Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: sekretarz sądowy Agata Chmielewska

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa T. F.

przeciwko Z. F.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Z. F. na rzecz powoda T. F. kwotę 86.650,00 zł (osiemdziesiąt sześć tysięcy sześćset pięćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 24 marca 2020 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  ustala, iż powód T. F. winien ponieść koszty postępowania w 37%, zaś pozwany Z. F. w 63%, pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt I C 764/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 lipca 2024 r.

Pozwem z dnia 24 marca 2020 r. (data stempla pocztowego) T. F. reprezentowany przez przedstawicieli ustawowych P. R. i I. R. wniósł o zasądzenie od Z. F. kwoty 137 500,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. Wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż po śmierci matki J. F. stał się wraz z ojcem Z. F. współwłaścicielem lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. w ¼ części. Podał, iż jego ojciec – po uzyskaniu zgody przez Sąd – sprzedał ww. lokal, a następnie nie przekazał mu środków pochodzących ze sprzedaży w części jemu przypadającej i nie przekazał mu żadnego innego substratu majątkowego odzwierciedlającego wartość zbytego udziału we współwłasności. Powód podniósł, iż wnosi o zapłatę kwoty stanowiącej równowartość udziału we współwłasności, który mu przypadał według stanu na datę sprzedaży nieruchomości przez pozwanego, a według cen z dnia dzisiejszego. Szacując więc wartość ww. lokalu na kwotę około 550 000,00 zł powód wniósł o zasądzenie 137 500,00 zł. Zaznaczył także, że Z. F. został pozbawiony władzy rodzicielskiej (pozew – k. 3-6).

W odpowiedzi na pozew Z. F. nie zakwestionował roszczenia powoda co do zasady, a jedynie co do wysokości uznając, iż jest ono rażąco zawyżone. Zaznaczył, że usytuowanie lokalu na parterze, jego stan techniczny – szczególnie po zalaniu, niedogodności związane z brakiem podłączenia budynku do kanalizacji miejskiej, zadłużenie na lokalu z tytułu czynszu i należności publicznoprawnych spowodowały, że lokal został po długim poszukiwaniu nabywcy sprzedany za kwotę 265 000,00 zł. Pozwany wskazał, iż kwota 137 500,00 zł przewyższa ponad dwukrotnie wartość udziału należącego do powoda uzyskaną w następstwie zbycia lokalu. Stwierdził także, że najlepszą formą zabezpieczenia interesów majątkowych syna będzie dokonanie darowizny na jego rzecz ¼ udziału w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) w W.. Podał przy tym, iż wartość tego udziału będzie porównywalna z wysokością roszczenia pozwu (odpowiedź na pozew – k. 50-52).

Do czasu zamknięcia rozprawy w dniu 18 czerwca 2024 r. stanowiska stron nie uległy zmianie, poza tym iż strona powodowa wskazała jako podstawę roszczenia art. 471 k.c., ewentualnie art. 415 k.c. (pismo procesowe pozwanego z dnia 12 października 2021 r. – k. 114-116; pismo pełnomocnika powoda z dnia 8 listopada 2021 r. – k. 123-124; protokół rozprawy z 20 września 2021 r. (k. 111) protokół z rozprawy z dnia 18 czerwca 2024 r. – k. 261-262).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 maja 2004 r. pomiędzy Spółką Mieszkaniową (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. oraz Z. F. i J. F. została zawarta przedwstępna umowa sprzedaży własności lokalu mieszkalnego nr (...) usytuowanego w budynku przy ul. (...) w W. wraz z udziałem w Garażu (...) z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr (...) i komórki lokatorskiej nr (...), a także (...) części we współwłasności działki gruntu nr (...), z obrębu (...) położonej przy ul. (...) w W..

J. F. zmarła w dniu 30 sierpnia 2006 r. Spadek po niej nabyli mąż Z. F. i małoletni syn T. F., obaj z dobrodziejstwem inwentarza, po ½ części spadku każdy z nich.

W dniu 20 listopada 2006 r. Z. F. kupił za kwotę 350 000,00 zł spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku położonym w W. przy ul. (...). Cenę zakupu lokalu Z. F. uiścił w kwocie 120 000,00 zł ze środków własnych oraz w kwocie 230 000,00 zł z kredytu bankowego.

W 2008 r. Spółka Mieszkaniowa (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. zobowiązała się do przekazania kluczy do ww. lokalu mieszkalnego oraz do pokrycia bieżących kosztów.

Umową z dnia 27 sierpnia 2010 r. Z. F. w udziale ¾ części oraz działający przez kuratora W. T. F. w udziale ¼ części nabyli własność lokalu nr (...) położonego w W. przy ul. (...) wraz z udziałem w Garażu (...) z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr (...) i komórki lokatorskiej nr (...), a także (...) części we współwłasności działki gruntu nr (...), z obrębu (...) położonej przy ul. (...) w W.. Cena zakupu została uiszczona częściowo ze środków własnych Z. F., a częściowo ze środków stanowiących darowiznę dokonaną przez P. R. i I. R. na rzecz Z. F..

(okoliczności niesporne mające potwierdzenie w zeznaniach świadków I. R. i P. R. oraz pozwanego Z. F. złożonych na rozprawie w dniu 20 września 2021 r. – k. 111-113)

Wnioskiem z dnia 30 stycznia 2012 r. (data prezentaty) złożonym do V Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W. Z. F. wniósł o wyrażenie zgody na sprzedaż lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), którego właścicielami byli on wraz z synem T. F.. We wniosku tym Z. F. zapewnił, iż po sprzedaży ww. lokalu, a następnie spłacie kredytu hipotecznego i wykreśleniu wpisu o hipotece z księgi wieczystej prowadzonej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) będzie mógł przekazać notarialnie synowi udział ¼ części w tymże lokalu.

Postanowieniem z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt V Nsm 60/12 Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. zezwolił na dokonanie czynności prawnej w imieniu małoletniego T. F. w postaci sprzedaży należącego do małoletniego ¼ udziału w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w W. przy ul. (...) części we współwłasności działki gruntu nr (...), z obrębu (...) położonej przy ul. (...) w W. oraz we współwłasności wszelkich części budynków i urządzeń, które służą do wyłącznego użytku właścicieli lokalu. Do dokonania tejże czynności upoważniony został kurator dla małoletniego w osobie W. O..

(dowód: okoliczności niesporne mające potwierdzenie w zeznaniach pozwanego Z. F. złożonych na rozprawie w dniu 20 września 2021 r. – k. 111-113, postanowienie z dnia 30 maja 2012 r. – k. 27 akt sprawy o sygn. V Nsm 60/12)

W dniu 28 listopada 2012 r. Z. F. oraz T. F. działający przez kuratora W. O. sprzedali prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej i wszelkimi prawami z tym lokalem związanymi za łączną cenę 265 000,00 zł, z czego kwota 198 750,00 zł przypadać miała Z. F., zaś kwota 66 250,00 zł T. F..

(dowód: odpis aktu notarialnego z dnia 28 listopada 2012 r. – k. 100-104v)

Postanowieniem z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt V Nsm 1763/14 Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. ograniczył Z. F. władzę rodzicielską nad małoletnim T. F. poprzez umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej spokrewnionej w osobach dziadków macierzystych – I. R. oraz P. R..

(dowód: kopia postanowienie z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt V Nsm 1763/14 – k. 37-38 akt sprawy o sygn. II Co 130/19)

Wnioskiem z dnia 4 lutego 2019 r. (data prezentaty) złożonym do III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego w Olsztynie Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w O. wniósł o uregulowanie sytuacji prawnej małoletniego T. F.. We wniosku tym wskazano, iż matka biologiczna chłopca nie żyje, zaś ojciec Z. F. ma ograniczoną władzę rodzicielską i mieszka z nową rodziną – żoną oraz dwójką nastoletnich dzieci. Podano także, że od kilku miesięcy ojciec nie widział się z synem, nie dzwoni do rodziny zastępczej, nie pyta o sytuację syna oraz zaprzestał rozmów telefonicznych z nim.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2019 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie pozbawił Z. F. władzy rodzicielskiej nad jego małoletnim synem T. F..

(dowód: wniosek z dnia 4 lutego 2019 r. – k. 2-2v akt sprawy o sygn. III Nsm 170/19; postanowienie z dnia 26 czerwca 2019 r. – k. 26 akt sprawy o sygn. III Nsm 170/19)

Postanowieniem z dnia 9 października 2019 r., sygn. akt III Nsm 1070/19 Sąd Rejonowy w Olsztynie ustanowił opiekę prawną dla małoletniego T. F., a obowiązki opiekuna prawnego powierzył wspólnie małżonkom P. R. i I. R..

(dowód: postanowienie z dnia 9 października 2019 r. – k. 10 akt sprawy o sygn. III Nsm 1070/19)

Wnioskiem z dnia 20 sierpnia 2019 r. (data stempla pocztowego) T. F. reprezentowany przez przedstawicieli ustawowych P. R. oraz I. R. wniósł o zabezpieczenie przyszłego powództwa poprzez wpisanie w dziale III księgi wieczystej o nr (...) prowadzonej dla nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) zakazu zbywania przedmiotowej nieruchomości do czasu prawomocnego zakończenia postępowania z powództwa T. F. przeciwko Z. F. o przeniesienie własności lub o zapłatę. Ewentualnie wniósł o wpisanie w dziale III ww. księgi wieczystej ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu. W uzasadnieniu wniosku wskazano, iż po sprzedaży prawa własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) Z. F. nie przeniósł na małoletniego udziału we współwłasności nieruchomości przy ul. (...), a także nie uiścił na jego rzecz kwoty pieniężnej pochodzącej ze zbycia lokalu przy ul. (...).

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2020 r., sygn. akt II Co 130/19 Sąd Okręgowy w Warszawie udzielił zabezpieczenia przyszłego powództwa T. F. przeciwko Z. F. poprzez wpisanie w dziale III księgi wieczystej nr (...) zakazu zbywania nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

(dowód: okoliczności niesporne, postanowienie z dnia 28 stycznia 2020 r. – k. 53 akt sprawy o sygn. II Co 130/19)

Do dnia wniesienia powództwa w sprawie niniejszej Z. F. nie przeniósł na powoda udziału ¼ części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), a także nie uiścił na jego rzecz kwoty 66 250,00 zł pochodzącej ze zbycia prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), a wynikającej z treści aktu notarialnego z dnia 28 listopada 2012 r., Repertorium A nr (...).

(okoliczność bezsporna)

Wartość rynkowa lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) według cen z dnia 28 listopada 2012 r. wynosiła 346 600,00 zł.

(dowód: uzupełniająca pisemna opinia biegłego sądowego A. K. z dnia 11 marca 2024 r. – k. 214-234)

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie wymienionych wyżej dokumentów, bowiem ich wartość dowodowa nie była kwestionowana przez strony, a także Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich waloru dowodowego.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły także opinie biegłego sądowego A. K.: opinia z dnia 21 listopada 2022 r. ( k. 139-158), uzupełniająca pisemna opinia z dnia 27 marca 2023 r. (k. 188-189) oraz z dnia 11 marca 2024 r. (k. 214-234), które ocenić należało jako rzetelne, poparte rzeczową, logiczną i spójną argumentacją, sporządzone z wykorzystaniem wiedzy specjalnej biegłego, zgodnie z określoną przez Sąd tezą dowodową. O ile wszystkie te opinie zostały sporządzone w sposób prawidłowy to ostatecznie, mając na uwadze niżej wskazane rozważania prawne, jedynie uzupełniająca pisemna opinia z dnia 11 marca 2024 r., jako zawierająca zaktualizowane dane została przez Sąd wzięta pod uwagę dla potrzeb rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd pominął pozostałe dowody z dokumentów lub kopii dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, a nie wskazanych powyżej, jako niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd na podstawie art. 235 ² § (...) pkt 2 i 5 k.p.c. pominął wniosek powoda o dopuszczenie dowodu w postaci opinii biegłego sądowego innego niż A. K., a ewentualnie uzupełniającej opinii ustnej biegłego sądowego A. K. oceniając przydatność zgłoszonego wniosku dowodowego z perspektywy okoliczności spornych w sprawie i istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia – dochodząc do wniosku, że wniosek nie służy dokonaniu ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia, a jedynie przyczyni się do przedłużenia postępowania. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wymagał wnioskowanej weryfikacji czy też uzupełnienia, a fakt niezadowolenia strony z opinii biegłego opiniującego w postępowaniu nie stanowi podstawy uzasadniającej weryfikację czy też aktualizację opinii, której twierdzeń strona ta nie popiera. Biegły obszernie uzasadnił wnioski opinii i odniósł się do zarzutów, podkreślając w szczególności, że przedłożone przez stronę powodową ceny ofertowe nie są tożsame z transakcyjnymi na których oparł swe opinie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż pozwany nie kwestionował zasadności wywiedzionego przez syna T. F. roszczenia, a jedynie jego wysokość. Co istotne, zgłoszone przez powoda roszczenie miało swoje źródło w art. 415 k.c. z którego to wynika, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.. W świetle powyższego podkreślić należało, iż odpowiedzialność deliktowa dłużnika powstaje, jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: zawinione działania dłużnika które skutkuje szkodą wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego i ile istnieje adekwatny związek przyczynowo - skutkowy między faktem zawinionym działaniem, a poniesioną szkodą. Ciężar dowodu istnienia wymienionych przesłanek w świetle art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne, z tym jednakże zastrzeżeniem, iż w przypadku wykazania drugiej z powyższych (niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania) mamy do czynienia z domniemaniem winy po stronie podmiotu dopuszczającego się owego naruszenia.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż powód sprostał spoczywającemu na nim ciężarowi dowodowemu i wykazał fakt nieprawidłowości w zachowaniu strony pozwanej. Ta bowiem przejawiała się w tym, iż Z. F., jako ojciec nie zadbał o interesy majątkowe swojego małoletniego syna T. F. i po sprzedaży w dniu 28 listopada 2012 r. lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) nie przekazał mu kwoty odpowiadającej wysokości jego udziału w prawie własności ww. nieruchomości, ani też nie przeniósł na małoletniego ¼ udziału spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...).

W tym miejscu zaakcentować należy, iż stosownie do treści art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: k.r.o.) rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską (§ (...)). Nie mogą oni jednak bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko (§ 3). Jak słusznie podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 listopada 1982 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I CR 234/82, Lex nr 8486, reprezentacja rodzica w sprawach majątkowych dziecka, jeśli obejmuje czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, wymaga umocowania udzielonego przez Sąd opiekuńczy (art. 101 § 3 k.r.o.). Miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartości przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych. Konsekwencją braku zezwolenia Sądu opiekuńczego z art. 101 § 3 k.r.o. jest nieważność dokonanej czynności (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 30 kwietnia 1977 r., III CZP 73/76 - OSNCP z 1978 r., nr 2, poz. 19).

Dziecko ma zdolność prawną, a tym samym może być podmiotem praw i obowiązków. Przez majątek należy rozumieć tak aktywa, jak i pasywa, których podmiotem jest dziecko. Może ono nabyć przedmioty majątkowe zarówno w drodze czynności inter vivos (jak np. darowizna), jak i mortis causa (testament). Ustawodawca nie podał katalogu czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Należy przyjąć, że taki charakter mają wszystkie czynności dotyczące nieruchomości (J. Ignatowicz, Kodeks Rodzinny, 1993 r., s. 501).

W okolicznościach sprawy niniejszej bezspornym jest, że Z. F. przed zawarciem umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu uzyskał zezwolenie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W. na dokonanie tejże czynności prawnej w imieniu powoda, który posiadał ¼ udziału w prawie własności nieruchomości. Rozstrzygnięcie to zostało wydane wobec zapewnień Z. F., iż gotowy jest przepisać na syna ¼ udziału spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), a co za tym idzie wobec ustalenia, iż zamierzona czynność prawna istotnie zgodna jest z dobrem dziecka. Skoro zaś pozwany nie przekazał T. F. ani należnej mu kwoty z tytułu sprzedaży lokalu na ul. (...), ani też udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu na ul. (...) to uznać należy, iż pozwany nie dopełnił ciążącego na nim ustawowego obowiązku wynikającego z art. 101 k.r.o. W sytuacji gdy pozwany wskutek dokonanej czynności prawnej doprowadził do utraty składnika majątkowego syna w postaci udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu i w istocie wzbogacił się jego kosztem, bowiem za uzyskane środki powiększył swój majątek to niewątpliwie naruszył obowiązek starannego zarządzania majątkiem małoletniego powoda. Z tego obowiązku zdawał sobie sprawę co wynika z jego zachowania w postepowaniu przed sądem opiekuńczym jak i pism procesowych składanych w niniejszej sprawie – w związku z czym można przypisać mu winę za czyn wskutek którego powód poniósł szkodę, a tym samym odpowiedzialność na gruncie art. 415 k.c.

Przechodząc więc do istoty sporu w sprawie niniejszej, a więc wysokości dochodzonego przez powoda roszczenia Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, iż to data dokonania sprzedaży przedmiotowego lokalu winna być podstawą ustalenia jego wartości rynkowej. Czynność ta bowiem została podjęta po wcześniejszym zbadaniu jej zasadności przez Sąd, który mając na uwadze dobro małoletniego T. F. na nią zezwolił. To też nie było kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Istotne jest jednak, że wobec sporu co do wysokości dochodzonego przez powoda roszczenia koniecznym było dopuszczenie przez Sąd dowodu z opinii biegłego sądowego – rzeczoznawcy majątkowego. Strona powodowa zaś składała szereg zarzutów do opinii sporządzanych przez biegłego sądowego A. K., w tym do opinii zawierającej zaktualizowane dane – z dnia 11 marca 2024 r., kwestionując wartość rynkową spornego lokalu ustalaną przez biegłego. Tymczasem opinie te są dla Sądu w całości wiarygodne, a po ich uzupełnieniu w dniu 11 marca 2024 r. przekonujące i wyczerpujące w stopniu, który nie wymagał dalszego weryfikowania czy uzupełnienia, co skutkowało pominięciem złożonego w tym zakresie wniosku.

Wskazać należy, że opinia biegłego podlega ocenie jak każdy środek dowodowy, jednak z uwagi na specyfikę tego dowodu ocena ta jest o tyle ograniczona, że nie może wkraczać w zakres samej wiedzy specjalnej. Opinia biegłego podlega zatem ocenie pod kątem kryteriów właściwych dla jej przedmiotu, co w przypadku wyceny nieruchomości oznacza zgodność z wytycznymi zawartymi w obowiązujących przepisach prawa (ustawie o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 5 września 2023 r. w sprawie wyceny nieruchomości), a także pod względem jej podstaw faktycznych i teoretycznych, sposobu motywowania, logiczności i stanowczości wyrażonych przez biegłego wniosków.

Opinie sporządzone przez biegłego sądowego A. K. spełniają wynikające z przepisów prawa wymagania co do przedstawienia sposobu dokonania wyceny nieruchomości. Opinia na której wnioskach tut. Sąd oparł rozstrzygnięcie - uzupełniająca pisemna opinia z dnia 11 marca 2024 r. określa przedmiot, zakres i cel wyceny, jej podstawy formalne oraz źródła danych merytorycznych, ustalenie dat istotnych dla określenia wartości nieruchomości, w tym stanu prawnego oraz techniczno-użytkowego, wskazanie przeznaczenia wycenianej nieruchomości, analizę i charakterystykę rynku nieruchomości w zakresie dotyczącym celu i sposobu wyceny, wskazanie rodzaju określanej wartości, wyboru podejścia, metody i techniki szacowania, przedstawienie obliczeń wartości nieruchomości oraz wyniku końcowego wyceny z uzasadnieniem.

W tym miejscu wskazać należy, że strony mają prawo kwestionować opinię biegłego, jednak samo subiektywne przekonanie strony o nieprawidłowości wyceny sporządzonej przez biegłego, jeżeli nie jest potwierdzone obiektywnie weryfikowalnymi dowodami, jest niewystarczające dla skutecznego podważenia jej wiarygodności. Należy odróżnić ocenę wiarygodności dowodowej opinii o wycenie wartości nieruchomości od oceny prawidłowości sporządzenia tejże opinii, która należy do organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych. Podważenie sporządzonej przez biegłego opinii o wycenie wartości nieruchomości w zakresie wskazanym przez stronę powodową, tj. prawidłowości analizy rynku lokalnego w zakresie doboru nieruchomości stanowiących podstawę wyceny w podejściu porównawczym metodą korygowania ceny średniej oraz prawidłowości gradacji lokalizacji nieruchomości mogłoby nastąpić w ramach oceny dokonywanej przez organizację zawodową rzeczoznawców majątkowych. W celu wykazania nieprawidłowości opinii strona mogła wnosić, aby Sąd wystąpił o ocenę kwestionowanej opinii do organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych. Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w ogóle nie zgłosił takiego wniosku dowodowego. Wbrew stanowisku strony powodowej Sąd, który nie miał wątpliwości co do wiarygodności i prawidłowości opinii biegłego, nie miał obowiązku dopuścić z urzędu takiego dowodu.

W świetle poczynionych ustaleń uzasadnionym również było pominięcie wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego niż A. K.. Skoro bowiem nie było podstaw, aby uznać opinię wykonaną przez ww. biegłego za niewiarygodną czy też sporządzoną w sposób nieprofesjonalny, posiadającą błędy logiczne lub wykonaną niezgodnie z tezą dowodową zakreśloną przez Sąd, brak było podstaw do zlecania kolejnej opinii. W tej kwestii można przytoczyć pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 stycznia 2016 r., sygn. V CSK 262/15 (Legalis nr 1460401), w którym stwierdzono, że „sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii dalszych biegłych, jeżeli zachodzi taka potrzeba, a więc w szczególności wtedy, gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest nieprzekonująca, niekompletna, pomija lub wadliwie przedstawia istotne okoliczności, nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna. Sąd nie jest zobowiązany dopuścić dowodu z opinii kolejnego biegłego czy też opinii instytutu tylko z tej przyczyny, że dotychczasowa opinia była dla strony niekorzystna”. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy, zaś okoliczność, iż opinia nie ma treści odpowiadającej stronie, nie stanowi wystarczającego uzasadnienia dla przeprowadzenia dowodu z opinii innego biegłego.

Mając na uwadze powyższe Sąd przyjął, iż podstawę wyliczenia wysokości należnej powodowi kwoty odpowiadającej wielkości posiadanego przez niego udziału we własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) winna stanowić – określona przez biegłego – kwota 346 600,00 zł, jako wartość rynkowa ww. nieruchomości według cen z dnia 28 listopada 2012 r. Skoro więc powód posiadał udział w wysokości ¼ części własności spornej nieruchomości to Sąd zasądził od Z. F. na rzecz T. F. kwotę 86 650,00 zł (346 600,00 zł × ¼), zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Ponieważ pozwany zbył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w celu realizacji swych potrzeb mieszkaniowych, to odpowiada także za jego zbycie poniżej ceny rynkowej, stąd Sąd uznał, że powodowi należy się zwrot wartości udziału z tej daty, a nie rzeczywiście uzyskanej kwoty za udział – pozwany miał dbać o interes majątkowy syna i nie powinien zbyć majątku syna poniżej jego wartości rynkowej. Podkreślić wypadnie, iż do powstania szkody doszło w dacie zbycia nieruchomości, ponieważ czynność ta odbyła się za zgodą sądu opiekuńczego, nie ma podstaw do przyjmowania fikcji, iż powód nadal jest właścicielem udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu i przyjęcia ceny z daty dzisiejszej. W miejsce składnika majątkowego powoda w postaci udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu powinien wejść inny w postaci pieniędzy uzyskanych z tytułu sprzedaży prawa. Szkodą powoda jest nie otrzymanie ceny rynkowej za zbyty jego udział w prawie, a nie sam fakt jego zbycia – tym samym nie ma podstaw do zastosowania art. 363 § 2 k.c. – bowiem jego szkoda wynika z nie przekazania mu pieniędzy przez pozwanego i ma charakter pieniężny.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. zgodnie, z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Biorąc zaś pod uwagę, iż roszczenie powoda nie było kwestionowane co do zasady Sąd, jako datę początkową naliczania ustawowych odsetek za opóźnienie określił – zgodnie z żądaniem pozwu – dzień wniesienia pozwu, a co za tym idzie dzień 24 marca 2020 r. (data stempla pocztowego, k. 26).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1. i 2. sentencji wyroku. W punkcie 3. sentencji wyroku orzeczono o kosztach postępowania na podstawie art. 100 k.p.c., uwzględniając, że strona powodowa wygrała proces w części i ustalając, iż powód winien ponieść koszty postępowania w 37%, zaś pozwany w 63%. Stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. szczegółowe wyliczenie kosztów postępowania Sąd pozostawił Referendarzowi Sądowemu.

sędzia Piotr Królikowski