Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 22 marca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant sekretarz sądowy Oliwia Goliszewska

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2024 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. C. i J. C. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Finansów

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powodów B. C. i J. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP kwoty po 3 600 (trzy tysiące sześćset) złotych od każdego z nich tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1563/21

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu w dniu 1 sierpnia 2018 roku (data stempla pocztowego – k. 15) powodowie B. C. i J. C. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego określonego jako „Skarb Państwa – Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa” kwot po 36 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych, o ile nie zostanie złożony spis kosztów (pozew – kk. 2-12).

Zarządzeniem z dnia 5 września 2018 roku Sędzia Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie w sprawie o sygn. I C 3012/18 zwrócił pozew. Na skutek uzupełnienia braków formalnych przez powodów sprawie został nadany bieg (zarządzenie – k. 16; pismo z 19.09.2018r. – k. 19).

Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2019 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie na podstawie art. 67§2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze reprezentanta Skarbu Państwa – Ministra Finansów (postanowienie – k. 52).

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 lutego 2019 roku (data stempla pocztowego – k. 65) pozwany Skarb Państwa – Minister Finansów wniósł o ustalenie właściwej jednostki organizacyjnej reprezentującej Skarb Państwa, oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady, co do wysokości oraz podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (odpowiedź na pozew – kk. 58-62).

W piśmie procesowym z dnia 6 czerwca 2019 roku powodowie zmienili podstawę faktyczną roszczenia, domagając się zadośćuczynienia za okres 36 miesięcy egzekucji prowadzonej na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) w latach 2009-2011.

W piśmie procesowym złożonym na rozprawie w dniu 3 grudnia 2019 roku powodowie rozszerzyli powództwo o kwoty po 40 000 zł w stosunku do każdego z powodów, w związku z czym oświadczyli, że w ramach powództwa wnoszą o zasądzenie od Skarbu Państwa kwot po 76 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu (pismo – kk. 135-136).

Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2019 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie jako właściwemu rzeczowo i miejscowo (postanowienie – k. 140).

Pismem z dnia 19 maja 2020 roku Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów, zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa w całości, również w zakresie rozszerzonego roszczenia oraz o zasądzenie kosztów procesu (pismo – kk. 147-152).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 stycznia 1996 roku została zawarta między Bankiem (...) S.A. Oddział w Ł. (dalej: (...) S.A., Bank,) a Zakładem (...) Sp. z o.o. w (...) (reprezentowanym przez B. C., L. T. i Z. T.), umowa kredytu celem finansowania inwestycji na kwotę 800 000 zł. Jako prawne zabezpieczenie kredytu strony ustanowiły m.in. przystąpienie do długu kredytowego B. C. i J. C. (1). Umowa była pięciokrotnie aneksowana (umowa wraz z aneksami– akta XXV C 681/14, kk. 122-136).

W dniu 15 maja 2002 roku Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) przeciwko osobom przystępującym do długu. W ramach (...) wskazano, że na datę wystawienia zobowiązanie dłużników składa się z następujących należności: należność główna – 403 782,62 zł, zadłużenie z tytułu odsetek – 101 783,36 zł, dalsze odsetki od należności głównej w wysokości 36,24% w skali roku od dnia 15 maja 2002 roku do dnia zapłaty, zaś od odsetek – w wysokości stopy odsetek ustawowych ( (...) akta XXV C 681/14, k. 87).

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2002 roku wydanym w sprawie I Co 374/02 Sąd Rejonowy w Łomży nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) w stosunku do wszystkich dłużników przystępujących do długu jako odpowiedzialnych solidarnie, m.in. przeciwko B. C. i J. C. (1) (postanowienie – akta XXV C 681/14, kk. 88-89).

Postępowanie egzekucyjne na podstawie ww. tytułu wykonawczego było prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łomży B. G. w sprawie o sygn. (...) (pisma komornicze – akta XXV C 681/14, kk. 100-101).

Na skutek powództwa wytoczonego przez dłużników solidarnych przystępujących do długu oraz syndyka masy upadłości (...) Sp. z o.o. w likwidacji, wyrokiem z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie I C 563/04 Sąd Okręgowy w Łomży pozbawił wykonalności powyższy tytuł wykonawczy w stosunku do dłużników przystępujących do długu w zakresie sposobu naliczania i wysokości odsetek (postanowienie Sądu Rejonowego w Łomży z dnia 7.06.2002 r. w sprawie I Co 374/02 – akta XXV C 681/14, k. 88-89).

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2006 r. Sąd Rejonowy w Łomży umorzył częściowo postępowanie egzekucyjne w sprawie (...) uznając, że niedopuszczalna jest egzekucja świadczeń nie objętych tytułem wykonawczym (postanowienie Sądu Rejonowego w Łomży z dnia 2.11.2006 r. w sprawie I Co 1130/06 – akta XXV C 681/14, k. 381-382).

W wyciągu z ksiąg Banku (...) S.A. stwierdzono, że na datę 15 maja 2008 r. figuruje zadłużenie solidarne dłużników: (...) Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w K. Starych z tytułu niespłaconego kredytu inwestycyjnego udzielonego na podstawie umowy nr (...) zawartej z bankiem w dniu 26 stycznia 1996 r. wraz z późniejszymi zmianami oraz B. C., J. C. (1), L. T., J. T., Z. T. i E. T. z tytułu przystąpienia do długu kredytowego, które wynosi łącznie 438.017,68 zł, w tym: kwota 39.175,19 zł z tytułu należności głównej, kwota 309.412,59 zł z tytułu odsetek umownych naliczonych od kwoty należności głównej za okres od dnia 11.09.2001 r. do dnia 19.02.2006 r. włącznie, według zmiennej stawki procentowej ustalonej na bazie oprocentowania kredytu redyskontowego oraz kwota 89.429,90 zł z tytułu odsetek umownych naliczonych od kwoty należności głównej za okres od dnia 20 lutego 2006 r. do dnia 14 maja 2008 r. w wysokości czterokrotności stopy lombardowej, a także dalsze należne odsetki w wysokości czterokrotności stopy lombardowej, liczone od kwoty należności głównej od dnia 15 maja 2008 r. do dnia zapłaty (wyciąg z ksiąg banku - akta XXV C 681/14, k. 227).

Na skutek wniesionego przez Bank powództwa, którego podstawą był wskazany wyżej wyciąg z ksiąg bankowych Sąd Okręgowy w Łomży wyrokiem z dnia 25 lipca 2011 r. sygn. I C 193/09 zasądził solidarnie od B. C., J. C. (1), E. T., Z. T., J. T. i L. T. na rzecz Banku kwotę 43 989,63 zł wraz z odsetkami. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone (wyrok Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 25.07.2011 r. w sprawie I C 193/09 wraz z uzasadnieniem – akta XXV C 681/14, kk. 72-83, postanowienie Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 8.09.2011 r. w sprawie I C 193/09 – akta XXV C 681/14, kk. 84-86).

W postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy Sąd Gospodarczy w Łomży sygn. V GUp 2/05 w stosunku do masy upadłości Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w dniu 28 grudnia 2007 r. Bank zaliczył uzyskaną ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa kwotę 350 000 zł na poczet egzekwowanej należności głównej. Ostatecznie z dochodzonej pierwotnie kwoty 403 782,62 zł plus odsetki 101.783,36 zł Bank dochodził kwoty 43 420,56 zł. Taka też kwota została na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Łomży w sprawie I Co 581/11 w przedmiocie planu podziału sum uzyskanych w toku egzekucji (...) przyznana na rzecz pozwanego.

W roku 2010 dokonano opisu i oszacowania nieruchomości, stanowiących własność małżeńską B. i J. C. (1), położonych w E. gm. P. o wartości szacunkowej 144 400 zł. Zostały one zbyte przez Komornika za kwotę 128 748 zł. w roku 2011. Biegła sądowa M. K. w sprawie prawomocnie rozpoznanej przez Sąd Okręgowy w Łomży sygn. I C 193/09 ustaliła, że kwota ta powinna zostać rozliczona przez Bank i zaliczona na poczet dochodzonej w postępowaniu egzekucyjnym należności ze skutkiem jej umorzenia w całości. Zgodnie z opinią, kwota 350 000 zł. powinna zostać zarachowana na spłatę zadłużenia z datą 30 sierpnia 2007 r.

Wobec wniesienia przez B. i J. C. (1) powództwa przeciwegzekucyjnego o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 15 maja 2002 r. nr (...) w całości, wyrokiem z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie o sygn. akt I C 1215/13 Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie odrzucił pozew w części dotyczącej żądania pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie obejmującym sposób naliczenia i wysokości odsetek, zaś w pozostałej części powództwo oddalił. Sąd drugiej instancji w dniu 29 lipca 2015 r. oddalił apelację powodów w sprawie o sygn. akt V Ca 2414/14.

Pozwem z dnia 12 maja 2014 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Warszawie przeciwko Bankowi (...) S.A. w W. B. C. i J. C. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego Banku na rzecz powodów kwot po 96 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów poniesionych kosztów procesu według norm przepisanych o ile nie zostanie złożony spis kosztów. Sprawa była prowadzona pod sygn. XXV C 681/14. Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo w tej sprawie i orzekł o kosztach procesu (wyrok – akta XXV C 681/14, k. 503, wyrok z uzasadnieniem – kk. 510-529; postanowienie o umorzeniu egzekucji – akta (...), k. 40; zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z dnia 13.10.2009 r. – akta (...), k. 387).

Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2018 roku wydanym w sprawie VI ACa 1239/16 wydanym na skutek apelacji B. C. i J. C. (1) Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2016 roku wydany w sprawie XXV C 681/14 w ten sposób, że:

1. zasądził od Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz B. C. i J. C. (1) kwoty po 52 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lipca 2014 r. do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

2. zasądził od Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz B. C. i J. C. (1) kwoty po 2.880 zł (dwa tysiące osiemset osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

ponadto oddalił apelację w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu wyroku SA wskazał m.in., że „wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko powodom nie było przedwczesne, a egzekucja z majątku powodów była egzekucją w ramach przyjętych zabezpieczeń. Nie budziło też wątpliwości, że w chwili wystawienia przedmiotowego bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 15 maja 2002 r. oraz w chwili złożenia wniosku o wszczęcie na jego podstawie egzekucji przeciwko powodom (25 listopada 2003 r.), istniały wymagalne roszczenia Banku wynikające z przedmiotowej umowy o kredyt w zakresie należności głównej w wysokości 403.782,62 zł i w tym zakresie bankowy tytuł egzekucyjny został wystawiony prawidłowo.” Jednocześnie stwierdził jednak, że egzekucja prowadzona przez bank przeciwko powodom po dniu 30 sierpnia 2007 r. była bezprawna, bo dotyczyła nieistniającej już wówczas wierzytelności i trwała prawie do końca 2011 r. Przyznał rację stronie powodowej, że „dochodzenie nieistniejącego długu może stanowić naruszenie dóbr osobistych takich jak godność i dobre imię. Może stygmatyzować rzekomego dłużnika oraz najbliższe mu osoby i powodować ostracyzm w kręgu społecznym z którym poszkodowany wiąże swoje życie, aktywność społeczną oraz zawodową. Dochodzenie nieistniejącego długu wiąże się również z ujemnymi przeżyciami psychicznymi poczuciem zagrożenia istotnym obniżeniem poczucia własnej wartości, lękiem przed utratą dorobku, poczuciem bezradności itp.” Mając zatem na uwadze krzywdę, jakiej powodowie doznali w następstwie działań pozwanego, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i zasądził na rzecz J. C. (1) i B. C. kwoty po 52 000 zł (wyrok SA w Warszawie z dnia 29.01.2018 w sprawie VI ACa 1239/16 wraz z uzasadnieniem – akta XXV C 681/14, kk. 625-626, kk. 652-659).

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 roku w sprawie o sygn. P 45/12 (OTK-A 2015, nr 4, poz. 46) Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją przepisy art. 96 ust 1 i 97 ust 1 Prawa bankowego, jako naruszające zasadę równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji. Ww. przepisy utraciły moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r.

Postępowanie egzekucyjne wpłynęło na życie B. i J. C. (1) – zostały zajęte ich rachunki bankowe (podlegały one zajęciu aż do 2014 roku), wyegzekwowano posiadane przez nich nieruchomości, egzekucja była długotrwała. Ich komfort życia uległ znacznemu pogorszeniu – B. i J. C. (2) wycofali się z życia towarzyskiego, jak również ucierpiały ich wzajemne relacje małżeńskie. Ponadto zostali narażeni na utratę zaufania jako przedsiębiorcy, a sytuacja w jakiej się znaleźli postawiła ich w niekorzystnym świetle wobec współpracowników i klientów (zeznania powoda J. C. (1) – kk. 114v.-115, zeznania powódki B. C. – kk. 127-127v.)

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci powołanych dowodów z dokumentów (kopii), dołączonych do sprawy akt innych wyżej opisanych spraw oraz z zeznań powodów. Co do zasady stan faktyczny nie był w niniejszej sprawie sporny, a spór tyczył się istnienia odpowiedzialności pozwanego za szkodę wywołaną prowadzonym przeciwko powodom egzekucją, która była prowadzona w związku z obowiązywaniem przepisów, które następnie utraciły moc obowiązywania na skutek uznania ich przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją.

Sąd zważył, co następuje:

Swoje roszczenie pieniężne strona powodowa oparła na gruncie art. 417 ¹§1 k.c., zgodnie z którym jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Roszczenie powodowie wywodzili z faktu, że przeciwko nim było prowadzone postępowanie egzekucyjne, które zostało wszczęte na podstawie tytułu wykonawczego stanowiącego bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) wystawiony przez Bank (...) S.A. Tymczasem wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 roku w sprawie o sygn. P 45/12 Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją przepisy art. 96 ust 1 i 97 ust 1 Prawa bankowego, które to stanowiły podstawę prawną do wystawiania przez banki bankowych tytułów egzekucyjnych.

Zgodnie jednak z tym orzeczeniem TK, ww. przepisy utraciły moc obowiązującą dopiero z dniem 1 sierpnia 2016 r. Jak wskazano w uzasadnieniu, odroczenie miało ten skutek, że w okresie odroczenia przepisy te (o ile wcześniej nie zostaną uchylone bądź zmienione przez ustawodawcę), mimo obalenia w stosunku do nich domniemania konstytucyjności, powinny być stosowane przez ich adresatów, w tym przez sądy. W praktyce oznaczało to, że problem ewentualnego wznowienia postępowań miał wystąpić dopiero po upływie terminu odroczenia, oraz że bankowe tytuły egzekucyjne zaopatrzone już w klauzulę wykonalności jeszcze przed dniem wejścia w życie wyroku TK z dnia 14 kwietnia 2015 roku nie utraciły mocy, a w dalszym ciągu mogły być podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Niewątpliwie w niniejszej sprawie została spełniona przesłanka z art. 417 ¹§1 k.c. dotycząca stwierdzenia niezgodności z Konstytucją przepisu prawnego, na podstawie którego – jak podnoszą powodowie – została im wyrządzona krzywda. W ocenie Sądu jednak przychylenie się do stanowiska strony powodowej spowodowałoby zbyt daleko idące, niebezpieczne, trudne do wyobrażenia konsekwencje prawne. W tym miejscu należy odwołać się do zapadłego w dniu 31 stycznia 2001 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt P 4/99 (OTK 2001, Nr 1, poz. 5), w którym uznano, że art. 1059 k.c. w brzmieniu nadanym przez ustawę zmieniająca Kodeks Cywilny z dnia 26 października 1971 r. oraz z dnia 28 lipca 1990 r. jest niezgodny z Konstytucją RP, w zakresie, w którym odnosi się do spadków otwartych przed dniem ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw, a zatem przed dniem 14 lutego 2001 r. TK stwierdził w nim o niezgodności z Konstytucją przepisu, który uniemożliwiał osobom niemającym uprawnień do prowadzenia gospodarstw rolnych (choć z pewnymi wyjątkami) dziedziczenia tych gospodarstw w drodze ustawy. W uzasadnieniu tego wyroku TK zauważył, że „poddanie spadków otwartych przed tą datą stanowi prawnemu zmienionemu w wyniku tego wyroku nieuchronnie prowadziłoby do kolizji z zasadami konstytucyjnymi, chroniącymi wymienione wcześniej wartości, w szczególności - bezpieczeństwo prawne i zaufanie do prawa.” Należało wziąć pod uwagę „konsekwencje praktyczne stwierdzonej niezgodności z konstytucją, istotne zwłaszcza w sytuacji, gdy doszło już do faktycznego objęcia gospodarstwa rolnego przez osobę będącą w świetle zakwestionowanych przepisów spadkobiercą, do wydania na ich podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo do działu spadku.” Uzasadnione było tym samym zminimalizowanie oddziaływania wydanego w niniejszej sprawie wyroku na ukształtowane już stosunki prawne.

Analizując problematykę prawną w stanie faktycznym w przedmiotowej sprawie należy dojść do wniosków analogicznych jak w przypadku sprawy rozpoznawanej przez TK w sprawie P 4/99, a zatem mieć na uwadze ukształtowane już stosunki prawne. Uzasadnia to orzekanie przez TK o utracie mocy obowiązującej aktu normatywnego w dacie, która może być późniejsza niż data ogłoszenia orzeczenia, a tym samym przyjęcie, że dany akt normatywny, pomimo stwierdzenia jego niezgodności z Konstytucją, obowiązuje dalej do daty wskazanej w orzeczeniu. Jest to zgodnie z założeniem wynikającym z art. 190 ust. 3 Konstytucji, który to pozostawia Trybunałowi ostateczną decyzję do co tego, jakie skutki ma pociągać za sobą jego orzeczenie (J. Gudowski, G. Bieniek [w:] T. Bielska-Sobkowicz, H. Ciepła, M. Sychowicz, R. Trzaskowski, T. Wiśniewski, C. Żuławska, J. Gudowski, G. Bieniek, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II, Warszawa 2018, art. 417(1)). Konsekwencją tego jest zaś brak odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone w czasie, gdy przepisy, pomimo stwierdzenia ich sprzeczności z Konstytucją przez TK, dalej obowiązywały. Takie stanowisko zawarł Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 grudnia 2007 r. w sprawie III CZP 125/07 (OSNC 2008, nr 12, poz. 138) i zostało ono podzielone w licznych orzeczeniach przez Sąd Apelacyjny w Warszawie (zob. wyrok SA w Warszawie z 9.03.2017 r., I ACa 2330/15, LEX nr 2376940; wyrok SA w Warszawie z 18.10.2013 r., VI ACa 444/13, LEX nr 1428282; wyrok SA w Warszawie z 15.01.2013 r., I ACa 456/12, LEX nr 1322783; wyrok SA w Warszawie z 20.12.2012 r., I ACa 628/12, LEX nr 1283346), a także Sąd Apelacyjny w Gdańsku (wyrok SA w Gdańsku z 17.04.2013 r., V ACa 132/13, LEX nr 1362684). Takie też stanowisko podziela Sąd Okręgowy w składzie rozpoznający niniejszą sprawę.

Drugą przyczyną oddalenia powództwa jest przedawnienie roszczenia. Strona pozwana co do zasady słusznie podniosła ten zarzut, chociaż nie do końca właściwa była jego szczegółowa argumentacja. Powodowie w ramach powództwa domagali się zapłaty określonych kwot z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z naruszeniem ich dóbr osobistych na skutek prowadzonej przeciwko powodom egzekucji, w postaci godności osobistej – z uwagi na stygmatyzowanie, ostracyzm w kręgu społecznym, poddanie długotrwałej presji psychicznej, a także ograniczenie prawa do sądu – a zatem powództwo oparli także o art. 448 k.c. Tym samym jest to roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, wobec czego zastosowanie znajduje 3-letni termin przedawnienia określony w art. 442 ¹§1 k.c. Powyższe potwierdził także Sąd Apelacyjny w Białymstoku, który stwierdził, że roszczenia majątkowe mające chronić dobra osobiste przedawniają się w terminach i na zasadach właściwych dla czynów niedozwolonych. Art. 442 ¹ k.c., pozostaje przepisem szczególnym do art. 118 k.c. (wyrok SA w Białymstoku z 9.12.2016 r., I ACa 673/16, LEX nr 2208311). Terminem wymagalności jest w rozumieniu tego przepisu dzień, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Wyrok TK z dnia 14 kwietnia 2015 roku w sprawie o sygn. P 45/12 został opublikowany w Dzienniku Ustaw w dniu 23 kwietnia 2015 roku – tę datę należy traktować jako dzień, w którym powodowie mogli się dowiedzieć zarówno o osobie obowiązanej do naprawienia szkody, jak i o samej szkodzie. Pozew został wniesiony w dniu 1 sierpnia 2018 roku, a zatem już po upływie 3-letniego terminu przedawnienia, przy czym nowelizacja uregulowań w Kodeksie cywilnym dotyczących kwestii przedawnienia, która nastąpiła na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. (Dz.U. z 2018r., poz. 1104) weszła w życie z dniem 9 lipca 2018 r., a zatem nie mogła mieć znaczenia w niniejszej sprawie.

Z wyżej wskazanych przyczyn powództwo podlegało oddaleniu, w konsekwencji należało orzec jak w punkcie I sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98§1, §1 ¹ i §3 uznając, że strona powodowa przegrała proces w całości, a zatem powinna ponieść całość kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej w wysokości po 3 600 zł od każdego z powodów, zgodnie ze stosowanymi odpowiednio w myśl ww. przepisów §2 pkt 5 i §19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Sąd zasądził opisane wyżej koszty od każdego z powodów, gdyż w sprawie łączy ich współuczestnictwo formalne, jako że sprawa dotyczy roszczeń jednego rodzaju opartych na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej. Wskazuje się też w doktrynie i orzecznictwie, że współuczestnictwo powodów dochodzących odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę na podstawie art. 448 k.c. ma charakter formalny (zob. K. Weitz [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1-124, wyd. VI, red. T. Ereciński, Warszawa 2023, art. 72). W konsekwencji należało orzec jak w punkcie II sentencji wyroku.