Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Tadeusz Bulanda

Protokolant: sekretarz sądowy Karolina Stańczuk

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa syndyka masy upadłości (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko K. P.

o zapłatę

I.  Oddala powództwo w zakresie roszczenia głównego i roszczeń ewentualnych;

II.  Zasądza od syndyka masy upadłości (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz K. P. kwotę 11 817 zł (jedenaście tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  Nakazuje wypłacić pozwanemu kwotę 500 zł (pięćset złotych) tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki zaksięgowanej pod pozycją 500080590882.

Sygn. akt I C 977/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 30 września 2020 r. (data nadania) skierowanym przeciwko K. P., (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nakazującego pozwanemu zapłatę na rzecz powoda kwoty 1.872.022.73 zł wraz z odsetkami:

a)  umownymi za opóźnienie od kwoty kapitału 1.711.168,08 zł od dnia 10 września 2020 r. do dnia zapłaty w wysokości podwójnego oprocentowania umownego;

b)  ustawowymi za opóźnienie od kwoty odsetek umownych – 9.239,96 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w wysokości równej stopie referencyjnej NBP i 5,5 p.p.;

c)  ustawowymi za opóźnienie od kwoty odsetek karnych – 149.476,32 od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w wysokości równej stopie referencyjnej NBP i 5,5 p.p.

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych oraz kosztów notarialnego uwierzytelnienia dokumentów przedłożonych do sprawy w kwocie 268,15 zł. W razie wniesienia sprzeciwu albo skierowania sprawy do rozpoznania w postępowaniu zwykłym, powód wniósł o zasądzenie ww. kwot wyrokiem (pozew – k. 3-6).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydanym 20 października 2020 r., Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał pozwanemu K. P., aby zapłacił na rzecz (...) Bank S.A. kwotę:

a)  1 711 168,08 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności oprocentowania umownego w wysokości 3,76%, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 10 września 2020 roku do dnia zapłaty;

b)  9 239,96 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 września 2020 roku do dnia zapłaty;

c)  149 476,32 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 września 2020 roku do dnia zapłaty;

d)  93 619 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (nakaz zapłaty – k. 136).

K. P. zaskarżył powyższy nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa. Pozwany zarzucił brak wykazania umocowania pełnomocnika banku oraz osoby podpisującej wypowiedzenie umowy kredytu, brak wykazania umocowania osób podpisujących umowę/aneksy/wyciąg z ksiąg banku. Zakwestionował powództwo zarówno co do zasady jak i wysokości, powołując się na nieważność umowy kredytu z uwagi na jej sprzeczność z art. 69 ustawy Prawo bankowe, zasadą nominalizmu, naturą stosunku zobowiązaniowego, zasadami współżycia społecznego, a także wobec zastosowania w umowie klauzul niedozwolonych w rozumieniu art. 385 ¹ k.c., w szczególności: § 1 ust. 1, § 2 ust. 2, § 4 ust. 2, § 7 ust. 3 Umowy oraz § 16 ust. 4 zd. 1, § 19 ust. 5, § 21 ust. 5 Regulaminu, § 3 aneksu nr (...), § 6 aneksu nr (...), § 3 ust. 1 aneksu nr (...). Pozwany zarzucił ponadto bezskuteczność złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy i wymagalności roszczenia (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 156-181).

Pismem procesowym z 22 lipca 2021 r. powód zmodyfikował powództwo zgłaszając roszczenie ewentualne – na wypadek uznania przez Sąd, że umowa kredytu objęta sporem jest w całości nieważna – wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1.393.995,62 zł tytułem zwrotu wypłaconego kapitału wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma zawierającego przedmiotową modyfikację powództwa do dnia zapłaty (pismo procesowe – k. 195-218).

Pismem procesowym z 29 grudnia 2021 r. pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wnosząc o oddalenie powództwa w całości (pismo procesowe – k. 358-389).

Pismem z 19 kwietnia 2023 r. (data nadania) powód, z uwagi na podtrzymywany przez pozwanego zarzut nieważności umowy, z ostrożności procesowej zmodyfikował żądanie ewentualne i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.440.438,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1.393.995,62 zł od dnia doręczenia pisma powoda z 22 lipca 2021 r. do dnia zapłaty, i od kwoty 1.046.442,76 zł od dnia doręczenia pozwanemu odpisu niniejszego pisma do dnia zapłaty (pismo procesowe – k. 502-510v).

Postanowieniem z 18 października 2023 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. i podjął je z udziałem syndyka masy upadłości (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (postanowienie – k. 520).

W odpowiedzi na kolejną modyfikację powództwa, pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wnosząc o oddalenie powództwa w całości również w zakresie zmodyfikowanych roszczeń ewentualnych (pismo procesowe – k. 538-548).

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 lipca 2006 r. K. P. złożył do (...) Banku S.A., którego następcą prawnym jest (...) Bank S.A., wniosek o kredyt hipoteczny w wysokości 1.600.000 zł, indeksowany kursem waluty CHF, z przeznaczeniem na zakup i remont mieszkania na rynku pierwotnym ( wniosek kredytowy – k. 63-69).

W dniu 14 września 2006 r. K. P. zawarł z bankiem umowę nr (...) o kredyt hipoteczny indeksowany do CHF w kwocie 1.470.661,62 zł. Spłata miała następować w 348 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych. Kredyt przeznaczony był na pokrycie części ceny nabycia nieruchomości opisanej w § 8 ust. 1 umowy, pokrycie części kosztów remontu przedmiotowej nieruchomości, uiszczenie opłaty z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, uiszczenie składki z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty wartości nieruchomości oraz pokrycie składek ubezpieczeniowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy bank miał wypłacić kredyt bezgotówkowo w transzach , przy czym w dniu wypłaty kredytu lub transzy kredytu kwota wypłaconych środków miała być przeliczana na walutę, do której indeksowany jest kredyt, według kursu kupna walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” obowiązującego w dniu uruchomienia środków (ust. 2).

Zgodnie z § 4 umowy spłata wszelkich zobowiązań z tytułu umowy kredytu miała być dokonywana w złotych na rachunek pomocniczy określony w harmonogramie spłat. Wysokość zobowiązania miała być ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w walucie indeksacyjnej – po jej przeliczeniu wg kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do waluty wyrażonej w umowie – obowiązującego w dniu spłaty.

W § 4 ust. 3 umowy kredytobiorca oświadczył, że jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko.

Oprocentowanie kredytu ustalono jako zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 3,04% w skali roku. Na wysokość oprocentowania składały się suma obowiązującej stawki DBF i stałej marży banku wynoszącej 1,65% (§ 6 ust. 1).

Zabezpieczeniem spłaty kredytu były: hipoteka kaucyjna na kredytowanej nieruchomości na rzecz banku, w złotych polskich, do kwoty stanowiącej 170% kwoty kredytu, cesja na rzecz banku wierzytelności z tytułu umowy ubezpieczenia lokalu na kwotę odpowiadającą wartości rynkowej lokalu lub na inną kwotę zaakceptowaną przez bank od ognia, powodzi i innych zdarzeń losowych, weksel in blanco wraz z deklaracją do czasu przedstawienia bankowi odpisu księgi wieczystej, zawierającego prawomocny wpis hipoteki na rzecz banku, ubezpieczenie z tytułu ryzyka utraty wartości nieruchomości i ubezpieczenie kredytu z tytułu niskiego wkładu własnego. Umowa była aneksowana czterokrotnie (umowa kredytu nr (...) z 14 września 2006 r. – k. 29-31, aneksy – k. 33-36).

W dniu 12 grudnia 2011 r. K. P. podpisał oświadczenie o ponoszeniu ryzyka walutowego i zmiennej stopy oprocentowania ( oświadczenie – k. 37).

Z związku z zaleganiem w spłacie kredytu pismem z 23 listopada 2018 r. bank skierował do kredytobiorcy wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy oraz pouczył o możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Zaległość na dzień sporządzenia wezwania została określona przez bank w kwocie: 4.614,47 CHF tytułem należności kapitałowej, 659,99 CHF tytułem odsetek umownych, 10,58 CHF tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 718,47 zł i 3,54 zł tytułem kosztów i opłat za czynności banku ( wezwanie do zapłaty – k. 87).

Wobec nieuregulowania ww. należności, pismem z 19 lutego 2019 r. bank wypowiedział umowę kredytu ( oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu – k. 90).

Pismem z 15 maja 2019 r. bank skierował do K. P. ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 1.711.168,08 zł tytułem należności kapitałowej, 9.239,96 zł tytułem odsetek umownych, 12.373,77 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 1.898,22 zł i 4,20 zł tytułem kosztów i opłat za czynności banku (ostateczne wezwanie do zapłaty – k. 94).

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych na dzień 10 września 2020 r. zadłużenie K. P. wynosiło 1.872.022,73 zł ( wyciąg z ksiąg bankowych – k. 7).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych wyżej dokumentów, których wartość dowodowa nie była kwestionowana przez strony i także Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich waloru dowodowego.

Sąd ocenił jako wiarygodne zeznania świadka R. D. w zakresie wskazanym w ustalonym stanie faktycznym, bowiem były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się również na zeznaniach pozwanego. Jakkolwiek pozwany rzetelnie przedstawił informacje na temat przyczyn i samego zawarcia umowy kredytowej to w pozostałym zakresie jego zeznania nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Zebrany materiał dowodowy i ustalony stan faktyczny wskazują, że w chwili zawierania umowy kredytu pozwany został poinformowany o różnicy pomiędzy kredytem złotowym i kredytem waloryzowanym do waluty obcej, a także o ryzyku walutowym (§ 4 ust. 3 oraz oświadczenie kredytobiorcy). Sam pozwany wskazywał, że miał wówczas świadomość, że wysokość raty będzie zależna od CHF a kurs waluty jest zmienny.

Wysokość świadczenia należnego na dzień upływu okresu wypowiedzenia umowy kredytu – obliczonego przy pominięciu mechanizmu indeksacji – Sąd ustalił na podstawie opinii biegłej sądowej z zakresu ekonomii, finansów i (...) ( k. 470-481, k. 533). Opinia kompleksowo odnosiła się do wszystkich możliwych wariantów przeliczeń wysokości nadwyżek rat kapitałowo-odsetkowych przedstawionych w zakreślonej przez Sąd tezie dowodowej. Wnioski opinii zostały sformułowane w sposób przystępny i zrozumiały, poparte rzeczową, logiczną i spójną argumentacją.

Sąd pominął dowód z opinii biegłego z zakresu bankowości i finansów zgłoszony przez powoda w piśmie z 17 kwietnia 2023 r. na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 2 k.p.c., uznając go za nieistotny dla rozstrzygnięcia, z uwagi na brak podstaw do dokonywania modyfikacji umowy poprzez odniesienie się do kursów średnich publikowanych przez NBP.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Przedmiot i kolejność żądań pozwu uzależniona jest od ważności umowy.

Zgodnie z art. 58 § 1-3 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (§ 1). Nieważna jest też czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (§ 2). Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (§ 3).

Umowa kredytu bankowego jest umową nazwaną uregulowaną w art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Zgodnie z art. 69 ust. 1 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przez strony umowy kredytowej, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie do ust. 2 cytowanego przepisu, umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zawarta przez strony umowa kredytu zawiera elementy wskazane w art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowego, w szczególności określa kwotę udzielonego kredytu (1.470.661,62 zł), zasady i termin spłaty kredytu (spłata w 348 miesięcznych równych ratach kapitałowo-odsetkowych), wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany (§ 6 umowy).

Do przedmiotowej umowy strony wprowadziły modyfikację ustawowego typu umowy, która nie sprzeciwia się właściwości (naturze) umowy kredytu, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 ¹ k.c.), ustalając, że w przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej, bank przeliczy wypłaconą w PLN kwotę na walutę, do której kredyt jest indeksowany według kursu kupna walut z tabeli banku, zaś przy spłacie ustali w PLN równowartość raty wyrażonej w walucie indeksacji przy zastosowaniu kursu sprzedaży tej waluty z tabeli banku.

Zgodnie z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Poddanie wynikających z umowy kredytu świadczeń w PLN waloryzacji wartością CHF nie jest sprzeczne z przepisami regulującymi typ umowy kredytu. Po pierwsze w dacie zawarcia umowy kredytu stanowiącej przedmiot niniejszej sprawy obowiązywał art. 358 ¹ § 2 k.c., zgodnie z którym strony mogły zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Chodzi tu o miernik inny niż pieniądz, w którym zobowiązanie zostało wyrażone. Miernikiem tym może być także inna waluta (M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-44911. Warszawa, 2016). Po drugie, brak jest przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które wyłączałyby zastosowanie waloryzacji w przypadku umów kredytu. Po trzecie, poddanie waloryzacji świadczeń stron umowy kredytu nie jest sprzeczne z funkcją tego typu umowy, którą sprowadza się do odpłatnego (odsetki) sfinansowania przez bank określonego celu, który chce osiągnąć kredytobiorca.

Brak jest również podstaw, by uznać przedmiotową umową za zawartą w celu obejścia ustawy, skoro była dopuszczalną w granicach swobody umów modyfikacją ustawowego typu umowy kredytu, i nie są znane Sądowi przepisy bezwzględnie obowiązujące, które przedmiotowa umowa miałaby obchodzić.

Nie zachodzi podstawa do uznania umowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego. W kontekście stosunków prawnych łączących bank z jego klientami (stosunków umownych o charakterze ekonomicznym) przyjąć trzeba, że zasady współżycia społecznego wymagają od stron tych stosunków uczciwości (uczciwego obrotu) oraz lojalności.

Pozwany potwierdził na piśmie w umowie, że bank udzielił mu informacji o ryzyku kursowym, związanym ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego oraz o ryzyku zmiany oprocentowania. Pozwany nie wykazał, iżby jego decyzja była efektem nielojalnego postępowania banku, a w szczególności, iżby doradca bankowy celowo skłonił go do zaciągnięcia kredytu tego rodzaju przewidując nieuchronną i znaczną aprecjację CHF względem PLN. W tych okolicznościach nie można przyjąć, iżby umowa kredytowa zawarta przez pozwanego była wynikiem nielojalnego czy nieuczciwego postępowania banku. Skoro zaś pozwany wiedział, że z umową związane jest ryzyko kursowe i ryzyko zmiany stopy procentowej, brak jest podstaw dla twierdzenia, że umowa ta narusza zasady współżycia społecznego.

Z okoliczności sprawy nie wynika, iżby bank w zamian za swoje świadczenie przyjął albo zastrzegł dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jego własnego świadczenia. Pozwany nie wykazał też, iżby bank w zamiarze jego pokrzywdzenia zawarł z nim umowę kredytu, mając świadomość realnej groźby nieuniknionego znacznego wzrostu kursu waluty, a nawet, iżby znaczny wzrost kursu waluty przyniósł powodowi korzyść rażąco przewyższającą korzyści uzyskane przez pozwanego na skutek zawarcia przedmiotowej umowy kredytu.

Brak jest podstaw do czynienia powodowi zarzutu, że nie udzielił pozwanemu informacji o ryzyku kursowym w określonej formie, a w szczególności w postaci scenariusza prezentującego znaną obecnie skalę ryzyka, bowiem regulacje zawarte w prawie powszechnym i rekomendacjach KNF obowiązujące w dacie zawarcia umowy nie nakładały na bank obowiązku udzielania informacji o ryzyku kursowym w ściśle określonej formie i treści. Informacje o ryzyku znalazły się natomiast w treści samej umowy, a pozwany podpisując ją, oświadczył, że jest tego ryzyka świadomy.

Zważyć nadto trzeba, mając na uwadze stanowiący element wiedzy powszechnej fakt, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. kredyty hipoteczne powiązane z walutą obcą były udzielane na masową skalę, iż wg stanu na dzień zawarcia przedmiotowej umowy za dyskryminujące (sprzeczne z zasadami obrotu) można by uznać zachowanie banku polegające na tym, że kredytobiorcy świadomemu ryzyka kursowego (a z okoliczności tej sprawy jednoznacznie wynika, że pozwany był świadomy ryzyka kursowego) odmawia udzielenia kredytu indeksowanego do CHF, którego oprocentowanie, a zatem i obciążenie wynikające z comiesięcznej raty było znacząco niższe od obciążenia związanego z kredytem złotówkowym niepowiązanym z CHF – oprocentowanym w oparciu o wyższą stopę bazową WIBOR.

Mając powyższe na uwadze, brak było podstaw do przesłankowego ustalenia, że pozwanego nie wiąże w całości umowa kredytu z powodu jej rzekomej nieważności.

W zakresie natomiast zarzutu braku umocowania osób podpisujących umowę czy oświadczenie o wypowiedzeniu – zarzuty te nie zasługiwały na uwzględnienie wobec przedłożenia przez powoda dokumentów i pełnomocnictw potwierdzających uprawnienia pracowników banku ( k. 219-223).

Przechodząc do rozważań dotyczących zarzutu abuzywności klauzul zawartych w umowie kredytu podkreślić należy, że zgodnie z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Przyjąć należy, że zawierając umowę kredytu, której dotyczy niniejsze postępowanie, K. P. działał jako konsument, bowiem takiemu twierdzeniu bank nie zaprzeczył i nie przedstawił dowodów przeczących konsumenckiemu charakterowi umowy. Kredyt został zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego, w którym do dnia dzisiejszego pozwany zamieszkuje.

W ocenie Sądu abuzywne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. są te postanowienia umowne, które prowadziły przy wypłacie kwoty kredytu indeksowanego kursem waluty obcej do przeliczenia wypłaconej w złotych kwoty na walutę indeksacji zgodnie z kursem kupna CHF opublikowanym w tabeli banku oraz ustalenia w PLN równowartości raty wyrażonej w CHF przy zastosowaniu kursy sprzedaży CHF z tabeli banku.

Kredytobiorca nie miał wpływu na sposób ustalania przez bank kursu CHF, a czynniki obiektywne, sprawdzalne, jak wysokość rynkowych kursów wymiany CHF jedynie częściowo wpływały na wysokość kursu, bowiem kurs określony w tabeli banku zawierał także marżę, której wartość była zależna wyłącznie od woli banku. Taka regulacja stanowi, co do zasady, o naruszeniu dobrych obyczajów, bowiem daje jednej stronie umowy – bankowi dowolność w zakresie określania sytuacji prawnej i faktycznej drugiej strony – kredytobiorcy.

Pozwany zawarł przedmiotową umowę na podstawie wzorca sporządzonego przez powodowy bank, na którego treść nie miał wpływu. W tych okolicznościach klauzule opierające przeliczenia świadczeń stron na kursie z tabeli banku nie wiążą pozwanego, skoro zaś, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów powszechnych, Sądu Najwyższego i TSUE, brak jest podstaw do zastąpienia kursu ustalanego przez bank innym kursem, należy przyjąć, że pozwanego nie wiążą w całości postanowienia umowne dotyczące denominacji kredytu w walucie obcej CHF.

Umowa kredytu może być wykonywana z pominięciem indeksacji, a przy zachowaniu pozostałych postanowień umownych (w tym opierających zmienne oprocentowanie na stawce LIBOR), bowiem kontrakt ten zachowuje istotne warunki umowy kredytu, zgodnie z którymi bank oddaje kredytobiorcy określony kapitał za wynagrodzeniem w postaci odsetek. Wprawdzie w obrocie gospodarczym zasadniczo nie występują umowy o kredyt złotowy oprocentowany w oparciu o stopę bazową ustalaną dla waluty obcej, w tym CHF, jednakże funkcją instytucji prawnej uregulowanej w art. 385 ¹ k.c. nie jest przekształcenie umowy zawierającej postanowienia abuzywne w występującą w obrocie gospodarczym umowę pozbawioną tych postanowień, lecz eliminacja postanowień tego typu, co stanowi pewnego rodzaju dolegliwość dla przedsiębiorcy stosującego postanowienia abuzywne.

W ocenie Sądu wykładania i zastosowanie instytucji prawnej uregulowanej w art. 385 ¹ § 2 k.c. w sposób prowadzący do nieważności umowy kredytu nie znajdują uzasadnienia w treści tego przepisu i jego funkcji. Przepis ten jednoznacznie wskazuje na potrzebę utrzymania umowy z pominięciem klauzul abuzywnych, jeżeli umowa oczyszczona z postanowień niedozwolonych nadal zawiera istotne elementy umowy, którą strony zawarły. Jak wcześniej zaznaczono, umowa o kredyt złotowy oprocentowany wg stawki LIBOR nadal odpowiada typowi umowy uregulowanej w art. 69 ustawy – Prawo bankowe, a zatem nie ma przeszkód, aby utrzymać w mocy umowę na takich okrojonych warunkach.

Mając powyższe na uwadze ustalić należało, że nie zaistniały przesłanki do wypowiedzenia umowy kredytu w dniu 19 lutego 2019 r., bowiem pozwany nie zalegał ze spłatą rat kapitałowo-odsetkowych wyrażonych w CHF i to w wysokości uprawniającej bank do wypowiedzenia umowy. Z opinii biegłego z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości wynika, że w datach 8 kwietnia 2019 r. (w dniu upływu okresu wypowiedzenia) oraz w dacie 10 września 2020 r. (w dacie sporządzenia wyciągu z ksiąg banku) – przy założeniu, że kredyt został udzielony w PLN z pominięciem indeksacji i oprocentowany zgodnie z postanowieniami umowy – łączne wpłaty pozwanego przewyższały wartość wymagalnych na te daty rat kapitałowo-odsetkowych. W tych okolicznościach brak było podstaw do wypowiedzenia przedmiotowej umowy kredytu, a zatem oddaleniu podlegało powództwo zarówno w zakresie roszczenia głównego, jak i roszczeń ewentualnych.

O kosztach procesu w pkt II wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., stosownie do zasady odpowiedzialności za wynika procesu, w całości obciążając tymi kosztami powoda. Zasądzone koszty obejmują kwotę 1000 zł uiszczoną przez pozwanego tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego, kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r.) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

Na podstawie art. 84 ust. 1 u.k.s.c. w pkt III Sąd nakazał wypłacić pozwanemu ze Skarbu państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 500 zł tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego.