I C 596/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2024-10-09

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2024 r. w Warszawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.

przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. na rzecz pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 marca 2023 r. (data stempla pocztowego, k. 48) powód (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. kwoty 102.661,82 zł tytułem zwrotu kosztów kredytu konsolidacyjnego (kredytu konsumenckiego) o numerze (...) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od powyższej kwoty od dnia 24.03.2023r. do dnia zapłaty. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym dwukrotności kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Powód wskazał, iż dochodzi powyższej kwoty tytułem zwrotu kosztów kredytu konsolidacyjnego z dnia 8 stycznia 2018 r. o numerze (...) zawartego przez pozwanego z konsumentami A. i A. C. (1), powołując się przy tym na złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w trybie art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim z dnia 27 maja 2022 r. oraz umowę powierniczego przelewu wierzytelności nr (...) z dnia 09.02.2023 r. Wskazano, iż materialno-prawną podstawę dochodzenia roszczeń w niniejszej sprawie stanowi art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Jednocześnie zaznaczono, że w przedmiotowej sprawie nie upłynął roczny termin na złożenie oświadczenia określonego w art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim (albowiem kredyt jest w trakcie spłaty). Powód powtórzył zarzuty podniesione w oświadczeniu o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 14 marca 2023 r. co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, pkt 7, pkt 8, pkt 16, pkt 10, przedmiotowej ustawy, wskazując, że niedopuszczalne jest pobieranie odsetek od kwoty, które faktycznie nie zostały udostępnione kredytobiorcy, jak też niedopuszczalne jest uwzględnianie kwot, które w rzeczywistości nie zostały wypłacone kredytobiorcy w całkowitej kwocie kredytu (gdyż skutkować to może wprowadzeniem konsumenta w błąd co do zakresu udzielonego kredytu). W ocenie powoda przywołane uchybienia powinny prowadzić do zastosowania sankcji tzw. kredytu darmowego, o której mowa w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. ( pozew k. 3-13)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany powołał się na brak legitymacji czynnej powoda, wskazując na wadliwość umowy cesji i oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Zdaniem pozwanego w dacie zawarcia umowy cesji wierzytelność wynikająca ze złożenia oświadczenia o skorzystaniu z uprawnienia wynikającego z art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim nie istniała i wobec tego powód nie jest uprawniony do występowania z powództwem o zapłatę tejże wierzytelności oraz do podnoszenia szeregu zarzutów merytorycznych dotyczących treści zawartej umowy kredytowej. Pozwany podniósł także, że w sytuacji, gdy powód jako przedsiębiorca występuje z roszczeniem o zapłatę wierzytelności rzekomo nabytej od konsumenta, o której konsument nie ma żadnej wiedzy, zachowanie powoda stanowi ewidentne nadużycie prawa podmiotowego. W odpowiedzi na pozew wskazano również, że przedmiotowe oświadczenie zostało złożone z przekroczeniem rocznego terminu o jakim mowa w art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim i z tej przyczyny było ono nieskuteczne. Strona pozwana zakwestionowała również zgłoszone przez powódkę naruszenia regulacji ustawy o kredycie konsumenckim, argumentując, że przedmiotowa umowa kredytu spełniała wszystkie ustawowe wymogi. (odpowiedź na pozew k. 64-68)

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 09 stycznia 2018 r. A. i A. C. (1) zawarli z (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę o kredyt konsolidacyjny o numerze (...).
W § 1 Umowy kredytu wskazano, że Bank udziela Kredytobiorcy kredyt w wysokości 200.000,00 zł ze wskazaniem, że przeznaczony jest on na potrzeby konsumpcyjne Kredytobiorcy (§ 1 ust. 1 lit a.) oraz spłatę zobowiązań kredytowych Kredytobiorcy z tytułu wskazanych umów kredytowych (§ 1 ust. 1 lit b -i.). Zgodnie z treścią § 2 oprocentowanie kredytu jest liczone według stopy zmiennej, a zmiana stopy oprocentowania ma bezpośredni wpływ na wielkość zadłużenia oraz wysokość należnych odsetek. Zaznaczono przy tym, że zmiana oprocentowania nie powoduje zmiany warunków Umowy i nie wymaga podpisania aneksu. (ust. 1) Oprocentowanie w całym okresie kredytowania miało stanowić sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M i marży w wysokości 8.27 punktów procentowych, stałej w trakcie trwania Umowy (ust. 2). Ustalono również, że oprocentowanie kredytu na dzień zawarcia Umowy wynosi 9.99% w stosunku rocznym (ust. 3) Dla pierwszego okresu obrachunkowego, do obliczenia wysokości oprocentowania Bank zastosuje stawkę referencyjną WIBOR 3M z przedostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień sporządzenia Umowy w wysokości 1.72%, zaznaczając, że jeżeli termin spłaty pierwszej raty kredytu zostanie przesunięty z najbliższego terminu spłaty (zgodnie z wybranym dniem spłaty) przypadającego po dacie uruchomienia środków na kolejny termin, zgodny z częstotliwością spłat, to zmiana oprocentowania w pierwszym okresie obrachunkowym dokonana zostanie po terminie spłaty dwóch pierwszych rat (ust. 4). Zmiana oprocentowania w kolejnych, 3-miesięcznych okresach obrachunkowych miała następować w wyniku zmiany stawki WIBOR 3M z przedostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień spłaty raty kredytu (ust. 5).

W trakcie trwania Umowy oprocentowanie miało nie przekraczać wysokości odsetek maksymalnych w rozumieniu art. 359 § 2 (1) kodeksu cywilnego, tj. dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,50 punktów procentowych (ust. 6). Bank zaś miał przyjmować przy obliczaniu kwoty odsetek rzeczywistą liczbę dni korzystania z kredytu w stosunku do 365/366 dni w roku (ust. 7). W przypadku zmiany stopy procentowej opartej na stawce WIBOR, Bank miał powiadomić Kredytobiorcę o tym fakcie w terminie 14 dni, przesyłając mu nowy harmonogram spłat.(ust. 8)

W § 3 Umowy wskazano, że Bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z zapisami Umowy oraz (...) Banku SA dla Klientów Indywidualnych, zwaną dalej Taryfą Opłat i Prowizji, za czynności związane z obsługą kredytu oraz zmianą postanowień Umowy (ust. 1). W trakcie trwania Umowy opłaty i prowizje mogły ulec zmianie (ust. 2). Ponadto strony ustaliły w § 3 ust. 3 Umowy, że zmiany opłat i prowizji mogą nastąpić w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z poniższych warunków:

1) zmiana wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźników publikowanych przez GUS: inflacji, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw;

2) zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski;

3) zmiany cen usług i operacji, z których Bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i niebankowych;

4) zmiany zakresu lub formy świadczonych przez Bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem Umowy;

5) zmiany przepisów prawa regulujących produkty lub usługi oferowane przez Bank lub mających wpływ na wykonywanie Umowy, w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem Umowy;

6) zmiany przepisów podatkowych l/lub zasad rachunkowości stosowanych przez Bank, w zakresie w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem Umowy;

7) zmiana lub wydanie nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, tym Komisji Nadzoru Finansowego - w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem Umowy (ust. 3)

W § 3 ustalono również, że zmiany stawek opłat i prowizji następują na zasadach i w wysokości określonych w Taryfie Opłat I Prowizji. (ust. 4)

W § 4 Umowy wskazano, że całkowita kwota kredytu wynosi 182.000,00 zł. Kwota ta nie obejmuje kredytowanych przez Bank kosztów kredytu wskazanych w § 1 ust. 1 pkt 3 Umowy (ust. 1). Całkowita kwota do zapłaty przez Kredytobiorcę na dzień zawarcia Umowy wynosi 317.949,48 zł. (ust. 2), zaś na całkowitą kwotę do zapłaty składa się: całkowita kwota kredytu oraz całkowity koszt kredytu, który na dzień zawarcia Umowy, naliczony szacunkowo wynosi: 135.949,48 zł. Na całkowity koszt kredytu składają się: należne odsetki umowne w wysokości 117.949,48 zł oraz prowizja od udzielnego kredytu w wysokości 18.000,00 zł. (ust. 3). Roczną rzeczywistą stopę oprocentowania (RRSO), która na dzień zawarcia Umowy wynosiła 12.98%, wyliczono uwzględniając wartości określone w §4 ust. 2 i 3

W § 5 ust. 5 Umowy uregulowano również uprawnienie kredytobiorcy do dokonania przedterminowej spłaty części lub całości kwoty kredytu zgodnie z poniższym i zasadami:

1) w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w Umowie, ulega obniżeniu całkowity koszt kredytu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania Umowy, z wyłączeniem kosztów ochrony ubezpieczeniowej jeżeli Kredytobiorca zdecydował się kontynuować tę ochronę,

2) w przypadku spłaty części kredytu przed terminem określonym w Umowie, po rozliczeniu wpłaconych środków przez Bank, okres kredytowania ulega skróceniu, a całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które do tyczą o kresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, z zastrzeżeniem pkt 3) poniżej. W takim przypadku nie jest wymagany aneks do Umowy a Bank prześle Kredytobiorcy nowy harmonogram spłat.

3) Kredytobiorca zainteresowany rozliczeniem wpłaty w inny sposób niż określony w pkt 2), zobowiązany jest przed datą zapadalności najbliższej raty złożyć Bankowi stosowną dyspozycję określającą sposób rozliczenia wpłaty. (ust. 5 Umowy)

Strony ustaliły, że Bank dokona rozliczenia kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania całkowitej spłaty kredytu. Bank dokona rozliczenia kredytu w przypadku niedopłaty na rachunku nie wyższej niż 10.00 zł. (ust. 6) Co więcej, w Umowie przewidziano, że jeżeli po rozliczeniu kredytu, w przypadku wystąpienia nadpłaty oraz jeśli Kredytobiorca nie wyda odrębnej dyspozycji, Bank dokona przelewu nadwyżki z rachunku kredytu w następującej kolejności:

1) na spłatę zaległości w bieżącej spłacie na pozostałych rachunkach produktów kredytowych posiadanych w Banku przez Kredytobiorcę,

2) na rachunek oszczędnośdowo-rozliczeniowy Kredytobiorcy. W przypadku braku posiadania ww. produktów w Banku, Bank podejmie próbę kontaktu z Kredytobiorcą w celu rozdysponowania kwoty nadpłaty. W przypadku braku kontaktu z Kredytobiorcą w okresie 14 dni od rozliczenia kredytu, Bank zamknie rachunek kredytu i skieruje kwotę nadpłaty na nieoprocentowany rachunek Banku. (ust. 7)

W § 7 Umowy uregulowane zostało zagadnienie skutków braku płatności w terminie. W treści ust. 1. wskazano, że należność niespłacona w terminie wynikającym z Umowy albo spłacona w niepełnej wysokości stanowi w całości lub w części niespłacone zadłużenie przeterminowane poczynając od dnia następnego po terminie spłaty wynikającym z Umowy. Bank zastrzegł sobie również prawo do obciążenia Kredytobiorcy kosztami powstałymi w wyniku niewywiązania się Kredytobiorcy z postanowień Umowy odsetkami od zadłużenia przeterminowanego, ewentualnymi kosztami sądowymi, egzekucyjnymi zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami oraz opłatami za prowadzenie monitoringu. (ust. 2) Strony ustaliły, że zadłużeniem przeterminowanym są wszelkie należności wynikające z zaciągniętego kredytu niespłacone w terminie lub wysokości określonej w Umowie (ust. 3). Ustalono, że odsetki od zadłużenia przeterminowanego są naliczane od dnia, w którym spłata należności miała nastąpić do dnia poprzedzającego jego spłatę. (ust. 4). Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego jest równe wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2(1) kodeksu cywilnego i w dniu zawarcia Umowy wynosi 14% w stosunku rocznym (ust. 5). Strony przyjęły, że zmiana oprocentowania zadłużenia przeterminowanego następuje w przypadku zmiany wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (ust. 6), zaś zmiana oprocentowania zadłużenia przeterminowanego nie powoduje zmiany warunków Umowy i nie wymaga podpisania aneksu. (ust. 7).

W § 7 ust. 9 Umowy wskazano jakie konkretnie elementy składają się na kwotę kosztów sądowych i postępowania egzekucyjnego. Natomiast w ust. 10 tego paragrafu Umowy przewidziano, że Kredytobiorca może też zostać obciążony opłatami za prowadzenie działań monitoringu w zakresie realizacji przez Kredytobiorcę postanowień Umowy według aktualnie obowiązującej Taryfy Opłat i Prowizji.

W § 7 ust. 14 Umowy strony ustaliły, że zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu niespłaconego kredytu zaspokajane jest w następującej kolejności:

1) koszty sądowe, koszty egzekucyjne oraz należne opłaty i prowizje;

2) odsetki od zadłużenia nieprzeterminowanego;

3) kwota niespłaconego kapitału;

4) odsetki od zadłużenia przeterminowanego.

Należności określone w pkt. 1) - 3) nalicza się na poczet najdawniej wymagalnych. Przy czym zastrzeżono, że Bank może ustalić odmienną kolejność zaspokajania, o czym zawiadomi kredytobiorcę (ust. 15)

Dowód: Umowa o kredyt konsolidacyjny o numerze (...) z dnia 09 stycznia 2018 r. – k. 23-27

Kredytobiorcy A. i A. C. (1) do chwili obecnej nie spłacili kredytu. A. C. (1) zawarł umowę kredytu po wcześniejszym jej przeczytaniu. Rozumiał jej treść i nie miał pytań do pracownika banku. Przed zawarciem umowy kredytu A. C. (2) czuła się ona ,,poinformowana o wszystkim”, albowiem przeczytała najważniejsze kwestie zawarte w umowie (kwotę kredytu, oprocentowanie, wysokość raty i termin spłaty), a ponadto pracownik banku udzielał wyjaśnień.

A. i A. C. (1) nie wiedzieli czy ich umowa kredytu miała wady i z jakiego powodu Bank miałby zwrócić im pieniądze. O możliwości odzyskania prowizji i odsetek dowiedzieli się od pracownika (...) sp. z o.o., który się z nimi skontaktował informującł, że firma może zweryfikować umowę kredytu i „zawalczyć o kredyt darmowy”.

Dowód: zeznania świadka A. C. (1) – k. 138, zeznania świadka A. C. (2) – k. 139,

A. C. (1) i A. C. (2) udzielili pełnomocnictw spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, przewidującego sankcję tzw. kredytu darmowego – w odniesieniu do umowy kredytowej nr (...) z dnia 09 stycznia 2018 r. zawartej z (...) Bank S.A. z siedzibą w W..

Dowód: pełnomocnictwo – k. 41, pełnomocnictwo – k. 42, zeznania świadka A. C. (1) – k. 138, zeznania świadka A. C. (2) – k. 139

W dniu 08 lutego 2023 r. A. C. (1) i A. C. (2) zawarli z (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. umowę powierniczego przelewu wierzytelności. W § 1 Umowy wskazano, że umowa obejmuje przelew wszelkich wierzytelności pieniężnych obecnych i przyszłych, wraz ze wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m.in. odsetki za zwłokę i opóźnienie) wynikających z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego określonej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, w odniesieniu do umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 09 stycznia 2018 r., wobec (...) Bank S.A., gdzie górna granica wartości wierzytelności to wszelkie zapłacone przez konsumenta koszty kredytu tj. m. in. odsetki umowne i prowizja. W § 3 Umowy wskazano, że Cesjonariusz zobowiązuje się do przekazania Cedentowi 50% wyegzekwowanego od Dłużnika świadczenia obejmującego należność główną w terminie 14 dni od dnia wyegzekwowania świadczenia od Dłużnika (faktycznego otrzymania środków pieniężnych przez Cesjonariusza).

Dowód: Umowa przelewu wierzytelności – k. 29-30, zeznania świadka A. C. (1) – k. 138, zeznania świadka A. C. (2) – k. 139

Pismem z dnia 13 marca 2023 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. złożył wobec (...) Bank S.A. w W. oświadczenie w trybie art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim wraz z wezwaniem do zapłaty. W treści podniesiono w szczególności naruszenie przepisów: art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy, art. 30 ust. 1 pkt 8, art. 30 ust. 1 pkt 16 w zw. z art. 52 ustawy, art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy, art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy. W przedmiotowym piśmie znalazła się również informacja o tym, że (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. nabyła od kredytobiorcy w drodze umowy cesji wszelkie wierzytelności pieniężne (obecne i przyszłe), wraz ze wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m. in. odsetki za zwłokę i opóźnienie) wynikające z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego określonej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, z tytułu opisanej w treści pisma umowie kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 09 stycznia 2018 r. Jednocześnie (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. wezwał do zapłaty - zwrotu uiszczonych przez kredytobiorcę kosztów kredytu w kwocie łącznej 102.661,82 zł według stanu na dzień 7 marca 2023 r. (w tym odsetki 84.661,82 zł i prowizja za udzielenie kredytu 18.000,00 zł) na wskazany rachunek bankowy w terminie nie dłuższym 7 dni.

Dowód: oświadczenie/wezwanie do zapłaty – k. 33-36, książka nadawcza – k. 37-39, wydruk z systemu śledzenia przesyłek – k. 40

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności. Wskazane dowody wzajemnie się uzupełniają i potwierdzają, w zestawieniu ze sobą tworzą spójny stan faktyczny i brak jest zdaniem Sądu przesłanek do odmówienia im mocy dowodowej w zakresie, w jakim stanowiły one podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Ponadto Sąd oparł się na osobowych źródłach dowodowych w postaci zeznań świadka A. C. (1) (k. 138) i świadka A. C. (2) (k. 139). Zeznania te Sąd uznał za wiarygodne albowiem korespondowały one ze sobą, jak i pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Pozostałe (a nie ujęte wyżej) zaprezentowane przez strony dowody, nie stanowiły w ocenie Sądu wartościowego materiału dowodowego pozwalającego na poczynienie istotnych w sprawie ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie powód wywodzi swoje roszczenia z umowy kredytu konsolidacyjnego z dnia 8 stycznia 2018 r. o numerze (...), do której zastosowanie znajdują zapisy ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 powołanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym w myśl ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Z kolei z przepisu art. 5 pkt 8 ustawy wynika, że całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta stanowi sumę całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. W pkt 6 tego artykułu wskazano, że całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Uruchomienie sankcji kredytu darmowego zależy od wykonania przez konsumenta uprawnienia prawokształtującego. Sformułowanie, jakie zamieszczono w art. 45 ustawy: „po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia”, jest typowe dla przypadków, w których w przepisach prawa cywilnego wprowadza się uprawnienie prawokształtujące. „Oświadczenie”, oznacza więc oświadczenie woli, a nie oświadczenie wiedzy. Wykonując uprawnienie prawokształtujące, składa się oświadczenie woli. Skutki związane z sankcją kredytu darmowego powstają po złożeniu oświadczenia. Jest to sformułowanie charakterystyczne dla skutków wykonania. Opierając się na ogólnej zasadzie autonomii przyjętej w prawie cywilnym, przepisy często uzależniają stosowanie instrumentów ochronnych od inicjatywy zainteresowanej osoby. Konsument może nie mieć interesu w korzystaniu z sankcji kredytu darmowego z mocy prawa (np. gdy zależy mu na utrzymaniu dobrych relacji z kredytodawcą).

Nie budzi wątpliwości, że w niniejszej sprawie to na stronie powodowej ciążył obowiązek wykazania faktu nabycia spornej wierzytelności od podmiotu, z którym pozwany zawarł umowę. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu mającego istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zasada skonkretyzowana w tym przepisie jest jasna – kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę przeciwną wywołuje ten skutek, że istotne dla sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości twierdzeń na innej podstawie. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, Legalis nr 23098). Wobec niewykazania zgłoszonych twierdzeń, sąd pomija te twierdzenia jako gołosłowne.

Przenosząc powyższe na grunt analizowanej sprawy stwierdzić należy, że w ocenie Sądu strona powodowa przedstawiła dowody (umowa o kredyt, oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, pełnomocnictwo), na okoliczność nabycia spornej wierzytelności od kredytobiorcy, z którym pozwany zawarł umowę, jak i uprawnienie do złożenia oświadczenia o jakim mowa w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Strona pozwana zakwestionowała jednak skuteczność złożonego oświadczenia z uwagi na przekroczenie ustawowego terminu oraz wadliwość umowy przelewu. Z tego względu Sąd w pierwszej kolejności odniesie się do zarzutów strony pozwanej.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie (wbrew stanowisku pozwanego) nie może być mowy o przekroczeniu terminu określonego w art. 45 ust 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. na złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

Zgodnie z art. 45 ust. 5 przywołanej ustawy uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Zdaniem Sądu Okręgowego przez wykonanie umowy należy rozumieć sytuację, w której należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego, w tym obowiązki powstające z mocy ustawy. ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 8 października 2021 r., sygn. akt I ACa 59/21). Należy przez to rozumieć dzień wykonania zobowiązania przez kredytobiorcę. Pomimo rozbieżności występujących w doktrynie i orzecznictwie co do kwestii ustalenia terminu wykonania umowy, termin, o którym mowa w powołanym przepisie należy oceniać z punktu widzenia wykonania obowiązków stron stanowiących essentalia negotii zawartej umowy, w tym wypadku obowiązków umownych kredytobiorcy. Umowa pożyczki/kredytu jest umową dwustronnie zobowiązującą, w której dłużnik obowiązany jest do wykonania określonego zobowiązania, zaś na wierzycielu ciąży obowiązek współdziałania przy wykonaniu zobowiązania. Kredytodawca wykonuje swoje zobowiązanie przedstawiając do dyspozycji kredytobiorcy umówioną ilość pieniędzy. Wykonanie umowy ma miejsce wtedy, gdy pożyczkobiorca uzyskał własność przedmiotu pożyczki bądź gdy stworzono mu prawną możliwość wykorzystania przedmiotu pożyczki, tak jak to może czynić właściciel rzeczy ( por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2015 r., V CSK 448/14, MoPrBank.2016, nr 3, poz. 55) a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Wykonanie umowy przez kredytobiorcę następuje z chwilą zwrotu tej samej ilości pieniędzy, w przypadku pożyczki odpłatnej wraz z ustaloną zapłatą. Inne świadczenia, tak jak zwrot części całkowitych kosztów pożyczki (kredytu konsumenckiego), o jakim mowa w art. 49 u.k.k. powstaje dopiero z chwilą wykonania umowy przez obie strony (wypłaty kwoty pożyczki przez kredytodawcę i jej spłaty przez kredytobiorcę).

Ustawowy obowiązek kredytodawcy zwrotu części kosztów aktualizuje się z chwilą wykonania umowy przez kredytobiorcę. Zgodnie z umową z dnia 09 stycznia 2018 r. kredytobiorcy swoje zobowiązanie wykonać mieli w terminie 120 miesięcy (120 miesięcznych rat), a tym samym umowa kredytu nie została przez kredytobiorcę wykonana w całości, nie została też wypowiedziana przez bank. W tej sytuacji roczny termin określony w art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim nie rozpoczął w ogóle swojego biegu. A podkreślić należy, że uruchomienie sankcji kredytu darmowego zależy od wykonania przez konsumenta uprawnienia prawokształtującego ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2019 r., sygn. akt V ACa 118/18), które możliwe jest dopiero po wykonaniu umowy, a więc dokonaniu spłaty kredytu. W przedmiotowej sprawie natomiast przedmiotowy kredyt w dalszym ciągu jest spłacany, co oznacza, że umowa nie została jeszcze wykonana.

Przechodząc do oceny prawnej umowy przelewu wierzytelności stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o skutecznym zawarciu umowy przelewu wierzytelności, co oznacza, że powód nie dysponuje legitymacją procesową czynną w niniejszym postępowaniu.

Analiza treści umowy cesji (k. 29-30) prowadzi do wniosku, że nie jest to umowa cesji w rozumieniu art. 509 k.c. Umowa powierniczego przelewu wierzytelności jest umową nienazwaną, opartą na specyficznym zleceniu windykacji wierzytelności. Przelew powierniczy (przelew w celu inkasa) sprowadza się do przeniesienia wierzytelności na cesjonariusza, który zobowiązuje się do jej ściągnięcia we własnym imieniu, lecz na rachunek cedenta. Przelew tego rodzaju znajduje akceptację w orzecznictwie sądowym i wśród przedstawicieli doktryny ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r., sygn. akt IV CNP 103/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., sygn. akt II CK 252/03). Sąd Najwyższy wskazał m.in., że istotnym celem umów o powierniczy przelew wierzytelności jest z reguły ściągnięcie wierzytelności od dłużnika przez jej nabywcę (cesjonariusza) i następnie przekazanie należności wierzycielowi (cedentowi). Konstrukcja umowy powierniczego przelewu w celu wyegzekwowania wierzytelności polega na tym, że wierzyciel przelewa wierzytelność na zleceniobiorcę (cesjonariusza) przede wszystkim po to, aby ten ściągnął należność od dłużnika i wydał pierwotnemu wierzycielowi (cedentowi) uzyskane świadczenie, ale z zachowaniem określonych umową reguł. Cesjonariusz jako powiernik powinien zatem stosować się do wskazówek zleceniodawcy (cedenta), bowiem ten pierwszy działa wprawdzie w imieniu własnym, ale z gospodarczego punktu widzenia na rachunek zleceniodawcy (cedenta). W doktrynie wyrażano pogląd, że z uwagi na cel takiej umowy (przelewu powierniczego), z gospodarczego punktu widzenia przelana w celu ściągnięcia wierzytelność przysługuje nadal zbywcy. W literaturze podkreśla się też, że cesja powiernicza to przelew z osłabionymi skutkami prawnymi w stosunku do przelewu wierzytelności w pełni rozporządzającego. ( vide A. Szpunar "Zabezpieczenia osobiste wierzytelności", Sopot 1997, str. 246)

Należy podkreślić, że skoro przelew powierniczy zawarty pomiędzy cedentem (A. C. (1) i A. C. (2)), a powodem był jedynie narzędziem dla osiągnięcia podstawowego celu tej umowy, jakim było wyegzekwowanie na rzecz cedenta wierzytelności przysługującej mu od pozwanego banku z tytułu zastosowania sankcji kredytu darmowego, to wierzytelność, której wyegzekwowania podjął się powód musi być dokładnie określona. Z pewnością nie jest wystarczającym stwierdzenie, że celem windykacji są wszelkie wierzytelności pieniężne obecne i przyszłe wraz z wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m.in. odsetki za zwłokę i opóźnienie) wynikające z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego, gdzie górna granica wartości wierzytelności to wszelkie zapłacone przez konsumenta koszty kredytu, tj. m.in. odsetki umowne i prowizja (§ 1). O braku konkretyzacji wierzytelności świadczy również kolejny zapis umowy zwarty w § 2 pkt 1 b) z którego wynika, że cedent przyjmuje do wiadomości, że ostateczna wysokość wierzytelności może zostać określona dopiero w wyniku przeprowadzenia postępowania dowodowego w postępowaniu sądowym. Pozew w niniejszej sprawie opiewa na kwotę 102.661,82, a więc ta kwota powinna znaleźć się w umowie, tymczasem znalazły się w niej zapisy dotyczące jakiś wierzytelności pieniężnych obecnych i przyszłych wraz z wszystkimi przynależnymi do nich prawami (m.in. odsetki za zwłokę i opóźnienie), których istnienia nie wykazano w niniejszej sprawie, a nadto wszelkich zapłaconych przez konsumenta kosztów kredytu - m.in. odsetek umownych i prowizji. Można tu zadać sobie pytanie o jakie jeszcze koszty chodzi skoro odsetki umowne i prowizję wymienia się między innymi, a w rzeczywistości tylko one są objęte żądaniem powódki w niniejszym postępowaniu (odsetki 84.661,82 zł i prowizja za udzielenie kredytu 18.000,00 zł). Wobec powyższego należy uznać, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o konkretyzacji wierzytelności, gdzie tymczasem jednym z podstawowych wymogów co do przelewu powierniczego jest maksymalna konkretyzacja wierzytelności, tak aby wierzytelność nadawał się do dochodzenia przed wszelkimi organami orzekającymi, a następnie egzekucyjnymi. Natomiast przy w niniejszej sprawie, mamy do czynienia z przelewem generalnym – który – co warto zaznaczyć na marginesie budzi wątpliwości w nauce prawa cywilnego i przez większość autorów jest postrzegany jako niedopuszczalny. W przedmiotowej sprawie można więc mówić jedynie o cesji wierzytelności hipotetycznej, a nie przyszłej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że powód nie nabył żadnej wierzytelności od pożyczkobiorcy i co za tym idzie nie posiada legitymacji czynnej w przedmiotowej sprawie.

