Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 listopada 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa wzajemnego Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W. przeciwko T. B.

o zapłatę

1.  odmawia odrzucenia pozwu wzajemnego;

2.  umarza powstępowanie w części, tj. co do kwoty 3.092.975,91 (trzy miliony dziewięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset siedemdziesiąt pięć i 91/100) złotych, wobec cofnięcia powództwa w tym zakresie;

3.  oddala powództwo wzajemne w pozostałym zakresie;

4.  odstępuje od obciążania powoda wzajemnego Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W. kosztami postępowania na rzecz pozwanego wzajemnego T. B.;

5.  ustala, że powód wzajemny Stowarzyszenie (...) z siedzibą w W. i pozwany wzajemny T. B. ponoszą koszty postępowania w zakresie wynagrodzenia biegłych po 50%, pozostawiając jednocześnie ich szczegółowe rozliczenie Referendarzowi sądowemu.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE WYROKU

w zakresie powództwa wzajemnego

Pozwem wzajemnym z dnia 09 września 2002 r. (data prezentaty biura podawczego) powód wzajemny Stowarzyszenie (...) wniosło o zasądzenie od pozwanego wzajemnego T. B. kwoty 2.323.480,59 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 01 stycznia 2001 r. do dnia zapłaty. Ponadto powód wzajemny wniósł o zasądzenie od pozwanego wzajemnego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód wzajemny stwierdził, że pozwany wzajemny zawarł z nim w 1997 r. kilka umów jednorazowych na określone nakłady nośników, z należnościami dla autorów płatnymi z góry, a w dniu 28 stycznia 1998 r. strony zawarły tzw. „stałą” umowę licencyjną, dającą producentowi fonograficznemu możliwość okresowego rozliczania się ze sprzedanych nośników z utworami. Zaznaczył przy tym, że pozwany wzajemny, mimo wielokrotnych wezwań ze strony powoda wzajemnego, nie wywiązywał się z obowiązków wynikających z tej ostatniej umowy wobec czego doszło do jej wypowiedzenia. Powód wzajemny zaznaczył również, że wobec dużego zapasu wyprodukowanych nośników z utworami z repertuaru (...)’u zgodził się na podpisanie w dniu 13 sierpnia 1999 roku porozumienia, regulującego rozłożenie na dogodne dla pozwanego wzajemnego raty spłaty należnych autorom wynagrodzeń. Podkreślono przy tym, iż pomimo wielokrotnych monitów, pozwany wzajemny nie wywiązał się z porozumienia, kontynuując sprzedaż nośników z utworami z repertuaru (...) wbrew postanowieniu § 3 porozumienia. Wobec uporczywego naruszania przez pozwanego wzajemnego praw autorskich reprezentowanych przez (...) twórców, powód wzajemny był zmuszony powiadomić organy ścigania, co spowodowało wniesienie przeciwko pozwanemu wzajemnemu aktu oskarżenia. Powód wzajemny wyjaśnił ponadto, iż pozwany wzajemny zaniżał nakłady, nie płacąc następnie wynagrodzeń albo płacił w znacznie zaniżonej wysokości. Powód wzajemny podkreślił także, że samo zgłoszenie utworów do (...)’u nie oznaczało uzyskania licencji na zwielokrotnienie utworów na nośnikach. Wskazał, że zgodnie z art. 17 i art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji (m.in. utrwalenie, zwielokrotnianie określoną techniką i wprowadzenie do obrotu) oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Zdaniem powoda wzajemnego oczywistym jest, że każdy producent fonograficzny musi uzyskać zgodę na utrwalenie utworu i jego zwielokrotnienie na nośnikach przed przystąpieniem do eksploatacji, a uprawnienia twórców wykonywane są przez powoda wzajemnego. Powód wzajemny stwierdził przy tym, że jako organizacja zbiorowo zarządzająca prawami autorskimi stosował wobec pozwanego wzajemnego analogiczne stawki wynagrodzeń, jak wobec innych producentów fonograficznych i stawki te oparte są na stawkach stosowanych przez zagraniczne związki chroniące prawa autorskie w zakresie nagrań mechanicznych, zrzeszone w organizacji (...), zaś stosowane zaś przez (...) stawki zostały zatwierdzone przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją z 5 maja 2000 roku.

Wyjaśniono ponadto, iż pozwany wzajemny przekazał (...) z tytułu wszystkich umów zawartych od 1997 roku, łącznie z porozumieniem z 1999 roku, jedynie (...) zł, gdzie tymczasem już w sierpniu 1999 roku zostało między stronami ustalone, że zadłużenie powoda wynosi co najmniej (...) zł, co znalazło odzwierciedlenie w porozumieniu z 13 sierpnia 1999 roku. Po przeprowadzeniu kontroli w magazynie powoda w listopadzie-grudniu 2000 roku okazało się natomiast, że niezapłacone przez powoda wynagrodzenia dla autorów reprezentowanych przez (...) wynosi co najmniej (...)zł.

Powód wzajemny wyjaśnił, iż przedmiotowym pozwem dochodzi zapłaty na rzecz reprezentowanych przez siebie autorów pozostałej kwoty, tj. (...) zł z ustawowymi odsetkami ((...))( odpowiedź na pozew/pozew wzajemny – k. 286-292).

W odpowiedzi na pozew wzajemny złożonej w dniu 15 maja 2003 roku (data prezentaty, k. 350) pozwany wzajemny T. B. wzniósł o oddalenie powództwa wzajemnego, jako bezzasadnego.

W uzasadnieniu pozwany wzajemny kwestionując żądanie pozwu wzajemnego i wskazaną przez powoda wzajemnego argumentację podniósł, iż powód wzajemny nadużywa pozycji monopolisty w branży fonograficznej. Zdaniem pozwanego wzajemnego, (...) uzurpuje sobie prawo do dowolnej, zależnej od okoliczności i potrzeby wykładni przepisów prawa. Zdaniem pozwanego wzajemnego powód wzajemny w nieprawidłowy sposób powołuje się na art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zdaniem pozwanego wzajemnego przepis ten dotyczy komercyjnego korzystania z utworu (zakładającego zysk z korzystania). Podniesiono ponadto, iż pozwany wzajemny zgłaszał powodowi wzajemnemu wszystko co produkował czy wznawiał, zaś powód wzajemny – wbrew obowiązkowi – umowy nie sporządzał, a nawet nie informował o wystąpieniu powodów do odmowy zawarcia umowy. Pozwany wzajemny wskazał ponadto na brak respektowania przez powoda wzajemnego odrębności pomiędzy firmą (...), a (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. ( pismo, k. 350-360).

Pismem procesowym z dnia 07 stycznia 2005 r. powód wzajemny rozszerzył powództwo wzajemne wnosząc o zasądzenie (zamiast kwoty 2.323.480,59 zł) kwoty 3.153.611,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2001 r. Jednocześnie powód wzajemny podtrzymał wniosek o zasądzenie od pozwanego wzajemnego kosztów procesu. ( pismo procesowe – rozszerzenie powództwa k. 599 – 615)

Pismem procesowym złożonym w dniu 14 października 2005 r. powód wzajemny rozszerzył powództwo wzajemne wnosząc o zasądzenie (zamiast kwoty 3.153.611,00 zł) kwoty 3.972.058,68 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2001 r. Jednocześnie powód wzajemny wyjaśnił, że z jego wyliczeń wynika, że za wyprodukowane przez pozwanego wzajemnego płyty CD z utworami z repertuaru (...) wynagrodzenie liczone według stawki minimalnej 1 zł za nośnik wynosi (...)zł. Powód wzajemny wyjaśnił, że kwotę tą pomniejszył o kwotę objętą porozumieniem z dnia 13 sierpnia 1999 r. tj. 2.000.000,00 zł, zaznaczając, że do kwoty należnej za płyty ((...) zł) dodał kwotę należności za kasety tj. (...) zł. ( pismo procesowe – rozszerzenie powództwa k. 762 – 779)

Pismem procesowym złożonym na rozprawie w dniu 22 maja 2006 r. powód wzajemny rozszerzyłpowództwowzajemne wnosząc (zamiast kwoty(...) zł) o zasądzenie kwoty (...) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2001 r. Jednocześnie powód wzajemny wyjaśnił, że powyższa kwota wynika z dokonanej przez powoda wzajemnego korekty rozliczenia wyprodukowanych przez pozwanego wzajemnego nośników z repertuarem (...) ( pismo procesowe – rozszerzenie powództwa, k. 1338-1339)

Pismem procesowym złożonym na rozprawie w dniu 11 września 2006 r. powód wzajemny rozszerzyłpowództwowzajemne wnosząc (zamiast kwoty 4.006.810,68 zł) o zasądzenie kwoty 4.177.722,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2001 r. Jednocześnie powód wzajemny wyjaśnił, że powyższa kwota wynika z podanych przez pozwanego wzajemnego (załącznik nr 43 do pisma procesowego z 4 czerwca 2006 r. złożonego w sprawie toczącej się pod sygnaturą I C 271/06) nakładów części nośników objętych pozwem wzajemnym, które są wyższe od nakładów ustalonych przez powoda wzajemnego ustalonych w oparciu o inne dokumenty. (pismo procesowe – rozszerzenie powództwa, k. 1427-1428)

Pismem procesowym z złożonym w dniu 17 marca 2009 r.. powód wzajemny rozszerzyłpowództwowzajemne wnosząc (zamiast kwoty 4.177.722,00 zł) o zasądzenie kwoty 10.659.045,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwanemu wzajemnemu niniejszego pisma do dnia zapłaty. Ponadto powód wzajemny wniósł o zasądzenie od pozwanego wzajemnego kwoty odsetek ustawowych od kwoty 1.850.000,00 zł za okres od 12 marca 2006 r. do dnia zapłaty. Powód wzajemny wyjaśnił, że w związku z otrzymaną opinią biegłej dotyczącej wyliczenia wynagrodzeń autorskich za płyty kompaktowe wyprodukowane do listopada 2000 r., powód wzajemny dochodzi kwoty 10.659.045,80 zł na którą składają się kwoty:

1)  (...) zł (z tytułu wynagrodzeń należnych za płyty wyprodukowane do 30 czerwca 1999 r.;

2)  Kwota (...) zł stanowiąca wynagrodzenie autorskie w potrójnej wysokości za płyty wyprodukowane w okresie od 1 lipca 1999 r. do listopada 2000 r.;

3)  Skapitalizowane odsetki w łącznej wysokości 2. 437.929,19 zł

( pismo procesowe powoda wzajemnego k. 2075-2078)

Pismem procesowym z dnia 02 lutego 2016 r. (data stempla pocztowego, k. 5451 ) powód wzajemny zmodyfikowałpowództwo, wnosząc na podstawie art. 79 ust 2 prawa autorskiego i prawach pokrewnych, niezależnie od żądania zasądzenia wielokrotności wynagrodzenia z tytułu naruszenia praw autorskich, również podania do publicznej wiadomości całości orzeczenia wydanego w niniejszej sprawie poprzez opublikowanie tego orzeczenia na stronie internetowej powoda wzajemnego. ( pismo procesowe – modyfikacja powództwa – k. 5440-5447).

Pismem procesowym z dnia 14 września 2017 r. (pismo datowane na dzień 31 sierpnia 2017 r. , data stempla pocztowego, k. 6733) powód wzajemny zmodyfikował powództwo wzajemne w ten sposób, że cofnął powództwo co do kwoty 3.092.975,91 zł i w tym zakresie zrzekł się roszczenia.

W uzasadnieniu wskazano, że opierając się na wyliczeniach dokonanych przez biegłą U. P. w opinii z dnia 02 lutego 2009 r. wysokość powództwa określono na kwotę 10.659.045,80 zł, w tym należność z tytułu wynagrodzeń autorskich za płyty CD wyprodukowane przed dniem 30 czerwca 1999 r. na kwotę (...) zł, należność za płyty CD wyprodukowane po dniu 30 czerwca 1999 r. w wysokości potrójnego wynagrodzenia na kwotę (...) zł ((...) zł x 3). Jednocześnie powód wzajemny wyjaśnił, że zmiana powództwa była od niego niezależna i konieczna z uwagi na treść opinii uzupełniającej z dnia 15 października 2010 r. biegłej U. P.. Jednocześnie wyjaśniono, że w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015 r. (sygn. akt SK 32/14) został zmodyfikowany art.79 ust. 1 pkt 3 upapp i obecnie za bezumowne wykorzystanie utworów - nawet w razie zawinionego działania - można dochodzić jedynie dwukrotności, a nie trzykrotności wynagrodzenia. Powód wzajemny zaznaczył przy tym, że dla uproszczenia - modyfikując powództwo - przyjął, że nośniki w chwili ich zabezpieczenia w postępowaniu karnym stanowiły własność pozwanego wzajemnego, jak też przyjęto, że połowa z nośników, co do których Sąd orzekł przepadek została wyprodukowana w okresie do 30 czerwca 1999 r., a pozostałe po 30 czerwca 1999 r. W związku z powyższym powód wzajemny stwierdził, że dochodzi od pozwanego wzajemnego następujących należności:

⚫

kwotę (...) zł, stanowiącą należność za płyty CD i kasety MC z utworami z repertuaru powoda wzajemnego wyprodukowane przez pozwanego wzajemnego do dnia 30.06.1999 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

kwotę (...) zł, stanowiącą należność za płyty CD i kasety MC z utworami z repertuaru powoda wzajemnego wyprodukowane po dniu 30.06.1999 r., wyliczoną w podwójnej wysokości wynagrodzenia, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

kwotę 1.719.550,70 zł stanowiącą skapitalizowane odsetki od kwoty 2.323.480,59 zł za okres od 1.02.2003 r. do 8.03.2009 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

kwotę 397.450,51 zł, stanowiącą skapitalizowane odsetki od kwoty 830.130,41 zł za okres od 1.03.2005 r. do 8.03.2009 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

kwotę 310.718,62 zł stanowiącą skapitalizowane odsetki od kwoty 818.447,68 zł za okres od 1.12.2005 r. do 8.03.2009 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

kwotę 10.209,36 zł stanowiącą skapitalizowane odsetki od kwoty 32.633,47 zł za okres od 1.07.2006 r. do 8.03.2009 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

kwota 551.992,53 zł, stanowiąca skapitalizowane odsetki od kwoty 1.585.000,00 zł za okres od 12.03.2006 r. do 11.03.2009 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

⚫

odsetki od kwoty 1.585.000,00 zł za okres od 12.03.2009 r. do dnia zapłaty.

Podniesiono ponadto, iż prowadzona przez pozwanego wzajemnego dokumentacja nie pozwala ustalić zrealizowanej produkcji nośników z repertuaru (...), jak i sprzedaży nośników, w tym na ustalenie czy sprzedaż nastąpiła w okresie posiadania przez pozwanego wzajemnego ważnej licencji. Zdaniem powoda wzajemnego niezwykle trudne jest także ustalenie, czy i które z nośników zabezpieczonych w sprawie o sygn. XIIK 2/12 stanowiły własność pozwanego wzajemnego, a które zostały sprzedane do (...) sp. z o.o. Zaznaczono – iż dla uproszczenia – modyfikując powództwo powód wzajemny przyjął, że zabezpieczone nośniki w chwili ich zabezpieczenia stanowiły własność pozwanego wzajemnego. Powód wzajemny przyjął ponadto, iż połowa nośników, co do których Sąd orzekł przepadek została wyprodukowana w okresie do 30 czerwca 1999 roku, a pozostałe po 30 czerwca 1999 r. W dalszej kolejności powód wzajemny wyjaśnił, że co najmniej 30% nośników wyprodukowanych w okresie do 30.06.1999 r. należy uznać za wyprodukowane nielegalnie i za te nośniki dochodzona jest należność w podwójnej wysokości ( pismo procesowe k. 6611-6652)

Pozwany wzajemny T. B. w kolejnych pismach procesowych wnosił o oddalenie powództwa wzajemnego podnosząc szereg argumentów, w tym brak legitymacji procesowej po stronie powoda wzajemnego. Zdaniem pozwanego wzajemnego nie może być tak, że z abstrakcyjnego upoważnienia do działania na określonych polach eksploatacji organizacja wywodziła uprawnienie do dochodzenia roszczeń do konkretnego utworu, bez wykazania iż prawo do zarządzania nim zostało jej rzeczywiści powierzone. Pozwany zakwestionował ponadto wysokość pobieranych przez powoda wzajemnego stawek, podnosząc iż zostały one narzucone, albowiem są oparte na praktykach monopolistycznych powoda wzajemnego. Podnoszono ponadto, iż wobec prawomocnego orzeczenia przepadku nośników uznać należy, iż pozwany wzajemny nie osiągnął żadnego zysku w rozumieniu art. 110 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jak też nie korzystał w jakimkolwiek zakresie z tych utworów od dnia zakazania przez (...), a zatem wynagrodzenie należne powodowi wzajemnemu jest równe „zero”. Jednocześnie podniesiono, iż powód wzajemny – pomimo obowiązku - nigdy nie przedstawił pozwanemu wzajemnemu informacji na jakie nośniki (utwory) została zarachowana wpłata kwoty (...) złotych. W ocenie pozwanego wzajemnego ma on nadpłatę w stosunku do (...), albowiem uiścił na rzecz powoda wzajemnego wynagrodzenie za korzystanie z całej produkcji w wysokości (...) sztuk, a repertuarem Stowarzyszenia było objęte jedynie (...) sztuk. Pozwany wzajemny podniósł ponadto zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia.

W toku postępowania pozwany wzajemny kilkukrotnie wnosił o odrzucenie pozwu wzajemnego, powołując się początkowo na toczące się pomiędzy stronami postępowanie w sprawie o sygn. akt I C 271/06, a następnie zarzut ten wywodził z zawartego pomiędzy stronami porozumienia, w oparciu o które został wydany tytuł wykonawczy, uchylony następnie częściowo z toku toczących się pomiędzy stronami postępowań. (k. 1752, 1890-1891, 1910-1916, k. 2162-2165, 2839-2845, 2974-2981, 7533-7537)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 18 marca 2013 roku tut. Sąd oddalił wniosek pozwanego o odrzucenie pozwu wzajemnego (k . 3470)

Do czasu zamknięcia rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. B. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) polegającą m.in. na dokonywaniu nagrań dźwiękowych i zwielokrotnianiu na kasetach magnetofonowych i na płytach CD utworów muzycznych oraz wprowadzaniu ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium Polski. W ramach prowadzonej działalności T. B. wydawał wydawnictwa prasowe, do których załączał płyty CD zawierające utwory muzyczne.

T. B. posiadał ponadto udziały w (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (zwanej dalej „Spółką”), w której był Członkiem Zarządu.

Pomiędzy (...) T. B. i (...) sp. z o.o. istniała ścisła współpraca polegająca m.in. na zleceniu Spółce tłoczenia płyt CD oraz kolportażu wydawnictw prasowych, do których dołączane były płyty CD.

Stowarzyszenie (...) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi twórców (dalej, jako „Stowarzyszenie lub (...)

W dniu 28 listopada 1996 r. pomiędzy (...), a (...) sp. z o.o. została zawarta umowa zezwalająca Spółce na reprodukcję nośników dźwięku na zlecenie podmiotów trzecich za zwolnieniem z obowiązku uiszczenia opłat, pod warunkiem sprawdzenia, czy zlecający reprodukcję podmiot trzeci dysponuje odpowiednią licencją otrzymaną od (...) oraz przekazywania do (...) listy zleceniodawców.

Dowód: umowa, k. 1092 – 1093; faktury, k. 2735 – 2780; przesłuchanie T. B., k. 7310 – 7313, 7332 – 7334, 7394 - 7396; umowy o kolportaż, k. 3490 – 3504

Umową licencyjną numer 75/97 zawartą 14 lutego 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie 1.000 egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 11% od ceny zbytu nośnika wynoszącej (...) zł za każdy egzemplarz.

Dowód: umowa, k. 2562

Umową licencyjną numer (...)zawartą 10 lipca 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 10,359% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...) i 11,894% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), wynoszącymi 1 zł za każdy egzemplarz.

Dowód: umowa, k. 30

Umową licencyjną numer (...) z dnia 21 lipca 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 10,359% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), 11,894% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...)10,360% ceny nośnika wydanego pod numerem (...) i 11% ceny nośnika wydanego pod numerem (...), wynoszącymi 9 zł za każdy egzemplarz. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 marca 1998 r.

Dowód: umowa, k. 35 – 37; pisma, k. 33 – 34

Umową licencyjną numer (...) zawartą w dniu 01 września 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 12,495% od ceny zbytu nośnika wynoszącej 1 zł za każdy egzemplarz. Umowa ta obejmowała fonogramy zarejestrowane przed 1974 r. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 marca 1998 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 24 – 25

Umową licencyjną numer (...) zawartą w dniu 09 września 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 10,359% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...) i 11,894% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), wynoszącymi 1 zł za każdy egzemplarz. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 stycznia 1998 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 27 – 28

Umową licencyjną numer (...) zawartą w dniu 26 września 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 10,360% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...) i 11% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), wynoszącymi 1 zł za każdy egzemplarz. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 grudnia 1997 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 233 – 234

Umową licencyjną numer (...) zawartą w dniu 03 grudnia 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 5,784% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...) i 11% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), wynoszącymi 10 zł za każdy egzemplarz. Umowa została zawarta do dnia 31 grudnia 1998 r.

Dowód: umowa, k. 2563

Umową licencyjną numer (...) zawartą dnia 08 grudnia 1997 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników. Strony postanowiły, że licencja jest ważna dopiero z chwilą otrzymania przez (...) wynagrodzenia określonego w umowie. Strony określiły wynagrodzenie według stawki 1,686% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), 3,115% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...) i 9,514% od ceny zbytu nośnika wydanego pod numerem (...), wynoszącymi 10 zł za każdy egzemplarz nośników wydawnictw o numerach katalogowych (...) i (...) oraz 7 zł za każdy egzemplarz nośnika wydawnictwa o numerze katalogowym (...). Umowa została zawarta do dnia 30 czerwca 1998 r.

Dowód: umowa, k. 2564

W dniu 28 stycznia 1998 r. pomiędzy (...), a T. B. została zawarta umowa fonograficzna, na podstawie której (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonywanie nagrań dźwiękowych utworów z repertuaru (...), zwielokrotnianie ich na płytach, taśmach i kasetach, produkowanie ich wyłącznie w formie dźwiękowej oraz wprowadzenie do obrotu w celu ich sprzedaży. Strony zastrzegły prawo (...)u do odmówienia zgody w wyjątkowych wypadkach i z uzasadnionych powodów, na zwielokrotnienie poszczególnych utworów, przy czym odmowa zgody miała zostać wyrażona na piśmie pod rygorem nieważności. T. B. zobowiązał się do zawiadomienia (...)u o planowanym nagraniu listem poleconym lub osobiście na 30 dni przed przystąpieniem do nagrania. Matryce nagrań oraz nośniki dźwięku legalnie wykorzystane przez T. B. w oparciu o dotychczas zawarte umowy miały podlegać postanowieniom zawieranej umowy. T. B. miał płacić (...) za każdy nośnik zawierający jeden lub więcej utworów chronionych przez Stowarzyszenie opłatę według stawki licencyjnej w wysokości 11% ceny zbytu nośnika opublikowanej w katalogu T. B. w dniu wydania nośników z magazynu. T. B. przysługiwała bonifikata w wysokości 10% od ceny zbytu nośnika dźwięku z tytułu kosztów poniesionych na okładki najwyższej jakości oraz 6% rabatu z tytułu sprzedaży hurtowej. W przypadku nośników sprzedawanych łącznie z czasopismami pełna stawka opłat wynosi 8% połowy ceny detalicznej kompletu przy jednym nośniku oraz ¾ ceny detalicznej kompletu przy dwóch nośnikach. T. B. przysługiwała bonifikata w wysokości 7,5% ceny detalicznej kompletu z tytułu kosztów poniesionych na okładki najwyższej jakości. Naliczona przez (...) stawka licencyjna mogła ulec zmianie. W takim przypadku tantiemy miały zostać obliczone ponownie na podstawie nowej stawki. Tantiemy minimalne na poszczególne rodzaje nośników miały być ustalane co roku pomiędzy (...), a Krajową Grupą (...). W razie niewywiązania się przez T. B. z postanowień umowy, w szczególności: niewykazania w zgłoszeniach wszystkich utworów, które zostały wykorzystane na nośnikach dźwięku, naruszenia zobowiązania związanego z usługową produkcją na rzecz osób trzecich bądź dotyczącego udostępnienia własnych matryc osobom trzecim, nieumieszczania na opakowaniach lub etykietach pełnych tytułów utworów oraz imion i nazwisk autorów, a także nazw wydawców będących właścicielami praw do nagrania, nieregulowania w terminie należności na rzecz (...), uniemożliwienie lub utrudnienie przeprowadzenia kontroli przez (...) oraz niedopełnienia obowiązków w terminie 15 dnia od otrzymania wezwania do należytego wykonania umowy (...) przysługiwało prawo do żądania natychmiastowego uregulowania należności obejmujących także nośniki dźwięku pozostające w magazynach (...) i rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym. Umowa weszła w życie z dniem 01 stycznia 1998 r. i została zawarta na czas nieoznaczony, z możliwością rozwiązania przez każdą ze stron za trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Zmiany umowy wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności. Strony postanowiły, że umowa nie ma zastosowania do nakładów nośników dźwięku objętych umowami licencyjnymi (...).

Zgodnie z aneksem numer 1 do umowy z dnia 15 czerwca 1998 r. T. B. zobowiązany był zgłosić (...) przed przystąpieniem do produkcji nośników - wykazy utworów, które nagrywa lub które chce zwielokrotnić. Strony ustaliły ponadto, że gdyby tantiemy umowne były niższe od ustalonych tantiem minimalnych, T. B. miał zapłacić opłatę w wysokości tantiem minimalnych, o których wysokości (...) miał go informować. Aneks miał obowiązywać w odniesieniu do nośników wprowadzonych do obrotu po 1 stycznia 1998 r. z wyłączeniem uregulowania dotyczącego stawek minimalnych.

O zawarcia analogicznej umowy ubiegał się (...) Sp. z o.o.

Dowód: umowa, k. 40 – 44; aneks, k. 53 – 54, pismo, k. 1011

W czerwcu 1998 r. (...) przesłał T. B. tabelę tantiem minimalnych.

Dowód: pismo, k. 46 – 47

W piśmie datowanym na dzień 29 czerwca 1998 r. (...) przesłał dwa egzemplarze umowy licencyjnej nr (...) stanowiącej rozliczenie sprzedaży płyt dołączanych do miesięczników (...) w 1997 r. Jednocześnie poinformował o anulowaniu umów licencyjnych (...) Pismo zawierało ponadto wezwanie do uiszczenia brakujących tantiem w wysokości (...) zł. Umowa ta została przez T. B. podpisana.

Dowód: pismo, k. 51; umowa, k. 235

Pismami datowanymi na dzień 02 października 1998 r. oraz 03 i 19 listopada 1998 r. (...) domagał się od T. B. rozliczenia sprzedaży płyt CD za I kwartał 1998 r., uregulowania należności z tytułu tantiem za ten okres oraz rozliczenia sprzedaży nośników za II i III kwartał 1998 r. a także opłaty tantiem za te okresy.

Dowód: pisma, k. 293, 296 – 297

Pismem datowanym na dzień 02 grudnia 1998 r. (...) wypowiedział T. B. umowę fonograficzną z dnia 28 stycznia 1998 r. za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, z powołaniem na nieterminowe i niepełne dostarczanie sprawozdań ze sprzedaży nośników dźwięku, nieuregulowanie należnych tantiem autorskich oraz brak zgłoszeń nośników dźwięku znajdujących się w katalogu producenta.

Dowód: pismo, k. 295

Umową licencyjną numer (...) zawartą 15 lipca 1999 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD i kasetach oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników za wynagrodzeniem w kwocie (...) zł, obliczonej według stawek wahających się w zależności od pozycji katalogowej wydania płyty CD od 7,116% do 11% ceny minimalnej wynoszącej 9,50 zł. Wynagrodzenie miało być płatne do 15 sierpnia 1999 r. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 grudnia 1999 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 518 – 522)

Po rozwiązaniu umowy fonograficznej z dnia 28 stycznia 1998 r. powstała konieczność rozliczenia się z faktycznej ilości wyprodukowanych i sprzedanych przez T. B. nośników.

W celu ustalenia stanu produkcji i sprzedaży nośników w dniach od 11 lutego do 06 marca 1999 r. (...) przeprowadził kontrolę stanu magazynów (...). Protokół kontrolny wraz z aneksem określały liczbę nierozliczonych sztuk nośników CD na dzień rozwiązania umowy stałej, tj. na 3 marca 1999 r. na (...), natomiast kaset MC na (...) sztuki.

W dniu 13 sierpnia 1999 r. pomiędzy (...), a T. B. zostało zawarte porozumienie, zgodnie z którym strony ustaliły, że wynagrodzenie dla autorów reprezentowanych przez (...) za wykorzystanie utworów znajdujących się na nośnikach dźwięku wyprodukowanych przez T. B. do dnia 30 czerwca 1999 r. wynosi (...) zł. T. B. zobowiązał się do dostarczenia (...) do dnia 30 września 1999 r. dokumentacji, na podstawie której będzie możliwe ewentualne skorygowanie tej kwoty. W razie niedostarczenia takiej dokumentacji w podanym terminie kwota (...) zł miała być uważana za ostateczną (§1 ust. 2).

Spłata należności miała zostać dokonana w terminach: do 30 września 1999 r. – (...) zł; do 31 października 1999 r. – (...) zł; (...) zł w dwunastu równych miesięcznych ratach po (...) zł każda rata, płatnych do ostatniego dnia każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego począwszy od listopada 1999 r. (...) wyraził zgodę na sprzedaż przez (...) nośników dźwięku pod warunkiem dotrzymania terminów zapłaty określonych wyżej. W razie opóźnienia przekraczającego 30 dni w zapłacie którejkolwiek z rat (...) miał prawo żądać natychmiastowej zapłaty wszystkich niespłaconych rat z ustawowymi odsetkami od dnia podpisania porozumienia. Porozumienie zostało zawarte pod warunkiem dostarczenia przez T. B. w ciągu 3 dni roboczych po podpisaniu porozumienia aktu notarialnego, w którym T. B. podda się egzekucji w trybie art. 777 k.p.c.

Wyliczenie należności zostało oparte na oświadczeniu T. B., zgodnie z którym łączna należność z tytułu wartości opłat do dnia zakończenia umowy stałej wynosi około (...) zł, z tytułu opłat za okres od dnia 04 marca 1999 r. do 30 czerwca 1999 r. około (...)zł, zaś łączna wartość zapasów magazynowych (...)zł.

Oświadczeniem sporządzonym w formie aktu notarialnego z dnia 18 sierpnia 1999 r. przez J. N.- notariusza w W., T. B. poddał się, w stosunku do (...), egzekucji należności stanowiącej wynagrodzenie za wykorzystanie utworów autorów reprezentowanych przez Stowarzyszenie na nośnikach wyprodukowanych do 30 czerwca 1999 r. wynoszące (...) zł.

Dowód: porozumienie, k. 299 – 300; protokół wraz z aneksem, k. 1417 – 1421; zeznania świadka K. S.,k. 751 – 756; pismo, k. 2370 – 2371; oświadczenie, k. 3726

W protokole uzgodnień z dnia 03 października 1999 r. (...) i T. B. ustalili że stan produkcji, za który T. B. zobowiązany jest zapłacić tantiemy wynosi (...) sztuk.

Dowód: protokół, k. 689

W dniu 08 listopada 1999 r. została zawarta umowa licencyjna numer (...), na podstawie której (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD i kasetach oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników za wynagrodzeniem w kwocie (...) zł, obliczonym według stawek wahających się w zależności od pozycji katalogowej wydania płyty CD od 8,364% do 13,750% ceny minimalnej wynoszącej 9,50 zł. Wynagrodzenie miało być płatne do 25 listopada 1999 r. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 grudnia 1999 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 523 – 528

Umową licencyjną numer (...) zawartą w dniu 20 grudnia 1999 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD i kasetach oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie (...) egzemplarzy nośników za wynagrodzeniem w kwocie (...) zł, obliczonym według stawek wahających się w zależności od pozycji katalogowej wydania płyty CD od 2,750% do 12,650% ceny minimalnej wynoszącej 9,50 zł. Wynagrodzenie miało być płatne do 20 stycznia 2000 r. Umowa została zawarta na okres do dnia 31 marca 2000 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 529 – 534

Umową licencyjną numer (...) zawartą w dniu 31 grudnia 1999 r. (...) udzielił T. B. niewyłącznej licencji na dokonanie nagrania dźwiękowego i zwielokrotnienie utworów na płytach CD i kasetach oraz wprowadzenie ich do obrotu w celu sprzedaży na terytorium RP, według wykazu stanowiącego załącznik do umowy w zakresie 321.490 egzemplarzy nośników za wynagrodzeniem w kwocie (...) zł, obliczonym według stawek wahających się w zależności od pozycji katalogowej wydania od 4,634% do 15,813% ceny minimalnej wynoszącej od 3,80 zł do 9,50 zł za nośnik. Wynagrodzenie miało być płatne do 10 maja 2000 r. Umowa została zawarta na okres do dnia 30 czerwca 2000 r. Jej zmiany wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa, k. 673 – 681,

O wielkości nakładu płyt wydanych przez T. B. w porozumieniu z (...) Stowarzyszenie informowało Związek (...), celem wydania odpowiedniej ilości egzemplarzy hologramów.

Dowód: pisma, k. 69 – 74

W pismach z dnia 31 stycznia, 23 sierpnia i 11 września 2000 r. (...) zarzucał T. B., że nie wywiązuje się z obowiązku zapłaty opłat określonych w porozumieniu z dnia 13 sierpnia 1999 r.

W piśmie z dnia 29 marca 2000 r. (...) zwracał uwagę, że T. B. wprowadza do obrotu nośniki nieobjęte umowami licencyjnymi.

W piśmie z dnia 09 października 2000 r. (...) poinformował, że nie może zgodzić się na unikanie przez T. B. wnoszenia należnych autorom tantiem oraz oczekuje zapłaty całej zaległej, przysługującej na podstawie porozumienia z dnia 13 sierpnia 1999 r. kwoty, do dnia 17 października.

Dowód: pisma, k. 302 – 305, 682, 1363

W tabeli stawek stanowiącej załącznik do decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 maja 2000 r., w pkt VII ( (...)) ppk 1.4 wskazano, że kwotowe wysokości wynagrodzeń wynikające z punktu 1.1-1.3 w odniesieniu do każdego egzemplarza nośnika dźwięku nie mogą być niższe niż:

⚫

odniesieniu do płyt CD:

- CD singiel 3” do 5” – 0,27 zł ( (...) w złotych - 3,80)

- CD Normal 5” – 0,70 zł ( (...) w złotych -9,50)

- CD komplikacja - 0,70 zł ( (...) w złotych -9,50)

⚫

w odniesieniu do kaset:

- MC singiel 8’ – 0,23 zł ( (...) w złotych – 3,00)

- MC maxi 16’ – 0,23zł ( (...) w złotych – 3,00)

- MC maxi 30’ – 0,29 zł ( (...) w złotych – 4,00)

Dowód: załącznik nr 1 do decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 maja 2000 r. – k. 318-326

Pismami z dnia 18 sierpnia i 21 sierpnia 2000 r. T. B. przedłożył Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego wykaz egzemplarzy nagrań pochodzących sprzed 1974 r. zwielokrotnionych do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 9 czerwca 2000 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 53, poz. 637) – na podstawie art. 2 ust. 4 tej ustawy.

Dowód: pisma, k. 151- 185

Pismem z dnia 13 listopada 2000 r. (...) poinformował (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., że w związku ze stwierdzonym przez Stowarzyszenie faktem sprzedawania przez Spółkę nośników wydanych przez T. B. z utworami z repertuaru Stowarzyszenia, która to działalność stanowi naruszenie ustawy o prawie autorskim, zakazuje dalszego rozpowszechniania nośników oraz prosi o przygotowanie na dzień 21 listopada 2000 r. dokumentacji, która umożliwi spisanie stanu nośników w magazynach Spółki przez osoby wskazane przez Stowarzyszenie.

Dowód: pismo, k. 129

Pismem z dnia 13 listopada 2000 r. (...) zakazał T. B. rozpowszechniania nośników z utworami, zobowiązując do przygotowania na dzień 21 listopada 2000 r. dokumentacji, umożliwiającej spisanie stanu nośników w magazynach.

W piśmie z dnia 28 listopada 2000 r. skierowanym do (...) T. B. zwrócił się o przesunięcie kontroli na termin po dniu 03 stycznia 2001 r. albo przeprowadzenie jej z jednoczesnym wydzieleniem towaru do bieżącej sprzedaży.

Dowód: pisma, k. 130, 197 – 198

W dniu 21 listopada 2000 r. w rozpoczęła się kontrola stanu zapasów magazynowych prowadzona przez pracowników (...). Zadaniem kontrolujących było spisanie stanu magazynu w P. oraz kontrola faktur sprzedaży i produkcji.

W magazynie zajmowanym przez (...) sp. z o.o. zalegało kilka milionów sztuk płyt CD i kaset magnetofonowych.

W dniu 27 listopada 2000 r. (...) skierował do Komendy Powiatowej Policji w P. zawiadomienie o przestępstwie polegającym na zwielokrotnianiu i wprowadzaniu do obrotu przez T. B. nośników z utworami bez wniesienia należnych opłat. W zawiadomieniu wskazano, że wyprodukowane nielegalnie nośniki zostały sprzedane przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Wskazano ponadto, że na przestrzeni ostatniego roku miała miejsce produkcja - bez zawarcia z (...) umów - nowych nośników z utworami należącymi do repertuaru chronionego przez Stowarzyszenie.

Dowód: zawiadomienie, k. 1120 – 1122; zeznania J. K., k. 1157 – 1163, 1313 – 1316, zeznania G. L., k. 1344 – 1349, 1431 – 1433; zeznania H. K.. k. 1489; pismo, k. 1623 – 1624; kopia notatki, k. 1690 – 1691; pismo, k. 1717; zeznania świadka W. S., k. 3670 – 3675; zeznania świadka B. D., k. 3808 – 3811.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2000 r. Prokuratura Rejonowa w Piasecznie zażądała od T. B. wydania rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie, w szczególności nielegalnie wyprodukowanych płyt kompaktowych i kaset magnetofonowych i w tym celu nakazała dokonać przeszukania pomieszczeń (...). W dniu 29 listopada 2000 r. policja dokonała zatrzymania rzeczy – dokumentacji znajdującej się w siedzibie (...) Sp. z o.o. obejmującej (...) dokumenty, zamieszczone w 80 segregatorach. Czynność spisania protokołu odbywała się w dniach od 29 listopada do 15 grudnia 2000 r. Dowody te zostały wpisane do wykazu dowodów rzeczowych Drz 71/01 pod pozycjami 1 - 81.

Podczas przeszukania prowadzonego w dniach od 29 listopada do 7 grudnia 2000 r. policja ujawniła 591 pudełek z płytami i matryc. Płyty i matryce oddano zostały wpisane do wykazu dowodów rzeczowych Drz 72/01 pod pozycjami 1 – 2 i 13 – 592. W wykazie dowodów rzeczowych o numerze Drz 73/01 pod pozycjami 6 – 3736 wpisano płyty zabezpieczone w toku przeszukania w siedzibie (...) sp. z o.o. i (...).

Dowód: postanowienie, k. 3711; protokół, wykaz, postanowienie, k. 3052 – 3133; protokoły, postanowienia, k. 6092 – 6289.

T. B., jako osoba będącą właścicielem firmy fonograficznej (...) oraz jedyny wspólnik i członek zarządu (...) Sp. z o.o., został oskarżony o popełnienie czynu polegającego na zwielokrotnianiu w tłoczniach spółki oraz innych podmiotów, z góry powziętym zamiarem, w okresie od maja 1997 r. do 29 listopada 2000 r., cudzych utworów w wersji oryginalnej utrwalonych na płytach cd w ogólnej ilości 4.454.142 sztuki o wartości (...) zł oraz kasetach mc w ogólnej ilości 310.460 sztuk o wartości (...) zł oraz rozpowszechniania ich na terenie kraju poprzez wprowadzenie do obrotu i uczynienie z tej działalności stałego źródła dochodu.

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2015 r. wydanym w sprawie XII K 2/12 Sąd Okręgowy w Warszawie uznał T. B. za winnego zarzuconego mu czynu, ustalając ilość zwielokrotnionych nośników na: 3.611.870 płyt CD i 240.790 sztuk kaset mc, zaś wprowadzonych do obrotu na 1.674.080 płyt i 240.790 kaset i za czyn ten skazał go na karę roku pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 150 zł każda, zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności na okres 2 lat.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie II AKa 105/16 Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie i w związku z przedawnieniem karalności czynu T. B. umorzył postępowanie w sprawie.

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie XII K 2/12 Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł przepadek dowodów rzeczowych wymienionych w wykazie dowodów rzeczowych Drz 72/01 pod pozycjami 1 – 2 oraz 13 – 592 za wyjątkiem dowodów pod wymienionymi szczegółowo w postanowieniu pozycjami oraz w wykazie dowodów rzeczowych Drz 73/01 pod pozycjami 6 – 3648 również z wyłączeniem określonych w postanowieniu pozycji. Pozostałe dowody rzeczowe, objęte wykazem Drz 71/00 oraz w zakresie wykazów Drz 72/00 i Drz 73/01 w zakresie pozycji wyłączonych spod przepadku zostały zwrócone T. B.. W uzasadnieniu wskazano, że przepadkowi podlegały jedynie nośniki nielegalnie wyprodukowane, zaś wyłączone z przepadku były nośniki co do których - pomimo ich zatrzymania przez policję nie stwierdzono nielegalności.

Postanowieniem z dnia 27 września 2016 r. Sąd Apelacyjny w sprawie utrzymał w mocy postanowienie z dnia 30 czerwca 2016 roku, sygn. akt I AKz 495/16.

W ramach postępowania zajęto łącznie ok. 2.300.000 płyt i kaset, z czego 1.931.948 podlegało przepadkowi.

Dowód: wyrok, k. 5387 – 5421, postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 30 czerwca 2016 sygn. akt XII K 2/12 -k. 6011 – 6013v, wyrok, k. 5751; postanowienie, k. 6922 – 6926

Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2001 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy oddalił wniosek (...) Sp. z o.o. w W. o ogłoszenie upadłości ze względu na brak środków pozwalających na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, sygn. akt XVII-U-275/01. W uzasadnieniu wskazano, iż decyzją Prokuratury w P. w toku postępowania przygotowawczego zajęto towary wyprodukowane przez spółkę w postaci kaset magnetofonowych i płyt kompaktowych na łączną kwotę (...) zł.

Postanowieniem z dnia 12 września 2001 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy oddalił wniosek (...) T. B. o ogłoszenie upadłości ze względu na brak środków pozwalających na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, sygn. akt XVII-U-542/01. W uzasadnieniu wskazano, iż wnioskodawca nie posiada majątku trwałego oraz zapasów.

Dowód: wniosek, k. 261 – 262, 268 – 269; postanowienie, k. 264 – 266, 269 – 270

Wyrokiem z dnia 24 marca 2015 r. w sprawie z powództwa T. B. p-ko (...), sygn. akt XXIV C 1763/06, Sąd Okręgowy w Warszawie pozbawił wykonalności do kwoty 150.000 tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego z dnia 18 sierpnia 1998 r. sporządzonego przed J. N. - notariuszem w W., w pozostałym zakresie powództwo oddalił oraz odrzucił pozew w zakresie zarzutu uchylenia się od skutków złożenia tego oświadczenia pod wpływem błędu. Wyrokiem z dnia 3 marca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił wyrok Sądu Okręgowego z dnia 24 marca 2015 r. w ten sposób, że pozbawił wykonalności w/w tytuł wykonawczy do kwoty 265.000 zł oraz oddalił apelację T. B. w pozostałej części.

Dowód: wyrok z uzasadnieniem, k. 336 – 346; wyrok z uzasadnieniem, k. 5337 – 5370, 6937 - 6967)

Wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2014 r. wydanym w sprawie I C 271/06 Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił m.in. powództwo T. B. przeciwko (...) o ustalenie obowiązywania na chwilę orzekania umów licencyjnych o numerach (...); ustalenie nieobowiązywania umów (...); ustalenie istnienia umowy o korzystanie z utworów z mocą obowiązującą od dnia 29 stycznia 1998 r. oraz zasądzenie kwoty 256.62,60 zł.

Dowód: wyrok, k. 4259 – 4268

Powyższe ustalenia zostały poczynione na podstawie wyżej wskazanych dowodów. Główne źródło ustaleń faktycznych w sprawie stanowiły dowody z dokumentów. Dowody te, obejmujące treść porozumień stron oraz wymienianych pism i zawartych w nich oświadczeń, nie były w zasadzie kwestionowane przez strony, co do ich autentyczności i prawdziwości. Strony jednak w odmienny sposób interpretowały treść tej dokumentacji, nadając im w niektórych aspektach odmienne znaczenie lub odmiennie naświetlały okoliczności składanych w tych dokumentach oświadczeń. Okoliczności te nie miały jednak zasadniczego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd nie miał wątpliwości do zeznań założonych w niniejszym postępowaniu przez świadków oraz powoda, jednakże nie miały one istotnego znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego w zakresie powództwa wzajemnego.

Niewątpliwie strony - przed dniem 29 listopada 2000 r. - łączył szereg umów, zawieranych w celu realizacji przez powoda działalności wydawniczej w zakresie utworów muzycznych. Działalność ta, w zakresie zwielokrotniania utworów, produkcji nośników dźwięku, rozpowszechniania i wprowadzania do obrotu prowadzona była przez powoda osobiście oraz przez (...) Sp. z o.o. Okoliczności te wynikają z przedstawionych dokumentów i między stronami w istocie nie były sporne. Niesporny był w zasadzie również stan stosunków stron po 29 listopada 2000 r, które uległy one gwałtownemu zaognieniu na tle prowadzonego przeciwko powodowi postępowania karnego wszczętego z zawiadomienia (...). Kwestią sporną pozostawało natomiast ustalenie ile i jakich konkretnie nośników dźwiękowych zostało zwielokrotnione przez T. B., oraz czy zwielokrotnione nośniki objęte były licencją czy też zwielokrotnianie miało charakter bezprawny. Ustaleń w tym zakresie podjęli się biegli sądowi U. P. (opinia główna k. 2046-2057 i uzupełniające: k. 2376-2379, 2495-2508, 2815) oraz A. G. (opinia główna k. 3963-4045 i uzupełniające: 4320-4454, k. 5455-5465, k. 5540-5738, k. 6477-6483) w sporządzonych opiniach zarówno pisemnych, jak i ustnych. Sąd nie kwestionuje rzetelności sporządzonych w sprawie opinii, przy czym to wioski płynące z opinii biegłego sądowego A. G., stanowiły podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Biegły A. G. w głownej opinii pisemnej zwrócił uwagę na brak kompletnego materiału dowodowego, w tym brak możliwości uzyskania pełnego obrazu skomplikowanej relacji stron. Biegły wskazał, iż umowy zawierane prze powoda wzajemnego przewidują zintegrowane wynagrodzenie na dwóch polach eksploatacji, tj. zwielokrotnienie i wprowadzenie do obrotu. W opinii głównej Biegły wskazał, iż kluczowym czynnikiem, w oparciu o który winna zostać wyznaczona wysokość wynagrodzenia organizacji zbiorowego zarządzania, jest wysokość wpływów osiąganych z korzystania z utworów. Zdaniem Biegłego w przypadku ograniczonego korzystania – jedynie w zakresie zwielokrotniania nośników, bez ich wprowadzenia do obrotu – korzystający nie osiąga jakichkolwiek wpływów. Tym samym wobec zerowej wartości wpływów z korzystania, przy korzystaniu jedynie w zakresie zwielokrotnienia, wysokość wynagrodzenia z tytułu nośników nie wprowadzonych do obrotu powinna wynosić zero. Biegły podkreślił przy tym, iż powód wzajemny nie tylko nie zezwolił pozwanemu wzajemnemu na wprowadzenie zwielokrotnionych nośników do obrotu, ale takie wprowadzenie mu skutecznie uniemożliwił. Biegły zauważył jednocześnie, iż w przypadku umów jednorazowych obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz (...) powstawał w dacie zawarcia umowy. W przypadku zaś umowy stałej obowiązek wynagrodzenia powstawał w dacie wprowadzenia danego egzemplarza nośnika do obrotu. W ocenie Biegłego z technicznego punktu widzenia sama czynność zwielokrotnienia nośników mogła być podejmowana przez pozwanego wzajemnego bez zgłoszenia, albowiem skutkowała ona jedynie ryzykiem ewentualnej konieczności zniszczenia zwielokrotnionych nośników w przypadku, gdyby pozwany wzajemny nie uzyskał zgody na korzystanie.

Zeznając na rozprawie w dniu 08 marca 2016 roku Biegły wyjaśnił, iż przygotowana w postępowaniu karnym dokumentacja była bardzo nieprecyzyjna i pozostawiała wiele wątpliwości, co da stanu magazynów. Biegły wskazał, iż zdarzały się przypadki, że jeden nośnik był opisany na 9 różnych sposobów, a ok 20% nośników nie da się zidentyfikować w stosunku do katalogu, w którym wstępowały także nośniki nie podlegające ochronie (...)u. Biegły zwrócił uwagę na istniejącą rozbieżność pomiędzy wielkości zwielokrotnionych nośników, a tych wprowadzonych do obrotu. Biegły wyjaśnił ponadto, iż materiał dowodowy zgromadzony na aktach nie pozwala dokładne określenie ilości oraz daty dokonanych zwielokrotnień. Biegły zauważył ponadto, iż brak jest wiarygodnych informacji na temat źródeł pochodzenia płyt zabezpieczonych przez Policję w 2005 roku w magazynach (...) sp. z o.o., w szczególności ich wyprodukowania przez T. B..

W tym miejscu wyjaśnić należy, że Sąd nie widział podstaw do przeprowadzania dowodów z opinii kolejnych biegłych. Działanie to w ocenie Sądu prowadziłoby jedynie do niepotrzebnego przedłużenia postępowania i generowania jego kosztów, zważywszy na fakt, iż od czasu zaistnienia zdarzeń ujętych w powództwie wzajemnym, a stanowiących jego podstawę faktyczną, upłynęło ponad 20 lat. Należy również pamiętać, że w toku postępowania karnego doszło orzeczenia przepadku dowodów rzeczowych, co tym bardziej czyni wątpliwym prowadzenie postępowania dowodowego z opinii biegłych, którzy co oczywiste powinni opierać się na pełnym materiale dowodowym. Dlatego też w ocenie Sądu niecelowym jest dopuszczanie dowodu z opinii biegłych po 20 latach trwania postępowania, jako że dowód tego rodzaju nie może na tym etapie przyczynić się do pełniejszego wyjaśnienia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo, w części w jakiej nie podlegało umorzeniu, podlegało oddaleniu.

Na wstępie należy przypomnieć, iż wyrokiem częściowym z 08 grudnia 2018 roku, w sprawie o sygn. akt I C 848/02 tutejszy Sąd oddalił powództwo główne T. B. przeciwko Stowarzyszeniu (...), o zapłatę. Na skutek wniesionej apelacji, wyrokiem z dnia 28 października 2020 roku, w sprawie o sygn. akt I ACa 645/19, Sąd Apelacyjny w Warszawie, oddalił apelację powoda (pozwanego wzajemnego) T. B.. Tym samym w toku niniejszego postępowania obejmującego powództwo wzajemne, Sąd związany był dokonanymi uprzednio ustaleniami faktycznymi.

Przed przejściem do zasadniczej części rozważań, Sąd pragnie odnieść się do modyfikacji powództwa, jakiego dokonał powód wzajemny pismem procesowym złożonym w dniu 14 września 2017 roku (a datowanym na dzień 31 sierpnia 2017 r.). W treści pisma (...) oświadczył, iż cofa pozew co do roszczenia w zakresie kwoty 3.092.975,91 zł i w tym zakresie zrzeka się roszczenia.

Stosownie do treści art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew. W myśl art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Wobec tego, że powód w treści pisma procesowego zmodyfikował powództwo, cofając je co do kwoty 3.092.975,91 zł, a nie wystąpiła żadna z przesłanek wymienionych w art. 203 § 4 k.p.c., postępowanie w zakresie cofniętego żądania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. podlegało umorzeniu.

Przechodząc do zasadniczej części rozważań stwierdzić należy powód wzajemny swoje roszczenie, które ostatecznie zostało określone na kwotę 7.566.069,89 zł, wywodził z regulacji art. 79 ustawy prawo autorskie i prawa pokrewne. Na powyższą kwotę składały się należność za płyty CD i kasety MC z utworami z repertuaru powoda wzajemnego wyprodukowane przez pozwanego wzajemnego do dnia 30 czerwca 1999 r (1.144.209,39 zł) oraz należność za płyty CD i kasety MC z utworami z repertuaru powoda wzajemnego wyprodukowane po dniu 30 czerwca 1999 r. wyliczoną w podwójnej wysokości wynagrodzenia (3.121.450,00 zł), z ustawowymi odsetkami od dnia 01 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty, jak również kwoty odsetek: od kwoty 1.585.000,00 zł za okres od 12.03.2009 r. do dnia zapłaty, oraz odsetek skapitalizowanych: 1.719.550,70 zł (od kwoty 2.323.480,59 zł za okres od 1.02.2003 r. do 8.03.2009 r.), 397.450,51 zł (od kwoty 830.130,41 zł za okres od 1.03.2005 r. do 8.03.2009 r.), 310.718,62 zł (od kwoty 818.447,68 zł za okres od 1.12.2005 r. do 8.03.2009 r.), 10.209,36 zł (od kwoty 32.633,47 zł za okres od 1.07.2006 r. do 8.03.2009 r.), 551.992,53 zł (od kwoty 1.585.000,00 zł za okres od 12.03.2006 r. do 11.03.2009 r.) również z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty.

W toku postępowania pozwany wzajemny konsekwentnie wnosił o oddalenie powództwa, przedstawiając argumentację na poparcie swojego stanowiska.

Zgodnie z przywołanym przepisem art. 79 ustawy prawo autorskie i pokrewne ( w brzmieniu obowiązującym w czasookresie objętym treścią pozwu wzajemnego tj. od początku 1997 roku do grudnia 2000 r.) twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zaniechania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia; twórca może również żądać naprawienia wyrządzonej szkody, jeżeli działanie naruszającego było zawinione (ust. 1) Niezależnie od roszczeń wymienionych w ust. 1, uprawniony może się domagać, ażeby sprawca naruszenia dokonanego w ramach działalności gospodarczej podejmowanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek, uiścił odpowiednią sumę pieniężną z przeznaczeniem na Fundusz, o którym mowa w art. 111. Suma ta nie może być niższa niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia (ust. 2).

Przy czym zaznaczyć trzeba, że wyrokiem z dnia 23 czerwca 2015 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł (SK 32/14) Art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, Nr 94, poz. 658 i Nr 121, poz. 843, z 2007 r. Nr 99, poz. 662 i Nr 181, poz. 1293, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 152, poz. 1016) w zakresie, w jakim uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa, naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej - w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyjaśnić również należy, że uprawniony dochodzący roszczenia na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych powinien udowodnić, że przysługują mu autorskie prawa majątkowe do utworu, fakt ich naruszenia przez pozwanego, oraz wysokość wynagrodzenia, które w chwili dochodzenia roszczenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. ( vide: Wyrok SA w Warszawie z 2.10.2019 r., VII AGa 1571/18, LEX nr 3069834).

O ile w przedmiotowej sprawie fakt naruszenia przez pozwanego wzajemnego autorskich praw majątkowych (którymi zarząd w imieniu twórców sprawował powód wzajemny) na tle zgromadzonego materiału dowodowego nie budził wątpliwości (świadczy o tym chociażby fakt orzeczenia przepadku nośników dźwięku zatrzymanych w toku postępowania przygotowawczego), to już kwestia wykazania wysokości należnego wynagrodzenia budziła zasadnicze zastrzeżenia. Z tego też względu, dalsze rozważania w znacznej mierze będą koncentrować się właśnie na tej kwestii.

Oceniając zgłoszone roszczenie w pierwszej kolejności należy odnotować, że T. B. (pozwany wzajemny) zawarł z (...) (powodem wzajemnym) w dniu 13 sierpnia 1999 r. porozumienie, zgodnie z którym strony ustaliły, że wynagrodzenie dla autorów reprezentowanych przez (...) za wykorzystanie utworów znajdujących się na nośnikach dźwięku wyprodukowanych przez T. B. do 30 czerwca 1999 r. wynosi (...) zł.

W ocenie Sądu przedmiotowe porozumienie ma zasadnicze znaczenia dla kwestii rozliczeń stron co nośników dźwięku wyprodukowanych do daty wskazanej w porozumieniu. W ocenie Sądu Okręgowego analiza przedmiotowego porozumienia prowadzi do wniosku, że wolą stron było wzajemne – całościowe - uregulowanie stosunków prawnych na tle należności z tytuł wynagrodzenia dla autorów reprezentowanych przez (...) za wykorzystanie utworów na nośnikach dźwięku wyprodukowanych przez pozwanego wzajemnego do dnia 30 czerwca 1999 r. Za powyższym przemawia treść porozumienia w szczególności § 1, zgodnie z którym wynagrodzenie dla autorów reprezentowanych przez (...) za wykorzystanie utworów znajdujących się na nośnikach dźwięku wyprodukowanych przez T. B. do 30 czerwca 1999 r. wynosi (...) zł. T. B. zobowiązał się do dostarczenia (...) do dnia 30 września 1999 r. dokumentacji, na podstawie której będzie możliwe ewentualne skorygowanie tej kwoty. W razie niedostarczenia takiej dokumentacji w podanym terminie kwota (...) zł miała być uważana za ostateczną.

Sąd doszedł przy tym do przekonania, że przedmiotowe porozumienie ma charakter ugody pozasądowej, o jakiej mowa w art. 917 k.c. Zgodnie z przywołaną regulacją przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W orzecznictwie wskazuje się, że przedmiotem ugody może być jakikolwiek stosunek prawny – zobowiązaniowy, rzeczowy, rodzinny lub spadkowy nie wyłączony w zupełności spod dyspozycji stron. Ugoda służy zatem do kształtowania stosunków prawnych niezależnie od źródła. Może dotyczyć stosunków wywodzących się z umów, czynów niedozwolonych jak i z bezpodstawnego wzbogacenia, a także innych źródeł. Nie ma przeszkód do tego by ugodą objąć roszczenia warunkowe, jak również przyszłe. Roszczenia przedawnione mogą oczywiście także być przedmiotem ugody, a jej wynikiem jest – przywrócenie zaskarżalności. W ugodzie w ten sposób – w sposób dorozumiany – jest zawarte zrzeczenie się przedawnienia. Dodać przy tym należy, że przepisy o ugodzie nie zawierają wymagań, co do formy, tak więc forma ugody jest dowolna (vide: art. 60 k.c.).Ugoda to umowa konsensualna, obligacyjna, wzajemna i kauzalna (przyczynowa). Warunkiem kwalifikowanym wskazanej ugody jest stwierdzenie niepewności lub sporu, co do stosunku prawnego. Ugoda pozasądowa to – umowa, która wywołuje stosunki zobowiązujące, jej wykonanie podlega przepisom ogólnym rządzącym wykonaniem zobowiązań. Niewykonanie ugody lub jej nienależyte wykonanie nie powoduje utraty jej ważności i powrotu do stanu sprzed jej zawarcia, a ewentualnie rodzi odpowiedzialność opartą na art. 471 k.c.

Jest zasadą, że zawarta przez strony stosunku cywilnoprawnego ugoda pozasądowa wiąże strony, z zastrzeżeniem - stosownie do okoliczności - dopuszczalności uchylenia się od jej skutków prawnych (art. 918, art. 82-83, 87 k.c.). W odróżnieniu od ugody sądowej ugoda pozasądowa nie jest jednak tytułem egzekucyjnym. Wywiera ona jedynie skutki wynikające z faktu "rzeczy ugodzonej" (res transacta). Zawarcie ugody skutkuje więc utratą prawa podmiotowego do dochodzenia roszczenia nim objętego w przyszłości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 25 maja 2017 roku, sygn. akt I ACa 1691/16, LEX nr 2452285). Powaga rzeczy ugodzonej, w przeciwieństwie do powagi rzeczy osądzonej, nie stanowi natomiast podstawy do odrzucenia powództwa, lecz skutkuje jego oddaleniem. (vide: wyrok SA w Lublinie z dnia 25 marca 2021 r., sygn. akt I AGa 121/20, wyrok SA w Lublinie z dnia 27 marca 2023 r., sygn. akt I ACa 482/22)

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie było przeszkód by uznać przedmiotowe porozumienie jako wiążącą strony ugodę pozasądową, która wyczerpuje roszczenia stron w zakresie należności za wykorzystanie utworów znajdujących się na nośnikach dźwięku wyprodukowanych przez T. B. do 30 czerwca 1999 r. Warto zaznaczyć, że o ile w treści przedmiotowego porozumienia nie wskazano wprost co do jakiej ilości nośników dźwięku odnosi się przedmiotowe porozumienie, to jednak odwołano się tam do dokumentacji będącej w posiadaniu (...). Za takową z pewnością można uznać aneks z dnia 11 maja 1999 r. - do protokołu kontrolnego z dnia 19 kwietnia 1999 r. (k. 1417), w którym określono liczbę nierozliczonych na dzień rozwiązania umowy stałej, tj. na 3 marca 1999 r., sztuk nośników CD na 3.800.763, natomiast kaset MC na 103.143 sztuki. Z powyższego płynie więc wniosek, że strony uregulowały kwestię należności co najmniej co do tej ilości nośników dźwięku. Jak zaś już wyżej wskazano, okoliczność, że T. B. nie wywiązał się w całości z przedmiotowego porozumienia nie powoduje jego nieważności. Argument ten jest tym silniejszy, że zabezpieczeniem wykonania porozumienia było oświadczenie notarialne o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 kodeksu postępowania cywilnego. Na podstawie którego z resztą (...) prowadził egzekucję, ostatecznie zaś T. B. doprowadził do pozbawienia . wykonalności w/w tytułu wykonawczego do kwoty 265.000 zł (vide: wyrok z uzasadnieniem, k. 336 – 346; wyrok z uzasadnieniem, k. 5337 – 5370, 6937 - 6967).

Z powyższego płynie więc wniosek, że powództwo w zakresie należności za korzystanie z nośników dźwięku wyprodukowanych do dnia 30 czerwca 1999 r. podlegało oddaleniu. Z tego też względu przedmiotem dalszych rozważań było roszczenie powoda wzajemnego co do żądania zasądzenia kwoty 3.121.450,00 zł stanowiącej wyliczoną w podwójnej wysokości wynagrodzenie za korzystanie z nośników dźwięku wyprodukowanych po dnia 30 czerwca 1999 r.

W tym miejscu należy wyjaśnić, iż poczynione powyżej rozważania stanowiły także podstawę do oddalenia wniosku pozwanego wzajemnego o odrzucenie pozwu, zgłoszonego ponownie, już po wydaniu wyroku częściowego. Jak wynika z bowiem z poczynionych ustaleń w przedmiotowej sprawie nie mamy to do czynienia z powagą rzeczy osądzonej, a jedynie możemy mówić o powadze rzeczy ugodzonej.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż w ocenie Sądu mało prawdopodobnym jest, aby wśród nośników zajętych w toku postępowania przygotowawczego znajdowały się nośniki objęte porozumieniem z 13 sierpnia 1999 r. Wniosek ten wynika z faktu, iż do zajęcia nośników doszło w grudniu 2000 r., podczas gdy kontrola magazynów (...) stanowiąca podstawę sporządzenia dokumentacji (...), która z kolei stanowiła podstawę sporządzenia przedmiotowego porozumienia odbyła się wiosną 1999 r., a więc 1,5 roku wcześniej. Jak zaś powód wzajemny wielokrotnie wskazywał, T. B. cały czas - niezależnie od posiadanych uprawnień - prowadził produkcję i sprzedaż nośników dźwięku. W tych warunkach wątpliwym zdaje się być pozostawanie wśród zatrzymanych nośników, nośników sprzed tak odległego okresu.

Przypomnieć ponadto należy, iż z treści postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 czerwca 2016 r. w przedmiocie dowodów rzeczowych (k. 6011-6013v), przepadkowi podlegały dowody rzeczowe wymienione w wykazie dowodów rzeczowych Drz 72/01 pod pozycjami 1 – 2 oraz 13 – 592 za wyjątkiem dowodów pod wymienionymi szczegółowo w postanowieniu pozycjami oraz w wykazie dowodów rzeczowych Drz 73/01 pod pozycjami 6 – 3648 również z wyłączeniem określonych w postanowieniu pozycji. Dowody rzeczowe, objęte wykazem Drz 71/00 oraz Drz 72/00 i Drz 73/01 w zakresie pozycji wyłączonych spod przepadku zostały zwrócone T. B.. Przedmiotowe postanowienie stało się prawomocne. Z uzasadnienia przedmiotowego postanowienia wynika, że jedynie nośniki nielegalnie wyprodukowane podlegały przepadkowi (co stwierdzili biegli sądowi w toku postępowania karnego), zaś wyłączone z przepadku były nośniki co do których - pomimo ich zatrzymania -nie stwierdzono nielegalności, wobec czego nie stały uwzględnione w akcie oskarżenia.

Przywołana wyżej okoliczność wymaga również naświetlenia z punktu widzenia regulacji art. 79 ustawy prawo autorskie i prawa pokrewne. Otóż w orzecznictwie przyjmuje się, że wysokość wynagrodzenia przewidzianego w art. 79 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ustala się według stanu z chwili zamknięcia rozprawy (vide: Wyrok SN z 15.09.2004 r., III CK 366/03, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 141., Wyrok SA w Warszawie z 2.10.2019 r., VII AGa 1571/18, LEX nr 3069834, Wyrok SA w Warszawie z 2.10.2019 r., VII AGa 1571/18, LEX nr 3069834). Wynikający z art. 79 ust. 1 ustawy nakaz ustalenia wysokości odszkodowania z chwili jego dochodzenia oznacza więc nakaz uwzględnienia stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy w rozumieniu art. 316 § 1 k.p.c. Oznacza to że sąd ocenia sprawę, mając na uwadze stan sprawy, czyli istniejące okoliczności faktyczne i stan prawny obowiązujący na dzień zamknięcia rozprawy ( P. Telenga [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, red. A. Jakubecki, LEX/el. 2019, art. 316, Wyrok SA w Poznaniu z 27.03.2024 r., I ACa 1364/22, LEX nr 3761403)

Skoro więc, jak wskazał powód wzajemny, policja zabezpieczyła w magazynie pozwanego wzajemnego ok. 2.300.000 płyt i kaset, z czego część podlegała zwrotowi, a pozostałe w liczbie 1.931.948 egzemplarzy podlegała przepadkowi (pismo procesowe k. 6640), to oczywistym jest, że nie ma podstaw do zasądzenia na rzecz powoda wzajemnego świadczenia odszkodowawczego na podstawie art. 79 ustawy, co do nośników, co do których orzeczono przepadek (podobny wniosek należy z resztą odnieść co do nośników, które podlegały zwrotowi (te bowiem w świetle opinii biegłych przygotowanej w postępowaniu przygotowawczym nie zostały wyprodukowane bezprawnie).

Wniosek ten jawi się, jako oczywisty również przy uwzględnieniu utrwalonego w orzecznictwie stanowiska, wedle którego stosowne wynagrodzenie w rozumieniu art. 79 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, to takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby autor (autor opracowania zależnego), gdyby osoba, która naruszyła jego prawa majątkowe, zawarła z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia ( vide: Wyrok SN z 25.03.2004 r., II CK 90/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 66.). Jeżeli na dzień orzekania T. B. bezpowrotnie utracił posiadanie nielegalnie wyprodukowanych nośników, to oczywistym jest, że w takim przypadku autorzy utworów nie otrzymaliby żadnego wynagrodzenia.

Kontynuując rozważania na temat zasadności roszczenia zgłoszonego przez powoda wzajemnego, należy również odnieść się szerzej do zarysowanego już wyżej stanowiska co do rozumienia ,,stosownego wynagrodzenia” na tle regulacji art. 79 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W pierwszej kolejności odnotować należy, że zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Przepis ten zawiera normę o zasadniczym znaczeniu dla systemu prawa autorskiego. Ustawodawca definiuje tu w sposób syntetyczny prawo autorskie w jego ekonomicznym wymiarze. ( W. Machała [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. R. M. Sarbiński, Warszawa 2019, art. 17). Wyjaśnić przy tym należy, że pod pojęciem ,,pola eksploatacji” rozumieć należy samodzielne, z technologicznego punktu widzenia, formy korzystania z utworów. Ich podstawowe wyliczenie jest zamieszczone w przepisie art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( tak: A. Niewęgłowski [w:] Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021, art. 17.) Zgodnie z tym przepisem odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności: utrwalenie, zwielokrotnienie określoną techniką, wprowadzenie do obrotu, wprowadzenie do pamięci komputera, publiczne wykonanie albo publiczne odtworzenie, wystawienie, wyświetlenie, najem, dzierżawa, nadanie za pomocą wizji lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną, nadanie za pośrednictwem satelity oraz równoczesne i integralne nadanie utworu nadawanego przez inną organizację radiową lub telewizyjną. Wyłączność płynąca z praw autorskich majątkowych nie jest ograniczona tylko do korzystania zarobkowego i zawodowego. Obejmuje każdą formę korzystania”. (A. Niewęgłowski [w:] Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021, art. 17.)

Przyjęta w komentowanym przepisie konstrukcja nazywana jest modelem własnościowym z tego względu, że treść prawa autorskiego definiowana jest nie przez wyczerpujące wyliczenie składających się na nią uprawnień, ale w sposób otwarty, podobny do prawa własności, będącego modelowym przykładem bezwzględnego prawa podmiotowego o najszerszym możliwym zakresie. Najogólniej ujmując, model własnościowy polega na domniemaniu, że prawo przysługujące twórcy obejmuje każdy sposób korzystania z utworu, który nie został w wyraźny sposób wyłączony z jego treści, rozporządzania tym prawem i pobierania z tego tytułu wynagrodzenia. Omawiana konstrukcja w założeniu służyć ma zabezpieczeniu interesów autorów w warunkach nienadążania regulacji prawa autorskiego za postępem technicznym, ustawicznie kreującym nowe formy komunikowania utworów (Z. Okoń [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015, art. 17.)

Co więcej, o ile w świetle regulacji art. 45 powołanej ustawy, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji, to jednak uwypuklić należy, że nie wszystkie z pól eksploatacji mają odrębne znaczenie ekonomiczne. Niekiedy dopiero połączenie aktywności na kilku polach eksploatacji może przynieść konkretny rezultat ekonomiczny, przysparzając uprawnionemu podmiotowi zysku. ( Niewęgłowski [w:] Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021, art. 17.) Chodzi więc o to, aby zapewnić twórcy ochronę jego interesów majątkowych w odniesieniu do pól eksploatacji, które mają znaczenie ekonomiczne.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przedmiotowej sprawy zauważyć należy, że powód wzajemny w swojej argumentacji zdaje się w prosty sposób zrównywać pojęcie ,,zwielokrotniania” z pojęciem „wprowadzania do obrotu” (sprzedaży) nośników, wskazując, że zwielokrotnianie stanowi etap poprzedzający wprowadzanie do obrotu. Z tego rodzaju argumentacją nie sposób się zgodzić, jako, że ,,zwielokrotnianie” oraz ,,wprowadzanie do obrotu” stanowią dwa odrębne pola eksploatacji.

(...) działając w imieniu twórców, zawiera umowy na udzielenie zgody na korzystanie (licencji) z utworów jednocześnie na polach eksploatacji zwielokrotnienia i wprowadzenia do obrotu, pobierając z tego tytułu ujednolicone, łączne wynagrodzenie. Jak zaś słusznie zauważył biegły A. G. (opinia k. 4059) fakt, iż umowy zawierane przez powoda wzajemnego ( (...)) z pozwanym wzajemnym ( (...) tj. T. B.) przewidywały zintegrowane wynagrodzenie na tych dwóch polach eksploatacji (zwielokrotnienie i wprowadzenie do obrotu), prowadzi do obalenia wynikającego z art. 45 ustawy uprawnienia do pobierania wynagrodzenia na jedynym z tych pól (tzn. na każdym z tych pól niezależnie).

Z powyższych względów Sąd w całej rozciągłości podziela stanowisko zaprezentowane w opinii pisemnej biegłego A. G. (k. 4063), w której stwierdzono, że w przedmiotowej sprawie podstawą wyliczenia wynagrodzenia na rzecz (...) powinna być wysokość wpływów powoda z tytułu korzystania z utworów z repertuaru pozwanego na polach eksploatacji zwielokrotnienie i wprowadzenie do obrotu łącznie, która to wysokość winna zostać wyliczona jako iloczyn ceny (...) i liczby nośników wprowadzonych do obrotu, a w przypadku braku danych na temat ceny (...), winna zostać ustalona jako suma obrotów powoda z tytułu wprowadzenia do obrotu poszczególnych nośników. Tak ustalona wysokość wpływów winna zostać przemnożona przez stawkę procentową, dla której podstawą winna być kwota 11%, skorygowana proporcją udziału czasu trwania utworów z repertuaru (...) do czasu trwania całego nośnika. (opinia str. 101, k. 4063)

Wyjaśnienia wymaga, że pod pojęciem ceny (...) (z ang. „published price to the dealer”) należy rozumieć opublikowaną (katalogową) przez wydawcę fonograficznego cenę sprzedaży hurtowej (do dystrybucji tj. de facto cenę, za którą nośniki są wprowadzane do obrotu). Jak zaś wyjaśnił biegły A. G. w pierwszej opinii pisemnej (k. 4054), cena (...), od której winny być liczone tantiemy odprowadzane na rzecz (...), powinna zawierać koszt wytworzenia nośnika, na którym utrwalono chronione przez (...) utwory i inne koszty związane z wprowadzeniem go do obrotu (w tym tantiem autorskich, tantiem wykonawczych, zwielokrotnienia nośników (m.in. matrycy, projektów poligrafii i jej zwielokrotnienia, opakowania i foliowania, marketingu i promocji oraz zysk producenta).

W świetle wniosków płynących z opinii tego Biegłego, które Sąd uznaje za własne, celem wykazania wysokości żądania powód wzajemny powinien więc przedstawić w tym względzie odpowiedni materiał dowodowy (w tym w postaci np. katalogów, faktur, paragonów, zestawień sprzedaży, raportów kasowych, wyciągów bankowych itd.). Tymczasem w aktach niniejszej sprawy tego rodzaju dowody występują jedynie fragmentarycznie.

Nie ma przy tym (wbrew twierdzeniom powoda wzajemnego) podstaw do stwierdzenia, że znakomita większość wyprodukowanych przez pozwanego wzajemnego nośników została wprowadzona na rynek. Z pewnością nie przesądza o tym fakt złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (...) (postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w dniu 12.09.2001 r., sygn. akt XVII-U 542/01) i to, że jak stwierdził powód wzajemny - z postanowienia wynika, że firma nie posiadała żadnych zapasów. Powód wzajemny zdaje się zapominać, że wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony po dokonaniu zajęcia nośników przez policję na potrzeby toczącego się postępowania karnego. Poza tym T. B. poza prowadzeniem firmy (...) był również wspólnikiem (...) sp. z o.o., na rzecz której dokonywał sprzedaży nośników, które ta wcześniej na jego zlecenie wyprodukowała. Przy czym tego rodzaju działanie nie sposób poczytywać jako ,,wprowadzanie na rynek”. W ocenie Sądu było ono motywowane innymi względami, w szczególności rozliczeniami z (...)em, w tym m.in. w zw. z chęcią ,,zmieszczenia się” w terminach ujętych w umowach licencyjnych na wprowadzenie do obrotu (jako, że zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 51 ust. 1 ustawy, pojęcie to definiowano jako przeniesienie własności egzemplarza utworu dokonane przez uprawnionego lub inne rozporządzenie egzemplarzem dokonane za jego zezwoleniem), czy też zaniżenia cen (...) (co potencjalnie prowadziło do zaniżenia należnego twórcom wynagrodzenia za korzystanie z utworów). Dlatego też nawet jeśli na dzień ogłoszenia upadłości (...) nie dysponowało zapasami, to okoliczność ta w żaden sposób nie jest wystarczająca dla wysunięcia wniosku o wprowadzeniu na rynek znakomitej większości wyprodukowanych przez pozwanego wzajemnego nośników.

Warto również pamiętać, że cena (...) (jak stwierdził biegły A. G., opinia k. 5577) to cena wprowadzenia do obrotu (sprzedaży w kanale dystrybucji) nośnika zawierającego utwory w formie, w jakiej ten nośnik jest przedmiotem dalszej sprzedaży. Należy przez to rozumieć, iż cena (...) jest ceną gotowego produktu fonograficznego (choćby miał on formę insertu do gazety — w uproszczonej wersji kontentu i formy) wprowadzanego na rynek (do kanału dystrybucji). Tak więc ceną (...) nie jest koszt multiplikacji nośnika. Powyższa konstatacja jest o tyle istotna, że jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego T. B. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod formą (...) dokonywał transakcji sprzedaży na rzecz spółki (...) sp. z o.o. (której był wspólnikiem) przy zastosowaniu bardzo niskich cen (na co biegły zwrócił uwagę w sporządzonej opinii). Płynie z tego więc wniosek, że dokumentacja sprzedażowa pomiędzy tymi podmiotami nie może stanowić samodzielnej podstawy do ustalenia ceny (...) nośników.

Zresztą zaprezentowanej wyżej tezie o rzekomym wprowadzeniu na rynek znakomitej większości wyprodukowanych przez pozwanego wzajemnego nośników, zaprzeczył w znacznej mierze sam powód wzajemny, stwierdzając w swoim piśmie procesowym, że ,,dokładne ustalenie legalności nośników wyprodukowanych oraz ustalenie czy i kiedy zostały one wprowadzone na rynek jest trudne, czy wręcz niemożliwe” (k. 6637).

W konsekwencji Sąd krytycznie ocenił wyliczenia powoda wzajemnego (k. 6640-6642) co do wysokości żądanego na podstawie art. 79 ustawy odszkodowania. Przede wszystkim uwagę zwraca fakt, iż wyliczenia te odnoszą się wyłącznie do ilości wyprodukowanych nośników, a więc dotyczą tylko pola eksploatacji w postaci ,,zwielokrotniania” nośników, pomijając kwestię wprowadzania do obrotu. Już tylko z tego względu Sąd nie widział podstaw dla zaakceptowania przyjętego przez powoda wzajemnego, sposobu wyliczenia wynagrodzenia za korzystnie z utworów.

Zaznaczyć także należy, że powód wzajemny jako podstawę swoich wyliczeń przyjął stawki minimalne, do czego w ocenie Sądu nie znajduje uzasadnienia. Stowarzyszenie (...) w okresie obowiązywania umów licencyjnych z pozwanym wzajemnym nie posiadało bowiem zatwierdzonych tabel stawek minimalnych (okoliczność bezsporna), a jako jedyny podmiot uprawniony w zakresie zbiorowego zarządu do udzielania licencji na korzystanie z utworów słownych, muzycznych i słowno-muzycznych jednostronnie ustalało warunki udzielania takich licencji, następnie akceptowane przez korzystających. ( opinia pisemna biegłych pod kierunkiem biegłego A. G. październik 2013 - maj 2014 r., k. 4021).

Co więcej, o ile procedura zgłaszania przez organizacje zbiorowego zarządzania tabel wynagrodzeń i zatwierdzania ich przez Komisję Prawa Autorskiego obowiązuje w ustawie od daty jej uchwalenia tj. od 1994 roku, to przed wejściem w życie regulacji art. 110 (12) ustawy prawo autorskie i prawa pokrewne, po stronie (...) nie występował obowiązek ustawowy do wystąpienia o zatwierdzenie tabel wynagrodzeń. Natomiast po jego wejściu dotyczył on przypadków, gdzie pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania prawami (jaką jest (...)) miało charakter obligatoryjny tj.: art. 21 ust. 1 i 21, art. 211 ust. 1 i art. 70 ust. 21 pr. aut. oraz na polu eksploatacji odtwarzanie.

Powyższe nie oznacza, że uzasadnionym jest zastosowanie w przedmiotowej sprawie, do utworów wyprodukowanych przed 5 maja 2000 r. (tj. przed zatwierdzeniem tabeli decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego) stawek minimalnych za zwielokrotnienie i wprowadzenie do obrotu wskazanych przez powoda wzajemnego (tj. 0,70 zł/egz. dla płyt CD oraz 0,37 zł/egz. dla kaset MC).

O ile bowiem organizacja zbiorowego zarządzania (jaką jest (...)) może uczestniczyć w obrocie bez zatwierdzonych tabel, to w takim wypadku nie korzysta z dobrodziejstwa art. 109 ustawy nadającego zatwierdzonym tabelom wynagrodzeń charakter normy semiimperatywnej, co oznacza, że tabele te pozostają wyłącznie ofertą skierowaną do tych ostatnich przez Stowarzyszenie (...). ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 października 2007 r., sygn. akt VI ACa 1259/06)

Jak wskazał zaś biegły A. G. (opinia pisemna k. 4033) przyjęcie przez (...) stawek minimalnych wiąże jedynie członków tego stowarzyszenia oraz osoby, które powierzyły swoje utwory w zbiorowy zarząd (...) (w ten sposób, iż twórcy mają prawo domagać się od (...) wypłaty wynagrodzeń w wysokości nie mniejszej, niż wynikającej z tych stawek), nie wiąże jednak innych uczestników rynku, w tym w szczególności korzystających np. wydawców fonograficznych. Oceny tej nie zmienia zaś fakt, że (...) zawarł porozumienie ze (...) ( Związek (...)). W dalszym ciągu stawki postulowane przez (...) mają charakter jednostronnego ustalenia poziomu wynagrodzenia, które nie znajduje żadnego ustawowego oparcia. Jak zaznaczył biegły (...), zawierając z (...) porozumienia dotyczące stawek minimalnych, nie występował jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi, albowiem nie posiadał w tym zakresie (podobnie zresztą jak sam (...)) żadnych tego rodzaju uprawnień ustawowych, a jego rola w porozumieniu polegała na tym, że działał on jako krajowy przedstawiciel (...) ( (...) of the (...) Federacja (...) - międzynarodowej organizacji pozarządowej reprezentującej interesy producentów fonograficznych), będąc upoważnionym przez (...) m.in. do uzgadniania z (...) lokalnych (stosowanych w Polsce) stawek wynagrodzeń. Co istotne, (...) w zawartym porozumieniu nie reprezentował interesów wydawców fonograficznych (takich jak T. B.), tylko producentów fonograficznych. Jak zaś zauważył biegły w sporządzonej opinii, w ogromnej większości fonogramów wydawanych przez pozwanego wzajemnego (o ile nie w przypadku wszystkich z nich), nie był on producentem tych fonogramów (w rozumieniu ustawy), a ich wydawcą. Dlatego też, jak stwierdził biegły (a Sąd podziela tą ocenę) porozumienie (...) i (...) nie daje podstaw do żądania od wydawców fonograficznych wynagrodzeń w oparciu o przyjęte przez te organizacje stawki minimalne.

Uzupełniając powyższe, warto także zaznaczyć, że wbrew twierdzeniom powoda wzajemnego, postulowane przez niego stawki minimalne, nie mogą być uznane za stawki (w czasookresie objętym pozwem wzajemnym) powszechnie stosowane przez (...). Jak słusznie bowiem zauważył biegły A. G. w sporządzonej opinii pisemnej (k. 4035), działalność podobną do pozwanego wzajemnego, polegającą na dołączaniu egzemplarzy fonogramów do wydawnictw prasowych, prowadziła w tym czasie niewielka liczba podmiotów i żaden podmiot nie robił tego w takiej skali, jak T. B.. Oznacza to, że znaczącej większości wydawców fonograficznych nie dotyczyła okoliczność wprowadzenia przez (...) stawek minimalnych oraz ich wysokości. W rzeczywistości zatem nie jest prawdą, że pozwany stosował stawki minimalne wobec wszystkich producentów (wydawców) fonograficznych na rynku, albowiem ogromnej większości z nich (i dominującej części fonogramów), ze względu na odmienny model biznesowy, ta okoliczność nie dotyczyła.

W celu pełnego omówienia zagadnienia wynagrodzenia należnego na gruncie art. 79 powoływanej powyżej ustawy, uwypuklić również należy kwestię braku wykazania przez powoda wzajemnego na jakich konkretnie zasadach rozliczał się on z reprezentowanymi przez siebie twórcami, których utwory były przedmiotem nielegalnego zwielokrotniania. Powód wzajemny zaniechał bowiem przedstawienia odpowiedniej dokumentacji w tym względzie, chociażby w postaci umów na podstawie, których reprezentował prawa autorów. Jak już bowiem wcześniej wskazano, w orzecznictwie wyraźnie wskazuje się, że stosowne wynagrodzenie w rozumieniu art. art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b prawa autorskiego, to takie wynagrodzenie, jakie otrzymałby autor, gdyby osoba, która naruszyła jego prawa majątkowe, zawarła z nim umowę o korzystanie z utworu w zakresie dokonanego naruszenia. ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 25 marca 204 r., sygn. akt II CK 90/03, OSNC 2005/4/66, wyrok Sądu Najwyższego z 29 listopada 2006 r., sygn. akt II CSK 245/06, lex nr 233063). Zdaniem Sądu uwypuklenia wymaga tu fakt, że stosowne wynagrodzenie w rozumieniu tego przepisu, to wynagrodzenie należne autorowi utworu, nie zaś organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (jaką jest (...)), a więc będącej pewnego rodzaju pośrednikiem pomiędzy autorem, a korzystającym z danego utworu. Jak zaś już wskazano, (...) swoją działalność prowadzi w oparciu o zasady członkostwa i umowy powiernicze z polskimi twórcami oraz na zasadzie umów o wzajemnej reprezentacji z zagranicznymi organizacjami zbiorowego zarządu.

Tym samym, w ocenie Sądu warunkiem uwzględnienia powództwa wzajemnego była konieczność ustalenia nie tylko ogólnej ilości utworów będących przedmiotem zwielokrotniania, ale także ich autorów, albowiem w ostatecznym rozrachunku, to oni są beneficjentami należnego wynagrodzenia.

Kolejną kwestią sporną, było ustalenie ile z zajętych w toku postępowania przygotowawczego nośników stanowiło własność pozwanego wzajemnego. Pamiętać bowiem należy, iż do przeszukania, a następnie zajęcia nośników doszło w miejscu zajmowanym przez (...) oraz (...) sp. z o.o. O ile z punktu widzenia postępowania karnego kwestia ta nie była istotną - gdyż podmioty te łączyła osoba pozwanego wzajemnego T. B., będącego właścicielem firmy fonograficznej (...) oraz jedynym wspólnikiem i członkiem zarządu (...) Sp. z o.o. – o tyle z punktu widzenia postępowania cywilnego na zasadnicze znaczenie. Także i w tym zakresie powód wzajemny - dla potrzeb niniejszego postępowania - przyjął pewne hipotetyczne założenia, iż zabezpieczone nośniki w chwili ich zabezpieczenia stanowiły własność pozwanego wzajemnego ( vide pismo z dnia 14 września 2017 roku, k. 6615). W ocenie Sądu Okręgowego założenia takie nie znajdują odpowiedniego potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Zamykając rozważania w kwestii wykazania wysokości dochodzonego roszczenia, odnotować także należy, że szacunki jakich dokonał powód wzajemny w piśmie procesowym złożonym w dniu 14 września 2017 roku (pismo datowane na dzień 31 sierpnia 2017 r., k. 6611-6652) i które podtrzymał w dalszym toku postępowania, w żaden sposób nie mogą być uznane za miarodajne i oparte na materiale dowodowym. Przykładowo, nie do zaakceptowania jest przyjęcie, że:

- całkowita produkcja płyt CD z utworami z repertuaru (...)u wynosiła co najmniej 8.060.903,00 płyt CD, a produkcja kaset MC wynosiła co najmniej 360.604,00 egz.;

- 3/5 z ok. 360 000 sztuk kaset MC zostało wyprodukowanych w okresie do 30.06.1999 r.,

- co najmniej 30% nośników wyprodukowanych w okresie do 30.06.1999 r. należy uznać za wyprodukowane nielegalnie

- połowa nakładu nośników, co do których Sąd orzekł w sprawie XIIK 2/12 przepadek, czyli 965 974 egz. nośników, została wyprodukowana do 30.06.1999 r.

Dopełniając powyższe rozważania Sąd pragnie również zaznaczyć, iż nie widział podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 322 kpc. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Tutejszy Sąd przychyla się bowiem do występującej w orzecznictwie interpretacji tego przepisu, zgodnie z którą przepisu art. 322 k.p.c. nie można interpretować w ten sposób, że uwalnia on poszkodowanego od obowiązku udowodnienia wysokości swojej szkody. Nie można więc przyjąć, że jedynym kryterium stosowania art.  322 k.p.c. jest fakt, że szkoda jest niewątpliwa (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 3 stycznia 2018 r., I AGa 64/18).

Z powyższych względów Sąd uznał, że powód wzajemny nie wykazał w przedmiotowej sprawie wysokości wynagrodzenia, które w chwili dochodzenia roszczenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, co stanowiło przesłankę zasądzenia odszkodowania na podstawie powołanej przez powoda wzajemnego regulacji prawnej zawartej w art. 79 ustawy prawo autorskie i prawa pokrewne.

W celu pełnego omówienia podnoszonych w sprawie zarzutów wskazać należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego za niezasadny należało uznać podniesiony przez pozwanego wzajemnego zarzut przedawnienia roszczenia (k. 7535v). Wyjaśnić bowiem należy, że nawet jeśli w przedmiotowej sprawie uznać, że roszczenia powoda wzajemnego podlegałyby 3 letniemu terminowi przedawnienia, to w dalszym ciągu nie można by tu mówić o przedawnieniu roszczenia. Trzeba pamiętać, że (...) o szkodzie dowiedział się w czasie kontroli magazynów pod koniec 2000 roku, pozew wzajemny został zaś wytoczony w 2002 roku, a więc roszczenia nie mogły ulec przedawnieniu.

Niezależnie jednak od powyższego, Sąd Okregowy stoi na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie roszczenia powoda wzajemnego nie podlegały 3 letniemu terminowi przedawnienia. Roszczenia licencyjne nie są bowiem związane z działalnością gospodarczą, są to bowiem roszczenia twórców, którzy stronie powodowej (powodowi wzajemnemu), jako organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi powierzyli ochronę swoich praw. Roszczenia te nie są więc roszczeniami samego (...)u. Również na gruncie orzecznictwa Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że roszczenie organizacji zbiorowego zarządzania nie mają charakteru roszczeń gospodarczych. Organizacja zbiorowego zarządzania może prowadzić dwa rodzaje działalności, tj. statutową i gospodarczą. W zakresie w jakim prowadzi działalność gospodarczą może być uznana za przedsiębiorcę. Jednakże sprawy dotyczące ochrony praw majątkowych twórców nie są sprawami gospodarczymi w rozumieniu art. 479 (1) kpc ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2011 roku, sygn. III CSK 30/11). W sprawach o zapłatę należności z umów licencyjnych strona powodowa reprezentuje prawa twórców, którzy powierzyli jej zarząd tymi prawami. Roszczenia te nie są więc związane z działalnością gospodarczą (...)u, a znajduje do nich zastosowanie 10–cio letni termin przedawnienia (termin aktualny na chwilę wnoszenia pozwu).

Mając na uwadze powyższe Sąd, w punkcie 1. sentencji wyroku odmówił odrzucenia pozwu. W punkcie 2. sentencji wyroku Sąd umorzył postępowanie co do kwoty 3.092.975,91 zł, a to wobec skutecznego cofnięcia w tym zakresie powództwa wzajemnego. W punkcie 3 natomiast Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, odstępując od obciążania strony przegranej tj. powoda wzajemnego kosztami procesu. Pomimo bowiem, że (...) przegrał postępowanie zarówno co do umorzonej części (do zrzeczenia się roszczenia doszło bowiem już po wniesieniu pozwu wzajemnego), jak i w pozostałej dochodzonej części, Sąd miał na względzie, iż w przedmiotowej sprawie niewątpliwie doszło do naruszenia praw autorskich przez pozwanego wzajemnego, zaś do oddalenia ostatecznie sformułowanego powództwa doszło natomiast z uwagi na niewykazanie roszczenia co do wysokości.

Mając na względzie okoliczności przedmiotowej sprawy, w tym uwzględniając fakt, iż pewne ograniczenia możliwości dowodowych powoda wzajemnego wynikały - z działań, bądź ich braku – pozwanego wzajemnego, w szczególności w zakresie prawidłowości prowadzonej dokumentacji, Sąd ustalił, że strony pokryją po 50% wynagrodzenia biegłych, pozostawiając jednocześnie ich szczegółowe wyliczenie Referendarzowi sądowemu.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska