Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2024 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. L.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

o ustalenie

I.  oddala powództwo

II.  zasądza od powoda P. L. na rzecz pozwanego Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. kwotę 377,00 (trzysta siedemdziesiąt siedem i 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 05 listopada 2021 r. (data prezentaty biura podawcze) skierowanym przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. (dalej zwaną Spółdzielnią), powód P. L. wniósł o ustalenie nieistnienia uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Pozwanej z 11 marca 2021 r. w sprawie Planu Finansowo - Gospodarczego na 2021 rok z powodu niezgodności trybu podjęcia tej uchwały ze Statutem Pozwanej.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w posiedzeniu w dniu 11 marca 2021 r. Rady Nadzorczej Pozwanej, na którym przeprowadzono głosowanie nad projektem uchwały w sprawie Planu Finansowo - Gospodarczego na 2021 rok, wzięło udział pięciu członków Rady Nadzorczej. Powód zaznaczył przy tym, że Statut Pozwanej (§ 63 ust. 1) stanowi, że organy Spółdzielni mogą ważnie obradować i podejmować uchwały jedynie w obecności więcej niż połowy członków tych organów (z uwzględnieniem § 66 ust. 1, i w zakresie spraw objętych porządkiem obrad, chyba że dalsze postanowienia stanowią inaczej), gdzie tymczasem Walne Zgromadzenie Członków Pozwanej w dniu 3 grudnia 2018 r. podjęło uchwałę określającą liczbę członków Rady na kadencję 2018 – 2021 r. na 11 osób, co oznacza, że quorum niezbędne do podejmowania uchwał wynosi sześć osób. Powód zaznaczył, że jego interes prawny w zaskarżeniu uchwały z dnia11 marca 2021 r. wynika z tego, że w oparciu o przedmiotową uchwałę Zarząd drastycznie zwiększył opłaty eksploatacyjne związane z używaniem lokalu, w tym stawki eksploatacji podstawowej, konserwacji dźwigów i domofonów od 1 lipca 2021 r. ( pozew k. 3-4)

W odpowiedzi na pozew Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości, jako bezzasadnego oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych wraz z odsetkami i ustawowym za opóźnienie liczonym i od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazano, że uchwałą nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni z dnia 03 grudnia 2018 r. ustaliło liczbę członków na kadencję 2018 r. – 2021 r. na 11 osób, podkreślając jednocześnie, że w okresie kadencji liczba członków uległa zmniejszeniu i w marcu 2021 r. Rada Nadzorcza składała się z 7 czynnych członków, albowiem trzech członków zrezygnowało lub utraciło mandat, zaś jeden został wyznaczony do czasowego pełnienia funkcji Członka Zarządu. Pozwana przyznała, że w głosowaniu nad zaskarżoną uchwałą wzięło udział pięć osób, podkreśliła jednak, że ustalone wewnętrznymi regulacjami quorum dla podejmowania uchwał przez Radę Nadzorczą trzeba liczyć od statutowej lub regulaminowej liczby członków Rady Nadzorczej, a nie minimalnej, przewidzianej w prawie spółdzielczym lub faktycznej liczby członków tego organu. Zaznaczono, że w § 76 ust. 4 Statutu, wskazano że w przypadku zmniejszenia się składu Rady w stosunku do liczby osób wybranych, ale nie mniej niż do 7 członków, Rada Nadzorcza pełni nadal swoje funkcje w zmniejszonym składzie, z uwzględnieniem zapisów o kadencji, i może wystąpić do Walnego Zgromadzenia o dokonanie wyborów uzupełniających. W ocenie pozwanego Rada Nadzorcza może skutecznie podejmować uchwały nawet przy zmniejszonym składzie, a zasady dotyczące quorum oraz większości głosów należy stosować do aktualnej liczby członków Rady Nadzorczej, która nie jest mniejsza niż 7 członków, co oznacza, że do skutecznego podjęcia uchwały konieczna jest obecność co najmniej 4 członków Rady Nadzorczej, a decyzja może zostać podjęta bezwzględną większością głosów członków (tj. co najmniej 4 głosy za).v Strona pozwana powołała się też na regulacje art. 90a ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciw działaniem i zwalczaniem COVID-l9, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 568), która dopuszcza przedłużenie kadencji Rady Nadzorczej lub Zarządu do czasu zwołania pierwszego Walnego Zgromadzenia Spółdzielni w terminie 6 tygodni po ustaniu trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (art. 90 ww. ustawy). Podkreślono przy tym, że stan epidemii obowiązywał w okresie podejmowania zaskarżonej uchwały. W związku z powyższym zdaniem pozwanej Spółdzielnia nie miała możliwości przeprowadzenia Walnego Zgromadzenia z uwagi na ryzyko masowego zarażenia wirusem (...)l9. Także przeprowadzenie głosowania w trybie art. 36 § 9 prawa spółdzielczego nie było realnie możliwe do wykonania. ( odpowiedź na pozew k. 22 – 24)

W piśmie procesowym z dnia 24 kwietnia 2023 r. (data stempla pocztowego) powód, odnosząc się do argumentacji strony przeciwnej, wskazał, że nie kwestionował potrzeby czy zasadności podwyższenia opłat eksploatacyjnych, a jedynie wskazywał na błędy formalne popełnione przy podejmowaniu wskazanej uchwały Rady Nadzorczej. Powód stwierdził, że strony różni jedynie interpretacja prawna odnosząca się do tego czy quorum na posiedzeniu Rady Nadzorczej Pozwanej 11 marca 2022 r. powinno być liczone od liczby członków Rady Nadzorczej ustalonej na Walnym Zgromadzeniu 3 grudnia 2008 r. (11 członków), jak twierdzi Powód, czy od liczby „czynnych” członków Rady w chwili poodejmowania uchwały (7 osób), jak twierdzi Pozwana. Z ostrożności procesowej powód rozszerzył żądanie pozwu wnosząc o ustalenie nieistnienia, bądź nieważności przedmiotowej uchwały ( pismo procesowe – k. 57-59)

Sąd Okręgowy ustalił następny stan faktyczny:

P. L. jest właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w W., wchodzącego w skład zasobu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W., której jest członkiem.

Dowód: okoliczność bezsporna, informacja o zmianie stawek – k. 5

Zgodnie z treścią § 63 Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) organy Spółdzielni mogą ważnie obradować i podejmować uchwały jedynie w obecności więcej niż połowy członków tych organów, z uwzględnieniem § 66 ust. 1, i w zakresie spraw objętych porządkiem obrad, chyba że dalsze postanowienia stanowią inaczej. Zapis ten nie dotyczy zebrań Komitetów Domowych Grup Mieszkańców (ustęp 1). Organy Spółdzielni podejmują uchwały bezwzględną większością głosów chyba że większości kwalifikowanej wymaga ustawa [1 ] lub Statut.(ustęp 2).

Zgodnie z § 64 Statutu Spółdzielni kadencja Rady Nadzorczej i Komitetu Domowego Grupy Mieszkańców trwa 3 lata. (ust. 1) Kadencja Rady Nadzorczej trwa od Walnego Zgromadzenia, na którym wybrano Radę na daną kadencję, i kończy się w dniu rozpoczęcia Walnego Zgromadzenia dokonującego wyboru Rady na kolejną kadencję (ust. 2) Członkostwo w organach Spółdzielni w czasie trwania kadencji ustaje w następujących przypadkach:

1) zrzeczenia się mandatu,

2) odwołania przez organ, który dokonał wyboru,

3) ustania członkostw a w Spółdzielni,

4) cofnięcia pełnomocnictwa w wypadku pełnomocnika osoby prawnej. (ust. 4)

W razie wygaśnięcia członkostwa w organie Spółdzielni przed upływem kadencji, uzupełnia się skład organu zgodnie z postanowieniem niniejszego Statutu (ust. 5).

W świetle § 75 ust. 2 statutu kadencja Rady trwa nie dłużej niż 3 lata. W myśl § 76 Statutu Rada składa się z 7 do 11 członków wybieranych przez Walne Zgromadzenie. (ust. 1). Jeżeli Rada wyznaczy z konieczności jednego ze swoich członków do czasowego pełnienia funkcji członka Zarządu, członkostwo tej osoby w Radzie ulega zawieszeniu na czas pełnienia tej funkcji. (ust. 3) W przypadku zmniejszenia się składu Rady w stosunku do liczby osób wybranych, ale nie mniej niż do 7 członków, Rada Nadzorcza pełni nadal swoje funkcje w zmniejszonym składzie, z uwzględnieniem zapisów o kadencji, i może wystąpić do Walnego Zgromadzenia o dokonanie wyborów uzupełniających (ust. 4). Członkostwo w Radzie w czasie trwania kadencji ustaje w przypadku zrzeczenia się mandatu, odwołania przez Walne Zgromadzenie lub ustania członkostwa w Spółdzielni.

(ust. 6)

Dowód: Statutu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) – k. 40-55

Uchwałą nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z 3 grudnia 2018 r. ustalono liczbę członków Rady Nadzorczej na kadencję 2018 – 2021 r. na 11 osób.

Dowód: uchwała nr (...) r. – k. 62

W okresie kadencji Rady Nadzorczej liczba jej członków uległa zmniejszeniu, wobec rezygnacji 3 członków oraz wyznaczenie jednego członka do czasowego pełnienia funkcji Członka Zarządu. W marcu 2021 r. Rada Nadzorcza składała się z 7 czynnych członków.

Dowód: okoliczność bezsporna

Uchwałą Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...)/X/2021 z dnia 11 dnia marca 2021 r. uchwalono plan finansowo-gospodarczy na 2021 rok, w którym przewidziano, koszty ogółem w kwocie (...) zł oraz przychody ogółem w kwocie (...) zł. Za podjęciem uchwały głosowało 5 osób, przy braku głosów przeciw oraz wstrzymujących się. W głosowaniu brali udział członkowie Rady Nadzorczej w osobach: A. A., B. J., T. M., E. N. oraz E. P.. W głosowaniu nie brali udziału członkowie Rady Nadzorczej w osobach A. K. oraz T. S..

Dowód: Uchwała nr (...) – k. 61v, lista obecności – k. 61

Pismem z dnia 22 marca 2021 r. P. L. został poinformowany o uzasadnieniu zmiany opłat eksploatacyjnych do jakich doszło na podstawie Uchwały nr (...) z dnia 11 marca 2021 r. w przedmiocie uchwalenia planu finansowo- gospodarczego na 2021 rok.

Dowód: pismo z dnia 22 marca 2021 r. – k. 5

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności i których autentyczności oraz zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy nie zakwestionowała żadna ze stron postępowania. Wobec niekwestionowania złożonych do akt kserokopii i wydruków dokumentów brak było podstaw do żądania złożenia wyżej wymienionych dokumentów w oryginale. Wskazane dowody wzajemnie się uzupełniają i potwierdzają, w zestawieniu ze sobą tworzą spójny stan faktyczny i brak jest zdaniem Sądu przesłanek do odmówienia im mocy dowodowej w zakresie, w jakim stanowiły one podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Pozostałe (a nie ujęte wyżej) zaprezentowane przez strony dowody, nie stanowiły w ocenie Sądu wartościowego materiału dowodowego pozwalającego na poczynienie istotnych w sprawie ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

W rozpoznawanej sprawie powód w ramach prezentowanego w toku postępowania stanowiska (pismo k. 57-59) kwestionował uchwałę nr (...) (k. 61v) z uwagi na ,,błędy formalne popełnione przy podejmowaniu” uchwały. Powód argumentował, że przy głosowaniu nad przedmiotową uchwałą quorum powinno być ustalane przy uwzględnieniu 11 członków rady (a więc zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia członków nr (...) r. – k. 62). Strona pozwana z kolei stała na stanowisku, że przedmiotowa uchwała została podjęta przy zachowaniu quorum, które należało obliczać przy uwzględnieniu 7 członków Rady.

W świetle powyższego należy uznać, że spór w niniejszej sprawie zasadniczo ogniskował się wokół zasadniczego pytania, czy przy głosowaniu nad uchwałą nr (...) brała udział wymagana liczba członków Rady Nadzorczej Spółdzielni.

Zanim jednak Sąd dokona oceny powyższej kwestii należy rozważenia wymaga, czy w przedmiotowej sprawie powództwo o ustalenie nieistnienia jest dopuszczalne oraz czy powodowi przysługuje interes prawny (w rozumieniu art. 189 k.p.c.) w wytoczeniu takiego powództwa.

Odnosząc się do pierwszej kwestii zaznaczyć trzeba, że uznanie uchwały za nieistniejącą jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że do podjęcia uchwały przez organ kolegialny osoby prawnej w ogóle nie doszło. Kwestia ta wielokrotnie była przedmiotem wypowiedzi przedstawicieli doktryny oraz Sądu Najwyższego i to zarówno na tle uchwał organów spółdzielni, jak też uchwał organów spółek prawa handlowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że o nieistniejącej uchwale organu spółdzielni lub spółki prawa handlowego można mówić, gdy występują takie podstawowe uchybienia w zakresie elementów konstytuujących uchwałę, jak niezwołanie walnego zgromadzenia (zebrania przedstawicieli), brak wymaganej w ustawie lub statucie do podjęcia uchwały większości głosów (vide: uchwała Sądu Najwyższego z 24 czerwca 1994 roku, III CZP 81/94) podjęcie uchwały przez osoby niebędące wspólnikami (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 14 kwietnia 1992 roku, I CRN 38/92) sfałszowanie wyniku głosowania (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 9 października 1972 roku, II CR 171/72). Mając na względzie, że strona powodowa kwestionuje przedmiotową uchwałę z uwagi na brak wymaganego quorum, należy stwierdzić, że powództwo ustalenie nieistnienia uchwały jest dopuszczalne.

Zdaniem Sądu również odpowiedź na drugą z wyżej zarysowanych kwestii wstępnych musi być pozytywna. Podkreślić bowiem należy, że interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. należy pojmować jako interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych, który z reguły występuje w sytuacjach, w których zachodzi obiektywna niepewność co do prawa lub stosunku prawnego z przyczyn natury faktycznej i prawnej. Źródłem interesu prawnego powoda jest zatem stosunek członkostwa w spółdzielni, który przesądza o związaniu uchwałą podjętą przez organ tej spółdzielni, aż do chwili prawomocnego ustalenia jej nieistnienia, nieważności bądź uchylenia.

Przechodząc do zasadniczej części rozważań należy odwołać się do obowiązujących regulacji ustawowych.

Zgodnie z art. 1 ust. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2020.1465 t.j.) w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2021 r. poz. 648), z zastrzeżeniem ust. 8 i 9.

W myśl art. 35 Prawa Spółdzielczego jeżeli statut nie stanowi inaczej, przy obliczaniu wymaganej większości głosów dla podjęcia uchwały przez organ spółdzielni uwzględnia się tylko głosy oddane za i przeciw uchwale (§ 4), natomiast sposób i warunki podejmowania uchwał przez te organy określa statut lub przewidziane w nim regulaminy tych organów (§ 5).

Co więcej, zgodnie z art. 45 § 1 Prawa Spółdzielczego Rada składa się co najmniej z trzech członków wybranych stosownie do postanowień statutu przez walne zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebrania grup członkowskich.

Mając na względzie powyższe regulacje skonstatować należy, że mają one (za wyjątkiem minimalnej liczby członków Rady Nadzorczej określonej w art. 45 § 1 Prawa Spółdzielczego) charakter dyspozytywny, co oznacza, że ustawodawca w zakresie poruszonych wyżej kwestii przyznał prymat regulacjom wewnętrznym Spółdzielni.

Odwołując się więc do postanowień Statutu zaznaczyć trzeba, że zgodnie z § 76 ust. 1 Statutu Rada składa się z 7 do 11 członków wybieranych przez Walne Zgromadzenie.

Mając na względzie poczynione w sprawie ustalenia faktyczne stwierdzić należy, że na dzień podjęcia przedmiotowej uchwały tj. 11 marca 2021 r. Rada Nadzorcza składała się z 7 członków (okoliczność bezsporna, lista obecności k. 61), jako, że w okresie kadencji liczba jej członków uległa zmniejszeniu, wobec rezygnacji 3 członków oraz wyznaczenie jednego członka do czasowego pełnienia funkcji Członka Zarządu ( okoliczność bezsporna).

W ocenie Sądu taka liczba członków zgodna była wewnętrznymi regulacjami Spółdzielni, w szczególności przywołanym wyżej § 76 ust. 1 Statutu, który nie określa sztywno liczby członków Rady Nadzorczej, zakreślając w jakim zakresie liczba członków organu może się wahać. Nie ma tu więc znaczenia fakt, że uchwałą nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z 3 grudnia 2018 r. ustalono liczbę członków Rady Nadzorczej na kadencję 2018 – 2021 r. na 11 osób. Nie sposób bowiem nie zauważyć, że regulacje Statutu, który będąc kluczowym aktem wewnętrznym Spółdzielni stanowiącym jej swoistą wewnętrzną ,,konstytucję”, z którą muszą być zgodne pozostałe akty wewnętrzne, w tym regulaminy i uchwały organów Spółdzielni, w § 76 ust. 4 określił minimalny skład Rady Nadzorczej na 7 członków, jednocześnie wyraźnie wskazując na możliwość dalszego funkcjonowania tego organu przy takiej liczbie członków.

Odpowiadając na zasadnicze w niniejszej sprawie pytanie czy przy podejmowaniu zaskarżonej Uchwały występowało quorum należy również odwołać się do regulacji zawartych w § 63 ust. 1 i 2 Statutu, które stawiają wymóg aby w głosowaniu brało udział więcej niż połowa członków organu, zaś uchwały zapadały bezwzględną większością głosów.

Uwzględniając powyższe rozważania Sąd doszedł do przekonania, że punktem wyjścia do ustalenia wymaganego quorum stanowi, nie jak argumentował powód, maksymalny możliwy skład osobowy członków Rady Nadzorczej, ustalony pierwotnie w Uchwale Walnego Zgromadzenia z dnia 3 grudnia 2018 r. (k.62), a skład osobowy Rady ujawniony w liście obecności sporządzonej przy podejmowaniu zaskarżonej uchwały (k. 61), bowiem był on zgodny z wymogami Statutu zarówno co do minimalnej liczby członków Rady (7 członków), jak i liczby głosów oddanych za uchwałą (5 osób głosowała za uchwałą co stanowiło bezwzględną większość). Co więcej, nawet gdyby przyjąć, że na dzień podjęcia uchwały Rada nie liczyła 7 a 8 członków (jako, że oddelegowanie do pełnienia funkcji w Zarządzie nie powodowało wygaśnięcia mandatu, a jedynie jego zawieszenie), to i tak w takim przypadku mielibyśmy do czynienia z bezwzględną większością głosów oddanych za uchwałą.

Na marginesie zaznaczyć należy, że w świetle powyższych rozważań, Sąd uznał za całkowicie pomijalną kwestię wyjaśnienia przyczyn nie uzupełnienia składu Rady do jej maksymalnej dopuszczalnej (w świetle Statutu) liczby członków, jako, że nie miała ona żadnego znaczenia dla oceny ważności podjętej Uchwały, a tym samym dla oceny zasadności wniesionego powództwa.

W celu pełnego omówienia przedmiotowej sprawy należy przypomnieć, iż w piśmie datowanym na dzień 24 kwietnia 2023 roku powód wniósł o ustalenie nieistnienia bądź nieważności przedmiotowej uchwały. Zgodnie z art. 42 prawa spółdzielczego uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna (§ 2). Uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu.(§ 3). Co więcej każdy członek spółdzielni lub zarząd może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały. Jednakże prawo zaskarżenia uchwały w sprawie wykluczenia albo wykreślenia członka przysługuje wyłącznie członkowi wykluczonemu albo wykreślonemu. (§ 4).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż powód nie podjął nawet próby wskazania do naruszenia, którego z przepisów powszechnie obowiązującego prawa doszło, w związku z podjęciem przedmiotowej uchwały. Stanowisko powoda ograniczyło się li tylko i wyłącznie do podniesienia „z ostrożności procesowej” żądania ustalenia nieważności uchwały nr (...) z dnia 11 marca 2021 roku.

W ocenie Sądu analiza zgromadzonego w aktach materiału dowodowego, nie daje podstaw do twierdzenia, że zaskarżona uchwała narusza powszechnie obowiązujące regulacje prawne.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo, o czym orzeczono w pkt. I. sentencji wyroku.

Orzeczenie w zakresie kosztów procesu sąd wydał na podstawie art. 98 k.p.c. Na przedmiotowe koszty złożyły się opłata od pozwu w kwocie 360 zł (§ 20 w zw. z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie - w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa. (pkt II sentencji wyroku)

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska