Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 12 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Rafał Wagner

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...)z siedzibą w K.

z udziałem obowiązanych (...) z siedzibą N. (C.), Z. U., (...) z siedzibą w L. (C.), Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W., (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., (...)w W., (...) Sportowego Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą we W., (...) w L., (...) w W., (...) w L., (...) w B.,(...) w Ł., (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i (...) Spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą w W., Firmy Handlowo – (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) z siedzibą w B., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Spółki komandyto – akcyjnej z siedzibą w W., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą w Ł., (...) W. (...) w W., Koła (...) w W., Fundacji (...) w W., Z. K., Z. P., J. K. (1), A. P. (1), Z. D., Z. W., A. P. (2), Ż. G., E. L., G. S., J. K. (2), E. K., W. B., J. K. (3), L. C., K. L., S. N., I. D., W. K., M. P. (2), M. B., J. K. (4), M. T., M. J., D. O., J. L. (1), J. L. (2), M. P. (3), M. C., M. F., J. Ś., M. S. i P. J., (...) z siedzibą w W.

o udzielenie zabezpieczenia roszczenia

postanawia:

oddalić wniosek.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z 23 marca 2018 r. (...) z siedzibą w K. wnosił o udzielenie – przed wniesieniem pozwu – zabezpieczenia jego roszczenia poprzez zakazanie obowiązanym – do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia postępowania – dochodzenia na drodze sądowej wierzytelności wynikających z zaakceptowanych przed otwarciem likwidacji zleceń odkupu jednostek uczestnictwa oraz egzekucji tytułów wykonawczych i zabezpieczających na majątku Funduszu obejmujących wskazane wierzytelności.

W uzasadnieniu swojego wniosku uprawniony wskazał, że względem niego toczy się – pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego – postępowanie likwidacyjne zgodnie z przepisami ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z 21 czerwca 2005 r. w sprawie trybu likwidacji funduszy inwestycyjnych, zaś likwidatorem uprawnionego jest (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.. Wobec braku ustawowych ograniczeń dochodzenia i egzekwowania roszczeń względem funduszu inwestycyjnego w likwidacji – część uprawnionych złożyła pozwy w postępowaniu nakazowym, dążąc do uzyskania należnych im środków w postępowaniu egzekucyjnym z pierwszeństwem przed pozostałymi, co z kolei uniemożliwi prowadzenie likwidacji i podział majątku uprawnionego w sposób proporcjonalny i zgodnie z zasadami uczciwego obrotu.

(wniosek – k. 3-20)

Po złożeniu wniosku o zabezpieczenie, wnioskodawca wniósł pozew przeciwko uczestnikom niniejszego postępowania o ustalenie. Sprawa prowadzona jest w tutejszym Sądzie pod sygnaturą I C 360/18.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia jest niezasadny i jako taki podlegał oddaleniu.

Zgodnie z art. 730 § 1 k.p.c. w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Zgodnie zaś z treścią art. 730 ¹ k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny, który na podstawie § 2 przywołanego przepisu istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Dla udzielenia zabezpieczenia konieczne jest kumulatywne zaistnienie dwóch przesłanek określonych w art. 730 ¹ k.p.c., a mianowicie uprawdopodobnienie roszczenia oraz interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Podkreślić należy, że dla udzielenia zabezpieczenia w świetle powyższego przepisu konieczne jest jedynie uprawdopodobnienie, a nie udowodnienie istnienia wskazanych wyżej przesłanek.

Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli istnieje znaczne prawdopodobieństwo jego istnienia. Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia wiąże się z koniecznością uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Należy podkreślić, iż uprawdopodobnienie nie przesądza udowodnienia mogącego być podstawą do pozytywnego rozstrzygnięcia co do meritum sprawy. Istotą postępowania zabezpieczającego jest bowiem to, że sąd dokonuje jedynie wstępnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 7 maja 2012 r., sygn. akt I ACz 782/12, LEX nr 1164918).

Analiza stanowiska wnioskodawcy w zakresie zasadności podnoszonego roszczenia – w szczególności w oparciu o dołączone dokumenty wskazuje, że roszczenie nie zostało w należyty sposób uprawdopodobnione. Uprawniony (...) z siedzibą w K. wykazał, że aktualnie wobec niego toczy się postępowanie likwidacyjne zgodnie z przepisami ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z 21 czerwca 2005 r. w sprawie trybu likwidacji funduszy inwestycyjnych. Uprawniony wniósł pozew przeciwko obowiązanym o ustalenie, że w okresie postępowania likwidacyjnego uprawnionego obowiązanym nie przysługuje prawo sądowego dochodzenia oraz egzekucji od uprawnionego wierzytelności wynikających z zaakceptowanych przed otwarciem likwidacji zleceń odkupu jednostek uczestnictwa. W niniejszej sprawie - w związku z wyłączeniem stosowania do funduszy inwestycyjnych przepisów prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego, pomimo oczywistej niewypłacalności Funduszu, nie można otworzyć wobec niego żadnej procedury przewidzianej prawem na wypadek niewypłacalności, w tym postępowania upadłościowego ani restrukturyzacyjnego. W tej sytuacji, jedyną formą zbiorowego zaspokojenia wierzytelności obowiązanych jest likwidacja Funduszu na podstawie przepisów Ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz Rozporządzenia. Wobec braku ustawowych ograniczeń dochodzenia i egzekwowania roszczeń względem funduszu inwestycyjnego w likwidacji – część uprawnionych złożyła pozwy w postępowaniu nakazowym, dążąc do uzyskania należnych im środków w postępowaniu egzekucyjnym. W każdej z tych spraw wnioskodawca może podjąć obronę i skorzystać z przysługujących mu środków prawnych, które doprowadzą, jeżeli wykaże swoje racje w procesie, do oddalenia powództwa. Zatem wnioskodawca dysponuje możliwościami przeciwdziałania wszczęciu przeciwko niemu indywidualnych egzekucji. Stąd tylko w przypadku przegrania indywidualnych spraw mogłoby dojść do wszczęcia egzekucji przez niektórych obowiązanych wierzycieli na podstawie tytułów wykonawczych lub zabezpieczających i zajęcia wierzytelności obowiązanego, a przez to trafienia aktywów likwidowanego Funduszu wyłącznie do niektórych obowiązanych z pominięciem i na szkodę pozostałych, którzy nie wystąpili na drogę sądową.

Jak wynika z poglądu ugruntowanego w doktrynie i orzecznictwie, nie można zakazać wszczynania przyszłej egzekucji. M.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z 30 września 2011 (VI ACz 1509/11) wskazał, że do wszczęcia postępowania egzekucyjnego dochodzi w chwili złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji. Sąd nie jest władny zakazać stronie podejmowania czynności celem dochodzenia przysługujących jej praw, w tym także podejmowania czynności celem doprowadzenia za pomocą środków przymusu do uzyskania przez wierzyciela świadczenia należnego mu od dłużnika (złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji). Taki sposób zabezpieczenia naruszałby bowiem konstytucyjną zasadę ochrony własności i innych praw majątkowych (art. 64 ust. 2 Konstytucji RP), prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) oraz prawo petycji (art. 63 Konstytucji RP). Także Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2 grudnia 1968 (I CZ 10/68) wskazał, że jeżeli postępowanie egzekucyjne nie zostało wszczęte, nie jest dopuszczalne zabezpieczenie powództwa przez zakaz prowadzenia egzekucji. Sąd Najwyższy podkreślił wręcz, że zakaz prowadzenia egzekucji w sytuacji, gdy postępowanie egzekucyjne nie zostało wszczęte, stanowiłby nawet w pewnym sensie zaspokojenie dochodzonego roszczenia (art. 731 k.p.c.), do czego żadne tymczasowe zarządzenie nie może zmierzać.

Dodatkowo wskazać należy, że w przypadku spraw o zapłatę już wszczętych, rolą wnioskodawcy było wykazania interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. w wytoczeniu powództwa o ustalenie w sytuacji, w której te same argumenty może podnosić jako pozwany w sprawach o zapłatę. Wymogowi temu wnioskodawca jednak nie sprostał.

W ocenie Sądu wnioskodawca nie uprawdopodobnił także interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, albowiem mając na uwadze przedmiot żądania, nie wykazał, w jaki sposób brak zabezpieczenia roszczenia uniemożliwi wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Osiągnięcie celu postępowania w sprawie w rozumieniu art. 730 ¹ § 2 k.p.c. wiązać należy z rodzajem ochrony prawnej, której udzielenia żąda się w postępowaniu cywilnym. O istnieniu podstawy zabezpieczenia można mówić wtedy, gdy bez zabezpieczenia ochrona prawna udzielona w merytorycznym orzeczeniu w sprawie okaże się niepełna.

Interes prawny uprawnionego w udzieleniu zabezpieczenia, z przyczyn wskazanych powyżej, nie przejawia się w tym, że brak zabezpieczenia umożliwi obowiązanym przeprowadzenie egzekucji z aktywów Funduszu. W przypadku sprawy o ustalenie prawa lub stosunku prawnego nie można też mówić o wykonywaniu deklaratoryjnego orzeczenia. Nietrafny jest też argument, że brak zabezpieczenia spowoduje powstanie istotnych kosztów wynikających z konieczności podejmowania przez uprawnionego działań w każdym z wytoczonych mu procesów sądowych w celu ochrony przebiegu procesu likwidacji i interesów pozostałych obowiązanych. Koszty te będą obciążały masę likwidacyjną, a tym samym pomniejszały kwotę do proporcjonalnego podziału między obowiązanych. Argument ten nie uwzględnia jednak faktu, że zgodnie z art. 98 k.p.c. to strona przegrywająca ponosi ostatecznie koszty procesu poniesione przez wygrywającego. Zatem koszty te wrócą do masy likwidacyjnej po zakończeniu postępowań.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie wskazanych przepisów orzekł jak w sentencji postanowienia.