Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSO Jacek Bajak
Protokolant:	stażysta Justyna Chojecka

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa W. M.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od W. M. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 5 400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 grudnia 2016 roku powód W. M. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 94 126 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Uzasadniając swe stanowisko powód wskazał, że w dniu
29 lipca 2008 roku podpisał z pozwanym aneks nr (...) do łączącej strony umowy z 29 lipca 2008 roku o kredyt hipoteczny nr (...). Zgodnie z tym aneksem strony dokonały indeksacji kwoty kredytu do waluty CHF. W ocenie powoda stosowane przez pozwanego zastrzeżenie umowne dotyczące waloryzacji zostało uznane za niedozwolone postanowienie umowne w związku z abstrakcyjną kontrolą wzorca umowy, na podstawie którego bank zawarł umowy z powodem. Ponadto w ocenie powoda wskazana klauzula stanowi niedozwolone postanowienie umowne
w rozumieniu art. 385 ¹ k.c., między innymi z tego względu, że są one sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes powoda przez to, że kurs stosowany przez bank podlegał dowolnemu ustaleniu, w sposób na który powód nie miał żadnego wpływu. Na podstawie tej klauzuli pozwany pobierał od powoda raty spłaty kredytu w zawyżonej wysokości będącej wynikiem zarówno niedozwolonej waloryzacji pozostałego do spłaty długu jak i samych rat. Powód ocenił, że skoro pozwany zgodnie z umową miał obowiązek obliczania należnych rat kapitałowo-odsetkowych, to obliczenie ich w błędnej wysokości przy zastosowaniu bezskutecznych klauzul indeksacyjnych, stanowi nienależyte wykonanie zobowiązania. Co więcej,
w ocenie powoda kwoty płacone w wykonaniu tych klauzul stanowiły nienależne świadczenie w rozumieniu art. 410 § 2 k.c.

W odpowiedzi na pozew z dnia 3 lutego 2017 roku pozwany wniósł
o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego strony pozwanej według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany kwestionował
w całości zasadność powództwa, podnosił zarzuty, w tym zarzut niespełnienia przesłanek ustalenia spornych postanowień za niedozwolone (odpowiedź na pozew – k. 134-163 v.).

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, że: pismem z dnia 29 czerwca 2007 roku W. M. złożył wniosek o udzielenie kredytu (...) hipoteczny. Wnioskodawca przeznaczenie kredytu wskazał jako budowę lokalu mieszkalnego na rynku pierwotnym. Kwotę wnioskowanego kredytu podał
w wysokości 509 000 zł, okres kredytu 360 miesięcy. Zgodnie z wnioskiem W. M. był pracownikiem naukowym (...) J.. Ponadto powód wskazał, że prowadzi od 1998 roku działalność gospodarczą pod firmą (...), stanowiącą główne jego źródło dochodu (dowód: wniosek – k.185-189, zaświadczenia – k. 191-194).

Powód w 2007 roku postanowił zmienić lokal mieszkalny na większy (dowód: przesłuchanie powoda – k. 651-651 v. nagranie 00:30:53-00:31:24).

W. M. w dniu 13 sierpnia 2007 roku zawarł umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) z (...) Bank Spółką Akcyjną z siedzibą w W., zwanym dalej (...). Cel kredytu wskazano jako budownictwo mieszkaniowe, kwota kredytu została ustalona na kwotę 503 338,50 zł (dowód: umowa – k. 26-30).

Powód pierwotnie zamierzał pieniądze ze sprzedaży mieszkania przeznaczyć na spłatę zaciągniętego kredytu złotowego. Konsultanci pozwanego zachęcali powoda do zainwestowania tych środków w fundusze inwestycyjne oraz przekształcenia umowy kredytu z 13 sierpnia 2007 roku ze złotowego w indeksowany do waluty szwajcarskiej. Wskazywali, że dobra koniunktura gospodarcza w Polsce dobrze uzasadnia taką decyzję. Konsultanci pozwanego okazywali powodowi wykres obrazujący spadek franka szwajcarskiego w stosunku do złotego. Wskazywali powodowi, że po przekształceniu kredytu spadnie znacząco rata kredytu. Powód zdecydował się zawrzeć aneks do umowy kredytu przekształcający go w kredyt indeksowany do waluty szwajcarskiej. Powód nie rozumiał szczegółów mechanizmów rządzących przewalutowaniem kredytu. Większość postanowień umowy kredytu nie była zrozumiała dla powoda. Powód nie prosił o wyjaśnienie niezrozumiałych postanowień umowy. Podpisał zaproponowany przez bank aneks (dowód: przesłuchanie powoda – k. 651 v. nagranie 00:30:53-00:38:07, k. 652 nagranie 00:43:52-00:48:26).

Strony w dniu 29 lipca 2008 roku zawarły aneks nr (...) do umowy. Zgodnie z tym aneksem strony dokonały indeksacji kwoty kredytu do waluty szwajcarskiej ( (...)). Załącznik numer 2 do aneksu stanowił jednolity tekst umowy. Zgodnie z § 1 ust. 1A jednolitego tekstu umowy celem kredytu było finansowanie przedpłat na poczet budowy i zakupu lokalu mieszkalnego nr (...) oraz lokalu niemieszkalnego garażu nr (...), położonych w K. przy ul. (...) oraz pokrycie opłat okołokredytowych. Zgodnie z ust. 3 tego paragrafu walutą waloryzacji kredytu był frank szwajcarski (CHF).
W myśl ust. 4 okres kredytowania wyniósł 360 miesięcy, tj. od dnia
13 sierpnia 2007 roku do dnia 15 sierpnia 2037 roku.

§ 3 jednolitego tekstu umowy zatytułowany „Prawne zabezpieczenie kredytu” w ustępie 1 wskazał zabezpieczenie w postaci hipoteki łącznej kaucyjnej wpisanej na pierwszym miejscu do kwoty 503 338,50 zł oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty 84 200 ustanowiona na nieruchomości wpisanej do nowo założonej księgi wieczystej.

§ 7 ust. 1 jednolitego tekstu umowy stanowił, że (...) udziela kredytobiorcy na jego wniosek kredytu hipotecznego przeznaczonego na cel określony w § 1 ust. 1, w kwocie określonej § 1 ust. 2 waloryzowanego kursem kupna waluty CHF wg tabeli kursowej (...) Banku S.A. Kwota kredytu wyrażona w walucie CHF określona jest na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej (...) Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu/transzy kredytu.

W myśl § 11 ust. 5 jednolitego tekstu umowy raty kapitałowo-odsetkowe spłacane były w złotych po uprzednim ich przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (...) Banku, obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50.

Zgodnie z § 13 ust. 1 jednolitego tekstu umowy kredytobiorca był uprawniony do dokonania wcześniejszej spłaty całości lub części kredytu. Po myśli ust. 2 tegoż paragrafu za wcześniejszą spłatę części lub całości kredytu (...) nie pobiera prowizji. Z kolei jak postanowiono w ust. 6 wcześniejsza spłata całości kredytu lub raty kapitałowo-odsetkowej, a także spłata przekraczająca wysokość raty powoduje, że kwota spłaty jest przeliczana po kursie sprzedaży CHF, z tabeli kursowej (...) Banku S.A., obowiązującym na dzień i godzinę spłaty.

W myśl § 29 ust. 1 jednolitego tekstu umowy kredytobiorca oświadczył, że został dokładnie zapoznany z warunkami udzielenia kredytu złotowego waloryzowanego kursem waluty obcej, w tym w zakresie zasad dotyczących spłaty kredytu i w pełni je akceptuje, jest świadomy, że z kredytem waloryzowanym związane jest ryzyko kursowe, a jego konsekwencje wynikające z niekorzystnych wahań kursu złotego wobec walut obcych mogą mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu. Natomiast w ust. 2 tegoż paragrafu kredytobiorca oświadczył, że został dokładnie zapoznany
z kryteriami zmiany stóp procentowych kredytów obowiązującymi w mBanku oraz zasadami modyfikacji oprocentowania kredytu i je w pełni akceptuje (dowód: jednolity tekst umowy – k. 32-36).

Przez pierwsze miesiące obowiązywania umowy zmienionej aneksem nr (...) powód płacił znacznie niższe raty tytułem spłaty kredytu (dowód: przesłuchanie powoda – k. 652 nagranie 00:41:35-00:43:52).

Strony w dniu 19 stycznia 2015 roku zawarły aneks nr (...) do umowy, zgodnie z którym przez okres kolejnych 6 rat powód spłacał wyłącznie część odsetkową raty kredytu (dowód: aneks nr (...) – k. 37-37 v.).

Strony w dniu 4 stycznia 2016 roku zawarły aneks nr (...) do umowy, zgodnie z którym przez okres kolejnych 6 rat powód miał spłacać wyłącznie część odsetkową raty kredytu (dowód: aneks nr (...) – k. 38-39).

Pismem z dnia 21 listopada 2016 roku powód wezwał pozwanego do zaprzestania obliczania rat kredytu w niewłaściwej wysokości i do przedstawienia w terminie 7 dni od otrzymania wezwania rozliczenia dotychczasowych spłat kredytu i przedstawienia aktualnego salda zadłużenia przy uwzględnieniu, że aneks nr (...) z dnia 29 lipca 2008 roku był sprzeczny
z prawem, a przez to nieważny lub co najmniej bezskuteczny wobec powoda (dowód: wezwanie – k. 40-41).

Powód nie wykorzystywał zakupionego mieszkania do prowadzenia działalności gospodarczej, jakkolwiek z czysto formalnych przyczyn wskazał mieszkanie jako adres działalności gospodarczej. Powód ma wykształcenie wyższe z zakresu archeologii, z tej dziedziny obronił doktorat (dowód: przesłuchanie powoda – k. 651 nagranie 00:30:53-00:57:08).

Powyższy san faktyczny sąd ustalił na podstawie: dokumentów i ich kopii złożonych do akt spawy oraz przesłuchania W. M.
w charakterze strony. W ocenie Sądu dowody te wzajemnie się uzupełniały i nie było pomiędzy nimi sprzeczności. Przeprowadzone dowody
z przesłuchania świadków okazały się nie mieć bezpośredniego związku
z niniejszą sprawą. Zeznania te nie dotyczyły konkretnie faktów związanych
z zawarciem umowy łączącej strony, jak również przesłuchani świadkowie nie mieli jakiejkolwiek styczność z okolicznościami indywidualnymi istotnymi dla niniejszej sprawy.

Natomiast wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego wysokości rat należnych pozwanemu obliczonych
z pominięciem stosowania bezskutecznych klauzul indeksacyjnych oraz wysokości i dat powstania szkody poprzez pobieranie przez pozwanego zawyżonych rat spłaty kredytu – podlegał oddaleniu, albowiem teza dowodowa obciążała biegłego koniecznością dokonania legalnej interpretacji umowy, co nie jest zgodne z treścią art. 278 k.p.c. Ponadto tak sformułowany wniosek należało uznać za ogólnikowy i de facto obciążający biegłego obowiązkiem wyliczenia dochodzonego roszczenia.

Sąd zważył, że: powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie
i podlegało oddaleniu w całości. Powód upatrywał podstawę żądania w przepisach regulujących należyte wykonanie zobowiązania, ewentualnie
w instytucji bezpodstawnego wzbogacenia.

Podstawową regułę wykonywania zobowiązań przedstawia art. 354 k.c., wedle którego dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom (§ 1). W myśl § 2 tegoż artykułu w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonywaniu zobowiązania wierzyciel. Z kolei zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależytego wykonanie jest następstwem okoliczności, za którego odpowiedzialności nie ponosi. Nie ma przeciwskazania de lege lata, aby stwierdzić abuzywność określonej, standardowej klauzuli umownej i jednocześnie ustalić odpowiedzialność kontraktową twórcy wzorca (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2015 roku sygn. akt III CSK 768/14).

Z kolei u podstaw instytucji bezpodstawnego wzbogacenia legła zasada, że każde przejście wartości majątkowej z jednej osoby na drugą musi być prawnie uzasadnione. W związku z tym stosownie do art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe, do zwrotu jej wartości.

Przepis ten – w myśl art. 410 § 1 k.c. – stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (§ 2).

Powód twierdził, iż w umowie nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) po zawarciu aneksu numer (...) z dnia 29 lipca 2008 roku występują niewiążące powoda klauzule abuzywne. W ocenie powoda niedozwolonymi postanowieniami są § 7 ust. 1, § 11 ust. 5 oraz § 13 ust. 6 jednolitego tekstu umowy dotyczące mechanizmu indeksacyjnego (przy czym co do ostatniego postanowienia w pozwie wskazywano § 12 ust. 5 jednolitego tekstu umowy, lecz w ocenie Sądu z brzmienia skarżonego postanowienia wnosić należy, że strona w intencji miała § 13 ust. 6 jednolitego tekstu umowy).

Tym samym, zgodnie ze stanowiskiem strony powodowej, kwoty pobrane przez pozwanego z tytułu postanowień abuzywnych stanowiły szkodę doznaną przez powoda wskutek nienależycie wykonanej przez umowy kredytu (wadliwe wyliczenie wygórowanych świadczeń ratalnych). Ewentualnie, jak podawała strona umowna, kwoty te zostały pobrane nienależnie.

Problematykę abuzywności postanowień umownych reguluje przepis art. 385 ¹ § 1 k.c., zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej
z konsumentem nieuzgodnione z indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. § 2 powołanego przepisu wskazuje, że jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3 definiuje nieuzgodnione indywidualnie postanowienia umowy jako te, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Zgodnie z § 4 powołanego przepisu ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Oznacza to, że w niniejszej sprawie ocenę spełnienia przesłanek warunkujących wystąpienie bezpodstawnego wzbogacenia wskutek spełnienia świadczenia nienależnego poprzedzić musi badanie spornych postanowień pod kątem tego, czy wypełniły one znamiona przewidziane w art. 385 ¹ § 1 k.c. (tzw. kontrola incydentalna).

Sąd przychyla się do poglądu, że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie mają decydującego znaczenia uprzednio wydane orzeczenia sądowe
w innych sprawach, albowiem każdorazowo sąd obowiązany jest do dokonania całościowej oceny materiału dowodowego w celu ustalenia wiążącej strony treści stosunku prawnego. W szczególności nie można uprościć badania sprawy poprzez odwołanie się do prejudycjalnego waloru wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Kontrola dokonywana w trybie przepisów art. 479 ³⁶ -479 ⁴⁵ k.p.c. dotyczy nie analizy konkretnego stosunku zobowiązaniowego, lecz abstrakcyjnie rozumianej treści normatywnej wzorca umownego (niezależnie od tego nawet, czy znalazł on zastosowanie w następstwie zawarcia umowy). Kontrola abstrakcyjna zatem polega na kontroli wzorca jako takiego, w oderwaniu od konkretnej umowy, której wzorzec dotyczy (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 roku sygn. akt III CZP 95/03).

W tym kontekście istotne jest rozważenie zagadnienie rozszerzonej prawomocności wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone. Stosownie do obecnie dominującej linii orzeczniczej prawomocność, o której mowa było w art. 479 ⁴³ k.p.c., pod względem podmiotowym działa jednokierunkowo, tj. na rzecz wszystkich osób trzecich, ale wyłącznie przeciw pozwanemu przedsiębiorcy. Oznacza to, że omawiany wyrok od chwili wpisania uznanego niedozwolonego postanowienia wzorca umowy do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędy Ochrony Konkurencji i Konsumenta działa na rzecz wszystkich (strony powodowej
i wszystkich osób trzecich), ale tylko przeciwko konkretnemu pozwanemu przedsiębiorcy (tak uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 roku w sprawie sygn. akt III CZP 17/15). Regulacja dotycząca rozszerzonej prawomocności wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta ma jednak to ograniczone znaczenie, że dotyczy wyłącznie postanowień będących przedmiotem kontroli abstrakcyjnej, tj. objętych wzorcami umownymi (ogólne warunki umów, regulaminy), nie dotyczy zaś postanowień umów zawartych indywidualnie pomiędzy stronami. W sprawie niniejszej sporne postanowienia objęte są nie regulaminem udzielania kredytu, lecz samą umową kredytu, której treść w pierwszej kolejności ustalona została w oparciu o preferencje konsumenta zgłoszone we wniosku o udzielenie kredytu. Ostatecznie sama treść umowy nie była indywidualnie uzgadniana co do końcowego słownego brzmienia, lecz na kształt ostatecznie przyjętego wariantu tej umowy i w ogóle decyzję o jej zawarciu decydujący wpływ miał powód, o czym jeszcze w dalszej części uzasadnienia.

Tym samym w niniejszej sprawie konieczna jest całościowa kontrola, polegająca na badaniu wszystkich przesłanek abuzywności. Jest to sytuacja najwłaściwsza z punktu widzenia założeń procedury cywilnej, gdyż pozwala w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób wszechstronny i niezredukowany zrekonstruować wszystkie istotne dla przedmiotowego indywidualnego stosunku prawnego okoliczności.

Zakres zastosowania przytoczonej regulacji art. 385 ¹ k.c. sprowadza się do umów zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami. Dotyczy on jedynie postanowień innych niż określające główne świadczenia stron, nieuzgodnionych z konsumentem indywidualnie. Ponadto przesłankami uznania postanowień umownych jest taka ich treść, która kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Należy wobec tego zbadać umowę wiążącą strony
w aspekcie wszystkich powołanych przesłanek.

Bezspornym było, że kwestionowane klauzule nie regulują głównych świadczeń stron. Ponadto przyjąć należy, w świetle zebranego materiału dowodowego, że powód nie miał udziału w uzgadnianiu treści spornych klauzul, lecz jedynie biernie przyjął zaproponowane przez bank zapisy.

Pozwany zarzucał, że powód nie występuje w przedmiotowym stosunku umownym w charakterze konsumenta, wskazując, że adres podany w ewidencji przedsiębiorców i adres lokalu, który był przedmiotem finansowania w drodze spornego kredyt, są tożsame. W ocenie Sądu zarzut w tej mierze nie jest skuteczny. Art. 22 ¹ k.c. z stanowi, że za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W ocenie Sądu pojęcie ustawowe konsumenta, obejmujące bezpośredniość związku działalności gospodarczej z określoną czynnością prawną, musi rzutować na interpretację roli, w jakiej występował powód zawierając przedmiotową umowę. Tymczasem zważyć należy, że umowa już od swej pierwotnej postaci niezmiennie wskazuje, że celem kredytu jest budownictwo mieszkaniowe. Żadne zapisy umowne nie wskazują bezpośredniego związku umowy kredytu jak i finansowanego lokalu z przeznaczeniem gospodarczym. Również sam powód w sposób niebudzący wątpliwości zeznał, że wyłącznym celem zakupu lokalu było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Powód wyjaśnił również, że adres prowadzonej działalności został wskazany pod zamieszkiwanym adresem jedynie dla celów formalnych i korespondencyjnych. Tym samym należało uznać, że powód spełnił przesłankę podmiotową art. 385 ¹ k.c. występując w spornej umowie kredytu hipotecznego w roli konsumenta.

Natomiast zdaniem sądu powód nie wykazał zajścia w niniejszym postępowaniu przesłanek sprzeczności inkryminowanych postanowień z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta. O rażącym naruszeniu interesów konsumenta można mówić wtedy, gdy dochodzi do istotnej i nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta. Rażące naruszenie należy interpretować jako znaczne odbieganie przyjętego uregulowania od zasad uczciwego wyważenia praw i obowiązków. Naruszenie interesów konsumenta ma być niewątpliwe, bezsporne i nacechowane znacznym ujemnym ładunkiem (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku sygn. akt I CK 832/04).

Abuzywność § 7 ust. 1, § 11 ust. 5 i § 13 ust. 6 jednolitego tekstu umowy wywodzona była przez powoda z faktu, że miernikiem waloryzacji był kurs waluty CHF ustalany w sposób dowolny i jednostronny przez bank. Powód wskazywał, ze zaskarżone klauzule indeksacyjne rażąco naruszyły równowagę kontraktową stron, gdyż wysokość zobowiązań konsumenta została określona przed odwołanie się do kursów waluty szwajcarskiej arbitralnie wyznaczanych przez pozwanego.

Po pierwsze, zarzut dowolności postępowania banku w zakresie sposobu kształtowania kursu walut zawartych w tabelach kursowych w dużej mierze nie ma mocy. Oczywiście umowy kredytu indeksowanego z istoty swojej są takiego rodzaju, że kredytobiorca jako strona umowy pozostaje bez wpływu na parametry aktualnego probierza wysokości należnej raty. Lecz nie oznacza to ipso facto, że przedsiębiorca (bank) wpływa na ten probierz w sposób dowolny.

§ 7 ust. 1 umowy stanowił, że mBank udziela kredytobiorcy na jego wniosek kredytu hipotecznego przeznaczonego na cel określony w § 1 ust. 1, w kwocie określonej § 1 ust. 2 waloryzowanego kursem kupna waluty CHF wg tabeli kursowej (...) Banku S.A. Kwota kredytu wyrażona w walucie CHF określona jest na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej (...) Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu/transzy. W myśl § 11 ust. 5 umowy raty kapitałowo-odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (...) Banku, obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50.

Wskazać należy, że tabele kursowe banku stanowiące punkt odniesienia dla przedmiotowej waloryzacji są realizacją obowiązku banku wynikającego z art. 111 ust. 1 pkt 3 prawa bankowego z dnia 29 sierpnia 1997 roku, zgodnie z którym bank jest obowiązany ogłaszać w miejscu wykonywania czynności, w sposób ogólnie dostępny stosowane kursy walutowe. Co istotne, tabela kursowa banku obowiązuje go nie tylko na potrzeby waloryzacji kredytów indeksowanych w walucie obcej, lecz także
w zakresie pozostałych czynności bankowych zależnych od kursu walutowego czy związanych z obrotem walutą. Tym samym bank zmuszony jest do dostosowania się do czynników umożliwiających konkurencję na tym tle w stosunku do pozostałych podmiotów rynku finansowego
i odzwierciedlać realne tendencje rynkowe. Do tych czynników należą bieżące notowania kursów wymiany walut na rynku międzybankowym, podaż i popyt na waluty na rynku krajowym i inne. Oznacza to, że kryteria, które ostatecznie decydują o kursie ogłoszonym w tabeli, nie pozostają wyłącznie w gestii banku, natomiast twierdzenie strony powodowej, że zapis umowny odsyłający do omawianych mierników waloryzacji daje pole dla nieakceptowalnej dowolności banku w kształtowaniu obowiązków konsumenta, jest nieuprawnione.

Przy ocenie treści postanowień umownych pod kątem ich ewentualnej abuzywności należy mieć na względzie reguły ogólne wykładni, którym podlegały oświadczenia woli stron w chwili zawierania umowy. Zgodnie
z art. 65 § 1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć jak wymagają tego ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia oraz ustalone zwyczaje. W umowach z kolei należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na dosłownym jej brzmieniu (§ 2). W tym kontekście należy badać wyprowadzenie niejako poza umowę miernika wartości świadczeń, poprzez odwołanie się do wartości rynkowej waluty CHF, na którą to wartość w ostatecznie żadna ze stron umowy nie miała realnego wpływu, a co prowadziło do destabilizacji wartości świadczeń umownych. Przy czym destabilizacja ta wiązała się zarówno z największym atutem kredytów waloryzowanych (niskie oprocentowanie kredytu), jak
i z ostatecznie dużym i nieuniknionym ryzykiem ekonomicznym. O tym ryzyku powód był informowany, co znajduje odzwierciedlenie w § 29 ust. 2 umowy. Ponadto nie należy pomijać na gruncie niniejszej sprawy okoliczności, że W. M. dysponuje wyższym wykształceniem oraz stopniem naukowym, gwarantującym racjonalne i krytyczne motywowanie decyzji. Zważyć przy tym należy, że w chwili zawierania aneksu powód dziesięć lat występował w roli podmiotu gospodarczego, czerpiąc
z działalności gospodarczej główną część dochodów. Powód zeznał, że nie rozumiał dokładnie mechanizmów rządzących indeksacją w umowie, lecz zdaniem sądu jako osoba wykształcona rozumiał jego istotę związaną ze zrelatywizowaniem mechanizmu kształtowania raty do aktualnego kursu waluty obcej. Warto bowiem podkreślić, że zmienność kursów walut jest zjawiskiem powszechnie znanym, z którym każda osoba zawierająca umowę, w której wysokość świadczeń odniesiona jest do wartości waluty obcej, winna być obeznana. Nie sposób wobec tego twierdzić, iż z uzależnieniem oprocentowania kredytu od kursu waluty obcej wiąże się jakieś szczególne, niewidoczne dla konsumenta ryzyko, przed ponoszeniem którego winien on być specjalnie chroniony.

W nawiązaniu zaś do przytoczonego wyżej art. 354 k.c. należy wyraźnie stwierdzić, że powód dokonał świadomie wyboru kredytu i jego warunków, które to w chwili zawierania umowy niewątpliwie były dla niego korzystne. Dopiero z perspektywy czasu ocenił, że kredyt nie był dlań korzystny, jak się tego spodziewał, co było jednak przede wszystkim wynikiem wzrostu kursu, natomiast nie było to wynikiem naruszenia dobrych obyczajów przy zawieraniu umowy kredytu. Niewątpliwie ryzyko jest zawsze wpisane w tego rodzaju transakcje z uwagi na wahania kursów walut, co jednak nie daje podstaw do uznania w efekcie postanowień umownych jako naruszających dobre obyczaje czy też uzasadnione interesy strony.

Konkludując, należy wskazać, że Sąd nie stwierdził podstaw dla uznania kwestionowanych klauzul jako niewiążących powoda. Tym samym nie zostały dowiedzione okoliczności, które przemawiałyby za stwierdzeniem, że pozwany wykonywał zobowiązanie wynikające z umowy kredytu zmienionego aneksem nr (...) w sposób nienależyty i rodzący odpowiedzialność odszkodowawczą. Ponadto efektywne wypełnienie przez powoda zobowiązań płynących z kwestionowanych postanowień umownych wyklucza możliwość uznania dokonanych przez niego świadczeń za nienależne.

Wobec powyższego powództwo podlegało oddaleniu na zasadzie art. 405 k.c. i art. 471 k.c. a contrario.

Co również istotne, gdyby przyjąć hipotetycznie sytuację, że
w niniejszej sprawie powód dowiódłby wszelkich koniecznych przesłanek abuzywności omawianych postanowień, to w ocenie Sądu nadal moc zachowywałby postawiony przez stronę pozwaną zarzut nieudowodnienia roszczenia z tytułu kwot nienależnie zapłaconych pozwanemu w realizacji postanowień umownych stanowiących o waloryzacji wysokości świadczeń do waluty obcej.

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powód wywodził wysokość roszczenia z wyliczeń własnych, które w wysokości zgodnej z umową
z pominięciem stosowania niedozwolonych klauzul indeksacyjnych. W ocenie Sądu metoda wyliczenia roszczenia przyjęta przez powoda nie jest wystarczająco uzasadniona. Opis metodologii wyliczeń jest lakoniczny i mało klarowny – tym samym nie pozwala sądowi na weryfikację ich poprawności. Niewątpliwie wykazanie wysokości roszczenia jest obowiązkiem strony powodowej, z którego nie mógł strony zwolnić biegły sądowy. Do przygotowania powództwa należy zapewnienie dokładnego i czytelnego wykazania nie tylko legalnej zasadności dochodzonych kwot, ale również ich wysokości. Obowiązkom tym w niniejszym postępowaniu powód nie sprostał.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo jako bezpodstawne w oparciu o przytoczone przepisy (punkt I sentencji wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty strony pozwanej złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika obliczone na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku poz. 1804).