Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożena Chłopecka

Protokolant: sekretarz sądowy Oliwia Goliszewska-Miłosz

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2025 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa D. S. i I. S.

przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów D. S. i I. S. łącznie kwotę 100.120,01 zł (sto tysięcy sto dwadzieścia złotych jeden grosz) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 6 kwietnia 2024 roku do dnia zapłaty;

II.  ustala, że pozwany w całości ponosi koszty postępowania, z tym, że ich wyliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt I C 633/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 maja 2024 r. (data nadania w UP k. 53) skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. w W., powodowie D. S. i I. S. wnieśli o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwany zapłacił powodom kwotę 100.120,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 6 kwietnia 2024 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 34 zł.

W przypadku stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do wydania nakazu zapłaty albo skutecznego wniesienia sprzeciwu powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 100.120,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 kwietnia 2024 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 34 zł.

Zarządzeniem z dnia 5 czerwca 2024 roku Przewodniczący składu orzekającego stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do rozpoznania w trybie zwykłym /zarządzenie k. 56/.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że zawarli z pozwanym Bankiem umowę kredytu konsolidacyjnego (konsumenckiego) nr (...). Zaznaczyli oni, że materialno-prawną podstawę dochodzenia roszczeń w niniejszej sprawie stanowi art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Powodowie powołali się na oświadczenie kredytobiorców o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 25 marca 2024 r. co do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, pkt 7, pkt 8, pkt 9, pkt 10, pkt 11 oraz pkt 10 przedmiotowej ustawy /pozew k. 3-13/.

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 lipca 2024 r. pozwany (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady, jak i co do wysokości. Ponadto podniósł zarzut przedawnienia /odpowiedź na pozew k. 62-89/.

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie /protokół rozprawy k. 149-150/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 sierpnia 2018 roku powodowie D. S. i I. S. zawarli z (...) Bank Spółką Akcyjną w W. umowę kredytu konsolidacyjnego o numerze (...). Na podstawie przedmiotowej umowy A. Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w wysokości 199.999,83 zł. Wskazana kwota została przeznaczona na:

1.  potrzeby konsumpcyjne Kredytobiorcy 26.122 zł,

2.  spłatę zobowiązań kredytowych Kredytobiorcy z tytułu:

a)  umowy kredytu Kredyt niecelowy oraz Studencki (...) na rachunek prowadzony w (...) Bank S.A. w wysokości 152.337,85 zł

3.  zapłatę kosztów kredytu w postaci prowizji od udzielonego kredytu w wysokości 21.539,98 zł.

Kwotę udzielonego kredytu kredytobiorca zobowiązał się spłacać zgodnie z terminami i w wysokości określonej w aktualnym harmonogramie spłat.

Oprocentowanie kredytu liczone było według stopy zmiennej i w całym okresie kredytowania stanowiło sumę stawki WIBOR 3M i marży w wysokości 6.07 punktów procentowych, stałej w trakcie trwania Umowy. Kredytobiorcy zostali również zobowiązani do podpisania oświadczenia dotyczącego ryzyka zmiennej stopy procentowej (§ 2 ust. 1, 2, §13 ust. 1 pkt 7)

Całkowita kwota kredytu wynosiła 178.459,85 zł. Kwota ta nie obejmowała jednak kredytowanych przez Bank kosztów kredytu w wysokości 21.539,98 zł. Całkowita kwota do zapłaty przez Kredytobiorcę na dzień zawarcia Umowy wynosiła 308.165,55 zł, na którą składała się całkowita kwota kredytu wraz z całkowitym kosztem kredytu, który na dzień zawarcia umowy, naliczony szacunkowo wynosił: 129.706,70 zł. Na całkowity koszt kredytu składały się należne odsetki umowne w wysokości 108.166,72 zł oraz prowizja od udzielonego kredytu w wysokości 21.539,98 zł (§ 4 ust. 1, 2 i 3 umowy ).

Roczną rzeczywistą stopę oprocentowania (RRSO), która na dzień zawarcia umowy wynosiła 10,54 % wyliczono zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku (tj. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1797) uwzględniając całkowitą kwotę do zapłaty przez Kredytobiorcę (§ 4 ust. 4 umowy)

Kredytobiorca miał prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia zawarcia umowy, o czym został poinformowany. Warunkiem odstąpienia od Umowy było dostarczenie osobiście lub za pośrednictwem przesyłki pocztowej do Banku pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Kredytobiorca wówczas obowiązany był zwrócić Bankowi niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, kwotę udzielonego kredytu wraz z odsetkami liczonymi za okres od dnia wypłaty środków do dnia spłaty kredytu. (§6 ust. 1 i 3 umowy) / dowód: umowa wraz z załącznikami k. 23-36/.

Pismem z dnia 21 marca 2024 r. pełnomocnik powodów skierował do pozwanego Banku oświadczenie w trybie art. 45 w zw. z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim – na podstawie udzielonego mu przez powodów pełnomocnictwa, wraz z wezwaniem do zapłaty kwoty 100.120,01 zł tytułem zwrotu uiszczonych przez kredytobiorcę kosztów kredytu, wg stanu na dzień 10 października 2023 r., w terminie nie dłuższym niż 7 dni / dowód: oświadczenie wraz z wezwaniem do zapłaty – k. 37-40v., pełnomocnictwo k. 41-42, potwierdzenie nadania i odbioru przesyłki k. 43-44/.

W odpowiedzi na wezwanie pismem z dnia 23 kwietnia 2024 roku nie uznał reklamacji powodów / dowód: pismo wraz z załącznikami k. 45-52v./.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie załączonych do akt sprawy, a wymienionych wyżej dokumentów. Sąd dał wiarę tym dokumentom, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego materiału nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.), w tym w szczególności wystąpiły przesłanki z art. 45 w zw. z art. 30 przywołanej ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.k.k. kredytem konsumenckim jest kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się także umowę o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż wysokość określona w ust. 1 (ust. 1a). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: 1) umowę pożyczki, 2) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, 3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia, 4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia, 5) umowę o kredyt odnawialny (ust. 2).

Zgodnie z ww. ustawą, na etapie zawierania umowy kredytodawcę obciążają liczne obowiązki związane z formą umowy (art. 29 ust. 1), doręczeniem jej egzemplarza konsumentowi (art. 29 ust. 2) oraz kształtowaniem treści dokumentu umowy (art. 29 ust. 3, art. 30-34 u.k.k.).

Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. w razie uchybienia przez kredytodawcę określonym obowiązkom informacyjnym na etapie przedkontraktowym, wynikającym z przepisów art. 29 ust. 1 (forma pisemna) art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33 (umowa o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności, umowa o kredyt w rachunku, umowa restrukturyzacyjna), art. 33a (maksymalna wysokość opłat i odsetek) i 36a-36c u.k.k. (maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, odroczenie spłaty zadłużenia, koszty kredytu przy udzieleniu kolejnych kredytów przed dokonaniem spłaty kredytu wcześniejszego), konsumentowi (po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia) przysługuje uprawnienie do zwrotu kwoty kredytu w wysokości kapitału, bez konieczności zapłaty na rzecz kredytodawcy odsetek oraz pozostałych kosztów zastrzeżonych w umowie kredytu (określonych w art. 5 pkt 6 u.k.k.), co czyni z umowy kredytu de facto stosunek nieodpłatny (tak: M. Grochowski, Komentarz do art. 45 [w:] K. Osajda (red.),Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz, Wyd. 2, Warszawa 2019, Nb 1).

W ocenie Sądu część twierdzeń strony powodowej co do naruszenia przepisów ustawy z dnia 12 maja 2012 r. o kredycie konsumenckim jest trafnych.

Zgodnie z art. 30 ust 1 pkt 10 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna określać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizji, marż oraz kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

Powodowie podnosili, że ww. przepis został naruszony z uwagi na niewskazanie czytelnych warunków, na jakich mogą ulec zmianie pozaodsetkowe koszty kredytu. W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 49 ww. ustawy w opisanym brzmieniu, w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Jednak jak podnosi się w doktrynie, naruszenie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy, powstaje również w sytuacji, gdy treść określonego elementu normują przepisy prawa, a kredytodawca nie podał koniecznych informacji na ten temat w dokumencie umowy (T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 45). Tym samym, z uwagi na nieuregulowanie tej kwestii, zarzut naruszenia art. 30 ust 1 pkt 10 u.k.k. należy uznać za słuszny. Należy zauważyć, że w umowie brak było również uregulowania wynikającego z art. 52 u.k.k., zgodnie z którym kredytodawca jest zobowiązany do rozliczenia z konsumentem kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości.

W ocenie Sądu trafnie również podniesiono zarzut naruszenia art. 30 ust 1 pkt 7 u.k.k. albowiem w treści umowy błędnie określono rzeczywistą roczną stopę oprocentowania i całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki.

Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8 u.k.k.). Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach - z wyjątkiem jednak kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta (art. 5 pkt 6 u.k.k.). Z kolei całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt (art. 5 pkt 7 u.k.k.).

Z § 2 umowy wynikało, że oprocentowana jest cała kwota kredytu– a zatem oprocentowaniu podlegają również kredytowane koszty kredytu, tj. określona w §1 ust 3 umowy prowizja w kwocie 21.539,98 zł. Co prawda w obowiązującym w dniu zawarcia umowy stanie prawnym brak było przepisu prawa, który uznawałby takie rozwiązanie za niedopuszczalne, jednakże Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 21 kwietnia 2016 r., w sprawie o sygn. C-377/14, (E. G. (...) v. (...).S., ZOTSiS 2016, nr 4, poz. I-283), stwierdził m.in., że „całkowita kwota kredytu i kwota wypłat określają całość kwot udostępnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powiązane przez kredytodawcę z pokryciem kosztów związanych przez kredytodawcę z udzieleniem odnośnego kredytu, które to kwoty nie są w rzeczywistości wypłacane konsumentowi; (…) całkowita kwota kredytu i całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta są pojęciami odrębnymi i że w związku z tym całkowita kwota kredytu nie może obejmować żadnych kwot należących do całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta. I tak, całkowita kwota kredytu w rozumieniu art. 3 lit. l) i art. 10 ust. 2 dyrektywy 2008/48 nie obejmuje żadnych kwot, których przeznaczeniem jest wywiązanie się ze zobowiązań podjętych w ramach odnośnej umowy o kredyt, takich jak koszty administracyjne, odsetki, opłata za udzielenie kredytu czy wszelkie inne typy kosztów, które musi ponieść konsument. W tym względzie do sądu krajowego należy zweryfikowanie, czy kwota została niezgodnie z prawem włączona do całkowitej kwoty kredytu w rozumieniu art. 3 lit. l) dyrektywy 2008/48, która to okoliczność może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien, zgodnie z art. 10 ust. 2 rzeczonej dyrektywy, wskazać w danej umowie o kredyt.”

Sąd podziela w całości wyżej przedstawiony tok rozumowania. Abstrahując bowiem od kwestii przejrzystości, czytelności uregulowania tej kwestii w umowie, jest to postanowienie umowne, w ramach którego owymi pozaodsetkowymi kosztami kredytu (w ramach, których przecież konsument nie otrzymuje żadnych środków, a jest to de facto dodatkowe wynagrodzenie kredytodawcy) obciążany jest konsument, przy jednoczesnym obejściu przepisów o odsetkach maksymalnych. Jak podkreśla się w orzecznictwie, „prowizja” jest dodatkowym kosztem kredytu, formą wynagrodzenia za dokonanie czynności prawnej (zob. wyrok SA w Krakowie z 2.12.2015 r., I ACa 1185/15, LEX nr 1968140), a zatem jej wysokość powinna pozostawać w pewnym uzasadnionym związku z kosztami udzielenia kredytu po stronie Banku (tj. nakładem pracy urzędników, kosztami przygotowania stosownych wycen, analizy zdolności kredytowej konsumenta itp.). W opisywanym stanie faktycznym niemożliwym jest zaś stwierdzenie, w jaki sposób prowizja w wysokości 7.773,63 zł pozostaje w związku z tego typu kosztami. Obciążenie tym kredytobiorcę spowodowało jednocześnie zaburzenie całej regulacji dotyczącej sposobu wyliczenia odsetek i określenie całkowitych kosztów kredytu.

Zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 11 u.k.k. również okazał się zasadny. Zgodnie z tym przepisem umowa o kredyt konsumencki powinna określać roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu. Istotnie w omawianej umowie (§2) w sposób nieczytelny określono warunki zmiany oprocentowania należności przeterminowanych, a z zapisów umowy („zmiana wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie powodować miała równoczesną i analogiczną zmianę wysokości stopy procentowej”) nie wynika w sposób jasny, przejrzysty i dający się przewidzieć, w jaki sposób warunki te mogą ulec zmianie.

Mimo tego, że Sąd nie dopatrzył się naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 15 (termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy a także kwestia odsetek zostały uregulowane w §2 umowy), opisane wyżej zasadnicze naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7, 10 (w zw. z art. 52 u.k.k.) i 11 u.k.k. uprawniają do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Nie budziło wątpliwości roszczenie co do wysokości – powodowie przedłożyli do akt sprawy opinię bankową przedstawioną mu przez pozwanego, zawierającego historię operacji (k. 50-52v.), wykazujące wszystkie spłacone raty kredytu. Należało więc uznać za niesporne, że kredytobiorcy spłacali raty kredytu zgodnie z harmonogramem, powództwo jest zasadne co do wysokości. W ramach spłaty rat kredytu spłacana była również prowizja – nie było kwestionowanym przez pozwanego to, że została ona spłacona w wysokości 21.539,98 zł.

W przedmiocie odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. oraz art. 481§1 i §2 k.c.

Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut przedawnienia roszczenia zgłoszony przez pozwanego. Pozwany wskazał, iż powodowie złożyli spóźnione oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 o kredycie konsumenckim w przedmiocie skorzystania z tzw. sankcji kredytu darmowego, które według pozwanego oświadczenie powinno być złożone w terminie 1 roku od dnia wykonania umowy. Wskazał, iż umowa została zawarta w dniu 21 sierpnia 2018 roku, więc termin na wystąpienie z roszczeniem opartym na sankcji kredytu darmowego minął w dniu 21 sierpnia 2019 roku.

Argumentacja pozwanego nie zasługuje na aprobatę Sądu. Należy wskazać, iż pismem z dnia 21 marca 2024 roku pełnomocnik powodów, działając na podstawie pełnomocnictw udzielonych mu przez powodów złożył w ich imieniu oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w trybie art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. W tym samym piśmie pozwany został wezwany do zapłaty na rzecz powodów kwoty stanowiącej zwrot uiszczonych przez nich kosztów kredytowych. Pozwany otrzymał przedmiotowe wezwanie 28 marca 2024 roku. Zdaniem Sądu termin wskazany w art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim został zachowany, gdyż w dacie składania oświadczenia tj. 21 marca 2024 roku zobowiązanie z umowy kredyty konsolidacyjnego nr (...) było w trakcie spłaty, nie można więc mówić, że umowa zawarta pomiędzy stronami została wykonana. Zatem termin na złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie zaczął biec.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt II sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. stwierdzając przy tym, to na pozwanym ciąży obowiązek zwrotu powodom wszystkich poniesionych przez nich kosztów procesu, w toku niniejszego postępowania. Jednocześnie Sąd pozostawił szczegółowe rozliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku, działając na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.