Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 8 maja 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant Zuzanna Kurek

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2024 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa O. N.

przeciwko (...) sp. z o.o. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) sp. z o.o. w W. na rzecz powódki O. N. kwotę 60 000 (sześćdziesiąt tysięcy) euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 października 2018 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) sp. z o.o. w W. na rzecz powódki O. N. kwotę 23 724 (dwadzieścia trzy tysiące siedemset dwadzieścia cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 10 800 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  nakazuje pobranie od pozwanego (...) sp. z o.o. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 980,97 zł (dziewięćset osiemdziesiąt złotych i dziewięćdziesiąt siedem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 953/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 października 2018 roku (data stempla pocztowego – k. 33) powódka O. N. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz powódki kwoty 60 000 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 października 2016 roku do dnia zapłaty, wraz z kosztami procesu. W ramach pozwu wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 30 stycznia 2013 roku w G. pozwany zawarł z M. M. (1) reprezentującym przedsiębiorstwo (...) umowę dostawy, której przedmiotem było dostarczenie systemu mikrofalowego z komorą wraz z wyposażeniem elektrycznym. Urządzenie miało być wyposażone w system chłodzenia wodą i w transporter do łososia biegnący przez obszar urządzenia, a wydajność miała wynosić 1000 kg filetów z łososia na godzinę. Urządzenie miało być dostarczone do miejsca wskazanego przez odbiorcę w terminie, do dnia 31 lipca 2014 roku, jednak aneksem z dnia 25 lipca 2014 roku termin ten został przedłużony do dnia 15 października 2016 roku. Zgodnie z §2 pkt 1 umowy odbiorca zobowiązał się odebrać urządzenie będące przedmiotem umowy i zapłacić cenę w wysokości 235 000 euro netto. Zobowiązał się również do wpłacenia zaliczki na poczet dostawy w wysokości 20-25% wartości netto urządzenia w terminie do 28 lutego 2013 roku. W dniu 7 lutego 2013 roku M. M. (1) wpłacił pozwanej umówioną kwotę 60 000 euro. Tego samego dnia wystawiono fakturę VAT na wskazaną sumę. 6 lutego 2013 roku wystawiono również fakturę pro forma. Zgodnie z twierdzeniem powódki, umowa nie została zrealizowana, a zaliczka nie została zwrócona. W związku z tym w dniu 15 czerwca 2018 roku M. M. (1) przeniósł całą wierzytelność na rzecz O. N., która wstąpiła w prawa wierzyciela (pozew – kk. 5-7).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 5 listopada 2018 roku w sprawie XXV Nc 809/18 Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty – k. 36).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wniesionym w dniu 28 listopada 2018 roku (data stempla pocztowego – k. 48) strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Podniosła, że wbrew twierdzeniom strony powodowej umowa została wykonana, gdyż urządzenie zostało dostarczone do miejsca wskazanego przez odbiorcę, tj. do Ż., ul. (...). Nadto zakwestionowała przedłożony do akt sprawy aneks do umowy dostawy, wskazując, że dokument taki nie mógł powstać w dacie 25 lipca 2014 roku, tj. w dacie pełnienia funkcji prezesa zarządu pozwanej Spółki przez E. N.. Aneks ten w ocenie pozwanego został antydatowany celem sztucznego przedłużenia terminu wymagalności roszczenia, gdyż w przeciwnym wypadku roszczenie M. M. (2), w przypadku niezrealizowania dostawy, uległoby przedawnieniu. Nadto przedłożony aneks nie zawiera pieczątki firmowej (sprzeciw – kk. 42-43).

Strony w dalszym toku procesu podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 stycznia 2013 roku w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarła z M. M. (1) reprezentującym przedsiębiorstwo (...) umowę dostawy, której przedmiotem było dostarczenie systemu mikrofalowego z komorą wraz z wyposażeniem elektrycznym. Urządzenie miało być wyposażone w system chłodzenia wodą i w transporter do łososia biegnący przez obszar urządzenia, a wydajność miała wynosić 1000 kg filetów z łososia na godzinę (§1 pkt 1 umowy). Urządzenie miało być dostarczone do miejsca wskazanego przez odbiorcę w terminie, do dnia 31 lipca 2014 roku (§1 pkt 2). Zgodnie z §2 pkt 1 umowy odbiorca zobowiązał się odebrać urządzenie będące przedmiotem umowy i zapłacić cenę w wysokości 235 000 euro netto. Zobowiązał się również do wpłacenia zaliczki na poczet dostawy w wysokości 20-25% wartości netto urządzenia w terminie do 28 lutego 2013 roku. Zgodnie z §5 pkt 2 umowy, w przypadku nie wywiązania się dostawcy z umowy, odbiorca zastrzega sobie prawo zwrotu wpłaconej zaliczki (umowa dostawy – kk. 20-22).

W dniu 7 lutego 2013 roku M. M. (1) wpłacił pozwanej umówioną kwotę 60 000 euro. Tego samego dnia wystawiono fakturę VAT na wskazaną sumę. 6 lutego 2013 roku wystawiono również fakturę pro forma (wyciąg z operacji bankowych – kk. 23-24; faktura – k. 25; faktura pro forma – k. 26).

Z uwagi na niemożliwość zrealizowania zamówienia w określonym w umowie terminie, aneksem z dnia 25 lipca 2014 roku został zmieniony §1 umowy dostawy w ten sposób, że termin dostarczenia urządzenia został przedłużony do dnia 15 października 2016 roku. Jako przedstawiciel (...) sp. z o.o. podpis złożył prezes Zarządu Spółki E. N. (aneks z dnia 25.07.2014 – k. 22, k. 56; zeznania świadka E. N. – kk. 74v.).

W dniu 15 czerwca 2018 roku na mocy umowy przelewu wierzytelności, M. M. (1) przeniósł całą wierzytelność w kwocie 60 000 euro wraz z należnościami ubocznymi w stosunku do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., z tytułu umowy dostawy z dnia 30 stycznia 2013 roku, na rzecz O. N., za cenę 10 000 zł (umowa przelewu wierzytelności – k. 27).

Pismem z dnia 27 września 2018 roku O. N. wezwała (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. do zapłaty kwoty 60 000 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 października 2016 roku do dnia zapłaty – w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Pismo zostało nadane w dniu 27 września 2018 roku i doręczone w dniu 1 października 2018 roku (wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – kk. 28-29; wydruk ze strony Poczty Polskiej – kk. 30-31).

Sąd dokonał powyższych ustaleń faktycznych w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, przede wszystkim w postaci powołanych dowodów z dokumentów (kopii). Dokumenty te nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności oraz autentyczności.

Stan faktyczny był sporny pomiędzy stronami w zakresie tego, czy umowa dostawy została wykonana, tj. czy przedmiotowe urządzenie rzeczywiście zostało dostarczone. W tym zakresie sprzeczne były twierdzenia zeznających w toku postępowania świadków.

Świadek J. P. (były członek zarządu pozwanej Spółki) wskazywał, że tego typu urządzenie jak te, które było przedmiotem umowy dostawy, jest urządzeniem drogim (o wartości 200 000-500 000 euro, w zależności od parametrów), produkowanym wyłącznie na konkretne zamówienie, którego przeznaczeniem jest produkcja żywności (przetwórstwo rybne). Świadek twierdził, że urządzenie jednak zostało dostarczone i funkcjonowało kilka miesięcy (maksymalnie 6), jednak nie spełniało oczekiwań, zostało wymontowane i wstawione do pomieszczeń magazynowych zakładu, a po kilku tygodniach – jesienią 2013 roku, zostało zwrócone do producenta urządzenia ( (...)), który następnie sprzedał je innemu klientowi w N.. Nadto zeznał, że wcześniej, w okresie marzec/kwiecień 2013 roku zostało dostarczone inne urządzenie „na próbę” i funkcjonowało ono krótki czas. Na dowód, że takie urządzenie funkcjonowało na obiekcie w Ż. przy ul. (...), gdzie mieścił się zakład przetwórstwa rybnego pozwanej Spółki, przedłożył zdjęcia oraz nagranie (zeznania świadka J. P. – kk. 107-111; zdjęcia – kk. 127-130, płyta CD – k. 131).

Świadek K. P. (1) (żona J. P.) również zeznała, że widziała, jak owa maszyna została umieszczona, uruchomiona i funkcjonowała w zakładzie, oraz że została wystawiona faktura z tytułu jej dostarczenia na plac w Ż.. Nie wie jednak, co w dalszym ciągu się stało z maszyną (zeznania świadek K. P. (1) – kk. 307-310).

Świadek B. T. (księgowa, która pracowała w spółce (...) sp. z o.o. w latach 1995-2013) zwróciła uwagę, że w ramach wykonania umowy – dostarczenia sprzętu, powinna zostać wystawiona faktura wraz z protokołem. Nie zachowały się natomiast żadne kopie takich dokumentów w formie elektronicznej z uwagi na zajęcie komornicze komputerów pozwanej Spółki (zeznania świadek B. T. – kk. 105-106v.).

Zeznania świadka K. D. – pracownika pozwanej Spółki (kk. 103-105) nie wniosły zbyt wiele do sprawy, choć świadek potwierdził okoliczność związaną z ww. zajęciem komorniczym komputerów – świadek wskazał, że pozwana Spółka (czy też powiązana z nią spółka (...) SA) miała problemy finansowe, był prowadzony wobec niej nadzór sądowy. Świadek jednak nie miał wiedzy w przedmiocie dostarczenia tego konkretnego urządzenia – stwierdził jedynie, że prawdopodobnie zostało dostarczone próbne urządzenie przez producenta z D. oraz że tego typu urządzenia są bardzo kosztowne.

Celem stwierdzenia opisywanych faktów Sąd dopuścił również dowód z przesłuchania stron. Powódka O. N., która zajmowała się księgowością w firmie (...) sp. z o.o., nie widziała tej maszyny – widziała jedynie jej prototyp, który następnie został zabrany, jednak nie pamięta przez kogo i dokąd (zeznania powódki O. N. – kk. 339v.-340). Z kolei J. K. P. P. (prezes Zarządu pozwanej Spółki, zeznający w imieniu strony pozwanej) zeznał, że widział opisywaną maszynę na terenie zakładu (zeznania świadka J. K. P. (2) – kk. 340-340v.).

Dokonując wszechstronnej analizy wyżej wymienionych twierdzeń Sąd doszedł do wniosku, że istotnie nie można uznać, by umowa została przez pozwanego (dostawcę) wykonana w przewidywanej w jej ramach formie, jednocześnie nie dając wiary zeznaniom świadków oraz strony pozwanej w zakresie tego, jakoby właściwe urządzenie będące przedmiotem umowy dostawy zostało dostarczone. Jak wynika z ww. zeznań, przedmiotem umowy było urządzenie o znacznych gabarytach i o wysokiej wartości, a jego dostarczenie musiało zostać potwierdzone stosownymi dokumentami (fakturą wraz z protokołem). Tymczasem strona pozwana nie przedłożyła żadnych takich dokumentów, które stanowiłyby dostateczną podstawę do uznania, że urządzenie faktycznie zostało dostarczone i funkcjonowało na terenie zakładu. Po tak dużym, wartościowym urządzeniu musiał przecież zostać szereg śladów księgowych potwierdzających jego wyprodukowanie, zbycie i dostarczenie – takie ślady muszą znajdować się u producenta, bądź też w postaci dokumentacji księgowej prowadzonej przez pracowników pozwanej Spółki (czy też prowadzonej przez podmioty zewnętrzne wykonujące usługi z zakresu księgowości), jak również, ze względów podatkowych, musiały być wystawiane stosowne faktury. Sąd nie może dać wiary twierdzeniom, że tego typu dokumentacja mogła istnieć jedynie w formie elektronicznej, a w dodatku, że z uwagi na zajęcie komornicze komputerów, nie jest możliwe jej przedłożenie. Nawet jeżeli jakieś urządzenie przez jakiś czas znajdowało się na terenie zakładu (co zostało udokumentowane nagraniem i zdjęciami), to należy uznać, że był to jedynie jego prototyp – należy bowiem zauważyć, że okres, w którym zostało dostarczone owe urządzenie (czy też, jak twierdzili świadkowie J. P. i K. P. (1), dwa urządzenia, w tym jedno „na próbę”), obejmuje jedynie rok 2013, tymczasem aneks do umowy dostawy, w ramach którego przedłużono termin dostarczenia urządzenia, został zawarty w 2014 roku, co prowadzi do wniosku, że właściwe urządzenie z pewnością nie mogło zostać dostarczone w 2013 roku, a urządzenie, które zostało zarejestrowane na nagraniach oraz fotografiach (obejmujących jedynie okres 2013 roku), było właśnie jedynie tym prototypem. Tym samym, ze względu na brak stosownej dokumentacji, Sąd nie może uznać tej okoliczności za dostatecznie udowodnioną (w myśl art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c.).

W toku postępowania został dopuszczony dowód z opinii biegłego z zakresu fizyko-chemii na okoliczność ustalenia daty powstania dokumentu w postaci aneksu z dnia 25 lipca 2014 roku oraz daty złożenia podpisów na tym dokumencie. W ramach opinii biegły ustalił, że dokument „nie nosi śladów ingerencji, przerabiania czy sztucznego postarzania widniejących na nim zapisów” oraz że dokument, z uwagi na niedostateczną ilość markera potrzebnego do badania, „nie kwalifikuje się do dalszych badań zmierzających do ustalenia wieku widniejących na nim podpisów”, jak również że nie jest możliwe przeprowadzenie innych badań dokumentu, które pozwoliłyby dokonać jego datacji (opinia – k. 153). Opinia uzupełniająca (kk. 189-193) nie pozwoliła na dokonanie innych kategorycznych ustaleń w tym przedmiocie. Nie było możliwe bezpośrednie oznaczenie wieku zapisów na dokumencie i żadna inna instytucja nie byłaby w stanie tego ustalić (pismo z Laboratorium Kryminalistycznego KSP – kk. 243-244; pismo z (...) – kk. 249-250). Jak wynika też z zeznań świadków (E. N., prezesa Zarządu pozwanej Spółki od kwietnia do listopada 2014 roku – kk. 75, czy też K. D. – k. 105), brak jest jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia, że brak firmowej pieczątki był okolicznością, która mogłaby stanowić podstawę do zakwestionowania skuteczności zawartego aneksu. Biorąc pod uwagę opisane wnioski, Sąd nie widział podstaw, by zakwestionować prawdziwość tego aneksu ani daty jego podpisania przez osoby, które złożyły na nim podpisy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w przeważającej części.

Strona powodowa w ramach wytoczonego powództwa domagała się zapłaty kwoty 60 000 euro tytułem zwrotu zaliczki uiszczonej z tytułu zawartej umowy dostawy. Umowa nie została wykonana przez dostawcę – pozwanego, a zatem zaliczka, jako nienależne świadczenie (w myśl art. 405 w zw. z art. 410 k.c.), podlega zwrotowi. Powódka zawarła z M. M. (1) – pierwotnym wierzycielem, stroną (odbiorcą) umowy dostawy, umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której nabyła ona wierzytelność w kwocie 60 000 euro wraz z należnościami ubocznymi w stosunku do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., z tytułu umowy dostawy z dnia 30 stycznia 2013 roku. Sąd nie doszukał się jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania cesji w myśl art. 509 i nast. k.c., a zatem powódka posiada legitymację czynną w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się zaś do argumentacji strony pozwanej, jak już zostało wskazane w ramach opisu stanu faktycznego, należy przychylić się do stanowiska strony powodowej, że przedmiotowe urządzenie nie zostało dostarczone. Na terenie zakładu funkcjonował jedynie jego prototyp, który po kilku miesiącach został wymontowany. Ponadto, jak też zostało wskazane wyżej, nie mogło podlegać uwzględnieniu twierdzenie strony pozwanej w zakresie tego, że aneks z dnia 25 lipca 2014 roku został antydatowany celem sztucznego przedłużenia terminu wymagalności roszczenia. Z uwagi na brak na to jakichkolwiek dowodów, argumentację pozwanego zmierzającą do zakwestionowania skuteczności zawartego aneksu (w tym dotyczącą braku pieczątki firmowej) należało uznać za bezzasadną. Zgodnie zaś z treścią ww. aneksu, termin dostarczenia urządzenia został przedłużony do dnia 15 października 2016 roku, a zatem z uwagi na wystosowane w dniu 27 września 2018 roku i doręczone w dniu 1 października 2018 roku wezwanie do zapłaty, dwuletni termin przedawnienia roszczenia (w myśl art. 554 w zw. z art. 612 k.c.) w oczywisty sposób nie mógł upłynąć.

Tym samym roszczenie co do kwoty należności głównej podlegało uwzględnieniu. Po części niezasadne było jednak żądanie odsetkowe – powódka żądała zasądzenia odsetek od dnia 17 października 2016 roku, a zatem od dnia następującego po dniu, w którym zgodnie z umową dostawy (aneksem) urządzenie miało zostać dostarczone. Nie można się przychylić do takiej argumentacji, bowiem w myśl art. 455 k.c. za dzień wymagalności roszczenia z tytułu zwrotu samej zaliczki (a nie dostarczenia urządzenia) należy uznać dopiero ostatni dzień z zakreślonego w piśmie z dnia 27 września 2018 roku 7-dniowego terminu. Pismo to zostało doręczone w dniu 1 października 2018 roku, a zatem odsetki należą się dopiero od dnia następnego po ostatnim dniu tego terminu, tj. od 9 października 2018 roku i w takim zakresie należało je zasądzić, mając na uwadze treść art. 481§1, §2, §2 ¹ i §2 ² k.c. Roszczenie odsetkowe ponad ten okres podlegało zatem oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punktach I-II sentencji wyroku.

O kosztach postępowania (punkt III wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 98§1, §3 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c., uznając, że strona pozwana wygrała sprawę jedynie w niewielkim wymiarze, a zatem jest obowiązana do zwrotu poniesionych przez powódkę kosztów procesu, na które złożyły się opłata od pozwu w wysokości 12 907 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości jednej stawki minimalnej zgodnie z wartością przedmiotu sporu w kwocie 10 800 zł (w myśl §2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W przedmiocie nakazania pobrania poniesionych przez Skarb Państwa kosztów sądowych od strony pozwanej (punkt IV sentencji wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. Na koszty te w łącznej kwocie 980,97 zł złożyły się kwoty: 625 zł z tytułu zwrotu kosztów podróży świadka (postanowienie z 29.06.2020 – k. 159), 7,70 zł z tytułu wynagrodzenia biegłego za wydanie opinii (postanowienie z 29.06.2020 – kk. 161-162), 161,95 zł z tytułu wynagrodzenia biegłego za wydanie opinii uzupełniającej (postanowienie z 14.01.2021 – kk. 204-205) oraz 186,32 zł z tytułu wynagrodzenia tłumacza przysięgłego (postanowienie z 26.04.2024 – k. 347).