że licząc termin przedawnienia roszczenia od dnia 30 stycznia 2014 r. a więc upływu terminu zapłaty faktury VAT nr (...) z dnia 09 grudnia 2013 r (na podstawie której GDDKiA zapłaciła (...)kwotę uznaną za zasadną w ostatnim (czwartym) rozstrzygnięciu wydanym przez Pozwanego) roszczenie Powódki przedawniło się z początkiem 2017 r. tymczasem pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w sierpniu 2019 r. (odpowiedź na pozew – k. 2519-2567)

Do czasu zamknięcia rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 04 listopada 2009 r. między Skarbem Państwa – Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad („Zamawiający”, a (...)w M. („Wykonawca”) zawarta została Umowa nr (...) (dalej jako: Umowa lub Kontrakt),. Przedmiotem umowy było: „Zaprojektowanie i wykonanie autostrady (...) R. – K. na odcinku R. (bez węzła) – K. długość ok. 22 km.”. Wykonawca zobowiązał się zaprojektować, wykonać i zakończyć roboty oraz usunąć wady w całkowitej zgodności z postanowieniami Kontraktu (pkt 3 Umowy), zaś Zamawiający zobowiązał się, że zapłaci Wykonawcy za zaprojektowanie, wykonanie Robót i usunięcie w nich wad Cenę Kontraktową (pkt 4 Umowy). Zgodnie z pkt 4.1. Umowy, zaakceptowana Kwota Kontraktowa zgodnie z Ofertą Wykonawcy wynosiła: netto (...) PLN plus 22% podatek VAT (...) PLN, co łącznie stanowi cenę brutto (...)PLN. Strony ustaliły także, że maksymalna wartość zobowiązania wynosi 105% kwoty brutto podanej w pkt 4.1., co stanowi (...) PLN.

Zgodnie z pkt 4.3. Umowy, w przypadku gdyby wynagrodzenie Wykonawcy obliczane zgodnie z niniejszym Kontraktem miało przekroczyć kwotę określoną w pkt 4.2. Strony były uprawnione do dokonania zmiany tej kwoty drogą aneksu. Czas na Ukończenie projektowania i robót objętych przedmiotem Kontraktu ustalono na dzień 30 kwietnia 2012 r. (pkt 5 Umowy).

Dowód: Umowa nr (...) – k. 1553-1554

W subklauzuli 8.2 Warunków Kontraktu wskazano, że Wykonawca ukończy całość robót i każdy odcinek (jeśli jest) w ciągu Czasu na Ukończenie Robót lub Odcinka, włączając w to: przejście z powodzeniem przez Próby Końcowe oraz ukończenie całej pracy, która jest podana w Kontrakcie jako wymagana, aby Roboty lub Odcinek były uważane za ukończone dla celów przejęcia według subklauzuli 10.0 (Przejęcie Robót i Odcinków).

Zgodnie z subklauzulą 8.3, w ciągu 28 od otrzymania powiadomienia o rozpoczęciu robót, Wykonawca przedłoży Inżynierowi szczegółowy harmonogram. Wykonawca będzie także przedkładał skorygowany harmonogram, kiedykolwiek poprzedni harmonogram staje się niespójny z faktycznym postępem pracy lub zobowiązaniami Wykonawcy. Jeśli Inżynier w ciągu 21 dni od otrzymania harmonogramu nie da Wykonawcy powiadomienia, podającego zakres, w jakim harmonogram ten nie jest zgodny z Kontraktem, to Wykonawca będzie postępował zgodnie z tym harmonogramem z uwzględnieniem innych jego zobowiązań według Kontraktu. Personel Zamawiającego będzie uprawniony do polegania na tym harmonogramie przy planowaniu swojej działalności. Wykonawca bezzwłocznie da powiadomienie Inżynierowi o szczególnych prawdopodobnych przyszłych wypadkach lub okolicznościach, które mogą niesprzyjająco wpłynąć na pracę, zwiększyć Cenę Kontraktową lub opóźnić realizację Robót. Inżynier może wymagać, aby Wykonawca przedłożył oszacowanie tego przewidzianego wpływu przyszłych wypadków lub okoliczności i/lub propozycję według Subklauzuli 13.3. Jeżeli w jakimkolwiek momencie Inżynier da Wykonawcy powiadomienie, że harmonogram (w podanym zakresie) nie zgadza się z Kontraktem lub nie jest spójny z faktycznym postępem pracy i podanymi zamierzeniami Wykonawcy, to Wykonawca przedłoży Inżynierowi uaktualniony harmonogram zgodnie z niniejszą subklauzulą.

W subklauzuli 8.4 przewidziano, że Wykonawca będzie uprawniony do przedłużenia Czasu na Ukończenie, jeśli i w takim zakresie, w jakim ukończenie dla celów Subklauzuli 10.0 jest lub przewiduje, że będzie opóźnione z któregokolwiek z następujących powodów:

a)  zmiana (chyba, że poprawka do Czasu na Ukończenie została uzgodniona według subklauzuli 13.3)

b)  powód opóźnienia, dający tytuł do przedłużenia czasu według jakiejś subklauzuli niniejszych warunków

c)  jakiekolwiek opóźnienie, utrudnienie lub uniemożliwienie, spowodowane przez Zamawiającego lub personel Zamawiającego lub innych wykonawców Zamawiającego na placu budowy lub możliwe im do przypisania.

W subklauzuli. 10.1 wskazano, że roboty będą przejęte przez Zamawiającego, kiedy (I) roboty zostaną ukończone zgodnie z Kontraktem, włącznie ze sprawami opisanymi w subklauzuli 8.2 i z wyjątkiem tego, co zostało dozwolone w podpunkcie a, oraz (II) Świadectwo Przejęcia Robót zostanie wystawione lub będzie się uważało, że zostało wystawione zgodnie z niniejszą subklauzulą.

Wykonawca będzie mógł wystąpić o Świadectwo Przejęcia za pomocą powiadomienia Inżyniera, nie wcześniej niż 14 dni przed tym, kiedy Roboty będą w opinii Wykonawcy ukończone i gotowe do przejęcia. Jeśli Roboty są podzielone na Odcinki to Wykonawca będzie mógł podobnie wystąpić o Świadectwo Przejęcia dla każdego Odcinka.

Inżynier w ciągu 28 dni po otrzymaniu wniosku Wykonawcy:

a)  wystawi Wykonawcy Świadectwo Przejęcia, podając datę, z którą roboty lub odcinek zostały ukończone zgodnie z Kontraktem, pomijając wszelką drobną zaległą pracę i wady, nie mające w istocie wpływu na użycie robót lub odcinka do przeznaczonego im celu

b)  odrzuci wniosek, podając powody i wyszczególniając pracę wymaganą do zrobienia przez Wykonawcę, aby umożliwić wystawienie Świadectwa Przejęcia.

Zgodnie z subklauzulą 10.2 Inżynier może, według wyłącznego uznania Zamawiającego wystawić Świadectwo Przejęcia dla jakiejkolwiek części robót stałych.

Wedle treści subklauzuli 11.9, wykonywanie zobowiązań Wykonawcy nie będzie uważane za ukończone do czasu aż Inżynier wystawi wykonawcy Świadectwo Wykonania, podające datę ukończenia zobowiązań Wykonawcy według Kontraktu. Inżynier wystawi Świadectwo Wykonania w ciągu 28 dni jak tylko Wykonawca dostarczy wszystkie dokumenty Wykonawcy oraz ukończy wszystkie roboty i dokona ich prób, włącznie z usunięciem wszelkich wad stwierdzonych w okresie zgłaszania wad. Będzie się uważało, że tylko Świadectwo Wykonania stanowi akceptację Robót.

Zgodnie z subkl. 14.3, Wykonawca każdorazowo uzgodnić z Inżynierem formę i treść Rozliczeń, wykazując szczegółowo kwoty, do których otrzymania Wykonawca uważa się za uprawnionego, wraz z dokumentami towarzyszącymi. Rozliczenia (i dodatkowe materiały) muszą być zgodne z obowiązującymi wytycznymi, w tym dotyczącymi kwalifikowalności kosztów oraz umożliwić Zamawiającemu nadzorowanie kosztów i płatności według wymagań Zamawiającego.

Po zakończeniu każdego okresu płatności podanego w Kontrakcie (jeśli nie jest podany to po zakończeniu każdego miesiąca), Wykonawca przedłoży Inżynierowi, w czterech egzemplarzach i w postaci zatwierdzonej przez Inżyniera rozliczenie wykazujące szczegółowo kwoty, do których otrzymania Wykonawca uważa się za uprawnionego, wraz z dokumentami uzasadniającymi, zawierającymi także odnośny raport o postępie pracy, zgodnie z subklauzulą 4.21 (Raporty o postępie pracy).

Rozliczenie to będzie obejmowało następujące pozycje, w zależności czy mają zastosowanie, które będą wyraźnie wyróżnione w różnych walutach, w których płatna jest Cena Kontraktowa, w niżej podanej kolejności:

a)  szacunkowa kontraktowa wartość zrealizowanych robót i sporządzonych dokumentów Wykonawcy do końca danego miesiąca

b)  wszelkie kwoty, które mają być dodane i potrącone dla uwzględnienia zmian stanu prawnego i zmian kosztu, zgodnie z subklauzulą 13.7 (korekty wynikające ze zmian stanu prawnego) i 13.8 (korekty wynikające ze zmian kosztu)

c)  wszelkie inne dodatki lub potrącenia, które mogą stać się należne według kontraktu albo z innego tytułu

d)  potrącenie kwot, poświadczonych we wszystkich poprzednich Świadectwach Płatności.

Każde Rozliczenie winno zawierać oświadczenie Wykonawcy, że wszystkie należne faktury Podwykonawców, których termin płatności upłynął w okresie objętym rozliczeniem przejściowym zostały zapłacone lub podać powody niezapłacenia całości lub części takich faktur.

W myśl subklauzuli 14.6, Inżynier w ciągu 21 dni od otrzymania każdego kompletnego Rozliczenia , o którym mowa w subkl. 14.3 i następnych oraz dokumentów uzasadniających te rozliczenia, wystawi w czterech egzemplarzach Przejściowe Świadectwo Płatności (PŚP) podające kwotę, którą Inżynier określa jako należną z uzasadniającymi szczegółowymi informacjami. Bieg terminu do wystawienia Przejściowego Świadectwa Płatności rozpoczyna się od dnia następnego po dniu, kiedy Inżynier otrzyma ostatni z wymaganych dokumentów rozliczeniowych jeżeli Wykonawca nie przedłożył kompletu w jednym czasie.

Inżynier skoryguje oszacowania Wykonawcy podane zgodnie z klauzulą 14.3 odpowiednio.

Wszystkie egzemplarze PŚP Inżynier przesyła do Zamawiającego, celem sprawdzenia poprawności wystawionego PŚP pod względem formalnym i merytorycznym, które powinno być dokonane nie później niż w ciągu 5 dni od daty jego otrzymania. Jeśli PŚP zawiera błędy, Zamawiający zwraca wszystkie egzemplarze PŚP do Inżyniera, celem ich poprawienia w terminie 3 dni od otrzymania.

Po akceptacji PŚP przez Zamawiającego pierwszy egzemplarz prawidłowo wystawionego PŚP pozostaje u Zamawiającego, drugi egzemplarz Zamawiający przesyła do Inżyniera, a trzeci i czwarty do Wykonawcy, który wystawia fakturę zgodnie z tym świadectwem i przesyła ją do Zamawiającego wraz z jednym z egzemplarzy PŚP.

Jednakże, przed wystawieniem Świadectwa Przejęcia Robót, Inżynier nie będzie miał obowiązku wystawić Przejściowego Świadectwa Płatności na kwotę, która byłaby (po uwzględnieniu zatrzymania i innych potrąceń) mniejsza od minimalnej kwoty (jeśli jest) Przejściowego Świadectwa Płatności, podanej w Załączniku do Oferty. W tym wypadku Inżynier odpowiednio da Wykonawcy powiadomienie.

