Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Dagmara Olczak- Dąbrowska
Protokolant:	Olga Kamińska

po rozpoznaniu w Warszawie na rozprawie w dniu 24 listopada 2017 r.

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A.

przeciwko W. D., W. A.

o zapłatę

I.  uchyla nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym 1 lutego 2017 roku;

II.  zasądza solidarnie od W. D. i W. A. na rzecz (...) Bank (...) S.A. kwotę 228 719,83 zł (dwieście dwadzieścia osiem tysięcy siedemset dziewiętnaście złotych osiemdziesiąt trzy grosze), której zapłatę rozkłada na 132 raty po 1732,72 zł (tysiąc siedemset trzydzieści dwa złote siedemdziesiąt dwa grosze) każda płatna do 10-tego dnia każdego miesiąca po uprawomocnieniu się wyroku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

III.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 9000 zł (dziewięć tysięcy złotych);

IV.  oddala powództwo w pozostałej części;

V.  nie obciąża pozwanych W. D. i W. A. kosztami procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 stycznia 2017 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od W. D. i W. A. kwoty 223.488,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 179.969,55 zł od dnia 22 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty skapitalizowanych odsetek 42.874,44 zł od dnia 17 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty. Wniósł także o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powód wywiódł swoje roszczenie z umowy kredytu z dnia 4 sierpnia 2008 roku zawartej z W. D. i zabezpieczonej poręczeniem udzielonym przez W. A.. Na dochodzoną sumę złożyły się kwoty 179.969,55 zł kapitału kredytu, 3.668,91 zł odsetek umownych od kapitału kredytu liczonych od 14 października 2013 roku do rozwiązania umowy w dniu 23 stycznia 2014 roku, 644,45 zł opłat, 39.205,53 zł odsetek ustawowych od kapitału kredytu liczonych od 24 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku i odsetek ustawowych za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do 21 grudnia 2016 roku. Pozew zawierał wniosek o rozpoznanie w postępowaniu nakazowym.

W dniu 1 lutego 2017 roku Sąd Okręgowy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, orzekając, że pozwani W. D. i W. A. mają w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacić powodowi (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 223.488,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 179.969,55 zł od dnia 22 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty i od kwoty 42.874,44 zł od dnia 17 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 10.011 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (k. 34).

Pozwani wnieśli w dniu 27 lutego 2017 roku zarzuty od nakazu zapłaty (k. 51-55, 68-72), zaskarżając go w całości oraz wnosząc o jego uchylenie, oddalenie powództwa w całości i zwrot kosztów procesu według norm przepisanych. Potwierdzili fakt istnienia zobowiązania kredytowego i z tytułu poręczenia. Nieterminowość spłat rat kredytu wynikła z problemów finansowo-organizacyjnych w prowadzonej przez W. D. działalności gospodarczej. Wskazali, że pismem z dnia 16 września 2016 roku, na które nie otrzymali odpowiedzi, zaproponowali powodowi spłatę zadłużenia w ratach w wysokości 1.700-1.800 zł miesięcznie i faktycznie kwoty w tej wysokości od października 2016 roku do lutego 2017 roku wpłacali wspólnym wysiłkiem rodziny. Wyrazili gotowość spłaty zadłużenia w formie rat.

Powód złożył w dniu 4 lipca 2017 roku oświadczenie o ograniczeniu powództwa do kwoty 214.488,44 zł w związku z dobrowolnymi wpłatami pozwanych w kwocie 9.000 zł. W zakresie tak zmodyfikowanego powództwa wniósł natomiast o utrzymanie nakazu zapłaty w mocy (k. 174-176).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 4 sierpnia 2008 roku W. D. zawarł z (...) S.A. Oddział w P. z siedzibą w W. umowę kredytu rozwojowego (...), na mocy której bank udzielił mu kredytu w kwocie 120.000 zł indeksowanego do franka szwajcarskiego na okres 240 miesięcy. Kredyt został udzielony na spłatę kredytu w innym banku oraz finansowanie bieżącej działalności gospodarczej (umowa kredytu – k. 11-14).

W dniu 21 września 2010 roku strony zawarły porozumienie o restrukturyzacji kredytu, na mocy którego W. D. zobowiązał się do spłaty ostatecznej kwoty zrestrukturyzowanego kredytu. Strony ustanowiły dodatkowe zabezpieczenie spłaty tej kwoty w postaci poręczenia udzielonego przez W. A. (porozumienie – k. 16-20).

W dniu 21 września 2010 roku W. A. zawarła z (...) S.A. Oddział w P. umowę, w której poręczyła za zobowiązania W. D. wynikające z umowy kredytowej i porozumienia o restrukturyzacji kredytu, obejmujące zadłużenie istniejące jak i przyszłe wraz z odsetkami, prowizjami, opłatami i innymi kosztami, na wypadek niewykonania przez kredytobiorcę ciążących na nim zobowiązań w oznaczonym terminie. W. A. zobowiązała się do zapłaty na rzecz banku należnych kwot w razie ich niezapłacenia przez kredytobiorcę na żądanie banku nie później niż w terminie 10 dni od otrzymania wezwania do zapłaty (umowa poręczenia – k. 22-23).

W dniu 19 września 2011 roku rozpoczął działalność (...) S.A. z siedzibą w W., utworzony na skutek wniesienia wszystkich składników majątkowych (...) S.A. Oddziału w P. na podstawie art. 42a-42e ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. W dniu 31 grudnia 2012 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. jako spółka przejmująca połączyła się z (...) S.A. z siedzibą w W. jako spółką przejmowaną poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. (okoliczności bezsporne).

W. D. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej. Na skutek braku spłaty rat kredytu w dniu 2 grudnia 2013 roku umowa kredytu została wypowiedziana przez (...) Bank (...) S.A., a jej rozwiązanie nastąpiło w dniu 23 stycznia 2014 roku (okoliczność bezsporna).

Od kwietnia 2015 roku W. D. z pomocą W. A. wpłacali kwoty od 500 do 1.800 zł na poczet spłaty długu wobec (...) Bank (...) S.A. (historia spłaty – k. 184).

Zadłużenie W. D. i W. A. na dzień 21 grudnia 2016 roku wyniosło 225.288,44 zł, w tym:

-

181.769,55 zł tytułem niespłaconego kapitału kredytu,

-

3.668,91 zł tytułem odsetek umownych do dnia 23 stycznia 2014 roku,

-

39.205,53 zł tytułem odsetek ustawowych od kwoty kapitału kredytu od 24 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do 21 grudnia 2016 roku,

-

644,45 zł tytułem naliczonych zgodnie z umową opłat (wyciąg z ksiąg bankowych – k. 25).

(...) Bank (...) S.A. wezwał W. D. w dniu 16 sierpnia 2016 roku do spłaty zobowiązania w kwocie 239.869,96 zł, a W. A. w dniu 9 września 2016 roku do spłaty zobowiązania w kwocie 291.959,09 zł (wezwania do zapłaty – k. 27-32). W dniu 19 września 2016 roku W. D. i W. A. zwrócili się do (...) Bank (...) S.A. o ustalenie możliwości spłaty zobowiązania w ratach w wysokości pomiędzy 1.200 a 1.500 zł miesięcznie (pismo – k. 59-61, 74-75, 83). Bank nie ustosunkował się do propozycji. Począwszy od października 2016 roku do czerwca 2017 roku W. D. i W. A. wpłacali w miesięcznych odstępach czasu na rzecz (...) Bank (...) S.A. kwoty co najmniej 1.800 zł. Łącznie z tytułu umowy kredytu (...) Bank (...) S.A. uzyskał do 2 czerwca 2017 roku spłaty w wysokości ponad 70.000 zł (polecenia przelewu – k. 62-66, historia spłat – k. 184).

Stan faktyczny sprawy był bezsporny pomiędzy stronami i znajdował potwierdzenie w złożonych przez nie dokumentach, które Sąd ocenił jako wiarygodne w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo było zasadne w przeważającej części.

Pozwani nie kwestionowali istnienia zobowiązania po stronie W. D. wobec (...) Bank (...) S.A. z tytułu umowy kredytu (zmienionej porozumieniem restrukturyzacyjnym) ani wysokości tego zobowiązania. Nie kwestionowali także odpowiedzialności W. A. jako dłużnika solidarnego za zobowiązania W. D. z tytułu umowy kredytu na podstawie stosunku poręczenia pomiędzy nią a powodem (art. 876 § 1 k.c. i 881 k.c.).

Poprzez zawarcie umowy kredytu W. D. zobowiązał się do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz.U. z 2017 r. poz. 1876). Z umowy kredytu wynikało ponadto zobowiązanie do ponoszenia określonych opłat. Skutkiem wypowiedzenia umowy kredytu było postawienie kwoty udzielonego kredytu i naliczonych odsetek umownych w stan wymagalności. Pozwani nie kwestionowali wysokości zobowiązania w tym zakresie w kwotach 181.769,55 zł tytułem niespłaconego kapitału kredytu, 3.668,91 zł tytułem odsetek umownych naliczonych do dnia rozwiązania umowy oraz 644,45 zł tytułem opłat naliczonych zgodnie z umową. Wraz z upływem terminu wypowiedzenia W. D. popadł w opóźnienie ze spłatą wskazanych wymagalnych zobowiązań, a powód miał prawo żądać odsetek z tego tytułu za czas opóźnienia od kwoty niespłaconego kapitału kredytu na podstawie art. 481 k.c. Ich wysokość – także niekwestionowana przez pozwanych - na dzień 21 grudnia 2016 roku wyniosła 39.205,53 zł. W tej części powód skapitalizował należne mu odsetki za opóźnienie, obejmując je żądaniem pozwu.

W toku postępowania powód cofnął skutecznie pozew w zakresie kwoty 9.000 zł na podstawie art. 203 k.p.c. z uwagi na dokonane wpłaty na poczet długu przez pozwanych. Sąd w tej części postanowił o umorzeniu postępowania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. uznając, że czynność powoda nie była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego ani nie zmierzała do obejścia prawa.

Sąd ocenił, że żądanie pozwu, ukształtowane ostatecznie w wyniku częściowego cofnięcia pozwu, w zakresie zasądzenia od pozwanych solidarnie kwoty 214.488,44 zł było zasadne.

Z uwagi jednak na sytuację materialną i życiową pozwanych oraz znaczny zysk powodowego Banku wynikający przede wszystkim indeksacji kredytu do waluty CHF, Sąd uznał, że zachodzi szczególny przypadek w rozumieniu art. 320 k.p.c. uzasadniający rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia. Należy podkreślić, że W. A. ma wraz z mężem na utrzymaniu dwójkę małoletnich dzieci, a dochody w ich gospodarstwie domowym nie są wysokie. Nie mają oszczędności ani majątku ruchomego istotnej wartości. Małżonkowi spłacają kredyt budowlany (oświadczenie- k. 106-109). W. D. z kolei tworzy z żoną i córką gospodarstwo domowe, w którym podstawowym źródłem utrzymania jest jego niska renta oraz wynagrodzenie za pracę żony oscylujące w granicach ustawowego minimum (oświadczenie - k. 98-101). Zasądzenie w tej sytuacji całości żądanej kwoty od pozwanych wpłynęłoby drastycznie na ich sytuację majątkową oraz dotknęłoby także bezpośrednio osoby tworzące razem z nimi gospodarstwa domowe, niszcząc podstawy egzystencji dwóch rodzin. Warte podkreślenia jest przy tym, że pozwani wykazali wolę regularnej spłaty ciążących na nich zobowiązań jeszcze przed wniesieniem powództwa w niniejszej sprawie, spłacając dług od kwietnia 2015 roku regularnie kwotami od 500 do 1.800 zł. Świadczy to o ich szczerej woli spłaty długu i realnych możliwościach jej dokonania. Sąd dostrzega jednocześnie trud, z jakim wiąże się ciężar spłaty dla członków rodziny pozwanych. W zaistniałej sytuacji Sąd ocenił, że zasadne jest stworzenie pozwanym realnej szansy spłaty zadłużenia wobec powoda w ratach. Osiągnięcie tego celu leży także w interesie powoda. Rozłożenie długu na raty pozwoli uniknąć obecnie jego dalszego narastania, niweczącego trud spłaty po stronie pozwanych.

Stosując instytucję rozłożenia świadczenia na raty, sąd przesuwa termin jego spełnienia przez zastąpienie terminu dotychczasowego terminami zapłaty poszczególnych rat. Jednocześnie jednak nie uchyla stanu opóźnienia dłużnika w czasie pomiędzy terminem wymagalności świadczenia a datą wyrokowania. Zgodnie z utrwalonym w judykaturze Sądu Najwyższego stanowiskiem rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. ma ten skutek - wskazany w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 22.9.1970 r., III PZP 11/70 - że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat. Dłużnik nie popada bowiem w opóźnienie, spełniając świadczenia ratalne w terminach wynikających z orzeczenia sądu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70, OSNCP nr 4/1971 oraz uchwała tego Sądu z 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 147). Sąd Okręgowy pogląd ten podziela.

Z tych przyczyn w rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy uznał za zasadne roszczenie powoda o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty kapitału kredytu 179.969,55 zł od dnia 22 grudnia 2016 roku do dnia wyrokowania oraz od kwoty skapitalizowanych odsetek 42.874,44 zł od dnia 17 stycznia 2017 roku do dnia wyrokowania. Kwoty te wyniosły odpowiednio 11.665,97 zł i 2.565,42 zł, razem 14.231,39 zł. Odnośnie do odsetek od kwoty kapitału kredytu, były one należne z uwagi na wskazane już wcześniej opóźnienie pozwanych ze spłatą wymagalnych należności wynikających z umowy kredytu. Ich uwzględnienie od dnia 22 grudnia 2016 roku wynika z faktu, że powód skapitalizował je do dnia 21 grudnia 2016 roku. Odnośnie do odsetek od odsetek skapitalizowanych, prawo ich żądania od chwili wytoczenia o nie powództwa wynika z art. 482 § 1 k.c.

Na kwotę zasądzonego na rzecz powoda świadczenia złożyły się zatem kwoty: 214.488,44 zł i 14.231,39 zł (skapitalizowanych przez Sąd odsetek do dnia wyrokowania). Łącznie zasądzeniu podlegała zatem kwota 228.719,83 zł.

Tę kwotę Sąd rozłożył na 132 równe raty miesięczne po 1.732,72 zł. Rozłożenie świadczenia na raty w podany sposób nie stawia powoda w niekorzystnej sytuacji. Jak już wspomniano, powód zyska szansę na realną spłatę całości zadłużenia. Do tego, okres 132 miesięcy to 11 lat, kredyt został zaciągnięty około 9,5 roku temu, natomiast według zawartej umowy jego spłata miała nastąpić w ciągu 20 lat. Oznacza to, że powód uzyska pełne zaspokojenie swojego świadczenia w wyniku wyroku w przybliżeniu w tym samym czasie, w jakim W. D. spłacałby kredyt według treści umowy.

Z tych względów Sąd uchylił nakaz zapłaty na podstawie 496 k.p.c. oraz orzekł jak w sentencji. Oddalenie powództwa dotyczy roszczenia o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w okresie od daty wyrokowania do daty wymagalności poszczególnych rat.

Sąd odstąpił od zasądzenia na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Wynika to z jednej strony z trudnej sytuacji materialnej pozwanych w obliczu obowiązku systematycznej spłaty zadłużenia wobec powoda. Z drugiej strony Sąd miał także na uwadze, że pozwani dobrowolnie od kwietnia 2015 roku uiszczali kwoty na poczet ciążącego na nich długu oraz deklarowali gotowość porozumienia w przedmiocie doprowadzenia do jego całkowitej spłaty. Powód mimo to zdecydował się na wystąpienie na drogę sądową. Z tych przyczyn Sąd uznał, że wniosek o zwrot kosztów procesu na jego rzecz nie był zasadny.