Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Protokolant: sekretarz sądowy Ewa Kocielnik

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko Gminie Ł.

o zapłatę

I.  zasądza od Gminy Ł. na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 311.453,52 (trzysta jedenaście tysięcy czterysta pięćdziesiąt trzy i 52/100) złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty,

II.  ustala, że powódka wygrała proces w 100% i pozostawia rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku.

Sygn. akt I C 2425/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 grudnia 2021 r. (data nadania przesyłki, k. 88) (...) spółka akcyjna z siedzibą we W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty, by pozwana Gmina Ł. zapłaciła:

a) kwotę 151.122,74 zł waz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 19 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty;

b) koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego, według norm przepisanych

w terminie 14 dnia od dnia otrzymania nakazu zapłaty, względnie, by w tym terminie wniosła sprzeciw.

W razie złożenia przez pozwaną sprzeciwu strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda:

a) kwoty 151.122,74 zł waz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 19 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty;

b) koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, iż roszczenie dotyczy niewypłaconej organowi prowadzącemu Przedszkole niepubliczne w D. części dotacji za lata 2011, 2012, 2013 i 2016, które zostały przez Gminę Ł. nieprawidłowo obliczone i wypłacone w zaniżonej wartości. Strona powodowa w treści uzasadnienia pozwu szczegółowo wskazała sposób wyliczenia dotacji należnej w ww. latach, kwoty faktycznie wypłacone i różnicę między dotacją należną i wypłaconą. Wysokość roszczenia głównego obejmowała należności za lata 2011 i 2012 w miesiącach od lutego do grudnia oraz za jedno dziecko od lutego do grudnia w latach 2013 i 2016, tj. kwoty w łącznej wysokości 151.122,74 zł. Powód wskazał przy tym, że roszczenie za styczeń w latach 2011, 2012, 2013 i 2016 oraz skapitalizowane odsetki za okres 18 czerwca 2016 – 18 czerwca 2019 r. (w zakresie roszczeń za lata 2011, 2012, 2013) i za okres 1 stycznia 2017 – 18 czerwca 2019 (w zakresie roszczeń za rok 2016) było przedmiotem postępowania przed Sądem Okręgowym w Warszawie o sygn. akt I C 774/16, w której to sprawie Sąd zasądził całość roszczenia na rzecz powódki. Na dzień wniesienia niniejszego powództwa, sprawa o sygn. akt I C 774/16 pozostawała na etapie postępowania apelacyjnego przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie (sygn. I ACa 680/21). Strona powodowa wskazała, że dochodzi odsetek ustawowych od roszczenia od dnia 19 czerwca 2019 r., stosownie do treści art. 481 §1 k.c. w zw. z art. 118 k.c. wedle twierdzeń powoda, świadczenie gminy w postaci dotacji dla niepublicznych przedszkoli jest świadczeniem jednorazowym, którego wysokość jest określona bez odwoływania się do elementu czasu, zaś jego zaliczkowe wypłacane w dwunastu częściach jest jedynie sposobem spełnienia tego świadczenia, który służyć ma zapewnieniu bieżących środków na funkcjonowanie tych placówek. Powód zaznaczył, że nienależne wykonanie zobowiązania rodzi po stronie jednostki samorządu terytorialnego odpowiedzialność cywilnoprawną względem osoby uprawnionej do otrzymania dotacji. U. R. dokonała przelewu swojej wierzytelności (umową cesji powierniczej) względem pozwanej na rzecz powódki spółki (...) S.A., o czym pozwana Gmina została powiadomiona. Strona powodowa wskazała również na dopuszczalność drogi sądowej powołując się na ugruntowane stanowisko prezentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego zgodnie z którym, roszczenie o różnicę między dotacją należną a faktycznie wypłaconą placówce niepublicznej, zgodnie z art. 90 ustawy o systemie oświaty, może być dochodzone przed sądem powszechnym (m. in. wyrok SN z 09.09.2008 r., sygn. IV CSK 204/2008; wyrok NSA z 17.10.2014 r. II GSK 1700/14; postanowienie SN z 05.10.2018 r., V CSK 173/18 oraz wyrok SN z 27.03.2019 r., V CSK 101/18) (pozew, k. 3-13).

Zarządzeniem z dnia 20 grudnia 2021 r. Sąd stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (zarządzenie z 20 grudnia 2021 r., k. 90).

W odpowiedzi na pozew z dnia 17 stycznia 2022 r. (data nadania przesyłki, k. 120) Gmina Ł., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o:

1. odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej w zakresie roszczenia o zapłatę należnej dotacji;

2. odrzucenie pozwu z uwagi na brak legitymacji strony powodowej do dochodzenia zapłaty;

3. w przypadku nieuwzględnienia wniosków o odrzucenie pozwu, strona powodowa wniosła o oddalenie powództwa w całości;

4. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana Gmina Ł. powołała się na niedopuszczalność drogi sądowej, która wynikać ma z art. 199 § 1 k.p.c. Pozwana w treści pisma powołała się na zmiany, które zaszły w obrębie uchylonej już ustawy o systemie oświaty, jak też zmian związanych z wejściem w życie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, w tym wprowadzonych na mocy ustawy z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1010). Zdaniem pozwanego zmiany te wyłączyły prawo organu prowadzącego do dochodzeniach ustalenia oraz wypłaty należnej dotacji na drodze postępowania cywilnego. Argumentacji tej nie zmienia wejście w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2017 r., k. 2203). Zdaniem strony pozwanej powyższe przesądza kognicję sądów administracyjnych dla oceny prawidłowości czynności ustalenia wysokości lub przekazania dotacji. Pozwany, powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego z wyroku z dnia 14 lipca 2017 r., sygn. II CSK 773/16, wskazał, że właściwość drogi postępowania sądowego w przypadku roszczeń o zapłatę dotacji złożonego do Sądu po dacie wejścia w życie nowych przepisów jest wyłączona. W zakresie zarzutu braku legitymacji strony powodowej do dochodzenia zapłaty pozwany podniósł, iż stosunek dotacyjny istnieje tylko pomiędzy dwoma podmiotami – organem udzielającym dotacji oraz organem, prowadzącym szkołę lub przedszkole – beneficjentem dotacji. W ocenie pozwanego wejście w uprawnienia organu prowadzącego przedszkole w drodze cesji wierzytelności nie jest dopuszczalne. Pozwany wywiódł, że skoro przedmiotowe dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących przedszkola, szkoły lub placówki oświatowej, to umowa przeniesienia wierzytelności na cesjonariusza jako sprzeczna z ustawą lub właściwością zobowiązania jest umową sprzeczną z prawem (art. 58 § 1 k.c.) i w konsekwencji nieważną. Z uwagi na konieczność rozliczenia dotacji przekazanej na podstawie orzeczenia sądu powszechnego jej przekazania na rzecz podmiotu innego niż organ prowadzący nie jest możliwe, albowiem wyklucza jej rozliczenie. Ostatecznie strona pozwana wskazała na wadliwość metodologii powoda obejmującej ustalenie wysokości należnej dotacji. Pozwana wskazała, że uwzględnione w wyliczeniach wydatki związane z dowożeniem dzieci do przedszkoli zostały wyliczone w sposób wadliwy oraz nie mogą też być uznane za wydatki bieżące przedszkoli publicznych. Zgodnie bowiem z obowiązującym wówczas art. 14a ustawy o systemie oświaty to obowiązkiem gminy (a nie przedszkola) jest zapewnienie dojazdu dzieci do szkół lub przedszkoli w przypadku zaistnienia przesłanek opisanych w tym przepisie. Również metodologia ustalenia wysokości tego wydatku nie może zostać uznana za prawidłową, albowiem w przypadku wydatku znacznego (realizowanego w określonej wysokości na konkretne dziecko) ustalenia jego wysokości w postaci procentowej nie może zostać uznane za prawidłowe. Dotacja oświatowa wynika też wyłącznie z faktycznej liczby uczniów, weryfikowanej comiesięcznie, zaś powód nie udowodnił faktycznej, rzeczywistej liczby uczniów w chwili przekazywania dotacji, albowiem dowodu takiego nie stanowi informacja o liczbie wychowanków przedłożona w Gminie – jest to dokument wtórny, sprawozdawczy, nie zaś dokument określający faktyczną liczbę wychowanków w przedszkolu (odpowiedź na pozew, k. 100-116).

W piśmie procesowym z dnia 15 grudnia 2022 r. (data nadania przesyłki, k. 204) strona pozwana, w uzupełnieniu wcześniejszego stanowiska, podniosła również zarzut przedawnienia roszczenia. Pozwana wskazała, że stosownie do treści art. 455 k.c. w zw. z art. 120 § 1 zd. 2 k.c. wymagalność roszczenia w niniejszej sprawie to dzień 1 stycznia roku następującego po roku, w którym dotacja winna zostać przekazana albowiem w tym dniu organ prowadzący posiadał już wiedzę co do wysokości przekazanej dotacji oraz faktu powstania po jego stronie ewentualnej szkody. Pozwana zaznaczyła przy tym, że do przerwania terminu przedawnienia w niniejszej sprawie nie doszło również w wyniku zawezwania do próby ugodowej nie tylko z przyczyn wskazanych jak wyżej, ale również z tego powodu, że przedmiotem zawezwania do próby ugodowej nie była zapłata odszkodowania, lecz zapłata należnej dotacji a więc roszczenie rodzajowo różne od dochodzonego w chwili obecnej (pismo procesowe pozwanej, k. 202-203).

W piśmie procesowym z dnia 14 listopada 2023 r. strona powodowa sprecyzowała w jaki sposób zostało wyliczone żądanie pozwu za lata 2013-2016 wskazując, że:

a) w niniejszej sprawie w zakresie roszczenia za rok 2013 powód dochodzi należności w wysokości 3.354,26 zł, tj. za jedno dziecko od lutego do grudnia 2013 r. oraz za kolejne dziecko za luty 2013, podnosząc przy tym, iż:

- różnica pomiędzy kwotą dotacji należną a wypłaconą na rzecz organu prowadzącego Niepubliczne Przedszkole w D. w okresie II-XII 2013 to 91.994,70 zł;

- w okresie II-XII 2013 do ww. przedszkola uczęszczało łącznie 330 dzieci (tj. 30 w każdym miesiącu z tego okresu);

- różnica miesięczna na jedno dziecko w okresie II-XII 2013 wynosi 278,77 zł (= 91.994,70 zł : 330 dzieci);

- wobec powyższego, różnica na jedno dziecko w okresie II-XII 2013 wynosi 3.066,47 zł (= 278,77 zł x 11 miesięcy).

b) w niniejszej sprawie w zakresie roszczenia za rok 2016 powód dochodzi należności w wysokości, tj. za jedno dziecko od lutego do grudnia 2016 oraz za kolejne dziecko za luty 2016, podnosząc przy tym, iż:

- różnica pomiędzy kwotą dotacji należną a wypaczoną na rzecz organu prowadzącego Niepubliczne Przedszkole w D. w okresie II-XII 2016 to 74.483,22 zł;

- w okresie II-XII 2016 do ww. przedszkola uczęszczało łącznie 319 dzieci (tj. 29 w każdym miesiącu z tego okresu);

- różnica miesięczna na jedno dziecko w okresie II-XII 2016 wynosi 233,49 zł (= 74.483,22 zł x 319 dzieci);

- wobec powyższego, różnica na jedno dziecko w okresie II-XII 2016 wynosi 2.568,39 zł (= 278,77 zł x 11 miesięcy) (pismo procesowe strony powodowej, k. 253-256).

Pismem procesowym z dnia 28 listopada 2023 r. strona powodowa dokonała rozszerzenia powództwa wnosząc o:

1) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 311.453,52 z wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, stosownie do art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Powód wskazał, że rozszerzenie powództwa z pozwu dotyczy dalej idących kwot 160.330,78 zł (= 311.453,52 zł – 151.122,74 zł). Kwota ta stanowi roszczenie za pozostałe dzieci: od lutego do grudnia za rok 2013 (tj. 88.648,44 zł) oraz od lutego do grudnia za rok 2016 (tj. 71.681,34 zł). Roszczenie za lata 2011 i 2012 w miesiącach od lutego do grudnia 2016 i za kolejne dziecko za luty 2016 było objęte żądaniem pozwu (tj. łącznie kwota 151.122,74 zł) (pismo procesowe strony powodowej stanowiące rozszerzenie powództwa z 27 listopada 2023 r., k. 285-286).

W odpowiedzi na powyższą modyfikację, strona pozwana podtrzymała w całości dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosła o oddalenie powództwa w całości, również w części rozszerzonej (pismo procesowe pozwanej z 27 listopada 2023 r., k. 289-290; pismo procesowe pozwanej z 18 grudnia 2023 r., k. 328).

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymywały stanowiska w sprawie ( protokół rozprawy z 1 marca 2024 r., k. 331).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od września 2001 r. U. R. prowadzi Przedszkole Niepubliczne w D. na podstawie wpisu do ewidencji szkół i placówek niepublicznych Miasta i Gminy Ł. (zaświadczenie z 10 września 2001 r., k. 22; wydruk z rejestru szkół i placówek oświatowych, k. 23)

Prowadząca placówkę oświatową składała do dnia 30 września poprzedzającego rok udzielenia dotacji stosowne wnioski celem uzyskania dotacji w latach 2010, 2011, 2012, 2013, 2016 oraz deklarowała co miesiąc w ww. latach liczbę dzieci uczęszczających do przedszkola niepublicznego. W 2011 roku liczba dzieci sumując rocznie wynosiła 360, w 2012 roku – 360, w 2013 roku – 360, w 2014 roku – 352, w 2015 roku – 339, w 2016 roku – 348, w 2017 – 344. Gmina Ł. co miesiąc wypłacała środki tytułem dotacji na podstawie art. 90 ust 2b ustawy o systemie oświaty (historia rachunku, k. 24-31; lista dzieci dla Przedszkola Niepublicznego (...), k. 32).

W 2011 roku w budżecie Gminy Ł. wydatki bieżące w przedszkolach publicznych ustalono na kwotę 2 800 004 złotych. W budżecie przewidziano też inne wydatki bieżące. W rozdziale 80146 (dokształcanie i doskonalenie nauczycieli) zaplanowano ogólnie kwotę wydatków bieżących w wysokości 81 807 złotych. Kwota zaplanowana na przedszkola publiczne wynosiła 10 293 złotych. Zaplanowane na rok 2010 wydatki przedszkoli publicznych z dochodów gromadzonych na rachunkach wydzielonych wyniosły łącznie 679 300 złotych. Należna dotacja dla przedszkola niepublicznego miesięcznie w przeliczeniu na dziecko wynosiła 855,29 złotych. Należna dotacja w 2011 roku wynosiła łącznie 307 904,40 złotych. W związku z powyższym organowi prowadzącemu wypłacono w roku 2011 kwotę o 60 944,40 złotych niższą od należnej (uchwała budżetowa Gminy Ł. na rok 2011 Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 27 stycznia 2011 r., k. 33; załącznik, k. 34-36, 47; uchwała Nr VI/30/2011 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 29 marca 2011 r., k. 37-39).

W 2012 roku w budżecie Gminy Ł. wydatki bieżące w przedszkolach publicznych ustalono na kwotę 2 567 081 złotych. W budżecie przewidziano też inne wydatki bieżące. W rozdziale 80113 (dowożenie uczniów do szkół) zaplanowano ogólnie kwotę wydatków bieżących w wysokości 279 513 złotych. Kwota zaplanowana na przedszkola publiczne wynosiła 8 952,43 złotych. Zaplanowane na rok 2012 wydatki przedszkoli publicznych z dochodów gromadzonych na rachunkach wydzielonych wyniosły łącznie 673 600 złotych. Należna dotacja dla przedszkola niepublicznego miesięcznie w przeliczeniu na dziecko wynosiła 796,03 złotych. Należna dotacja w 2012 roku wynosiła łącznie 286 570,80 złotych. W związku z powyższym organowi prowadzącemu wypłacono w roku 2012 kwotę o 97 210,80 złotych niższą od należnej (uchwała budżetowa Gminy Ł. na rok 2012 Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 stycznia 2012 r., k. 48; załącznik, k. 49-50 oraz 57-58; uchwała Nr XXI/130/2012 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 29 lutego 2012 r., k. 54-56)

W 2013 roku w budżecie Gminy Ł. wydatki bieżące w przedszkolach publicznych ustalono na kwotę 3 028 298 złotych. W budżecie przewidziano też inne wydatki bieżące. W rozdziale 80146 (dokształcanie i doskonalenie nauczycieli) zaplanowano ogólnie kwotę wydatków bieżących w wysokości 95 905 złotych. Kwota zaplanowana na przedszkola publiczne wynosiła 11 398 złotych. Zaplanowane na rok 2013 wydatki przedszkoli publicznych z dochodów gromadzonych na rachunkach wydzielonych wyniosły łącznie 281 800 złotych. Należna dotacja dla przedszkola niepublicznego miesięcznie w przeliczeniu na dziecko wynosiła 807,76 złotych. Należna dotacja w 2013 roku wynosiła łącznie 290 793,60 złotych. W związku z powyższym organowi prowadzącemu wypłacono w roku 2013 kwotę o 100 327,50 złotych niższą od należnej (uchwała budżetowa Gminy Ł. na rok 2013 Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 27 grudnia 2012 r., k. 60; załącznik, k. 60-61; uchwała Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 21 lutego 2013 r., k. 62-64 wraz z załącznikami, k. 65).

W 2016 roku w budżecie Gminy Ł. wydatki bieżące w przedszkolach publicznych ustalono na kwotę 3 927 382 złotych. W budżecie przewidziano też inne wydatki bieżące. W rozdziale 80113 (dowożenie uczniów do szkół) zaplanowano ogólnie kwotę wydatków bieżących w wysokości 73 570,56 złotych. Kwota zaplanowana na przedszkola publiczne wynosiła 9 514 złotych. Zaplanowane na rok 2016 wydatki przedszkoli publicznych z dochodów gromadzonych na rachunkach wydzielonych wyniosły łącznie 291 240 złotych. Należna dotacja dla przedszkola niepublicznego miesięcznie w przeliczeniu na dziecko wynosiła 959,44 złotych. Należna dotacja w 2016 roku wynosiła łącznie 333 885,12 złotych. W związku z powyższym organowi prowadzącemu wypłacono w roku 2016 kwotę o 81 562,84 złotych niższą od należnej (uchwała budżetowa Gminy Ł. na rok 2016 Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 21 grudnia 2015 roku, k. 68; załącznik, k. 69-70; uchwała Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 26 lutego 2016 r., k. 74-75 wraz z załącznikami, k. 76-79).

Wnioskiem z dnia 19 grudnia 2018 r. (...) S.A. z siedzibą we W. zawezwała Gminę Ł. do próby ugodowej. We wniosku wskazano, iż zawezwanie do próby ugodowej dotyczy zapłaty kwoty 717.789,70 zł „w związku z wypłatą Pani U. R. prowadzącej Przedszkole Niepubliczne dotacji podmiotowych w latach 2008-2016 w zaniżonej wysokości”. We wniosku poinformowano również, że U. R. dokonała cesji wierzytelności na rzecz spółki (...) S.A. Termin posiedzenia w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej wyznaczono na dzień 28 marca 2019 r. Do zawarcia ugody nie doszło (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z 19 grudnia 2018 r., k. 80-82; umowa powierniczego przelewu wierzytelności wysokie bezpieczeństwo z dnia 10 sierpnia 2018 r., k. 86; protokół rozprawy z 28 marca 2019 r., przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w W., sygn. akt I Co 32/19, k. 83).

U. R. pismem z dnia 3 grudnia 2018 r. zawiadomiła Gminę Ł. o cesji wierzytelności na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W. (zawiadomienie o cesji, k. 85; umowa powierniczego przelewu wierzytelności wysokie bezpieczeństwo z dnia 10 sierpnia 2018 r., k. 86;).

U. R. zawarła z (...) S.A. z siedzibą we W. w dniu 10 sierpnia 2018 r. umowę powierniczego przelewu wierzytelności wysokie bezpieczeństwo. Na mocy przedmiotowej umowy U. R. przeniosła na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W. wierzytelność pieniężną stanowiącą równowartość różnicy między wypłaconymi jej dotychczas dotacjami z budżetu Gminy Ł., a dotacjami należnymi obliczonymi zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (następnie ustawą z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych) wraz ze wszystkimi związanymi z nią prawami za rok 2008-2017. Cesjonariusz nabywał powierzoną mu wierzytelność w celu jej dochodzenia i zaspokojenia oraz zobowiązał się do prowadzenia działań zmierzających do odzyskania wierzytelności w imieniu własnym, lecz na rachunek cedenta. (§1) W razie spełnienia świadczenia do rąk cesjonariusza zobowiązany jest on rozliczyć się z cedentem w terminie 21 dni od daty wpływu środków (§2 pkt. 6) (umowa powierniczego przelewu wierzytelności wysokie bezpieczeństwo z 10 sierpnia 2018 r., k. 86-87).

Pozwem z dnia 18 czerwca 2019 r. (...) S.A. z siedzibą we W. wniosła o zasądzenie od Gminy Ł. zapłaty kwoty 168.739,23 zł, na którą składały się kwota 87.959,62 zł stanowiąca różnicę pomiędzy dotacja należną za cały rok 2010 oraz za miesiąc styczeń w latach 2011, 2012, 2013 i 2016, a dotacją wypłaconą przez Gminę Ł., jak również kwota 80.779,61 zł stanowiąca skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie kwot należnych za lata 2010, 2011, 2012, 2013 i 2016 (pozew, k. 3-15 akt o sygn. I C 774/19; pismo procesowe strony powodowej zawierające rozszerzenie powództwa, k. 192-193 akt o sygn. I C 774/19).

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie I C 774/19 w punkcie 1 – zasądził od Gminy Ł. na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 168.739,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w następujący sposób: od kwoty 114.318,93 złotych od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty, zaś od kwoty 54.420,30 złotych od dnia 18 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty; w punkcie 2 – zasadził od Gminy Ł. na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 11.133 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz w punkcie 3 – nakazał pobrać od Gminy Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Kasy Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 2.721 zł tytułem uzupełniającej opłaty od pozwu, a nieuiszczonej przez (...) S.A. z siedzibą we W. (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 21 czerwca 2021 r. w sprawie o sygn. I C 774/19, k. 244 akt o sygn. I C 774/19).

Na skutek apelacji pozwanego od ww. orzeczenia wyrokiem z dnia 15 lutego 2022 r. w sprawie I ACa 680/21 Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok:

- w punkcie pierwszym częściowo w ten sposób, że oddalił powództwo o zapłatę kwoty 77 183,63 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty,

- w punkcie drugim częściowo w ten sposób, że obowiązkiem poniesienia kosztów procesu obciążył (...) spółkę akcyjną z siedzibą we W. w 45 %, zaś Gminę Ł. w 55 %, pozostawiając szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym w Warszawie,

- w punkcie trzecim częściowo w ten sposób, że obciążył Gminę Ł. obowiązkiem poniesienia nieuiszczonej przez powoda opłaty od pozwu w 55 % całej należnej opłaty, pozostawiając szczegółowe wyliczenie tej kwoty referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym w Warszawie. W pozostałym zaś zakresie apelację oddalił (pkt II), a kosztami postępowania apelacyjnego obciążył w 45 % (...) spółkę akcyjną z siedzibą we W., zaś w 55 % Gminę Ł., pozostawiając szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym w Warszawie. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że roszczenie dotyczące brakującej części dotacji w latach 2010, 2011, 2012, 2013 i 2016 w kwocie 87.959,62 zł było uzasadnione i zmienił wyrok jedynie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 77.183,63 zł skapitalizowanych odsetek ustawowych od kwot stanowiących równowartość poniesionej szkody za lata 2010, 2011, 2012, 2013 i 2016 (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 lutego 2022 r., sygn. akt I ACa 680/21, k. 300).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności między stronami bezspornych, jak również złożonych do akt sprawy dokumentów. Sąd w całości dał wiarę przedłożonym dokumentom, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a Sąd nie miał podstaw do kwestionowania ich wiarygodności bądź zawartej w nich treści z urzędu. Sąd dokonując kontroli złożonych dokumentów od strony formalnej i zawartości merytorycznej nie dopatrzył się uchybień ani śladów wskazujących na ich fałszowanie przez podrabianie lub przerabianie. Za wiarygodne uznano również kserokopie dokumentów, które zostały przedstawione przez strony, a ich prawdziwość nie była przez nie kwestionowana.

Sąd oparł się również na okolicznościach przyznanych przez strony, które stosownie do art. 229 k.p.c. nie wymagają przeprowadzenia dowodów.

Na rozprawie w dniu 3 października 2023 r. Sąd, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., postanowił oddalić wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych, finansów przedsiębiorstw i ekonomii na okoliczność ustalenia wysokości należnej dotacji za lata 2011-2013 i 2016 oraz różnicy pomiędzy dotacją należną a dotacja faktycznie wypłaconą w tych latach, a tym samym ustalenie uszczerbku majątkowego poniesionego przez organ majątkowy (protokół rozprawy z 3 października 2023 r., k. 249).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo jest zasadne i jako takie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa domagała się w ostatecznie sprecyzowanym powództwie zapłaty od Gminy Ł. kwoty 311.453,52 z wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia zapłaty tytułem należności za lata 2011, 2012, 2013 i 2016 w miesiącach od lutego do grudnia tytułem różnicy pomiędzy dotacją należną a wypłaconą w ww. okresie.

Podstawę prawną powództwa w niniejszej sprawie stanowi art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Przepis ten w okresie od 1 stycznia 2009 r. stanowił, iż: Dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 % ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego - pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola publicznego, podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego.

Ustawa nowelizująca z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 września 2015 r., w art. 14 ust. 1 wprowadzała rozwiązanie przejściowe na okres do dnia 31 sierpnia 2015 r. tożsame z przewidzianym w art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty rozwiązaniem docelowym, które miało obowiązywać od dnia 1 września 2015 r. Od 1 września 2013 r. art. 90 ust. 2b otrzymał brzmienie: Dotacje dla niepublicznych niespełniających warunków, o których mowa w ust. 1b, przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach prowadzonych przez gminę w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę, pod warunkiem że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji informację o planowanej liczbie uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola prowadzonego przez gminę, podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego, pomniejszone o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy.

Na podstawie ww. przepisu niepubliczne przedszkole otrzymywało od Gminy dotacje w wysokości uzależnionej od wydatków edukacyjnych gminy oraz liczby uczniów placówki.

Z uwagi na nowelizację ustawy o systemie oświaty po dniu 1 września 2013 r. zmienił się sposób obliczania dotacji. W okresie od 2009 r. do 1 września 2013 r. podstawą obliczania dotacji nie była pomniejszana o wpłaty rodziców za wyżywienie i pobyt dzieci w przedszkolu. Z kolei w okresie od 1 września 2013 r. zasadne było pomniejszenie podstawy ustalenia dotacji dla przedszkoli niepublicznych o stanowiące dochody budżetu gminy opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie.

Zasadność zastosowania powyższych przepisów w niniejszej sprawie a tym samym dopuszczalność drogi sądowej w zostało przesądzone ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego w tym zakresie. W postanowieniu z dnia 27 października 2022 r., w sprawie o sygn. I CSK 1807/22, Sąd Najwyższy jasno wskazał, że „w postępowaniu cywilnym może być dochodzone roszczenie o wypłacenie środków należnych na podstawie przepisów ustawy oświatowej, o ile powód zarzuca, że zobowiązany do tego podmiot zaniechał wypłacenia dotacji, czy też niewłaściwie ustalił jej wysokość i wypłacił ją w zaniżonej wysokości. Roszczenie o zapłatę kwoty odpowiadającej różnicy między kwotą dotacji należnej a kwotą dotacji wypłaconej ma ze swej istoty charakter odszkodowawczy, a podstawę jego dochodzenia stanowi nie art. 417 KC, lecz art. 471 KC w zw. z art. 90 ust. 1 i 2b ustawy o systemie oświaty” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 27 października 2022 r., sygn. I CSK 1807/22, Legalis nr 2912247). Powyższe stanowisko w zakresie podstawy prawnej roszczenia o zapłatę różnicy pomiędzy kwotą należną dotacji a kwotą dotacji wypłaconej zostało zaprezentowane również w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie wszczętej z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W. przeciwko Gminie Ł. o zapłatę m. in. różnicy pomiędzy dotacją należną za cały rok 2010 oraz za miesiąc styczeń w latach 2011, 2012, 2013 i 2016, a dotacją wypłaconą przez pozwaną gminę oraz zaaprobowane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. I ACa 680/21.

Odnosząc się kolejno do zarzutu pozwanego dotyczącego niedopuszczalności drogi sądowej w zakresie roszczenia o zapłatę należnej dotacji Sąd pragnie wskazać, iż roszczenie wywiedzione przez stronę powodową stanowi roszczenie o zapłatę kwoty odpowiadającej różnicy między kwotą dotacji należnej a kwotą dotacji wypłaconej i stanowi roszczenie cywilnoprawne o charakterze odszkodowawczym, znajdujące podstawę prawną w treści art. 471 k.c. w zw. z art. 90 ust. 1 i 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

Przedmiotem żądania nie jest więc – wbrew twierdzeniom strony pozwanej – „roszczenie o zapłatę należnej dotacji” na podstawie art. 90 ustawy o systemie oświaty, dla której wyłącznie właściwym pozostaje tryb administracyjny, lecz żądanie naprawienia szkody powstałej w majątku placówki edukacyjnej w związku z brakiem wypłaty dotacji w wysokości wynikającej z przywołanego art. 90 ustawy o systemie oświaty w zw. z art. 471 k.c.

Tym samym zarzut strony pozwanej dotyczący niedopuszczalności drogi sądowej należy uznać za całkowicie niezasadny.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu strony powodowej dotyczącego braku legitymacji strony powodowej do dochodzenia zapłaty, Sąd wskazuje, iż również nie zasługiwał on na uwzględnienie.

U. R. prowadzi od 1992 r. przedszkole niepubliczne w D.. U. R. przysługuje więc dotacja oświatowa, zaś w okolicznościach sprawy nie budzi wątpliwości, iż Gmina Ł. wypłacała U. R. przedmiotowe dotacje. Żądanie pozwu nie obejmuje jednak roszczenia o wypłatę dotacji należnej w danym roku budżetowym, dla której zastrzeżona jest droga administracyjna i co do której ze względu na charakter roszczenia, pozwany słusznie dostrzega przeszkody w skutecznym przeniesieniu na podmiot trzeci, lecz roszczenie o odszkodowanie, mające charakter cywilnoprawny podlegające obrotowi na mocy umowy przelewu. Sąd miał bowiem na względzie, iż w realiach sprawy nie została zawarta cesja zwykła tylko cesja powiernicza w celu dochodzenia roszczenia. Przeniesienie niniejszej wierzytelności ma charakter czasowy i zwrotny, zatem strona powodowa w toku niniejszego procesu działa w imieniu własnym, jednakże na rachunek U. R.. Strona powodowa przedłożyła umowę powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 10 sierpnia 2008 r. (k. 86), z której wynika, że U. R. przeniosła na rzecz powodowej spółki wierzytelność pieniężną przysługującą jej względem Gminy Ł., stanowiącą równowartość różnicy między wypłaconymi jej dotychczas dotacjami a dotacjami należnymi obliczonymi zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty wraz ze wszystkimi związanymi z nią prawami za rok 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 i 2017, przy czym cesja obejmuje także odszkodowanie za ewentualną szkodę spowodowaną wypłatą dotacji w zaniżonej wysokości. Na powyższą umowę powodowa spółka powołała się już w pozwie jednoznacznie wskazując, że roszczenie dochodzone pozwem jest wywodzone z przepisów o odpowiedzialności odszkodowawczej.

Zgodnie z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Tak sformułowane i tak zakwalifikowane roszczenie wywodzone przez powodową spółkę zasługiwało na uwzględnienie. Nie zasługuje więc na aprobatę zarzut pozwanego, iż umowa przeniesienia wierzytelności na cesjonariusza sprzeczna jest z ustawą lub właściwością zobowiązania, a więc jako sprzeczna z prawem w konsekwencji należy uznać ją za nieważną.

Odnosząc się do zarzutu sformułowanego przez stronę powodową dotyczącego przedawnienia roszczenia należy podkreślić, że w orzecznictwie utrwalił się pogląd, zgodnie z którym złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej może skutkować przerwaniem biegu przedawnienia jedynie w odniesieniu do tych roszczeń, które zostały w tym wniosku wyraźnie wskazane.

Skoro zawezwanie do próby ugodowej jest traktowane jako sposób dochodzenia roszczenia, powodując skutek w postaci przerwy biegu przedawnienia, należy przyjąć, że jest ono jednym ze sposobów bezpośredniego dochodzenia przez wierzyciela swoich roszczeń przed sądem, w związku z czym jest równoznaczne z wezwaniem do zapłaty (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 sierpnia 2014 r., sygn. I PK 20/14 OSNP 2016/1/4; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, sygn. akt I ACa 288/18, LEX nr 3222309).

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że niezasadnie pozwana Gmina wskazuje na przedawnienie roszczenia strony powodowej powołując się przy tym na brak przerwania terminu przedawnienia w niniejszej sprawie w wyniku zawezwania do próby ugodowej złożonego do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie przez powodową spółkę w dniu 19 grudnia 2018 r. Błędnie bowiem strona pozwana uznała, że przedmiotem zawezwania do próby ugodowej nie była zapłata odszkodowania, lecz zapłata należnej dotacji. Z treści ww. wniosku bezsprzecznie wynika, iż zawezwanie do próby ugodowej dotyczy zapłaty kwoty 717.789,70 zł „w związku z wypłatą Pani U. R. prowadzącej Przedszkole Niepubliczne dotacji podmiotowych w latach 2008-2016 w zaniżonej wysokości”. We wniosku poinformowano również, że U. R. dokonała cesji wierzytelności na rzecz spółki (...) S.A. (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z 19 grudnia 2018 r., k. 80-82; zawiadomienie o cesji, k. 85). Wobec powyższego, w ocenie Sądu, wniosek o zawezwanie próby ugodowej z dnia 19 grudnia 2018 r. przerwał bieg przedawnienia roszczeń dochodzonych w niniejszym postępowaniu, które stanowi roszczenie cywilnoprawne o charakterze odszkodowawczym, a nie roszczenie o zapłatę należnej dotacji.

Sąd nie miał jednak możliwości ustalenia daty doręczenia wezwania (wniosku o zawezwanie do próby ugodowej) pozwanemu w myśl art. 61 k.c. Tym samym należało przyjąć, że skuteczne wezwane do zapłaty stawiające wierzytelność o odszkodowanie nastąpiło w dacie posiedzenia wyznaczonego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej, tj. w dniu 28 marca 2019 r. (protokół rozprawy z 28 marca 2019 r., przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie, sygn. akt I Co 32/19, k. 83). Żądanie zapłaty zostało w ww. wniosku jasno sprecyzowane jako różnica pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z 19 grudnia 2018 r.). Zakres wniosku wykraczał więc poza ramy wyznaczone niniejszym postępowaniem, niemniej obejmował roszczenia z tytułu różnicy pomiędzy należną a wypłaconą kwotą dotacji za 12 miesięcy w latach 2010, 2011, 2012, 2013 i 2016, a więc również w okresie objętym niniejszym powództwem.

Jak słusznie wskazał pozwany, stosownie do treści art. 455 k.c. w zw. z art. 120 § 1 zd. 2 k.c. wymagalność roszczenia w niniejszej sprawie to dzień 1 stycznia roku następującego po roku, w którym dotacja winna zostać przekazana albowiem w tym dniu organ prowadzący posiadał już wiedzę co do wysokości przekazanej dotacji oraz faktu powstania po jego stronie ewentualnej szkody. Tym samym zarówno roszczenie wskazane w treści pozwu wniesionego w dniu 10 grudnia 2021 r. (data nadania przesyłki, k. 88), jak również roszczenie wskazane w rozszerzeniu powództwa z dnia 27 listopada 2023 r. (pismo procesowe strony powodowej stanowiące rozszerzenie powództwa z 27 listopada 2023 r., k. 285-286), nie uległy przedawnieniu.

Tym samym pozwana skutecznie nie zakwestionowała skuteczności wezwania do zapłaty obejmującego różnicę pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą przez pozwaną Gminę, a zarzut przedawnienia roszczeń dochodzonych w niniejszym postępowaniu należy uznać za bezpodstawny.

Strona powodowa w niniejszej sprawie dochodzi zapłaty kwoty odpowiadającej różnicy między kwotą dotacji należnej a kwotą dotacji wypłaconej tytułem należności za lata 2011, 2012, 2013 i 2016 w miesiącach od lutego do grudnia, stanowiącej szkodę placówki oświatowej.

Należy wskazać, że do roszczeń dotyczących lat 2011-2013 zastosowanie znajduje przepis art. 90 ust. 1 i 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2009.56.458), zgodnie z którym niepubliczne przedszkola, w tym specjalne, szkoły podstawowe i gimnazja, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych oraz szkół podstawowych artystycznych, otrzymują dotacje z budżetu gminy. Dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 % ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego - pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola publicznego, podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego

Z kolei w odniesieniu do roszczeń strony powodowej dotyczących roku 2016, należało zastosować powyższy przepis w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2013.827 ze zm.), zgodnie z którym, wysokość dotacji należało pomniejszyć o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy.

W każdym jednak przypadku podstawę naliczenia dotacji dla przedszkoli niepublicznych stanowiła suma środków, która została zaplanowana (zakwalifikowana) w budżecie jednostki samorządu terytorialnego – jako kategoria wydatków planowanych na utrzymanie jednego ucznia w przedszkolu publicznym.

Strona powodowa prawidłowo wskazała, że kwoty dotacji na jednego ucznia w Gminie Ł. wynosiły: w roku 2011 – 855,29 zł, w roku 2012 – 796,03 zł, w roku 2013 – 807,76 zł oraz w roku 2016 – 959,44 zł. Należy podkreślić, iż w toku niniejszego postępowania obie strony posługiwały się kserokopiami dokumentów, które nie stanowiły dowodów w rozumieniu art. 244 k.p.c. ani art. 245 k.p.c., jednakże mogły być podstawą czynionych przez Sąd ustaleń faktycznych jako oparte na okolicznościach przyznanych przez stronę przeciwną. Zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają bowiem dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Z kolei z przyznaniem okoliczności faktycznych zrównana jest sytuacji braku zaprzeczenia twierdzeniom strony przeciwnej. Stosownie do treści art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. W niniejszej sprawie żadna z przedłożonych przez stronę powodową kopii dokumentów nie została zakwestionowana przez stronę pozwaną co do zgodności z oryginałem. Pozwana Gmina Ł. – pomimo kwestionowania metodologii przyjętej przez stronę powodową w zakresie dokonanych wyliczeń, wskazując na jej wadliwość – nie zaprezentowała jakichkolwiek twierdzeń co do wysokości należnej dotacji oraz sposobu jej wyliczenia przez Gminę, które skutecznie mogłyby zakwestionować wyliczenia strony powodowej. Pozwany nie wskazywał też, by kwoty wyliczone przez powoda jako przypadające na jednego ucznia w Gminie Ł. były nieprawidłowe.

Strona powodowa domagała się zasądzenia różnicy dotacji za miesiąc luty-grudzień za lata 2011, 2012, 2013 i 2016. Sąd miał przy tym na uwadze, iż w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie I C 774/19 strona powodowa dochodziła zapłaty od Gminy Ł. kwoty 168.739,23 zł, na którą składały się kwota 87.959,62 zł stanowiąca różnicę pomiędzy dotacją należną za cały rok 2010 oraz za miesiąc styczeń w latach 2011, 2012, 2013 i 2016, a dotacją wypłaconą przez pozwaną gminę, jak również kwota 80.779,61 zł stanowiąca skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie kwot należnych za lata 2010, 2011, 2012, 2013 i 2016. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyrokiem z dnia 21 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy uwzględnił roszczenie w całości, zaś Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie I ACa 680/21 zmienił wyrok w zakresie roszczenia obejmującego kwotę 80.779,61 zł stanowiącą skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie kwot należnych za lata 2010, 2011, 2012, 2013 i 2016 uznając, że powód nie wykazał, aby pozwany nie spełnił świadczenia w terminie, bowiem nie przedłożył dowodów na okoliczność skutecznego wezwania pozwanego do zapłaty odszkodowania w okresie poprzedzającym wniesienie pozwu, a wniosek z dnia 19 grudnia 2018 r. o zawezwanie do próby ugodowej zawierał wniosek o zapłatę jedynie kwoty 717.789,70 zł (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, k. 80-82). Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, skoro żądanie zapłaty zostało we wniosku jasno sprecyzowane jako różnica pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą, to nie można uznać by zawierało w sobie żądanie zapłaty odszkodowania w okresie poprzedzającym wniesienie pozwu.

Mając na uwadze, iż w wyniku prawomocnie zakończonego postępowania w sprawie o sygn. I C 774/19 i uwzględnienie roszczenia w tym zakresie roszczenia o odszkodowanie stanowiące różnicę pomiędzy dotacją należną za cały rok 2010 oraz za miesiąc styczeń w latach 2011, 2012, 2013 i 2016, a dotacją wypłaconą przez pozwaną gminę, a także ustalenia poczynione przez Sąd w niniejszej sprawie należało uznać za w pełni uzasadnione roszczenie strony powodowej o zasądzenie odszkodowania stanowiącego różnicę pomiędzy dotacja należną za miesiące luty-grudzień w latach 2011, 2012, 2013 i 2016.

Wyliczenie zakresu szkody powinno polegać na ustaleniu wysokości należnej dotacji, kwoty rzeczywiście wypłaconej z tego tytułu, a następnie wyliczeniu różnicy pomiędzy powyższymi kwotami, w czym wyraża się szkoda placówki oświatowej. Sąd w zakresie wyliczenia różnicy w dotacji oparł się na wyliczeniach dokonanych przez stronę powodową, których pozwany nie podołał skutecznie podważyć. Samo kwestionowanie przez pozwanego liczby dzieci w placówce i powoływanie się jedynie na „brak udowodnienia faktycznej, rzeczywistej liczby uczniów w chwili dotacji” nie może skutkować odmową uznania za wiarygodne przedłożonej przez placówkę listy dzieci za lata 2008-2017. Złożony w Gminie i załączony do pozwu w niniejszej sprawie dokument wskazujący na liczbę dzieci uczęszczających do placówki (k. 32) stanowi element sprawozdawczy, zaś strona pozwana nie wykazała, aby dokument ten nie określał faktycznej liczbę wychowanków w przedszkolu. Co istotne, dokument ten nie był kwestionowany przez Gminę na etapie wypłacania dotacji. Sąd uznał zatem, iż rzeczywista liczba dzieci odpowiadała przedkładanym przez powódkę informacjom, a zarzuty pozwanej w tym zakresie Sąd uznał za bezpodstawne.

Wysokość należnej dotacji na jednego ucznia w Gminie Ł. w roku 2011 wyniosła 855,29 zł, co w skali roku dawało kwotę 9.408,19 zł (855,29 zł x 11 miesięcy), w związku z czym, przeliczając to na rzeczywistą liczbę uczniów w placówce przedszkolnej, kwota dotacji należnej U. R. w roku 2011 za miesiące luty-grudzień wyniosła 282.245,70 zł (9.408,19 zł x 30 uczniów). Odejmując od niej kwotę wypłaconą przez pozwanego za rok 2011 miesiące luty-grudzień (226.380 zł) można było wyliczyć, że wynikająca stąd różnica wynosi 55.865,70 zł (282.245,70 zł minus 226.380 zł).

Wysokość należnej dotacji na jednego ucznia w Gminie Ł. w roku 2012 wyniosła 796,03 zł, co w skali roku dawało kwotę 8.756,33 zł (796,03 zł x 11 miesięcy), w związku z czym, przeliczając to na rzeczywistą liczbę uczniów w placówce przedszkolnej, kwota dotacji należnej U. R. w roku 2012 za miesiące luty-grudzień wyniosła 262.689,90 zł (8.756,33 zł x 30 uczniów). Odejmując od niej kwotę wypłaconą przez pozwanego za rok 2012 miesiące luty-grudzień (173.580 zł) można było wyliczyć, że wynikająca stąd różnica wynosi 89.109,90 zł (262.689,90 zł minus 173.580 zł).

Wysokość należnej dotacji na jednego ucznia w Gminie Ł. w roku 2013 wyniosła 807,76 zł, co w skali roku dawało kwotę 8.885,36 zł (807,76 zł x 11 miesięcy), w związku z czym, przeliczając to na rzeczywistą liczbę uczniów w placówce przedszkolnej, kwota dotacji należnej U. R. w roku 2013 za miesiące luty-grudzień wyniosła 266.560,80 zł (8.885,36 zł x 30 uczniów). Odejmując od niej kwotę wypłaconą przez pozwanego za rok 2013 miesiące luty-grudzień (174.566,10 zł) można było wyliczyć, że wynikająca stąd różnica wynosi 91.994,70 zł (266.560,80 zł minus 174.566,10 zł).

Wysokość należnej dotacji na jednego ucznia w Gminie Ł. w roku 2016 wyniosła 959,44 zł, co w skali roku dawało kwotę 10.553,84 zł (959,44 zł x 11 miesięcy), w związku z czym, przeliczając to na rzeczywistą liczbę uczniów w placówce przedszkolnej, kwota dotacji należnej U. R. w roku 2016 za miesiące luty-grudzień wyniosła 306.061,36 zł (10.553,84 zł x 29 uczniów). Odejmując od niej kwotę wypłaconą przez pozwanego za rok 2016 miesiące luty-grudzień (229.488,40 zł) można było wyliczyć, że wynikająca stąd różnica wynosi 74.483,22 zł (306.061,36 zł minus 229.488,40 zł).

Za wszystkie miesiące objęte pozwem brakująca kwota dotacji wynosi zatem: 311.453,52 zł (55.865,70 zł plus 89.109,90 zł plus 91.994,70 zł plus 74.483,22 zł).

Kwestia wymagalności odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, którego termin został oznaczony była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 8 marca 2002 r. (sygn. III CKN 548/00, OSNC 2003, nr 5, poz. 60). Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w każdym wypadku opóźnienia się ze spełnieniem świadczenia wierzyciel - jak wynika z art. 481 k.c. - może żądać świadczenia ubocznego w postaci odsetek za opóźnienie. Wspomniane odsetki należą się za cały okres opóźnienia, począwszy od dnia wymagalności długu. Przepis art. 481 § 1 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminowi płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza więc o tym, że wierzycielowi należą się odsetki. Odsetki te stają się wymagalne pierwszego dnia po upływie terminu wymagalności roszczenia głównego, z tym że w pierwszym dniu opóźnienia powstaje roszczenie tylko o odsetki za ten dzień. W razie dalszego opóźnienia proces powstawania tego roszczenia toczy się dalej; wierzyciel nabywa prawo do odsetek oddzielnie za każdy kolejny dzień przez cały okres opóźnienia. Odsetki uzyskują tym samym samodzielność w zakresie wymagalności roszczenia i jego przedawnienia, co zostało już wskazane wyżej.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z 26 marca 2015 r. (sygn. V CSK 376/14, Legalis nr 1242536), świadczenie gminy w postaci dotacji dla niepublicznych przedszkoli jest świadczeniem jednorazowym, którego wysokość jest określona bez odwoływania się do elementu czasu, zaś jego zaliczkowe wypłacanie w dwunastu częściach, zgodnie z art. 90 ust. 3c ustawy o systemie oświaty, jest tylko sposobem spełnia tego świadczenia, który służyć ma zapewnieniu bieżących środków na funkcjonowanie tych placówek (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z 22 maja 2014, sygn. IV CSK 531/13, OSNC 2015, nr 4, poz. 2015, dotyczący dotacji dla niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych na podstawie art. 90 ust. 2a ustawy o systemie oświaty). Zaliczki nie mają charakteru samodzielnego świadczenia, lecz są częścią jednego większego świadczenia. Wobec powyższego terminem początkowym liczenia odsetek jest dzień 1 stycznia roku następnego po roku budżetowym (gmina ma obowiązek przekazania dotacji do zakończenia roku budżetowego tj. do 31 grudnia roku budżetowego - roszczenie o wypłatę nieprzekazanej dotacji staje się więc wymagalne od 1 stycznia roku następnego).

Mając na względzie powyższe, Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanej, na podstawie powołanych przepisów, kwotę 311.453,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 czerwca 2019 r. (tj. od dnia następnego po wniesieniu pozwu w sprawie I C 774/19) do dnia zapłaty – zgodnie z żądaniem pozwu.

Zgodnie z art. 108 §1 k.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w niniejszej sprawie stanowi przepis art. 98 §1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

W niniejszej sprawie Sąd, w myśl przepisu art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c., rozstrzygnął jedynie o zasadach ponoszenia kosztów procesu ustalając, że powódka wygrała proces w 100% i pozostawił rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku, o czym orzekł w punkcie II wyroku.

Mając na uwadze powyższe rozważania i na podstawie powołanych przepisów Sąd orzekł jak w sentencji.

Sędzia Ewa Ligoń-Krawczyk