Przejściowe Świadectwo Płatności nie będzie wstrzymane z jakichkolwiek innych powodów, aczkolwiek:

a)  Jeżeli jakakolwiek rzecz dostarczona lub praca zrobiona przez Wykonawcę nie jest zgodna z Kontraktem, to kwota równowartości kosztu naprawy lub wymiany może być wstrzymana, aż naprawa lub wymiana zostanie ukończona i/lub

b)  Jeżeli Wykonawca nie wykonał lub nie wykonuje jakiejkolwiek pracy lub zobowiązania zgodnie z Kontraktem i został o tym powiadomiony przez Inżyniera, to wartość tej pracy lub zobowiązania może być wstrzymana, aż praca ta lub zobowiązanie zostanie wykonane.

Inżynier będzie mógł w jakimkolwiek Świadectwie Płatności dokonać jakiejkolwiek poprawki lub modyfikacji, która powinna była właściwie być dokonana w jakimkolwiek uprzednim Świadectwie Płatności. Świadectwo Płatności nie będzie traktowane jako wyraz akceptacji, zatwierdzenia, zgody lub zadowolenia Inżyniera.

W myśl subklauzuli 14.7 Wykonawca wystawi fakturę VAT nie później niż w ciągu 7 dni od daty otrzymania sprawdzonego przez Zamawiającego PŚP.

Zamawiający zapłaci Wykonawcy kwotę poświadczoną w każdym Przejściowym Świadectwie Płatności – w ciągu 49 dni od daty otrzymania przez Inżyniera Rozliczenia i dokumentów uzasadniających oraz kwotę poświadczoną w Ostatecznym Świadectwie Płatności w ciągu 56 dni od daty otrzymania przez Zamawiającego Świadectwa Płatności.

W myśl subklazuli. 14.10, w ciągu 28 dni po otrzymaniu Świadectwa Przejęcia dla Robót, Wykonawca przedłoży Inżynierowi cztery egzemplarze Rozliczenia końcowego wraz z dokumentami uzasadniającymi.

W rozliczeniu końcowym należy uwzględnić potrącenia z tytułu bezpośredniej zapłaty podwykonawcom, dokonane bezpośrednio przez Zamawiającego na mocy klauzuli 4.4, o ile takie wystąpią.

Zgodnie z subkl. 14.11, w ciągu 56 dni po otrzymaniu Świadectwa Wykonania, Wykonawca przedłoży Inżynierowi sześć egzemplarzy wstępnej wersji rozliczenia ostatecznego wraz z dokumentami, stanowiącymi jego podstawę, wykazującego szczegółowo, w postaci zatwierdzonej przez Inżyniera:

a)  wartość całej pracy wykonanej zgodnie z Kontraktem

b)  wszelkie dalsze sumy, które Wykonawca uważa za sobie należne według Kontraktu lub z innego tytułu.

Jeżeli Inżynier jest odmiennego zdania lub nie jest w stanie sprawdzić jakiejkolwiek części wstępnej wersji rozliczenia ostatecznego, to Wykonawca przedłoży takie dalsze informacje, jakich Inżynier może rozsądnie wymagać i dokona takich zmian w tej wstępnej wersji, jakie mogą zostać między nimi uzgodnione. Wykonawca sporządzi następnie i przedłoży Inżynierowi rozliczenie ostateczne, tak jak je uzgodniono. To uzgodnione rozliczenie jest w niniejszych warunkach nazywane „Rozliczeniem ostatecznym”.

Jednakże, jeżeli po dyskusjach między Inżynierem a Wykonawcą oraz wszelkich zmianach, we wstępnej wersji rozliczenia ostatecznego, jakie mogą być między nimi uzgodnione, stanie się oczywiste, że istnieje spór, to inżynier dostarczy Zamawiającemu Przejściowe Świadectwo Płatności na uzgodnione części wstępnej wersji rozliczenia ostatecznego. Następnie, jeśli spór zostanie ostatecznie rozwiązany według subklauzuli 20.4 (uzyskanie decyzji komisji rozjemstwa w sporach) lub subklauzuli 20.5 (załatwienie polubowne), to wtedy Wykonawca sporządzi i przedłoży Zamawiającemu Rozliczenie Ostateczne.

W myśl subklauzuli 14.13, w ciągu 28 dni po otrzymaniu Rozliczenia Ostatecznego i pisemnego zwolnienia z zobowiązań, zgodnie z subklauzulą 14.11 i 14.12, Inżynier wystawi Zamawiającemu Ostateczne Świadectwo Płatności, które będzie podawać:

a)  kwotę, która jest ostatecznie należna oraz

b)  saldo (jeśli jest) należne Wykonawcy od Zamawiającego lub Zamawiającemu od Wykonawcy, zależnie od przypadku, po uwzględnieniu na dobro Zamawiającego wszystkich kwot uprzednio zapłaconych przez Zamawiającego oraz wszystkich sum, do których Zamawiający jest uprawniony.

Jeżeli Wykonawca nie wystąpi o Ostateczne Świadectwo Płatności zgodnie z subklauzulą 14.11 i 14.12 to Inżynier poprosi Wykonawcę, aby to uczynił. Jeżeli Wykonawca w ciągu 28 dnie wystąpi z takim wnioskiem, to inżynier wystawi Ostateczne Świadectwo Płatności na taką kwotę, jaką sprawiedliwie określi jako należną.

Zgodnie z subklauzulą 20.1, jeżeli Wykonawca uważa się za uprawnionego do jakiegokolwiek przedłużenia Czasu na Ukończenie i/lub jakiejkolwiek dodatkowej płatności, według jakiejkolwiek klauzuli niniejszych Warunków lub z innego tytułu w związku z Kontraktem, to Wykonawca da Inżynierowi powiadomienie, opisujące wydarzenie lub okoliczność, powodującą roszczenie. Powiadomienie będzie dane najwcześniej jak to możliwe, ale nie później niż do 28 dni po tym, kiedy Wykonawca dowiedział się lub powinien był dowiedzieć się o wydarzeniu lub okoliczności. Jeżeli Wykonawca nie da powiadomienia o roszczeniu w ciągu takiego okresu 28 dni, to Czas na Wykonanie nie będzie przedłużony, Wykonawca nie będzie uprawniony do dodatkowej płatności, a Zamawiający będzie zwolniony z całej odpowiedzialności w związku z takim roszczeniem.

W ciągu 42 dni po tym, kiedy Wykonawca dowiedział się (lub powinien był dowiedzieć się) o wydarzeniu lub okoliczności, która dała powód do roszczenia lub w ciągu takiego innego okresu, jaki może być zaproponowany przez Wykonawcę i zaaprobowany przez Inżyniera, Wykonawca prześle Inżynierowi pełne szczegółowe rozliczenie, które będzie także zawierało pełne szczegółowe informacje uzasadniające podstawę wysunięcia takiego roszczenia oraz żądanego przedłużenia czasu i/lub dodatkowej płatności. Jeżeli wydarzenie lub okoliczność powodująca to roszczenie ma skutek ciągły to:

a)  pełne szczegółowe roszczenie będzie uważane za przejściowe,

b)  Wykonawca będzie w miesięcznych przedziałach czasowych przesyłał dalsze roszczenia przejściowe podające skumulowane opóźnienie i/lub kwotę roszczenia oraz takie dalsze dodatkowe szczegółowe informacje, jakich Inżynier może rozsądnie wymagać, oraz

c)  Wykonawca prześle ostateczne roszczenie w ciągu 28 dni od ustania skutków wynikających z takiego wydarzenia lub okoliczności lub w ciągu takiego innego okresu, jaki może być zaproponowany przez Wykonawcę i zatwierdzony przez Inżyniera.

W ciągu 42 dni od otrzymania roszczenia lub jakichkolwiek dalszych szczegółowych informacji uzasadniających poprzednie roszczenie lub w ciągu takiego innego okresu, jaki może być zaproponowany przez Inżyniera i zaaprobowany przez Wykonawcę. Inżynier odpowie zatwierdzeniem lub odrzuceniem wraz ze szczegółowymi komentarzami. Może on także zażyczyć sobie dalszych szczegółowych informacji, ale pomimo to ustosunkuje się do podstaw tego roszczenia w takim czasie.

Każde Świadectwo Płatności będzie zawierało takie kwoty za jakiekolwiek roszczenie, jakie zostały rozsądnie udowodnione jako należne według odnośnego postanowienia Kontraktu. Jeżeli i dopóki dostarczone szczegółowe informacje nie są wystarczające do udowodnienia całego roszczenia, Wykonawca będzie uprawniony tylko do płatności za taką część tego roszczenia, jaką jest on w stanie udowodnić.

Inżynier będzie postępował zgodnie z Subklauzulą 3.5 (Określenia), aby uzgodnić lub określić (i) przedłużenie (jeśli jest) Czasu na Ukończenie (przed lub po jego upływie), zgodnie z Subklauzulą 8.4 (Przedłużenie Czasu na Ukończenie) i/lub (ii) dodatkową płatność (jeśli jest), do której Wykonawca jest uprawniony według Kontraktu.

Dowód: Warunki Kontraktu – k. 1585-1662, Warunki Szczególne Kontraktu – k. 1555-1584,

Pismem z dnia 15 czerwca 2010 roku (nr (...)) Wykonawca powiadomił Inżyniera Kontraktu, iż przystąpił do pełnych badań geotechnicznych uzupełniających w lutym 2010 roku. Wskazano przy tym, iż Projekt Budowlany różni się od Wstępnego Projektu ze względu na fakt, że przeprowadzone badania geotechniczne wykazały inne wyniki, niż istotne informacje uzyskane od Zamawiającego n etapie składania ofert.

W kolejnych pismach kierowanych do Inżyniera Kontraktu dotyczących powiadomienia o roszczeniu związanym z brakami otrzymanej dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (Roszczenie nr 4) Wykonawca wskazywał, iż okoliczność powodująca przedmiotowe roszczenia ma charakter ciągły. Wykonawca informował jednocześnie, iż oszacowanie dodatkowych kosztów nastąpi po zakończeniu projektu wykonawczego i zatwierdzeniu go przez Inżyniera oraz Zamawiającego, a przed rozpoczęciem prac budowlanych.

Pismem z dnia 27 października 2010 roku Wykonawca przedłożył Inżynierowi Kontraktu do zatwierdzenia szczegółowe roszczenie dotyczące Dokumentacji Geologiczno-Inżynierskiej uzupełnione następnie pismami datowanymi na dzień 13 i 14 grudnia 2010 roku.

Dowód: pismo z dnia 15 czerwca 2020 r. – k. 1677-1678, pismo z dnia 26.07.2010, k. 1684, pismo z dnia 18.082010, k. 1691, pismo z dnia 17.09.2010, k. 1693, pismo z dnia 27.10.2010, k. 1695-1697, pismo z dnia 13.12.2010, k. 171698-1700,, pismo z dnia 14.12.2010, k. 1701-1702

Pismem z dnia 25 stycznia 2011 roku Inżynier Kontraktu poinformował, że po przeprowadzeniu analizy i rozpatrzeniu Roszczenia nr 4, wyjaśnienia, dowody i interpretacje zdarzeń przedstawione przez Wykonawcę uznał za niewystarczające i na podstawie klauzuli 20.1 Warunków Kontraktu odrzucił w całości Roszczenie nr 4 „Dokumentacja geologiczno-inżynierska”

Dowód: pismo z dnia 25 stycznia 2011 roku – k. 1704-1716

W wyniku dalszej wymiany korespondencji, w tym uzupełnienia dokumentacji przez Wykonawcę, pismem z dnia 24 lutego 2012 roku (nr (...)) Inżynier Kontraktu wydał pierwsze określenie w przedmiocie roszczenia (...) ustalając wysokość dodatkowego wynagrodzenia należnego (...)na kwotę (...) złotych netto.

Dowód: Pismo Inżyniera z dnia 24 lutego 2012 roku – k. 1771-1822

Pismem z dnia 3 lipca 2012 roku Inżynier kontraktu (nr (...)) wydał drugie określenie w przedmiocie złożonego roszczenia, w którym Inżynier przyznał (...) dodatkową kwotę związaną z wykonaniem kolumn żwirowych w zakresie uznania dodatkowych kosztów materiału i transportu nie objętych ofertą, a wykonanych do dnia 15 grudnia 2011 roku, których wartość została przez Inżyniera ustalona na kwotę(...) złotych netto.

Dowód: pismo Inżyniera z dnia 3 lipca 2012 roku – k. 1842-1858

Pismem z dnia 27 lutego 2013 roku (nr (...)) Inżynier Kontraktu wydał trzecie określenie w przedmiocie złożonego roszczenia, w którym to określeniu Inżynier uznał dodatkową kwotę w wysokości (...) złotych netto dla robót związanych ze wzmocnieniem podłoża poprzez wykonanie zwiększonej ilości nasypów przeciążeniowych.

Dowód: Pismo Inżyniera Kontraktu z dnia 27 lutego 2013 roku – k. 1902-1913

W dniu 5 grudnia 2013r. wystawiono Przejściowe Świadectwo Płatności nr (...)

na podstawie którego (...)wystawił fakturę nr (...).

Dowód: Przejściowe Świadectwo Płatności nr (...) - k. 1676

Pismem z dnia 07 grudnia 2013 roku Inżynier Kontraktu wydał czwarte określenie w przedmiocie złożonego roszczenia, w którym uznał dodatkowe wynagrodzenie w kwocie (...) złotych netto.

Dowód: Pismo Inżyniera Kontraktu z dnia 7 grudnia 2013 roku – k. 1957-1987

Kwoty wynikające z ww. rozstrzygnięć Inżyniera Kontraktu zostały objęte następującymi fakturami wystawionymi przez (...):

1.  Kwota 24.093.036,33 złotych netto objęta fakturą VAT nr (...) z dnia 23 lutego 2012 roku;

2.  Kwota 1.900.960,96 złotych netto objęta fakturą VAT nr (...) z dnia 12 lipca 2012 roku;

3.  Kwota 711.949,67 złotych netto objęta fakturą VAT nr(...) z dnia 7 marca 2013 roku;

4.  Kwota 4.716.430,01 złotych netto objęta fakturą VAT nr(...) z dnia 9 grudnia 2013 roku;

Dowód: Faktury VAT nr (...) – k. 1988, nr (...) k. 1984, nr(...) – k. 1990, nr - (...)– k. 1991

Łączna kwota zapłacona Wykonawcy przez Zamawiającego za wykonanie dodatkowych robót wyniosła(...)złotych netto i nie uznał zasadności wypłaty pozostałych kwot.

Dowód: okoliczność bezsporna

Odcinek autostrady (...) R. – K., na odcinku R. (bez węzła) – K., został oddany do użytkowania w grudniu 2013 r.

W dniu 20 czerwca 2014 r. Inżynier Kontraktu wydał Świadectwo Przejęcia nr (...), w którym termin przejęcia robót oznaczono na dzień 9 czerwca 2014 r.

Dowód: Świadectwo przyjęcia nr (...) – k. 2673, informacja ze strony GDDKiA o oddaniu do użytkowania odcinka autostrady (...) R.-K. na odcinku R.-K. – k. 2674

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, które nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności i wiarygodności. Dokumenty te nie były również kwestionowane przez żadną ze stron procesu.

Sąd pominął dowody z zeznań świadków oraz dowodu z opinii biegłych albowiem na dowody te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia wobec podniesionego zarzutu przedawnienia, zaś ich uwzględnienie prowadziłoby jedynie do przewlekania postępowania i zbędnego generowania kosztów.

Pozostałe zalegające w aktach sprawy a nie wymienione wyżej dowodu nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia.

W niniejszej sprawie powód wystąpił przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa – Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad z roszczeniem o zapłatę z tytułu robót dodatkowych wykonanych przez powoda (na skutek występujących w jego ocenie wad w Dokumentacji geologiczno-inżynierskiej przekazanej przez pozwanego) w związku z realizacją Umowy nr (...), które to koszty nie zostały uwzględnione i zwrócone jej przez pozwanego jako Zamawiającego. Kwota, której powód dochodzi w niniejszym stanowi różnicę pomiędzy wartością wszystkich robót dodatkowych, a kwotą uprzednio wypłaconą.

Bezspornym pozostawał w niniejszej sprawie fakt zawarcia Umowy nr (...), na podstawie której pozwany jako Zamawiający powierzył, a powód jako Wykonawca zobowiązał się do wykonania zadania: w postaci: „Zaprojektowania i wykonania autostrady (...) R. – K. na odcinku R. (bez węzła) – K. długość ok. 22 km.”. Pierwotnie ustalony termin wykonania było przedłużany i ostatecznie termin zakończenia robót określono na 09 czerwca 2014 r.

Zagadnieniem kluczowym dla przedmiotowej sprawy był podniesiony zarzut przedawnienia.

Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Ze względu na wielość możliwych sytuacji faktycznych, zarówno w piśmiennictwie jak i w orzecznictwie powstał spór, co do tego czy umowa nakładająca obowiązek sporządzenia projektu przez wykonawcę jest umową o roboty budowlane.

Według pierwszego stanowiska stosownie do treści art. 647 k.c., w umowie o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia ( vide: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 lutego 2015 r., I ACa 1647/14, LEX nr 1667572)

W ocenie Sądu okoliczność, że w przedmiotowej sprawie powodowi w ramach zawartej umowy zostało powierzone nie tylko wykonawstwo prac, ale również wykonanie projektu budowlanego, nie przesądza, że mamy tu do czynienie z umową o dzieło. Artykuł 647 k.c. nie przesądza o tym kto ma wykonać projekt. Nie jest zatem wykluczone, aby inwestor w ramach zawartej z wykonawcą umowy, zlecił mu również wykonanie projektu i w ten sposób go pośrednio dostarczył. Z punktu widzenia definicji umowy o roboty budowlane zawartej w art. 647 k.c. istotne jest zapewnienie powiązania robót budowlanych z projektem, w tym znaczeniu, że mają one być zgodnie z nim wykonywane, natomiast kwestią drugorzędną jest, kto projekt przygotował ( vide: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 marca 2014 r., I ACa 1240/13, LEX nr 1500837)

W orzecznictwie wskazuje się, że umowa o roboty budowlane, w odróżnieniu od umowy o dzieło, dotyczy przedsięwzięcia większych rozmiarów, o zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych, któremu w zasadzie towarzyszy projektowanie i zinstytucjonalizowany nadzór ( vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II CSK 84/12, LEX nr 1232233, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2007 r., I CSK 51/07, LEX nr 334975).

Również w piśmiennictwie wskazuje się, że umowy typu "zaprojektuj i wybuduj" (design and build) są umowami o roboty budowlane. Podnosi się, że wprawdzie omawiany przepis zakłada, że obowiązek dostarczenia projektu obciąża inwestora, obserwacja praktyki wskazuje natomiast na to, że strony niejednokrotnie inaczej określają powinność dostarczenia projektu, zwłaszcza budowlanego i wykonawczego, często obowiązek ten z mocy zawartej umowy obciąża wykonawcę. Jak się wydaje, można przyjmować, że w takim wypadku nadal mamy do czynienia z umową o roboty budowlane, nie zaś z umową o dzieło. Ponieważ istotna jest tu konieczność powiązania robót budowlanych z projektem, w takim znaczeniu, że mają być one zgodnie z nim wykonywane, nie jest natomiast decydujące, kto projekt budowlany lub wykonawczy przygotował. (tak J. Strzępka, w: System PrPryw, t. 7, 2004, s. 1292–1293; K. Zagrobelny, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2013, s. 1159, komentarz do art. 647 k.c. T. III red. Gutowski 2019, wyd. 2/Gutowski, Legalis, komentarz do art. 647 k.c. red. Gniewek 2019, wyd. 9/Zagrobelny, Legalis).

Uznając więc, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z umową o roboty budowlane, w konsekwencji należy skonstatować, że roszczenia z niej wynikające przedawniają się według ogólnych reguł zawartych w tytule VI Księgi Pierwszej kodeksu cywilnego. Roszczenia powoda wynikające z przedmiotowej umowy są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez powodową spółkę, a co za tym idzie termin ich przedawnienia wynosi trzy lata, stosownie do art. 118 k.c. (w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104). W orzecznictwie ugruntował się bowiem pogląd wskazujący, że roszczenia z umowy o roboty budowlane przedawniają się według ogólnych reguł zawartych w tytule VI Księgi pierwszej Kodeksu cywilnego ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.01.2002 r., III CZP 63/01, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16.03.2010 r., sygn. I ACa 67/10).

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 k.c.). Odwołując się do judykatury i doktryny Sąd wskazał, że pomimo braku ustawowej definicji przez wymagalność należy rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia mającej mu przysługiwać wierzytelności, albo też, iż jest to ostatni dzień, w którym dłużnik może spełnić świadczenie w sposób zgodny z treścią zobowiązania. Co do zasady wymagalność łączona jest z terminem spełnienia świadczenia. W przypadku zobowiązań o charakterze terminowym wierzytelność staje się wymagalna, jeśli nadszedł termin świadczenia, skoro od tej daty wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia. W przypadku natomiast zobowiązań bezterminowych, w których termin spełnienia świadczenia nadchodzi dopiero z momentem wezwania (art. 455 k.c.), gdy wezwanie nie następuje, dochodzi do swoistego „wymuszenia” początku wymagalności na zasadach określonych w 120 § 1 zd. 2 k.c. W ten sposób realizowana jest rola przedawnienia, stabilizująca stosunki prawne i gwarantująca ich pewność, poprzez wyeliminowanie czynnika subiektywnego, który powinien decydować o terminie spełnienia świadczenia, nie zaś o dacie, od której przedawnienie rozpocznie swój bieg. Pozostawienie określenia tego momentu wyłącznie woli wierzyciela, bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie, prowadziłoby do sytuacji, w której strony pozostawałyby przez dziesiątki lat w niepewności co do swej sytuacji prawnej, której to sytuacji nie można akceptować.

W tym względzie należy zwrócić uwagę na fakt, że powód wiąże wymagalność roszczenia z datą upływu terminu płatności faktury VAT nr (...) z dnia 9 grudnia 2013 r tj. 30 stycznia 2014 r. (k. 1991), co wprost wynika z uzasadnienia pozwu (k. 26). W ramach przedmiotowej faktury Zamawiający zapłacił na rzecz Wykonawcy kwotę uznaną za zasadną w ostatnim (czwartym) rozstrzygnięciu wydanym przez Inżyniera Kontraktu. Uwzględniając to należy więc przyjąć, że termin przedawnienia powinien biec od powyższej daty, co oznacza, że roszczenie powoda przedawniło się z początkiem 2017 r. tymczasem pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w sierpniu 2019 r.

Gdyby jednak czysto teoretycznie, przyjąć za stroną powodową, że w niniejszej sprawie mielibyśmy do czynienia z umową o dzieło, a co za tym idzie zastosowanie znajdowałby 2-letni termin przedawnienia liczony od dnia „oddania robót” przez Wykonawcę, to za początkową datę biegu terminu przedawnienia uznać należałoby 09 czerwca 2014 r., tj. dzień uznania za zakończone całości robót przez Inżyniera Kontraktu w ostatnim Świadectwie Przejęcia Robót nr (...) z dnia 20 czerwca 2014 r. (vide: świadectwo przejęcia – k. 2673)

W świetle zapisów subklauzuli 10.1 Warunków Kontraktu, Wykonawca występuje do Inżyniera o wydanie Świadectwa Przejęcia nie wcześniej niż 14 dni przed tym, kiedy Roboty będą w opinii Wykonawcy ukończone i gotowe do przejęcia. W Świadectwie Przejęcia, Inżynier wskazuje natomiast datę, z którą roboty zostały ukończone zgodnie z Kontraktem, „pomijając wszelką drobną zaległą pracę i wady, nie mające w istocie wpływu na użycie robót do przeznaczonego im celu”. Oczywistym jest więc, że to właśnie termin wskazany w ostatnim Świadectwie Przejęcia Robót uznać należy za datę, z którą Wykonawca oddaje Zamawiającemu wykonane roboty, z przekonaniem o prawidłowości ich wykonania.

O ocenie Sądu nie ma podstaw do uznania, że za termin oddania robót uznać należy datę wskazaną w Świadectwie Wykonania. W świetle zapisów subklauzuli 11.9, wystawienie Świadectwa Wykonania stanowi bowiem jedynie o pełnej akceptacji wykonanych robót przez Zamawiającego. Tak więc należy odróżnić pojęcie „oddania robót” leżącego po stronie Wykonawcy i pojęcie „akceptacji robót” przez Zamawiającego. Wystawienie Świadectwa Wykonania następuje bowiem dopiero po usunięciu przez Wykonawcę wszelkich wad czy usterek robót, w okresie gwarancji jakości robót, który rozpoczyna swój bieg właśnie od momentu przejęcia robót, tj. oddania ich przez Wykonawcę. Wystawienie Świadectwa Wykonania stanowi więc o ostatecznym uznaniu prawidłowości wykonania przez Wykonawcę zobowiązania Kontraktowego (tj. o jego akceptacji wykonanych robót). Zaznaczyć także należy, że żaden przepis prawa nie wiąże z datą zakończenia realizacji Kontraktu początku biegu przedawnienia roszczeń którejkolwiek ze stron umowy o roboty budowlane. W przedmiotowym kontrakcie nie mamy też do czynienia z pojęciem „zakończenia realizacji Kontraktu”, istnieje jedynie pojęcie upływu Czasu na Ukończenie (okresu w jakim Wykonawca powinien Roboty zrealizować i oddać). Dodać również należy, że Świadectwo Wykonania nie zwalnia stron z zobowiązań, które do dnia wystawienia tego Świadectwa nie zostały wykonane. Nie ma to żadnego związku z początkiem okresu przedawnienia. Nie stanowi to również „początku odpowiedzialności stron za niewykonanie zobowiązań z Kontraktu”. Wystawienie lub nie wystawienie Świadectwa Wykonania czy Ostatecznego Świadectwa Płatności nie ma żadnego związku z powstaniem, wymagalnością i przedawnianiem się roszczeń Wykonawcy z tytułu poniesionych kosztów prac dodatkowych. Poza tym okres związany z wystawianiem Świadectwa Wykonania przez Inżyniera i Rozliczenia Końcowego przez Wykonawcę, uzależniony był od usunięcia wad w robotach Wykonawcy. Zatem to sam Wykonawca po przejęciu Robót w dniu 09 czerwca 2014 r. stwarzał stan faktyczny dla możliwości wystawiania kolejnych dokumentów kontraktowych. Dopóki usuwał wady w Robotach, dopóty zwolnienie go z zobowiązań nie było możliwe. Niedopuszczalne zaś byłoby, aby Wykonawca sam sobie wydłużał okres przedawnienia, zwlekając z oddaniem Robót bez wad, a następnie z usunięciem wad. Takie zachowanie Wykonawcy nie zasługiwałoby na akceptację i niewątpliwie stanowiłoby nadużycie prawa.

Tak więc nawet przyjmując dwuletni okres przedawnienia liczony od daty oddania robót przez Wykonawcę, oczywistym jest, że roszczenia powoda również uległyby przedawnieniu z upływem dnia 09 czerwca 2016 r. (dwa lata liczone od 09 czerwca 2014 r.).

W ocenie Sądu wykonawca otrzymując Przejściowe Świadectwa Płatności uzyskiwał wiedzę czy jego roszczenia (objęte wnioskiem o wystawienie PŚP) były wówczas ujęte w PŚP czy nie. Ponadto Wykonawca otrzymywał odrębne stanowisko Inżyniera i Zamawiającego odmawiające płatności za dane roszczenia w trybie kontraktowym. Zgodnie z Subklauzulą 20.1 i 14.7 Warunków Kontraktu roszczenia Wykonawcy - o ile były uznawane - stawały się częścią PŚP i były ujmowane na fakturze Wykonawcy. Roszczenia nie uznawane nie były uwzględniane w PŚP i na fakturze Wykonawcy,

Tutejszy Sąd nie znalazł także żadnych podstaw do uznania, że dopiero wystawienie przez Wykonawcę Rozliczenia Ostatecznego lub jego uzgodnienia przez Kierownika Projektu, czy też wystawienie Ostatecznego Świadectwa Płatności, warunkowało możliwość wystąpienia przez powoda z roszczeniami ujętymi w pozwie na drogę sądową. Ani wystawienie Rozliczenia Końcowego przez Wykonawcę, ani jakiekolwiek inne kwestie, nie były istotne dla powstania jego roszczeń i możliwości ich dochodzenia przed Sądem. Samo zaś Ostateczne Świadectwo Płatności pokazuje po prostu saldo kontraktu, po zestawieniu wcześniejszych Przejściowych Świadectw Płatności i niczego w zakresie roszczeń Wykonawcy dochodzonych na podstawie Subklauzuli 20.1 nie zmienia.

Do roszczeń Wykonawcy z tytułu jakiejkolwiek dodatkowej płatności w związku z Kontraktem odnosiła się Klauzula 20.1 zobowiązująca Wykonawcę do powiadomienia Inżyniera o wydarzeniu lub okoliczności powodującej roszczenia w terminie nie później niż 28 dni po tym kiedy Wykonawca dowiedział się lub powinien się dowiedzieć o tym wydarzeniu lub okoliczności oraz do tego, aby w ciągu 42 dni po tym, kiedy Wykonawca dowiedział się (lub powinien był się dowiedzieć) o wydarzeniu lub okoliczności, która dała powód do roszczenia, lub w ciągu takiego innego okresu, jaki może być zaproponowany przez Wykonawcę i zaaprobowany przez Inżyniera przesłać Inżynierowi pełne szczegółowe roszczenie zawierające szczegółowe informacje uzasadniające podstawę wysunięcia takiego roszczenia oraz żądanego przedłużenia czasu i/lub dodatkowej płatności, z zastrzeżeniem, że jeżeli wydarzenie lub okoliczność powodująca to roszczenie ma skutek ciągły to: pełne szczegółowe roszczenie będzie uważane za przejściowe; wykonawca będzie w miesięcznych przedziałach czasowych przesyłał dalsze roszczenia przejściowe podające skumulowane opóźnienie i/lub kwotę roszczenia oraz takie dalsze dodatkowe szczegółowe informacje, jakich Inżynier może rozsądnie wymagać, oraz Wykonawca prześle ostateczne roszczenie w ciągu 28 dni od ustania skutków wynikających z takiego wydarzenia lub okoliczności lub w ciągu takiego innego okresu, jaki może być zaproponowany przez Wykonawcę i zatwierdzony przez Inżyniera, a Inżynier co do zasady winien odpowiedzieć w ciągu 42 dni od otrzymania roszczenia lub jakichkolwiek dalszych szczegółowych informacji lub w ciągu takiego innego okresu, jaki może być zaproponowany przez Inżyniera i zaaprobowany przez Wykonawcę, zatwierdzeniem ich lub odrzuceniem roszczeń Wykonawcy. Świadectwo Przejęcia Robót nr (...) zostało wystawione w dniu 20 czerwca 2014 r., zaświadczając, że roboty zostały zasadniczo ukończone zgodnie z Subklauzulą 10.1 (stosownie do której Przejęcie Robót następuje kiedy Roboty zostaną ukończone zgodnie z Kontraktem) i uznając je za ukończone na dzień 9 czerwca 2014 r. Zauważyć należy, iż zgodnie z powyższą procedurą, w toku realizacji Kontraktu miało miejsce żądanie przez powoda zapłaty dodatkowych roszczeń, które były rozpatrywane przez Inżyniera Kontraktu i co do których udzielał on powódce odpowiedzi. Niewątpliwie więc, już wtedy powód, po wystawieniu w dniu 5 grudnia 2013r. Przejściowego Świadectwa Płatności nr (...) i wydaniu czwartego określenia w przedmiocie złożonego roszczenia, wobec negatywnego stanowiska pozwanego (odrzucenie roszczenia) miał świadomość stanowiska Zamawiającego, co do braku uwzględnienia jakichkolwiek nowych zgłaszanych roszczeń związanych z pracami dodatkowymi. Powód mógł więc bezzwłocznie po odmowie ich uznania w przewidzianym w umowie trybie wystąpić z pozwem obejmującym roszczenia nieuwzględnione przez pozwanego, bądź wystąpić z pozwem o ustalenie, że przysługuje mu prawo do rozliczenia tych kosztów, w razie przyjęcia przez niego, że do czasu ostatecznego rozliczenia kontraktu nie może dochodzić należnych mu w tym zakresie świadczeń, co przerwałoby bieg terminu przedawnienia i zabezpieczyłoby jego interesy majątkowe. Dalsza korespondencja między stronami dotycząca roszczeń nie wpływa na terminy przedawnienia roszczeń Wykonawcy. Fakt, że Wykonawca wielokrotnie ponawiał swoje roszczenia i nie chciał pogodzić się z ich odrzuceniem, a Zamawiający kilkukrotnie odpisywał Wykonawcy wskazując na brak uznania roszczeń, nie zmienia niczego w kontekście przedawnienia roszczeń Wykonawcy. Jeżeli roszczenie powoda zostałoby zaakceptowane i uwzględnione w PŚP to termin wymagalności przypadłby na datę wymagalności faktury obejmującej dane PŚP. Jeśli zaś określone koszty nie zostały uznane do płatności w ramach PŚP, to Warunki Kontraktu nie zmieniają ogólnych zasad wymagalności roszczenia takich kosztów. Zastosowanie znajdą zatem ogólne zasady wymagalności roszczeń, których termin nie wynika z treści stosunku zobowiązaniowego. W konsekwencji dla roszczeń objętych pozwem, nie ujętych w płatności w ramach poszczególnych PŚP, termin wymagalności wynika z art. 455 k.c. w zw. z art. 120 § 1 k.c. Roszczenia te są wymagalne niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do spełnienia świadczenia. Jeśli takiego wezwania nie było, to należy ustalić najwcześniejszy moment, gdy mogło zostać dokonane. Przyjmując więc, że Zamawiający był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za roboty dodatkowe, należy uznać, że bieg przedawnienia tych roszczeń rozpoczął się najpóźniej z upływem terminu płatności ostatniej faktury VAT nr (...)z dnia 9 grudnia 2013 r tj. 30 stycznia 2014 r. Wykonawca będąc więc profesjonalnym uczestnikiem rynku chcąc się uchylić od zarzutu przedawnienia swoich roszczeń powinien był wystąpić z pozwem w ciągu 3 lat od dnia ich wymagalności.

Uzupełniająco należy dodać, że nawet gdyby przyjąć, że powód ostatecznie dowiedział się o wysokości poniesionych przez siebie kosztów robót dodatkowych dopiero z chwilą faktycznego oddania wykonanych robót Zamawiającemu (tj. 09 czerwca 2014 r. zgodnie z Świadectwem przejęcia nr (...)), to zdaniem Sądu powodowa spółka mogła oszacować owe dodatkowe koszty poniesione na skutek przedłużenia czasu realizacji Kontraktu i wezwać pozwanego do ich zwrotu – najpóźniej w dniu 01 lipca 2014 r. (art. 120 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.). Bieg przedawnienia roszczenia odszkodowawczego powódki o zwrot tych kosztów należałoby zatem w tym wypadku liczyć najpóźniej od tej daty, co oznacza, że trzyletni termin przedawnienia i w tym przypadku upłynąłby przed wniesieniem pozwu (z dniem 01 lipca 2017 r.).

Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia jest wystarczające do oddalenia powództwa bez potrzeby ustalenia czy zachodzą wszystkie inne przesłanki prawnomaterialne uzasadniające jego uwzględnienie. W świetle powyższego - wobec skutecznego podniesienia przez pozwanego zarzutu przedawnienia - powództwo w niniejszej sprawie podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt 2. sentencji wyroku kierując się treścią art. 98 § 1 i § 1(1) kpc. Na zasądzoną kwotę złożyły się: koszty zastępstwa procesowego na rzecz Prokuratorii Generalnej RP (art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej) w wysokości 25.000 zł wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (ustalone w oparciu o treść § 2 pkt 9 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych).

Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska