Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 24 lutego 2014 r. (data nadania przesyłki na poczcie k. 40v), wniesionym do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, M. W. wniosła o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 6 grudnia 2010 r., nr (...), wystawionego przez (...)Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przeciwko A. W. i M. W., w części dotyczącej M. W. oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu. Powódka wniosła również o wstrzymanie wykonania w/w bankowego tytułu egzekucyjnego w stosunku do M. W. do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

W uzasadnieniu wskazała, iż (...)sp. z o.o. zaciągnęła w pozwanym banku kredyt, którego zabezpieczeniem był weksel in blanco poręczony przez M. W. oraz jej męża A. W.. Kredytobiorca nie spłacił zobowiązania wynikającego z umowy kredytu. Bank wypełnił weksel wpisując jako datę płatności 3 grudnia 2010 r. i sumę wekslową w wysokości (...)zł. Powódka podniosła, iż zawiadomienie o wypełnieniu weksla nie zostało jej doręczone, bowiem adresatem obu przesyłek był jej mąż. W ocenie powódki, brak doręczenia jej powiadomienia o wypełnieniu weksla skutkuje tym, że jej zobowiązanie wekslowe nie powstało, a wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego było niezgodne z art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2004 r. nr 91 poz. 870 ze zm., dalej: „prawo bankowe”) gdyż w tym dniu powódka nie była dłużnikiem banku (pozew k. 1-3).

Postanowieniem z dnia 30 września 2014 r., sygn. akt XVI C 414/14, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie zabezpieczył roszczenie powódki poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez P. T. Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie za sygn. akt KM 379/12 wobec dłużnika M. W. na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 6 grudnia 2010 r. nr (...)opatrzonego klauzulą wykonalności w podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 3 stycznia 2011 r. w sprawie o sygn. akt XVI Co 2909/10 ( postanowienie SR k. 61-61v).

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 listopada 2014 r., pozwany wskazał, iż z dniem 22 listopada 2013 r. zmienił nazwę na (...) S.A. w W.. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Motywując swoje stanowisko pozwany wskazał, iż przed terminem płatności weksla wysłał do kredytobiorcy i poręczycieli wekslowych zawiadomienia o wypełnieniu weksla wraz z wezwaniem do zapłaty. Na wspólny adres zamieszkania poręczycieli wysłano dwie przesyłki zaadresowane do obojga poręczycieli, zawierające zawiadomienie o wypełnieniu weksla, obie były dwukrotnie awizowane, nie zostały podjęte. Zdaniem pozwanego, powódka miała realną możliwość zapoznania z treścią przesyłki pocztowej. Pozwany zarzucił, że nawet przyjmując, iż przesyłki pocztowe zostały przesłane tylko mężowi powódki, to należy uznać za wystarczające dla stwierdzenia, iż powódka miała możliwość zapoznania się z zawiadomieniem o wypełnieniu weksla, bowiem mąż powódki jako jej przedstawiciel ustawowy był uprawniony do odbioru oświadczenia banku kierowanego do obojga małżonków. Pozwany podkreślił, że wyłączną podstawą odpowiedzialności powódki wobec banku było poręczenie wekslowe, wystarczającą przyczyną prawną i podstawą odpowiedzialności awalisty jest złożenie podpisu na wekslu. Nieprzedstawienie weksla do zapłaty może mieć co najwyżej ten skutek, że wierzyciel wekslowy nie ma możliwości domagania się zapłaty przez dłużnika odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w zapłacie sumy wekslowej, od dnia płatności weksla zawartego w wekslu. Pozwany zauważył przy tym, że powódka zapoznała się z treścią weksla co najmniej od dnia wniesienia pozwu, skoro do pozwu dołączyła jego odpis. Zakwestionował by brak zawiadomienia o wypełnieniu weksla zwalniał powódkę z zobowiązań wekslowych, okoliczność taka mogłaby mieć wpływ na wysokość odsetek za opóźnienie w zapłacie sumy wekslowej z zobowiązania. Podważył również twierdzenia powódki by wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego było niezgodne z art. 97 prawa bankowego, bowiem powódka była w dniu wystawienia tytułu dłużnikiem banku ( odpowiedź na pozew k. 65-67v).

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2014 r., sygn. akt XVI C 414/14, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 380 000 zł oraz uznał się niewłaściwym rzeczowo do rozpoznania sprawy i przekazał sprawę do rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi Okręgowemu w Warszawie ( postanowienie SR k. 119).

Pismem z dnia 2 lutego 2015 r. powódka wniosła o zwolnienie od kosztów opłaty od pozwu w całości ( wniosek powódki k. 122-122v).

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. akt II C 42/15, Referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Warszawie zwolnił powódkę M. W. od kosztów sądowych w części, tj. w zakresie nieuiszczonej części opłaty od pozwu w wysokości 17 750 zł, w pozostałym zakresie oddalając wniosek powódki o zwolnienie od kosztów sądowych ( postanowienie ref. sądowego w SO k. 188-189).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 9 czerwca 2009 r. (...) sp. z o.o. w W. zawarła z (...) S.A. w W. umowę kredytową nr (...), na mocy której Bank udzielił kredytobiorcy kredytu w rachunku bieżącym w wysokości nie przekraczającej 250 000 zł. Zabezpieczenie wierzytelności Banku z tytułu tej umowy stanowił m.in. weksel in blanco, wystawiony przez kredytobiorcę, awalowany przez głównego udziałowca z małżonką, zaopatrzony w deklarację wekslową z dnia 9 czerwca 2009 r. Jedynym wspólnikiem (...) sp. z o.o. był A. W. ( kserokopia umowy kredytowej z dnia 9 czerwca 2009 r. k. 8-17, kserokopia KRS k. 93-95).

W dniu 9 czerwca 2009 r. do dyspozycji (...) S.A. w W. złożono weksel in blanco wystawiony przez (...) sp. z o.o. w W. wraz z deklaracją wekslową, zgodnie z którą bank miał prawo wypełnić weksel w każdym czasie w wypadku niedotrzymania terminów płatności rat kredytu, określonych w umowie kredytowej nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. wraz z ewentualnymi późniejszymi zmianami, na sumę równowartości w złotych odpowiadającej zaległemu zadłużeniu w banku wraz z należnymi odsetkami i innymi kosztami oraz weksel ten opatrzyć klauzulą zapłaty „bez protestu” i datą płatności według swego uznania, zawiadamiając wystawcę listem poleconym o zamiarze wypełnienia weksla, przy czym list ten powinien być wysłany na 7 dni przed terminem płatności. Jednocześnie wystawca zobowiązał się do zapłacenia sumy wekslowej bez protestu na żądanie posiadacza weksla, jako pokrycie długu wobec (...) S.A. (...) W., wynikającego z umowy kredytowej nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. wraz z ewentualnymi późniejszymi zmianami.

Na odwrotnej stronie w/w weksla A. W. i M. W. złożyli podpisy jako poręczyciele. A. W. i M. W. wyrazili zgodę na treść powyższej deklaracji i poręczyli solidarnie i osobiście za zobowiązania istniejące i mogące powstać w przyszłości z tytułu kredytu udzielonego umową kredytową nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. wraz z ewentualnymi późniejszymi zmianami. Ustalono, iż w przypadku wypełnienia weksla przez (...) S.A. (...) W., A. W. i M. W. zostaną na równi z wystawcą weksla zawiadomieni o płatności na siedem dni przed upływem terminu płatności ( kserokopia weksla in blanco (już wypełnionego) wraz z kserokopią deklaracji wekslowej k. 18-20, k. 86).

W dniu 9 czerwca 2009 r. M. W. złożyła oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w trybie określonym w art. 97 prawa bankowego. Jednocześnie upoważniła (...) S.A. w W. do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty 380 000 zł na wypadek nie wywiązania się przez nią ze zobowiązań wynikających z tytułu udzielenia poręczenia wekslowego za zobowiązania (...) sp. z o. o. w W. wynikające z umowy kredytowej nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. wraz z ewentualnymi późniejszymi zmianami oraz wystąpienia do sądu z wnioskiem o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności najpóźniej do dnia 31.12.2010 r. ( kserokopia oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji M. W. k. 33).

(...) sp. z o.o. nie spłacił zobowiązania wynikającego z powyższej umowy kredytowej ( okoliczność niesporna).

W pismach z dnia 25 listopada 2010 r. skierowanych do: (...) sp. z o.o. w W. oraz poręczycieli wekslowych A. W. i M. W., (...) S.A. zawiadamiał, że w związku z niespłaceniem kredytu udzielonego na podstawie umowy kredytowej nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. wypełnił złożony tytułem zabezpieczenia ww. wierzytelności, weksel zgodnie z deklaracją wekslową na sumę wekslową w kwocie (...) zł według stanu na dzień 8 listopada 2010 r. Jako datę płatności wskazano 3 grudnia 2010 r. Jako miejsce wykupu (...) SA (...) W. ul. (...) W.. Przesyłki zawiadamiające o wypełnieniu weksla nadano w dniu 26 listopada 2010 r., zostały zaadresowane łącznie na dwóch adresatów: (...), przy czym imię M. zostało na obu przesyłkach przekreślone. Przesyłki nie zostały podjęte, wobec czego w dniu 15 grudnia 2010 r. zwrócono je do nadawcy. Z informacji udzielonych drogą elektroniczną M. i A. W. przez Pocztę Polską S.A. wynikało, iż adresatem przesyłek nadanych przez (...) S.A. w dniu 26 listopada 2010 r. był A. W. ( kserokopia pisma zawiadomienie o wypełnieniu weksla, wezwanie do zapłaty wraz z dowodami nadania k. 21-28, 87-90, 91-92, 96-99, korespondencja M. i A. W. z (...) z 12-13 lutego 2014 r. k. 29-30).

W dniu 9 listopada 2010 r. (...) S.A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr(...), w którym wskazał, że na podstawie ksiąg Banku, stwierdza, że (...) spółka z o.o. zobowiązana jest zapłacić na rzecz (...) S.A. w W. kwotę (...)zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 9 listopada 2010 r. do dnia zapłaty włącznie. Powyższa kwota wynika z udzielenia przez Bank kredytu w rachunku bieżącym na podstawie umowy kredytowej nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. Suma wekslowa wynosi (...) zł i została wyliczona w następujący sposób: kapitał wymagalny 250 000 zł, odsetki zapadłe od kapitału niewymagalnego naliczane za okres od dnia 14 maja 2009 r. do 8 grudnia 2009 r. – 9 688,76 zł, odsetki za zwłokę od kapitału wymagalnego naliczane za okres od 4 czerwca 2009 r. do 8 listopada 2010 r. – 46 203,41 zł. (...) S.A. oświadczył jednocześnie, że zobowiązanie dłużnika było w dniu wydania tytułu wymagalne. Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2010 r., sygn. akt I Co 3929/10, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu z dnia 9 listopada 2010 r. nr (...)wystawionemu przez (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przeciwko dłużnikowi (...) sp. z o.o. w W. z tytułu umowy kredytu z dnia 9 czerwca 2009 r. Na podstawie tego tytułu wykonawczego (...)SA wszczął egzekucję przeciwko (...) sp. z o.o.

W dniu 6 grudnia 2010 r. (...) Bank S.A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym wskazał, że na podstawie ksiąg Banku, stwierdza, że A. W. i M. W. zobowiązani są solidarnie zapłacić na rzecz (...) S.A. w W. kwotę (...) zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty włącznie. Powyższa kwota wynika z niezapłacenia przez dłużników należności (...) S.A. wynikającej z poręczenia weksla in blanco, stanowiącego zabezpieczenie kredytu udzielonego przez (...) S.A. (...) spółce z o.o. w W. na podstawie umowy kredytowej nr (...) z dnia 9 czerwca 2009 r. Suma wekslowa wynosi (...)zł i została wyliczona w następujący sposób: kapitał wymagalny 250 000 zł, odsetki zapadłe od kapitału niewymagalnego naliczane za okres od dnia 14 maja 2009 r. do 8 grudnia 2009 r. – 9 688,76 zł, odsetki za zwłokę od kapitału wymagalnego naliczane za okres od 4 czerwca 2009 r. do 8 listopada 2010 r. – 46 203,41 zł. (...) S.A. oświadczył jednocześnie, że zobowiązanie dłużnika było w dniu wydania tytułu wymagalne. (...) SA w dniu 24 grudnia 2010 r. złożył do Sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...)z dnia 6 grudnia 2010 r. przeciwko A. W. i M. W.. Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2011 r., sygn. akt XVI Co 2909/10, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu z dnia 6 grudnia 2010 r. nr (...)wystawionemu przez (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przeciwko dłużnikom A. W. i M. W. w całości solidarnie zgodnie z jego treścią, z tym że do kwoty nieprzekraczającej 380 000 zł. Na podstawie w/w tytułu wykonawczego (...) Bank wszczął egzekucję przeciwko M. W.. M. W. pismem z dnia 30 października 2012 r. zwróciła się do Banku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego z jej wynagrodzenia za pracę. Bank zwrócił się do Komornika o wyłączenie spod egzekucji wynagrodzenia M. W. ( kserokopia bankowych tytułów egzekucyjnych k. 7, 100-103, kserokopia postanowienia SR dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie k. 104- 105, kserokopia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności k.31-32, kserokopia postanowienia SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie k. 5-6, kserokopia wniosku o wszczęcie egzekucji k. 106, kserokopia zawiadomienia o zajęciu rachunku bankowego k. 107-108, akta postępowania XVI Co 2909/10 - bankowy tytuł egzekucyjny k. 2, kserokopia pisma powódki k. 109-111, kserokopia pisma Banku k. 112).

(...) pismem z dnia 16 grudnia 2013 r. zwrócił się do Komornika o podjęcie postępowania egzekucyjnego z wynagrodzenia za pracę M. W.. Pismem z dnia 30 grudnia 2013 r., w sprawie o sygn. akt KM 379/12, Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie P. T., na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 6 grudnia 2010 r., nr (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 4 stycznia 2011 r., zajął wynagrodzenie za pracę przysługujące M. W. ( kserokopia pisma mBanku k. 35, 113 kserokopia zajęcia wynagrodzenia za pracę M. W. k. 34).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów dołączonych do akt sprawy oraz dowodów z dokumentów akt postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie w sprawie o sygn. akt XVI Co 2909/10. Wiarygodność dokumentów nie była kwestionowana, Sąd również nie znalazł podstaw by je podważać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w nieznacznym zakresie, a w przeważającej części, jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Powódka w toku niniejszego postępowania domagała się pozbawienia, w stosunku do niej, wykonalności tytułu wykonawczego stanowiącego bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa nadał klauzulę wykonalności. Podstawę prawną żądania powódki stanowił zatem art. 840 § 1 k.p.c., zgodnie z którym dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli: (1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście; (2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie; (3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Powódka podnosiła, że w dniu wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego nie istniał wobec niej obowiązek stwierdzony tytułem wykonawczym. Z powyższego wynika, że podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c.

Tytuł wykonawczy, którego pozbawienia domagała się powódka stanowił bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd nadał klauzulę wykonalności. Podzielić należy stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 kwietnia 2015 r. sygn. akt V ACa 637/14 LEX nr 1679913 - w drodze powództwa z art. 840 § 1 k.p.c. można zwalczać treść tytułu egzekucyjnego nie korzystającego z powagi rzeczy osądzonej lub zawisłości sporu, przywołując zdarzenia leżące u podstawy świadczenia wynikającego ze zobowiązania dłużnika objętego tytułem egzekucyjnym lub stojące u podstawy klauzuli wykonalności, nawet gdy te zaszły po powstaniu tytułu, a przed nadaniem mu klauzuli wykonalności. Dłużnik banku może wytoczyć przeciwko bankowi powództwo przeciwegzekucyjne, w którym może podnieść wszelkie zarzuty materialnoprawne dotyczące wierzytelności banku, objętej bankowym tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w sądową klauzulę wykonalności. Chodzi tu o zarzuty powstałe przed wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego, przed wydaniem klauzuli wykonalności i po jej wydaniu. W grę mogą wchodzić np. zarzuty nieistnienia roszczenia banku lub istnienia roszczenia w mniejszej wysokości niż ujęte w tytule, nienastąpienia wymagalności roszczenia. W razie postawienia kredytu w stan wymagalności, przyznano dłużnikowi nawet prawo powoływania się na zdarzenia sprzed powstania tytułu wykonawczego, prawo przeczenia zdarzenia, na którym oparto jego wykonalność.

Zgodnie z art. 96 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2004 r. nr 91 poz. 870 ze zm., dalej: „prawo bankowe”) - Na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne. Ust. 2 w bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku. Zgodnie zaś z art. 97 ust. 1 ustawy prawo bankowe - Bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia. Ust. 2 Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać kwotę zadłużenia, do której bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny, oraz termin, do którego bank może wystąpić o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. Dłużnik może się również poddać egzekucji wydania rzeczy, w przypadku gdy ustanowiono zastaw rejestrowy lub dokonano przeniesienia własności w celu zabezpieczenia roszczenia.

Z ustalonego stanu faktycznego bezspornie wynika, że powódka poręczyła weksel in blanco wystawiony przez (...) sp. z o. o. w W. oraz podpisała deklarację wekslową. Weksel zabezpieczał roszczenia pozwanego banku związane z kredytem zaciągniętym w dniu 9 czerwca 2009 r. przez powyższą spółkę. Niesporne było również to, że spółka (...) nie spłaciła zobowiązania wynikającego z umowy kredytu.

Ze stanowiska strony powodowej wynika, że w jej ocenie, nie było podstaw do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, albowiem w tym dniu nie była dłużnikiem Banku, gdyż nie została zawiadomiona o wypełnieniu weksla. Sporne przy tym było pomiędzy stronami, czy powódka została zawiadomiona o wypełnieniu weksla przesyłką bądź przesyłkami nadanymi w dniu 26 listopada 2010 r.

Podkreślić przy tym należy, że powódka, jako poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczyła. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej (art. 32 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe, Dz. U. z 1936 r. nr 37 poz. 282, dalej: „prawo wekslowe”). Zgodnie natomiast z art. 38 prawa wekslowego, posiadacz weksla, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich.

Pozwany utrzymywał, że powódka jako poręczyciel wekslowy została powiadomiona o wypełnieniu weksla pismami z dnia 25 listopada 2010 r.

Z materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy wynika, iż przesyłki pocztowe, kierowane do poręczycieli, zawierające pisma stanowiące zawiadomienie o wypełnieniu weksla zostały zaadresowane na (...) /k.96-99/. Takie zaadresowanie przesyłek pocztowych, zdaniem Sądu, nie może być uznane za skuteczne zawiadomienie M. W. o wypełnieniu weksla, a tym samym nie można było przyjąć, że powódce w tym czasie w należyty sposób przedstawiono weksel do zapłaty.

Zgodnie z art. 3 pkt 2, 5 i 16 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U z 2008 r. nr 189 poz. 1159 tekst jedn., dalej: „prawo pocztowe”, ustawa obowiązująca w czasie nadawania przesyłki), adresatem jest podmiot określony przez nadawcę jako odbiorca przesyłki lub kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym (pkt 2); doręczenie to wydanie przesyłki lub wypłacenie kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym adresatowi, a w przypadkach określonych prawem także innej osobie, lub przekazanie druku bezadresowego zgodnie z umową o świadczenie usługi pocztowej (pkt 5); zaś przesyłką - rzeczy opatrzone adresem, przedłożone do przyjęcia lub przyjęte przez operatora w celu przemieszczenia i doręczenia adresatowi (pkt 16). Zgodnie z art. 26 ust. 1 prawa pocztowego, przesyłkę, z zastrzeżeniem ust. 2-6, doręcza się adresatowi pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej.

Z powyższego wynika, że w dacie świadczonej usługi pocztowej, przepisy prawa pocztowego nie przewidywały możliwości zaadresowania przesyłki łącznie na dwie osoby, nawet jeśli to dotyczyło osób pozostających w związku małżeńskim. Wskazane przepisy definiują „adresata” jako pojedynczy podmiot. Nie ma zatem przesłanek by pismo skierowane kolektywnie do dwóch adresatów określonych jako (...), uznać za zaadresowane zgodnie z przepisami. Co istotne, ze znajdujących się w aktach sprawy kserokopii kopert, w których znajdowały się przesyłki z banku, przedłożonych zarówno przez powódkę /k.25, 27/, jak i przez pozwany bank /k. 96, 98/, wynika, iż na obu przesyłkach imię (...) zostało przekreślone. Z korespondencji elektronicznej z 12-13 lutego 2014 r. prowadzonej pomiędzy M. i A. W. a (...) S.A. wynika, iż adresatem tych przesyłek był A. W. /k. 29-30/. Z powyższego wynika, że adresatem żadnej z tych przesyłek nie była M. W.. W ocenie Sądu, pozwany nie przedstawił wiarygodnych dowodów, iż powódka miała możliwość zapoznania się z treścią uzupełnionego weksla w listopadzie lub grudniu 2010 r. Wbrew stanowisku pozwanego banku, nie ma również podstaw by uznać, że powódce okazano weksel na tej podstawie, że pozostaje ona w związku małżeńskim z A. W. i że on był uprawniony do odbioru oświadczenia (...) jako jej „przedstawiciel ustawowy”. Podkreślić należy, że małżonek nie jest przedstawicielem ustawowym współmałżonka. Zgodnie zaś z art. 36 § 2 kro każdy z małżonków może zarządzać majątkiem wspólnym ze skutkiem dla drugiego małżonka. Nie oznacza to jednak, że wierzyciel tych małżonków może dokonać czynności tylko wobec jednego z małżonków, a czynność miałaby być skuteczna wobec drugiego z małżonków. Artykuł 36 § 2 kro stanowi ochronę dla małżonków, a nie dotyczy sytuacji gdy to wobec małżonków jest dokonywana czynność przez osobę trzecią.

W ocenie Sądu, strona pozwana nie zdołała wykazać, że pozwany Bank dopełnił aktów staranności wymaganych przez prawo wekslowe w stosunku do M. W., tj. by przedstawił jej weksel do zapłaty. Z uwagi na fakt, że to Bank z powyższego faktu wywodzi skutki prawne, o czym w dalszej części uzasadnienia, to na nim spoczywał ciężar wykazania powyższej okoliczności. Pozwany nie sprostał powyższemu obowiązkowi, w konsekwencji należało uznać, że weksel nie został w tamtym czasie przedstawiony powódce do zapłaty.

Nieprzedstawienie powódce weksla do zapłaty nie mogło jednak skutkować przyjęciem, że nie powstało zobowiązanie M. W.. Jak słusznie wskazywał pozwany, zobowiązanie M. W. powstało z chwilą gdy podpisała weksel jako poręczyciel. Przedstawienie poręczycielowi weksla do zapłaty nie jest warunkiem powstania zobowiązania wekslowego. Zarówno wystawca weksla własnego, jak i poręczyciel odpowiadają na podstawie weksla, mimo braku przedstawienia im tego weksla w terminie do zapłaty. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma charakter abstrakcyjny i samodzielny, jest ważne, choćby nawet zobowiązanie, za które poręczono, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny, z wyjątkiem wady formalnej. Zobowiązanie poręczyciela powstaje niezależnie od istnienia zobowiązania dłużnika głównego. Nieprzedstawienie weksla rodzi jedynie skutek w postaci utraty możliwości dochodzenia odsetek za okres do daty okazania. Poręczyciel nie jest zatem zobowiązany do zapłacenia dodatkowych kosztów i odsetek od dnia płatności weksla ( por. wyroki SN: z dnia 6 czerwca 2002 r., I CKN 738/00, LEX nr 81334, z dnia 2 października 2003 r., V CK 241/02, LEX nr 175961, z dnia 5 sierpnia 2004 r., III CK 316/03, LEX nr 174193, z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 288/09, LEX nr 585902, postanowienie SN z dnia 22 lutego 1968 r, sygn. I CZ 115/67, OSNCP, z. 11 z 1968 r., poz. 94, wyrok SA w Katowicach z dnia 20 września 2002 r., I ACa 165/02, OSA 2003/4/14, wyrok SA w Białymstoku z dnia 5 czerwca 2001 r. I ACa 196/01, OSA 2002/3/18, OSAB 2001/2-3/21, wyrok SA w Warszawie z dnia 4 grudnia 2006 r., VI ACa 518/06, Apel.-W-wa 2007/4/32).

Z powyższego wynika, że brak przedstawienia weksla do zapłaty spowodowało jedynie brak istnienia zobowiązania M. W. w zakresie odsetek od dnia płatności weksla do dnia kiedy dłużnik wekslowy (powódka) mógł faktycznie dokonać oględzin weksla i ustalić, czy jest on zobowiązany do jego zapłaty. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r. I CK 224/04, lex nr 277075 Nie można wykładać przepisów Prawa wekslowego w sposób, który prowadzi do uniemożliwienia wierzycielowi wekslowemu dochodzenia roszczenia, które bez wątpienia mógłby realizować nie posiadając weksla. Tym bardziej nie jest uprawniona taka wykładnia art. 38 pr. weksl. która pozbawiałaby w ogóle wierzyciela wekslowego należnych od dłużnika wekslowego odsetek ustawowych w razie nieprzedstawienia mu weksla własnego do zapłaty. Prawo wekslowe nie przewiduje takich skutków, bowiem, skutki określone w art. 53 tego prawa dotyczą jedynie dalszych dłużników wekslowych i poszukiwania zwrotnego. Nieprzedstawienie weksla do zapłaty jego wystawcy rodzi co do odsetek tylko ten skutek, że wierzyciel wystawcy, będący posiadaczem weksla może ich dochodzić nie od dnia przedstawienia weksla do zapłaty, którego nie było, ale od dnia, w którym wystawca weksla mógł dokonać oględzin tego dokumentu i stwierdzić czy istnieje jego zobowiązanie wekslowe.

W ocenie Sądu, powódka miała możliwość dokonania oględzin weksla i stwierdzić czy jej zobowiązanie wekslowe istnieje od dnia 24 lutego 2014 r. W tym bowiem dniu złożyła do Sądu pozew /k.40/, którego załącznikiem była m.in. kserokopia poręczonego przez nią weksla /k.18/. W toku postępowania strona pozwana nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dowodów, z których wynikałoby, że powódka miała możliwość wcześniejszego zapoznania się z treścią wypełnionego weksla.

Z powyższego wynika, że wobec nieprzedstawienia M. W. weksla do zapłaty, pozwany Bank nie był uprawniony do dochodzenia odsetek od dnia płatności weksla do dnia 24 lutego 2014 r. Pozwany bank wypełniając weksel in blanco, jako datę płatności wskazał 3 grudnia 2010 r. W bankowym tytule egzekucyjnym, jako datę od której liczone są odsetki ustawowe podał dzień 6 grudnia 2010 r. Stąd też należało pozbawić wykonalności w/w tytuł wykonawczy w stosunku do M. W. w części, tj. w zakresie odsetek ustawowych liczonych od kwoty (...) zł (kwota wynikająca z weksla) za okres od dnia 6 grudnia 2010 r. do dnia 24 lutego 2014 r. W tym bowiem zakresie zobowiązanie powódki nie istniało.

W pozostałym zakresie powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu. Powódka, będąc poręczycielem weksla, wystawionego jako zabezpieczenie wierzytelności (kredytu), była dłużnikiem banku. Bezsprzecznie złożyła również oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, upoważniając jednocześnie bank do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty 380 000 zł. Roszczenie objęte tytułem wykonawczym wynikało wyraźnie z poręczonego weksla. Zgodnie natomiast z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2000 r. III CZP 22/00, M.Prawn. 2001/1/26, Prok.i Pr.-wkł. 2000/12/33, OSP 2001/3/45, Wokanda 2001/1/3, Biul.SN 2000/7/6, Pr.Gosp. 2001/2/6, M.Prawn. 2000/9/549, poręczenie wekslowe jest czynnością bankową w rozumieniu art. 5 ust. 2 prawa bankowego, uprawniającą bank do wystawienia przeciwko poręczycielowi wekslowemu bankowego tytułu egzekucyjnego na podstawie art. 97 tego prawa. Wszystkie przesłanki niezbędne do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego określone powołanym przepisem zostały zatem spełnione.

W toku niniejszego postępowania powódka wskazała, iż w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, wyegzekwowano od niej 24 000 zł. Powyższa okoliczność nie uzasadniała pozbawienia tytułu wykonawczego w tej części. Abstrahując od faktu, iż powyższa okoliczność nie została udowodniona, należy wskazać, iż w zakresie kwot wyegzekwowanych żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego nie jest dopuszczalne. Dłużnik traci bowiem możliwość wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania świadczenia objętego tytułem wykonawczym w całości lub w określonej części w odniesieniu do już wyegzekwowanego świadczenia. Powództwo to jest więc niedopuszczalne w części, w której wykonalność tytułu wykonawczego wygasła na skutek jego zrealizowania ( tak w: postanowieniu SN z dnia 30 maja 2014 r., II CSK 679/13, LEX nr 1475081).

Mając na uwadze, iż zobowiązanie wekslowe powódki istniało w dacie wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, a o treści weksla powódka dowiedziała się z dniem 24 lutego 2014 r., tytuł wykonawczy stanowiący bankowy tytuł egzekucyjny z dnia 6 grudnia 2010 r. nr (...)wystawiony przez (...) S.A. należało w stosunku do M. W. pozbawić wykonalności w części, tj. w zakresie odsetek ustawowych liczonych od kwoty (...)zł za okres od dnia 6 grudnia 2010 r. do dnia 24 lutego 2014 r. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu (pkt I i II sentencji).

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 100 zdanie II k.p.c., obciążając powódkę obowiązkiem zwrotu wszystkich kosztów, bowiem pozwany bank uległ tylko co do nieznacznej części żądania. W toku postępowania wartość przedmiotu sporu, stanowiąca podstawę obliczenia opłaty uległa zmianie. W takiej sytuacji, zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 nr 490 tekst. jedn.) wartość zmienioną bierze się pod uwagę, poczynając od następnej instancji. Pierwotnie wskazywana wartość przedmiotu sporu wynosiła 24 000 zł. Stąd na koszty zasądzone od powódki na rzecz (...) S.A. składały się: kwota 2400 zł (§ 6 pkt 5 powołanego rozporządzenia) oraz kwota 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (pkt III sentencji).

Z/ odpis wyroku i uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.