Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: Jakub Wojdyna

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa W. L. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W., Szpitalowi (...) (...)w C. Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej

z udziałem interwenienta ubocznego R. L. (1)

o zapłatę i ustalenie

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążenia powoda kosztami procesu i kosztami sądowymi.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt: I C 1104/18

UZASADNIENIE WYROKU

z 9 grudnia 2024 r. (k. 1029)

Pozwem skierowanym do Sądu Okręgowego w Warszawie małoletni W. L. (1) reprezentowany przez przedstawicieli ustawowych – G. i R. L. (2) domagał się zasądzenia od pozwanych (...) S.A. w W. i Szpitala (...) (...) w C. SPZOZ na swoją rzecz:

1.  kwoty 1.200.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 28.03.2018 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia, z zaznaczeniem że zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego do wysokości dokonanej spłaty a pozwani odpowiadają na zasadzie in solidum,

2.  kwoty 500.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28.03.2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania z zaznaczeniem, że zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego do wysokości dokonanej spłaty a pozwani odpowiadają na zasadzie in solidum,

3.  kwoty po 6.887 zł od każdego z pozwanych miesięcznie, płatne z góry do 10 dnia każdego miesiąca tytułem comiesięcznej renty w związku ze zwiększonymi potrzebami małoletniego powoda począwszy od listopada 2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia którejkolwiek z rat, z zaznaczeniem że zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego do wysokości dokonanej spłaty a pozwani odpowiadają na zasadzie in solidum,

a także

4.  ustalenia na przyszłość odpowiedzialności pozwanych za skutki zdarzenia z 22.11.2006 r.

(pozew k. 3 – 43, pismo uzupełniające k. 48).

W uzasadnieniu strona powodowa wskazywała że 21.11.2006 r. ok. godz. 22.00 matka małoletniego powoda - G. L. została przyjęta na oddział ginekologiczno - położniczy Szpitala (...) (...) w C. (dalej: Szpital) z rozpoznaniem rozpoczętej akcji porodowej. W badaniu ginekologicznym wewnętrznym przeprowadzonym o godz. 22.40 położna -pracownica w/w (...)stwierdziła ułożenie dziecka w pozycji główkowej. Badane takie przeprowadził także lekarz ginekolog pracownik w/w szpitala - dr R. L. (1), który stwierdził, że główka dziecka nad wschodem, szew strzałkowy w wymiarze skośnym prawym". Pacjentka w stanie ogólnie dobrym została przyjęta na blok w celu odbycia porodu. Małoletni W. L. (1) był pierwszym dzieckiem G. i R. L. (2). Podczas trwania akcji porodowej w badaniach o godz. 1.00 następnie ok. 3.00 i ponownie ok. 5.00 nad ranem położna E. P. ponownie potwierdzała położenie główkowe dziecka. Lekarz prowadzący poród dr R. L. (1) zdecydował o przeprowadzeniu porodu silami natury. O godz. 5.35 w trakcie kolejnego badania położna E. P. (2) stwierdziła nagle położenie pośladkowe dziecka. Na pytanie matki - G. L. czy wszystko jest w porządku, położna stwierdziła, że tak czasami się zdarza, że dziecko się obraca w łonie matki i że wszystko jest pod kontrolą. Małoletni W. L. (1) urodził się siłami natury w dniu 22.11.2006 r. o godz. 5.45. Poród pośladkowy został odebrany przez lekarza ginekologa - położnika dr R. L. (1) sposobem B.. W. L. (2) otrzymał 9 pkt. w skali Apgar. W drugiej dobie życia u małoletniego stwierdzono powiększające się zasinienie wokół lewego oka. Z uwagi na niepokojące zachowanie się noworodka zlecono kontrolne badanie USG mózgowia oraz badanie krwi. Z uwagi na niepokojące wyniki przeprowadzonych badań podjęto decyzję o przekazaniu dziecka do Wojewódzkiego Szpitala (...) w G. z rozpoznaniem krwiaka przymózgowego lewostronnego. U małoletniego powoda stwierdzono także krwiak okularowy oka lewego oraz mocne zasinienie barku lewego i duże zasinienie lewego pośladka. Dziecko zostało poddane operacji chirurgicznego otwarcia czaszki i ewakuowania krwiaka przymózgowia. W dniu 27.11.2006 r. przeprowadzone zostało badanie kontrolne TK mózgowia, które potwierdziło rozlegle zmiany malacyjne mózgowia. Małoletni W. jest głęboko upośledzony umysłowo i fizykalnie. Obecnie u małoletniego W. L. (2) na skutek zaistniałego w/w urazu mózgu, występują następujące schorzenia: czterokończynowe mózgowe porażenie dziecięce (tetrapereza spastyczna), małogłowie, obustronne neurogenne podwichnięcia stawów biodrowych. Małoletni powód cierpi też na zdiagnozowaną medycznie padaczkę i upośledzenie umysłowe. Nie jest w stanie samodzielnie się poruszać, przełykać (karmiony jest sondą dojelitowo)i nie jest zdolny do jakiejkolwiek samodzielnej egzystencji. Wymaga stałej, całodobowej opieki oraz intensywnej rehabilitacji. Uszkodzenie mózgu sięga 70% - powód nie połyka, nie widzi, nie mówi i nie wstaje i nie siada, nie kontroluje swoich potrzeb fizjologicznych, cierpi na przykurcze mięśni i liczne ataki padaczkowe. Wg najlepszej wiedzy lekarskiej wszystkie te zmiany anatomiczne i strukturalne w mózgu są nieodwracalne.

W ocenie strony powodowej bezpośrednią przyczyną wystąpienia krwiaka w mózgowiu małoletniego W. L. (1) było błędne rozpoznanie położenia płodu w trakcie akcji porodowej. Błąd ten popełniło dwoje pracowników Szpitala (...) (...) w C. mimo wielokrotnie przeprowadzanych badań ginekologicznych. W dniu 21.11.2006 r. Dyrekcja Wojewódzkiego Szpitala (...) w G. zawiadomiła Prokuraturę (...) w G. o przyjęciu w dniu 23.11.2006 r. do Kliniki (...) i (...) noworodka W. L. (1) z urazami wskazanymi jak wyżej. Powód zgłosił swoje roszczenia najpierw Szpitalowi a następnie Ubezpieczycielowi, jednakże oba podmioty odmówiły ich uznania.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: Ubezpieczyciel) wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, wraz z kosztami zastępstwa procesowego (odpowiedź na pozew k. 59 – 66).

Pozwany potwierdził, iż obejmował ochroną ubezpieczeniową pozwany Szpital w zakresie OC w okresie od 01.04.2006 r. do 31.03.2007 r. do kwoty 1 mln zł. Jednakże zaprzeczył aby ponosił odpowiedzialność za stan powoda. Powołał się przy tym na ekspertyzę sporządzoną w toku postępowania prokuratorskiego w której wnioskach wskazano, iż krwiak przymózgowia powstał na skutek anomalii rozwojowych naczyń krwionośnych i jest on skutkiem normlanych sił działających na główkę dziecka w czasie porodu. Nic nie przemawia za uszkodzeniem główki powoda po porodzie. Z tego względu niema podstaw do uznania, iż doszło do zaniedbania lub błędu lekarskiego.

W odpowiedzi na pozew Szpital (...) (...) w C. (dalej: Szpital) wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu (odpowiedź na pozew k. 68 – 196).

Pozwany zarzucał, że nie doszło do błędu medycznego ani ze względu na zarzucane błędne ustalenie położenia płodu w trakcie akcji porodowej ani ze względu na nieprzeprowadzenie badania USG położenia płodu a także zaniechanie wykonania cięcia cesarskiego na rzecz porodu siłami natury. Matka powoda po przyjęciu do Szpitala pozostawała pod opieką medyczną personalu i wykonywano jej wszelkie niezbędne badania wynikające z przebiegu ciąży. Zarzut błędnego zdiagnozowania położenia płodu nie znajduje potwierdzenia w dokumentacji medycznej. Nie istniały także żadne podstawy do przyjęcia zagrożenia stanu dziecka w przypadku porodu naturalnego. Skoro zaś ułożenie dziecka przed przyjęciem do Szpitala było prawidłowe nie było także podstaw do wykonania USG przedporodowego. Z zapisu przebiegu porodu wynika że był on monitorowany prawidłowo, dziecko ok. godziny 5 rano obróciło się pośladkowo a następnie poród postępował bardzo szybko. Przebiegł on bez komplikacji przy nacięciu krocza, bez utrudnień w zakresie przejścia główki. Również poród metodą B. jest prawidłowym manewrem przy ułożeniu pośladkowym płodu. Pozwany także powołał się na wnioski wynikające z opinii sporządzonej na zlecenie Prokuratury, która wskazywała na brak winy po stronie Szpitala. Co więcej – G. L. w trakcie ciąży pila alkohol a także jest uzależniona od nikotyny – co potwierdza także niska waga urodzeniowa dziecka.

Szpital wnosił o przypozwanie dra R. L. (1) jako interwenienta ubocznego. Interwenient pismem z 19.02.2019 r. przystąpił do sprawy po stronie pozwanego Szpitala. Dr R. L. (1) (dalej też: Lekarz) wnosił o oddalenie w całości powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz interwenienta kosztów postępowania. (interwencja k. 208 – 259).

Interwenient zarzucał, że strona powodowa nie wykazała czynu niedozwolonego zarzucanego personelowi medycznemu Szpitala, związku przyczynowego pomiędzy szkodą a czynem niedozwolonym oraz winy lekarza i położnej E. P. (2) w dniu 22.11.2006 r., wręcz przeciwnie – zgromadzony w aktach materiał dowodowy a także opinia sądowo lekarska z postępowania prokuratorskiego wskazują, że postępowanie personelu medycznego było prawidłowe i adekwatne do stanu zdrowia powódki. Zastosowana Metoda B. jest uznawana za najprostszy, najbezpieczniejszy sposób porodu barków i główki w położeniu miednicowym płodu, natomiast sama G. L. co najmniej przyczyniła się do stanu zdrowia dziecka pijąc alkohol w czasie ciąży oraz paląc papierosy. Również twierdzenia o błędnym rozpoznaniu położenia płodu w trakcie akcji porodowej ma charakter spekulacji. Brak jest także wykazania powiązań kauzalnych pomiędzy działaniami Lekarza i położnej a powstaniem krwiaka w mózgowiu małoletniego W. L. (1). Nie było też żadnych przesłanek do wykonania cięcia cesarskiego – jego prowadzenie w czasie akcji porodowej stanowiłoby zagrożenie dla życia matki i dziecka, a także podczas tej operacji na główke płodu działają naturalne siły mechaniczne związane z wydobywaniem płodu. Ponadto dziecko ważyło jedynie 2,600 g co oznacza hipotrofię, która może wskazywać na anomalię rozwojową już w okresie prenatalnym, bądź sugerować niewłaściwe wykształcenie narządów w tym naczyń krwionośnych. Dodatkowo kikut pępowiny noworodka krwawił pomimo zaopatrzenia co może wskazywać na patologię krzepnięcia krwi, będącą konsekwencją nieprawidłowego stanu naczyń krwionośnych. Lekarz kwestionował także żądanie o odszkodowanie co do wysokości, podobnie jak i w odniesieniu do roszczenia o zadośćuczynienie, rentę i ustalenie. Zarzucał też, że chybione jest żądanie roszczenia odsetkowego – wskazywał że powód zmieniał wysokość swojego żądania na różnych etapach natomiast skoro konkretyzacja roszczeń głównych nastąpi w wyroku Sądu to orzeczenie będzie miało w tym zakresie charakter konstytutywny. Zatem dopiero od jego uprawomocnienia będą mogły być liczone odsetki o ile dłużnik dopuści się opóźnienia w spełnieniu zasądzonego świadczenia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. obejmował ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC Szpital (...) (...) w C. w okresie od 01.04.2006 r. do 31.03.2007 r. do kwoty 1 mln zł na podstawie polisy serii (...) nr (...) (polisa k. 64). W Szpitalu był wówczas zatrudniony na podstawie umowy nr (...) z 21.02.2005 r. dr. med. R. L. (1) w ramach prowadzonej indywidulanej opieki lekarskiej (umowa z aneksem k. 193 – 196v).

Ciąża G. L. była jej pierwszą i długo wyczekiwaną. Przed ciążą matka powoda paliła papierosy, spożywała alkohol – lekarka prowadząca ciążę poinformowała ją o ryzykach z tym związanych. W trakcie ciąży w 22 tygodniu było wykonywane badanie USG, którego wynik jest prawidłowy i nie wskazuje niskiej masy urodzeniowej. G. L. została przyjęta do Szpitala w dn. 21.11.2006 r. o godz. 22:45 – matka powoda miała wówczas 38 lat, była w pierwszej ciąży w 40-tygodniu. W trakcie badania przed porodem przeprowadzonego o godz. 22.40 w dn. 21.11.2006 r. stwierdzono, że powód jest ułożony z przodującą główką skośną prawą, przypartą nad wchodem. Wg procedur obowiązujących w 2006 r. nie było obowiązku wykonywania USG bezpośrednio przed porodem. Zmiana położenia płodu jest możliwa aż do chwili porodu – gdyby w badaniu przedporodowym ustalono, że ułożenie dziecka jest pośladkowe byłoby to wskazanie do wykonania cesarskiego cięcia wg wyboru pacjentki. R. L. (1) odbierał już wcześniej porody pośladkowe, bez powikłań (dokumentacja ciąży k. 784 – 793, karta badania położniczego k. 24, wywiad położniczy k. 25, karta obserwacji 26 – 27, zeznania G. L. k. 364 – 367v znacznik 00:03:08 – 01:24:26, zeznania R. L. (2) k.385 – 386 znacznik 00:03:45 – 00:28:26, zeznania E. P. (2) k. 389 – 392 znacznik 00:03:08 – 00:34:26, protokół zeznań k. 259, zeznania W. C. k. 749v – 750v znacznik 00:8:06 - 00:52:02, opinia biegłego położnika k. 813 – 819, opinia neonatologa k. 961 - 965).

Powód urodził się w dn. 22.11.2006 r. o godz. 5.30. W trakcie akcji porodowej okazało się, że dziecko jest ułożone pośladkowo a nie przodującą główką. Poród przyjął dr L., na sali była także położona E. P. (2), pielęgniarka H. B.. Sam poród przebiegł szybko i normalnie, pomimo odwróconej pozycji dziecka, do jego wydobycia zastosowano manewr B.. Wybór tego manewru był prawidłowy tak samo jak jego przeprowadzenie. Nie rozważano zastosowania cięcia cesarskiego. W. L. (1) w chwili urodzenia miał 53 cm i ważył 2.600 gram otrzymał 9 pkt w skali Apgar. Nie doszło do zarzucenia rączek ani wypadnięcia pępowiny. Powód został zbadany przez ordynatora, Po zaopatrzeniu dziecko przewieziono na salę noworodkową – później powód był przewożony do niezbędnych badań oraz do matki także na specjalnym wózku, dziecko zachowywało się normalnie (dokumentacja medyczna k. 88 – 143, protokół zeznań H. B. k.v18 – 20, protokół zeznań J. D. k. 21 – 23, zeznania G. L. k. 364 – 367v znacznik 00:03:08 – 01:24:26, zeznania E. P. (2) k. 389 – 392 znacznik 00:03:08 – 00:34:26, zeznania W. C. k. 749v – 750v znacznik 00:8:06 - 00:52:02, zeznania R. L. (1) k. 750 – 751 znacznik 00:56:10 – 01:20:14, opinia biegłego położnika k. 813 – 819, opinia neonatologa k. 860 – 864).

Dziecko nie chciało ssać piersi, otrzymało glukozę, matka miała jednak z nim kontakt – pozostawało w jej pokoju na łóżku lub w specjalnym wózku, było wywożone tylko do niezbędnych czynności. R. L. (2) odwiedził żonę i syna w szpitalu w dniu 22.11.2006 r., oboje czuli się dobrze, nie było na twarzy dziecka żadnych zauważalnych zmian, nie odnotowała ich także nocna zmiana pielęgniarek. Nie odnotowano także żadnej informacji i upuszczeniu powoda, nie było tego typu informacji pomiędzy personelem medycznym w Szpitalu. W dniu 23.11.2006 r. jedna z pielęgniarek dostrzegła zauważyła małe zasinienie w kąciku lewego oka dziecka i powiedziała o tym fakcie ordynatorowi. U powoda pojawiły się takie objawy jak bladość skóry, drżenie kończyn i wzmożone napięcie mięśniowe - ordynator zbadał powoda i zlecił badanie USG w Szpitalu. Dziecko zostało podłączone do płucooksymetru, wykonano także inne badania, podano leki i płyny stabilizujące jego stan oraz zdecydowano o transporcie do Oddziału Patologii Noworodka w G.. Działania podjęte w Szpitalu były prawidłowe. Krwiak okularowy może być u noworodka spowodowany urazem lub malformacją naczyniową a także zaburzeniami hematologicznymi. Ulegał on zwiększeniu w miarę krwawienia przymózgowego i wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, który powodował ucisk na naczynia oka i stanowił zasadniczy mechanizm krwiaka. Parametry krzepnięcia u powoda były nieprawidłowe co należy wiązać z rozległym krwawieniem przymózgowym. Przed transportem do G. ojciec, który odwiedził żonę i syna zauważył wylew na powiece powoda. Dziecko miało także zasinienie na pośladku – jest to skutek porodu pośladkowego. Powód został przewieziony karetką do Szpitala w dn. 23.11.2006 r. (dokumentacja medyczna k. 88 – 143, zeznania R. L. (2) k. 385 – 386 znacznik 00:03:45 – 00:28:26, zeznania G. L. k. 364 – 367v znacznik 00:03:08 – 01:24:26, zeznania M. K. (1) protokół k. 405 – 409, 410 – 411, zeznania E. S. k. 413 – 413v znacznik 00:02:25 – 00:10:25, zeznania A. G. protokół k. 448 – 449 znacznik 00:03:16 – 00:10:52, protokół zeznań B. S. k. 797v - 798 opinia neonatologa k. 860 – 864) .

U powoda wykonano operację w czasie której otwarto czaszkę i usunięto krwiaka przymózgowia o nieznanej przyczynie. Na powłokach skórnych nie stwierdzono śladu urazu. (dokumentacja medyczna powoda k. 506 – 660, zeznania A. G. protokół k. 448 – 449 znacznik 00:03:16 – 00:10:52)

W maju i sierpniu 2013 r. powód przebywał na rehabilitacji w Szpitalu specjalistycznym w K. (karta wypisowa k. 34 – 35). Powód był też poddawany terapii logopedycznej i wsparciu psychologicznemu (zaświadczenie k. 36). U powoda założono w sierpniu 2017 r. w Szpitalu im. (...) w G. (...) jednakże ze względu na złą reakcję został zakwalifikowany do leczenia operacyjnego w trakcie którego usunięto nieszczelność gastrostomii (karta informacyjna k. 37 – 39).

Powoda uznano za osobę niepełnosprawną orzeczeniem z (orzeczenie z 08.10.2015 r. k. 31). Na rzecz powoda orzeczono potrzebę zajęć rewalidacyjno – wychowawczych indywidulanych orzeczeniem nr (...) z uwagi na upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim (orzeczenie k. 28 -30). Powód korzystał z leczenia szpitalnego w maju 2017 r. w związku z neurogennego zwichnięcia prawego stawu biodrowego – wykonano przezskórną tenotomię przywodzicieli prawego stawu biodrowego. Prawa nóżka powoda jest krótsza od lewej o 2 cm. Powód korzysta z wózka inwalidzkiego oraz siedziska ortopedycznego i specjalnego obuwia (karta informacyjna k. 32, wynika badania lekarskiego z 02.06.2017 r. k. 33, FV k. 42 – 43). Rodzina powoda korzysta z pomocy socjalnej, zasiłków z powodu bezrobocia, świadczeń pieniężnych na zakup żywności oraz w formie dodatku mieszkaniowego (zaświadczenie k. 662 – 678). Powód uczęszcza na rehabilitację, pozostaje pod opieką lekarską (zaświadczenie k. 689 – 699, 705 – 746, dokumentacja k. 837 - 838).

Powód zgłosił roszczenia o odszkodowanie Szpitalowi, jednakże pismem z 05.01.2018 r. pozwany odmówił roszczeń (pismo k. 40 – 41). Również pozwany Ubezpieczyciel odmówił wypłaty świadczeń na rzecz powoda (pismo z 27.03.2018 r. k. 65, dokumentacja likwidacji szkody k. 66)

Postępowanie karne z zawiadomienia G. L. działającej jako przedstawiciel ustawowy powoda zostało prawomocnie umorzone postanowieniem z 14.06.2007 r. P. Ds. 402/07 (kopia postanowienia k. 253 -259).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności załączonych do pozwu i odpowiedzi na pozew, których autentyczności i rzetelności nie kwestionowały strony a i Sąd nie znalazł podstaw dla odmówienia im mocy dowodowej.

Sąd Okręgowy oparł się także na zeznaniach przesłuchany w sprawie świadków:

1)  W. W. (2) (odezwa I CPs 11/20 protokół k. 293 – 294 znacznik 00:03:45 – 00:20:12)

2)  G. L. (odezwa (...) protokół k. 364 – 367v znacznik 00:03:08 – 01:24:26) – której zeznaniom dał wiarę w części w jakiej były one spójne z zeznaniami pozostałych przesłuchanych w sprawie świadków. Świadek jest matką powoda a biorąc pod uwagę zarzut przyczynienia się świadka do powstałej szkody Sąd oceniał zeznania G. L. ostrożnie. Świadek w sposób subiektywny i zgodny z jego przekonaniem przedstawiał przebieg zdarzeń, który co do zasady zgadzał się z innymi relacjami, aczkolwiek ich oceny oraz niektóre szczegóły nie potwierdzały się w toku postępowania – świadek raczej prezentował w swoich zeznaniach przyjętą linię procesową oraz subiektywne przekonania, niektóre kwestie wskazywane przez świadka nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, sam też świadek częściowo zaprzeczał sobie w toku zeznań wskazując rozbieżnie że jej syn miał zewnętrzne uszkodzenia główki, główka była zdeformowana, szereg zaniedbań jakich miał się dopuścić personel medyczny Szpitala w C. etc. Niewiarygodne były przy tym zeznania G. L. w tej części gdy wskazywała że W. L. (1) wydawał z siebie szczególny krzyk, mogący świadczyć o jakichś komplikacjach zdrowotnych, czy też pierwszy oddech kiedy „zakwilił zamiast zapłakać” miałby świadczyć o jakimkolwiek problemie fizjologicznym. Z dokumentacji medycznej i zeznań innych świadków wynika że zmianę wybroczynową w oku powoda zauważyła rano 23.11.2006 r. pielęgniarka i to ona zawiadomiła lekarza, który podjął następne czynności ratunkowe.

3)  R. L. (2) (odezwa (...) protokół k.385 – 386 znacznik 00:03:45 – 00:28:26) – którym dał wiarę części, jako że świadek jest ojcem powoda a część informacji, które posiadał pochodziły od G. L. Sąd w pierwszej kolejności opierał się na zeznaniach świadka w zakresie zdarzeń w których uczestniczył osobiście i był w stanie bezpośrednio je obserwować.

4)  E. P. (2) (odezwa (...) protokół k. 389 – 392 znacznik 00:03:08 – 00:34:26) której zeznaniom Sąd dał wiarę co do zasady, mając jednak na względzie fakt, iż strona powodowa wskazywała świadka jako osobę która dopuściła się błędu w czasie porodu W. L. (1) co mogło rzutować na treść jej zeznań,

5)  M. K. (1) (odezwa (...) protokół k. 405 – 409, 410 - 411) – która wprawdzie nie pamiętała zdarzeń bezpośrednio z powodem albo nie miała o nich wiedzy natomiast wiarygodnie wskazała że w przypadku zdarzeń niepożądanych obowiązują procedury polegające na ich wpisaniu do dokumentacji medycznej oraz do księgi zdarzeń niepożądanych,

6)  E. S. (odezwa (...) protokół k. 413 – 413v znacznik 00:02:25 – 00:10:25) którym dał wiarę w zakresie w jakim świadek brał udział w zdarzeniach z 22/23.11.2006 r. bezpośrednio, opisał procedury dotyczące zdarzeń niepożądanych oraz zrelacjonował przebieg zdarzeń z tego okresu.

7)  A. G. (odezwa I CPs 19/20 protokół k. 448 – 449 znacznik 00:03:16 – 00:10:52, transkrypcja k. 479 - 482) którym Sąd dał wiarę w zakresie w jakim świadek opisał zdarzenia pamiętane przez niego tj stan powoda po przywiezieniu do szpitala w G., przebieg operacji oraz ustalenia poczynione przez lekarzy w jego trakcie.

8)  E. A. (zeznania pisemne k. 469 – 470) którym Sąd dał wiarę w całości – świadek jest osobą obcą dla stron, lekarzem prowadzącym ciążę G. L., opisała w sposób logiczny i adekwatny do posiadanej przez siebie wiedzy zdarzenia w których świadek brał udział bezpośrednio, opierając się na dostępnej dokumentacji medycznej.

9)  W. C. (protokół k. 749v – 750v znacznik 00:8:06 - 00:52:02, transkrypacja k. 767 – 773v) którym dał wiarę w całości bowiem świadek w sposób przekonujący, logiczny i spójny z pozostałymi wiarygodnymi dowodami w sprawie opisał zdarzenia z których brał udział osobiście, a sposób adekwatny do wiedzy jaką mógł z tego względu posiadać.

Sąd przesłuchał także w charakterze strony interwenienta ubocznego R. L. (1) (protokół k. 750 – 751 znacznik 00:56:10 – 01:20:14, transkrypcja k. 773v – 777v) – Sąd miał na względzie ze zeznania stron maja charakter subsydiarny jednakże zeznania pozwanego były w ocenie Sądu wiarygodne, spójne z dokumentacją lekarską oraz pozostałymi wiarygodnymi zeznaniami świadków, w związku z czym Sąd obdarzył je wiarą. Interwenient także w sposób przekonujący i wiarygodny zeznał na temat zmian w procedurach medycznych związanych z porodem od 2006 r.

Sąd oparł się na opinii biegłych sporządzonej w toku postępowania karnego (opinia k. 237 – 255, 799 - 808) jedynie w takim zakresie w jakim była ona zgodna z treścią opinii sporządzonej w sprawie niniejszej. Ze względu na konieczność zasięgnięcia wiedzy specjalistycznej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych.

Sąd oparł się na opinii i opinii uzupełniającej biegłego z zakresu ginekologii – położnictwa dr M. W. (postanowienie k. 779, opinia położnika k. 813 – 819, opinia uzupełniająca k. 883 - 893) która w ocenie Sądu jest spójna, logiczna i rzeczowa, zaś późniejsze zgłaszane do niej zastrzeżenia nie prowadziły do podważenia prawidłowości postawionych przez biegłego wniosków, w związku z czym stanowiła ona podstawy do ustaleń poczynionych przez Sąd.

Sąd oparł się także na opinii biegłego z zakresu neonatologii M. K. (2) (postanowienie k. 848, opinia neonatologa k. 860 – 864, opinia uzupełniająca k. 961 - 965), która w ocenie Sądu także jest klarowna, logiczna i spójna, sporządzona w oparciu o dokumentację lekarska zgromadzoną w aktach, zaś późniejsze zgłaszane do niej zastrzeżenia nie prowadziły do podważenia prawidłowości postawionych przez biegłego wniosków, w związku z czym stanowiła ona podstawy do ustaleń poczynionych przez Sąd.

Sąd Okręgowy zażył co następuje:

Roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie ze względu na niewykazanie winy pozwanych Szpitala i Lekarza.

W sprawie niekwestionowane było, że obecny stan zdrowia powoda jest bardzo ciężki, cierpi on na szereg przypadłości wynikających z uszkodzenia mózgu w 70% i jest to stan trwały i nieodwracalny, natomiast strona pozwana wraz z interwenientem zarzucali niewykazanie ich zawinienia oraz związku przyczynowego pomiędzy obecnym stanem zdrowia powoda a działaniami i zaniechaniami personelu medycznego Szpitala.

Powód twierdził, że w pozwanej placówce medycznej doszło do błędów medycznych w związku z niewłaściwą opieką medyczną i niezdiagnozowaniem odpowiednio wcześniej położenia pośladkowego powoda przed akcją porodową, przez położną E. P. (2) oraz lekarza R. L. (1), co spowodowało ucisk na główkę dziecka w trakcie wydobywania powoda sposobem B. względnie doprowadzenie do uszkodzenia główki dziecka ze względu na nieprawidłową opiekę przez pielęgniarki (ew. upuszczenie dziecka) co spowodowało pęknięcie naczyń krwionośnych i wywołało późniejszy krwotok do mózgu a w jego konsekwencji doprowadziło do obecnego stanu zdrowia powoda.

W ocenie sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało zawinionego działania personelu pozwanego Szpitala w C., który przy podejmowaniu czynności leczniczych zachował należytą staranności zarówno na etapie przyjmowania porodu jak i opieki nad powodem. Nie istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy pobytem powoda w szpitalu i wykonanymi przez personel medyczny czynnościami, a powstałym u powoda rozstrojem zdrowia. Nie zostało wykazane, iż czynności medyczne z 22 i 23.11.2006 r. zostały przeprowadzone niezgodnie z zasadami sztuki medycznej i wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej.

Z tego też względu nie było podstaw do przypisania odpowiedzialności Ubezpieczycielowi pozwanego, odpowiadającego na zasadzie ryzyka.

W odniesieniu do roszczeń sformułowanych przez powoda ich podstawę prawną stanowi art. 415 k.c. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłanki odpowiedzialności deliktowej w świetle przywołanego przepisu stanowią zatem wina, szkoda oraz związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zdarzeniem sprawczym wywołującym szkodę a tą szkodą.

Równocześnie wskazać należy, że zakład leczniczy ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez personel medyczny. Obowiązkiem całego personelu szpitala jest dołożenie należytej staranności w leczeniu każdego pacjenta. Odpowiedzialność szpitala wynika z treści art. 430 k.c. Przesłankami odpowiedzialności z art. 430 k.c. są: 1) powierzenie na własny rachunek wykonania czynności podwładnemu; 2) zawiniony czyn niedozwolony podwładnego; 3) szkoda wyrządzona przy wykonywaniu powierzonej podwładnemu czynności; 4) związek przyczynowy między czynem niedozwolonym podwładnego a szkodą.

Zachowanie lekarzy czy też innego personelu medycznego musi być obiektywnie bezprawne i subiektywnie zawinione. Placówka medyczna ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez wskazane podmioty. Konstrukcja ta pozwala zerwać personalną więź między działaniem lub zaniechaniem prowadzącym do powstania szkody, a zarzutem niewłaściwego zachowania się, poprzestając na ustaleniu, że niewątpliwie zawinił organ lub któryś z pracowników pozwanego zakładu opieki zdrowotnej. Tym samym wina zostaje odniesiona do dostrzeżonych wadliwości w działaniu zespołu ludzi lub funkcjonowaniu określonej struktury organizacyjnej.

Kodeks cywilny przyjął dualistyczną koncepcję winy, polegającą na tym, że wina łączy w sobie element obiektywny, tj. niezgodność działania sprawcy z określonymi regułami postępowania, czyli każde zachowanie niewłaściwe, a więc niezgodne bądź z przepisami prawa przedmiotowego lub też – w stosunku do lekarza – naruszenie obowiązujących reguł wynikających z zasad wiedzy medycznej, doświadczenia i deontologii zawodowej lub też zachowania się sprzecznego z powszechnie obowiązującymi zasadami współżycia. Bezprawność zaniechania ma miejsce wówczas, gdy istniał obowiązek działania, występował zakaz zaniechania lub też zakaz sprowadzenia skutku, który przez zaniechanie mógłby być sprowadzony. Element subiektywny winy wyraża się w niewłaściwym nastawieniu psychicznym sprawcy szkody (w postaci umyślności lub nieumyślności) i może – w zakresie dotyczącym techniki medycznej - wyrażać się w niewiedzy lekarza, nieostrożności w postępowaniu, nieuwadze bądź też niedbalstwie polegającym na niedołożeniu pewnej miary staranności. Zachowanie lekarza musi być obiektywnie bezprawne i subiektywnie zawinione, a między działaniem lekarza, a powstałą szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Mimo, iż w orzecznictwie w procesach o „błędy medyczne” wykształcił się pogląd, że związek przyczynowy pomiędzy postępowaniem lekarza, a szkodą nie musi być ustalony w sposób pewny, to pokreślić jednak należy, iż niezbędne przesłanki odpowiedzialności deliktowej lekarza lub szpitala muszą zostać wykazane łącznie i nie wystarczy, aby charakteryzował je niski lub średni stopień prawdopodobieństwa.

Ustalenie winy lekarza (personelu medycznego) wymaga odwołania się do wiadomości biegłych sądowych. Opinią biegłych Sąd nie jest co prawda związany w zakresie zastrzeżonym do wyłącznej kompetencji Sądu, mianowicie co do oceny, czy zachowanie lekarza (personelu medycznego) było obiektywnie bezprawne i subiektywnie zawinione. Jeżeli zachowanie lekarza (personelu medycznego) odbiega na niekorzyść od przyjętego, abstrakcyjnego wzorca postępowania lekarza (personelu medycznego), przemawia to za jego winą w razie wyrządzenia szkody. Wzorzec jest budowany według obiektywnych kryteriów takiego poziomu fachowości, poniżej którego postępowanie danego lekarza (personelu medycznego) należy ocenić negatywnie. Właściwy poziom fachowości wyznaczają kwalifikacje zawodowe (specjalizacja, stopień naukowy), posiadane doświadczenie, charakter i zakres dokształcania się w pogłębianiu wiedzy medycznej i poznawaniu nowych metod leczenia. O zawinieniu lekarza (personelu medycznego) może zdecydować nie tylko zarzucenie mu braku wystarczającej wiedzy i umiejętności praktycznych, odpowiadających aprobowanemu wzorcowi należytej staranności, ale także niezręczność i nieuwaga, jeżeli oceniając obiektywnie nie powinny one wystąpić w konkretnych okolicznościach. Nie chodzi zatem o staranność wyższą od przeciętnej wymaganą wobec lekarza, lecz o wysoki poziom przeciętnej staranności każdego lekarza jako staranności zawodowej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2014 roku, sygn. akt I ACa 1274/13).

Do obowiązków lekarzy oraz personelu medycznego należy podjęcie takiego sposobu postępowania (leczenia), które gwarantować powinno, przy zachowaniu aktualnego stanu wiedzy i zasad staranności, przewidywalny efekt w postaci wyleczenia, a przede wszystkim nie narażenia pacjentów na pogorszenie stanu zdrowia. Pojęcie bezprawności należy rozumieć szeroko jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który należy rozumieć nie tylko ustawodawstwo, ale również obowiązujące w społeczeństwie zasady współżycia społecznego. Wśród nich mieści się działanie zgodne ze sztuką lekarską i z najwyższą starannością wymaganą od profesjonalistów w zakresie medycyny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2010 r., sygn. akt V CSK 287/09).

Odnosząc powyższe rozważania prawne do niniejszej sprawy, na podstawie zebranego materiału dowodowego zdaniem sądu brak jest podstaw do przyjęcia, iż doszło do nieprawidłowości po stronie pozwanej placówki medycznej w trakcie porodu W. L. (1) czy w czasie opieki nad noworodkiem.

W pierwszej kolejności strona powodowa nie wykazała aby doszło do zawinienia po stronie lekarza i położonej przy prowadzeniu porodu ze względu na niewykonanie badania USG przy przyjęciu. Jak ustalił Sąd posiłkując się opinia biegłego ginekologa położnika przepisy, wytyczne ani też rekomendacje w 2006 r. nie wymagały przeprowadzenia takiego badania jako rutynowego – od tego czasu wytyczne uległy zmianie co wynika także ze zwiększoną dostępnością aparatury USG, jednakże nie można stwierdzić naruszenia w jakikolwiek sposób zasad sztuki lekarskiej. Powódka wprawdzie byłą w pierwszej ciąży, jednakże nie zgłaszała żadnych problemów ani też anomalii przy przyjęciu - sam poród także początkowo przebiegłą szybko i bez komplikacji, Dopiero w chwili gdy położna zorientowała się o odwróconym położeniu miednicowym dziecka podjęto działania z tym związane – zawiadomiono lekarza, który w sposób prawidłowy zastosował manewr B. w celu urodzenia powoda. Pomoc ta przebiegła też bez żadnych trudności, powód urodził się z oceną 9 pkt w skali Apgar. Dodatkowo niska masa urodzeniowa 2600 gram sprzyjała rodzeniu drogami natury. Ponadto o zmienionym położeniu dziecka położna zorientowała się już na takim etapie porodu kiedy nie można było przeprowadzić cięcia cesarskiego, podjęto jednakże prawidłowe z medycznego punktu widzenia działania i wykonano je zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej. Świadczy to o braku winy personelu medycznego w wyborze metody porodu i zastosowania manewru B.. Również dobry stan urodzeniowy powoda przeczy tezie o urazie okołoporodowym – biegły w sposób stanowczy wykluczył możliwość dojścia do urazu powoda w związku z przebiegiem porodu, bowiem w takim wypadku jego stan byłby zły od samego momentu urodzenia. Dodatkowo powód urodził się z ciąży donoszonej, nawet świadkowie wskazywali iż G. L. powinna urodzić kilak dni wcześniej. Żaden także z czynników występujących u powódki – późna pierwsza ciąża (wiek 38 lat), nie był bezwzględnym wskazaniem do cięcia cesarskiego a decyzja o porodzie drogami natury nie nosi cech błędu medycznego ani nawet narażenia. Nawet gdyby przyjąć, iż zbyt późno rozpoznano u powoda położenie pośladkowe, to nie ma to żadnego związku z jego obecnym stanem, bowiem poród przebiegł prawidłowo, wiązałoby się to z narażeniem powoda z podwyższonym ryzykiem urazu okołoporodowego, które to ryzyko nie zmaterializowało się.

Odnosząc się do zarzutów możliwego upuszczenia dziecka przez którąś z pielęgniarek co miało spowodować mechaniczne uszkodzenie główki W. L. (1) to również i te zarzuty nie znalazły potwierdzenia. Brak jest jakichkolwiek informacji dotyczących takiego zdarzenia w rejestrach szpitalnych, również żaden z wiarygodnych świadków w niniejszym postępowaniu ani w postępowaniu prokuratorskim nie zeznał aby nastąpiło takie zdarzenia które z jakichkolwiek przyczyn nie zostało wpisane czy zgłoszone przez personel medyczny. W ocenie Sądu – poza subiektywnym istotnym poczuciem krzywdy po stronie powoda i jego rodziców – nic nie potwierdza aby mogło dojść do takiego zdarzenia. Powodowi udzielano wszelkich świadczeń medycznych i pomocy zgodnie z procedurami i ówczesną wiedzą medyczną, dziecko przebywało wraz z matką przez cały czas kiedy nie było pod opieką personelu – matka do rana 23.11.2006 r. nie zgłosiła żadnych niepokojących zachowań u dziecka poza problemami ze ssaniem piersi. Dopiero pielęgniarka z – jak należy przypuszczać – porannej zmiany zauważyła lekkie zasinienie w kąciku oka powoda i zainicjowała właściwe postępowanie medyczne zawiadamiając matkę i ordynatora, który zlecił wszelkie niezbędne badania i postawił właściwą diagnozę przebiegu krwawienia do mózgu.

Jak wykazały opinie biegłych nie ma możliwości ustalenia fizjologicznej przyczyny powstałego uszczerbku na zdrowiu powoda. Nie stwierdzono złamania podstawy czaski powoda, natomiast wykazano, że parametry krzepnięcia krwi noworodka były nieprawidłowe co biegły powiązał z rozległym krwawieniem przymózgowym. Na obecną chwilę brak jest możliwości jednoznacznego ustalenia jakie czynniki fizjologiczne spowodowały wystąpienie krwawienia i uszkodzenie mózgu powoda, jednakże jednoznacznie można wykluczyć, aby miało to miejsce na skutek zarzucanych pozwanym błędów medycznych. Na powyższe wpływają także braki w dokumentacji medycznej powoda z okresu ciąży, które nie mogą obciążać strony pozwanej.

Wobec braku podstaw do uwzględnienia pozwu Sąd nie badał zarzutu przyczynienia się matki powoda, uznając to za bezprzedmiotowe na gruncie poczynionych ustaleń.

Ze względu na niewykazanie winy a także związku przyczynowego roszczenia powoda podlegały oddaleniu w całości o czym orzeczono jak w sentencji w punkcie 1.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c.

Postanowieniem z 12.11.2018 r. powód został zwolniony od kosztów sądowych w całości (k. 49). W końcowym stanowisku powód wnosił o nieobciążanie go kosztami procesu stosownie do art. 102 k.p.c. z uwagi na szczególnie uzasadnioną jego sytuację. Sąd miał na uwadze że sytuacja finansowa powoda i jego rodziców jest bardzo trudna, powód wymaga szczególnej opieki medycznej, rehabilitacji, rodzina korzysta z pomocy socjalnej. Również w ocenie Sądu powództwo zostało wytoczone w celu polepszenia warunków funkcjonowania powoda, zapewnienia mu odpowiedniej pomocy medycznej i rehabilitacyjnej oraz na skutek subiektywnego przekonania o zawinieniu pozwanych w powstałej sytuacji, która niewątpliwie jest bardzo ciężka zarówno dla powoda jak i jego rodziny. Dopiero też tok postępowania oraz opinie biegłych doprowadziły Sąd do przekonania, ze nie ma podstaw do przypisania odpowiedzialności pozwanym. Nie było natomiast możliwości jednoznacznego ustalenia co jest przyczyną tego iż doszło do krwawienia do mózgu dziecka w drugiej dobie jego życia i obecnych następstw ani czy można było w jakikolwiek sposób temu zapobiec, co pozwala przyjąć, iż subiektywne przekonanie powoda i jego rodziców jest obiektywnie usprawiedliwione. Podkreślić także wypadnie, iż powód nie pozwał lekarza udzielającego mu świadczeń i nie pojawił się on w procesie z jego inicjatywy, co przy uwzględnieniu trudnej sytuacji powoda nie pozwala przyjąć, iż zasadne byłoby obciążenie go kosztami postepowania na rzecz interwenienta.

Z tych przyczyn Sąd uznał, iż należy zastosować dobrodziejstwo art. 102 k.p.c. i nie obciążać powoda kosztami postępowania, o czym postanowiono jak w sentencji w punkcie 2.

Sędzia Piotr Królikowski