Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący sędzia (del.) Marcin Polit

Protokolant sekretarz sądowy Dominika Głębocka

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2023 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko M. P. i A. L.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  przyznaje radcy prawnemu A. G. ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 8 856 (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych, w tym kwotę 1 656 (tysiąc sześćset pięćdziesiąt sześć) złotych podatku od towarów i usług – tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi J. S., które nie zostały opłacone w całości ani w części.

Sygn. akt I C 875/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 grudnia 2017 roku (data prezentaty – k. 2) powód J. S. wniósł zasądzenie od pozwanego A. L. na rzecz powoda kwoty 7 823,01 zł oraz od pozwanego M. P. kwoty 16 080,53 zł. Z treści pozwu wynikało, że pozwani – jako komornicy sądowi – niezasadnie pobrali od powoda ww. kwoty tytułem kosztów komorniczych (pozew – kk. 2-3).

Pismem wniesionym do tut. Sądu w dniu 23 kwietnia 2018 roku (data stempla pocztowego – k. 88) stanowiącym uzupełnienie braków formalnych pozwu powód – reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu będącego radcą prawnym – wskazał, że oprócz ww. kwot dochodzonych pozwem, domaga się od pozwanych zapłaty łącznej kwoty 140 000 zł (po 70 000 zł od każdego pozwanego) na cel społeczny – Fundację dla dzieci chorych (...) tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych i krzywdę, jakiej powód doznał na skutek prowadzonej przez pozwanych egzekucji (pismo – kk. 58-59).

Postanowieniem z dnia 14 maja 2018 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w W. Wydział I Cywilny stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie (postanowienie – k. 89).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 28 stycznia 2019 roku (data stempla pocztowego – k. 119) pozwany M. P. wniósł o oddalenie powództwa z uwagi na jego całkowitą bezzasadność (odpowiedź na pozew – k. 118).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 29 stycznia 2019 roku (data stempla pocztowego – k. 122) pozwany A. L. wniósł o oddalenie powództwa w całości, podnosząc, że pozwany w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego nie wyegzekwował od powoda żadnych należności, w związku z czym nie jest mu wiadome, dlaczego powód dochodzi od pozwanego wskazanej w pozwie należności (odpowiedź na pozew – k. 120).

Na skutek zarządzenia Sądu w przedmiocie zobowiązania pełnomocnika powoda do jednoznacznego przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie pozwu (m.in. do wskazania, z którym postępowaniem komorniczym powód łączy poniesioną szkodę, jakie działania i czynności komorników były źródłem szkody powoda oraz czy powód składał skargi na czynności komorników, w których upatruje źródła szkód), strona powodowa złożyła pismo, w którym wskazała, że powód swoją szkodę łączy z postępowaniami egzekucyjnymi wszczętymi na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Żyrardowie z dnia 1 grudnia 2014 roku, sygn. I C 187/13. Zdaniem powoda, pozwani prowadząc postępowania komornicze „naliczali i pobierali te same należności i opłaty egzekucyjne, które to kwoty były potrącane przez ZUS z należnej powodowi emerytury” i to te potrącenia powód poczytuje za swoją szkodę. Powód nie składał w sprawach Km (...) oraz Km (...) skarg na czynności komornika.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Przeciwko powodowi były prowadzone liczne postępowania egzekucyjne, w trakcie których zostały dokonane liczne zajęcia rachunku bankowego oraz potrącenia z przyznanych powodowi świadczeń.

Przeciwko J. S. było prowadzone postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...) przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w Warszawie A. L. z wniosku wierzyciela B. K. na podstawie tytułu wykonawczego stanowiącego wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w Żyrardowie z dnia 12 września 2014 roku w sprawie o sygn. II W 519/14 zaopatrzony w klauzulę wykonalności z dnia 7 września 2015 roku, zasądzający od J. S. należność główną w kwocie 100 zł.

Komornik Sądowy A. L. podjął szereg czynności zmierzających do wyegzekwowania należności, tj. zajęcie wierzytelności należnych dłużnikowi od Naczelnika Urzędu Skarbowego W. W., wezwanie ZUS do dokonywania potrąceń z renty lub emerytury, zajęcie rachunków bankowych.

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2016 roku komornik sądowy A. L. uznał się niewłaściwym do dalszego prowadzenia sprawy i przekazał sprawę Km (...) Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli M. P.. Sprawa następnie otrzymała sygnaturę Km (...).

Postanowieniem z dnia 11 maja 2016 roku Komornik Sądowy M. P. ustalił procentowy podział sumy uzyskiwanej z egzekucji w kwocie 2 525,52 zł od dłużnika J. S., uwzględniając wysokości roszczeń wierzycieli w poszczególnych siedmiu prowadzonych przeciwko dłużnikowi sprawach. W uzasadnieniu wskazano, że kwota uzyskana w toku egzekucji nie pozwala na równoczesne pokrycie należności wszystkich wierzycieli, w związku z czym dokonano podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2018 roku dokonano podziału sumy uzyskiwanej z egzekucji w kwocie 363,91 zł od dłużnika w zakresie dwóch prowadzonych spraw: Km (...) oraz Km (...).

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2018 roku Komornik Sądowy M. P. zakończył postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...) oraz ustalił koszty postępowania na łączną kwotę 233,51 zł i w całości obciążył nimi dłużnika Koszty te zostały przez dłużnika zapłacone.

(akta Km (...): zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 12, zajęcie wierzytelności – k. 13, wezwanie – k. 17, zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego – k. 19, k. 29, postanowienie o przekazaniu – k. 35, informacja o zmianie sygnatury – k. 41, postanowienie o planie podziału – kk. 46-47, postanowienie o planie podziału – kk. 63, postanowienie z 12.02.2018 – k. 65)

Przeciwko J. S. było prowadzone też postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...) przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w W. A. L. z wniosku wierzyciela B. K. na podstawie tytułu wykonawczego stanowiącego wyrok Sądu Rejonowego w Żyrardowie z dnia 11 grudnia 2014 roku w sprawie o sygn. I C 187/23 zaopatrzony w klauzulę wykonalności z dnia 1 kwietnia 2015 roku, zasądzający od J. S. należność główną w kwocie 31 806 zł oraz stosowne odsetki w kwocie 2 054,56 zł.

Komornik Sądowy A. L. i w tym wypadku podjął szereg czynności zmierzających do wyegzekwowania należności, jak zajęcie wierzytelności należnych dłużnikowi od Naczelnika US, wezwanie ZUS do dokonywania potrąceń z renty lub emerytury, zajęcie rachunków bankowych. W toku postępowania egzekucyjnego w sprawie o sygn. Km (...) nie zostały jednak wyegzekwowane przez Komornika Sądowego A. L. od dłużnika J. S. żadne należności, a jedynie od wierzycielki B. K. kwota 200,82 zł tytułem kosztów egzekucyjnych (karta rozliczeniowa – k. 121).

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2016 roku komornik sądowy A. L. uznał się niewłaściwym do dalszego prowadzenia sprawy i przekazał sprawę Km (...) Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli M. P.. Sprawa następnie otrzymała sygnaturę Km (...).

Postanowieniem z dnia 11 maja 2016 roku Komornik Sądowy M. P. ustalił procentowy podział sumy uzyskiwanej z egzekucji w kwocie 2 525,52 zł od dłużnika J. S., uwzględniając wysokości roszczeń wierzycieli w poszczególnych siedmiu prowadzonych przeciwko dłużnikowi sprawach. W uzasadnieniu wskazano, że kwota uzyskana w toku egzekucji nie pozwala na równoczesne pokrycie należności wszystkich wierzycieli, w związku z czym dokonano podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

Komornik Sądowy M. P. wykonywał następnie czynności celem wyegzekwowania należności, jednak jedynym skutecznym składnikiem, z którego mogła być prowadzona egzekucja było świadczenie emerytalno-rentowe dłużnika. Spośród wszystkich prowadzonych przez niego postępowań zapadały postanowienia o umorzeniu postępowania w 7 sprawach, w efekcie w 2017 roku Komornik prowadził kolejno dwie sprawy: Km (...) i Km (...).

Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2018 roku dokonano podziału sumy uzyskiwanej z egzekucji w kwocie 363,91 zł od dłużnika w zakresie dwóch prowadzonych spraw: Km (...) oraz Km (...).

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2019 roku Komornik Sądowy M. P. zawiesił postępowanie egzekucyjne.

(akta Km (...): zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 13, zajęcie wierzytelności – k. 14, wezwanie – k. 20, zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego – k. 18, k. 33, k. 44, postanowienie o przekazaniu – k. 52, informacja o zmianie sygnatury – k. 58, postanowienie o planie podziału – kk. 63-64, pismo z 28.04.2017 – k. 76, pismo z 22.01.2018 – k. 84, postanowienie o planie podziału – k. 85, postanowienie o zawieszeniu – k. 102)

Nadto przeciwko J. S. było prowadzone postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...) przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w W. M. W. z wniosku wierzyciela W. N. na podstawie tytułu wykonawczego stanowiącego wyrok Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 12 lipca 2017 roku w sprawie o sygn. I C 768/16 zaopatrzony w klauzulę wykonalności z dnia 22 sierpnia 2017 roku, a także na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 20 grudnia 2017 roku w sprawie o sygn. IV Ca 666/17 wraz z klauzulą wykonalności z dnia 22 sierpnia 2018 roku. Postępowanie został wszczęte cele wyegzekwowania kosztów procesu w kwocie 6 432 zł oraz kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji w kwocie 450 zł. Sprawa również została przekazana wg właściwości Komornikowi Sądowemu M. P. i otrzymała sygnaturę Km (...).

(akta Km (...) znajdujące się wewnątrz akt Km (...): zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 7; akta Km (...): postanowienie o przekazaniu – k. 2, informacja o zmianie sygnatury – k. 5)

W sprawach egzekucyjnych Km (...) oraz Km (...) nie została złożona żadna skarga na czynności komornika sądowego, natomiast w toku pozostałych postępowań egzekucyjnych powód złożył szereg skarg na czynności komornika i skarg w trybie administracyjnym. Żadna nie okazała się zasadna (odpowiedź na pozew pozwanego M. P. – k. 118v.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przedłożone do akt sprawy przez strony dokumenty, a przede wszystkim o akta spraw egzekucyjnych o sygn. Km (...), Km (...) oraz Km (...). Powyższe było wystarczające do dokonania ww. ustaleń, w związku z czym należało pominąć dowody z przesłuchania stron, gdyż nie wniosłyby one znaczącego wkładu do sprawy i zmierzałyby jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd zważył co następuje.

W ocenie Sądu należy przychylić się do stanowiska strony pozwanej w przedmiocie całkowitej bezzasadności żądań objętych pozwem.

Z powyższych ustaleń wyłania się obraz tego, że przeciwko powodowi toczył i toczy się szereg postępowań sądowych i egzekucyjnych, zaś sam powód następnie wszczyna kolejne sprawy sądowe przeciwko m.in. pozwanym, kwestionując jedynie sam fakt wszczynania egzekucji oraz dokonywania czynności egzekucyjnych mających na celu wyegzekwowanie środków, jednocześnie nie wskazując w żaden sposób, na czym miałoby polegać rzekome niezgodne z prawem postępowanie ww. organów egzekucyjnych. Nie jest to w ocenie Sądu zachowanie właściwe, zaś pozew złożony w niniejszej sprawie jest wynikiem błędnego rozumienia przez powoda uprawnień do wystąpienia na drogę procesu cywilnego, z których nie korzysta racjonalnie. Powód nie sformułował w sposób jasny i precyzyjny żadnej podstawy faktycznej ani prawnej dochodzonego roszczenia, tj. nie wskazał żadnego sposobu obliczenia, z którego wynikałoby żądanie dochodzonych w pozwie kwot i na czym miałaby polegać bezprawność ich wyegzekwowania przez organy egzekucyjne. Jeżeli natomiast w ramach postępowania egzekucyjnego koszty egzekucyjne zostały zasądzone od dłużnika niezasadnie, to należy przecież pamiętać, że powodowi, jako dłużnikowi, przysługiwało uprawnienie do wniesienia skargi na czynności komornika. Jak ustalono (co wynika z oświadczenia pozwanego M. P., co do którego brak było podstaw, by nie dać mu wiary), żadna z wnoszonych przez powoda skarg w ramach licznych postępowań nie okazała się zasadna, zaś w sprawach Km (...) oraz Km (...), co do których powód wywodzi swoje zarzuty, nie była wniesiona żadna skarga. To bowiem instytucja skargi na czynności komornika sądowego uregulowana w art. 767 k.p.c. stanowi właściwy środek zaskarżenia służący do usuwania uchybień komornika, które polegają na tym, że prowadzi on postępowanie egzekucyjne w sposób niezgodny z przepisami postępowania cywilnego. Skarga ta, co do zasady, służy na każdą dokonaną czynność komornika albo na zaniechanie dokonania czynności, do której podjęcia komornik był zobowiązany przepisami regulującymi przebieg prowadzonej przez niego egzekucji (A. Adamczuk [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478-1217, red. M. Manowska, LEX/el. 2022, art. 767.). Skoro zatem powód nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia, to tym samym traci podstawę faktyczną i prawną do powoływania się na ew. uchybienia organu egzekucyjnego, zaś żądanie zapłaty wyegzekwowanych od niego kwot tytułem zadośćuczynienia nie jest właściwym sposobem dochodzenia swych praw. Sąd nie dostrzegł również żadnego uchybienia w czynnościach pozwanych na podstawie dołączonych akt egzekucyjnych.

Zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., to na powodzie ciążył obowiązek wykazania powstania po jego stronie szkody, niezgodności z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej (w tym wypadku komornika sądowego) oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a niezgodnym z prawem działaniem pozwanych – gdyż, jak rozumuje Sąd, to na podstawie art. 417 k.c. oraz art. 415 w zw. z art. 441§1 k.c. należałoby rozpatrywać żądanie powoda, tj. z uwagi na szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie komorników przy wykonywaniu czynności, a zatem odpowiedzialności odszkodowawczej wywodzonej na gruncie art. 29 ust. 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1309 z późn. zm.). Powód w żaden sposób nie wykazał powyższego. Z drugiej strony, jak wskazywał powód, domagał się on zapłaty „zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych i krzywdę, jakiej powód doznał na skutek prowadzonej przez pozwanych egzekucji” – a zatem, jak Sąd wnioskuje, na podstawie art. 448§1 k.c., jednocześnie jednak autor pozwu w żaden sposób nie sprecyzował, na czym owe naruszenie dóbr osobistych miałoby polegać.

Powyższe skutkuje uznaniem za niezasadne żądania zapłaty wskazanych w pozwie kwot, o czym należało orzec jak w pkt I wyroku.

W przedmiocie kosztów pełnomocnika z urzędu Sąd orzekł na podstawie §8 pkt 6 i §4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1801 z późn. zm.). W tym miejscu należy zaznaczyć, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2020 roku (sygn. SK 66/19, OTK-A 2020, nr 13) orzekł, że §4 ust. 1 ww. rozporządzenia jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, albowiem §4 ust. 1 rozporządzenia powodował, iż „wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu w tej samej sprawie jest z mocy prawa obniżone o połowę w stosunku do wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru w przypadku, gdy w sprawie nie zachodzą czynniki umożliwiające podwyższenie stawki minimalnej do wysokości stawki maksymalnej". W uzasadnieniu wyroku wskazano, że: „niniejszy wyrok powoduje, że zarówno w sprawach toczących się na skutek wznowienia postępowania, jak i w sprawach wszczętych przed 2 listopada 2016 r. i dotychczas niezakończonych w danej instancji, przy zasądzaniu kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zastosowanie będą mieć stawki maksymalne określone w §§ 8-21 rozporządzenia z 2015 r.”. Powyższe potwierdził TK w wyroku z 20 kwietnia 2023 r. (sygn. SK 53/22, OTK-A 2023, nr 49) również w odniesieniu do kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ponoszonej przez Skarb Państwa udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

W konsekwencji Sąd orzekł jak w punkcie II wyroku.