Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 8 sierpnia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Andrzej Kuryłek

Protokolant: stażysta Aleksandra Sieńczewska

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2025 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa A. Z.

przeciwko Syndykowi Masy Upadłości (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

- o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I pozbawia wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny numer (...) z dnia 22 października 2013 wystawiony przez (...) Bank S.A. z siedzibą w W. i opatrzony klauzulą wykonalności przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w W. postanowieniem z dnia 28 stycznia 2014 roku sygn. akt II Co 2443/13 w całości w stosunku do A. Z.,

II odstępuje od obciążenia powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 583/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 lipca 2019 r. (data stempla pocztowego) A. Z. wniósł przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. o pozbawienie wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 22 października 2013 r. wystawionego przez (...) Bank S.A. i opatrzonego klauzulą wykonalności przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie postanowieniem z dnia 28 stycznia 2014 r. sygn. akt II Co 2443/13 w całości w stosunku do A. Z.. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z kwotą 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powód wskazał, że poręczył wraz z K. Z. oraz D. Z. umowę kredytu hipotecznego - kredyt (...) nr (...) z dnia 18 grudnia 2009 r., zawartą pomiędzy pozwanym bankiem (wówczas działającym jako (...) Bank S.A.), a kredytobiorcą (...) S sp. z o.o. z siedzibą w W.. W ramach poręczenia powód złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji. W dniu 22 października 2013 r. pozwany bank wystawił przeciwko powodowi oraz pozostałym poręczycielom bankowy tytuł egzekucyjny na kwotę 1.707.752,86 zł, po czym wystąpił do Sądu Rejonowego o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2014 r. Sąd nadał klauzulę zgodnie z wnioskiem banku. Następnie w drodze umowy przelewu wierzytelności z dnia 15 czerwca 2018 r. pozwany przeniósł wierzytelność objętą tym tytułem na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjnego Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.. Powód zarzucił, że bankowy tytuł egzekucyjny został wystawiony w sposób niewłaściwy, gdyż wskazana w nim kwota zadłużenia nie odpowiada rzeczywistemu zobowiązaniu wynikającemu z umowy kredytu. W ocenie powoda wysokość roszczenia ujętego w tytule jest nieweryfikowalna. Ponadto powód podniósł, że analiza postanowień umowy kredytowej nie uzasadnia naliczania odsetek po wypowiedzeniu umowy ani doliczenia kwoty 46.224,36 zł z tytułu ubezpieczenia tytułu prawnego i wad prawnych nieruchomości. Powód zarzucił też abuzywność § 5 ust. 5 umowy kredytu, w zakresie, w jakim przewidywał on podwyższoną marżę banku w okresie od uprawomocnienia się wpisu hipoteki do momentu przedstawienia bankowi odpisu księgi wieczystej z dokonanym wpisem. Powód podniósł także zarzut braku wymagalności roszczenia objętego tytułem. Wskazał, że bank nie wykazał skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu, w szczególności doręczenia kredytobiorcy wezwania do zapłaty podpisanego przez osobę uprawnioną do działania w imieniu banku. Zdaniem powoda, wobec braku skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu, wierzytelność nie była wymagalna w dacie wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, co pozbawiało bank prawa do jego wystawienia i uzyskania klauzuli wykonalności. W dalszej części powód zarzucił, że bankowy tytuł egzekucyjny utracił wykonalność wskutek zbycia wierzytelności na rzecz podmiotu niebędącego bankiem. Z kolei na wypadek nieuwzględnienia powyższych zarzutów powód podniósł zarzut przedawnienia roszczenia objętego tytułem, wskazując, że wierzytelność banku, jako związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, podlegała trzyletniemu terminowi przedawnienia.

(pozew, k. 4–9v.)

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 grudnia 2019 r. (data prezentaty) pozwany (...) Bank S.A. z siedzibą w W. uznał powództwo. Wskazał, że uznanie następuje z innych przyczyn niż te wskazane przez powoda, tj. wobec cesji wierzytelności dokonanej w dniu 5 lipca 2018 r. i to w zakresie w jakim zakwestionowany tytuł nie został wykonany w drodze egzekucji. Pozwany wniósł jednocześnie o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wraz z kwotą tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, ewentualnie o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że w dniu 5 lipca 2018 r. doszło do przelewu wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym na rzecz (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego. Zdaniem pozwanego, cesja wierzytelności stanowi zdarzenie prawne uprawniające dłużnika do żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Wobec wystąpienia takiego zdarzenia, pozwany uznał powództwo już przy pierwszej czynności procesowej. Pozwany wskazał, że po dokonaniu przelewu wierzytelności tytuł wykonawczy utracił moc, gdyż nie jest możliwe przekazanie klauzuli wykonalności na rzecz podmiotu niebędącego bankiem. Pozwany zaznaczył, że uznaje powództwo jedynie w zakresie wierzytelności, która nie została wyegzekwowana w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego. Jednocześnie, na podstawie art. 101 k.p.c., pozwany wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu, wskazując, że uznał powództwo przy pierwszej czynności procesowej i nie dał powodu do wytoczenia powództwa. Ewentualnie pozwany wniósł o zastosowanie art. 102 k.p.c. Końcowo, z ostrożności procesowej pozwany zaprzeczył pozostałym twierdzeniom powoda dotyczącym przedawnienia wierzytelności, jej wysokości, jak i prawidłowości wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego.

