Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Pąsik

Protokolant: Oliwia Goliszewska

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2024 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W.

oraz Związku (...) z siedzibą w W.

przeciwko (...) z siedzibą w H. w Holandii

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) z siedzibą w H. w Holandii na rzecz powoda Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W. kwotę 540 040,06 zł (pięćset czterdzieści tysięcy czterdzieści złotych i 6/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) z siedzibą w H. w Holandii na rzecz powoda Związku (...) z siedzibą w W. kwotę 452 990,33 zł (czterysta pięćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt złotych i 33/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 r. do dnia zapłaty;

3.  umarza postępowanie w pozostałej części;

4.  pozostawia rozliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu, uznając, że powodowie wygrali sprawę w 63 %, a pozwany w 37 %.

Sygn. akt I C 1458/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 września 2017 roku (data prezentaty – k. 2) powodowie Stowarzyszenie (...) z siedzibą w W. (dalej: (...)) oraz Związek (...) z siedzibą w W. (dalej: (...)) wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) z siedzibą w W. w Wielkiej Brytanii:

a)  na rzecz (...) kwoty 1 025 501,02 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty,

b)  na rzecz (...) kwoty 552 716,83 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty,

tytułem opłat należnych od pozwanego na rzecz każdego z powodów w oparciu o art. 20 ust. 1 pkt 1, 3 i 5 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2006.90.631 j.t.; dalej: prawo autorskie) w zw. z Rozporządzeniem Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 roku w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów (Dz. U. Nr 105, poz. 991 z późn. zm.) oraz w zw. z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 grudnia 2008 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów (Dz. U. Nr 235, poz. 1599; dalej: rozporządzenie wykonawcze) każdorazowo za okres od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 30 września 2010 roku.

Strona powodowa wniosła również o zasądzenie na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania sądowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż pozwany jest podmiotem zobowiązanym do uiszczania na rzecz uprawnionych organizacji zbiorowego zarządzania (w tym powodów) opłat z tytułu sprzedaży urządzeń i czystych nośników podlegających opłacie zgodnie z art. 20 prawa autorskiego w zw. z rozporządzeniem wykonawczym. W okresie od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 30 września 2010 roku pozwany w zakresie prowadzonej przez siebie działalności sprzedawał sprzęt elektroniczny audio i wideo oraz handlował hurtowo i detalicznie urządzeniami i nośnikami podlegającymi opłacie kwartalnej zgodnie z art. 20 prawa autorskiego. Z przeprowadzonej przez biegłego rewidenta ekspertyzy w przedmiocie prawidłowości naliczenia i odprowadzenia przez pozwanego ww. opłat za okres od III kwartału 2007 roku do III kwartału 2010 roku wynika, że pozwany naliczał i przekazywał tylko część należnych opłat. Rozmowy ugodowe oraz postępowanie sądowe w przedmiocie zawezwania do próby ugodowej nie zakończyły się zawarciem ugody w przedmiocie zapłaty należnych opłat. W związku z powyższym powodowie domagają się zapłaty kwot pieniężnych tytułem ww. opłat (dopłat) oraz skapitalizowanych odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie:



na rzecz (...) kwoty 1 025 501,02 zł, na którą składają się kwota 830 300,72 zł (należność główna, w tym w sferze audio kwota 779 964,70 zł oraz w sferze wideo kwota 50 336,03 zł) oraz kwota 195 200,29 zł (odsetki ustawowe i ustawowe za opóźnienie);



na rzecz (...) kwoty 552 716,83 zł, na którą składają się kwota 447 509,24 zł (należność główna, w tym w sferze audio – 389 982,35 zł oraz w sferze wideo – 57 526,89 zł) oraz kwota 105 207,59 zł (odsetki ustawowe i ustawowe za opóźnienie).

(pozew - k. 2-15).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 15 maja 2018 roku ( data stempla pocztowego – k. 362) strona pozwana wniosła o oddalenie w całości powództwa (...) oraz powództwa (...), a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych oraz kosztów uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu strona pozwana podniosła, że dokonane przez nią wyliczenia wysokości opłat były prawidłowe, a zatem żądania pozwu są niezasadne. Strona pozwana podniosła, że w pozwie błędnie przyjęto przedmiotowy zakres obowiązku naliczania opłat poprzez jego rozszerzenie na urządzenia niewymienione w przepisach prawa materialnego, w konsekwencji czego niniejszym pozwem dochodzone są opłaty, które są stronie powodowej nienależne, gdyż zostały naliczone od sprzedaży urządzeń, od których nie istniał obowiązek ich ponoszenia. Zarzucono również błędną podstawę do naliczenia opłat. Zdaniem strony pozwanej, właściwą podstawą naliczania opłat jest cena netto sprzedaży urządzeń i nośników, a nie jak to próbuje zasugerować strona powodowa cena brutto. Nadto w dniu 15 października 2007 roku zawarta została między stronami ugoda, na mocy której powodowie zaakceptowali dokonane przez stronę pozwaną rozliczenia opłat za okres od dnia 1 kwietnia 2004 roku do dnia 12 lipca 2007 roku. Ustalono, że otrzymana z tego tytułu kwota opłat w całości wyczerpuje i zaspokaja roszczenia powodów za powyżej określony okres sprzedaży. Ponadto uzgodniono, że powodowie nie będą dochodzić roszczeń w tym zakresie w przyszłości. W związku z powyższym, zdaniem strony pozwanej wszelkie opłaty z tytułu sprzedaży przez pozwaną urządzeń i nośników, jakie miały miejsce od dnia 1 kwietnia 2004 roku do dnia 12 lipca 2007 roku nie mogą być kwestionowane przez stronę powodową i dochodzone na drodze sądowej ( odpowiedź na pozew – k. 336-351).

Stanowisko to podtrzymane zostało w piśmie z dnia 14 czerwca 2018 roku stanowiącym uzupełnienie odpowiedzi na pozew, po prawidłowym doręczeniu pozwu wraz z załącznikami. Pozwany zarzucił też, że powodowie nie wskazują, jak obliczone zostały kwoty główne dochodzonych roszczeń ( pismo z 14.06.2018 – k. 371-379).

W piśmie z dnia 17 grudnia 2018 roku strona powodowa podała m.in., że sprzedaż przez pozwanego urządzeń i nośników za okres od 1 do 12 lipca 2007 roku nie mogła być objęta ugodą stron, albowiem data 12 lipca 2007 roku, ustalona ugodą, stanowiła datę graniczną rozliczenia opłat za II kwartał 2007 roku (tj. za kwiecień, maj i czerwiec 2007 roku), w oparciu o brzmienie §6 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego. Sprzedaż za okres od 1 do 12 lipca 2007 roku podlegała rozliczeniu dopiero w III kwartale 2007 roku i była znana powodom dopiero w dniu 22 grudnia 2007 roku. Nadto podtrzymała żądania pozwu, wskazując, że ekspertyza (...) została sporządzona rzetelnie i prawidłowo, oraz że brak jest podstaw do przyjęcia sposobu naliczania opłat od ceny sprzedaży bez podatku VAT ( pismo – k. 495-508).

Pismem z dnia 27 lipca 2021 roku strona powodowa zmodyfikowała powództwo w ten sposób, że cofnęła powództwo w części bez zrzeczenia się roszczenia oraz wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) z siedzibą w H. w Holandii prowadzącej działalność za pośrednictwem (...) (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W. zapłaty:

a)  na rzecz (...) kwoty 540 040,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty;

b)  na rzecz (...) kwoty 452 990,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty.

tytułem nieuregulowanych opłat z art. 20 prawa autorskiego. Dochodzona kwota stanowi różnicę w opłacie, która powstała wskutek zaniżenia przez pozwanego podstawy naliczenia opłat o 22% jej wartości ( modyfikacja powództwa – k. 1100-1106).

W piśmie z dnia 12 sierpnia 2021 roku pozwany oświadczył, że nie wyraża zgody na dokonane przez powodów częściowe cofnięcie powództwa bez zrzeczenia się roszczenia oraz podtrzymał dotychczasowe stanowisko ( pismo – k. 1111-1113).

Pismem z dnia 27 września 2021 roku strona powodowa oświadczyła, iż cofa powództwo w części ze zrzeczeniem się roszczenia o zapłatę dochodzonego od pozwanego za okres od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 30 września 2010 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty, tj. w następujących wysokościach:



(...) cofa powództwo w części ze zrzeczeniem się roszczenia, tj. co do kwoty 485 460,96 zł



(...) cofa powództwo w części ze zrzeczeniem się roszczenia, tj. co do kwoty 99 726,50 zł,

wnosząc o umorzenie postępowania w tej części, a także wnosząc o zasądzenie na rzecz każdego powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, ponieważ pozwany dał powód do wytoczenia powództwa.

Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego:

a)  na rzecz (...) kwoty 540 040,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty;

b)  na rzecz (...) kwoty 452 990,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty ( modyfikacja powództwa – k. 1132-1140).

Pismem z dnia 14 października 2021 roku pozwany wniósł o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania na podstawie art. 203 § 3 k.p.c., podnosząc, że powodowie nie wykazali, że wystąpienie przez nich z powództwem w tym zakresie było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony. Jednocześnie podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie ( pismo – k. 1200-1202).

W dalszym toku procesu strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowego ustalił następujący stan faktyczny:

(...) i (...) są organizacjami zbiorowego zarządzania (dalej: (...)) w rozumieniu art. 104 prawa autorskiego.

Stowarzyszenie (...) na podstawie zezwolenia Ministra Kultury i Sztuki jest uprawnione do zarządzania prawami autorskimi do utworów słownych, muzycznych, słowno-muzycznych, choreograficznych, pantomimicznych oraz słownych, muzycznych, słowno-muzycznych i choreograficznych w utworze audiowizualnym na następujących polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnianie, wprowadzanie do obrotu, wprowadzanie do pamięci komputera, publiczne wykonanie, wyświetlanie, wystawianie, użyczenie i najem, nadanie za pomocą wizji i fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną, nadanie za pośrednictwem satelity, reemisja, i publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym ( fakt notoryjny, ponadto decyzja – k. 35-36, decyzja – k. 37).

Związek (...) jest natomiast uprawniony do zarządzania prawami pokrewnymi do fonogramów i wideogramów na następujących polach eksploatacji: zwielokrotnianie określoną techniką, wprowadzanie do obrotu, najem oraz użyczenie egzemplarzy, odtwarzanie, nadawanie, reemitowanie i publiczne udostępnianie fonogramu i wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym ( fakt notoryjny, ponadto decyzja – k. 41).

W wyniku połączenia transgranicznego spółek: (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., dokonanego w dniu 1 kwietnia 2011 roku, byt prawny (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. ustał z dniem 30 kwietnia 2011 roku, tj. z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego o wykreśleniu ww. podmiotu z rejestru przedsiębiorców KRS. Jednocześnie z mocy prawa następcą prawnym (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. stał się (...), który na terytorium RP prowadził działalność w formie oddziału pod nazwą: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Oddział w Polsce ( bezsporne, ponadto pismo (...) sp. z o.o. – k. 180-181).

W dniu 28 marca 2019 r. na mocy aktu połączenia transgranicznego spółka (...)z siedzibą w H. w Holandii przejęła spółę S. (...) z siedzibą w W. (KRS – k. 793-795; wyciąg z rejestru handlowego – k. 805-807v., akt połączenia transgranicznego – k. 796-800; tłumaczenie aktu połączenia transgranicznego – k. 801-804v.).

S. (...) z siedzibą w W. prowadzi na terytorium Polski działalność gospodarczą w formie oddziału zagranicznego przedsiębiorcy pod nazwą (...) sp. z o.o. Oddział w Polsce z siedzibą w W.. Przedmiotem działalności jest m.in. sprzedaż hurtowa komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania, sprzedaż detaliczna sprzętu audiowizualnego prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach oraz pozostała działalność usługowa w zakresie technologii informatycznych i komputerowych. M.in. w okresie od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 30 września 2010 roku S. (...) z siedzibą w W. w ramach prowadzonej przez siebie działalności sprzedawał sprzęt elektroniczny audio i wideo oraz handlował hurtowo i detalicznie urządzeniami i nośnikami podlegającymi opłacie kwartalnej zgodnie z art. 20 prawa autorskiego w zw. z rozporządzeniem wykonawczym ( bezsporne).

W dniu 15 października 2007 roku (...), (...) ((...) w W.) i (...) (dalej: (...)) oraz (...) sp. z o.o. zawarły ugodę, na mocy której zaakceptowały dokonane przez (...) sp. z o.o. rozliczenia z tytułu opłat za okres od dnia 1 kwietnia 2004 roku do dnia 12 lipca 2007 roku. Ustalono, że otrzymana z tego tytułu kwota opłat w całości wyczerpuje i zaspokaja roszczenia (...) za wyżej określony okres sprzedaży. Ponadto uzgodniono, że (...) nie będą dochodzić roszczeń w tym zakresie w przyszłości. W związku z powyższym wszelkie opłaty z tytułu sprzedaży przez (...) Sp. z o.o. urządzeń i nośników, jakie miały miejsce od dnia 1 kwietnia 2004 roku do dnia 12 lipca 2007 roku nie mogą być kwestionowane i dochodzone na drodze sądowej ( ugoda – k. 359-361).

(...), (...), a także (...) na podstawie umowy z dnia 27 września 2010 roku zleciły biegłemu rewidentowi – spółce (...) - (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. (dalej: (...)) sporządzenie ekspertyzy celem sprawdzenia prawidłowości naliczenia opłat przekazywanych przez pozwanego na rzecz organizacji uprawnionych ( (...), (...), (...)), w szczególności w zakresie zbadania prawidłowości podstawy do naliczania opłat, potwierdzenia poprawności naliczenia opłat oraz sprawdzenia terminowości odprowadzenia tych opłat przez pozwanego na rzecz każdej z uprawnionych organizacji. (...) z siedzibą w W. wyraził zgodę na przeprowadzenie kontroli biegłego rewidenta i udostępnił mu niezbędne dane finansowo-księgowe. Badanie przeprowadziła (...). Przy audycie współpracowali też M. H., S. K., J. T.. (...) sporządził datowaną na luty 2011 roku ekspertyzę o prawidłowości naliczenia i odprowadzenia opłat przez pozwanego na rzecz (...), (...) i (...) za okres III kwartał 2007 – III kwartał 2010.

W treści ekspertyzy wskazano następujące błędy:



zaniżanie cen sprzedaży urządzeń i nośników, będących podstawą do obliczenia opłat o wartości podatku VAT (zaniżenie ceny sprzedaży o 22%) – podstawą ustalenia opłaty jest bowiem cena sprzedaży wraz z podatkiem VAT, którą przyjmowano w oparciu o stosowne rozporządzenia Ministra Kultury;



brak odprowadzania opłat od części składowych (tj. nagrywarki komputerowe, komputerowe dyski twarde i inne) w urządzeniach np. w komputerach



kumulatywne stosowanie przez pozwanego obu błędów wskazanych powyżej



brak wyszczególniania ilości sprzedawanego sprzętu w raportach o należnej opłacie, a tym samym niewykonywanie przez pozwanego w sposób prawidłowy obowiązku informacyjnego nałożonego na płatnika opłat w trybie §6 ust 1 rozporządzenia wykonawczego.

Różnica pomiędzy należnymi opłatami za poszczególne kwartały w badanym okresie z tytułu sprzedawanych przez (...) z siedzibą w W. urządzeń i czystych nośników podlegających ustawowej opłacie, a wpłatami faktycznie dokonywanymi, wynosi:



na rzecz (...) 830 300,72 zł, w tym w sferze audio 779 964,70 zł oraz w sferze wideo 50 336,03 zł



na rzecz (...) 447 509,24 zł, w tym w sferze audio – 389 982,35 zł oraz w sferze wideo – 57 526,89 zł.

( ekspertyza – k. 124-138; zeznania świadek H. S. – k. 454; zeznania świadka M. H. – k. 454-456; zeznania świadka S. K. – k. 456-457; zeznania świadka J. T. – k. 457-458; transkrypcja – k. 465-494).

(...), (...) i S. (...) z siedzibą w W. prowadziły następnie rozmowy, które jednak nie doprowadziły do porozumienia odnośnie zapłaty żądanych kwot.

Pismem z dnia 10 marca 2011 roku skierowanym do Zarządu (...) Sp. z o.o. w W. pełnomocnik (...), (...) ds. urządzeń i czystych nośników służących do utrwalania utworów w zakresie własnego użytku osobistego, podziękował za umożliwienie sprawnego przeprowadzenia kontroli, jednocześnie przesyłając sprawozdanie z czynności sprawdzających i wskazując, że wynika z niego, iż (...) Sp. z o.o. odprowadzała stosowne opłaty w sposób niezgodny z treścią stosownych przepisów prawa, w wyniku czego powstała niedopłata w łącznej kwocie 1 703 747 zł. Ponadto zwłoka we wnoszeniu opłat skutkuje powstaniem zobowiązań z tytułu odsetek ustawowych w łącznej kwocie 473 256 zł, w związku z czym łączne zobowiązania S. (...) stanowią kwotę 2 177 003 zł. Do zapłaty tej kwoty pełnomocnik wezwał w imieniu ww. podmiotów w terminie 14 dni wraz z należnymi odsetkami ustawowymi ( pismo – k. 174).

Pismem z dnia 29 sierpnia 2011 roku (...) Sp. z o.o. przedstawił zastrzeżenia i wyjaśnienia co do treści raportu z przeprowadzonej kontroli.

Podniesiono, iż w dniu 15 października 2007 roku (...), (...) i (...) oraz (...) sp. z o.o. zawarły ugodę, na mocy której strony zaakceptowały dokonane przez (...) sp. z o.o. rozliczenia z tytułu opłat za okres od dnia 1 kwietnia 2004 roku do dnia 12 lipca 2007 roku, a uiszczone opłaty za ten okres wyczerpują i zaspokajają roszczenia (...), które miały nie dochodzić w tym zakresie roszczeń w przyszłości. W konsekwencji bezzasadne jest objęcie raportem całego II kwartału 2007 roku – analizie mógł podlegać tylko okres od dnia 13 lipca 2007 roku, zaś wszelkie opłaty uiszczone za okres od 1 do 12 lipca 2007 roku nie mogą być kwestionowane.

Nadto w treści zastrzeżeń wskazano, że w ramach audytu nieprawidłowo uwzględniono, iż powinno się naliczyć opłatę od urządzeń lub nośników, które w danym okresie nie były wymienione w załącznikach do rozporządzenia z 2003 roku (które to określa zamknięty katalog urządzeń i nośników, z którymi wiąże się obowiązek ponoszenia opłaty), z racji jedynie ich podobieństwa do urządzeń wskazanych w tych załącznikach. Dotyczy to urządzeń: nagrywarka komputerowa płyt DVD, nagrywarka komputerowa płyt HD DVD lub Blu-Ray, dysk HDD (2,5’’), zestaw wieżowy z dyskiem twardym FLASH, odtwarzacz DVD z funkcją nagrywania i twardym dyskiem, radio z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD czy odtwarzacz MP3.

Odniesiono się także do tego, jaką podstawę naliczania opłaty należy przyjąć, tj. czy ma nią być wartość sprzedaży brutto (tj. uwzględniająca podatek VAT w stawce 22%), czy netto. W raporcie przyjęto wartość sprzedaży brutto, co zdaniem Spółki nie jest prawidłowe.

W związku z powyższym uznano za niezasadne również naliczenie odsetek w wysokości 473 256 zł, jako że wszelkie dotychczasowe opłaty ponoszone przez Spółkę, jej zdaniem zostały dokonane prawidłowo ( pismo – k. 180-192).

W piśmie z dnia 21 września 2011 roku stanowiącym odpowiedź na pismo (...) Sp. z o.o. z 29 sierpnia 2011 roku pełnomocnik (...) wskazał, iż Spółka nie ma racji co do tego, że w ekspertyzie poczynione zostały błędy, albowiem Spółka nie uwzględniła, że przepis art. 20 prawa autorskiego przewiduje również obowiązek naliczenia opłaty od „innych podobnych urządzeń”, tj. od urządzeń i części składowych niewymienionych w obowiązujących rozporządzeniach, w związku z czym naliczono opłatę od urządzeń (części) składowych wymienionych w rozporządzeniu, a które to służyły do utrwalania utworów. Zaznaczono też, że zgodnie z art. 20 ust. 1 prawa autorskiego, opłata naliczana jest od kwoty „należnej z tytułu sprzedaży”. Kwota należna z tytułu sprzedaży oznacza cenę sprzedaży, wartość określoną w fakturze sprzedaży, a zatem zawiera podatek VAT. Jednocześnie przyznano, że istnieje możliwość skorygowania naliczenia opłat za przedmiotowe 12 dni (od dnia 1 lipca do dnia 12 lipca 2007 roku) w sytuacji przedstawienia przez Spółkę odpowiedniej dokumentacji, choć podtrzymano, iż w myśl obowiązujących przepisów naliczenie opłat odbywa się kwartalnie ( pismo – k. 193-195).

W piśmie z dnia 11 października 2011 roku Spółka podtrzymała swoje stanowisko. Podniesiono, że fakt zawarcia ugody, przy oczekiwaniu rzetelności od (...), winien być przez nich odnotowany i jej zawarcie wyłącza konieczność przedstawiania dodatkowej dokumentacji za ten okres, a naliczanie należności w systemie kwartalnym nie stanowi przesłanki do uznania roszczenia w tym zakresie. Podtrzymano argumentację dotyczącą wykładni przepisów odnośnie naliczania opłat od poszczególnych urządzeń, wskazując na zamknięty katalog urządzeń, zaś opisane wcześniej urządzenia nie były objęte rozporządzeniem w czasie objętym audytem, przed 31 grudnia 2008 roku ( pismo – k. 197-199).

Następnie w piśmie z dnia 3 stycznia 2012 roku Spółka zwróciła uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 października 2011 roku w sprawie P 18/09 – zgodnie z jego treścią, podmiotem, który powinien ponosić ciężar ekonomiczny przedmiotowych opłat jest konsument, zaś naliczanie ich od kwot sprzedaży rozumianych jako kwoty brutto, nie realizują tego obowiązku, bowiem obciążają importerów lub producentów urządzeń ( pismo – k. 200-201).

(...) i (...) złożyły do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie wnioski o zawezwanie do próby ugodowej w zakresie zapłaty żądanych kwot. (...) w zakresie kwoty 719 492,36 zł, zaś (...) kwoty 558 317,89 zł. Do zawarcia ugody nie doszło ( bezsporne, ponadto wniosek (...) z 6.12.2011 – k. 202-203; wniosek (...) z 28.11.2011 – k. 209-210).

Wysokość opłat należnych na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 5 prawa autorskiego w zw. z rozporządzeniem wykonawczym, od (...) z tytułu sprzedanych urządzeń i czystych nośników w okresie od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 30 września 2010 roku, przy przyjęciu wartości sprzedaży netto, wynosi na rzecz (...) (...) zł oraz na rzecz (...) (...) zł. Przy przyjęciu za podstawę wartości sprzedaży pozwanego brutto (z podatkiem VAT), wysokość opłat należnych na podstawie ww. przepisów od (...) z tytułu sprzedanych przez niego urządzeń i czystych nośników w okresie od dnia 1 lipca 2007 roku do dnia 30 września 2010 roku, wynosi (...) zł na rzecz (...) oraz (...) zł na rzecz (...) ( opinia biegłego – k. 1019-1020).

W konsekwencji wysokość zaniżenia przez pozwanego opłat w okresie III kwartał 2007 roku – III kwartał 2010 roku wynosi:



na rzecz (...) 437 245,45 zł ((...));



na rzecz (...) 366 765,31 zł ((...)).

Wysokość odsetek ustawowych i ustawowych za opóźnienie od kwoty 437 245,45 zł za okres od dnia 25 września 2014 roku do dnia 26 września 2017 roku stanowi kwotę 102 794,61 zł.

Natomiast wysokość odsetek ustawowych i ustawowych za opóźnienie od kwoty 366 765,31 zł za okres od dnia 25 września 2014 roku do dnia 26 września 2017 roku stanowi kwotę 86 225,02 zł ( pismo - k. 1105, wyliczenie wraz z kalkulatorem odsetek – k. 1107-1109).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dowodów z dokumentów powołanych w treści uzasadnienia, których autentyczności żadna ze stron nie podważała. Wiarygodność tych dokumentów nie budziła również zastrzeżeń Sądu.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiła także opinia główna i uzupełniająca biegłego sądowego A. G. (1) – biegłego z zakresu ekonomii, marketingu i reklamy oraz wyceny praw autorskich. Zarówno opinia główna, jak i opinia uzupełniająca odpowiadająca na zarzuty powodów (k. 1064-1081v.) zostały sporządzone i omówione rzetelnie, w oparciu o zgromadzoną w aktach dokumentację. W sposób logiczny przedstawiają one sposób rozumowania biegłego, który precyzyjnie odpowiedział na zadane mu przez Sąd oraz przez strony postępowania pytania. W związku z powyższym przedmiotowe opinie w sposób wyczerpujący odniosły się do przedstawionego zagadnienia i zakreślonej postanowieniem Sądu tezy dowodowej, w szczególności odpowiedziały na wszystkie postawione pytania w sposób jasny i niebudzący wątpliwości. Nadto, opinie te są wyczerpujące i kompletne, a w związku z powyższym stanowią pełnowartościowy materiał dowodowy, który mógł stać się podstawą wyrokowania w niniejszej sprawie.

W toku postępowania Sąd dopuścił też dowody z zeznań wymienionych wcześniej świadków H. S., M. H., S. K. oraz J. T. i choć nie stanowiły one znacznego wkładu w ustalenie stanu faktycznego, którego podstawą były przede wszystkim wymienione dokumenty oraz opinia biegłego, to sąd dał tym zeznaniom wiarę, gdyż korespondowały one ze sobą i z pozostałym materiałem dowodowym. Zeznania świadek A. G. (2) oraz świadka Z. B. – pracowników pozwanego (k. 728v.; transkrypcja – k. 733-740) odnosiły się w całości do metodologii obliczania uiszczanych przez pozwanego opłat i jedynie potwierdziły, że jako podstawę wyliczenia opłaty przyjmowano kwotę netto, natomiast nie były istotne w świetle końcowego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowego zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości w kształcie uwzględniającym jego modyfikację dokonaną pismem z dnia 27 września 2021 roku ( k. 1132-1140).

Na kanwie niniejszej sprawy strona powodowa, po dokonaniu modyfikacji powództwa dochodziła od pozwanej spółki zapłaty:



na rzecz (...) 540 040,06 zł, na którą to kwotę składała się kwota 437 245,45 zł (należność główna) oraz kwota 102 794,61 zł jako suma skapitalizowanych ustawowych odsetek naliczonych za okres nieprzekraczający trzech lat od dnia złożenia pozwu (odsetki od należności głównej);



na rzecz (...) 452 990,33 zł, na którą to kwotę składała się kwota 366 765,31 zł (należność główna) oraz kwota 86 225,02 zł jako suma skapitalizowanych ustawowych odsetek naliczonych za okres nieprzekraczający trzech lat od dnia złożenia pozwu (odsetki od należności głównej).

Strona pozwana kwestionując roszczenie strony powodowej podnosiła, że w pozwie błędnie przyjęto przedmiotowy zakres obowiązku naliczania opłat poprzez jego rozszerzenie na urządzenia niewymienione w przepisach prawa materialnego, w konsekwencji czego niniejszym pozwem dochodzone są opłaty, które są stronie powodowej nienależne, gdyż zostały naliczone od sprzedaży urządzeń, od których nie istniał obowiązek ich ponoszenia. Zarzucono również błędną podstawę do naliczenia opłat. Zdaniem strony pozwanej właściwą podstawą naliczania opłat jest cena netto sprzedaży urządzeń i nośników, a nie cena brutto.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 prawa autorskiego, producenci i importerzy:

1)  magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,

2)  kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu,

3)  czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń wymienionych w pkt 1 i 2 - są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, opłat w wysokości nieprzekraczającej 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.

Zgodnie z ust. 2, z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1)  50% - twórcom;

2)  25% - artystom wykonawcom;

3)  25% - producentom fonogramów.

Zgodnie z ust. 3, z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1)  35% - twórcom;

2)  25% - artystom wykonawcom;

3)  40% - producentom wideogramów.

Zgodnie natomiast z ust. 4, z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:

1)  50% - twórcom;

2)  50% - wydawcom.

W myśl zaś ust. 5, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, artystów wykonawców, organizacji producentów fonogramów, producentów wideogramów oraz wydawców, jak również organizacji producentów lub importerów urządzeń i czystych nośników wymienionych w ust. 1, określa, w drodze rozporządzenia: kategorie urządzeń i nośników oraz wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, kierując się zdolnością urządzenia i nośnika do zwielokrotniania utworów, jak również ich przeznaczeniem do wykonywania innych funkcji niż zwielokrotnianie utworów, sposób pobierania i podziału opłat oraz organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.

Kategorie urządzeń i czystych nośników służących do utrwalania utworów w zakresie własnego użytku osobistego, wysokość, sposób pobierania i podziału opłat od urządzeń i nośników, o których mowa w pkt 1, organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do pobierania opłat od urządzeń i nośników, o których mowa w pkt 1, określa obecnie rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów.

Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, ustala się kategorie urządzeń i czystych nośników oraz wysokość opłat od: 1) magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników, których wykaz jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia; 2) magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników, których wykaz jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia; 3) kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników, których wykaz jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Zgodnie z § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia, jeżeli urządzenie, o którym mowa w ust. 1, stanowi część składową urządzenia zawierającego elementy niepodlegające opłacie, opłata jest pobierana od tej części składowej urządzenia, która służy do utrwalania utworów.

Zgodnie z §3 ust. 1 ww. rozporządzenia, organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnionymi do pobierania opłat od urządzeń i nośników, o których mowa w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, są: 1) Stowarzyszenie (...) – na rzecz twórców; 2) Stowarzyszenie (...) – na rzecz artystów wykonawców; 3) Związek (...) – na rzecz producentów fonogramów i wideogramów. Zgodnie z § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia, podziału opłat pobranych przez organizacje, o których mowa w ust. 1, dokonują: 1) od urządzeń i nośników wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia: a) Stowarzyszenie (...) – na rzecz twórców, b) (...) – na rzecz artystów wykonawców, c) Związek (...) – na rzecz producentów fonogramów; 2) od urządzeń i nośników wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia: a) Stowarzyszenie (...) – na rzecz twórców, b) Związek (...) – na rzecz artystów wykonawców, c) Związek (...) – na rzecz producentów wideogramów.

Zgodnie z § 5 ww. rozporządzenia, organizacje, o których mowa w § 3 ust. 1 i § 4, przy poborze opłat mogą działać wspólnie. Stosownie do § 6 ww. rozporządzenia, organizacje wymienione w § 3 ust. 1 i § 4 pobierają opłatę za dany kwartał w terminie 14 dni po upływie tego kwartału. Wraz z opłatą są przekazywane informacje stanowiące podstawę określenia wysokości tej opłaty (ust. 1). Organizacje wymienione w § 3 ust. 2 i § 4 przekazują, w terminie 60 dni po upływie danego kwartału, organizacjom zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi reprezentującym twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów, zwanym dalej "organizacjami reprezentującymi podmioty uprawnione", kwoty należne reprezentowanym przez te organizacje podmiotom uprawnionym wraz z rozliczeniem pobranych opłat (ust. 2).

Pozwana spółka – co bezsporne – jest podmiotem zobowiązanym do uiszczania na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania opłat z tytułu sprzedaży urządzeń i czystych nośników w oparciu o art. 20 prawa autorskiego i cytowanego wyżej rozporządzenia w wysokości nieprzekraczającej 3 % kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników. Zauważyć należy, iż pozwany, po modyfikacji podmiotowej nadal prowadzi działalność gospodarczą na terenie Polski w formie oddziału zagranicznego podmiotu, czyli spółki pozwanej. (...) prowadzi m. in. sprzedaż hurtową komputerów, oprogramowania, urządzeń peryferyjnych, detaliczną sprzedaż sprzętu audiowizualnego w sklepach, sprzedaż detaliczną nagrań audiowizualnych i działalność usługową w zakresie technologii informatycznych i komputerowych, importuje również sprzęt elektroniczny audio-wideo i handluje tymi urządzeniami.

Z ekspertyzy powoda załączonej do akt przedmiotowej sprawy wynikało, że pozwana spółka przekazywała w spornym okresie tylko część należnych opłat z tytułu sprzedaży urządzeń i czystych nośników. W szczególności ceny sprzedaży nie obejmowały podatku VAT. W okresie objętym pozwem należności, które były wyliczone przez stronę powodową, zostały zakwestionowane przez stronę pozwaną. Z tego względu Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu m.in. ekonomii i wyceny praw autorskich. Jak wskazano wyżej, Sąd nie dopatrzył się żadnych przesłanek do tego, by nie dać wiary ustaleniom poczynionym przez biegłego w ramach opinii. To ona zresztą była podstawą do modyfikacji powództwa przez samego powoda. Biegły bowiem w oparciu o dostępny materiał dowodowy nie mógł poczynić innych wyliczeń. W szczególności w swoich wnioskach wskazał, że „ w materiale dowodowym brak jest dowodów pozwalających na weryfikację wartości ustalonych w ekspertyzie (...), natomiast ekspertyza (...) została sporządzona wadliwie, w stopniu wykluczającym jej przydatność dla wykonania przez biegłego powierzonego mu zadania (…). Biegły ustalił, że powodowie przedstawili w niniejszej sprawie pliki cyfrowe zawierające dane dotyczące sprzedaży firmy (...) oraz sprawozdania firmy (...), zamiast plików zawierających dane sprzedażowe pozwanego. Biegły ustalił, że brak jest danych źródłowych do wyliczeń (...). (opinia k. 1019 verte). Mając to na uwadze biegły zweryfikował zestawienie sprzedaży pozwanego i na jego podstawie dokonał wyliczeń należnych opłat, przedstawione powyżej. Jednocześnie warto podkreślić, iż pozwany nie zakwestionował – co do wysokości - dokonanych przez biegłego obliczeń w zakresie należnych powodom opłat (poczynionych w dwóch wariantach – przy uwzględnieniu podatku VAT oraz bez niego), a jego argumentacja ostatecznie opierała się na tym, by jako podstawę naliczania opłaty, określaną jako „wartość sprzedaży”, traktować cenę netto.

Art. 20 ust. 1 prawa autorskiego stanowi podstawę naliczania opłaty reprograficznej jako określony procent od ceny sprzedaży danego urządzenia i nośnika, nie precyzując czy chodzi o cenę netto czy brutto. W tym kontekście należy wskazać, iż pierwotnym aktem wykonawczym do powyższego przepisu prawa autorskiego było Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 5 grudnia 1995 r. w sprawie wysokości, szczegółowych zasad pobierania i odprowadzania opłat od czystych nośników i urządzeń służących do utrwalania utworów dla własnego użytku osobistego oraz wskazania organizacji zbiorowego zarządzania właściwych do ich pobierania (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 5), którego przepisy rzeczywiście wyraźnie wówczas stanowiły, iż podstawą obliczenia opłaty reprograficznej jest cena netto sprzedaży urządzenia czy nośnika, a zatem bez uwzględnienia VAT. Następnie jednak ww. akt prawny został zastąpiony przez przytoczone już wcześniej Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r., w którym (jak i załączniku do niego) zapis „netto” został już usunięty, a w jego treści określono jedynie, że wysokość opłaty liczona jest jako stosowny ułamek procentowy „od ceny sprzedaży urządzenia lub nośnika”.

Należało zatem, celem rozwiania wątpliwości, zdefiniować pojęcie „cena sprzedaży”. Podstawą do ustalenia tego pojęcia jest ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 168). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, ceną jest wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W ust. 2 doprecyzowano, że: „W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową”.

Należało zatem uznać, iż podstawą ustalenia wielkości opłaty jest cena brutto, rozumiana jako ekwiwalent świadczenia sprzedawcy polegającego na przeniesieniu własności ( A. Niewęgłowski [w:] Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021, art. 20). Co prawda w okresie, o którym mowa w podstawie faktycznej pozwu, nie obowiązywała jeszcze rzeczona ustawa, natomiast akt prawny, który był przez nią zastępowany, tj. ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 385), zawierał następującą definicję „ceny”: „wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym”. To, że cenę „do zapłaty” należy interpretować jako kwotę należną obejmującą również należny podatek VAT, potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 maja 2017 roku (I GSK 897/15, LEX nr 2325417). Także samo literalne brzmienie obecnie obowiązującego rozporządzenia wykonawczego do art. 20 prawa autorskiego (bez wskazania, że chodzi o cenę netto – odmiennie niż to miało miejsce w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu), zakładając racjonalne i świadome działanie prawodawcy, przemawiało za tym aby przyjąć cenę brutto.

Tym samym argumentacja pozwanego dotycząca tego, że ceną sprzedaży powinna być cena netto, nie znajduje uzasadnienia.

W konsekwencji zaaprobowaniu podlegało powództwo w kształcie uwzględniającym jego modyfikację, w ramach której dochodzone kwoty stanowiły różnice, które powstały wskutek zaniżenia przez pozwanego podstawy naliczenia opłat o 22% jej wartości. Sąd przyjął za prawidłowe wyliczenia w tym zakresie dokonane przez biegłego, które stanowiły podstawę do modyfikacji powództwa (niezakwestionowane przy tym co do wysokości przez pozwanego). Również żądanie dotyczące skapitalizowanych odsetek nie budziło wątpliwości.

Sporną kwestią w toku postępowania było też pojęcie tzw. ,,innych urządzeń”. W tej kwestii należy odnieść się do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 10 lipca 2020 r. w sprawie I ACa 770/19 (LEX nr 3130510), w treści którego wskazano, iż „dla zakwalifikowania urządzenia jako reprograficznego decydująca jest możliwość wykonywania przy jego pomocy kopii egzemplarzy opublikowanego utworu. Jest to wykładnia uwzględniająca dynamikę rozwoju techniki, w wyniku której pojawiają się nowe urządzenia reprograficzne”. Tymczasem pozwany stał na stanowisku, że rozporządzenie wraz z ustawą o prawach autorskich jest jedynym obowiązującym źródłem prawa w ww. zakresie i obowiązuje zarówno producentów i importerów, jak i podmioty, na rzecz których mają oni dokonać opłat. Pozwany wskazywał na zamknięty katalog ww. urządzeń i nośników wskazanych w Rozporządzeniu Ministra Kultury z dnia 15 grudnia 2008 roku (oraz z dnia 2 czerwca 2003 roku).

Z taką argumentacją nie sposób się zgodzić. Wykaz urządzeń i nośników objętych ww. opłatami, jest zbiorem otwartym w tym sensie, że stale pojawiają się nowe rodzaje urządzeń spełniających wymogi definicji z tego przepisu i zostało to od początku dostrzeżone przez ustawodawcę (J. W., Kwestia otwartego lub wyczerpującego określenia zakresu opłat stanowiących kompensatę dozwolonego kopiowania utworów w ramach własnego użytku osobistego, (...) 2015, nr 5, s. 29-35). Ustawodawca miał świadomość tego, że przedmiot regulacji ma charakter dynamiczny, zaś wobec szybkiego postępu technologicznego zamrożenie wysokości opłat oznaczałoby, że omawiane przepisy odnosiłyby się do obiektów przestarzałych, a stosowanie ustawy nie odzwierciedlałoby realiów gospodarczych, w tym zwłaszcza społeczno-gospodarczej funkcji opłat, których sens polega na obciążeniu nimi kopiującego utwory w ramach własnego użytku osobistego, a nie na wiązaniu opłat z nieracjonalnie wąsko ujętymi rodzajami urządzeń.

Kluczowe znaczenie miała treść art. 20 prawa autorskiego, a także zsynchronizowanego z tym przepisem § 2 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego. Rolą tego rozporządzenia nie jest określenie przedmiotowego zakresu tych opłat. O tym rozstrzyga ustawa, a więc przepis wyższej rangi niż rozporządzenie. Rozporządzenie ma jedynie za zadanie (co wynika wyraźnie z art. 20 ust. 5 prawa autorskiego) określenie kategorii urządzeń i nośników wymienionych w ust. 1 tego artykułu pod kątem wysokości opłat za poszczególne rodzaje urządzeń i nośników wymienionych z nazwy w załącznikach do rozporządzenia. Wyliczenie zaś w ustawie urządzeń, do których odnoszą się opłaty, ma jedynie charakter przykładowy. Wspólnym mianownikiem (jak wynika z brzmienia art. 20 ust. 1 prawa autorskiego) jest odniesienie obowiązku opłat do wszystkich urządzeń umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu ,,w zakresie własnego użytku osobistego”. Odesłanie uregulowania zakresu obowiązku przedmiotowego opłat do aktu niższej rangi byłoby sprzeczne z zasadami wykładni prawa i w konsekwencji z zasadami konstytucyjnymi określającymi hierarchię aktów prawnych, według których obowiązki adresatów norm prawnych stanowią materię ustawową.

Jednocześnie wobec świadomości ustawodawcy, że istota opłat ustanowionych w art. 20 ust. 1 prawa autorskiego polega na odnoszeniu ich do wszystkich urządzeń zdolnych do pozyskiwania kopii w ramach własnego użytku osobistego i że będzie ona realizowana przez coraz nowsze i bardziej funkcjonalne stale zmieniające się kategorie nowych generacji urządzeń o coraz bogatszych możliwościach funkcjonalnych, ustawodawca wprowadził do rozporządzenia § 2 ust. 2 formułujący zasadę dotyczącą opłat, precyzującą wysokości proporcjonalnych opłat z odniesieniu do urządzeń wielofunkcyjnych, zdolnych do wspomnianego pozyskiwania kopii egzemplarzy utworów w ramach własnego użytku osobistego. Odpowiada to treści delegacji zawartej w art. 20 ust. 5 prawa autorskiego, nakazującego kierowanie się przy określeniu wysokości opłat ,,zdolnością urządzenia i nośnika do zwielokrotniania utworów, jak również ich przeznaczeniem do wykonywania innych funkcji niż zwielokrotnianie utworów”. W korespondencji z tym wspomniany przepis rozporządzenia stanowi: ,,Jeżeli urządzenie, o którym mowa w ust. 1, stanowi część składową urządzenia zawierającego elementy niepodlegające opłacie, opłata jest pobierana od tej części składowej urządzenia, która służy do utrwalania utworów”. Konsekwencją takiego uregulowania jest to, że kwestia oceny wysokości opłaty w odniesieniu do urządzeń wielofunkcyjnych objętych tym postanowieniem wymaga indywidualizacji funkcji danego urządzenia wielofunkcyjnego. Od wartości danego rodzaju urządzenia (jego ceny) odliczyć należy mianowicie jego udział tych elementów, które służą wyłącznie do wykonywania przez dany rodzaj urządzenia innych funkcji niż kopiowanie, a więc pobieranie (skanowanie), utrwalanie w pomięci urządzenia, odtwarzanie i przesyłanie do urządzenia zewnętrznego (np. utrwalanie w pamięci zewnętrznej lub urządzenia kopiującego). Powodowie tak właśnie uczynili, naliczając w spornych przypadkach opłaty od jedynie części składowych wymienionych w rozporządzeniu, a które to służyły do utrwalania utworów.

Nie podlegał też uwzględnieniu zarzut pozwanego dotyczący tego, że ostatecznie żądana przez powodów kwota częściowo obejmuje też okres, o którym mowa w ugodzie z dnia 15 października 2007 roku. Strona powodowa podnosiła, że sprzedaż przez pozwanego urządzeń i nośników za okres od 1 do 12 lipca 2007 roku nie mogła być objęta ugodą stron, albowiem data 12 lipca 2007 roku, ustalona ugodą, stanowiła datę graniczną rozliczenia opłat za II kwartał 2007 roku (tj. za kwiecień, maj i czerwiec 2007 roku), w oparciu o brzmienie §6 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego. Rzeczywiście zgodnie z rzeczonym §6 ust. 1 ww. rozporządzenia, opłaty pobierane są za dany kwartał w terminie 14 dni po upływie tego kwartału. Nawet jeżeli zatem w treści ugody nie wskazano czytelnie, za jaki okres strony dokonały rozliczenia, to skoro po modyfikacji powództwa pozwany w żaden sposób nie wykazał, w jakiej kwocie żądanie pozwu jest objęte ugodą, twierdzenia pozwanego należało uznać za niezasadne.

Reasumując, Sąd nie miał podstaw, aby nie uwzględnić roszczenia strony powodowej, które zostało przez nią zmodyfikowane w toku postępowania w sposób prawidłowy, po uwzględnieniu rzeczywiście przedawnionych już w części roszczeń odsetkowych.

W konsekwencji Sąd w pkt 1 i 2 sentencji wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powodów dochodzonych kwot wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 września 2017 roku do dnia zapłaty. Powodowie wzywali pozwanego do zawarcia ugody jeszcze w 2011 roku, a zatem roszczenie główne jest wymagalne, w związku z czym roszczenie odsetkowe jest uzasadnione od dnia następującego po ostatnim dniu naliczenia i kapitalizacji odsetek za cały okres 3 lat licząc wstecz od dnia wniesienia pozwu.

W pkt 3 sentencji wyroku Sąd postępowanie umorzył na podstawie art. 203 k.p.c. w zw. z art. 355 k.p.c. wobec częściowego cofnięcia pozwu w pozostałej części. (...) cofnął pozew w części ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 485 460,96 zł, zaś (...) cofnął pozew w części ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 99 726,50 zł.

Rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu oparto na podstawie art. 100 k.p.c., których szczegółowe wyliczenie na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu, po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie, przyjmując zasadę, że powodowie wygrali sprawę w 63 %, zaś pozwany w 37 %. Sąd przyjął bowiem, że w zakresie w jakim powodowie cofnęli powództwo, należy ich uznać za przegrywających sprawę, w myśl utrwalonego orzecznictwa dotyczącego takich przypadków i w tym zakresie należy się stronie pozwanej zwrot kosztów w myśl art. 203 § 2 k.p.c., a odstępstwo od tej zasady jest możliwe w sytuacji, gdy strona powodowa wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, w szczególności w sytuacji, gdy cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda (post. SN z 12.4.2012 r., sygn. II CZ 208/11, LEX nr 1214570) – taki przypadek nie miał miejsca w niniejszej sprawie, a jak sami powodowie przyznali, cofnięcie pozwu nastąpiło z uwagi na niewykazanie roszczenia w tym zakresie. Podstawę ustalenia w/w procentów stanowiło porównanie stopnia żądania pierwotnego z pozwu do uwzględnionego (z modyfikacji powództwa), czyli 1578 217, 83 zł do 993 030,39 zł (540 040,06 zł +452 990,33 zł).