Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: stażysta Zuzanna Kurek

po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa Z. T.

przeciwko B. S.

o zachowek

1.  zasądza od pozwanej B. S. na rzecz powoda Z. T. kwotę 66.329,50 zł (sześćdziesiąt sześć tysięcy trzysta dwadzieścia dziewięć złotych 50/100) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 29 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  stwierdza, iż powód Z. T. winien ponieść koszty postępowania w 46%, zaś pozwana B. S. w 54%, pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt I C 1139/21

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu w dniu 20 lutego 2021 roku ( data stempla pocztowego – k. 71) Z. T. zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika domagał się zasądzenia od pozwanej B. S. kwoty 100.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot:

­

70.000 zł od dnia 11 listopada 2020 r. do dnia zapłaty;

­

30.000 zł od dnia 29 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty.

Powód domagał się także zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazana w pozwie kwota roszczenia głównego dochodzona była tytułem zachowku po zmarłej Z. O. ( pozew – k. 5-6).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 2 lipca 2021 roku ( data stempla pocztowego k. 114) pozwana B. S., zastępowana w toku postępowania przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości na podstawie art. 5 k.c., a ewentualnie, gdyby Sąd nie znalazł podstaw do oddalenia powództwa w całości, o obliczenie substratu zachowku przy uwzględnieniu poniesionych przez pozwaną długów spadkowych oraz obniżenie roszczenia o zachowek o 2/3 jego wysokości na podstawie art. 5 k.c., tj. zasądzenie tytułem zachowku kwoty 19.482,05 zł. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że matka pozwanej K. B. opiekowała się spadkodawczynią od dnia 16 kwietnia 2011 r. do dnia śmierci, koszty związane z opieką pokrywała pozwana, zaś powód i jego rodzina praktycznie nie interesowali się spadkodawczynią ( odpowiedź na pozew – kk. 261-280).

Pismem wniesionym w dniu 21 czerwca 2024 r. (data stempla pocztowego – k. 281) powód Z. T. zmienił powództwo w ten sposób, że zamiast dochodzonej kwoty 100.000 zł z opisanymi w pozwie odsetkami, wniósł o zasądzenie od pozwanej B. S. na jego rzecz:

1.  kwoty 122.771,50 zł z odsetkami liczonymi w ten sposób, że co do kwoty 70.000 zł od dnia 11 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, zaś co do kwoty 52.771,50 zł od dnia 29 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty, tytułem zapłaty sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku należnego powodowi od pozwanej (w przypadku uznania przez Sąd, iż służebność osobista nie powinna być w niniejszej sprawie uwzględniana poprzez pomniejszenie wartości nieruchomości)

2.  z daleko posuniętej ostrożności, w przypadku uznania przez Sąd, iż 3-letni okres służebności osobistej miał wpływ na wartość nieruchomości – kwoty 97.460 zł z odsetkami liczonymi w ten sposób, że co do kwoty 70.000 zł od dnia 11 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, zaś co do kwoty 27.460 zł od dnia 29 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty, tytułem zapłaty sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku należnego powodowi od pozwanej.

Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych ( rozszerzenie powództwa – k. 276-280).

Na rozprawie w dniu 13 sierpnia 2024 r. pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie ( protokół – k. 293).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na mocy testamentu sporządzonego przed notariuszem B. Ł. w dniu 17 marca 1999 r. (Rep. (...)), Z. O. (z d. F.) do całości spadku powołała wnuczkę B. S. (z d. B.), córkę K. B. (z d. T.).

Dowód: kopia testamentu (k. 53-54); akta I Ns 1205/19: odpis aktu małżeństwa (k. 61)

Na mocy umowy darowizny oraz ustanowienia służebności z dnia 2 lutego 2009 r. zawartej przed notariuszem B. Ł., Z. O. przeniosła na rzecz B. S. własność lokalu mieszkalnego położonego w W., dzielnica M., przy ul. (...), o pow. 36,08 m ², dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), a także ustanowiona została na rzecz Z. O. dożywotnia i nieodpłatna służebność osobista mieszkania w zakresie ww. lokalu.

Dowód: księga wieczysta (k. 67-68)

Z. O. zmarła w dniu 8 marca 2016 r. Pozostawiła po sobie dwoje dzieci: Z. T. oraz K. B. (z d. T.). Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2020 r. (prawomocnym z dniem 27 czerwca 2020 r.) wydanym w sprawie o sygn. I Ns 1205/19 Sąd Rejonowy w Pruszkowie stwierdził, że spadek po Z. O., na podstawie testamentu notarialnego otwartego i ogłoszonego w ww. Sądzie w dniu 19 czerwca 2020 roku, nabyła w całości B. S..

Dowody: akta I Ns 1205/19 – odpis skrócony aktu zgonu (k. 7); odpis skrócony aktu urodzenia Z. T. (k. 8); odpis skrócony aktu urodzenia K. B. (k. 9) odpis skrócony aktu małżeństwa (k. 10); postanowienie (k. 78)

Pismem z dnia 12 sierpnia 2020 r., w odpowiedzi na propozycję Z. T. w przedmiocie zachowku, pełnomocnik B. S. oświadczył, że brak jest podstaw do zapłaty zachowku we wskazanej kwocie, choć B. S. jest otwarta na polubowne załatwienie sprawy.

Dowód: pismo (k. 42)

Strony w okresie wrzesień-październik 2020 r. prowadziły korespondencję mailową celem polubownego załatwienia sprawy, jednak nie doszło do zawarcia porozumienia w przedmiocie zachowku.

Dowód: wiadomości mailowe (k. 40-41).

Pismem z dnia 19 listopada 2020 r. nadanym w placówce pocztowej w dniu 24 listopada 2020 r. pełnomocnik Z. T. wezwał B. S. do zapłaty kwoty 70.000 zł tytułem zachowku, w terminie 10 dni od dnia otrzymania pisma.

Dowód: pismo (k. 43), potwierdzenie nadania (k. 44)

Pismem z dnia 18 stycznia 2021 r. pełnomocnik Z. T. wezwał B. S. do zapłaty kwoty 100.500 zł tytułem zachowku w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma. Kwota zachowku została zaktualizowana o rynkową cenę mieszkania szacowaną na kwotę 466.000 zł. Pismo zostało doręczone w dniu 21 stycznia 2021 r.

Dowód: pismo (k. 45), potwierdzenie odbioru (k. 47)

W skład masy spadkowej po Z. O. wchodzi lokal mieszkalny położony w W., dzielnica M., przy ul. (...), o pow. 36,08 m ², dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) będący przedmiotem darowizny na rzecz spadkobierczyni testamentowej – którego wartość rynkowa według stanu na dzień 2 lutego 2009 r. oraz cen aktualnych na dzień 18 września 2023 r., z uwzględnieniem obciążenia służebnością osobistą, wynosi 265.318 zł.

Dowód: opinia biegłego (k. 214-243), księga wieczysta (k. 65-70)

Z. O. nabyła uprzednio opisany lokal mieszkalny od Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W.. Środki pieniężne przeznaczone na jego zakup pochodziły z darowizny pochodziły w części z darowizny otrzymanej od dziadków ojczystych B. S..

Dowody: zeznania świadek S. B. – protokół (k. 196v.); zeznania świadek K. B. – protokół (k. 197)

Z. O. od 2011 r. (tj. od momentu pogorszenia się stanu zdrowia, po tym jak po zasłabnięciu trafiła do szpitala) aż do śmierci zamieszkiwała w mieszkaniu córki K. B. w P.. K. B. stale opiekowała się nią (przy pomocy także wynajętej opiekunki), pomagała przy codziennych czynnościach z uwagi na zaawansowany wiek i znaczne dolegliwości zdrowotne (niepełnosprawność, choroba Alzheimera, zapalenie tkanek, niedokrwistość, nadciśnienie tętnicze, jaskra). B. S. wspomagała matkę w opiece, w tym finansowo, np. płacąc wynagrodzenie dla opiekunki. Z. O. otrzymywała rentę w wysokości ok. 1.600 zł, która była pożytkowana na kupno żywności, leków, pieluch. Przez krótki okres (ok. 1,5 miesiąca) przebywała również w ośrodku opieki społecznej, z uwagi na konieczność intensywnej opieki.

Z. T. okresowo wspomagał matkę Z. O. w czasie, gdy zamieszkiwała ona w W. – odwiedzał ją, robił zakupy, pomagał przy płaceniu rachunków i składania zeznań podatkowych. Utrzymywał relacje rodzinne także z siostrą i jej rodziną. Po przeprowadzce Z. O. do mieszkania K. B. w P. nie partycypował już w kosztach opieki i utrzymania matki (m.in. z uwagi na konieczność opiekowania się swoją żoną, która również choruje na chorobę Alzheimera), choć odwiedzał ją po wcześniejszym umówieniu. Po śmierci Z. O. partycypował w organizacji i pokryciu kosztów pogrzebu.

Dowody: faktury VAT za opiekę paliatywną (k. 102-103); dokumentacja medyczna (k. 107-110, k. 112-113); zeznania świadek K. B. – protokół (k. 196v.-197); zeznania świadek A. P. (1) – protokół (k. 268-269); zeznania powoda Z. T. – protokół (k. 269-271); zeznania pozwanej B. S. – protokół (k. 271-272); faktury (k. 164-165; k. 168); umowa zlecenie (k. 166-167), umowa przekazu (k. 169); zaświadczenie o przyjęciu pogrzebu (k. 170); decyzja o przyznaniu zasiłku pogrzebowego (k. 171); zeznanie podatkowe (k. 172-173), pokwitowanie zaliczki (k. 174), oferta restauracji (k. 175); korespondencja z firmą telekomunikacyjną (k. 177-179); fotografie (k. 180)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie złożonych do akt sprawy i przywołanych powyżej dokumentów, jak również akt dołączonej sprawy I Ns 1205/19 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Pruszkowie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłej Z. O.. Dowody z dokumentów Sąd uznał za całkowicie wiarygodne. Żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności bądź prawdziwości treści w nich zawartych. Dokumenty te tworzyły spójny obraz stanu faktycznego i posłużyły do dokonania powyższych ustaleń. Sąd dopuścił także dowód z zeznań świadek A. P. (1) (znajomej K. B.). Dotyczyły one przede wszystkim tego, że K. B. wraz z córką (pozwaną) stale opiekowały się Z. O., kiedy zamieszkiwała ona w mieszkaniu K. B. w P.. Sąd wziął też pod uwagę zeznania świadek S. B., choć dotyczyły one kwestii nie mającej większego znaczenia w świetle końcowego rozstrzygnięcia, tj. odnośnie tego, skąd pochodziła część środków pieniężnych przeznaczonych na zakup lokalu mieszkalnego w W. przy ul. (...) przez Z. O.. Jednak fakt, iż dziadkowie B. S. wsparli finansowo Z. O. nie mógł stanowić dostatecznej podstawy do dalszych ustaleń w zakresie ew. nakładów pozwanej na nieruchomość.

Stan faktyczny był sporny między stronami w zakresie tego, na ile powód opiekował się matką w okresie ostatnich lat jej życia. Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, iż utrzymywał on kontakt ze zmarłą matką, odwiedzał ją (o czym zeznała także świadek K. B. i co przyznała sama pozwana, choć wskazując, że odbywało się to jedynie „na zaproszenie” – zeznania pozwanej, protokół k. 271), zaś na okoliczność sprawowania przez powoda opieki nad swoją żoną, która również choruje na chorobę Alzheimera, zwróciła uwagę również świadek K. B.. Sąd, dając co do zasady wiarę zeznaniom stron w tym zakresie, nie przychylił się jednak do twierdzeń pozwanej co do oceny zachowania powoda, jakoby nosiło ono znamiona wyjątkowych, rażących zaniedbań w zakresie wypełniania obowiązków rodzinnych, mających w ocenie pozwanej stanowić o sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, o czym Sąd wypowiedział się w dalszej części uzasadnienia. Sąd nie dał wiary też podnoszonym w toku postępowania twierdzeniom pozwanej w zakresie tego, jakoby wyłącznie ona ponosiła koszty pogrzebu – powód przedłożył do akt sprawy dokumenty w postaci faktur i umów zawieranych na jego nazwisko, zaś świadek K. B. nie zaprzeczyła, że powód partycypował w organizacji pogrzebu i opłaceniu jego kosztów.

Z uwagi na konieczność ustalenia wiadomości specjalnych, Sąd oparł się również na opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczność wyliczenia wartości prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w W. przy ul. ul. (...), która została ustalona – według stanu na dzień 2 lutego 2009 r. (tj. dnia dokonania darowizny) oraz aktualnych na dzień 18 września 2023 r. (tj. na dzień wykonania opinii), z uwzględnieniem obciążenia służebnością osobistą – na kwotę 265.318 zł (opinia biegłego – kk. 783-801). Sąd nie widział podstaw do tego, by zakwestionować prawidłowość dokonanych przez biegłą K. Ż. ustaleń, potwierdzonych przez nią w ramach ustnej opinii uzupełniającej na rozprawie w dniu 18 czerwca 2024 r. (protokół – k. 214-243).

Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego nie wziął pod uwagę pozostałych, niewymienionych dowodów z dokumentów, uznając je za nieprzydatne w świetle końcowego rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Ochrona praw najbliższej rodziny zmarłego należy do podstawowych założeń prawa spadkowego. Znajduje ona wyraz w wielu instytucjach uregulowanych
w księdze czwartej kodeksu cywilnego, w tym też i w instytucji zachowku (art. 991-1011 k.c.), zapewniającej osobom wskazanym w ustawie określoną korzyść ze spadku nawet wbrew woli zmarłego.

Zgodnie z art. 991 §1 i 2 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę (art. 993 §1 k.c.).

W niniejszej sprawie jedynym spadkobiercą testamentowym po zmarłej Z. O. była jej wnuczka B. S. (pozwana). Legitymacja bierna pozwanej nie budziła zatem wątpliwości. Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa, podnosząc, że w jej ocenie dochodzenie roszczenia o zachowek – z uwagi na zachowanie powoda – stanowi nadużycie prawa podmiotowego.

Jak zostało już wskazane wyżej, w ocenie Sądu ustalone w toku postępowania okoliczności nie świadczą o tym, by dochodzenie w ramach przedmiotowego pozwu roszczenia o zachowek stanowiło przejaw czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, tj. naruszenia art. 5 k.c. Zważywszy, że istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw muszą mieć charakter wyjątkowy. Odmowa udzielenia ochrony prawnej na podstawie art. 5 k.c., musi być zatem uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości. Także zgodnie z utrwalonym w literaturze i orzecznictwie poglądem, w pewnych szczególnych i wyjątkowych sytuacjach dopuszczalna jest odmowa uwzględnienia żądania z tytułu zachowku (w całości lub części) na podstawie art. 5 k.c., przy czym panuje przy tym zgodność, że przepis ten powinien być stosowany niezwykle ostrożnie (zob. J. Ciszewski, J. Knabe [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX/el. 2024, art. 991). Jak zauważył bowiem Sąd Apelacyjny w Warszawie, już samo pozbawienie uprawnionego do zachowku korzyści ze spadku w drodze dziedziczenia jest dla niego okolicznością krzywdzącą i dolegliwą, a tego nie powinno jeszcze pogłębiać ograniczenie możliwości realizacji roszczeń z tytułu zachowku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2014 r., I ACa 1204/13, LEX nr 1444907).

Wskazuje się też, że przyczynami mogącymi prowadzić do pozbawienia uprawnionego do zachowku jego prawa na podstawie art. 5 k.c. może być ujawnienie się takich okoliczności, które mogłyby skutkować jego wydziedziczeniem, przy czym przyjmuje się, że ewentualny konflikt pomiędzy uprawnionym do zachowku a spadkobiercą zasadniczo do tego rodzaju okoliczności nie należy (A. P., Pozbawienie spadkobiercy zachowku lub obniżenie jego wysokości na podstawie art. 5 k.c., LEX/el. 2022). Nadto podstawą do oddalenia powództwa o zachowek z uwagi na zasady współżycia społecznego mogą być okoliczności stanowiące np. powtarzalne, intencjonalne zachowania powoda podejmowane w celu wyrządzenia krzywdy spadkodawcy (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 sierpnia 2016 r., VI ACa 868/15, LEX nr 2137047) czy wieloletnie złe, zawinione przez powoda relacje ze spadkodawcą (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 stycznia 2016 r., I ACa 848/14, LEX nr 2000398).

W rozpoznawanej sprawie takich szczególnych, rażących okoliczności nie sposób się jednak dopatrzeć. Sam fakt, iż to matka pozwanej, a także sama pozwana, a nie powód, wzięły na siebie ciężar opieki nad spadkodawczynią w ostatnich latach jej życia, nie może jeszcze świadczyć o sprzeczności powództwa o zachowek z art. 5 k.c. W okolicznościach niniejszej sprawy z pewnością nie można mówić o żadnym intensywnym, intencjonalnym i zawinionym zachowaniu powoda wobec matki Z. O. – powód bowiem mimo wszystko wspomagał matkę w okresie, gdy zamieszkiwała ona w W. (odwiedzał ją, robił zakupy, pomagał przy płaceniu rachunków i składaniu zeznań podatkowych), zaś po jej przeprowadzce do P., odwiedzał ją po wcześniejszym umówieniu. Biorąc pod uwagę stan matki i to że siostra sprawowała nad nią opiekę w swoim mieszkaniu fakt wcześniejszego umawiania wizyt jest w pełni zrozumiały. Nie można też mówić o żadnym konflikcie z matką – należy bowiem mieć na uwadze, że Z. O. chorowała na chorobę Alzheimera, co naturalnie wiąże się z utrudnionym kontaktem osobistym, trudnościami w komunikowaniu się z tak chorą osobą. Nadto z uwagi na konieczność opiekowania się żoną powoda oraz odległość (powód zamieszkuje w W.) zrozumiałym jest, że kontakty te – w okresie zamieszkiwania Z. O. w P. – nie mogły być częste, zaś okoliczność niesprawowania opieki w najtrudniejszym dla matki okresie znalazła odzwierciedlenie w treści testamentu co bezpośrednio przekłada się na sytuację majątkowa powoda.

Mając na uwadze powyższe, powodowi, jako synowi zmarłej Z. O., w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie przysługuje zachowek.

Jedynym składnikiem majątku wchodzącego w skład substratu zachowku jest lokal mieszkalny położony w W. przy ul. (...). Jego wartość rynkowa według stanu na moment dokonania darowizny, z uwzględnieniem obciążenia służebnością osobistą, wynosi 265.318 zł. W tym miejscu należy wskazać, że niezasadna była argumentacja powoda odnosząca się do tego, iż służebność osobista mieszkania faktycznie nie była wykonywana od 2012 r. (z uwagi na przeprowadzkę do mieszkania K. B. w P.). Zgodnie bowiem z art. 995 §1 k.c. wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku. Tym samym nie można uznać, że wartość służebności osobistej nie powinna być brana pod uwagę przy ustalaniu wartości nieruchomości (a w konsekwencji zachowku) – przeciwnie, służebność osobista stanowiła obciążenie nieruchomości w momencie dokonania darowizny, a brak jej wykonywania po upływie 3 lat od dokonania darowizny nie ma znaczenia dla ustalenia jej wartości przy ustalaniu zachowku, a zatem należało przyjąć wartość tego składnika majątkowego z uwzględnieniem opisanego obciążenia. Nie sposób też przyjąć, że obciążenie to miało charakter pozorny, spadkodawczyni nie zakładała dokonując darowizny, iż jej stan wymusi jej przeprowadzkę i nie korzystanie ze służebności. Z kolei pozwana nie udowodniła w żaden sposób istnienia oraz wysokości nakładów na nieruchomość, które mogłyby być uwzględnione przy ustalaniu jej wartości – nie wykazała bowiem, by miał być kiedykolwiek wykonywany generalny remont lokalu, nie wykazała też, w jakiej kwocie owe nakłady z tytułu prac remontowych miały być poniesione, zaś fakt pochodzenia środków pieniężnych, z których Z. O. nabyła własność przedmiotowego lokalu, w ramach dobrowolnej pomocy rodzinnej od dziadków ojczystych pozwanej, pozostaje w tej kwestii bez znaczenia (zob. wyrok SA w Warszawie z 11.10.2012 r., VI ACa 611/12, LEX nr 1238411; także wyrok SN z 10.02.1998 r., II CKN 601/97, LEX nr 137789). Podkreślić wypadnie, iż lokal został nabyty z uwagi na uprawnienie spadkodawczyni do wysokiej bonifikaty, miało ono charakter osobisty i nie sposób uznać, że partycypacja w części 10% opłaty za mieszkanie miała charakter decydujący dla nabycia tego składnika majątkowego. Brak było również podstaw do obniżenia substratu zachowku o koszty pogrzebu, skoro strony umówiły się w zakresie poniesienia tych kosztów i powód również w nich partycypował.

Mając na uwadze powyższe, biorąc pod uwagę wartość majątku wymienioną wyżej (265.318 zł), fakt, iż w wypadku dziedziczenia ustawowego powód dziedziczyłby, jako jedno z dwóch dzieci spadkodawczyni (w myśl art. 931 §1 k.c.), w wymiarze 1/2 oraz przyjmując udział wartości spadku przysługujący powodowi w wymiarze 1/2 (art. 991 §1 k.c.) wysokość zachowku wyliczono w następujący sposób:

265.318 x 1/2 x 1/2 = 66.329,50

Tym samym należny stronie powodowej zachowek wynosi 66.329,50 zł. Mając na uwadze powyższe, powództwo podlegało uwzględnieniu w wyżej wskazanym zakresie. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481§1 k.c. w zw. z art. 455 k.c., jako datę początkową, od której należy liczyć odsetki, uznając dzień 29 stycznia 2021 r., a zatem pierwszy dzień po upływie terminu na spełnienie roszczenia zakreślonego pismem z dnia 18 stycznia 2021 r. (k. 45), doręczonym w dniu 28 stycznia 2021 r. (k. 47).

W konsekwencji należało orzec jak w punkcie I sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie, ponad zasądzoną kwotę roszczenia głównego, powództwo podlegało zatem oddaleniu jako nieudowodnione. Również w zakresie roszczenia odsetkowego strona powodowa nie przedłożyła żadnego dowodu wykazującego wymagalność roszczenia na dzień 10 listopada 2020 r., skoro powód wykazał że doręczył pismo z żądanie zapłaty zachowku od pozwanej dopiero pismem doręczonym 21 stycznia 2021 r. (k. 47), a zatem żądanie zasądzenia odsetek już od dnia 11 listopada 2020 r. należało uznać za nieudowodnione i przedwczesne. Mając niniejsze na uwadze, należało orzec jak w punkcie II sentencji wyroku.

O kosztach procesu (punkt III sentencji wyroku) Sąd orzekł zgodnie z art. 98 §1 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c., orzekając o stosunkowym rozdzieleniu kosztów zgodnie z wynikiem sprawy i pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 §1 k.p.c.