(odpowiedź na pozew, k. 69–70v.)

W związku z ogłoszeniem upadłości pozwanego (...) Bank S.A. Sąd zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. ze skutkiem od dnia 20 lipca 2023 r. i wezwał do udziału w postępowaniu Syndyka Masy Upadłości pozwanego banku jednocześnie podejmując postępowanie z jego udziałem.

(postanowienia, k. 157, 164 i 182)

Na rozprawie w dniu 30 lipca 2025 r. powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wnosząc o pozbawienie wykonalności wskazanego w pozwie tytułu wykonawczego oraz o zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany Syndyk Masy Upadłości (...) Bank S.A. podtrzymał dotychczasowe stanowisko procesowe.

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 grudnia 2009 r. w W. została zawarta, pomiędzy (...) Bank S.A. w W. – Oddział (...) (poprzednik prawny (...) Bank S.A.) a (...) S sp. z o.o. z siedzibą w W., umowa kredytu hipotecznego - kredyt (...) (pkt I-II części szczególnej umowy). Jako poręczycieli wskazano K. Z., D. Z. oraz powoda A. Z. (pkt II.A. części szczególnej umowy). Na podstawie umowy bank udzielił kredytu w łącznej kwocie 1.216 461,28 PLN z przeznaczeniem na pokrycie kredytów ratalnych oraz pokrycie kosztów ubezpieczenia tytułu prawnego i wad prawnych nieruchomości (pkt III części szczególnej umowy). Umowa przewidywała oprocentowanie zmienne, oparte o stawkę WIBOR powiększoną o marżę banku wynoszącą w dniu udzielenia kredytu 13,95%, z zastrzeżeniem jej obniżenia o 2 punkty procentowe po przedłożeniu w banku odpisu z księgi wieczystej z prawomocnym wpisem hipoteki. Termin spłaty kredytu został określony na dzień 7 lutego 2030 r., w 240 równych ratach (pkt IV części szczególnej umowy). Zabezpieczeniem spłaty kredytu było m.in. oświadczenie kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji, hipoteka na nieruchomości, zastaw, weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową, cesja praw z umowy ubezpieczenia oraz poręczenia osób trzecich (pkt V części szczególnej umowy).

(umowa kredytu hipotecznego - kredyt (...) z dnia 18 grudnia 2009 r., k. 12–16)

W dniu 21 grudnia 2009 r. K. Z., D. Z. oraz powód A. Z. zawarli z bankiem umowę poręczenia. Tego samego dnia poręczyciele złożyli oświadczenia o poddaniu się egzekucji w trybie art. 97 ustawy – Prawo bankowe, do kwoty 2.432.922,56 PLN z upoważnieniem banku do wystąpienia o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności do dnia 31 grudnia 2032 r.

(umowa poręczenia z dnia 21 grudnia 2009 r., k. 17–18; oświadczenia o poddaniu się egzekucji z dnia 21 grudnia 2009 r., k. 19–20)

W dniu 22 października 2013 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: K. Z., D. Z. oraz powodowi A. Z., Bankowy Tytuł Egzekucyjny, w którym stwierdził istnienie wymagalnego zadłużenia w łącznej kwocie 1.707.752,86 zł, obejmującej należność główną, odsetki umowne, odsetki za opóźnienie oraz opłaty i prowizje. W tytule wskazano również na dalsze należne odsetki, które miały być naliczane od daty 23 październik 2013 r. do dnia zapłaty.

(Bankowy Tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 22 października 2013 r., k. 21)

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe nadał powyższemu tytułowi klauzulę wykonalności przeciwko poręczycielom, w tym powodowi, z ograniczeniem możliwości dochodzenia należności określonej tym tytułem do kwoty 2.432.922,56 zł.

(postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe z dnia 28 stycznia 2014 r., sygn. akt II Co 2443/13 – k. 22–22v.)

Na podstawie tytułu wykonawczego pozwany bank wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikom wskazanym w tytule.

(akta postępowania egzekucyjnego Km 212/15)

Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2016 r. komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności dalszej egzekucji, wskazując, iż wierzyciel nie wskazał innych składników majątkowych dłużnika, z których egzekucja mogłaby być prowadzona.

(postanowienie komornika sądowego z dnia 28 grudnia 2016 r., k. 71–71v.)

W dniu 15 czerwca 2018 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności obejmującą wierzytelność wynikającą z umowy kredytu hipotecznego z dnia 18 grudnia 2009 r.

(umowa przelewu wierzytelności z dnia 15 czerwca 2018 r. wraz z podpisem poświadczonym notarialnie, k. 127–132v.)

Pismem sygnowanym datą 21 czerwca 2018 r. kredytobiorca został zawiadomiony o dokonanej cesji wierzytelności.

(zawiadomienie o cesji wierzytelności z dnia 21 czerwca 2018 r., k. 23)

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w wyżej wymienionym zakresie, w ocenie Sądu w momencie zamknięcia rozprawy okoliczności sporne zostały wyjaśnione w sposób kompleksowy i wszechstronny, a tym samym wystarczający do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, zgodnie bowiem z dyspozycją art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu mogą być jedynie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w niniejszej pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 23 grudnia 2019 roku uznał żądanie powoda o pozbawienie wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego.

W myśl art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, o ile nie zachodzą przesłanki sprzeczności z prawem, zasadami współżycia społecznego lub obejścia prawa. W realiach niniejszej sprawy uznanie powództwa dokonane przez bank było skuteczne i dopuszczalne, gdyż pozostawało w zgodzie z obowiązującym prawem.

Wobec skutecznego uznania powództwa, sąd (będąc tym uznaniem związany) orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, pozbawiając wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny w całości w stosunku do powoda.

Dla pełności wywodu wskazać jednak należy, że nawet niezależnie od uznania powództwa, żądanie zasługiwało na uwzględnienie, albowiem zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego dłużnik może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, jeżeli po jego powstaniu nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

W ocenie Sądu takie właśnie zdarzenie miało miejsce w niniejszej sprawie. Po wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego doszło bowiem do zbycia wierzytelności objętej tym tytułem przez (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.. Z treści umowy przelewu z dnia 15 czerwca 2018 r. wynika jednoznacznie, że wierzytelność przysługująca bankowi z tytułu umowy kredytu hipotecznego została przeniesiona na fundusz, który nie posiada statusu banku w rozumieniu ustawy – Prawo bankowe. Ta okoliczność nie była sporna pomiędzy stronami.

Należy wskazać, że bankowy tytuł egzekucyjny był wówczas dokumentem o charakterze szczególnym, stanowiącym przejaw uprawnienia przyznanego wyłącznie bankom w obowiązującym w dacie jego wystawienia reżimie prawnym (art. 96–97 ustawy – Prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym do dnia 27 listopada 2015 r.). Uprawnienie to miało charakter niezbywalny, przysługujący tylko bankom.

Nie ulega bowiem wątpliwości, że zbycie wierzytelności objętej tytułem wykonawczym jest równoznaczne z wygaśnięciem zobowiązania w rozumieniu art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. przy czym chodzi tu o wygaśnięcie zobowiązania między wierzycielem, który uzyskał na swoją rzecz tytuł wykonawczy a dłużnikiem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24.07.2013 r., V ACa 389/13, a także J. J. „Kodeks postępowania cywilnego Komentarz pod red. K. P., Wyd. C.H. B., Wyd. 4, W-wa 2006 r., Tom II, str. 811, a także H. P. „Kodeks postępowania cywilnego” Komentarz pod red. T. E., Wyd. Prawnicze L. N., W-wa 2007, Wyd. 2, tom 4, str. 197). Wygaśnięcie zobowiązania ze wskazanej przyczyny nie odnosi zatem żadnego skutku wobec nabywcy wierzytelności objętej tytułem wykonawczym. Cesjonariusz może bowiem prowadzić egzekucję po uzyskaniu tytułu wykonawczego na swoją rzecz. Ponieważ w okolicznościach niniejszej sprawy przedmiotem cesji była wierzytelność objęta bankowym tytułem egzekucyjnym, a zbycie wierzytelności nastąpiło na rzecz podmiotu niebędącego bankiem, fundusz sekurytyzacyjny i tak nie może skorzystać z trybu przewidzianego w art. 788 k.p.c. i musiałby ustalić istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie. W doktrynie jak i w judykaturze od dawna utrwalony jest pogląd, że bankowy tytuł egzekucyjny nie uprawnia cesjonariusza niebędącego bankiem ani do kontynuacji, ani też wszczęcia egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności, natomiast nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza niebędącego bankiem nie było dopuszczalne (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC z 2005 r. Nr 6, poz. 98, z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 129/05, OSNC z 2007 r. Nr 1, poz. 4, z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14).

W konsekwencji, z chwilą dokonania przelewu wierzytelności tytuł egzekucyjny utracił przymiot tytułu wykonawczego bowiem po tej dacie żaden z uczestników stosunku prawnego nie mógł się nim skutecznie posługiwać.

W ocenie Sądu, z uwagi na ten zasadniczy skutek dalsze zarzuty powoda dotyczące wadliwości wystawienia tytułu, w tym kwestionowanie sposobu wypowiedzenia umowy kredytu, prawidłowości ustalenia wysokości zadłużenia czy abuzywności niektórych postanowień umowy kredytowej, nie wymagały szczegółowego rozważenia. Nawet gdyby były uzasadnione, nie wpływałyby na ocenę zasadniczej przeszkody egzekucyjnej wynikającej z braku po stronie pozwanej możliwości dalszego posługiwania się tytułem. Z tych samych względów zarzut przedawnienia roszczenia, podniesiony przez powoda w dalszej kolejności, należało uznać za bezprzedmiotowy. Przedawnienie mogłoby ewentualnie stanowić niezależną podstawę do pozbawienia wykonalności tytułu, jednak w świetle skutku wynikającego z przelewu wierzytelności jego badanie stało się zbędne.

Z tych powodów orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

Sąd orzekł o kosztach na podstawie art. 101 i art. 102 k.p.c., przy uwzględnieniu znaczenia uznania powództwa w rozumieniu art. 213 § 2 k.p.c. Należy wskazać, że uznanie powództwa jest czynnością dyspozytywną pozwanego polegającą na bezwarunkowym przyjęciu żądania pozwu. Dla oceny kosztów procesowych istotnym jest, że zgodnie z art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu, jeżeli nie dał on powodu do wytoczenia powództwa i uznał żądanie przy pierwszej czynności procesowej. Przesłanki te mają charakter kumulatywny.

W realiach niniejszej sprawy pozwany w odpowiedzi na pozew uznał żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności co do zasady. W ocenie Sądu, okoliczność, że pozwany prezentował odmienną niż powód motywację prawną i częściowo ograniczał uznanie do zakresu niewykonanej egzekucji, nie niweczy charakteru uznania jako przyjęcia żądania pozwu. Z punktu widzenia art. 101 k.p.c. relewantne jest uznanie „żądania”, a nie uznanie podstaw faktycznych bądź wszystkich argumentów strony powodowej. Tym samym warunek uznania przy pierwszej czynności procesowej został spełniony.

Sąd uznał również, że pozwany nie dał powodu do wytoczenia powództwa w rozumieniu art. 101 k.p.c. W dacie wytoczenia powództwa wierzytelność objęta bankowym tytułem egzekucyjnym była już przedmiotem przelewu, a bank nie prowadził już dalszej egzekucji. Powód nie wykazał, aby przed wniesieniem pozwu zwrócił się do pozwanego z wezwaniem do złożenia odpowiedniego oświadczenia w przedmiocie tytułu, a następnie spotkał się z odmową. Skoro zaś pozwany już w pierwszym piśmie procesowym przyjął żądanie co do istoty, to w świetle art. 101 k.p.c. należałoby co do zasady uznać, że to powód – jako strona, której roszczenie zostało niezwłocznie uznane – powinien ponieść koszty procesu.

Jednakże, w tych okolicznościach Sąd rozważył zastosowanie art. 102 k.p.c. i uznał, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, usprawiedliwiający odstąpienie od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów na rzecz pozwanego. Po pierwsze, przedmiot sprawy miał charakter incydentalny i formalny: chodziło o usunięcie z obrotu tytułu wykonawczego po zdarzeniu, które definitywnie pozbawiło go zdolności egzekucyjnej. Po drugie, powód posiadał obiektywnie uzasadniony interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia sądowego, skoro tytuł wykonawczy istniał i mógł stanowić podstawę do dalszych czynności. Po trzecie, pozwany niezwłocznie, przy pierwszej czynności procesowej przyjął żądanie co do istoty i nie prowadził sporu o meritum co ograniczyło rozmiar koniecznych kosztów.

W ocenie Sądu w składzie niniejszym zestawienie tych elementów prowadzi do wniosku, że obciążenie powoda kosztami mimo finalnego uwzględnienia jego żądania byłoby niecelowe i sprzeczne z zasadą słuszności.

Z tych względów Sąd odstąpił od obciążenia powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony pozwanej (punkt II wyroku).

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji.

Sędzia Andrzej Kuryłek