Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożena Chłopecka

Protokolant: St. Sekretarz sądowy Paulina Bondel

po rozpoznaniu 13 stycznia 2022 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa A. P.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasadza od powoda A. P. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 7217 zł /siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IC 3406/20

UZASADNIENIE

W pozwie z 31 sierpnia 2020r. A. P. wniósł o zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w W. na jego rzecz 90.177 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 13 kwietnia 2018r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k-4-40).

(...) S.A. z siedzibą w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k-61-164).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

A. P. złożył deklaracje przystąpienia do umów ubezpieczenia na podstawie Warunków Ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym w ramach umów ubezpieczenia zawartych pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w W. a (...) S.A. z siedzibą w W..

Na podstawie tych deklaracji powód przystąpił do następujących umów ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, co zostało potwierdzone umowami:

1)  z 3 kwietnia 2012r. (...) nr rach. (...),

2)  z 16 kwietnia 2012r. (...) nr rach. (...),

3)  z 29 maja 2012r. (...) nr rach. (...),

4)  z 24 października 2012r. (...) nr rach. (...), stroną tych umów była (...) S.A. (k-98-148).

Zgodnie z wnioskiem o zawarcie w/w umów ubezpieczenia okres odpowiedzialności miał wynosić co najmniej 10 lat, zaś wysokość składek miesięcznych odpowiednio od 250 zł.

Prawa i obowiązki stron umowy zostały szczegółowo uregulowane w Warunkach Ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym o oznaczeniu UB_ (...), UB_ (...), UB_ (...)., których załącznik stanowiła tabela opłat i limitów składek do umowy ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...), (...), (...) oraz w Regulaminie ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, które powód otrzymał wraz z certyfikatem. Warunki zawieranych umów nie były ustalane z powodem indywidualnie.

W regulaminach zostały określone zasady funkcjonowania Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego, w szczególności sposób lokowania środków i sposób wyceny jednostek uczestnictwa funduszu. Ubezpieczyciel pobierał opłatę administracyjną, w ramach której pobierana była opłata za ryzyko oraz opłata likwidacyjna. Umowy te miały więc charakter inwestycyjny, który był związany z ryzykiem i stratą, szczególnie w przypadku wcześniejszego zakończenia umowy ubezpieczeniowej. W przypadku rezygnacji z ubezpieczenia przed upływem okresu odpowiedzialności ubezpieczyciel wypłacał ubezpieczonemu kwotę równą wartości rachunku pomniejszoną o opłatę likwidacyjną oraz podatek dochodowy, gdzie wartość rachunku stanowił iloczyn liczby jednostek uczestnictwa oraz ich wartości, co wynika z § 18 ogólnych warunków ubezpieczenia (k-98-148).

19 września 2016r. powód wystąpił do pozwanej o zwrot całości zainwestowanych kwot.

W przypadku umowy (...) nr rach. (...), powód wpłacił składki w kwocie 22.872 zł, z tytułu wykupu powód otrzymał 4.644,57 zł.

W wyniku ugody z 24 kwietnia 2018r. zawartej pomiędzy powodem, pozwanym Towarzystwem a (...) S.A. z siedzibą w W., powód otrzymał dodatkowo kwotę 3.614,08 zł w przypadku w/w umowy (k-81-84).

W przypadku umowy (...) nr rach. (...), powód wpłacił składki w kwocie 12.084 zł, zaś z tytułu wykupu otrzymał 4.046,29 zł.

W wyniku ugody z 24 kwietnia 2018r. zawartej pomiędzy powodem, pozwanym Towarzystwem a (...) S.A. z siedzibą w W., powód otrzymał dodatkowo kwotę 4.059,16 zł w przypadku w/w umowy (k-85-88).

W przypadku umowy (...) nr rach. (...), powód wpłacił składki w kwocie 39.400 zł, zaś z tytułu wykupu otrzymał 10.13, 53 zł.

W wyniku ugody z 24 kwietnia 2018r. zawartej pomiędzy powodem, pozwanym Towarzystwem a (...) S.A. z siedzibą w W., powód otrzymał dodatkowo kwotę 10.158,24 zł w przypadku w/w umowy (k-89-92).

W przypadku umowy (...) nr rach. (...), powód wpłacił składki w kwocie 55.000 zł, zaś z tytułu wykupu otrzymał 11.901,23 zł.

W wyniku ugody z 24 kwietnia 2018r. zawartej pomiędzy powodem, pozwanym Towarzystwem a (...) S.A. z siedzibą w W., powód otrzymał dodatkowo kwotę 7.797,16 zł w przypadku w/w umowy (k-93-96).

W każdej z w/w ugód zawarte jest oświadczenie powoda, że zapłata umówionych kwot wyczerpuje wszelkie roszczenia powoda wobec pozwanego Towarzystwa.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty złożone do akt sprawy.

Sąd Okręgowy rozważył co następuje.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszym postępowaniu powód dochodzi zapłaty od pozwanego Towarzystwa kwoty stanowiącej różnicę między całością kwot zgromadzonych według wpłaconych składek przez powoda, a wypłaconymi dotychczas przez pozwane Towarzystwo kwot z tytułu wykupu jednostek uczestnictwa. Zdaniem powoda zawarte między stronami umowy są sprzeczne z właściwością stosunku prawnego, z zasadami współżycia społecznego oraz zostały ukształtowane jednostronnie przez pozwane Towarzystwo. Tym samym powód wniósł o uznanie umów za nieważne w oparciu o art. 58 k.c.

Na wstępie należy wskazać, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż co do spornych umów strony zawarły ugody. Zgodnie z § 2 w/w ugód zawartych 24 kwietnia 2018r., powód oświadczył, że zapłata przez Towarzystwo (...) kwot wskazanych w ugodzie wyczerpuje wszelkie roszczenia klienta wobec Towarzystwa (...) oraz Ubezpieczającego, w szczególności z tytułu przystąpienia i rezygnacji z ubezpieczenia oraz czynności wykonywanych przez Towarzystwo (...) oraz Ubezpieczającego w ramach stosunku ubezpieczenia do dnia rezygnacji. W ramach zawartych ugód strony poczyniły wzajemne ustępstwa, pozwane Towarzystwo zwróciło umówione kwoty, przyjęło na siebie koszty wywołane ich zawarciem i wykonywaniem, a także ewentualne straty poniesione wskutek działalności inwestycyjnej. Powód zaś zrezygnował z wszelkich innych roszczeń, w tym wytoczenia powództwa. Mając powyższe na uwadze, roszczenie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i na podstawie art. 5 k.c. nie powinno być uwzględnione.

Odnosząc się do zgłoszonego przez powoda zarzutu nieważności zawartych umów ubezpieczenia w oparciu o art. 58 k.c., to należy wskazać, że nie był on zasadny.

Zgodnie z art. 805 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym są dopuszczone przez polskiego ustawodawcę, jak również są przewidziane w dyrektywie ubezpieczeniowej UE. Przepisy odnoszące się do tej umowy, zostały zawarte w art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej, która utraciła moc z dniem 1 stycznia 2016r. oraz art. 23 ustawy z 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016r. W prawie Unii Europejskiej unormowania w zakresie umowy ubezpieczenia na życie zawarte są w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Oznacza to, że ustawodawca polski i unijny dopuścili współistnienie elementu inwestycyjnego z ubezpieczeniowym, jednocześnie akceptując, iż rozłożenie tych elementów w sensie finansowym zależy od woli stron. Ani przepisy polskiej ustawy ani dyrektywy unijnej nie regulują w sposób kompleksowy tego typu umowy ubezpieczenia, więc treść umowy kształtowana jest na zasadzie swobody umów w sposób relatywnie swobodny przez strony. W praktyce zawierania tego typu umów za dopuszczalne należy uznać, że element stricte ubezpieczeniowy stanowi niewielką część wpłaconej składki i wypłaconych świadczeń.

W przedmiotowej sprawie spór dotyczy sposobu określenia świadczeń do których zobowiązany jest ubezpieczyciel z tytułu zawartych umów. Powód stwierdził, że pozwana nie ponosiła jakiegokolwiek ryzyka związanego z jego ochroną ubezpieczeniową, co jest sprzeczne z istotą umowy ubezpieczenia, a także w umowach brak jest ścisłego określenia świadczeń pozwanej. Należy wskazać, że treść umowy powinna być tak ukształtowana, aby w chwili spełnienia świadczenia możliwe było ustalenie jego rodzaju i rozmiaru. Umowa winna określać podstawy, które pozwolą w sposób jednoznaczny i obiektywny ustalić wysokość należnego świadczenia w momencie jego spełnienia. W ramach przedmiotowych umów ubezpieczyciel zobowiązał się do spełnienia świadczenia z tytułu śmierci ubezpieczonego, świadczenia z tytułu dożycia ostatniego dnia okresu ubezpieczenia, świadczenia z tytułu wykupu. W umowie określono podstawy do ustalenia wysokości tych świadczeń i możliwa jest ich weryfikacja.

Przedmiotowe umowy są umowami także inwestycyjnymi, więc świadczenia zakładu ubezpieczeń z tytułu tych umów są zależne od czynników rynkowych mających wpływ na wynik inwestycji. Inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z możliwością poniesienia straty. Fakt poniesienia straty w ramach inwestycji, z którą związane jest ryzyko, nie jest wystarczającą przesłanką do uznania umowy ubezpieczenia za nieważną z uwagi na jej sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 98 k.p.c.