Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: sekretarz sądowy Oliwia Goliszewska

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa P. W.

przeciwko (...) S.A. (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. W. kwotę 68.445,61 zł (sześćdziesiąt osiem tysięcy czterysta czterdzieści pięć złotych 61/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

a)  58.700,00 zł (pięćdziesiąt osiem tysięcy siedemset złotych 00/100) od dnia 29 października 2016 r. do dnia zapłaty;

b)  8.331,30 zł (osiem tysięcy trzysta trzydzieści jeden złotych 30/100) od dnia 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty;

c)  1.414,31 zł (tysiąc czterysta czternaście złotych 31/100) od dnia 18 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  rozstrzyga, iż powód winien ponieść koszty postępowania w 27 % zaś pozwana w 73%, pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie Referendarzowi Sądowemu.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt I C 1941/21

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2018 r. P. W. skierował przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. pozew o zapłatę kwoty 93 958,21 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

a)  83 700 zł od dnia 29 października 2016 r. do dnia zapłaty;

b)  8 843,90 zł od dnia 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty;

c)  1 414,31 zł od dnia 18 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty.

Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Powód wyjaśnił, że na kwotę dochodzonego roszczenia składają się: 83 700 zł tytułem zadośćuczynienia, kwoty 6 140 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia, 2 703,90 zł tytułem odszkodowania za koszt opieki osób trzecich oraz 1 414,31 zł tytułem zaległych odsetek ustawowych za opóźnienie od wypłaconej w dniu 23 lutego 2018 r. kwoty 15 300 zł zadośćuczynienia za okres od dnia 29 października 2016 r. do dnia 23 lutego 2018 r.

Powód wskazał, że w dniu (...) doszło do wypadku drogowego z jego udziałem. Sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...). Przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie toczyło się postępowanie karne, w którym sprawca wypadku został uznany winnym spowodowania tego wypadku.

Powód bezpośrednio po wypadku został przewieziony do Szpitala (...) w W., a następnie przetransportowany do Szpitala (...) przy ul. (...) w W., gdzie hospitalizowany był do dnia 1 września 2016 r. Przeprowadzono u niego repozycję i osteosyntezę stabilną złamania trzonu żuchwy przy pomocy trzech płytek tytanowych, a także opatrzono pozostałe urazy.

Podkreślił, że w pierwszym okresie po opuszczenie szpitala poruszał się na wózku inwalidzkim, a kolejne kilka miesięcy korzystał z dwóch kul łokciowych. W okresie od dnia(...) r. do dnia 31 stycznia 2017 r. powód pozostawał na zwolnieniu lekarskim. Zgłosił pozwanemu szkodę w dniu 28 września 2016 r., a decyzją z dnia 29 grudnia 2016 r. pozwany przyjął swoją odpowiedzialność za zdarzenie i wypłacił kwotę 1 000 zł. Następnie, decyzją z dnia 23 lutego 2018 r. pozwany uznał, że należne zadośćuczynienie powinno wynieść 18 300 zł, przy czym wypłacił kwotę 16 300 zł, zaliczając na poczet zadośćuczynienia nawiązkę orzeczoną przez sąd w postępowaniu karnym. Pozwany nie uwzględnił odwołania powoda, decyzją z dnia 10 kwietnia 2018 r. dopłacając jedynie część odszkodowania.

Powód podkreślił, że w dalszym ciągu odczuwa skutki doznanych urazów, zarówno w zakresie fizycznym jak i psychicznym. Doznane obrażenia całkowicie uniemożliwiały mu w okresie rekonwalescencji prowadzenia dotychczasowego trybu życia. W ocenie powoda dochodzona kwota zadośćuczynienia pozostaje adekwatna mając na uwadze rozmiar i charakter doznanych przez niego obrażeń, ich intensywność, długość i uciążliwość skomplikowanego procesu leczenia, w tym z koniecznością leżenia i poczuciem niepewności co do możliwości wyleczenia i powrotu do pełnego zdrowia, perspektywa długiej i żmudnej rehabilitacji, ograniczenia w codziennym życiu, brak możliwości aktywnego spędzania wolnego czasu i uprawiania sportów, konieczność korzystania z pomocy i opieki najbliższych osób przy najzwyklejszych czynnościach, poczucie braku samodzielności. Z tych względów odpowiednie zadośćuczynienie powinno wynieść 100 000 zł, co przy uwzględnieniu dotychczasowo wypłaconej kwoty daje pozostałe 83 700 zł.

Dalej powód wyjaśnił, że domaga się również zwrotu kosztów leczenia w łącznej kwocie 6 140 zł – przy czym wydatkował on łącznie kwotę 7 836,59 zł, a pozwany wypłacił powodowi jedynie kwotę 1 625,85 zł. Powód wymienił, że dochodzi zwrotu kwot obejmujących: zabiegi chirurgiczne (konsultację chirurgiczną, korektę brody, zdjęcie szwów) oraz zabiegi dentystyczne. Zwrócił również uwagę, że przez okres przynajmniej 12 tygodni po wypadku wymagał pomocy i opieki osób trzecich, a opieka ta była świadczona przez osoby bliskie. Po wypadku powód nie mógł wykonywać samodzielnie żadnych czynności życia codziennego – nie mógł sprzątać, przygotowywać sobie posiłków, robić zakupów. Wymagał również dowożenia na wizyty i badania lekarskie, co uzasadnia dochodzoną kwotę 2 703,90 zł tytułem zwrotu kosztu opieki osób trzecich. Pozwany przyznał z tego tytułu kwotę 1 210,50 zł, tymczasem w ocenie powoda uzasadniony jest wymiar opieki przez okres 12 tygodni po 4 godziny dziennie w stawce 11,65 zł za godzinę co daje łącznie kwotę 3 914,40 zł (minus wypłacona przez pozwanego kwota 1 210,50 zł).

W zakresie skapitalizowanej kwoty dochodzonych odsetek powód wyjaśnił, że zgłosił pozwanemu wystąpienie szkody już w dniu 28 września 2016 r., a następnie pismem z dnia 24 stycznia 2018 r., a pozwany powinien wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody. Roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia stało się wymagalne w dniu 29 października 2016 r., tj. następnego dnia po trzydziestym dniu od zgłoszenia pozwanemu szkody na osobie powoda. Zgłoszenie pozostałych roszczeń nastąpiło pismem z dnia 24 stycznia 2018 r., zatem odsetki od kwoty 8 843,90 zł należne są od dnia 24 lutego 2018 r., tj. dnia następującego po dniu, w którym pozwany wydał decyzję odmowną w tej części. Powód dochodzi również odsetek od wypłaconej na podstawie decyzji z dnia 23 lutego 2018 r. kwoty 15 300 zł tytułem zadośćuczynienia. Skoro roszczenie to stało się wymagalne w dniu 9 października 2016 r., powodowi należą się odsetki od tej kwoty za okres, kiedy pozwany pozostawał w zwłoce. Wobec niedochodzenia uprzednio odsetek od wypłaconej w dniu 23 lutego 2018 r. kwoty 15 300 zł, powód dochodzi odsetek od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu ( pozew – k. 3-15).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany potwierdził, że sprawca wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z pozwanym. Nie zakwestionował, że powód doznał w wyniku zdarzenia z dnia (...) obrażeń ciała, jednak zakwestionował, że wszystkie obrażenia oraz ich następstwa, do których powód odwołuje się w pozwie, są następstwami tego zdarzenia.

W ocenie pozwanego ustalając przyznane powodowi zadośćuczynienie pozwany uwzględnił wszystkie okoliczności sprawy, w tym zakres cierpień powoda, charakter obrażeń i przebieg leczenia. Przyznał również 15% uszczerbku na zdrowiu powoda. Pozwany zarzucił, że żądanie powoda zapłaty zadośćuczynienia w dalszej kwocie 83 700 zł jest wygórowane i nieadekwatne do okoliczności sprawy.

W kwestii wymaganej pomocy osób trzecich, pozwany przyjął, stosownie do oceny wskazanej w przeprowadzonej w toku postępowania likwidacyjnego opinii lekarskiej, że powód wymagał opieki osób trzecich przez 8 tygodni po 3 godziny dziennie i wypłacił powodowi z tego tytułu kwotę 1 210,50 zł. Zakwestionował również, aby wszystkie zabiegi powoda (usunięcie blizny na brodzie, zabiegi dentystyczne) były związane z leczeniem powypadkowym i były związane z wypadkiem z dnia(...), a ponadto powód nie wykazał, że nie mógł skorzystać z placówek publicznej służby zdrowia, a tym samym aby było koniecznie poniesienie wskazanych przez powoda kosztów.

Kwestionując dochodzone roszczenie skapitalizowanych odsetek w wysokości 1 414,31 zł pozwany zwrócił również uwagę, że w dniu 29 października 2016 r. nie dysponował dokumentami umożliwiającymi przyjęcie odpowiedzialności za szkodę, jak również dokumentacją medyczną powoda niezbędną do oceny jego stanu zdrowia po zdarzeniu z dnia (...) Również wyrok w przedmiocie uznania sprawcy wypadku za winnego został wydany dopiero w dniu 17 stycznia 2017 r. ( odpowiedź na pozew – k. 134-142).

Na rozprawie w dniu 2 lutego 2024 r. pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wartości norm przepisanych.

Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie ( protokół – k. 732-733).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) w W. na ul. (...) kierujący samochodem osobowym W. R. nie ustąpił pierwszeństwa kierowanemu przez P. W. motocyklowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierzał wjechać – czym doprowadził do zderzenia obu pojazdów.

W jego wyniku P. W. doznał złamania trzonu żuchwy w odcinku przednim (a w związku z tym urazu zębów: 11, 12 i 31, a także rany brody po stronie prawej i rany szarpanej dziąsła dolnego w przedsionku jamy ustnej), złamania dolnej gałęzi kości łonowej, stłuczenia kolana lewego oraz skręcenia łokcia prawego.

Bezpośrednio po zdarzeniu P. W. został przewieziony do Szpitala (...) w W., gdzie udzielono mu pierwszej pomocy. Następnie został przewieziony do Szpitala (...) przy ul. (...) w W. gdzie był hospitalizowany do dnia 1 września 2016 r. W szpitalu przeprowadzono repozycję i osteosyntezę stabilną złamania trzonu żuchwy przy pomocy płytek tytanowych oraz opatrzono pozostałe urazy pacjenta. Przeprowadzono punkcję lewego kolana i ewakuację krwiaka ( okoliczności bezsporne, a ponadto dokumentacja medyczna P. W. – k. 25-67, 100-105, 198-199, 202-208v, 219-225v, 228-256, 263-269, 271-273, 278-326v, 344-349, 386-416, 419-428, 431-433, 436-444, 447-453, 459-468, 471-473, 476-528v, akta szkody – płyta CD, koperta k. 167, 258, opinia biegłego specjalisty ortopedii i traumatologii narządu ruchu – k. 577-597, opinia biegłego specjalisty chirurga szczękowego – k. 600-622, 709-714, opinia biegłego specjalisty stomatologa – k. 645-665, opinia biegłego specjalisty stomatologa – k. 645-665, opinia biegłego specjalisty chirurgii ogólnej i plastycznej – k. 667-687).

Po zakończeniu hospitalizacji P. W. został przewieziony transportem sanitarnym do miejsca zamieszkania. W początkowym okresie (przez miesiąc) nie mógł się poruszać, musiał leżeć. W tym czasie utrzymywały się też największe dolegliwości bólowe – szczególnie duży ból okolic szczęki odczuwał przez okres 2 tygodni, następnie jego natężenie zmniejszało się w miarę gojenia ran i upływu czasu do 6 tygodni.

Całą opiekę nad P. W. sprawowały mama i jego ówczesna partnerka, E. G.. Po miesiącu rozpoczął chodzenie o dwóch kulach, w dalszym ciągu opiekowała się nim E. G.. P. W. wymagał pełnej opieki osób trzecich przez 4 tygodnie w zakresie:

- 7 h w tygodniu na mycie i ubieranie,

- 7 h w tygodniu na spożywanie,

- 7 h w tygodniu na toaletę,

- 7 h w tygodniu na przemieszczanie,

- 6 h w tygodniu na przygotowywanie posiłków,

- 3 h w tygodniu na utrzymanie porządku,

- 3 h w tygodniu na załatwianie spraw poza domem.

Następnie wymagał częściowej pomocy osób trzecich przez 8 tygodni w zakresie:

- 3,5 h w tygodniu na mycie i ubieranie,

- 3,5 h w tygodniu na toaletę,

- 3,5 h w tygodniu na przemieszczanie,

- 3 h w tygodniu na przygotowywanie posiłków,

- 1,5 h w tygodniu na utrzymanie porządku,

- 1,5 h w tygodniu na załatwianie spraw poza domem ( opinia biegłego specjalisty ortopedii i traumatologii narządu ruchu – k. 577-597, opinia biegłego specjalisty chirurga szczękowego – k. 600-622, 709-714, ponadto zeznania świadków: S. W. – k. 339-340, D. S. – k. 340, E. G. – k. 340-341).

Po wyjściu ze szpitala P. W. kontynuował leczenie w trybie ambulatoryjnym, m.in. w: Poradni (...), Poradni (...)oraz Poradni (...). Korzystał również z zabiegów rehabilitacji, m.in. w dniach: od 2 stycznia 2017 r. do 16 stycznia 2017 r., od 29 marca 2017 r. do 11 kwietnia 2017 r., od sierpnia do listopada 2017 r. z zabiegów kinezyterapii, od 31 sierpnia 2017 r. do 16 listopada 2017 r., w lutym 2018 r. ponownie z zabiegów kinezyterapii oraz fizjoterapii w okresach od 29 sierpnia 2017 r. do 17 października 2017 r. a także od 29 stycznia 2018 r. do 19 lutego 2018 r. Ponadto od dnia 31 sierpnia 2017 r. do dnia 16 listopada 2017 r. odbywał rehabilitację w (...) przy ul. (...) w W., w trakcie której poddany był terapii manualnej tkanek miękkich oraz laseroterapii.

Na zwolnieniu lekarskim przebywał od dnia (...)do dnia 31 stycznia 2017 r.

P. W. leczył się również stomatologiczne – przeszedł zabiegi odbudowy koronami pełnoceramicznymi zębów 11 i 12, ponadto ząb 31 był leczony kanałowo i odbudowany kompozytowym wypełnieniem. Zachowawczo leczone były także zęby 16, 27, 17 oraz 22. Poniósł z tego tytułu koszt w łącznej wysokości 5 550 zł ( dokumentacja medyczna P. W. – k. 25-67, 100-105, 198-199, 202-208v, 219-225v, 228-256, 263-269, 271-273, 278-326v, 344-349, 386-416, 419-428, 431-433, 436-444, 447-453, 459-468, 471-473, 476-528v, faktury vat i paragony – k. 68-90, 97-99, zaświadczenie z dnia 17 maja 2018 r. – k. 121, zaświadczenie o rehabilitacji z dnia 15 lipca 2020 r. – k. 197, opinia biegłego specjalisty stomatologa – k. 645-665, opinia biegłego specjalisty stomatologa – k. 645-665).

Przeprowadzony w szpitalu zabieg odniesionej rany brody spowodował powstanie u P. W. w tkance podskórnej na żuchwie blizny pooperacyjnej dł. do 4,5 mm z nieco pogrubionymi tkankami miękkimi w otoczeniu.

W dniu 13 listopada 2017 r. P. W. przeszedł zabieg korekty tej blizny, w czasie której stwierdzono i częściowo usunięto liczne zrosty z tkanką podskórną ( zaświadczenie – k. 122, opinia biegłego specjalisty chirurgii ogólnej i plastycznej – k. 667-687).

Sprawca zdarzenia z dnia (...). W. R., został prawomocnie skazany za występek z art. 177 § 1 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie z dnia 17 stycznia 2017 r. (sygn. akt IV K 628/16). Sąd karny zasądził również od W. R. na rzecz P. W. kwotę 2 000 zł tytułem nawiązki.

W chwili zdarzenia sprawca wypadku był objęty ochroną ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. z siedzibą w W. ( okoliczności bezsporne, ponadto kopia wyroku z dnia 17 stycznia 2017 r. – k. 24, akta szkody – płyta CD, koperta k. 167, 258).

W dniu 28 września 2016 r. P. W. zgłosił szkodę do (...) S.A. Decyzją z dnia 29 grudnia 2016 r. Towarzystwo (...) poinformowało o przyznaniu zadośćuczynienia w wysokości 1 000 zł ( dokumentacja likwidacji szkody – k. 113, 115-120, wiadomość e-mail z dnia 29 grudnia 2016 r. – k. 114).

Pismem z dnia 24 stycznia 2018 r. P. W. skierował do (...) S.A. z siedzibą w W. wezwanie do zapłaty, wzywając do wypłaty następujących świadczeń:

1.  zadośćuczynienia w kwocie 150 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 października 2016 r. do dnia zapłaty;

2.  odszkodowania w łącznej wysokości 14 772,59 zł wraz z odsetkami ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku braku zapłaty tej kwoty w terminie 30 dni od otrzymania wezwania do zapłaty ( wezwanie do zapłaty z dnia 24 stycznia 2018 r. – k. 19-22).

W odpowiedzi z dnia 23 lutego 2018 r. (...) S.A. poinformowało o przyznaniu P. W.:

a)  zadośćuczynienia w wysokości 18 300 zł oraz wypłaceniu z tej kwoty 15 300 zł z uwagi na wypłaconą kwotę bezsporną w wysokości 1 000 zł oraz zasądzoną nawiązkę w wysokości 2 000 zł;

b)  przyznaniu odszkodowania w kwocie 1 210,50 zł tytułem refundacji kosztów opieki przy uwzględnieniu, że wymagał on opieki przez okres 8 tygodni w wymiarze 3 godzin na dobę.

Towarzystwo (...) odmówiło przyznania odszkodowania tytułem refundacji poniesionych kosztów leczenia, ponieważ dokumenty finansowe potwierdzające wysokość poniesionych kosztów nie zostały złożone w oryginale ( decyzja z dnia 23 lutego 2018 r. wraz z załącznikiem – k. 91-93, dokumentacja likwidacji szkody – k. 156).

P. W. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wzywając (...) S.A. do wypłaty dalszych kwot:

a)  133 700 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty – tytułem zadośćuczynienia;

b)  13 562,09 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania.

Ponadto wniósł o przyznanie dalszego odszkodowania w kwocie 21,08 zł oraz przedłożył oryginały dokumentów dotyczących kosztów leczenia ( odwołanie od decyzji z dnia 10 marca 2018 r. – k. 94-96).

W odpowiedzi z dnia 10 kwietnia 2018 r. (...) S.A. wskazało, że po ponownym rozpatrzeniu roszczenia o naprawienie szkody nie znajduje podstaw do zmiany dotychczasowego stanowiska w zakresie przyznanego zadośćuczynienia oraz odszkodowania tytułem refundacji kosztów opieki. Decyzją przyznano odszkodowanie tytułem refundacji kosztów leczenia w kwocie 1 625,85 zł oraz 24,44 zł tytułem refundacji poniesionych kosztów wykonania kserokopii dokumentacji ( pismo z dnia 10 kwietnia 2018 r. wraz z załącznikiem – k. 106-112, dokumentacja likwidacji szkody – k. 158).

Przed wypadkiem P. W. pracował jako brygadzista, nie miał kłopotów ze zdrowiem, uprawiał sport – głównie bieganie i jazdę na rowerze. Z powodu wypadku zmienił stanowisko na operatora koparki. Pomimo zakończenia leczenia ortopedycznego i rehabilitacji w tym zakresie, powstałe na skutek wypadku dolegliwości w znacznym stopniu ograniczyły jego możliwości uprawiania sportu.

Na skutek wypadku z dnia (...) P. W. odczuwa zaburzenia czucia w obrębie III g. nerwu trójdzielnego po stronie prawej oraz blizny brody i w jamie ustnej. Zaczął również odczuwać dyskomfortową reakcję uszkodzonych zębów na zmiany temperatur, ponadto odczuwa ból w prawym stawie skroniowo-żuchwowym podczas spożywania pokarmów. Pozostała po zabiegu blizna na brodzie ma wymiary 4cmx1cm, jest wyraźnie widoczna po odchyleniu głowy ku tyłowi, pigmentacją zbliżona do skóry otaczającej i nie powoduje zniekształcenia tkanek otaczających ani deficytu funkcjonalnego ( okoliczności częściowo bezsporne, ponadto opinia biegłego specjalisty ortopedii i traumatologii narządu ruchu – k. 577-597, opinia biegłego specjalisty chirurga szczękowego – k. 600-622, 709-714, opinia biegłego specjalisty stomatologa – k. 645-665, opinia biegłego specjalisty stomatologa – k. 645-665, opinia biegłego specjalisty chirurgii ogólnej i plastycznej – k. 667-687, a ponadto zeznania świadka S. W. – k. 339-340).

W dniu 5 lipca 2019 r. doszło do zmiany firmy pozwanej na (...) Spółka akcyjna (...)

(odpis pełny KRS k. 329 – 334).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów, ich odpisów lub kopii, które uznał za pełnowartościowe źródło informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem nie były kwestionowane przez strony i również Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do podważenia ich waloru dowodowego.

Sąd oparł się na zeznaniach świadków S. W., D. S. oraz E. G., bowiem zeznania świadków znalazły potwierdzenie w dokumentach i opiniach biegłych, a także pokrywały się wzajemnie i tworzyły spójny obraz zdarzeń.

Ważną podstawę dokonanych ustaleń stanowiły również opinie biegłych. Ustalenia dotyczące stanu zdrowia P. W., charakter i zakres obrażeń ciała doznane przez niego w zdarzeniu z dnia (...) oraz skutki tego zdarzenia, zasadność zastosowanego leczenia oraz następstwa tego wypadku ustalone zostały na podstawie następujących opinii biegłych z zakresu: ortopedii i traumatologii narządu ruchu (k. 577-597), chirurga szczękowego (k. 600-622, 709-714), stomatologa (k. 645-665) oraz chirurgii ogólnej i plastycznej (k. 667-687).

Przedłożone opinie zostały sporządzone zgodnie z metodyką przyjętą przy opracowywaniu tego rodzaju dokumentów i zawierają odpowiedzi na pytania postawione w tezie dowodowej, w zakresie w jakim było możliwe ich udzielenie na podstawie przedstawionego biegłym materiału dowodowego, ponadto opinie w zakresie stanu zdrowia powoda uzupełniały się wzajemnie. Sąd podzielił więc w całości wnioski płynące ze sporządzonych opinii.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Bezsporna była okoliczność, że powód poniósł szkodę i krzywdę na skutek wypadku z dnia (...) roku oraz że pozwany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu udzielonego sprawcy wypadku ubezpieczenia OC. Odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanego znajduje oparcie w umowie zawartej ze sprawca wypadku oraz w art. 822 § 1 i 4 k.c. w zw. z art. 436 § 1 k.c. i z art. 435 § 1 k.c.

Przedmiotem sporu była wysokość odszkodowania przekraczająca 2 836,35 zł, zadośćuczynienia ponad kwotę 15 300 zł oraz odsetki jakich powód żądał od wypłaconej przez pozwanego kwoty zadośćuczynienia w wysokości 15 300 zł wypłaconej na podstawie decyzji z dnia 23 lutego 2018 r. za okres od dnia wymagalności roszczenia, tj. od dnia 29 października 2016 r.

Zgodnie z art. 445 § 1 w zw. z art. 444 § 1-3 k.c. w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Z zebranych w sprawie dowodów jednoznacznie wynika, że w wyniku wypadku z dnia (...) roku powód doznał uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w postaci złamania trzonu żuchwy w odcinku przednim (a w związku z tym urazu zębów i rany dziąsła), złamania dolnej gałęzi kości łonowej, stłuczenia kolana lewego oraz skręcenia łokcia prawego – co łącznie skutkowało 24,5% trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Krzywda ujmowana jest jako cierpienia fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia). Dla potrzeb ustalenia należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia należy wziąć pod uwagę krzywdę, którą poszkodowany odczuł i odczuwa oraz tę, którą można przewidzieć w chwili wyrokowania.

Brak jest także ogólnych normatywnych reguł określania rozmiaru zadośćuczynienia za krzywdę, a w szczególności taryfikatorów. Samodzielnym wyznacznikiem zadośćuczynienia nie jest poniesiony przez poszkodowanego uszczerbek na zdrowiu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2021 roku, sygn. akt I PSKP 7/21, LEX numer 3119717, teza 4).

Okoliczności, które sąd powinien brać pod uwagę, ustalając rozmiar krzywdy i należnego zadośćuczynienia obejmują m.in. rodzaj i stopień intensywności cierpień fizycznych lub psychicznych, czas ich trwania, nieodwracalność skutków urazu, wpływ skutków urazu na dotychczasowy styl życia pokrzywdzonego, rodzaj dotychczas wykonywanej przez niego pracy zarobkowej, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej czy wywołaną następstwem deliktu bezradność życiową pokrzywdzonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2019 roku, sygn. akt III CSK 238/17, LEX numer 2684135).

Wysokość zadośćuczynienia powinna przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej i musi być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2021 roku, sygn. akt V CSKP 114/21, LEX numer 3220006). Kompensacja krzywdy, która ma wszak charakter niemajątkowy, powinna dokonać się głównie w sferze psychicznej poszkodowanego – zadośćuczynienie powinno umożliwić poszkodowanemu przywrócenie równowagi emocjonalnej, naruszonej przez doznane cierpienia psychiczne.

Ocena wysokości zadośćuczynienia musi mieć zindywidualizowany charakter, skoro przyznana kwota powinna rekompensować krzywdę wyrządzoną konkretnej osobie (por. treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2021 roku, sygn. akt I PSKP 7/21, LEX numer 3119717) Innymi słowy, postulat ujednolicania orzecznictwa, mając na uwadze konstytucyjną zasadę sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa (przepis art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), nie może determinować indywidualnego charakteru doznanej krzywdy.

Wskazać nadto trzeba, że dobro osobiste, jakim jest zdrowie jest szczególnie cenne. Przyjmowanie stosunkowo umiarkowanych kwot zadośćuczynienia w przypadkach ciężkich uszkodzeń ciała prowadzi do deprecjacji tego dobra (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 roku, sygn. akt V CK 150/05, LEX numer 398563).

Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy wskazać trzeba, mając na uwadze konieczność zindywidualizowania przypadek szkody poniesionej przez powoda, że odczuwane przez powoda cierpienia psychiczne i fizyczne ocenić należy przy uwzględnieniu charakterystyki powoda jako osoby młodej i zdrowiej, a więc aktywnej fizycznie, uprawiającej sport.

Oceniając krzywdę powoda uwzględnić należy fakt, że na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia (...)roku doznał on złamania trzonu żuchwy w odcinku przednim, co w początkowej fazie leczenia wiązało się z dużym bólem fizycznym, określonym przez biegłego w 10-punktowej skali VAS na 9 stopni (samo zakładanie szyn nazębno-nadziąsłowych jest zabiegiem bardzo bolesnym). Tak duże natężenie bólu powód odczuwał przez okres 2 tygodni, a ból ten dopiero stopniowo zmniejszał się w miarę gojenia i upływu czasu do 6 tygodni. Sam proces gojenia złamanej żuchwy i unieruchomienia jej powoduje występowanie silnych dolegliwości bólowych. Należy wziąć pod uwagę, że proces leczenia był stosunkowo długotrwały i skomplikowany, związany z wielomiesięcznym zwolnieniem lekarskim, a ostatecznie stan zdrowia powoda wymusił na nim zmianę dotychczasowego stanowiska. Powód przez pierwsze miesiące po wypadku miał uniemożliwione wykonywanie jakiejkolwiek pracy, a po zakończeniu hospitalizacji przeszedł szereg zabiegów w trybie ambulatoryjnym, jak również konieczne były liczne zabiegi rehabilitacyjne.

Zwrócić również należy uwagę, że doznane przez powoda urazy w postaci złamania trzonu żuchwy w odcinku przednim w kontekście czasu jaki upłynął od zdarzenia daje podstawę do stwierdzenia, że doszło do utrwalenia skutków zdarzenia z dnia (...)r. dla jego zdrowia w zakresie stawu skroniowo-żuchwowego prawego. O ile w chwili obecnej występuje u powoda tylko ból w prawym stawie skroniowo-szczękowym, to należy wziąć również pod uwagę, że ból ten może ulec nasileniu, a także mogą do niego dołączyć się trzaski lub pojawić się (trzaski i ból) również w drugim, lewym stawie.

Za istotny element indywidualizujący doznaną przez powoda krzywdę należy uznać jego wiek – powód w chwili wypadku miał niedawno ukończone 24 lata. Przyjąć trzeba, że intensywność cierpień z powodu niesprawności fizycznej jest większa u człowieka młodego, skazanego niejako na rezygnację z radości życia, jaką daje pełne zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju, a w przypadku powoda również uprawiania sportu. Powód nie wrócił do sprawności fizycznej sprzed wypadku i brak jest widoków na uzyskanie poprzedniej sprawności.

Powyższe okoliczności wpłynęły na pogorszenie funkcjonowania powoda. Doznany wskutek wypadku trwały uszczerbek na zdrowiu oszacowano łącznie na 24,5%. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że doznane przez P. W. dolegliwości zostały spowodowane wypadkiem komunikacyjnym z dnia (...) r. Co więcej, należy stwierdzić, że pozostają one w normalnym związku przyczynowo-skutkowym z zawinionym działaniem kierowcy samochodu objętego ochroną ubezpieczeniową przez pozwane Towarzystwo (...), a przez to możliwe jest przypisanie ubezpieczycielowi odpowiedzialności za krzywdy i szkody doznane przez powoda. Podkreślenia wymaga również, że pozwany co do zasady nie kwestionował swojej odpowiedzialności za skutki wypadku komunikacyjnego, w którym ucierpiał powód. Istota sporu sprowadzała się do wysokości dochodzonych przez niego roszczeń.

Wysokość zadośćuczynienia sąd określa w odniesieniu do realiów danej sprawy i sytuacji konkretnego poszkodowanego. Mając na uwadze powyższe, sąd uznał, że adekwatną rekompensatą za krzywdę doznaną w wyniku wypadku, któremu P. W. uległ w (...) r. oraz nadal istniejące dolegliwości bólowe jest zadośćuczynienie w wysokości 75 000 zł. Nie ulega przy tym wątpliwości, że nie sposób przełożyć niewymiernej materii jaką jest ból oraz cierpienie fizyczne i psychiczne człowieka na jakąkolwiek kwotę pieniężną, tym niemniej, uwzględniając wypracowane w orzecznictwie standardy szacowania zadośćuczynienia oraz rodzaj przyczyny obecnego stanu zdrowia powoda, sąd doszedł do przekonania, że 75 000 zł stanowi „odpowiednie” zadośćuczynienie, o którym mowa w art. 445 § 1 k.c. Mając na względzie, że zadośćuczynienie ma rekompensować poniesioną szkodę niemajątkową, musi ono przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś strony powinno pozostać utrzymane w granicach odpowiadających aktualnym warunkom oraz przeciętnej stopie życiowej. Sąd, ustalając wartość zadośćuczynienia, uwzględnił nasilenie cierpień, czas trwania leczenia, jego intensywność, a także konsekwencje wypadku, które w dalszym ciągu mają wpływ na życie powoda. Sąd ponadto wziął pod uwagę jego subiektywne odczucia związane z wypadkiem.

Z uwagi na fakt, że pozwany na podstawie obowiązującej ze sprawcą wypadku polisy przyznał i wypłacił na rzecz P. W. tytułem zadośćuczynienia 17 300 zł, zasądzona kwota zadośćuczynienia w postępowaniu sądowym wyniosła 58 700 zł. Sąd uznał za niezasadne zaliczenie przez pozwaną na poczet przyznanego zadośćuczynienia kwoty 2.000 zł zasądzonej od sprawcy w postepowaniu karnym tytułem nawiązki, bowiem funkcje tych świadczeń są odmienne.

Sąd zasądził ww. wartość zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po upływie 30 dni od zgłoszenia pozwanemu szkody.

Roszczenie o zapłatę odszkodowania za koszty leczenia okazało się uzasadnione w całości.

Odszkodowanie należne na podstawie art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia, w tym pokrycie kosztów leczenia, zakupu leków i sprzętu medycznego, kosztów rehabilitacji oraz przejazdów do ośrodków świadczących pomoc medyczną lub zapewniających rehabilitację.

Dochodzone pozwem koszty poniesione przez powoda obejmują koszt nabycia niezbędnych usług chirurgicznych oraz zabiegów stomatologicznych w łącznej kwocie 6 140 zł. O ile strona pozwana kwestionowała zasadność poniesienia przez powoda tych wydatków, to w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że biegli w sporządzonych opiniach jednoznacznie wskazali, że załączone w dokumentacji koszty leczenia, leków i rehabilitacji były zasadne i miały bezpośredni związek z leczeniem urazu jakiego doznał powód. W szczególności poniesione przez powoda koszty z powodu leczenia trzech zębów i wykonania uzupełnień protetycznych były zasadne i są spójne z zaświadczeniem z dnia 17 marca 2018 r. (k. 121) oraz koniecznością przeprowadzenia takiego leczenia.

Przyjmuje się, że odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe.

Pojęcie "wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania.

W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia i rehabilitacji (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw, konsultacji lekarskich, zabiegów fizjoterapeutycznych), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego). Należy zgodzić się też z poglądem, że w ramach kosztów leczenia powinny być uwzględniane wszelkie koszty, które biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy medycznej, dają realną szansę na poprawę stanu zdrowia poszkodowanego, a nie tylko koszty uwzględniane np. w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Koszty objęte kompensacją muszą być uzasadnione ze względu na rodzaj i rozmiary poniesionego uszczerbku; nie jest jednak górnym pułapem kompensacji z tytułu kosztów leczenia zakres świadczeń, które zazwyczaj objęte są nieodpłatną opieką medyczną w ramach ubezpieczenia społecznego.

Jak zostało ustalone w stanie faktycznym, powód poniósł koszty zabiegów chirurgicznych oraz stomatologicznych. Podjęte w ten sposób przez powoda leczenie po wypadku było zasadne i pozostawało w normalnym związku przyczynowym z przebytym wypadkiem komunikacyjnym.

Z tego względu nie ma w ocenie Sądu wątpliwości, że udzielone powodowi świadczenia medyczne, których zwrotu kosztów powód dochodzi, były podejmowane w związku z urazami ciała i rozstrojem zdrowia poniesionymi w konsekwencji ww. wypadku komunikacyjnego. W tym zakresie Sąd dał wiarę dowodom w postaci dokumentacji medycznej oraz opinii biegłych, z których jednoznacznie wynikała konieczność poczynienia ww. wydatków oraz zasadność podjętego leczenia i poddania się zabiegom. Powód ponadto udokumentował te koszty odpowiednimi rachunkami i fakturami VAT. Poniesienie tych kosztów pozostawało zatem w ocenie Sądu w tzw. normalnym związku przyczynowym w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. ze skutkami ww. wypadku, tym bardziej że jak wynika z ustalonego stanu faktycznego powód po wypadku wymagał odbycia odpowiednich zabiegów, a ich wykonywanie przez powoda w ramach prywatnej opieki zdrowotnej, czyli nie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego było uzasadnione.

W sytuacji powszechnie znanych i trwających od dawna faktycznych długotrwałych utrudnień, a wręcz czasowej niemożliwości, skorzystania z bezpłatnej służby zdrowia, polegających na niskiej dostępności świadczeń tej służby, nie można twierdzić, że te wydatki nie są związane przyczynowo z doznanym bez swojej winy przez powoda uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Z żadnego dowodu w sprawie nie wynika też, by ww. wydatki powód poniósł na inny cel niż leczenie skutków ww. wypadku. Mając zatem na uwadze, że powód wykazał, że poniósł wydatki na wyżej wymienione, uzasadnione koszty leczenia, a strona pozwana ich dotąd nie zrefundowała, dochodzone pozwem roszczenie o zapłatę z tego tytułu zasługiwało na uwzględnienie w zakresie tej kwoty – tj. 6 140 zł.

Desygnatem pojęcia „wszelkich kosztów” są również koszty opieki sprawowanej nad poszkodowanym nieodpłatnie przez osoby bliskie (tak: uchwała składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020 roku, sygn. akt III CZP 31/19, opubl. OSNC 2021/4/22). W ramach opieki mieści się szeroko rozumiana pomoc poszkodowanemu w trakcie choroby lub rekonwalescencji. Konieczność korzystania z opieki stanowi szczególnego rodzaju uszczerbek, zwiększający potrzeby osoby doznającej uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 marca 1969 r., I PR 28/69; z dnia 11 marca 1976 r., IV CR 50/76; z dnia 26 lipca 1977 r., I CR 143/77; z dnia 22 czerwca 2005 r., III CK 392/04; z dnia 8 lutego 2012 r., V CSK 87/11), wchodzący w skład kosztów leczenia w rozumieniu art. 444 § 1 k.c. (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73; z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 474/06 i z dnia 17 lipca 2019 r., I PK 68/18). Opieka ta obiektywnie ma wymierną wartość ekonomiczną nawet wtedy, gdy była sprawowana nieodpłatnie.

Powodowi pomocy udzieliły osoby najbliższe, tj. matka S. W. oraz partnerka E. G.. Powód, z uwagi na konieczność leżenia przez pierwszy miesiąc po wyjściu ze szpitala wymagał pomocy przy czynnościach życia codziennego (codzienna toaleta, przygotowanie posiłków, sprzątnięcie etc.), co znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadków. Powód wymagał pełnej opieki osób trzecich przez 4 tygodnie w zakresie 40 godzin tygodniowo (średnio niecałe 6 godzin dziennie) oraz częściowej pomocy osób trzecich przez 8 tygodni w zakresie 16,5 godziny (średnio ponad 2 godziny dziennie).

W ocenie Sądu, najbardziej miarodajna dla ustalenia stawki godzinowej opieki, tudzież pomocy, w roku 2016, jest wysokość wynagrodzenia minimalnego, ustalanego każdorazowo rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, podzielona przez 160 godzin (miesięczny czas pracy w wymiarze godzinowym, tj. 5 dni w tygodniu x 8 godzin pracy x 4 tygodnie). W 2016 roku minimalne wynagrodzenie za pracę 1 850 zł, a stawka godzinowa za opiekę wynosiła 11,56 zł. Zatem, bardzo zbliżona stawka zaproponowana przez powoda, odpowiada stawce obliczonej na podstawie ww. rozporządzenia Rady Ministrów. Wobec powyższego, Sąd uznał za uzasadnione żądanie zapłaty kwoty 2 191,30 zł z tytułu kosztów pomocy przy wykonywaniu niektórych czynności życia codziennego (4 tygodnie x 40 godzin + 8 tygodni x 16,5 godziny = 292 godziny pomnożone przez stawkę 11,65 zł minus wypłacona przez pozwanego kwota 1 210,50 zł).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 444 § 1 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda łącznie kwotę 8 331,30 zł tytułem odszkodowania (6 140 zł + 2 191,30 zł). O odsetkach ustawowych za opóźnienie od tej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c., przyjmując, że należne świadczenie stało się wymagalne w dniu następującym po dniu, w którym pozwany wydał decyzję odmowną w tej części w odpowiedzi na pismo powoda z dnia 24 stycznia 2018 r.

Wobec powyższego, Sąd zasądził od pozwanego (...) S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. W. kwotę 68 445,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

d)  58 700,00 zł od dnia 29 października 2016 r. do dnia zapłaty;

e)  8 331,30 zł od dnia 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty;

f)  1.414,31 zł od dnia 18 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty;

- zaś w pozostałym zakresie oddalił powództwo (punkty 1 i 2 wyroku).

O kosztach procesu w punkcie 3 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Mając na uwadze wynik procesu Sąd ustalił, że powoda P. W. koszty sądowe obciążają w 27%, zaś pozwaną spółkę koszty sądowe obciążają w 73%. Na podstawie art. 108 § 1 zdanie drugie k.p.c. pozostawiono szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

sędzia Piotr Królikowski