Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Kocielnik

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko W. K.

o zapłatę ewentualnie o zapłatę

I.  umarza postępowanie w zakresie żądania głównego zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 439.424,62 złotych (czterysta trzydzieści dziewięć tysięcy czterysta dwadzieścia cztery złote 62/100) od dnia 1 marca 2018 roku do dnia zapłaty oraz w zakresie żądania ewentualnego w całości,

II.  zasądza od W. K. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 439.424,62 złotych (czterysta trzydzieści dziewięć tysięcy czterysta dwadzieścia cztery złote 62/100),

III.  nadaje wyrokowi w pkt II rygor natychmiastowej wykonalności,

IV.  zasądza od pozwanego W. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 2.454,43 złote (dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt cztery złote 43/100) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie,

V.  zasądza od powoda (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 2.454,44 złotych (dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt cztery złote 44/100) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie,

VI.  pozostałe koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 1248/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 maja 2025 r.

Pozwem z dnia 1 marca 2018 r. (data stempla pocztowego) skierowanym przeciwko W. K., (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o:

I.  orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwany zobowiązany jest zapłacić na rzecz powoda kwotę 439 424,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty i kosztami postępowania, w tym kosztami sądowymi, kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych, opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł – w ciągu dwóch tygodni od doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty albo wnieść w tym terminie zarzuty od nakazu zapłaty;

II.  w przypadku stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, powód wniósł o:

1.  rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym na podstawie art. 498 § 1 k.p.c. w zw. z art. 486 § 1 k.p.c. i art. 497 ¹ § 2 k.p.c.;

2.  wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z ww. żądaniem;

III.  w przypadku prawidłowego wniesienia przez pozwanego zarzutów albo sprzeciwu od nakazu zapłaty albo przekazania sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym, powód wniósł o:

1.  orzeczenie wyrokiem zgodnie z ww. żądaniem;

2.  zasądzenie zwrotu dalszych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowy Bank wskazał, iż zawarł z pozwanym w dniu 19 października 2006 r. Umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych MultiPlan" waloryzowany kursem CHF. Podał także, że w związku z faktem, iż pozwany nie wykonywał zobowiązania zgodnie z jego treścią, tj. zaprzestał spełniania świadczenia poprzez spłatę zobowiązania i tym samym naruszył warunki zawartej Umowy kredytowej, przeprowadził w stosunku do pozwanego działania windykacyjne mające na celu spłatę zadłużenia i zapobieżenie wypowiedzenia Umowy. Dodał, iż utrzymująca się bierność pozwanego w spłacie zobowiązania wynikającego z Umowy spowodowała, iż pismem z dnia 27 kwietnia 2017 r. Bank wypowiedział przedmiotową Umowę, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, w konsekwencji czego zobowiązanie po upływie okresu wypowiedzenia stało się w całości natychmiast wymagalne. Powód podkreślił, iż celem ugodowego zakończenia przedmiotowej sprawy skierował do pozwanego pismo datowane na dzień 21 lipca 2017 r. zatytułowane „Przedsądowe wezwanie do zapłaty", w którym wezwał pozwanego do spłaty wymagalnych należności wynikających z przedmiotowej Umowy. Ostatecznie zaznaczył, że wobec utrzymującego się braku zapłaty, w dniu 01 marca 2018 r. Bank wystawił Wyciąg z ksiąg bankowych (...) S.A. nr (...), potwierdzający fakt istnienia, wymagalności i wysokości zobowiązania wynikającego z przedmiotowej Umowy. Wskazał przy tym, że wysokość wierzytelności zawarta w tymże Wyciągu z ksiąg bankowych uwzględnia wszystkie dotychczasowe wpłaty dokonane przez pozwanego do chwili wniesienia powództwa, a zadłużenie na dzień 01 marca 2018 r. wynosi 119 454,31 CHF, co stanowi równowartość kwoty 439.424,62 zł obliczonej według kursu sprzedaży (...) (Tabela kursów (...) S.A. Nr (...) z dnia 01 marca 2018 r., 1 CHF = 3,6786) (pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym – k. 3-4v).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym w dniu 12 marca 2018 r. żądanie pozwu zostało uwzględnione w całości wraz ze zwrotem kosztów procesu w wysokości 12 710,00 zł (nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 12 marca 2018 r., sygn. akt I Nc 81/18 – k. 52).

W dniu 27 kwietnia 2018 r. (data stempla pocztowego) pozwany złożył zarzuty od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości oraz wnosząc o:

1.  uchylenie zaskarżonego nakazu w całości i oddalenie powództwa w całości;

2.  zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych;

3.  wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty do czasu prawomocnego zakończenia postępowania;

4.  zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych w całości.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował w całości roszczenie pozwu uznając je za niezasadne i nieudowodnione. Podniósł jednocześnie zarzuty nieważności spornej Umowy, braku wykazania wysokości dochodzonego roszczenia oraz braku wymagalność roszczenia (zarzuty od nakazu zapłaty – k. 61-95).

Postanowieniem z dnia 14 września 2018 r. oddalony został wniosek pozwanego o wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty, a postanowieniem z dnia 3 października 2018 r. wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych w całości (postanowienie z dnia 14 września 2018 r., sygn. akt I Nc 81/18 – k. 112-112v; postanowienie Referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Warszawie z dnia 3 października 2018 r., sygn. akt I Nc 81/18 – k. 116-116v).

W piśmie z dnia 25 października 2018 r. (data stempla pocztowego) powodowy Bank wniósł o utrzymanie wydanego w sprawie niniejszej nakazu zapłaty w całości (odpowiedź na zarzuty od nakazu zapłaty – k. 120-156v).

Zarządzeniem z dnia 9 listopada 2018 r. nakazano sprawę zakreślić w repertorium Nc i wpisać do repertorium C. Od tego czasu postępowanie toczyło się w trybie zwykłym (zarządzenie z dnia 9 listopada 2018 r. – k. 304).

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2023 r. – przed jej zamknięciem – Sąd uchylił nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 12 marca 2018 r. na podstawie ustawy z dnia 4 lipca 2018 r. zmieniającej k.p.c. (protokół z rozprawy z dnia 4 kwietnia 2023 r. – k. 486-487).

W dniu 28 kwietnia 2023 r. Sąd postanowił rozprawę zamkniętą otworzyć na nowo (protokół publikacji orzeczenia z dnia 28 kwietnia 2023 r. – k. 493).

W dalszym toku postępowania, po modyfikacji powództwa dokonanej wpierw pismem z dnia 5 maja 2023 r. (data stempla pocztowego), a kolejno pismem z dnia 7 lutego 2025 r. (data stempla pocztowego), strona powodowa wniosła o:

I.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 439 424,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia roszczenia głównego i stwierdzenia nieważności spornej Umowy, wniosła o:

II.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 540 167,53 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty, na którą to kwotę składają się:

a.  kwota 395 000,00 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci zwrotu udostępnionego i wykorzystanego stronie pozwanej kapitału kredytu na mocy spornej Umowy;

b.  kwota 145 167,53 zł tytułem zwrotu równowartości świadczenia powodowego Banku polegającego na korzystaniu przez stronę pozwaną z kapitału udostępnionego przez Bank na mocy spornej Umowy od dnia 24 października 2006 r. do dnia 5 maja 2023 r., o którą to wartość strona pozwana jest wzbogacona kosztem powoda, a powód zubożony z korzyścią dla strony pozwanej wyliczonej na podstawie średniego oprocentowania publikowanego przez NBP dla kredytów i innych należności w PLN dla gospodarstw domowych na nieruchomości mieszkaniowe, dla okresu kredytowania powyżej 5 lat.

Wniosła także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pismo procesowe powoda zawierające wykonanie zobowiązania Sądu – k. 495-508; uwagi do opinii biegłego wraz z modyfikacją powództwa – k. 698-698v).

Dodatkowo, w piśmie z dnia 23 lipca 2024 r. (data stempla pocztowego) powód cofnął, ze zrzeczeniem się roszczenia, żądanie ewentualne zgłoszone w modyfikacji powództwa z dnia 5 maja 2023 r. – o zasądzenie kwoty 145 167,53 zł tytułem korzystania przez pozwanego z kapitału udostępnionego kredytu.

Pozwany nie oponował cofnięciu pozwu w ww. zakresie zgłaszając jednocześnie żądania zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych obejmujących częściowe cofnięcie pozwu (uwagi do opinii biegłego wraz z modyfikacją powództwa – k. 631-631v; pismo procesowe pozwanego – k. 636).

W trakcie procesu strona powodowa podejmowała próby polubownego rozwiązania sporu, które jednak nie przynosiły zamierzonego rezultatu. Ostatecznie, na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2025 r., powodowy Bank oświadczył, iż strony zawarły ugodę pozasądową oraz wniósł o zasądzenie kwoty głównej 439 424,62 zł cofając powództwo w zakresie odsetek od ww. kwoty i wnosząc o wzajemne zniesienie kosztów. Strona pozwana natomiast uznała należność główną również wnosząc o wzajemne zniesienie kosztów postępowania (pismo powoda w przedmiocie propozycji ugodowej – k. 476-476v; pismo pełnomocnika pozwanego z ustosunkowaniem się do propozycji ugodowej – k. 479; pismo powoda w przedmiocie propozycji ugodowej – k. 618-618v; pismo procesowe pozwanego – k. 629; protokół z rozprawy z dnia 24 kwietnia 2025 r. – k. 713-714).

Dodatkowo, w piśmie z dnia 5 maja 2025 r. (data stempla pocztowego) powody Bank doprecyzował, iż cofa w całości – ze zrzeczeniem się roszczenia – żądanie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie roszczenia głównego zgłoszonego w pozwie, tj. od żądania zapłaty kwoty 439 424,62 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia zapłaty, a także dodał, iż cofa w całości – ze zrzeczeniem się roszczenia – żądanie ewentualne zgłoszone w modyfikacji powództwa z dnia 5 maja 2023 r. o zasądzenie kwoty 385 000,00 zł oraz rozszerzone o zapłatę kwoty 10 000,00 zł zgłoszone w modyfikacji z dnia 7 lutego 2025 r. Wskazał także – co też pozwany potwierdził w piśmie z dnia 30 kwietnia 2025 r. (data stempla pocztowego) – iż strony umówiły się na wzajemne zniesienie kosztów postępowania, zaś w zakresie pozostałych kosztów procesu, tj. nieopłaconego wynagrodzenia opiniujących w sprawie biegłych poniesionych tymczasowo ze Skarbu Państwa umówiły się, że koszty te zostaną poniesione przez obie strony po połowie, z tym zastrzeżeniem, że pozwany poniesie te koszty do kwoty 2 450,00 zł (pismo pozwanego – k. 718; pismo procesowe powoda zawierające wykonanie zobowiązania Sądu – k. 728-728v).

Do czasu zamknięcia rozprawy w dniu 6 maja 2025 r. tak sformułowane stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie, przy czym ostatecznie strony zgodnie wniosły o zasądzenie ww. pozostałych kosztów procesu w częściach równych (protokół z rozprawy z dnia 6 maja 2025 r. – k. 725-726).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. K., został zachęcony przez przedstawiciela (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (poprzednika prawnego powoda), do którego kontakt dostał od poznanego wcześniej dewelopera, do skorzystania z oferty kredytu waloryzowanego walutą CHF, która pozwolić mu miała nabyć lokal mieszkalny. Pozwany ówcześnie był właścicielem mieszkania we W. i K.. Kolejny lokal chciał nabyć z myślą późniejszego zamieszkania w nim z rodzicami. Pozwany nie wypełniał samodzielnie wniosku kredytowego, jak również nie przeczytał Umowy przed jej podpisaniem. Nie chciał także zmieniać lub negocjować jakichkolwiek jej warunków. Miał przy tym świadomość możliwości późniejszego wzrostu kursu waluty CHF.

(dowód: zeznania pozwanego W. K. złożone na rozprawie w dniu 14 września 2021 r. – k. 372-373v)

W rezultacie powyższego, w dniu 12 września 2006 r., W. K. złożył wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego (...) walutowy na zakup lokalu mieszkalnego z rynku pierwotnego, wnosząc o przyznanie kwoty 395 000,00 zł, w walucie CHF, na okres 18 lat. W dacie złożenia wniosku pozwany prowadził działalność gospodarczą z zakresu handlu i usług osiągając miesięczny dochód netto w wysokości 23 758,00 zł. Pozwany posiadał liczne aktywa, ale również wiele zobowiązań finansowych. Zobowiązał się – w przypadku uzyskania pozytywnej decyzji kredytowej – do zamknięcia rachunków kart kredytowych w (...) Banku w kwocie 3 900,00 zł (...) Banku S.A. w kwocie 6 200,00 zł oraz do całkowitej spłaty kredytu samochodowego.

(dowód: wniosek o udzielenie kredytu hipotecznego (...) walutowy nr (...) – k. 171-175)

W dniu 13 października 2006 r. powodowy Bank wydał pozytywną decyzję kredytową wobec wniosku W. K..

(dowód: decyzja kredytowa nr (...) – k. 184-186)

W dniu 19 października 2006 r. W. K. zawarł z (...) Bankiem Spółką Akcyjną z siedzibą w W., Oddziałem Bankowości Detalicznej w Ł. (poprzednikiem prawnym pozwanego Banku) umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF (dalej: Umowa). Na mocy ww. umowy Bank udzielił kredytu w wysokości 395 000,00 zł na finansowanie przedpłat na poczet budowy i nabycia od dewelopera na rynku pierwotnym lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w R., gminie N. w budynku (...) wraz z udziałem w garażu wielostanowiskowym – miejsce postojowe nr(...) oraz refinansowanie wniesionego wkład własnego kredytobiorcy (§ 1 ust. 1A i 2 Umowy).

Walutę waloryzacji określono na CHF, z okresem kredytowania wynoszącym 216 miesięcy (§ 1 ust. 3 i 4 Umowy).

Zgodnie z § 1 ust. 7A Umowy, prowizja tytułem ubezpieczenia kredytu (...) S.A. i (...) S.A. została ustalona na 0,20% kwoty kredytu, tj. 790,00 zł.

Całkowity koszt inwestycji oszacowano na 395 000,00 zł. Kwota wniesionych środków własnych wynosiła 39 500,00 zł, co stanowiło 10,00% całkowitego kosztu Inwestycji (§ 1 ust. 12 i 13 Umowy).

Oprocentowanie kredytu na dzień wydania Decyzji kredytowej miało wynosić 3,00%. W okresie ubezpieczenia kredytu w (...) S.A. i (...) S.A. jego oprocentowanie miało ulec podwyższeniu o 1,00 p.p. i wynosić 4,00%, a po zakończeniu okresu ubezpieczenia obniżenie oprocentowania kredytu o 1,00 p.p. nastąpić miało od daty spłaty najbliższej raty (§ 1 ust. 8 Umowy).

Jako prawne zabezpieczenia kredytu ustalono: hipotekę łączną kaucyjną do kwoty 592 500,00 zł, przelew na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości obciążonej hipoteką, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego oraz prawne zabezpieczenie kredytu na okres przejściowy do czasu przedłożenia w (...) odpisu księgi wieczystej nieruchomości (§ 3 ust. 1-3 i 5 Umowy).

W § 3 ust. 3 zdanie 1 Umowy ustalono również, że kredytobiorca upoważnia Bank do pobrania środków tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego w (...) S.A. w wysokości 3,50% różnicy pomiędzy wymaganym wkładem własnym kredytobiorcy, a wkładem wniesionym faktycznie przez kredytobiorcę, tj. 2 765,00 zł.

W § 5 ust. 1 Umowy ustalono, że:

1.  kwota 355 500,00 zł zostanie wypłacona na rachunek nr (...) prowadzony przez (...) Oddział Korporacyjny w W. na rzecz Inwestora Zastępczego;

2.  kwota 39 500,00 zł zostanie wypłacona zgodnie z dyspozycją kredytobiorcy celem refinansowania poniesionych nakładów.

Kredyt został oprocentowany według zmiennej stopy procentowej ustalonej w wysokości określonej w § 1 ust. 8 (§ 10 ust. 1 Umowy). Ustalenia w zakresie zmiany wysokości oprocentowania zostały opisane w § 10 ust. 2-6 Umowy.

Zgodnie z § 11 ust. 2 Umowy Harmonogram spłat kredytu stanowił załącznik nr 1 i integralną część Umowy i miał być doręczony kredytobiorcy listem poleconym w terminie 14 dni od daty uruchomienia kredytu. Harmonogram spłat sporządzony był w CHF. Raty kapitałowo-odsetkowe spłacane miały być w złotych po uprzednim ich przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (...) Banku S.A., obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50 (§ 11 ust. 4 Umowy).

Stosownie do § 13 ust. 5 Umowy, wcześniejsza spłata całości kredytu lub raty kapitałowo-odsetkowej a także spłata przekraczająca wysokość raty miała powodować, że kwota spłaty będzie przeliczana po kursie sprzedaży CHF z tabeli kursowej (...) Banku S.A., obowiązującym na dzień i godzinę spłaty.

Na mocy § 26 ust. 1 Umowy, integralną część Umowy stanowił „Regulamin udzielania kredytu hipotecznego hipotecznych dla osób fizycznych – (...), a kredytobiorca oświadczył, że przed zawarciem Umowy zapoznał się z niniejszym dokumentem i uznaje jego wiążący charakter.

W § 30 ust. 1 i 2 Umowy kredytobiorca oświadczył, że został dokładnie zapoznany z warunkami udzielenia kredytu złotowego waloryzowanego kursem waluty obcej, w tym w zakresie zasad dotyczących spłaty kredytu i w pełni je akceptuje. Dodatkowo oświadczył, że jest świadomy, że z kredytem waloryzowanym związane jest ryzyko kursowe, a jego konsekwencje wynikające z niekorzystnych wahań kursu złotego wobec walut obcych mogą mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu. Oświadczył również, że został dokładnie zapoznany z kryteriami zmiany stóp procentowych kredytów obowiązującymi w (...) oraz zasadami modyfikacji oprocentowania kredytu i w pełni je akceptuje.

(dowód: umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF z dnia 19 października 2006 r. – k. 11-15, 187-195)

W tym samym dniu pozwany złożył wniosek o wypłatę kredytu.

(dowód: wniosek o wypłatę kredytu z dnia 19 października 2006 r. – k. 196-197)

Kredyt w łącznej wysokości 395 000,00 zł został uruchomiony 5 dni później, tj. w dniu 24 października 2006 r.

(dowód: historia spłat – k. 159-163v)

Aneksem nr 1 do Umowy, zawartym w dniu 11 września 2008 r., strony m.in. uszczegółowiły dane dot. kredytowej nieruchomości.

(dowód: aneks nr 1 do Umowy zawarty w dniu 11 września 2008 r. – k. 209)

Pozwany rozpoczął spłatę kredytu w dniu 1 grudnia 2006 r. i początkowo dokonywał spłat systematycznie. Następnie jednak, z uwagi na zaległości w spłacie rat, w dniu 27 kwietnia 2017 r. Bank wypowiedział mu umowę równocześnie wzywając go do spłaty całego zobowiązania, które na dzień sporządzenia pisma wynosiło 118 041,56 CHF, w tym kwota 108 383,60 CHF tytułem spłaty kapitału oraz kwota 9 657,96 CHF tytułem spłaty odsetek.

Wypowiedzenie to zostało wysłane na trzy różne adresy: na ul. (...), (...)-(...) R., z którego przesyłka została zwrócona do nadawcy; na ul. (...), (...)-(...) W., które odebrał w dniu 31 maja 2017 r. oraz na ul. (...), (...)-(...) W., z którego także przesyłka została zwrócona do nadawcy.

(dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 27 kwietnia 2017 r. – 16, 19, 23; kserokopia listu poleconego wysłanego za potwierdzeniem odbioru – k. 17-18; śledzenie przesyłek – tracking – k. 20-20v; potwierdzenie odbioru – k. 21-22; śledzenie przesyłek – tracking – k. 24-25; kserokopia listu poleconego wysłanego za potwierdzeniem odbioru – k. 26-27)

W dniu 21 lipca 2017 r. zostało skierowane do pozwanego przedsądowe wezwanie do zapłaty nieuregulowanych kwot. Pozwany wezwany został do zapłaty, w ciągu 7 dni od dnia doręczenia wezwania, kwoty 118 953,99 CHF, na którą to kwotę składały się kwoty:

- 108 383,60 CHF tytułem należności kapitałowej;

- 10 570,39 CHF tytułem odsetek i prowizji.

Wezwanie to zostało wysłane na ul. (...), (...)-(...) W. i odebrane w dniu 10 sierpnia 2017 r.

(dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 21 lipca 2017 r. – k. 30; potwierdzenie odbioru – k. 31-31v)

W dniu 1 marca 2018 r. wystawiony został wyciąg z ksiąg bankowych (...) S.A. nr (...). Zgodnie z treścią wyciągu kwota zadłużenia pozwanego wobec powoda wynosiła 119 454,31 CHF, co stanowi równowartość 439 424,62 zł (przeliczenie nastąpiło po kursie 3,6786). Na kwotę zadłużenia składały się kwoty:

- 108 383,60 CHF tytułem kapitału;

- 7 210,33 CHF tytułem odsetek umownych za okres od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. w wysokości 2,85% w skali roku;

- 3 860,38 CHF tytułem odsetek umownych za okres od dnia 1 lipca 2017 r. do dnia 1 marca 2018 r. w wysokości 5,35% w skali roku.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych (...) S.A. (...) – k. 5)

Kredytowana nieruchomość nie była przeznaczona na wynajem. Ostatecznie została sprzedana w toku licytacji komorniczej.

(dowód: zeznania pozwanego W. K. złożone na rozprawie w dniu 14 września 2021 r. – k. 372-373v)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów. Sąd w całości dał wiarę dokumentom wymienionym w stanie faktycznym, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a Sąd nie miał podstaw do podważenia ich wiarygodności bądź zawartej w nich treści z urzędu.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się również częściowo na dowodzie z przesłuchania pozwanego W. K. w zakresie wskazanym w stanie faktycznym. Istotnym jest przy tym, że zebrane w sprawie dowody i ustalony stan faktyczny wskazują, że w chwili zawierania umowy kredytu pozwany został należycie poinformowany i posiadał pełną świadomość ryzyka walutowego oraz warunków oferowanego kredytu indeksowanego, a w konsekwencji w oparciu o otrzymane dane dokonał własnej analizy opłacalności produktów bankowych i zdecydował się na skorzystanie z kredytu waloryzowanego walutą CHF. Dowód ten jednak posłużył Sądowi przede wszystkim do ustalenia okoliczności towarzyszących zawieraniu spornej Umowy i nie mógł wywrzeć wpływu na wynik niniejszego postępowania wobec uznania przez pozwanego roszczenia głównego zawartego w pozwie i cofnięcia powództwa w pozostałym zakresie przez stronę powodową.

Z tych samych przyczyn Sąd nie oparł ustaleń faktycznych w sprawie ani na przeprowadzonym w drodze pomocy sądowej dowodzie z zeznań świadka M. D., ani na dowodzie z opinii i opinii uzupełniającej biegłego sądowego z dziedziny bankowości oraz ekonomii M. Z.. Niezależnie od powyższego przeprowadzone w sprawie dowody z opinii i opinii uzupełniających biegłego sądowego z zakresu bankowości H. D., nie mogłyby stanowić wiarygodnego źródła informacji wobec konsekwentnego zgłaszania zastrzeżeń przez obie strony postępowania w zakresie dokonanych przez biegłego wyliczeń i w konsekwencji dopuszczenia – na wniosek strony powodowej – dowodu z opinii innego biegłego sądowego.

Sąd pominął pozostałe dowody z dokumentów lub kopii dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, a nie wskazanych powyżej, jako niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo – wobec jego uznania przez pozwanego w zakresie należności głównej dochodzonej pozwem – podlegało uwzględnieniu w całości.

Pismem z dnia 23 lipca 2024 r. (data stempla pocztowego), a kolejno oświadczeniem złożonym na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2025 r. i doprecyzowanym pismem z dnia 5 maja 2025 r. (data stempla pocztowego) strona powodowa cofnęła powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia odpowiednio w zakresie żądania zapłaty kwoty 145 167,53 zł tytułem korzystania przez pozwanego z kapitału udostępnionego kredytu, zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie roszczenia głównego zgłoszonego w pozwie, tj. od żądania zapłaty kwoty 439 424,62 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia zapłaty, a także żądania ewentualnego zgłoszonego w modyfikacji powództwa z dnia 5 maja 2023 r. o zasądzenie kwoty 385 000,00 zł oraz rozszerzonego o zapłatę kwoty 10 000,00 zł zgłoszonego w modyfikacji z dnia 7 lutego 2025 r. (data stempla pocztowego).

Wobec powyższego w pierwszej kolejności należało zbadać zasadność i dopuszczalność cofnięcia powództwa w ww. zakresie.

Zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Stosownie do treści art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku, zaś zgodnie z § 4 przywołanego przepisu Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Oceniając częściowe cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia dokonane przez powoda z punktu widzenia przesłanek zawartych w art. 203 § 1 - 4 k.p.c. tut. Sąd nie dopatrzył się, aby czynność ta była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego lub by zmierzała do obejścia prawa – została ono dokonana przede wszystkim w rezultacie zawarcia ugody pozasądowej i odnosiła się do części roszczenia przekraczającego uznane przez pozwanego roszczenie główne zapłaty kwoty 439 424,62 zł. Wobec powyższego postępowanie podlegało umorzeniu w zakresie żądania głównego zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 439 424,62 zł od dnia 1 marca 2018 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie żądania ewentualnego w całości – o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

Wskutek częściowego cofnięcia powództwa strona powodowa ostatecznie domagała się zasądzenie od pozwanego kwoty 439 424,62 zł. W takim zakresie żądanie zostało w całości uznane przez W. K..

Zgodnie z treścią art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lutego 2010 r. IV CSK 439/09 wyjaśnił, że zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że jest ono sprzeczne z prawem, przez co rozumie się sprzeczność z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, albo zmierza do obejścia prawa lub jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli żadna z tych okoliczności nie zachodzi sąd jest obowiązany wydać wyrok zgodny z uznaniem powództwa, bez względu na to, czy uznanie znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy. Uznanie powództwa odnosi się bowiem zarówno do podstawy prawnej jak i faktycznej zgłoszonego żądania i stanowi akt dyspozycyjny podlegający kontroli sądu, tylko z punktu widzenia powyżej wymienionych przesłanek z art. 213 § 2 k.p.c. (por. SN z 28.10.1976 r., II CR 232/76, z 14.09.2003 r., III CRN 188/83, z 09.11.2011 r. II CSK 70/11, z 09.11.2011 r. II CSK 671/10, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Pod red. A. Z. i innych – do art. 213, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. pod red. M. M. – do art. 213 KPC). Innymi słowy poprzez uznanie powództwa pozwany uznaje nie tylko samo żądanie powoda, ale także przytoczone przez niego okoliczności faktyczne, a kryteria kontroli sądu w takiej sytuacji odnoszą się jedynie do skutków prawnego uznania, a nie do okoliczności faktycznych sprawy.

Mając na uwadze powyższe, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności Umowy kredytu z dnia 19 października 2006 r., jej skutecznego wypowiedzenia dokonanego pismem przesłanym na adres: ul. (...), (...)-(...) W. oraz wyciągu z ksiąg bankowych (...) S.A. (...) z dnia 1 marca 2018 r., których to okoliczności pozwany nie kwestionował, w ocenie składu orzekającego uznanie powództwa przez pozwanego nie było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego, ani nie zmierzało do obejścia prawa.

W sprawie niniejszej nie ulega wątpliwości, że W. K. w dniu 19 października 2006 r. zawarł z poprzednikiem prawnym powodowego Banku Umowę kredytu hipotecznego na kwotę 395 000,00 zł. Po jego uruchomieniu dokonywał systematycznych spłat, a następnie ich zaprzestał w konsekwencji czego Bank wypowiedział mu ww. Umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie skierowane pod adres ul. (...), (...)-(...) W. zostało pozwanemu skutecznie doręczone w dniu 31 maja 2017 r. Ostatecznie powód w dniu 1 marca 2018 r. wystawił wyciąg z ksiąg bankowych, z którego wynika wysokość wymagalnego zobowiązania, w tym należności głównej oraz odsetek umownych. Tym samym w sprawie niniejszej nie było wątpliwości co do podstawy faktycznej odpowiedzialności pozwanego.

Ponadto, uznane przez pozwanego powództwo znajdowało swoje uzasadnienie w treści art. 75 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646) zgodnie, z którym w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Zasadność roszczenia głównego pozwu nie budziła zaś wątpliwości skoro – zgodnie z tym co zostało już wcześniej wskazane – pozwany bezsprzecznie zaprzestał spłacania rat kapitałowo-odsetkowych w rezultacie czego Bank skutecznie wypowiedział mu Umowę, a następnie wystawił wyciąg bankowy potwierdzający wysokość wymagalnego zobowiązania pozwanego.

Zdaniem Sądu uznanie powództwa w zakresie należności głównej nie pozostawało także w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. W wyniku zawartej Umowy kredytu pozwany zdołał zrealizować cel zgłoszony wcześniej we wniosku kredytowym, a następnie osiągał wymierne korzyści z wyboru danego produktu bankowego – przede wszystkim w postaci niższego oprocentowania. Następnie natomiast zaprzestał spłacania rat kapitałowo-odsetkowych wobec pogorszenia się jego sytuacji finansowej.

Odnosząc się zaś do skonkretyzowanych zarzutów pozwanego dotyczących cywilno-prawnej sankcji nieważności bezwzględnej spornej Umowy stwierdzić należy, iż klauzula waloryzacyjna jest postanowieniem umownym, które Sąd analizował w oparciu o obowiązujące przepisy i w związku z powyższym zadawał sobie pytanie, czy tego typu postanowienie jest dopuszczalne w ramach szeroko pojętej swobody umów. Odpowiedź na tak postawione pytanie była, w ocenie Sądu, jednoznaczna, bowiem wobec braku jednoznacznej normy, która wykluczałaby taką formułę z polskiego porządku prawnego tego typu postanowienie umowne musi być uznane za dopuszczalne, tak zarówno między osobami fizycznymi, jak również między bankiem i klientem tegoż banku. Dopuszczalność zawarcia umowy kredytu indeksowanego była wielokrotnie przedmiotem rozważań ze strony sądów różnych szczebli, w tym także Sądu Najwyższego, który to Sąd m.in. w wyroku z dnia 22 stycznia 2016 w sprawie o sygn. akt I CSK 1049/14 stwierdził, iż umowa kredytu indeksowanego mieści się, oczywiście w ramach konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego i stanowi jej możliwy wariant (art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 69 prawa bankowego). Nie było zatem podstaw do twierdzenia, że w obrocie prawnym doszło do wykształcenia się jakiegoś odrębnego, oryginalnego typu umowy bankowej, powiązanej w sposób szczególny z kursem złotego do walut obcych w chwili wydania i zwrotu sumy kredytowej i tym samym – zakładającej szczególny sposób określania wysokości zadłużenia kredytobiorcy w stosunku kredytowym.

Kolejna kwestia dotyczyła tego, czy sformułowania dotyczące samej istoty kredytu waloryzowanego i postanowień związanych z klauzulą indeksacyjną znajdujące swoje odbicie w przedmiotowej umowie nie przeczą naturze stosunku zobowiązaniowego i czy nie są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Odpowiedź na to pytanie w ocenie Sądu jest jednoznaczna, bowiem jeżeli bank udziela kredytu długoterminowego (przykładowo na okres 20, 30 czy 40 lat), to tym samym jest obciążony szczególnym rodzajem ryzyka, z pewnością większym niż jego klient. Bank nie jest bowiem w stanie po tak długim okresie trwania takiego stosunku zobowiązaniowego domagać się przed sądem odmiennego ukształtowania stosunku który łączy go z klientem, z powołaniem się chociażby na utratę siły nabywczej waluty polskiej. Wynika to wprost z przepisu art. 358 ¹ § 4 k.c., zgodnie z którym z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Warto podkreślić, iż w analogicznej sytuacji klient banku znajduje się w dużo korzystniejszym położeniu, bowiem może, z powołaniem się na tzw. klauzulę rebus sic stantibus (art. 357 ¹ k.c.), domagać się odmiennego ukształtowania stosunku zobowiązaniowego. W związku z powyższym, jeżeli bank kalkuluje swoje ryzyko kontraktowe i udziela kredytu w złotych polskich, to tym samym udziela go na warunkach odmiennych, z realnym oprocentowaniem znacznie wyższym niż w przypadku, w którym udziela kredytu walutowego lub kredytu złotówkowego indeksowanego do waluty obcej. Czyni tak dlatego, że część tego ryzyka związanego z utratą wartości nabywczej złotych polskich pozbawia się i niejako obiektywizuje odnosząc to do waluty, która uzyskuje mniejsze wahania na rynku i tym samym jest walutą „pewniejszą”. Jedną z takich walut jest z pewnością frank szwajcarski. Udzielając kredytu w tej właśnie walucie i tym samym pozbawiając się części tego ryzyka, bank może zaproponować warunki odmienne niż przy kredytach złotówkowych, z niższym realnym oprocentowaniem i niższą marżą. Powstałe w ten sposób ryzyko walutowe nie ma charakteru jedynie jednostronnego, skutkującego wyłącznie ryzykiem straty po stronie kredytobiorcy. Nie do końca bowiem można wykluczyć scenariusz, zgodnie z którym na skutek różnych nieprzewidzianych działań wartość franka szwajcarskiego w stosunku do złotego mogłaby nawet radykalnie spaść. Deprecjacja franka szwajcarskiego mogłaby bowiem nastąpić na skutek zdarzeń, które nastąpiły na terenie Szwajcarii (bądź też na terenach bezpośrednio przyległych), bądź na skutek działań które nastąpiły w Polsce i skutkowały np. wzrostem wartości złotego w stosunku do całego koszyka walutowego (tzw. aprecjacja złotego).

Wobec braku ustawowych przeszkód za dopuszczalne należało uznać, w ocenie Sądu, konstruowanie umów kredytowych przez powodowy Bank w oparciu o rozwiązania mające w swojej treści klauzulę indeksacyjną.

Sąd nie dopatrzył się więc, ażeby sporna Umowa była bezwzględnie nieważna, tym bardziej, że – jak już zostało zauważone – jej postanowienia są zgodne z przepisami prawa bankowego oraz w sposób prosty i jasny regulują kwestie związane z uprawieniami Banku i obowiązkami kredytobiorcy.

Nie sposób zatem przyjąć, że uznanie powództwa pozostawało w rażącej sprzeczności z okolicznościami sprawy i mogłoby doprowadzić do pokrzywdzenia pozwanego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd stosownie do art. 213 § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku nadając orzeczeniu temu – na zasadzie art. 333 § 1 pkt. 2 k.p.c. – rygor natychmiastowej wykonalności (punkt III sentencji wyroku).

W punkcie IV oraz V sentencji wyroku Sąd – zgodnie z jednolitym stanowiskiem stron postępowania – zasądził od pozwanego i powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty po 2 454,43 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa na poczet wynagrodzenia biegłego na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 100 k.p.c. i dokonano ich wzajemnego zniesienia przyjmując ich takie było wspólne ustalenie stron postępowania uzgodnione w toku zawierania ugody pozasądowej.

SSO Ewa Ligoń-Krawczyk