Dodatkowo należy wskazać, że o nieskuteczności przelewu wierzytelności w przedmiotowej sprawie świadczy również występujący po stronie kredytobiorców brak świadomości co do faktu przysługiwania im wierzytelności względem banku. W tej sytuacji nie może być mowy o skutecznym przelewie wierzytelności. Z zeznań świadków (kredytobiorców) wynika bowiem, że nie mieli oni żadnych zastrzeżeń i wątpliwości do zawartej umowy kredytu i nie wiedzieli z jakiego powodu bank miałby im zwracać pieniądze. Oznacza to, że kredytobiorcy nie zgłaszali żadnych roszczeń względem banku. W tej sytuacji oczywistym jest, że nie obejmowali oni swoją świadomością, jakie (tytułem czego) wierzytelności są przedmiotem przelewu.

Niezależnie od powyższego należy pokreślić, że twierdzenia strony powodowej co do naruszenia przepisów ustawy z dnia 12 maja 2012 r. o kredycie konsumenckim nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Po pierwsze nie sposób zgodzić się ze stwierdzeniem, jakoby zapisy przedmiotowej umowy kredytu naruszały art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy, w szczególności poprzez błędne wskazanie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki” i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, wynikające z nieuprawnionego faktu naliczania przez bank odsetek od kredytowanej prowizji za udzielenie kredytu.

Zgodnie z treścią powołanej wyżej regulacji umowa o kredyt konsumencki powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. W przedmiotowej Umowie w § 4 wskazano, wymagane przez ustawę elementy. Co zaś się tyczy nieprawidłowego określenia ich wysokości wobec pobierania odsetek od kosztów kredytowanych Sąd pragnie zaznaczyć, że obowiązujące przepisy nie wprowadzają zakazu naliczania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu. Wynika to z treści art. 5 pkt 7 u.k.k., w którym expressis verbis mowa jest o „kredytowanych kosztach kredytu”. Ustawa nie zakazuje kredytowania takich kosztów, a jedynie wyłącza je z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu. Potwierdza to także wyrok z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18 (LEX nr 2643248), w którym Sąd Najwyższy wskazał, że w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. opłaty przygotowawczej, prowizji itp.) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu. I to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane przez kredytodawcę. Za taką tezą, jak podniósł Sąd Najwyższy, przemawia wyraźna treść art. 5 pkt 7 u.k.k. Z tezy tej wynikają zatem dwa istotne wnioski – po pierwsze, składniki kosztu kredytu mogą być kredytowane przez kredytodawcę, a po drugie, prowizja – nawet jeśli jest kredytowana – nie może być wykazywana w umowie zarówno w całkowitej kwocie kredytu, jak też w kosztach kredytu. Istota omawianego w tym miejscu zagadnienia została wyjaśniona w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2016 r., C-377/14. Sprowadza się ona, najogólniej rzecz ujmując, do tego, że włączenie jakiejkolwiek kwoty należącej do całkowitego kosztu kredytu do całkowitej kwoty kredytu może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien wskazać w danej umowie o kredyt (vide pkt 89 i 91 uzasadnienia). Warto wskazać także na stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w postanowieniu z dnia 15 czerwca 2023 roku w sprawie o sygn. I CSK 4175/22 zgodnie z którym „Termin i sposób zapłaty tzw. przygotowawczej prowizji kredytowej może być określony w umowie kredytu bankowego (art. 69 ust. 2 pkt 9 Prawa bankowego). Obowiązek zapłaty tej prowizji może powstać już w chwili oddania przez bank sumy kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Jeśli tak skonstruowana jest umowa, a kredytobiorca na te warunki przystaje i zdecyduje się do zapłaty prowizji przygotowawczej nie ze środków własnych, które by przekazał bankowi, lecz ze środków, o których udostępnienie umówił się z bankiem, to środki przekazane na ten cel kredytobiorcy zwiększają jego zadłużenie kredytowe, które powinno być spłacane zgodnie z harmonogramem i z obciążeniem odsetkowym uzgodnionym przez strony”. Również w literaturze wskazuje się, iż dopuszczalne jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. Gil, M. Szlaszyński, Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor Prawa Bankowego” z 2022 r. Nr 6, s. 59-74). Podobnie T. Czech ([w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018 r., art. 5) wskazuje, że pojęcie „wypłaconej kwoty”, o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie koszów związanych z tym kredytem. Przemawia za tym wykładnia językowa omawianego przepisu – przepis ten nie wymaga, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być również dokonana w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten potwierdza również wykładnia systemowa – na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu wypłacenia tego kapitału. Zdanie to zdaje się podzielać również Z. Ofiarski ([w:] Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz, Warszawa 2014 r., art. 5) podkreślając, że po dokonanej nowelizacji z przepisów u.k.k. ustawą z dnia 23 października 2013 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1567) jednoznacznie wynika, że nie można naliczać odsetek od środków, które jeszcze nie zostały wypłacone kredytobiorcy. W danym momencie kwota wypłaconego kredytu może być bowiem niższa od całkowitej kwoty kredytu udostępnianej kredytobiorcy na podstawie zawartej umowy o kredyt konsumencki. Wobec powyższego należy przyjąć, że w umowie kredytu zawartej przez pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda prawidłowo wskazano zarówno rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, jak i całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki, wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie można również mówić o naruszeniu art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy poprzez niepodanie w treści umowy kredytu - wszystkich założeń przyjętych do obliczenia RRSO. Zaznaczyć należy, że w dokumencie umowy owe założenia powinny być określone na tyle szczegółowo, aby na podstawie tego dokumentu oraz innych powszechnie dostępnych informacji można było powtórzyć obliczenie i zweryfikować jego poprawność (vide: T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 30.) Gdy zaś skorzystano z założeń określonych w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim, nie trzeba ich podawać w dokumencie umowy. W tym bowiem przypadku, kierując się wymaganiami zwięzłości, nie ma sensu powielanie treści przepisów ustawowych. ( vide: wyrok SA w Warszawie z 1.07.2019 r., V ACa 118/18, LEX nr 2706625; wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z 10.11.2022 r., II C 2939/22, LEX nr 3448284; T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 30.). Jako że przedmiotowa umowa (§ 4) spełnia powyższe wymagania, w ocenie Sądu nie można mówić o naruszeniu powyższej normy prawnej.

W ocenie Sądu błędnym okazał się również zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 8 ustawy o kredycie konsumenckim, w szczególności poprzez zastrzeżenie na rzecz banku prawa do wprowadzania w sposób jednostronny zmian w zakresie kolejności zaliczania płatności dokonywanych przez kredytobiorcę. Zaznaczyć należy, że zasady spłaty kredytu zostały szczegółowo opisane w § 5 Umowy oraz w Harmonogramie spłat (nie może tu być więc mowy o dowolności). Natomiast uprawnienie do ustalenia odmiennej kolejności zaspokojenia przewidziano w § 7 ust. 15 Umowy kredytu i dotyczy ona spłaty zadłużenia nie zaś bieżących rat. Zdaniem Sądu przedmiotowy zapis umowny nie budzi wątpliwości. Należy pamiętać, że przepis art. 451 § 1 k.c. przewiduje, że dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże, o ile w sytuacji istnienia kilku zobowiązań dłużnik zachowuje prawo wyboru, który dług chce spłacić w pierwszej kolejności, o tyle w sytuacji spłaty danego jednego zobowiązania to wierzyciel zachowuje uprawnienie, aby wpłaty zaliczać w pierwszej kolejności na spłatę np. odsetek. Przedstawiona interpretacja przywołanego przepisu jest jednoznacznie akceptowana tak przez doktrynę ( vide: R. Morek [w:] Kodeks cywilny. Komentarz pod red. K. Osajdy; źródło: Legalis), jak i judykaturę (vide: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 maja 1998 r. w sprawie o sygn. akt I PKN 88/98; z dnia 19 listopada 1998 r. w sprawie o sygn. akt III CKN 17/98; z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie o sygn. akt IV CK 211/03)

Za całkowicie błędne Sąd uznał stanowisko strony powodowej co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 16 w zw. z art. 52 ustawy o kredycie konsumenckim, z uwagi na błędne określenie przez kredytodawcę swoich obowiązków w zakresie rozliczenia kredytu. Wbrew twierdzeniom powoda w Bank wypełnił ustawowy obowiązek , jako, że § 5 ust. 6 i 7 Umowy wskazano termin i sposób rozliczenia Umowy w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu. Wbrew twierdzeniom powoda, w Umowie ustalono, również że rozliczenie nastąpi w terminie 14 dni, nie zaś jak twierdzi powód, po upływie tego terminu. Co więcej bezzasadnym był również zarzut nie wskazania formy w jakie bank ma kontaktować się z kredytobiorcą w kwestii rozliczenia kredytu po jego wcześniejszej spłacie. Podkreślić należy, że regulacja art. 30 ust. 1 pkt 16 nie nakłada wprost na kredytodawcę obowiązku określenia w ramach procedury rozliczeniowej również formy w jakiej bank powinien dokonać w razie potrzeby kontaktu z klientem. Niezależnie jednak od tego zaznaczyć trzeba, że w przedmiotowej umowie - w § 11 ust. 3, wskazano, na możliwą formę kontaktu z klientem – w postaci listu zwykłego. Absurdalnym jest przy tym zarzut, że przewidziana w umowie procedura może doprowadzić do zaniechania rozliczenia się przez bank z kredytobiorcą, jako że tego rodzaju stwierdzenie nie znajduje żadnego oparcia w jej zapisach.

Sąd nie podzielił stanowiska strony powodowie co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy poprzez niewskazanie warunku determinującego zmianę kosztów kredytu w sytuacji określonej w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. W ocenie Sądu powyższy zarzut nie znajduje żadnego oparcia w powołanej regulacji ustawowej. Uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego (co skutkuje tym, że konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy) ma charakter czysto hipotetyczny, a powstaje ono dopiero na skutek złożenia oświadczenia o jakim mowa w przywołanym przepisie. Zmiana w zakresie kosztów kredytu do jakiej dochodzi na skutek złożenia przedmiotowego oświadczenia nie wynika więc z realizacji Umowy, a ze złożenia oświadczenia o charakterze prawnokształtującym. Idąc tokiem rozumowania strony powodowej, można by dojść do absurdalnego wniosku, że w umowie kredytu powinny się również znaleźć pouczenia w zakresie skutków jakie dla kosztów kredytu może wywrzeć jakiekolwiek inne zdarzenie prawne (oświadczenie materioalnoprawne, upadłość, orzeczenie sądu cywilnego).

Na aprobatę nie zasługiwało także stanowisko powoda co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy z uwagi na zastrzeżenie na rzecz kredytodawcy prawa do zmiany kosztów kredytu w oparciu o przesłanki, które zostały sformułowane w sposób dowolny i niejasny.
W tym względzie zaznaczyć trzeba, że powołana wyżej regulacja ustawowa nakazuje dochowanie przez kredytodawcę obowiązku informacyjnego m.in. w zakresie warunków na jakich koszty ponoszone przez konsumenta mogą ulec zmianie. Okoliczności te zostały wskazane w § 3 (w tym w jego ust. 2, 3 i4) umowy kredytu. Nie jest przy tym racjonalne oczekiwanie strony powodowej aby wszystkie kwestie dotyczące czynników mających wpływ na zmianę kosztów kredytu zostały precyzyjnie opisane w treści umowy, a tym bardziej aby wszelkie pojęcia użyte w treści umowy, zostały w niej szczegółowo objaśnione. Analiza powyższych zapisów wskazuje, że nie mogą być one uznane za ,,jednostronne narzędzie do dowolnego kształtowania polityki w zakresie opłat i prowizji”, jako, że zasadnicza część okoliczności powołanych w § 3 umowy kredytu pozostaje poza wpływem Kredytodawcy.
W § 3 umowy wskazano, że Bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z zapisami Umowy oraz Taryfy Opłat i Prowizji (...) SA dla Klientów Indywidualnych, zwaną dalej Taryfą Opłat i Prowizji, za czynności związane z obsługą kredytu oraz zmianą postanowień Umowy. W § 13 ust. 1 pkt 4 Umowy wskazano zaś, że Wyciąg z Taryfy Opłat i Prowizji (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych stanowi integralną część umowy. Tabela prowizji i opłat jest ustalana jednostronnie przez bank i w takim samym trybie jest zmieniana.

W orzecznictwie wskazuje się, że skoro działalność baku nastawiona jest na zysk, to nie może być on pozbawiony prawa do zmiany wysokości opłat i prowizji w sytuacji, gdy warunki wykonywania działalności bankowej zmienią się w ten sposób, że spowodują wzrost kosztów czynności wykonywanych przez bank w ramach wykonywania umowy z konsumentem. Treść i zakres wskazanych we wzorcu przyczyn zmiany wysokości prowizji i opłat odpowiada zakresowi czynników kształtujących wysokość kosztów działalności bankowej. Ze swej istoty nie mogą one być wyrażone w sposób ścisły, np. liczbowo, tak, aby konsument mógł sprawować szczegółową kontrolę nad wprowadzaniem przez bank zmian w tabeli opłat i prowizji. (…) Postanowienie tej treści nie powoduje zatem naruszenia równowagi kontraktowej między konsumentem a bankiem i nie kształtuje praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. ( vide: Wyrok SA w Warszawie z 14.07.2011 r., VI ACa 74/11, LEX nr 1213385.)

Zdaniem Sądu powód nie miał również racji w odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy poprzez sformułowanie klauzuli o zmiennej stopie oprocentowania kredytu w sposób niedookreślony i nieprecyzyjny. Zgodnie z powołaną wyżej regulacją umowa o kredyt konsumencki powinna określać stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę treść § 2 Umowy spełnia ona powyższe wymogi. Co więcej z zeznań świadków wynika, że otrzymali oni informację od pracownika banku co do kluczowych kwestii (w tym oprocentowania) i nie zgłaszali w tym względzie żadnych zastrzeżeń (rozumieli oni również, że oprocentowanie będzie zmienne i że wyższa stopa oprocentowania oznaczała wyższą ratę). W ocenie Sądu nieracjonalnym jest oczekiwanie, aby w treści umowy zawarte zostały definicje wszelkich pojęć i wskaźników o charakterze ekonomiczno – finansowym, które co oczywiste z uwagi na charakter prowadzonej przez bank działalności na rynkach finansowych oraz charakteru produktów kredytowych mają bardzo rozbudowany i skomplikowany charakter.

Mając na względzie powyższe, należało uznać, że strona powodowa nie wykazała, aby przedmiotowa Umowa kredytu naruszała wskazane wyżej regulacje ustawowe. Jedynie na marginesie należy wskazać, że nawet, gdy dane postanowienia umowy wymienione w art. 30 u.k.k. są zredagowane w sposób niejasny i budzący wątpliwości, to nie ma podstaw, aby zastosować sankcję z art. 45 ust. 1 u.k.k., chyba że stopień niepewności, czy niejasności wyklucza możliwość uznania, że dane uregulowanie umowne niesie za sobą w ogóle jakąkolwiek informację. Takich niepewności czy niejasności w umowie pożyczki załączonej do pozwu Sąd nie znalazł.

W związku z powyższym Sąd uznał, że oświadczenie złożone w trybie art. 45 Ustawy, w ocenie Sądu nie mogło skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego. To zaś powoduje, że roszczenie o zwrot uiszczonych kosztów kredytu nie ma racji bytu.

W konsekwencji Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 2 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Strona pozwana wygrała niniejsze postępowanie w całości, co uzasadniało nałożenie na powoda obowiązku pokrycia całości kosztów postępowania. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 5.400,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł)

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Aneta Gąsińska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  sędzia () Agnieszka Onichimowska
Data wytworzenia informacji: