Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w R.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  stwierdza, iż powodowe (...) W. winno ponieść koszty postępowania w całości, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt: IC 1352/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 października 2024 r. (k. 692)

Pozwem z dnia 15 grudnia 2017 r. (...) W. wniosło o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w R. kwoty 120.294,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 30 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty – tytułem zapłaty kary umownej w związku z odstąpieniem przez powoda od umowy nr (...) z 31 sierpnia 2015 r. z powodu okoliczności za które odpowiada pozwany.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał na postanowienia zawarte w §10 ust. 1 umowy uprawniające go do obciążenia pozwanego karą umowną w wysokości 20% wynagrodzenia należnego wykonawcy za wykonanie przedmiotu umowy w razie odstąpienia przez niego od umowy z powodu okoliczności, za które odpowiada wykonawca. Jak wskazał powód pozwany opóźniał się z przekazaniem przedmiotu umowy, a przekazywane materiały były niekompletne i nie odpowiadały opisowi przedmiotu zamówienia, w związku z czym wezwał pozwaną Spółkę do złożenia kompletnego opracowania pozbawionego wad do 5 kwietnia 2016 r. do godziny 16:00. W odpowiedzi pozwana przesłała materiały w dniach 5 kwietnia 2016 r., a następnie po ich uzupełnieniu 22 kwietnia 2016 r. – powód poddał je ocenie niezależnych ekspertów zewnętrznych z Politechniki (...), która wskazała na liczne błędy modelu dyskwalifikujące go jako całość i sprawiające, że nie spełniał on wymagań zawartych w SIWZ. W związku z powyższym zamawiający odmówił przyjęcia projektu i wyznaczył termin do 30 maja 2016 r. na ich usunięcie, czemu wykonawca nie sprostał, ponownie złożony projekt nie spełniał wymogów zawartych w SIWZ, co znalazło wyraz w protokole z 3 czerwca 2016 r. W dniu 6 lipca 2016 r. strony uzgodniły które z błędów i w jakim zakresie zostaną poprawione przez stronę pozwaną do 25 lipca 2016 r. Złożony w tej dacie przedmiot umowy ponownie zawierał wady, co skutkowało wezwaniem pozwanej do złożenia do 3 sierpnia 2016 r. do 15:00 kompletnego opracowania pozbawionego wad. Złożony 5 sierpnia 2016 r. projekt nie został zaakceptowany, jako obarczony wadami, co skutkowało wyznaczeniem terminu do 12 września 2016 r. na ich usunięcie. Strona pozwana złożyła ponownie projekt 12 września 2016 r. wraz z poprawkami z 19 września 2016 r. Na 20 października 2016 r. oznaczono termin odbioru przedmiotu umowy, komisja odbioru ponownie stwierdziła występowanie istotnych wad, skutkujących wykonaniem przedmiotu umowy wadliwie i sprzecznie z umową, rekomendując odmowę odbioru prac oraz odstąpienie od umowy. Strona powodowa ponownie zleciła analizę oceny poprawności wykonanego modelu 3D w odniesieniu do zapisów SIWZ niezależnym ekspertom z Politechniki (...), którzy wskazali na szereg istotnych wad przedmiotu umowy wykonanego przez pozwaną, których znaczna część wymagała wykonania przedmiotu umowy od nowa.

W konsekwencji oświadczeniem z 3 listopada 2016 r. (doręczonym pozwanemu 9 listopada 2016 r.) powód odstąpił od umowy w całości z uwagi na wady opracowania, przekroczenie czasu wykonania przedmiotu umowy oraz brak możliwości usunięcia wad w rozsądnym terminie. W dniu 8 grudnia 2016 r. powód przesłał pozwanej Spółce notę księgową nr (...) naliczającą karę umowną w wysokości 120.294,00 zł z tytułu odstąpienia od umowy z powodu okoliczności za które odpowiada wykonawca, wyznaczając 14 dniowy termin płatności, mimo jego doręczenia 15 grudnia 2026 r. kara umowna nie została zapłacona co w ocenie wnoszącego uzasadnia żądanie pozwu.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania w tym zastępstwa procesowego, podnosząc zarzut nieważności umowy, bowiem przedmiot umowy został nieprecyzyjnie w niej określony – co narusza postanowienia art. 29 ust 1 prawa zamówień publicznych. Podkreśliła, iż przedmiot zamówienia był skomplikowany, złożony, ponadstandardowy i bezprecedensowy w skali kraju, zaś SIWZ był w tym zakresie niespójny i niedostatecznie precyzyjny. W konsekwencji w toku wykonywania umowy między stronami były konieczne liczne spotkania, rozwiewające wątpliwości co do przedmiotu umowy. Skutkowało to nakładaniem dodatkowych wymagań już w toku wykonywania umowy, co czyniło nierealnym dotrzymanie terminu wskazanego w umowie. Nadto to na wykonawcy spoczywało ryzyko związane z wadami materiałów udostępnionych przez (...) W. w celu realizacji umowy co uniemożliwiło rzetelne skalkulowanie oferty. Podkreślono, iż strona powodowa przerzuca na pozwane (...) całe ryzyko gospodarcze wynikające z niedostatecznego opisu przedmiotu zamówienia i wadliwości materiałów źródłowych – co jest niedopuszczalne. W dalszej kolejności pozwana wskazała na nieskuteczność oświadczenia o odstąpieniu od umowy i związany z tym brak podstaw do żądania zapłaty kary umownej, bowiem do rozwiązania umowy doszło z przyczyn leżących po stronie zamawiającego który niedostatecznie opisał przedmiot zamówienia. W ocenie wykonawcy niedostateczny opis przedmiotu zamówienia skutkuje wręcz niemożliwością świadczenia, bowiem nie określono jednoznacznie czym jest model 3D budynku. Zamawiający żądał wykonania ich zapisu jako obiektów (...) co było niemożliwe przy zachowaniu parametrów szczegółowości modelowania i zapisie obiektu jako pojedynczego elementu graficznego. Końcowo pozwana Spółka podniosła zarzut przedawnienia roszczeń powoda, skoro dzieło miało być oddane 2 grudnia 2025 r., to od tej daty należy liczyć 2 letni termin wskazany w art. 646 k.c.

W toku postepowania zarówno w kolejnych pismach jak i stanowiskach przedstawianych ustnie na rozprawie strony podtrzymały co do zasady swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 sierpnia 2015 r. w W. doszło do zawarcia umowy nr (...) pomiędzy (...) W. a Przedsiębiorstwem (...) S.A. z siedzibą w R. – w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nr (...). Przedmiotem umowy było opracowanie przestrzennego modelu miasta 3D dla obszaru (...) W. w jego granicach administracyjnych w terminie do 17 grudnia 2015 r. Aktualność obiektów określono na 24 maja 2014 r., zaś sposób wykonania przedmiotu umowy w szczególności wymagania techniczne miały być określone w „Warunkach technicznych wykonania modelu przestrzennego 3D dla obszaru (...) W.” stanowiących załącznik nr 1 do umowy (§1 ust. 6 umowy). Za wykonanie całości przedmiotu umowy strony uzgodniły wynagrodzenie w kwocie 601.470 zł brutto. W wypadku otrzymania wadliwie wykonanych prac zamawiający mógł żądać ich usunięcia, a w razie nie wykonania tego w zakreślonym terminie od umowy odstąpić – gdy wady mają charakter istotny, uniemożliwiający użytkowanie przedmiotu zgodnie z przeznaczeniem (§9 ust. 1). W wypadku odstąpienia od umowy z powodu okoliczności za które odpowiada wykonawca, zamawiający mógł go obciążyć karą umowną w wysokości 20% wartości zamówienia (§10 ust. 1). Zamawiający zdawał sobie sprawę z niejednoznaczności zapisów Warunków technicznych jak i trudności projektu i jego realizacji w tak krótkim terminie, bowiem przeprowadził w tym zakresie analizę która na to wskazywała, mimo tego nie zmienił ich chcąc by model odpowiadał zapotrzebowaniu możliwie największej ilości jednostek Miasta, uznając iż w razie niejasności strony ustalą sposób realizacji. W toku postępowania przetargowego pozwana nie składała żadnych zapytań.

(Dowód: umowa z 31 sierpnia 2015 r. k. 13 – 17, specyfikacja istotnych warunków zamówienia k. 183 – 188, opracowanie Tomasza Berezowskiego k. 195 – 212, zeznania świadka M. K. k. 303 – 312, zeznania świadka M. W. k. 312 – 318, zeznania świadka A. I. k. 395 – 399, zeznania świadka T. B. k. 399 - )

W toku realizacji zamówienia pozwana wskazywała na niższą jakość materiałów źródłowych niż te które były udostępnione jej w toku trwania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, co wpłynęło na jej błędną ocenę możności jego realizacji we wskazanym terminie i wniosła o zmianę zapisów umowy w zakresie terminu jej realizacji. Pozwana złożyła w dniu 1 grudnia 2015 r. opracowanie przestrzenne modelu miasta, ponieważ zamawiający miał zastrzeżenia co do zgodności złożonego przedmiotu umowy z Warunkami technicznymi strony w dniu 18 grudnia 2015 r. spotkały się i wykonawca zadeklarował, iż przekaże poprawione i zupełne dzieło do 15 lutego 2016 r. W toku prac pozwana Spółka zwracała się o udzielanie praktycznych wyjaśnień wobec niejednoznacznych zapisów Warunków technicznych, w sytuacji braku zgodności (...) z sytuacją faktyczną. W dniu 15 lutego 2016 r. wykonawca przekazał kolejne opracowanie, wskazując, iż stosowanie sugerowanego formatu zapisu (...) w wypadku wielu budynków o skomplikowanym kształcie nie jest możliwe przy jednoczesnym zachowaniu wymaganego kryterium szczegółowości modelowania oraz zapisu budynku w postaci pojedynczego elementu graficznego. Mimo powyższych zastrzeżeń wykonawca podjął prace w celu zastosowania formatu typu (...), co zajęło mu kilka miesięcy pracy i w przypadku 5% obiektów nie powiodło się. Opracowanie przekazane 15 lutego 2016 r. także nie zostało zaakceptowane przez zamawiającego, a to wobec stwierdzonych błędów w aktualizacji modelu, braków obiektów i niezgodności z Warunkami Technicznymi. W dniu 30 marca 2016 r. strona pozwana przedstawiła kolejne materiały mające stanowić wykonanie przedmiotu umowy, które ponownie zostały zakwestionowane przez powoda z uwagi na braki i nieścisłości uniemożliwiające kontrolę merytoryczną, w związku z czym uzupełnione opracowanie pozwana przedstawiła 5 kwietnia 2016 r. i kolejno opracowanie zawierające korekty - 22 kwietnia 2016 r. (...) W. zleciło opinię ekspercką dotyczącą przedstawionego modelu przestrzennego 3D dla miasta, wykonaną przez dr hab. inż. Z. K. i dr inż. K. B. w której wskazano na szereg uchybień i wad przedstawionego przedmiotu zamówienia, wskazując na brak możliwości jego odbioru. W konsekwencji 13 maja 2016 r. zamawiający odmówił odbioru przedmiotu zamówienia wskazując na jego wady i oznaczył termin ich usunięcia do 30 maja 2016 r., z czym wykonawca nie zgodził się zgłaszając zastrzeżenie w protokole i w piśmie z 25 maja 2016 r. wskazując ponownie na niereprezentatywność próbki materiałów dotyczących (...) i związaną z tym niemożność półautomatycznego wykonania modelu jak zakładał na etapie składania oferty. Wskazywał także na nieprecyzyjność zapisów w Warunkach technicznych i odpowiedzi powoda na pojawiające się wątpliwości, jak również okoliczność, że model (...) spełnia wymagania wskazane w tych warunkach. W ocenie wykonawcy wykonanie przedmiotu zamówienia zgodnie z postanowieniami SIWZ i wymaganiami zamawiającego nie mającymi w nim oparcia było niemożliwe i nie stanowiło o wadach przedmiotu umowy. Pozwana 30 maja 2016 r. złożyła ponownie przedmiot umowy którego odbiór został przeprowadzony 3 czerwca 2016 r. w wyniku którego zamawiający odmówił odbioru prac wskazując na liczne wady, zaś pozwany nie zgodził się z powyższym wskazując na wady w materiałach wyjściowych dostarczonych przez zamawiającego. Pismem z 27 czerwca 2016 r. zamawiający wniósł o odbiór dzieła z obniżeniem wynagrodzenia z uwagi na niepełną funkcjonalność produktu, odnosząc się do poszczególnych uchybień wskazanych w ekspertyzie wykonanej na zlecenie zamawiającego i ponownie wskazując na rozbieżności w interpretacji Warunków technicznych z uwagi na niejednoznaczność zawartych w nich zapisach. W toku wykonywania umowy strony sporządzały notatki techniczne i de facto ustalały warunki wykonania umowy, tam gdzie Warunki techniczne były nieprecyzyjne. W dniu 6 lipca 2016 r. strony spotkały się i uzgodniły które z wad wymienionych w protokole z 6 lipca 2016 r. zostaną poprawione, które nie ale będą skutkować obniżeniem ceny, a które nie są wadami i nie będą poprawiane. Pismem z 20 lipca 2016 r. pozwana Spółka ponownie wniosła o częściowy odbiór przedmiotu umowy z obniżeniem wynagrodzenia prezentując konsekwentnie stanowisko w zakresie braku winy po jej stronie w wykonaniu modelu dla (...). W dniu 25 lipca 2016 r. pozwane (...) R. przekazało kolejne, poprawione opracowanie modelu przestrzennego miasta, po poprawkach technicznych przekazane ostatecznie 5 sierpnia 2016 r. W wyniku kontroli przedmiotu zamówienia odmówiono jego odbioru i wyznaczono termin na poprawienie wad do 12 września 2016 r. zastrzegając możność odstąpienia od umowy. W tej dacie pozwana złożyła po raz kolejny przedmiot umowy, zaś 19 września 2016 r. złożyła go ponownie z poprawkami. W międzyczasie strony prowadziły między sobą korespondencję wskazującę na odmienna ocenę złożonego przedmiotu umowy, wykonanych prac, jak i warunków które winno spełniać dzieło. Do ostatecznego odbioru przedmiotu zamówienia doszło 20 października 2016 r., w wyniku którego Komisja odbioru ze strony zamawiającego zarekomendowała odmowę odbioru przedmiotu zamówienia i odstąpienie od umowy, co zamawiający zaakceptował. Powód zlecił sporządzenie kolejnej ekspertyzy przez dr hab. inż. Z. K. i dr inż. K. B. w której wskazano na wady złożonego przedmiotu umowy, a następnie złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy datowane na 3 listopada 2016 r., odebrane przez pozwaną 9 listopada 2016 r. W dniu 8 grudnia 2016 r. powód wystawił notę księgową, wzywając jednocześnie do zapłaty w terminie 14 dni wskazanej w niej kwoty 120.294,00 zł tytułem kary umownej za odstąpienie od umowy z powodu okoliczności za które odpowiada wykonawca. Zostało ono odebrane przez pozwaną 19 grudnia 2016 r., jednakże roszczenie w nim wskazane nigdy nie zostało spełnione.

(Dowód:pismo z 18 listopada 2015 r. k. 213 - 216, protokół przekazania k. 24, notatka ze spotkania k. 28 – 29, pismo z 19 stycznia 2016 r. k. 217 – 226, pismo z 15 lutego 2016 r. k. 227 – 228, pismo z 1 marca 2016 r. k. 31, pismo z 1 kwietnia 2016 r. k. 33, protokół przekazania k. 34 – 36, protokół przekazania k. 41 – 43, pismo z 4 maja 2016 r. k. 44, pismo z 25 maja 2016 r. k. 229 – 245, opinia ekspercka k. 45 – 66, protokół rozpoczęcia odbioru k. 67 – 68, protokół przekazania k. 69 – 71, protokół odbioru k. 76 – 77, pismo z 27 czerwca 2016 r., protokół spotkania k. 78, pismo z 20 lipca 2016 r. k. 250 – 251,protokół przekazania k. 79 – 81, pismo z 23 sierpnia 2016 r. k. 259 - 260, pismo z 26 sierpnia 2016 r. k. 261 – 262, pismo z 29 sierpnia 2016 r. k. 265, pismo z 9 września 2016 r. k. 265 – 267, protokół przekazania k. 89 – 90, protokół kontroli k. 91 – 92, pismo z 19 września 2016 r. k. 94, protokół ostatecznego odbioru k.97 – 98, ekspertyza k. 100 – 115, oświadczenie o odstąpieniu od umowy z zpo k. 116 – 117, wezwanie do zapłaty, nota księgowa i zpo k. 118 – 120, zeznania świadka K. B. k. 324 – 327, zeznania świadka M. B. k. 470 - 475).

Model przedstawiony przez wykonawcę 12 września 2016 r. wraz z poprawkami z 19 września 2016 r. nie był w pełni zgodny z Warunkami Technicznymi zawartymi w SIWZ i zawierał wady dotyczące budynków, opracowania dachów i innych obiektów, w tym wady o charakterze istotnym wymagającym kilku miesięcy pracy by je usunąć takimi jak:

a)  poprawa kształtów budynków z przekazanymi obrysami z (...),

b)  spełnienie warunków dokładnościowych dla wysokości budynku,

c)  eliminacja błędów płaszczyzny dachów,

d)  aktualizacja (...),

e)  zmiana formatu zapisu powierzchni dachów,

f)  zmiana formatu zapisu budynków (bryła – (...)).

Mniej istotne wady wymagały od 1 do 2 miesięcy pracy w celu ich usunięcia. Nie było przy tym możliwe przy zastosowaniu sposobu modelowania (...) zachowanie płaszczyznowości oraz kształtu przyziemia wynikającego z (...) przy skomplikowanych bryłach budynków, z przyczyn matematycznych. Sposób zapisu modeli 3D nie został precyzyjnie określony w SIWZ, pozwalał na przyjęcie modelowania typu (...) jak i (...). Wobec przyjętej rygorystycznej dokładności modelowania (0,2 m) zastosowanie modelu (...) uniemożliwiało odwzorowanie w nim skomplikowanych brył budynków. Warunki techniczne wykonania modelu przestrzennego 3D dla obszaru(...) W. nie zostały opracowane w sposób wystarczający do prawidłowego wykonania przedmiotu zamówienia, co implikowało konieczność licznych spotkań stron, konsultacji i korespondencji, mających na celu doprecyzowanie lub zmiany zasadniczych parametrów technicznych warunkujących prawidłowa realizacje prac. W konsekwencji wyznaczony trzymiesięczny termin realizacji prac był nierealny przy uwzględnieniu zakresu prac, stopnia ich skomplikowania i rażąco nieprecyzyjne warunki techniczne ulegające wielokrotnym zmianom i modyfikacjom. Przyczyniło się do tego nieuwzględnienie rekomendacji dotyczących wprowadzenia zmian i uszczegółowienia SIWZ przez zamawiającego. Biorąc pod uwagę powyższe wykonanie modelu 3D miasta w zaplanowanym 3 miesięcznym terminie i budżecie było niemożliwe do zrealizowania, realny czas realizacji projektu winien wynieść od 12 do 18 miesięcy z proporcjonalnie wyższym budżetem.

(Dowód: opinia Instytutu Akademii (...) w K. k. 553 – 562 wraz opinią uzupełniającą k. 638 – 646, 651 – 654 i ustną opinią uzupełniającą k. 684, warunki techniczne wykonania modelu przestrzennego 3D dla obszaru (...). W. k. 18 - 21).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na złożonych do akt sprawy dokumentach których autentyczność nie była kwestionowana oraz zeznaniach świadków i opiniach Instytutu. Odnośnie zeznań świadków Sąd dał im wiarę w zakresie w jakim zeznawali o faktach, natomiast wypadnie wskazać, iż w przeważającej mierze dokonywali oni ocen czy to jednoznaczności Warunków technicznych, jakości wykonanych prac przez pozwaną Spółkę, interpretacji SIWZ i umowy, możności wykonania prac w terminie, zaś w tym zakresie Sąd oparł się na opinii Instytutu, a nie subiektywnych ocenach świadków. Sąd dał wiarę jedynie świadkowi K. B. w zakresie w jakim wskazywał na nieprecyzyjność Warunków technicznych i ustalanie warunków wykonania umowy w trakcie prac nad nią z uwagi na zgodność jego twierdzeń z opinią sporządzoną w sprawie przez Instytut (...), wiedzę i doświadczenie zawodowe świadka, nie związanie z żadną ze stron postepowania, a w szczególności na umotywowanie tego stwierdzenia odniesieniem się do treści notatek do których miał dostęp w trakcie sporządzania prywatnej ekspertyzy (k. 226), która to z kolei jako opinia prywatna nie mogła stanowić dowodu w zakresie w którym Sąd potrzebował wiadomości specjalnych do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd zasadnicze ustalenia faktyczne dotyczące sposobu i jakości wykonania przedmiotu umowy, jak również jasności Warunków technicznych i możności zrealizowania umowy w zakreślonym terminie oparł na opinii Instytutu (...): Akademii (...) w K.. Opinia ta uzupełniona na piśmie jak i w formie ustnej wyjaśnia sporne między stronami okoliczności w sposób jasny i pełny, Instytut odniósł się do wątpliwości stron do opinii pierwotnej odpowiadając jasno i rzeczowo na nie. Nadto opinia mieściła się w zakresie specjalizacji Instytutu, zaś osoby wchodzące w skład zespołu opiniującego mają bogaty dorobek naukowy jak i doświadczenie praktyczne w zakresie którego dotyczyła umowa stanowiąca oś sporu w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości, bowiem powód nie wykazał, by w sprawie wystąpiły przesłanki nałożenia kary umownej na pozwaną.

Przedmiotem sporu między stronami była w pierwszej kolejności ważność zawartej umowy, zaś w kolejnej zasadność nałożenia na pozwaną kary umownej, tj czy w sprawie wystąpiły przesłanki do jej nałożenia.

Odnosząc się do najdalej idącego zarzutu pozwanej stwierdzić wypadnie, iż nie wykazała ona, by łącząca strony umowa była nieważna. W pierwszej kolejności wypadnie wskazać, iż umowa w §1 wskazywała co jest jej przedmiotem, a więc dziełem w rozumieniu art. 627 k.c. Spór pomiędzy stronami dotyczył dookreślenia i jednoznaczności kwestii wskazanych w ust. 6 tego paragrafu, a więc sposobu jej wykonania i wymagań technicznych ale nie sposób przyjąć, iż nie oznaczono w niej dzieła jak tego wymaga art. 627 k.c. Dzieło zostało określone, jego parametry także, natomiast między stronami nie było konsensu co do sposobu jego wykonania i parametrów technicznych wobec wieloznacznego sposobu ich sformułowania w Warunkach technicznych, kwestia czy niejednoznaczność tych zapisów obciąża z uwagi na tryb zawarcia umowy zamawiającego, czy wykonawcę z uwagi na nie dochowanie należytej staranności i nieskładanie pytań w trybie art. 38 ustawy prawo zamówień publicznych z 2004 r. nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, bowiem jej przedmiotem nie jest ocena zasadności odstąpienia od umowy przez powoda. Podkreślić wypadnie, iż wykonawca jest podmiotem zawodowo prowadzącym działalność nakierowaną na zysk w zakresie przedmiotu umowy i jako profesjonalista w tym zakresie mógł dokonać oceny SIWZ jak i Warunków technicznych. Twierdzenia iż umowa jest nieważna bowiem przerzucała na wykonawcę wszystkie ryzyka związane z jakością materiału źródłowego w tym kontekście nie mogą odnieść żadnego skutku prawnego, wskazują tylko na niedocenienie ryzyka przez wykonawcę w tym zakresie. W sprawie nie można też mówić o niemożności świadczenia, dzieło którego dotyczyła umowa było możliwe do wykonania, okoliczność, iż czas jego realizacji i cena były nieadekwatne do stopnia jego pracochłonności i skomplikowania nie zmieniają tej oceny i nie pozwalają przyjąć, iż umowa jest nieważna bądź niemożliwa do wykonania.

Powyższe jednak nie przesądza o niezasadności przyjętej linii obrony przez pozwaną. Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W niniejszej sprawie powód dochodzi kary zastrzeżonej w §10 ust 1 pkt a umowy, tj. na wypadek nie przystąpienia do wykonania umowy przez wykonawcę lub odstąpienia od umowy za powodu okoliczności za które odpowiada wykonawca. Poza sporem było przystąpienie do wykonywania umowy, więc powód był obowiązany wykazać, iż do odstąpienia od umowy doszło wskutek okoliczności za które pozwana Spółka ponosi odpowiedzialność. Jak ustalił Sąd Okręgowy przedmiot umowy posiadał istotne wady, zaś strona powodowa wzywała pozwaną do ich usunięcia, w związku z czym zachodziły przesłanki do odstąpienia od umowy wskazane w §9 ust 1 pkt b umowy, ale nie są one równoznaczne z przesłankami nałożenia kary umownej. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wykonanie tak skomplikowanego dzieła w zakreślonym w umowie terminie i budżecie było obiektywnie niemożliwe. Czas realizacji zadania winien wynieść od 12 do 18 miesięcy przy odpowiednio wyższym budżecie. Z samej tej przyczyny nie można obarczyć pozwanej odpowiedzialnością za niewykonanie umowy w terminie. W ocenie Sądu nie można jej także przypisać odpowiedzialności za wystąpienie przesłanek uzasadniających odstąpienie od umowy. Zamawiający mimo sporządzenia ekspertyzy dotyczącej oceny SIWZ i Warunków technicznych nie dokonał sprecyzowania ich, co doprowadziło do licznych sporów między stronami w zakresie sposobu wykonania modelu 3D miasta, jak i jego parametrów technicznych. Znamienne jest, iż mimo sporządzenia takiej opinii, twierdzeń zawartych w ekspertyzach sporządzonych na zlecenie strony powodowej, jej pracownicy nadal uważali postanowienia zawarte w punkcie IX ust 1 Warunków technicznych za jasne i jednoznaczne, co pozostaje w sprzeczności z twierdzeniami zawartymi w opinii Instytutu. Skutkowało to skoncentrowaniem wysiłków pozwanej nie na poprawianiu zawartości merytorycznej projektu, a na zmianie parametrów zapisu modelu 3D, co doprowadziło do kilkumiesięcznej zwłoki bez końcowego efektu, który był niemożliwy do uzyskania z przyczyn matematycznych. Podkreślić wypadnie, iż okoliczność, że do odstąpienia od umowy doszło w 15 miesiącu jej wykonywania nie oznacza, że była ona możliwa do wykonania w tym terminie w warunkach niniejszej sprawy, bowiem pozwana nie wiedziała od początku, że dysponuje dłuższym terminem, działała w warunkach zmiennych wymagań powoda, zaś ostateczna zgoda na zastosowanie zapisu w formacie (...) nie zmienia faktu, iż znaczna część wysiłku pozwanego została przeniesiona na próbę jego zmiany na format (...). Gdyby warunki techniczne jasno określały sposób wykonania działa, a zaoferowany termin był realny i adekwatny można by mówić o odpowiedzialności pozwanej za wystąpienie przesłanek do odstąpienia od umowy, zaś w realiach niniejszej sprawy odpowiedzialność ta polega w istocie na zawarciu umowy której warunki od początku uniemożliwiały jej wykonanie w umówionym terminie, a następnie dostosowywanie się do wymagań zamawiającego które były dookreślane w toku powstawania modelu i działaniach zmierzających do odbioru dzieła zamiast na sporządzeniu go wg swojego rozumienia Warunków technicznych natomiast pozbawionego wad merytorycznych, których występowanie jest niewątpliwe w niniejszej sprawie. Na marginesie wypadnie zaznaczyć, iż pozwana przez ponad rok realizowała umowę za która nie otrzymała wynagrodzenia, zaś strona powodowa nie wykazała wystąpienia szkody po jej stronie uzasadniającej dodatkowe obciążenie pozwanej kara umowną mającą tę szkodę wyrównać.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie 1 wyroku, o kosztach orzekając stosownie do wyniku procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 §1 k.p.c.

sędzia Piotr Królikowski