I C 922/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2023-11-09
Sygn. akt I C 922/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 09 listopada 2023 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: Sędzia del. Agnieszka Onichimowska
Protokolant: Maksymilian Obrębski
po rozpoznaniu w dniu 03 listopada 2023 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy
z powództwa Syndyka Masy Upadłości W. K. (1) w upadłości
przeciwko H. K.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną
uznaje za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości W. K. (1) w upadłości umowę darowizny lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w W., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW o numerze (...), sporządzoną w dniu 23 lipca 2018 r. przed J. N. (1) notariuszem w W., za Rep. (...), w celu umożliwienia zaspokojenia wierzytelności zgłoszonych w postępowaniu upadłościowym dłużnika W. K. (1);
odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu;
przejmuje na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe.
Sędzia del. Agnieszka Onichimowska
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 10 września 2021 r. wniesionym przeciwko H. K. powód Syndyk masy upadłości W. K. (1) w upadłości, wniósł o uznanie ze bezskuteczną czynności prawnej - umowy darowizny zawartej w dniu 23 lipca 2018 r. przed notariuszem J. N. (1) prowadzącą Kancelarię Notarialną w W., Repertorium (...), na mocy której W. K. (1) darował matce H. K. nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w budynku numer (...) przy ul. (...) w W., składającą się z trzech pokoi, kuchni, łazienki i przedpokoju, o łącznej powierzchni 46,30 m2, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie, XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW: (...) (dalej zwanego „Lokal" lub „Nieruchomość"), z którym to Lokalem związany jest udział w wysokości (...) w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali - w stosunku do masy upadłości W. K. (1) w upadłości, w celu ochrony wierzytelności zgłoszonych w postępowaniu upadłościowym dłużnika, które zostaną ujęte na liście wierzytelności. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania.
W uzasadnieniu wskazano, iż postanowieniem z dnia 15 lutego 2021 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIX Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych ogłosił upadłość W. K. (1). Upadły w dniu 23 lipca 2018 roku darował matce nieruchomość, zaś czynność ta została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli. Podkreślono jednocześnie, iż dokonanie przedmiotowej darowizny spowodowało, że dłużnik stał się niewypłacalny. Wyzbycie się jedynego składnika majątku uniemożliwiło realizacje praw wierzycieli (pozew k. 3-10).
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.
W uzasadnieniu wskazano, iż w momencie dokonania darowizny W. K. (1) był osoba wypłacalną i spłacał swoje zobowiązania z pomocą żony i syna. W tym czasie też dłużnik zmienił warunki zatrudnienia na korzystniejsze. Powyższe zdaniem strony pozwanej oznacza, iż w niniejszej sprawie nie występuje przesłanka świadomości pokrzywdzenia wierzycieli. Pozwana podniosła ponadto, iż została wprowadzona w błąd co do przepisów prawa. Wyjaśniła bowiem, iż z uwagi na pogarszającą się sytuację majątkową W. K. (1) zdecydowała się cofnąć darowiznę. W wyniku konsultacji z Notariuszem zdecydowano o zwrotnej darowiźnie w miejsce cofnięcia uprzednio dokonanej darowizny. Jednocześnie pozwana wniosła o oddalenie powództwa z uwagi na nadużycie prawa podmiotowego zgodnie z art. 5 kc (odpowiedź na pozew, k. 67-72)
W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.
Sąd Okręgowy ustalił następując stan faktyczny:
W dniu 07 kwietnia 2014 r. przed J. N. (2) w W. została sporządzona w formie aktu notarialnego za Rep. (...)umowa darowizny, mocą której J. K. oraz jego żona H. K. darowali swojemu synowi W. K. (1) nieruchomość lokalową oznaczoną numerem (...)położoną w budynku numer (...) przy ul. (...) w W., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie, XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW: (...).
Dowód: umowa darowizny – k. 73-76, wydruk księgi wieczystej – k. 30-40
W. K. (1) co najmniej od 2013 r. posiadał wymagalne zobowiązania wobec szeregu wierzycieli, o czym J. i H. małżonkowie K. wiedzieli się przed dokonaniem darowizny.
Dowód: zeznania świadka W. K. (1) – k. 109-110
Po śmierci męża, H. K. obawiając się utarty miejsca zamieszkania z uwagi na pogarszającą się sytuację majątkową syna, podjęła rozmowy mające na celu odzyskanie własności lokalu będącego przedmiotem darowizny z 2014 r.
Dowód: okoliczność przyznana – k. 70, zeznania świadka W. K. (1) – k. 109-110,
W dniu 23 lipca 2018 r. przed notariuszem J. N. (1) prowadzącą Kancelarię Notarialną w W., został sporządzona w formie aktu notarialnego zawartego pomiędzy W. K. (1) i H. K. umowa darowizny, na mocy której W. K. (1) darował na rzecz swojej matki H. K. nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w budynku numer (...) przy ul. (...) w W., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie, XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW: (...).
Dowód: umowa darowizny – k. 147-148v, wydruk księgi wieczystej – k. 30-40
Na dzień dokonania darowizny W. K. (1) miał istotne problemy zdrowotne oraz posiadał wymagalne zobowiązania finansowe wobec szeregu wierzycieli, których w tym czasie nie spłacał.
Dowód: wniosek o ogłoszenie upadłości – k. 14-26, okoliczność bezsporna, zeznania świadka W. K. (1) – k. 109-110,
W dniu 5 lipca 2020 r. W. K. (1) złożył wniosek o ogłoszenie upadłości. W treści wniosku wskazano 29 niespornych wymagalnych wierzytelności wobec wielu różnych podmiotów. W. K. (1) nie posiadał żadnego majątku. W uzasadnieniu wniosku wskazano, iż w czerwcu 2017 roku W. K. (1) trafił do szpitala, a stan zdrowia uniemożliwił mu dalszą pracę i dopiero po orzeczeniu częściowej niepełnosprawności w dniu 18 września 2019 r. zyskał on możliwość znalezienia normalnej pracy.
Dowód: wniosek o ogłoszenie upadłości – k. 14-26
Postanowieniem z dnia 15 lutego 2021 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIX Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych ogłosił upadłość W. K. (1), jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Dowód: postanowienie o ogłoszeniu upadłości – k. 28
W toku postępowania upadłościowego, wpłynęło 11 zgłoszeń wierzytelności, na łączna kwotę ok. 80.500,00 zł.
Dowód: wyciąg ze zgłoszeń wierzytelności – k. 105-132
H. K. zamieszkuje obecnie w lokalu mieszkalnym będącym przedmiotem darowizny.
Dowód: zeznania świadka W. K. (1) – k. 109-110, okoliczność bezsporna
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów prywatnych i urzędowych, których wiarygodności strony nie podważały, tym samym brak było podstaw do ich kwestionowania. Sąd oparł się również na zeznaniach świadka W. K. (1) ( k. 109-110) w zakresie w jakim korespondowały one z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka w zakresie w jakim wskazywał on na brak świadomości co do pokrzywdzenia wierzycieli, jak też w zakresie w jakim wskazał, że nie zwrócił uwagi, że umowa z dnia 23 lipca 2018 r. dotyczy darowizny nie zaś cofnięcia darowizny. Zeznania w tym zakresie nie tylko nie znajdowały żadnego pokrycia w pozostałym materiale dowodowym ale również sprzeczne były z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.
Sąd Okręgowy zważył co następuje.
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.
Na wstępie należy zaznaczyć, że w niniejszej sprawie nie mogły znaleźć zastosowania przepisy art. 127 - 130 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe (Dz.U.2017.2344 t.j.) a to z uwagi na przekroczenie rocznego terminu opisanego w art. 127 ust. 1 prawa upadłościowego (wskazującego, że bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej). W świetle bowiem poczynionych ustaleń faktycznych kwestionowana umowa darowizny została zawarta 23 lipca 2018 r., zaś wniosek o ogłoszenie upadłości nosi datę 5 lipca 2020 r..
W konsekwencji podstawę prawną do wystąpienia z pozwem stanowił w niniejszej sprawie art. 131 oraz 132 prawa upadłościowego, który daje możliwość syndykowi masy upadłości na wystąpienie z powództwem o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną względem masy upadłości. Instytucja ta została unormowana w art. 527 kc (skarga pauliańska). Skarga pauliańska jest środkiem ochrony wierzyciela w przypadku nielojalnego zachowania dłużnika. Zapewnia skuteczne zaspokojenie z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły.
Zgodnie art. 527 § 1 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
W oparciu o powyższą regulację można wyróżnić następujące przesłanki zastosowania skargi pauliańskiej:
istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności;
dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią;
dokonanie tej czynności przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela;
uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią;
działanie osoby trzeciej w złej wierze.
Powyższe przesłanki muszą wystąpić kumulatywnie, a ciężar ich wykazania co do zasady, spoczywa na wierzycielu ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 września 2012r., sygn. akt V ACa 667/12, L.).
Wspomnieć również należy, iż strona powodowa dla uzyskania ochrony prawnej w niniejszej sprawie powinna również dochować terminów z art. 132 ust. 3 prawa upadłościowego (zgodnie z którym nie można żądać uznania czynności za bezskuteczną po upływie dwóch lat od dnia ogłoszenia upadłości, chyba że na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego uprawnienie to wygasło wcześniej. Termin ten nie ma zastosowania, gdy żądanie uznania czynności za bezskuteczną zgłoszone zostało w drodze zarzutu) oraz art. 534 k.c. (który stanowi, że uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności).
Mając na uwadze fakt, iż pozew w niniejszej sprawie został złożony w dniu 10 września 2021 r. (koperta – k. 44) natomiast kwestionowana umowa darowizny (jak już wspomniano) została zawarta 23 lipca 2018 r., skonstatować należy, że oba ww. terminy zostały dochowane.
Przechodząc do wyżej wskazanych ustawowych przesłanek skargi pauliańskiej, odnotować należy, że wykazanie spełnienia przez stronę powodową przesłanki nr 1 (istnienie wierzytelności), przesłanki nr 2 (dokonanie kwestionowanej czynności prawnej z osobą trzecią) oraz przesłanki nr 4 (uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej), nie budziło wątpliwości. W zasadzie strona pozwana w toku postępowania nie kwestionowała zaistnienia okoliczności faktycznych dotyczących tych przesłanek, wobec czego mogą one być uznane za przyznane (art. 230 k.p.c.). Niemniej jednak powód przedstawił dowody w postaci:
- wniosku o ogłoszenie upadłości W. K. (2) oraz wyciągu ze zgłoszeń wierzytelności (k. 105-132)(gdzie wskazano wierzytelności k. 14-26), postanowienia o ogłoszeniu upadłości (k. 28), które potwierdzają fakt istnienia wierzytelności podlegających ochronie;
- wydruku z księgi wieczystej (...) (k,.30-40) oraz kopii aktu notarialnego z dnia 23 lipca 2018 r., REP (...)obejmującego umowę darowizny pomiędzy W. K. (1) (darczyńcą) a pozwaną H. K. (obdarowaną) (k. 42-43), które potwierdzają dokonanie kwestionowanej w niniejszym postępowaniu czynności prawnej oraz osiągnięcie przez pozwaną korzyści majątkowej.
Sporne pomiędzy stronami pozostawały zaś pozostałe 2 wyżej wymienione przesłanki. Strona pozwana kwestionowała bowiem zarówno to, że na skutek kwestionowanej umowy darowizny dłużnik W. K. (1) stał się niewypłacalny lub też niewypłacalny większym stopniu, jak też to, że działał on ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a pozwana o tym wiedziała. Pozwana podnosiła, że momencie zaciągania zobowiązań W. K. (1) był osobą wypłacalną i spłacał swoje zobowiązania z pomocą żony i syna.
Zaznaczyć przy tym należy, że ciężar dowodowy spoczywający na stronie powodowej w zakresie wykazania przesłanek skuteczności skargi pauliańskiej, w odniesieniu do dwóch wyżej wskazanych przesłanek podlega modyfikacji na skutek zastosowania domniemań prawnych ustanowionych w art. 527 § 3, 528, 529 i kc.
Zgodnie z art. 527 § 3 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
W myśl art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Jak stanowi zaś 529 k.c. jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.
Uwzględniając poczynione w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne należy uznać, że z uwagi na bezsporną okoliczność w postaci pokrewieństwa pomiędzy dłużnikiem (W. K. (1) - syn) a osobą trzecią (pozwaną - matka) strona powodowa nie musiała wykazywać spełnienia przesłanka nr 5 tj. złej wiary po stronie osoby trzeciej ( pozwanej) – tj. wiedzy co do pokrzywdzenia wierzycieli. Niemniej jednak i ta przesłanka została w niniejszym postępowaniu wykazana. Jak wynika bowiem z zeznań W. K. (1) (k. 109) jak też z samej treści odpowiedzi na pozew (k. 70) pozwana miała świadomość jego zadłużenia, bowiem na dokonanie zakwestionowanej w niniejszym postępowaniu czynności prawnej zdecydowała się właśnie z uwagi na pogarszającą się sytuację finansową W. K. (1). Tym samym oczywistym jest, że pozwana miała świadomość pokrzywdzenia wierzycieli na skutek wyzbycia się przez jej syna wartościowego składnika majątkowego.
Dokonując natomiast oceny spełnienia przesłanki nr 3 tj. dokonania czynności przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Mając przy tym na uwadze domniemanie z art. 529 k.c., a więc okoliczność że przekazanie nieruchomości nastąpiło w drodze umowy darowizny, powód obowiązany był jedynie do wykazania, że dłużnik był niewypłacalny lub na skutek dokonania darowizny stał się niewypłacalny. Zaznaczyć należy, że dłużnik jest niewypłacalny, jeśli nie jest w stanie wywiązać się z podjętych zobowiązań pieniężnych, a zatem gdy jego majątek – z pominięciem składników wyłączonych spod egzekucji na podstawie art. 829 i 831 k.p.c. – nie wystarcza na pokrycie długów ( J. Naczyńska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 527 ). Powyższa okoliczność znajduje oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym. Zarówno bowiem z treści wniosku o upadłość (k. 14-26), jak też wyciągu ze zgłoszeń wierzytelności (k. 105-132), wynika, że W. K. (1) w roku 2018 r. (a więc roku kiedy dokonana została kwestionowana umowa darowizny) był obciążony znaczną liczbą wymagalnych wierzytelności. Z zeznań świadka W. K. (2) wynika, że był osobą zadłużoną od wielu lat i częściowej jedynie spłaty zobowiązań dokonywał w latach 2013 – 2018 r. jak też to, że pracował on do momentu zabrania do szpitala, co jak wynika z treści uzasadnienia wniosku o upadłość, miało miejsce w czerwcu 2017 r. (k. 23). Co więcej z wyjaśnień zawartych w przedmiotowym wniosku wynika również, że świadek dopiero po uzyskaniu orzeczenia o częściowej niepełnosprawności (18 września 2019 r.) zyskał możliwość podjęcia stałej pracy (wniosek - k. 23). Warto również zaznaczyć, iż o ile w toku postępowania wykazane zostało, że W. K. (2) posiadał szereg niespłaconych wierzytelności, to jednocześnie strona pozwana nie przedstawiła absolutnie żadnego dowodu potwierdzającego dokonanie jakiejkolwiek spłaty zaciągniętych zobowiązań przez W. K. (1). W tych okolicznościach oczywistym jest, że W. K. (2) w dacie dokonania darowizny (23 lipca 2018 r.) był niewypłacalny.
Niemniej jednak, nawet gdyby przyjąć, iż W. K. (2) na dzień dokonywania darowizny nie był niewypłacalny, to dokonaną czynność darowizny w dalszym ciągu należy określić jako dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli. Jak stanowi bowiem art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Przepis ten wiąże więc pokrzywdzenie wierzyciela z rzeczywistą niewypłacalnością dłużnika. Przy czym chwilą badania czy czynność prawna krzywdzi wierzycieli (w tym wypadku utrudnia ich zaspokojenie się z masy upadłości) jest chwila wystąpienia z żądaniem uznania bezskuteczności czynności, nie zaś chwila dokonania czynności prawnej, której dotyczy żądanie (vide: wyrok SN z 22 marca 2001 r., sygn. akt V CKN 280/00). W okolicznościach niniejszej sprawy bezsporne jest, że w stosunku do dłużnika W. K. (1) ogłoszono upadłość (postanowienie – k. 28), co oznacza iż jest on niewypłacalny. Z istoty postępowania upadłościowego wynika bowiem, że ma ono na celu zaspokoić wierzycieli niewypłacalnego dłużnika i jest rodzajem egzekucji generalnej.
Za całkowicie uprawnione należy również uznać stwierdzenie, że W. K. (1) w chwili dokonania darowizny miał świadomość, iż działa z pokrzywdzeniem wierzycieli, a więc, że wyzbycie się z własnego majątku nieruchomości utrudni zaspokojenie ich wierzytelności w przyszłości (vide: P. Nazaruk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, LEX/el. 2023, art. 529) Świadczy o tym bowiem powołany już fakt, iż W. K. (1) w roku 2018 r. był obciążony znaczną liczbą wymagalnych wierzytelności a w treści wniosku o głoszenie upadłości złożonego już po dokonaniu darowizny, nie wykazał żadnego majątku (k. 17). Wynika z tego, że nieruchomość (lokal mieszkalny) będący przedmiotem darowizny stanowił jedyny istotny składnik jego majątku.
Jednocześnie zaznaczyć trzeba, iż Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu naruszenia art. 5 k.c. Zgodnie z tym przepisem nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy i może być zastosowany tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności. Uwypuklić jednak należy, że na naruszenie zasad współżycia społecznego nie może skutecznie powoływać się osoba, która sama te zasady narusza. ( vide: Wyrok SA w Warszawie z 19.10.2022 r., V ACa 799/21, LEX nr 3433737). Pozwana natomiast w treści odpowiedzi na pozew wprost przyznała, że na przeniesienie własności nieruchomości z majątku W. K. (1) do swego majątku zdecydowała się z uwagi na jego pogarszającą się sytuację finansową. Okoliczność ta wprost wskazuje na intencjonalne wyprowadzenie istotnego (a w zasadzie jedynego istotnego w świetle wniosku o upadłość) składnika majątku W. K. (1) i tym samym pokrzywdzenie jego wierzycieli (o których, w świetle zeznań W. K. (2), miała wiedzę) poprzez uniemożliwienie im uzyskania zaspokojenia. Tego rodzaju zachowanie w oczywisty sposób sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego. Wobec powyższego nadmienić należy, że twierdzenia pozwanej jakoby nie wiedziała ona o stanie zadłużenia W. K. (1) (a tym samym nie miała świadomości co do ewentualnego pokrzywdzenia wierzycieli), nie tylko znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym ale również, wobec treści 528 k.c. są nieistotne (gdyż
W ocenie Sądu całkowicie nieskuteczna okazała się również argumentacja strony pozwanej co do rzekomego wprowadzenia w błąd co do czynności darowizny przez notariusza. Pozwana bowiem wskazując, że jej zamiarem było cofnięcie darowizny, a tylko za radą notariusza J. N. (1), doszło do zawarcia (powrotnej) umowy darowizny, nie wykazała aby którakolwiek ze stron umowy złożyła wymagane w świetle art. 84 k.c. oświadczenie materialnoprawne w przedmiocie uchylenia się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jedynie na marginesie można dodać, że w przedmiotowym stanie faktycznym nie wystąpiły przesłanki do ,,cofnięcia darowizny”, albowiem darowizna z dnia 7 kwietnia 2014 r. (k.73) została wykonana, wobec czego już tylko z tej przyczyny nie było podstaw do jej odwołania (art. 896 k.c.). Co więcej, zgromadzony materiał dowodowy nie daje również podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności (art. 898 § 1 k.c.), albowiem strona pozwana ani w odpowiedzi na pozew, ani też w dalszych pismach procesowych nie powoływała się nawet na okoliczności mogące stanowić podstawę do skorzystania z tej instytucji prawnej (rażąca niewdzięczność), zaś świadek W. K. (1) zeznał, że jego relację z pozwaną są dobre (k. 109). Nie bez znaczenia dla możliwości skutecznego odwołania darowizny z dnia 07 kwietnia 2014 roku pozostaje śmierć jednego z darczyńców.
W świetle dokonanych powyżej rozważań należało uznać, iż w przedmiotowej sprawie wykazane zostały wszystkie przesłanki warunkujące - w świetle art. 527 i nast. k.c, -uznanie czynności prawnej w postaci umowy darowizny z dnia 23 lipca 2018 r. za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości W. K. (1).
O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania pozwanej obowiązkiem ich poniesienia. Sąd miał bowiem na uwadze zaawansowany wiek pozwanej (90 lat) oraz trudną sytuację życiową, w jakiej się niewątpliwie znalazła, na skutek wniesionego powództwa.
W oparciu o przedstawioną powyżej argumentację Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa opłaty sądowe, od uiszczenia których powód był zwolniony.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Sędzia del. Agnieszka Onichimowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Agnieszka Onichimowska
Data wytworzenia informacji: