Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 17 września 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant sekretarz sądowy Zuzanna Kurek

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.

przeciwko Z. D.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. na rzecz pozwanej Z. D. kwotę 5 417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5 400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

III.  nakazuje pobranie od powoda (...) Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 44,28 zł (czterdzieści cztery złote i dwadzieścia osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 602/24

UZASADNIENIE

Pozwem nadanym w urzędzie pocztowym w dniu 28 maja 2024 roku powód – (...) Niestandaryzowany Fundusz Wierzytelności Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. – wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego czynności prawnej w postaci umowy darowizny, zawartej w dniu 11 czerwca 2019 roku w W. przed notariuszem A. G. za rep. A Nr (...), w wyniku której na pozwaną Z. C. przeniesiono udziały 1/2 części we współwłasności nieruchomości położonych w miejscowości W. gmina G., dla których Sąd Rejonowy w Piasecznie prowadzi księgi wieczyste o numerach (...). Uznanie czynności prawnej za bezskuteczną miało nastąpić w celu zaspokojenia wierzytelności przysługującej powodowi wobec dłużnika R. C. (1) w wysokości 126 021,37 zł z dalszymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 121 400 zł od dnia 18 maja 2021 roku i kosztami procesu w wysokości 5617 zł, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym., wydanym przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 7 czerwca 2021 roku w sprawie VI Nc-e 711469/21. Z uzasadnienia pozwu wynikało, że dłużnik R. C. (1) zawarł w dniu 13 maja 2011 roku umowę kredytu z (...) Bankiem (...) S.A. w K.. Z uwagi na to, że nie wywiązał się z powstałych z tego tytułu zobowiązań, bank wytoczył przeciwko niemu powództwo o zapłatę. Sprawa zakończyła się wydaniem wspomnianego wyżej nakazu zapłaty, który uprawomocnił się i został zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Następnie kredytodawca wszczął postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie M. M. w sprawie Km (...). W toku tego postępowania bank zbył powodowi wierzytelność przysługującą mu wobec R. C. (2), co komornik zaaprobował, w trybie art. 804 ^{( 1)} k.p.c. zezwalając powodowemu funduszowi na wstąpienie do sprawy w charakterze wierzyciela. Egzekucja pozostaje jednak obecnie bezskuteczna, a na rzecz nowego wierzyciela nie są przekazywane żadne kwoty. Udziały w nieruchomościach, o których mowa w pozwie, zostały przeniesione na pozwaną na podstawie zawartej w dniu 11 czerwca 2019 roku umowy darowizny. Stąd żądanie uznania tej czynności za bezskuteczną wobec wierzyciela. (pozew – kk. 3 – 8, koperta ze stemplem – k. 79).

W odpowiedzi na pozew pozwana, nosząca obecnie nazwisko D., wniosła o oddalenie powództwa., podnosząc przede wszystkim, iż zawierając w roku 2019 umowę darowizny R. C. (1) nie działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W odpowiedzi na pozew opisano zarówno okoliczności zawarcia spornej umowy, jak i odniesiono się do sytuacji majątkowej dłużnika w okresie jej podpisania. Jeśli chodzi o pierwszą grupę okoliczności, to podano, iż dłużnik i pozwana są od roku 2003 małżeństwa. Ponieważ Z. D. zgromadziła już wcześniej pewien majątek, strony uznały za właściwe poprzedzenie zawarcia związku małżeńskiego umową majątkową małżeńską, na mocy której wprowadzono ustrój rozdzielności majątkowej. W dniu 8 kwietnia 2004 roku małżonkowie nabyli w udziałach po 1/2 części prawo własności obu nieruchomości, o których mowa w pozwie. Z uwagi na powiększanie się ich rodziny (małżonkowie mają obecnie czworo dzieci), zapadła decyzja o budowie na tych nieruchomościach domu mieszkalnego. W przedsięwzięcie zaangażował się ojciec pozwanej, w celu sfinansowania budowy sprzedała ona również mieszkanie przy ulicy (...) w W., wchodzące w skład jej majątku osobistego. W roku 2011 małżonkowie uzyskali kredyt służący wykończeniu domu, który obecnie jest spłacany przez pozwaną. Tym samym to ona sfinansowała budowę na wspólnych nieruchomościach. Jej mąż od roku 2006 prowadził tymczasem działalność gospodarczą pod firmą (...), zaś w roku 2009 założył ze wspólnikiem spółkę (...) sp. z o.o. w W.. Przedmiotem jego działalności były szeroko pojęte usługi rozrywkowe, zaś w pracę zaangażował się w stopniu ponadprzeciętnym, przyczyniając się jednocześnie do powiększenia własnego – z uwagi na obowiązujący małżonków ustrój majątkowy małżeński– majątku. Pozwana podejrzewała go o dopuszczanie się zdrad małżeńskich. Na przełomie lat 2017-2018 mąż zakomunikował pozwanej swój zamiar budowy centrum konferencyjno-eventowego. Małżonkowie ustalili wówczas, że R. C. (1) będzie spędzał więcej czasu w domu, więcej czynności deleguje na pracowników, a także przeniesie na pozwaną udziały we współwłasności wspomnianych nieruchomości, na których posadowiony był dom zamieszkiwany przez ich rodzinę. Małżonkowie mieli również wyjechać na wspólne wakacje. Sytuacja majątkowa dłużnika była w tym okresie bardzo dobra, a darowizna to jedna z czynności zmierzających do uzdrowienia małżeństwa, nie dokonano jej zaś dla pokrzywdzenia wierzycieli. Problemy finansowe R. C. (1) zaczęły się później i miały związek z wystąpieniem od marca 2020 roku pandemii COVID 19. W ocenie strony pozwanej powyższe uzasadnia oddalenie powództwa (odpowiedź na pozew – kk. 104 – 114).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i podlega oddaleniu, albowiem w ocenie Sądu prawdziwe jest twierdzenie pozwanej, iż zawierając w dniu 11 czerwca 2019 roku umowę darowizny dłużnik R. C. (1) nie działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W myśl artykułu 527§1 i §2 k.c., art. 528 k.c. i art. 534 k.c. przesłankami warunkującymi uwzględnienie powództwa w niniejszej sprawie są: dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią, uzyskanie przez osobą trzecią korzyści majątkowej, pokrzywdzenie wierzyciela, a także to, iż od dnia dokonania czynności do dnia wytoczenia powództwa nie mógł upłynąć okres przekraczający 5 lat. Z uwagi na to, że w niniejszej sprawie osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, nie ma natomiast znaczenia to, czy wiedziała ona o tym, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, ani też, czy przynajmniej przy zachowaniu należytej staranności mogła się o tym dowiedzieć. Z treści art. 527§1 k.c. wynika natomiast, że warunkiem koniecznym dla otrzymania ochrony przez powoda jest stwierdzenie, że dłużnik, a więc R. C. (1), działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Ponieważ stał się on niewypłacalny na skutek dokonania darowizny (oczywiście nie była to wyłączna i jedyna przyczyna jego niewypłacalności, ale dla uwzględnienia powództwa nie ma to znaczenia – zob. komentarz do art. 529 k.c. pod red. A. Kidyby, LEX) domniemywa się, że zawierając tę umowę działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jest to jednak, jak wszystkie domniemania w prawie polskim, domniemanie wzruszalne (zob. komentarz do art. 529 k.c. pod red. J. Gudowskiego, LEX) i zdaniem Sądu dowody przeprowadzone w niniejszej sprawie pozwalają na jego obalenie.

Wszystkie przesłanki warunkujące uwzględnienie powództwa, poza wspomnianą wyżej, zostały spełnione. W dniu 11 czerwca 2019 roku dłużnik R. C. (1) zawarł z pozwaną umowę darowizny udziałów w dwóch nieruchomościach, w wyniku czego uzyskała ona korzyść majątkową (umowa – kk. 91 – 94). Umowa ta została zawarta z pokrzywdzeniem wierzycieli, albowiem w jej wyniku dłużnik stał się niewypłacalny i taki stan istniał w dacie zamknięcia rozprawy. Jak wynika z załączonego do pozwu wydruku z Krajowego Rejestru. Zadłużonych (k. 44) prowadzone przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne Km 525/21 zostało umorzone postanowieniem z 19 czerwca 2023 roku. Od daty dokonania zaskarżonej czynności - 11 czerwca 2019 roku – do dnia wytoczenia powództwa– 28 maja 2024 roku – nie upłynęło 5 lat. To, że powodowi przysługuje obecnie wierzytelność wobec dłużnika, jest okolicznością bezsporną, potwierdzoną ponadto odpisem nakazu zapłaty i postanowienia o nadaniu mu klauzuli wykonalności (k. 20), umową przelewu (k. 23 – 41) i odpisem postanowienia komornika o prowadzeniu egzekucji na rzecz powoda jako następcy prawnego pierwotnego wierzyciela (k. 42). Dowody znajdujące się w aktach sprawy nie wskazują natomiast na to, by w dacie dokonania czynności R. C. (1) w ogóle mógł mieć świadomość pokrzywdzenia wierzycieli. W pierwszej kolejności należy wskazać, że na postawienie takiego wniosku nie pozwalają dokumenty załączone do pozwu. Strona powodowa złożyła wprawdzie odpis umowy o linię kredytową z 13 maja 2011 roku, z której wynika jej wierzytelność (kk. 21 – 22), ale nie wiadomo, kiedy dłużnik przestał spłacać powstałe z tego tytułu zadłużenie i kiedy została ona wypowiedziana, nie dowodzi to zatem tego, że w czerwcu 2019 roku R. C. (1) w ogóle mógł liczyć się z ewentualnością pokrzywdzenia wierzycieli dokonywaną wówczas darowizną. Dowodem na to nie jest także odpis nakazu zapłaty (k. 20). Na uwagę zasługuje to, że ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty należności głównej zostały w nim zasądzone dopiero od 18 maja 2021 roku, a więc od dnia wytoczenia powództwa w sprawie VI Nc-e 711469/21. Także nie pozwala to na stwierdzenie, czy problemy finansowe dłużnika zaistniały w okresie poprzedzającym pandemię COVID-19.

Jeśli chodzi o twierdzenia pozwanej dotyczące zawarcia intercyzy, zakupu działek i budowy na nich domu, finansowania tej budowy ze sprzedaży stanowiącego majątek osobisty pozwanej mieszkania przy ulicy (...) w W. i kredytu, wreszcie prób naprawy małżeństwa, to zostały one potwierdzone załączonymi do odpowiedzi na pozew dokumentami w postaci umowy majątkowej małżeńskiej (kk. 116 – 118), umów sprzedaży działek (kk. 119 – 126) oraz zawartej w dniu 5 stycznia 2010 roku umowy sprzedaży mieszkania (kk. 127 – 139), fakturami VAT za usługi i materiały budowlane (kk. 140 – 143) i zawartą w dniu 16 marca 2011 roku umową kredytu w kwocie 46 037,27 euro na wykończenie domu jednorodzinnego w W. (kk. 144 – 162). Istotnie to pozwana występowała o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (kk. 144 – 162) i rzeczywiście w styczniu 2018 roku dłużnik i pozwana udali się w podróż, płacąc za to ponad 11 000 zł (kk. 204 – 207). Prawdą jest także, że dłużnik prowadził pod firmą (...) działalność gospodarczą (wydruk CEIDG – kk. 184 – 186), a także był udziałowcem. (...) sp. z o.o. w W. (wydruk z KRS – kk. 187 – 202). Złożona do akt dokumentacja księgowa nie pozwala na stwierdzenie, by w okresie zawarcia umowy darowizny sytuacja finansowa dłużnika była trudna. Z rachunku zysków i strat (k. 211) wynika, że dochód netto spółki (...) wyniósł w roku 2016 (...) zł, a rok później już (...) zł. Bilans spółki (kk. 212 – 214) wskazuje wartość aktywów na koniec 2016 i 2017 roku odpowiednio w kwotach (...) zł i (...) zł. Podatkowa księga przychodów i rozchodów, dotycząca prowadzonej przez dłużnika działalności gospodarczej (kk. 215 – 239 i 249 - 261) rejestruje w latach 2018 - 2019 regularne wpływy z tytułu sprzedaży. Z protokołu zwyczajnego zgromadzenia wspólników (kk. 261 – 263) wynika, że na dzień 31 grudnia 2018 roku bilans spółki po stronie aktywów i pasywów wskazywał sumę (...) zł, a zysk netto za rok 2018 wyniósł (...) zł. Potwierdza to rachunek zysków i strat (k. 272) oraz deklaracja CIT-8 (kk. 265 – 269, 271). W roku 2019 spółka nie zalegała z opłacaniem składek ubezpieczeniowych ani podatków, co potwierdzają stosowne zaświadczenia (kk. 273 – 277), a sam dłużnik, składając za ten rok deklarację PIT-36L zadeklarował przychód w kwocie (...) zł (dochód w kwocie (...) zł – kk. 277 – 284). Tymczasem w roku 2020, w którym rozpoczęła się pandemia COVID 19 (w marcu, jest to okoliczność powszechnie znana – art. 228§ k.p.c.) przychody spółki spadły do zaledwie (...) zł (w poprzednim roku wyniosły (...) z ł – rachunek zysków i strat – k. 295). Załamanie sytuacji finansowej dłużnika na skutek pandemii potwierdzają zeznania przesłuchanych w charakterze świadków M. D. i samego R. C. (1) (rozprawa z 14 maja 2025 roku, 00:11:58 i 30:50:08). Te osoby i pozwana (tamże, 01: 24:36) potwierdziły także sytuację rodzinną pozwanej i jej męża. Biorąc pod uwagę rodzaj działalności prowadzonej przez dłużnika, polegającej na organizowaniu eventów, szkoleń i konferencji (choćby informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty – k. 292) jej załamanie na skutek restrykcji spowodowanych epidemią należy uznać za udowodnione. Tym samym wynikające z art. 529 k.c. domniemanie, że dłużnik niewypłacalny na skutek dokonania darowizny działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, zostało obalone.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów powództwo należało oddalić i dlatego orzeczono, jak w punkcie I sentencji wyroku. Orzeczenie o kosztach procesu (pkt II) wydano na podstawie art. 98§§1, 1 ¹ i 3 k.p.c. Koszty zasądzone na rzecz strony pozwanej obejmują jedną stawkę wynagrodzenia adwokata i jedną opłatę skarbową od pełnomocnictwa udzielonego jednemu adwokatowi. Orzeczenie o kosztach sądowych (pkt III) wydano na podstawie art. 98§1 k.p.c. w związku z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2025 r., poz. 1228). Obejmują one wydatki związane z nadesłaniem wypisu aktu notarialnego (kk. 95, 97).