Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Tadeusz Bulanda

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. O.

przeciwko (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

Oddala powództwo;

Zasądza od A. O. na rzecz (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 2717 zł (dwa tysiące siedemset siedemnaście złotych tytułem zwrotu kosztów procesu) i nie obciąża powódki kosztami procesu w pozostałym zakresie.

Sygn. akt I C 671/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 marca 2020 r. (data prezentaty – k. 3) skierowanym przeciwko (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., A. O. wniosła o orzeczenie ex tunc nieważności umowy kredytu zawartej z pozwanym w dniu 11 marca 2010 r. oraz wzajemnego rozliczenia stron umowy. Z ostrożności procesowej, w przypadku nieuwzględnienia wniosku o orzeczenie ex tunc nieważności umowy w całości, powódka wniosła o orzeczenie, iż umowa powinna być wykonana z pominięciem niedozwolonych postanowień umownych. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 11 marca 2010 r. zawarła z pozwanym umowę kredytu budowlano-hipotecznego nr (...), w kształcie zaproponowanym przez bank, nie mając możliwości ingerencji w treść umowy. W umowie, mimo odwołania się do kursu NBP, zastosowano dowolnie określony przez bank kurs, który mógł być odchylony do 10% od kursu NBP (30-40 groszy na 1 euro). Z uwagi na powyższe w ocenie powódki umowa zawierała nieuczciwe postanowienia umowne dotyczące spreadów walutowych. Powódka podniosła, że w przypadku uznania przez Sąd, że umowa nie jest nieważna, to i tak należy jej się zwrot różnicy pomiędzy świadczeniami przez nią uiszczonymi a świadczeniami, które powinna spełnić w razie wyeliminowania z umowy klauzul przeliczeniowych. Szczegółowe wyjaśnienie zajętego stanowiska powódka przedstawiła w uzasadnieniu pozwu i dalszych pism procesowych ( pozew – k. 3-8v, pisma procesowe – k. 346-351v, 366-371v).

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwany wskazał, że powódka zawarła umowę mając świadomość ryzyka walutowego i zmiennej stopy procentowej oraz mechanizmu kredytu indeksowanego do waluty obcej, stosowania przez bank własnych kursów wymiany walut określonych w tabeli banku, odbiegających od średniego kursu publikowanego przez NBP, stosowania przez bank spreadu walutowego oraz informację o możliwej nawet znacznej zmianie wysokości raty. Szczegółowe wyjaśnienie zajętego stanowiska pozwany przedstawił w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew i dalszych pism procesowych (odpowiedź na pozew – k. 119-133, pisma procesowe – k. 312-313, 315-320, 359-361, 372-379).

W dniu 26 maja 2021 r. podgląd w sprawie przedstawił Rzecznik Finansowy (oświadczenie – k. 258-286).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 stycznia 2010 r. A. O. złożyła do (...) S.A. (obecna nazwa (...) Bank (...) S.A.) z siedzibą w W. wniosek o kredyt w wysokości 227 250 złotych indeksowanego do euro, i podlegającego spłacie w euro, z przeznaczeniem na nabycie lokalu mieszkalnego.

A. O. przedstawiono ofertę kredytu w złotych oraz kredytu w złotych indeksowanego do waluty obcej i po zapoznaniu się z tymi ofertami oraz informacjami o ryzyku kursowym i zmiennej stopy procentowej wybrała kredyt indeksowany do waluty obcej.

Wraz z wnioskiem A. O. złożyła pisemne oświadczenie, że zostały jej przedstawione zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej, w tym wpływ spreadu walutowego na obciążenia z tytułu spłaty kredytu, udzielono jej informacji, w jaki sposób bank ustala kursy walut i że stosuje odchylenie od średniego kursu danej waluty, określanego przez Narodowy Bank Polski, przy czym różnica między kursem kupna i sprzedaży waluty wynosi maksymalnie 9% i stanowi spread walutowy, że wysokość kursu kupna waluty obcej ma wpływ na wysokość zadłużenia z tytułu kredytu wyrażonego w walucie indeksacji, bowiem wysokość udzielonego kredytu zostaje przeliczona na walutę indeksacji po kursie kupna tej waluty z dnia uruchomienia kredytu według obowiązującego w tej dacie w banku kursu kupna waluty obcej, określonego w tabeli kursów walut dla kredytów. W treści tego oświadczenia przedstawiono symulację wpływu zmiany kursu i spreadu na kwotę miesięcznej raty na przykładzie kredytu w kwocie 150 000 zł udzielonego na 30 lat, przy założeniu, że kredyt został indeksowany wg kursu w wysokości 3,8495 PLN/EUR.

Wraz z wnioskiem kredytowym, A. O. potwierdziła pisemnie otrzymanie informacji o skutkach związanych ze zmienną stopą procentową, w której również zawarto przykładową symulację dla kredytu w kwocie 150 000 zł udzielonego na 30 lat.

W dniu złożenia wniosku kredytowego A. O. była zatrudniona w (...)na stanowisku głównego specjalisty (wniosek o kredyt – k. 136-140, oświadczenie o ponoszeniu ryzyka walutowego – k. 141, informacja o skutkach związanych ze zmienną stopą procentową – k. 141v, zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 142, wydruki e-maili – k. 218-219, 220, 221-222, 223-225, 226-228, 229-230, 231-232, 233-234, 235-239, 240-245, 246-249, zeznania świadka A. D. – k. 288-292, świadka M. I. – k. 330-337, zeznania powódki A. O. – k. 354-355).

W dniu 11 marca 2010 r. A. O. zawarła z bankiem umowę kredytu budowlano-hipotecznego nr (...) w kwocie 227 500 PLN indeksowanego do euro, który miał być wypłacony w PLN na zasadach, w tym zakresie kursu kupna i spreadu walutowego, określonych w załączniku nr 6 do umowy, oraz spłacony w walucie euro w okresie 360 miesięcy, w równych ratach kapitałowo-odsetkowych, oprocentowanego wg zmiennej stopy stanowiącej sumę stopy referencyjnej EURIBOR 6M i marży kredytu w wysokości 2,9%.

Wraz z umową kredytu, A. O. podpisała oświadczenie, w którym potwierdziła, że otrzymała informację zawierającą symulację pokazującą wpływ zmiany kursu walutowego na kwotę miesięcznej raty kredytu, jak również, że zapoznała się z informacją o skutkach związanych z ryzykiem walutowym oraz poświadczyła otrzymanie ww. dokumentu.

A. O. złożyła równocześnie oświadczenie, że jest świadoma obciążeń związanych z udzielonym kredytem, jak również, że uwzględniając posiadany majątek oraz uzyskiwane dochody jest w stanie regularnie i terminowo spłacać miesięczne raty kapitałowo-odsetkowe, wynikające z tego zobowiązania. Oświadczyła także, że ma świadomość, że wysokość raty, która na dzień sporządzenia umowy wynosi 1 383 zł może ulec zwiększeniu w wyniku zmiany oprocentowania lub zmiany kursów walut.

W załączniku nr 6 do umowy zostały określone zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej, w których wskazano, że przeliczenia walutowe związane z uruchomieniem i spłatą kredytu oparte są na kursach kupna i sprzedaży waluty indeksacji ustalanych przez bank na podstawie kursu średniego ogłaszanego przez NBP w poprzednim dniu roboczym i zastosowanie odchylenia od kursu średniego, przy czym różnica pomiędzy kursem kupna i sprzedaży, stanowiąca spread walutowy, nie przekracza 10%.

Bank wypłacił kwotę kredytu w dwóch transzach w dniu 15 marca 2010 r. oraz w dniu 2 sierpnia 2010 r. (umowa kredytu wraz z załącznikami – k. 9-18, 143-147v, oświadczenie o poddaniu się egzekucji – k 19, 148, informacja o skutkach oświadczenia o poddaniu się egzekucji – k. 20, 148v, dyspozycja uruchomienia kredytu – k. 21-22, 149-149v, 160-160v, pełnomocnictwo dla banku – k. 23, 150, informacja o ponoszeniu ryzyka walutowego – k. 24, 150v, oświadczenie kredytobiorcy o świadomości obciążeń związanych z kredytem – k. 25, 151, zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej – k. 26, 151v, formularz oświadczenia o odstąpieniu od umowy – k. 27, 152, potwierdzenie zawarcia umowy – k. 28, 152v, tabela opłat i prowizji – k. 29, 153, regulamin udzielenia kredytów i pożyczek hipotecznych przez Bank (...) S.A. dla klientów indywidulanych – k. 154-155v, zasady promocji „Produktu hipotecznego z Pakietem Lub Ubezpieczeniem” – k. 156-157, 215-217, wydruki e-maili – k. 250-251, zeznania świadka A. D. k. 288-292, świadka M. I. – k. 330-337 oraz powódki A. O. – k. 354-355).

Aneksem nr (...) z dnia 2 maja 2016 r. strony dokonały zmiany umowy kredytu w zakresie sposobu zabezpieczenia spłaty (aneks Nr (...) – k. 163-164).

A. O. spłacała kredyt w euro (potwierdzenia wpłat – k. 31, 32a, dyspozycje przedterminowej spłaty kredytu – k. 32, 33, harmonogramy spłaty – k. 34-49, 159, 162, historia spłat kredytu – k. 50-54v, historia księgowania – k. 101-107).

Bank finansował kredyty indeksowane poprzez zaciągnięcie umownego zobowiązania na rynku międzybankowym. Wiązało się to z ponoszeniem kosztu powiązanego ze stopą procentową waluty indeksacji euro. W przypadku kredytu udzielonego w walucie obcej kapitał, odsetki oraz inne zobowiązania z tytułu kredytu będą spłacane w złotych jako równowartość kwoty podanej w walucie obcej przeliczonej według kursu zgodnego z Tabelą kursów walut obcych dla kredytów hipotecznych lub w walucie indeksacji kredytu poprzez obciążenie rachunku bankowego kredytobiorcy przeznaczonego do spłaty kredytu (zeznania świadka A. D. – k. 288-292 i świadka T. T. – k. 295-302).

Po wytoczeniu powództwa, A. O. zwróciła się do banku o uzgodnienie warunków ugody. Do zawarcia ugody nie doszło (pismo z dnia 6 maja 2021 r. wraz z wydrukiem e-maila – k. 252-255).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych wyżej dokumentów, których wartość dowodowa nie była kwestionowana przez strony i także Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich waloru dowodowego.

Sąd ocenił jako wiarygodne zeznania świadków w zakresie wskazanym w ustalonym stanie faktycznym, jako że były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym. Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się również na dowodzie z przesłuchania powódki w zakresie wskazanym w ustalonym stanie faktycznym. Powódka wskazała jednoznacznie, że była świadoma, że kurs może wzrosnąć oraz że umowa ma niższe procentowanie niż umowa w PLN. Zebrany materiał dowodowy i ustalony stan faktyczny wskazują, że w chwili zawierania umowy kredytu powódka została poinformowana o różnicy pomiędzy kredytem złotowym, a oferowanym kredytem waloryzowanym do waluty obcej, a także o ryzyku walutowym, kursie walut i jego jednostronnym ustalaniu przez bank.

Sąd pominął pozostałe dowody jako niemające istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Objęte pozwem roszczenie ustalenia nieważności umowy kredytowej należy ocenić w świetle przesłanek określonych w art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Będący przesłanką powództwa interes prawny jest obiektywną w świetle obowiązujących przepisów prawa, wywołaną rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem określonej sfery prawnej, potrzebą uzyskania wyroku, który wprowadzi jasność co do konkretnego prawa lub stosunku prawnego w celu ochrony przed grożącym naruszeniem sfery uprawnień powoda (patrz: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 1972 r., III CRN 607/71, OSNC 1973, nr 4, poz. 64 i z dnia 22 września 1999 r., I PKN 263/99, OSNAP 2000, nr 2, poz. 36 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r., III CZP 121/13, orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1987 roku, III CRN 57/87, OSNPG 1987, nr 7, poz. 27). Powód nie posiada interesu prawnego, gdy obok powództwa o ustalenie istnieje inna forma ochrony jego praw podmiotowych, a więc np. w procesie o świadczenie lub ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa (patrz: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia z 6 czerwca 1997 roku, II CKN 201/97). Istnienie interesu prawnego należy oceniać na dzień orzekania (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. III CSK 237/18).

W ocenie Sądu powódka ma interes prawny w żądaniu ustalenia, czy zawarta przez nią umowa kredytu jest nieważna, bowiem ostateczny termin spłaty kredytu przypada w 2040 roku, a wyrok ustalający mógłby wprowadzić jasność co do sytuacji prawnej powódki, w szczególności co do istnienia uprawnienia banku do dalszego żądania spłaty zadłużenia.

Mimo posiadania przez powódkę interesu prawnego uzasadniającego co do zasady dochodzenie roszczenia o ustalenie, powództwo o ustalenie nieważności przedmiotowej umowy kredytu okazało się niezasadne, bowiem nie zostało wykazane, żeby umowa ta była dotknięta wadami powodującymi jej nieważność, a w szczególności nie znajduje podstawy stanowisko powódki, iż umowa kredytu jest bezwzględnie nieważna z tej przyczyny, że zawiera klauzulę indeksacji kredytu wyrażonego w złotych polskich w oparciu o wartość waluty obcej (euro).

Zgodnie z art. 58 § 1-3 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest też czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Zawarta przez powódkę umowa kredytu, zmieniona aneksem z dnia 2 maja 2016 roku, jest czynnością prawną, typem umowy uregulowanej w art. 69 Prawa bankowego z dnia 29 sierpnia 1997 roku. Zgodnie z art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowego w brzmieniu z dnia zawarcia umowy kredytu przez powódkę, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

strony umowy,

kwotę i walutę kredytu,

cel, na który kredyt został udzielony,

zasady i termin spłaty kredytu,

wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Umowa kredytu zawarta przez powódkę określa kwotę i walutę kredytu (227 250 zł), cel kredytu (budowa lokalu mieszkalnego przez Inwestora Zastępczego), zasady i termin spłaty kredytu (spłata w ciągu 360 miesięcy, poprzez comiesięczną zapłatę kapitału wraz z odsetkami), wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, a także pozostałe warunki wskazane w przytoczonym przepisie. W art. 69 ust. 2 posłużono się przy określeniu elementów umowy kredytu sformułowaniem „w szczególności” co oznacza, że umowa kredytu może także zawierać inne postanowienia niesprzeczne z prawem, niemające na celu obejścia prawa i niesprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W umowie określone zostały wszystkie istotne elementy umowy kredytu, zgodnie z prawem bankowym, cywilnym i w ramach dozwolonego obrotu dewizowego, a w szczególności w zakresie określenia kwoty i waluty kredytu. Umowa została opatrzona podpisami kredytobiorczyni i osób upoważnionych do reprezentowania banku, wraz z oświadczeniem powódki dotyczącym świadomości ponoszenia ryzyka kursowego, a jej zawarcie zostało poprzedzone złożeniem przez A. O. wniosku o kredyt wraz z oświadczeniami dotyczącymi świadomości ryzyka. Przed zawarciem umowy prowadziła z pracownikiem banku korespondencję e-mailową, w ramach której otrzymała decyzję kredytową określającą warunki umowy kredytu. W dacie zawarcia umowy powódka była zatrudniona w UKNF na stanowisku głównego specjalisty, a zatem miała więcej niż przeciętną wiedzę o rynku finansowym oraz teoretyczne i praktyczne przygotowanie umożliwiające należyte zrozumienie warunków umowy. W tej sytuacji uznać trzeba, że istniał między stronami konsens w zakresie zawarcia umowy kredytu tego rodzaju.

Zgodnie z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Poddanie kredytu określonego w PLN waloryzacji do euro nie jest sprzeczne z typem umowy kredytu hipotecznego. W dacie zawarcia umów kredytu obowiązywał art. 358 ¹ § 2 k.c., zgodnie z którym strony mogły zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Chodzi tu o miernik inny niż pieniądz, w którym zobowiązanie zostało wyrażone. Miernikiem tym może być także inna waluta (M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-44911. Warszawa, 2016).

Brak jest podstawy prawnej, która wyłączałaby zastosowanie waloryzacji do umowy kredytu, bowiem zarówno art. 358 ¹ § 2 k.c. nie czyni takiego wyjątku, a i nie przewidują go inne przepisy, w tym przepisy ustawy Prawo bankowe. Nadto wskazać trzeba, że w świetle okoliczności towarzyszących zawarciu umowy kredytu oraz w świetle określonych w tej umowie warunków, poddanie kredytu w PLN waloryzacji wartością euro należy uznać za działanie racjonalne i ekonomicznie uzasadnione, skoro warunkowało oparcie oprocentowania na niższej stawce referencyjnej niż w przypadku kredytu złotowego nie powiązanego z walutą obcą.

Umowa nie jest również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Powódka zdecydowała się na zaciągnięcie kredytu indeksowanego, oferowanego przez pozwany bank jako najkorzystniejszego w danej chwili produktu pod względem wysokości raty i oprocentowania. Bank zapewnił powódce możliwość zapoznania się z warunkami kredytu oraz ryzykami z nim związanymi, i to ostatecznie od powódki zależało zawarcie umowy kredytowej tego rodzaju. Powódka miała świadomość, iż przy wypłacie kredyt zostanie przeliczony na euro wg kursu z tabeli banku, którego wysokości mogła oszacować, skoro był ustalany w oparciu o kurs średni NBP i jednoznacznie określone granice spreadu walutowego, a także jaki wpływ na wysokość indeksowanego zadłużenia przynosi zmiana kursu. Podkreślić trzeba, że powódka zapoznała się wcześniej z decyzją kredytową, a z umową w dniu jej zawarcia i w tym czasie wykonywała zawód, który predestynował ją do należytego zrozumienia warunków umowy.

Powódce już na etapie prezentacji oferty w dniu 12 stycznia 2010 r. przedstawiono warunki indeksacji kredytu, a więc że wysokość udzielonego kredytu zostaje przeliczona na walutę indeksacji po kursie kupna tej waluty z dnia uruchomienia kredytu według obowiązującego w tej dacie w banku kursu kupna waluty obcej, określonego w Tabeli kursów walut dla kredytów, co ma wpływ na wysokość zadłużenia wyrażonego w walucie obcej. Po drugie, powódce znany był sposób ustalania kursów przez bank albowiem już na tym etapie powódce przedstawiono sposób ustalania kursów walut przez bank, oraz granice odchylenia od średniego kursu danej waluty określanego przez Narodowy Bank Polski, określające spread walutowy. Po trzecie, już wówczas udzielono powódce informacji, że wysokość kursu sprzedaży waluty obcej ma wpływ na wysokość zadłużenia pozostającego do spłaty z tytułu rat kredytu i odsetek bowiem raty są określone w harmonogramie w walucie indeksacji i w dacie spłaty podlegają przeliczeniu na złote według obowiązującego w tej dacie w banku kursu sprzedaży waluty obcej, określonego w Tabeli kursów walut dla kredytów.

W tych okolicznościach nie można przyjąć, iżby umowa kredytowa zawarta przez powódkę była wynikiem zachowania nielojalnego czy nieuczciwego postpowania banku.

Nie można pominąć faktu, że powódka zawarła przedmiotową umowę w marcu 2010 r., a więc w czasie, kiedy po upadku w IV kwartale 2008 r. L. B. zmaterializowały się rozmiary i znaczenie ryzyka kursowego. Tematyka kredytów powiązanych z walutą obcą była szeroko dyskutowana w środkach masowego przekazu. W grudniu 2008 r. Komisja Nadzoru Finansowego przyjęła Rekomendację S (II) dotyczącą dobrych praktyk w zakresie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, a Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów we wrześniu 2009 r. opublikował Raport o spreadach. Oba powyższe dokumenty stały się podstawą nowelizacji m.in. Prawa bankowego ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 165, poz. 984), która weszła w życie w dniu 26 sierpnia 2011 r.

Biorąc pod uwagę doświadczenie zawodowe powódki przyjąć trzeba, że miała świadomość niestabilności kursów waluty i wpływu wzrostu kursu na wysokość jej zobowiązania kredytowego. Z racji wykonywanego zawodu, zaciągając kredyt na 30 lat powódka z pewnością brała pod uwagę możliwość spadku wartości złotówki, a w konsekwencji istotnego wzrostu obciążenia związanego z kredytem.

Sąd nie znalazł również podstaw by uznać umowę za zawartą w celu obejścia ustawy, a zwłaszcza ustawy Prawo bankowe. Umowa ta odpowiada cechom ustawowego typu umowy kredytu, a zawarte w niej postanowienie polegające na poddaniu kredytu waloryzacji kursem euro nie wypacza ustawowego typu umowy kredytu, a zatem nie wykracza poza granice swobody umów.

Sąd nie podzielił argumentacji powódki, co do abuzywności klauzul przeliczeniowych zawartych w umowie kredytu. Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Z art. 385 ¹ § 1 k.c. wynika, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są klauzule umowne, które spełniają łącznie trzy przesłanki pozytywne: zostały zawarte
w umowach z konsumentem, kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny
z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają interesy konsumenta. Kontrola abuzywności postanowień umowy wyłączona jest jedynie w przypadku spełnienia jednej z dwóch przesłanek negatywnych, to jest: gdy postanowienie umowne zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem oraz postanowienie umowne określa główne świadczenia stron
i jest sformułowane w sposób jednoznaczny.

Kwestia statusu powódki jako konsumentki nie była sporna w sprawie; nabycie nieruchomości zostało dokonane w celu zaspokojenia jej własnych potrzeb mieszkaniowych, a w czasie zawarcia umowy z pewnością nie prowadziła ona działalności gospodarczej, której celom kredyt miałby służyć.

Podkreślić ponownie trzeba, że powódka zawarła umowę w dniu 11 marca 2010 r., a więc w czasie kiedy wiedza na temat kredytów powiązanych z walutą obcą i ryzyka kursowego była szeroka. Ponadto powódka otrzymała szeroki zakres informacji dotyczących ryzyka walutowego, wpływu zmiany kursu waluty na wysokość rat kredytu, a także zadłużenia w przeliczeniu na PLN oraz stosowania spreadu (określenie to zostało użyte i zdefiniowane w dokumentacji kredytowej) i jego maksymalnej wysokości oraz wpływu zmiany kursu waluty i spreadu na wysokość rat kredytowych.

W oświadczeniu z 12 stycznia 2010 r. powódka potwierdziła, że została poinformowana przez bank, że w celu określenia własnego kursu kupna i sprzedaży waluty obcej w Tabeli kursów walut dla kredytów stosuje odchylenie od średniego kursu danej waluty, określanego przez Narodowy Bank Polski, oświadczeniu określono maksymalny spread 9%, który nie różnił się istotnie od wysokości maksymalnego spreadu wskazanego w załączniku nr 6 do umowy (10%).

Tak na etapie składania wniosku, jak i momencie zawarcia umowy bank jednoznacznie informował powódkę o sposobie przeliczenia kredytu przy wypłacie oraz o sposobie ustalania przez kursów walut, który zakreślał granice, w obrębie których bank mógł dokonać odchylenia od średniego kursu.

Informacje zawarte w oświadczeniach przedstawionych powódce do podpisu na etapie składania wniosku kredytowego oraz w załączniku nr 6 do umowy zostały sformułowane prostym i zrozumiałym językiem, i pozwalały powódce na podjęcie świadomej decyzji wyboru takiego rodzaju kredytu.

Wobec powyższego w ocenie Sądu brak jest w tej sprawie podstaw do uznania, że samo zawarcie w umowie kredytowej klauzul przeliczeniowych kształtowało prawa i obowiązki kredytobiorczyni w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszało jej interesy.

Zważyć trzeba, że powódka od początku miała możliwość spłaty kredytu w EUR, co było efektem jej świadomego wyboru dokonanego we wniosku kredytowym. W tej sytuacji nie można bronić tezy, że ustalając kurs sprzedaży euro pozwany mógł dowolnie wpływać na wysokość zobowiązania powódki.

Wobec powyższego, nie zasługiwało na uwzględnienie tak żądanie ustalenia nieważności umowy i w konsekwencji zwrotu świadczenia nienależnego (art. 410 w zw. z art. 405 k.c.) stanowiącego sumę wszystkich wpłaconych przez powódkę kwot tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, jak i ustalenia, że udzielony powódce kredyt nie został poddany indeksacji kursem euro i zwrotu świadczenia nienależnego odpowiadającego różnicy pomiędzy świadczeniem przez powódkę spełnionym, a świadczeniem, które spełniłaby w razie wyeliminowania z umowy klauzuli indeksacyjnej.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. Powódka przegrała sprawę w całości, jednakże Sąd uznał za sprawiedliwe obciążenie jej kosztami poniesionymi przez pozwanego jedynie częściowo, tj. w zakresie wynagrodzenia pełnomocnika (2 700 złotych) i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 złotych). Podnieść trzeba, że nierówna jest pozycja stron, z których jedna jest konsumentem, a druga przedsiębiorcą o znacznej pozycji finansowej. Wskazać należy również, że pozwany bank prowadzi szereg podobnych spraw dotyczących zobowiązań indeksowanego kursem euro oraz CHF, a zatem nakład pracy na dostosowanie stanowiska pozwanego do realiów konkretnej sprawy nie był znaczny.

uzasadnienie wyroku z dnia 23.05.2023 r., sygn. akt I C 671/20 – str. /