Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia del. Barbara Pyz-Kędzierska
Protokolant:	Ewa Pigul

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości Spółdzielczej (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Skarbowi Państwa – Prezydentowi (...) W.

o zapłatę

orzeka:

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od Syndyka masy upadłości Spółdzielczej (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 10 800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  obciąża Skarb Państwa nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Sędzia del. Barbara Pyz-Kędzierska

Sygn. akt. II C 633/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 grudnia 2017 r. (data prezentaty sądowej) powód Syndyk masy upadłości Spółdzielczej (...)
w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. wniósł o:

1.  rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym i orzeczenie nakazem zapłaty, że Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta m.st. W. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 1 364 583,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 998 000,00 zł od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 5 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty, w terminie dwóch tygodni od daty doręczenia nakazu zapłaty;

2.  zastrzeżenie pozwanemu prawa do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od niego świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do nieruchomości położonej
w obrębie ewidencyjnym K., w gminie P.,
w powiecie (...), w województwie (...), składającej się z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy
w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...);

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Powód, w razie prawidłowego wniesienia przez pozwanego zarzutów od nakazu zapłaty, wniósł o:

1.  utrzymanie nakazu zapłaty w mocy;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W przypadku skierowania sprawy do rozpoznania w trybie upominawczym i wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty lub skierowania sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym wniósł o:

1.  zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta m.st. W. na rzecz Syndyka masy upadłości Spółdzielczej (...) w W.
w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwoty 1 364 583,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 998 000,00 zł od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 5 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  zastrzeżenie pozwanemu prawa do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od niego świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do nieruchomości położonej
w obrębie ewidencyjnym K., w gminie P.,
w powiecie (...), w województwie (...), składającej się z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy
w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...);

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powód wskazał, że powództwo jest realizacją hipoteki umownej do kwoty (...) zł ustanowionej na prawie własności nieruchomości gruntowej położonej w obrębie ewidencyjnym K.,
w gminie P., w powiecie (...), w województwie (...), składającej się z działki o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...), która stanowi zabezpieczenie roszczeń (...) z tytułu kredytu w kwocie 998 000,00 zł udzielonego N. O. na podstawie umowy kredytu zabezpieczonego hipoteką nr (...) datowanej na dzień (...) r. Powód wskazał, że ustanowienie hipoteki nastąpiło na mocy oświadczenia ówczesnego właściciela (...) sp. z o.o. złożonego
w formie aktu notarialnego z dnia 20 marca 2014 r., sporządzonego przed notariuszem w W. A. K. (1) i w drodze wpisu w dziale IV księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. W zakresie legitymacji biernej Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta m.st. W. powód wskazał, że odpowiedzialność pozwanego wynika z art. 25e ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. Podniósł, iż spółka (...) postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. W.
w W. została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS, a z dniem 20 kwietnia 2017 r. w/w postanowienie stało się prawomocne i skuteczne. Dalej wskazał, że pomimo postępowania likwidacyjnego, poprzedzającego wykreślenie spółki z rejestru, właściwe organy nie zlikwidowały całości posiadanego przez spółkę majątku, m. in. nieruchomości oraz nie zaspokoiły zobowiązań, które (...) posiadała względem swoich wierzycieli, w tym względem (...) z tytułu hipoteki ustanowionej na nieruchomości. Powód wskazał, że z dniem prawomocnego wykreślenia spółki z rejestru, Skarb Państwa nabył nieodpłatnie z mocy prawa, nieruchomość obciążoną hipoteką na rzecz (...), która pozostała po spółce (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W. oraz przejął zobowiązania pozostałe po tym podmiocie. Podniósł, że Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta m.st. W. jako właściciel nieruchomości odpowiada za zobowiązania (...) z tytułu hipoteki na niej ustanowionej. Dalej powód wskazał, że kredytobiorca pomimo zobowiązania wynikającego z umowy, nie regulował rat kredytu w umówionym terminie. Podał, że (...) kilkukrotnie wzywał kredytobiorcę do dobrowolnego uregulowania zaległych należności, wysyłając stosowne wezwania. Pozwany nie uregulował zadłużenia. Wobec powyższego, w następstwie braku spłaty przez dłużnika osobistego, powód jako wierzyciel domaga się zaspokojenia wierzytelności także od pozwanego jako dłużnika hipotecznego. Powód podał, że całkowita należność z tytułu umowy wynosi łącznie 1 364 718,38 zł. Niniejszym pozwem powód dochodzi od pozwanego jako dłużnika rzeczowego zaspokojenia roszczeń z tytułu niespłaconego kredytu w kwocie 998 000,00 zł, odsetek umownych w kwocie 190 429,12 zł, odsetek z tytułu należności przeterminowanych w kwocie 176 154,26 zł. Jednocześnie pismem z dnia 7 grudnia 2017r. syndyk wniósł o zwolnienie go od ponoszenia kosztów sądowych w całości powołując się na trudną sytuację materialną (...)-u (pozew, k. 2-16, wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. k. 73-85).

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2017 r. Referendarz sądowy
w Sądzie Okręgowym w Szczecinie, sygn. akt. I Nc 621/17, zwolnił powoda Syndyka Masy upadłości Spółdzielczej (...)
w W. w upadłości likwidacyjnej od kosztów sądowych w całości, zgodnie z wnioskiem (postanowienie, k. 130).

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 lutego 2018 r. (data prezentaty sądowej) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany Skarb Państwa – Prezydent m.st. W. zgłosił zarzut niewłaściwości miejscowej oraz zarzut nieprawidłowego oznaczenia wartości przedmiotu sporu. Pozwany kwestionował powództwo podnosząc m.in. zarzut braku legitymacji czynnej powoda wskazując na oznaczenie powoda w pozwie. W zakresie legitymacji biernej pozwany wskazał, że właścicielem nieruchomości jest (...) sp. z o.o. , a powód nie wykazał, aby właścicielem nieruchomości był Skarb Państwa. Powód podniósł, że na podstawie art. 25e ust. 1 ustawy
o KRS doszło do pierwotnego nabycia składników mienia podmiotu wykreślonego z rejestru, a w związku z tym mienie nabywane jest bez obciążeń, w tym i hipoteki, którą powód wskazuje jako zabezpieczenie dochodzonej wierzytelności. Zdaniem pozwanego, powództwo powinno podlegać oddaleniu bez badania dodatkowych okoliczności. Na marginesie pozwany podał, że (...) sp. z o.o. nie była dłużnikiem (...), o którym mowa w art. 25e ust. 2 ustawy o KRS, bowiem przepis ten nie obejmuje dłużników rzeczowych. Podniósł, iż dłużnicy rzeczowi zobowiązani są zadbać o swój interes w ramach postępowania likwidacyjnego, a w razie wykreślenia podmiotu z rejestru doprowadzić do wznowienia postępowania rejestrowego w tym przedmiocie, czego zdaniem pozwanego, powód zaniechał. Wskazał, że to powoda powinny obciążać konsekwencje własnego niedbalstwa, a ewentualne roszczenia mogą przysługiwać powodowi względem likwidatorów (...) sp. z o.o. lub członków jej zarządu. Pozwany dalej wskazał, że przyjmując za dopuszczalne oparcie odpowiedzialności pozwanego o przepisy dotyczące hipoteki, odpowiedzialność dłużnika hipotecznego ograniczona jest w ten sposób, że odpowiada on wyłącznie z nieruchomości obciążonej oraz jedynie w granicach hipoteki (co do zasady, co do wysokości sumy hipoteki). Podniósł, że powództwo zawarte w pozwie pozwalałoby prowadzić egzekucję
z nieruchomości ponad kwotę hipoteki (ponad 1 497 000,00 zł) ze skutkiem przekroczenia zakresu odpowiedzialności dłużnika rzeczowego. Zdaniem pozwanego, powód nie jest uprawniony dochodzić niczego ponad to, co objęte jest zakresem odpowiedzialności rzeczowej dłużnika rzeczowego, tj. otrzymać cokolwiek ponad kwotę hipoteki. Dalej pozwany wskazał, że niezależnie od powyższego, odpowiedzialność Skarbu Państwa oparta o art. 25e ustawy o KRS, jest odpowiedzialnością wyłącznie z mienia nabytego, tj. odpowiedzialność konkretnym składnikiem majątkowym, a nie odpowiedzialność do wartości tego składnika. Pozwany podniósł, że zawarcie przedmiotowej umowy kredytu jest analogiczne do stanów faktycznych, które zgodnie z aktualnymi ustaleniami organów postępowania przygotowawczego uzasadniały wszczęcie postępowania przygotowawczego i przedstawienie zarzutów określonym osobom związanym ze (...) oraz (...) sp. z o.o., jak również stanowi przedmiot zarzutów prokuratorskich przedstawionych kredytobiorcy. W razie potwierdzenia się treści w/w zarzutów należałoby uznać umowę kredytu za nieważną jako sprzeczną z prawem i podejmowaną dla osiągnięcia celu sprzecznego
z ustawą. Pozwany zwrócił uwagę na wykorzystane na potrzeby zawarcia umowy kredytu zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości zarobków
w (...) sp. z o.o., którymi posłużono się wielokrotnie w krótkim okresie czasu (co najmniej siedmiokrotnie). Przy czym, wskazał, że za każdym razem starano się o kredyt na kwotę blisko 1 mln zł w okolicznościach bliźniaczo podobnych do umowy kredytu. Wskazał, że pozostałe umowy kredytu objęte wezwaniami Syndyka były bliźniaczo podobne do przedmiotowej umowy kredytu. Pozwany wskazał, że we wszystkich umowach, w związku z którymi wystosowano wezwania Syndyka, doszło do ustanowienia hipotek na nieruchomościach (...). Zdaniem pozwanego, biorąc pod uwagę, że udzieleniem kredytów zajmowało się wąskie grono osób ze (...) po stronie tej instytucji musiała istnieć wiedza, że zawieranie tych umów odbywa się w warunkach ich nieważności. Pozwany zwrócił uwagę na naruszenie art. 58 k.c. i art. 83 k.c. oraz na pozorność umowy. (odpowiedź na pozew, k. 135-185).

Postanowieniem z dnia 8 czerwca 2018 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi jako właściwemu rzeczowo i miejscowo (postanowienie, k. 1922-1924).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności (...) z siedzibą w W. było m. in. gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów i pożyczek swoim członkom oraz przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych. Uprawnionym do reprezentacji (...) było dwóch członków zarządu łącznie lub jeden członek zarządu wraz z pełnomocnikiem. W 2014 r. członkami zarządu byli: M. G. (1), M. G. (2), H. P.. W dniu 21 sierpnia 2014r. ujawniono w KRS wykreślenie jako członka zarządu J. P.. Natomiast jako członków organu nadzoru (...) ujawniono: C. S., W. C., M. H., M. K. (1), P. P. (1), M. W., A. Ż., S. C., P. P. (2), A. K. (2), S. W., D. V., H. P., M. K. (2), P. P. (3). Nie ujawniono prokurentów, ani pełnomocników (KRS, k. 21-24).

Zgodnie ze Statutem (...)-u (par. 3 ust. 1 pkt 1) celem działalności (...) jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków. (...) udziela kredytów (pożyczek) wyłącznie swoim członkom uzależniając przyznanie kredytu od zdolności kredytowej członka. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu (pożyczki) wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Członek jest obowiązany przedłożyć na żądanie (...) dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności (tekst jednolity Statutu (...) z
dnia 24 kwietnia 2014, k.1106-1126).

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W. została wpisana do KRS w kwietniu 2014 roku. Przedmiotem działalności spółki było m.in. kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, produkcja artykułów spożywczych, komputerów, naprawa i konserwacja maszyn, transport lądowy, badania naukowe, wynajem, dzierżawa, działalność sportowa, działalność usługowa itd. Kapitał zakładowy spółki określono na (...) zł. Do działania w imieniu spółki uprawniony był każdy członek zarządu samodzielnie. Członkami zarządu byli B. T., S. S. (1), A. M., M. P.. W 2014r. jako pełnomocnik tej spółki występował m.in. K. B. ( okoliczności bezsporne, odpis
z KRS).

N. O. była członkiem (...) (nr członkowski (...)). W dniu 3 marca 2014 r. złożyła wniosek do (...)
o przyznanie kredytu w wysokości 998 000,00 zł. We wniosku N. O. wskazała, że jest zatrudniona w firmie (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. ze średnio miesięcznym dochodem netto z ostatnich 3 miesięcy w wysokości (...) zł. Przedłożyła poświadczające nieprawdę dokumenty: zaświadczenie o zarobkach, umowę o pracę na czas nieokreślony, informacja ZUS, umowę użyczenia numeru telefonicznego oraz operat szacunkowy dotyczący określenia wartości nieruchomości oznaczonej jako działka (...) położona w miejscowości K., określający wartość nieruchomości na kwotę 4 051 900,00 zł. Podpisała też umowę na prowadzenie rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego w (...) (deklaracja członkowska, k. 1732, uchwała nr 187/14, k.2089 -2090, wniosek, k. 227, karta wniosku, k.2092, zaświadczenie o zarobkach, k. 228, umowa o pracę, k. 229, informacja ZUS, k. 230, umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych, k. 2107, umowa użyczenia, k. 231-232, operat szacunkowy, k. 233-242, operacje na rachunku technicznym, k.1701-1716).

W dniu 19 lutego 2014r. spółka (...) Sp. z o.o. nabyła od osoby fizycznej własność niezabudowanej nieruchomości rolnej położonej
w obrębie K., gmina P. oznaczonej jako działka nr (...),
o obszarze (...) dla której Sąd Rejonowy V Wydział Ksiąg Wieczystych
w Goleniowie prowadzi księgę wieczystą (...) za cenę w kwocie 29 600,00 zł (umowa sprzedaży Rep. A nr (...), k. 215-216).

W 2014 roku spółka (...) sp. z o.o. nabyła na terenie Polski kilkadziesiąt nieruchomości gruntowych niezabudowanych, stanowiących grunty orne, łąki trwałe i nieużytki za kwoty od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Na przedmiotowych nieruchomościach spółka ustanowiła szereg hipotek umownych na rzecz (...) z tytułu kredytów udzielonych osobom fizycznym do kwot ponad 1 mln złotych każda (okoliczności bezsporne, umowy sprzedaży i oświadczenia o ustanowieniu hipotek, k. 1321-1463, k.1493-1653).

W dniu (...) r. N. O. zawarła umowę kredytu zabezpieczonego hipoteką nr (...). W § 1 umowy wskazano, że (...) udziela kredytobiorcy na wniosek z dnia 6 marca 2014 r. kredytu zabezpieczonego hipoteką na warunkach określonych niniejszą umową
i Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych (...)
w W. zwanym dalej Regulaminem, stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej umowy. Kredyt przeznaczony był na zakup nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości K., w gminie P.,
w powiecie (...), w województwie (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczysta o nr (...). Umowa została zawarta na okres od (...) r. do 6 marca 2024 r. Całkowita kwota kredytu wynosiła 998 000,00 zł. Kredytobiorca zobowiązany był do spłaty kredytu oraz ponoszenia kosztów związanych z jego udzieleniem, w tym kosztów dotyczących spisania aktu notarialnego i wiązanych z tym innych opłat. Zabezpieczeniem kredytu miała być ustanowiona hipoteka na pierwszym miejscu na rzecz (...)
w W. do kwoty 1 497 000,00 zł na przedmiotowej nieruchomości.

Zgodnie z par. 21 Regulaminu, wypłata kredytu miała następować m.in po ustanowieniu wymaganych przez (...) zabezpieczeń spłaty kredytu. Natomiast o sposobie wypłaty miała decydować umowa i mogło to nastąpić na rachunek w niej wskazany lub też wedle odrębnej decyzji kredytobiorcy. Ponadto, zgodnie z par. 4 Umowy kredytu, spłata kredytu miała następować w ratach miesięcznych płatnych bez wzywania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty kredytu w formie wpłat gotówkowych w (...) (...) lub na jego rachunek. W par. 12 umowy zastrzeżono, że wypowiedzenie umowy mogło nastąpić z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia całego kredytu wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku, gdy kredytobiorca utraci zdolność kredytową albo nie dotrzyma warunków umowy, w tym niezapłacenia w terminie rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż
7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, nieustanowienia dodatkowego prawnego zabezpieczenia przez kredytobiorcę w terminie określonym przez (...), złożenia przez kredytobiorcę fałszywych dokumentów lub ich nieprzedłożenia.

W imieniu (...)-u umowę podpisała J. R. (1) (D. Oddziału (...) w W.) oraz wiceprezes zarządu M. G. (2) (pierwotnie, zamiast J. R. (1), umowę miała podpisać J. P., ale jej dane zostały przekreślone i poprawione odręcznie na dane J. R. (1) i parafowane). Na końcu umowy w rubryce „data i podpis kredytobiorcy” widnieje data 20 marca 2014r. oraz podpis o treści (...). W miejscu przeznaczonym na daty i złożenie podpisu przez (...) znajdują się nieczytelne podpisy i pieczątki J. R. (1)
i M. G. (2). Na dole strony widnieje tekst „egzemplarz umowy otrzymałam 20.03.2014 (...)”. Na Regulaminie widnieje nazwisko (...), natomiast na aktualnym harmonogramie spłat pożyczki z dnia 20 marca 2014r. oraz Tabeli opłat i prowizji, oprócz nazwiska (...) widnieją nieczytelne parafy, a w harmonogramie dodatkowo na końcu dokumentu znajdują się adnotacja „otrzymałam 20.03.2014 (...) N.” oraz pieczątki J. R. (1) i M. G. (2) z nieczytelnymi podpisami (umowa z regulaminem, k. 25-33; harmonogram spłaty, k. 34-36).

Do umowy załączono kopię pełnomocnictwa M. G. (1) – Prezesa Zarządu, J. P. – Wiceprezesa Zarządu, M. G. (2) – Wiceprezesa Zarządu (...) w W. dla J. D. Oddziału (...) w W. z dnia 5 lutego 2014r., z którego wynika, że J. R. (1) była upoważniona do działania w imieniu (...) m. in. do podpisywania umów pożyczek i kredytów zawieranych z członkami (...)
w W.. Pełnomocnictwo miało charakter łączny i upoważniało do działania łącznie z członkiem zarządu lub łącznie z innym pełnomocnikiem zarządu, z wyjątkiem umów pożyczek i kredytów, których kwota przekracza 80 000,00 zł – w takim przypadku upoważnienie dotyczyło wyłącznie działania z innym członkiem zarządu. W treści pełnomocnictwa widnieją podpisy członków zarządu M. G. (1), J. P. i M. G. (2) (kopia pełnomocnictwa, k. 40).

W dniu (...) r. sporządzono zaświadczenie, że umowa kredytu nr (...) została zawarta z N. O. na kwotę 998 000,00 zł. Zaświadczenie zostało podpisane w imieniu (...) przez wiceprezesów zarządu: J. P. oraz M. G. (2).
Z zaświadczenia wynika, że zabezpieczeniem spłaty kredytu miała być hipoteka na pierwszym miejscu na rzecz (...) do kwoty 1 497 000,00 zł. na nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości K., objętą księgą wieczystą nr (...). Zgodnie z treścią księgi wieczystej nieruchomość stanowiła łąki trwałe. Nieruchomość stanowiła własność (...) sp. z o.o. w S. (zaświadczenie, k. 41, odpis KW, k. 42-44).

W dniu 20 marca 2014r. spółka (...) Sp. z o.o. przed A. K. (1), notariuszem w W., reprezentowana przez K. B., działającego jako pełnomocnik dalszy w imieniu
i na rzecz Spółki (...) i złożył oświadczenie o ustanowieniu hipoteki na rzecz (...), na nieruchomości gruntowej położonej w gminie P., w powiecie (...), województwie (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...), do kwoty 1 497 000,00 zł w celu zabezpieczenia wierzytelności z umowy kredytu nr (...) z dnia 19 marca 2014r. W treści aktu o ustanowieniu hipoteki powołano się na zaświadczenie wystawione przez (...) bez numeru i bez znaku, z treści którego wynika, że (...) udzielił N. O. kredytu w kwocie 998 000,00 zł (oświadczenie
o ustanowieniu hipoteki, Rep. A (...), k. 45-49).

W dniu 20 marca 2014r. przed A. K. (1), notariuszem
w W., stawili się K. B., działający jako pełnomocnik dalszy w imieniu i na rzecz Spółki (...) oraz N. O.
i zawarli przedwstępną umowę sprzedaży. K. B. oświadczył, że ustanowił dzisiaj i w imieniu na rzecz spółki na przedmiotowej nieruchomości na rzecz (...) hipotekę do kwoty 1 497 000,00 zł. Strony zobowiązały się do zawarcia w terminie do dnia 30 września 2018 r. umowy sprzedaży, mocą której spółka (...) sp. z o.o. sprzeda N. O. w stanie wolnym od wszelkich długów i obciążeń oraz praw i osób trzecich, udział ½ części nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) za cenę w kwocie 2 000 000, 00 zł, a N. O. oświadcza, że przedmiotowy udział za podaną cenę kupi. Strony ustaliły następujący sposób rozliczenia ceny: część ceny w kwocie 998 000,00 zł zostanie zapłacona spółce przez kupującą w terminie 7 dni od dnia podpisania tego aktu notarialnego przelewem na rachunek bankowy pełnomocnika sprzedającej, a pozostała część ceny w kwocie 1 002 000,00 zł zostanie zapłacona sprzedającej przez kupującą w terminie w sposób określony
w umowie przyrzeczonej sprzedaży (przedwstępna umowa sprzedaży, k. 2119-2121).

W dniu 20 marca 2014 r. N. O. podpisała dokument zatytułowany (...), na podstawie którego dokonano przeksięgowania kredytu na konto techniczne oraz pobrania pozostałych opłat i prowizji zgodnie z umową. Z jego treści wynika, że dyspozycję wykonano tego samego dnia, jednakże podpis przyjmującego dyspozycję i wykonawcy dyspozycji jest nieczytelny. Jednocześnie tego samego dnia N. O. przystąpiła do umowy ubezpieczenia zawartej między Towarzystwem (...) a Stowarzyszeniem Pomoc (...) i wniosła o objęcie jej ochroną ubezpieczeniową od 1 kwietnia 2014 r. Na deklaracji zgody widnieje podpis N. O. (dyspozycja, k. 1717, deklaracja zgody,
k. 1718-1719).

W dniu 20 marca 2014 r. z rachunku kredytobiorcy N. O. w (...) zostały przelane kwoty: 3992,00 zł i 1200,00 zł na rachunek Towarzystwa (...) (tytułem zawartej umowy ubezpieczenia) oraz 998 000,00 zł na rachunek K. B. tytułem „Płatność do aktu notarialnego Rep. A nr (...)” (polecenia przelewu, k.1722, 1725).

N. O. wypełniła w dniu 20 marca 2020 r. deklarację do weksla in blanco oraz weksel in blanco jako zabezpieczenie spłaty kredytu udzielonego na mocy umowy z dnia (...) r. nr (...) (weksel in blanco, k. 1723, deklaracja do weksla, k. 1724).

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy dla m. st. W., X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość Spółdzielczej (...)
w W. z siedziba w W.. Sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego postanowił powierzyć zarządcy w osobie L. K. (postanowienie, k. 19).

Postanowieniem z dnia 19 marca 2015 r. Sąd Rejonowy dla m. st. W. w Warszawie, X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych
i naprawczych zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego Spółdzielczej (...) w W. z siedzibą w W., w ten sposób, że postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu zmienił na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego, odwołano zarządcę i jednocześnie powołano syndyka masy upadłości (...) w osobie L. K. (postanowienie, k. 20).

W Monitorze Sądowym i Gospodarczym z 7 sierpnia 2015 roku ukazało się ogłoszenie o treści: (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w W., wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. W., wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. W., XII Wydział Gospodarczy KRS, pod numerem KRS: (...) ( Spółka), zawiadamia, że w dniu 22 lipca 2015 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki podjęło uchwałę o rozwiązaniu Spółki. Wzywa się wierzycieli Spółki do zgłaszania swoich wierzytelności na adres siedziby Spółki w terminie trzech miesięcy od dnia publikacji niniejszego ogłoszenia.” ( (...) nr152, k. 201-202).

Powód, najpierw pismem z dnia 29 października 2015r., a następnie pismem z dnia 15 grudnia 2015r., wzywał kredytobiorcę do dobrowolnego uregulowania zaległych należności w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania (wezwania do zapłaty, k. 51- 56).

Wobec zaprzestania terminowej spłaty zobowiązania, (...), pismem z dnia 10 lutego 2016 r. wypowiedział N. O. umowę pożyczki nr (...) z dnia 19 marca 2014r. W piśmie wskazano łączną kwotę zadłużenia na dzień wypowiedzenia umowy kredytu. Wypowiedzenie to zostało wysłane na adres kredytobiorcy i doręczone zgodnie
z postanowieniami umowy. Powyższe wypowiedzenie N. O. odebrała w dniu 18 lutego 2016r. ( wypowiedzenie, k. 57-60).

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2017r. Sądu Rejonowego dla m. st. W. w Warszawie spółka (...) została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS. Z dniem 20 kwietnia 2017r. powyższe postanowienie stało się prawomocne .

Pismem z dnia 20 października 2017r. Syndyk (...) złożył Skarbowi Państwa – Prezydentowi m.st. W. oświadczenie
o wypowiedzeniu wierzytelności hipotecznej wynikającej z umowy kredytu nr (...) i wezwał do uregulowania zaległości, która wyniosła na dzień 16 października 2017 r. kwotę 1 351 320,57 zł (w tym kapitał 998,000,00 zł). W piśmie Syndyk (...) wskazał, iż spłata powyższych zobowiązań wynika z w/w umowy, której zabezpieczeniem jest hipoteka ustanowiona na nieruchomości, którą Skarb Państwa nabył nieodpłatnie z mocy prawa po wykreślonej Spółce (pismo, k. 61-62).

Jednocześnie syndyk (...)-u W. sporządził W. z ksiąg rachunkowych, w którym wskazał, że na dzień 5 grudnia 2017 r. istnieje zadłużenie wobec dłużnika N. O., odpowiedzialnej na podstawie umowy pożyczki nr (...) z dnia (...) roku, której zabezpieczeniem była hipoteka ustanowiona na nieruchomości, położonej
w miejscowości K.. Na dzień wystawionego wyciągu łączna kwota zadłużenia wyniosła 1 364 718,38 zł, w tym zaległy kapitał w wysokości 998 000,00 zł (wyciąg, k. 63).g

W (...) umowy zawierane z kredytobiorcami były przygotowywane przez wyznaczone do tego osoby. Umowa nie była podpisywana w tym samym momencie przez kredytobiorcę i przedstawicieli (...) w W.. Najpierw egzemplarze umowy podpisywał kredytobiorca i wówczas otrzymywał on druk informacyjny oraz kopię umowy, którą sam podpisał. Podpisy przedstawicieli (...) na obydwu egzemplarzach umowy były składane dopiero po zweryfikowaniu umowy przez (...), czasami dopiero po kilku dniach. Zasadą było jednak podpisywanie obydwu egzemplarzy. Umowy były sporządzane w dwóch egzemplarzach. Czasami była sporządzana kopia dla poręczyciela. Jeden egzemplarz umowy podpisany przez kredytobiorcę oraz przedstawicieli (...) pozostawał w (...) w W. w teczce klienta, natomiast drugi powinien trafić do kredytobiorcy. Zaświadczenie o udzielenie kredytu często było wystawiane w (...) przed podpisaniem umowy i udzieleniem kredytu, żeby kredytobiorca mógł dopełnić wszelkich formalności. Pełnomocnicy działający na podstawie upoważnienia zarządu nie decydowali o zawarciu umowy z konkretnym kredytobiorcą - decydował o tym zarząd (...), w szczególności przy kredytach na kwotę około 1 mln zł. Pełnomocnicy tylko podpisywali umowę na podstawie pełnomocnictwa (protokół zeznań świadka J. R. (1), k. 3353-3356, 3995; protokół zeznań świadka M. M., k.3997-3400).

N. O. nigdy nie była zatrudniona w firmie (...) sp. z o.o. na stanowisku (...) z wynagrodzeniem (...)zł miesięcznie. Przeciwko N. O. toczy się postępowanie karne.
Z tytułu podpisanej umowy w (...) nie otrzymała żadnych środków, a także nie wpłaciła na konto w (...) żadnej sumy pieniężnej. Nie otrzymała również dokumentów, które podpisała. N. O. nigdy nie spłacała zaciągniętego kredytu i nie polecała innym osobom, by ten kredyt spłacali. (protokół zeznań świadka N. O., k. 3480-3482).

W związku z zawieraniem m.in. w 2014 umów kredytu na kwotę około 1 mln złotych przez (...) z osobami fizycznymi, zabezpieczonymi hipotekami umownymi na nieruchomościach należących do Spółki (...) Sp. z o.o., toczą się postępowania karne i zostały w nich postawione zarzuty osobom związanym ze (...) oraz spółką (...) Sp. z o.o. Zarzuty w postępowaniu karnym zostały także postawione notariuszowi A. K. (1) (sygn. akt. VI Ds. 59/11)
w związku ze sporządzeniem aktów notarialnych i podpisywaniem umów kredytowych w okresie od 22 stycznia 2014 r. do 10 października 2014 r. (okoliczność bezsporna, postanowienie o uzupełnieniu postanowienia
o przedstawieniu zarzutów, k. 299-318).

Decyzją z dnia 2 lipca 2018 r. Starostwo Powiatowe w Goleniowie orzekło o nabyciu z dniem 20 kwietnia 2017 r. przez Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezydenta (...) W., nieodpłatnie z mocy prawa mienia pozostałego po wykreślonym z KRS podmiocie, tj. spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w postaci prawa własności nieruchomości gruntowej położonej w obrębie K. oznaczonej jako działka (...). Decyzją z dnia 10 września 2018 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. po rozpatrzeniu odwołania Skarbu Państwa – Prezydenta (...) W. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję z dnia 2 lipca 2018 r . (decyzja, k. 2153-2156, decyzja SKO, k. 2158-2159).

Przedstawiony stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu
o zgromadzony w sprawie, a wyżej wskazany, materiał dowodowy, to jest na podstawie dokumentów, których prawdziwość i treść nie budziła wątpliwości Sądu. W zakresie okoliczności bezspornych i przyznanych Sąd dokonał ustaleń na podstawie art. 229 i 230 k.p.c. Zgodnie z powyższymi przepisami nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

W przedmiotowej sprawie powód – Syndyk masy upadłości Spółdzielczej (...) w W. w upadłości likwidacyjnej w W. domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa – Prezydenta m.st W. jako od dłużnika rzeczowego należności
w wysokości 1 364 583,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 998 000,00 zł od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 5 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty, powołując jako podstawę prawną żądania art. 25e ust.
1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U.
z 2010, poz. 1500, dalej także jako „ustawa o KRS”), zgodnie z którym Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie pozostałe po wykreślonym z Rejestru KRS podmiocie, bez względu na przyczynę wykreślenia, którym nie rozporządził przed wykreśleniem właściwy organ,
z chwilą wykreślenia z Rejestru. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność
z nabytego mienia za zobowiązania podmiotu wykreślonego z Rejestru KRS (ust. 2). Nabycie natomiast przez Skarb Państwa własności nieruchomości albo użytkowania wieczystego stwierdza, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości (art. 25e ust. 10 zd. 1).

Pozwany kwestionował powództwo w całości, podnosząc zarzut braku legitymacji czynnej powoda, nieważności czynności prawnych: umowy kredytowej orz oświadczenia o ustanowieniu hipoteki, a także pozorności czynności prawnych. Na wstępie należy odnieść się do zarzutu strony pozwanej, kwestionującej legitymację procesową powoda w niniejszej sprawie. Legitymacja procesowa jest materialnoprawną kwalifikacją strony
i pozostaje w ścisłym związku z przedmiotem rozstrzygnięcia sądowego co do istoty sprawy. Jest jedną z przesłanek materialnych, czyli okoliczności stanowiących w świetle norm prawa materialnego warunki poszukiwania ochrony prawnej na drodze sądowej.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że legitymacja procesowa bierna pozwanego wynika z dyspozycji art. 25e ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, zgodnie z którym Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie pozostałe po wykreślonym z Rejestru KRS podmiocie, bez względu na przyczynę wykreślenia, którym nie rozporządził przed wykreśleniem właściwy organ,
z chwilą wykreślenia z Rejestru. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność
z nabytego mienia za zobowiązania podmiotu wykreślonego z Rejestru KRS (ust. 2). Nabycie natomiast przez Skarb Państwa własności nieruchomości albo użytkowania wieczystego stwierdza, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości (art. 25e ust. 10 zd. 1).

Wykreślenie spółki (...) sp. z o.o. w W. – pierwotnego właściciela nieruchomości, z Rejestru Przedsiębiorców KRS nastąpiło na mocy postanowienia z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie (...), które uprawomocniło się z dniem 20 kwietnia 2017 r., wskutek czego Skarb Państwa nieodpłatnie nabył z mocy prawa, własność nieruchomości, zabezpieczonej hipoteką umowną na rzecz (...) w W., pozostałej po wykreślonym z Krajowego Rejestru Sądowego podmiocie.

Przepis art. 25e ust. 11 ustawy o KRS przewiduje, że
w postępowaniach dotyczących mienia i zobowiązań, o których mowa w ust. 2 oraz w innych sprawach dotyczących gospodarowania tym mieniem Skarb Państwa jest reprezentowany przez starostę, wykonującego zadania
z zakresu administracji rządowej, właściwego ze względu na ostatnią siedzibę podmiotu. Ostatnia siedziba zlikwidowanej spółki mieściła się w W., stąd organem właściwym do reprezentowania Skarb Państwa był Prezydent m.st. W..

Odnosząc się natomiast do legitymacji czynnej powoda, należało uznać zarzut pozwanego za chybiony. Jak ustalono w toku postępowania, postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. W. w Warszawie z dnia 05 lutego 2015 r. (sygn. X GU 53/15) ogłoszono upadłość dłużnika Spółdzielczej (...) w W. z siedzibą
w W.. Na mocy zaś postanowienia z dnia 19 marca 2015 r. (sygn.
X GUp 87/15) zmieniono sposób prowadzenia postępowania upadłościowego Spółdzielczej (...) w W. z siedzibą w W. w ten sposób, że postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu zmieniono na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego, wyznaczając na syndyka masy upadłości L. K..

Przepis art. 61 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U z 2020, poz. 1288) stanowi, że z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Ponadto, na mocy art. 75 ust. 1 ustawy, z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Natomiast zgodnie
z art. 144 ust. 1 w/w ustawy, po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne, dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Postępowania, o których mowa w ust. 1, syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym (ust. 2). Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 14 października 2016 r., w sprawie o sygn. akt
I CSK 714/15): „Upadły, jako strona w znaczeniu materialnym, będąc podmiotem stosunku prawnego, na tle którego wyniknął spór, pozbawiony jest legitymacji formalnej do występowania w tych postępowaniach,
a podstawienie syndyka w miejsce upadłego ma bezwzględny charakter. Postępowania dotyczą masy upadłości niezależnie czy upadły występuje
w roli powoda czy pozwanego, czy chodzi o pozycje czynne czy bierne masy upadłości, o zasądzenie świadczenia czy też o ustalenie i ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa, jeżeli tylko wynik takiego postępowania mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się
z niej wierzycieli. Zakres składników tworzących masę upadłości ogranicza cel postępowania upadłościowego, który ma służyć spieniężeniu aktywów upadłego i podziału funduszów masy upadłości pomiędzy wierzycieli. Upadły zachowuje legitymację jedynie w sprawach, które nie dotyczą masy upadłości. Zalicza się do nich roszczenia majątkowe odnoszące się do mienia niewchodzącego do masy upadłości, roszczenia, które ze względu na swój charakter nie podlegają zaspokojeniu z masy (np. o zaniechanie wynikające
z praw bezwzględnych), roszczenia dotyczące praw niezbywalnych (np. służebności osobiste, prawo dożywocia), roszczenia dotyczące majątkowych praw podmiotowych związanych ściśle z osobą dłużnika (np. prawo do firmy, w której mieści się nazwisko upadłego, autorskie prawa osobiste). Upadły zachowuje legitymację również w postępowaniach, w których poszukuje ochrony swoich praw niemajątkowych, także związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (powołane za: P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2018, Sip Legalis). Postępowania sądowe syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 07 października 2004 r. (IV CK 86/04) podniesiono, że: „w sprawie, w której syndyk działa na rzecz upadłego (...), świadczenie dochodzone przez syndyka lub przeciwko syndykowi podlega zasądzeniu na rzecz upadłego lub od upadłego”. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 06 czerwca 2013 r. (I SA/Kr 1878/11, Legalis) wyjaśniono, że: „stwierdzenie ustawodawcy, że syndyk jest stroną w postępowaniach dotyczących masy upadłości oznacza, że przysługuje mu legitymacja do występowania w tych postępowaniach. Jest to jednak strona w znaczeniu wyłącznie formalnym. Syndyk działa bowiem
w imieniu własnym. Jednakże w znaczeniu materialnym stroną pozostaje nadal upadły, który jest podmiotem stosunku prawnego, którego postępowanie dotyczy. Sam upadły nie posiada jednak legitymacji procesowej (formalnej), nie może więc działać osobiście i syndyk działa za niego. (...)” (powołane za: R. Adamus, Prawo upadłościowe. Komentarz. Warszawa 2019, Sip Legalis). Sąd orzekający podziela to stanowisko orzecznictwa.

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy należy zauważyć, że powód domagał się zasądzenia dochodzonego roszczenia na rzecz „Syndyka masy upadłości Spółdzielczej (...)
w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.”, co w świetle cytowanego orzecznictwa przesądzało o jego legitymacji procesowej czynnej, powód bowiem nie dochodził roszczenia na swoją rzecz, lecz na rzecz upadłego. Za prawidłowością takiego sformułowania podmiotu, na rzecz którego miałoby nastąpić zasądzenie dochodzonej pozwem kwoty, przemawia także fakt, że ewentualna zmiana osoby syndyka nie prowadziłaby do zmiany strony w postępowaniu dotyczącym masy upadłości – w dalszym ciągu bowiem roszczenie zasądzone zostałoby na rzecz Syndyka masy upadłości spółki, a nie osoby piastującej tę funkcję.

Biorąc powyższe pod uwagę należy zatem wskazać, że legitymacja procesowa czynna po stronie Syndyka nie budzi wątpliwości, a zarzut pozwanego w tym zakresie okazał się nieskuteczny.

Po stwierdzeniu, że stronom przysługuje legitymacja procesowa
w procesie, należało odnieść się do zarzutu pozwanego, który argumentował, że nabycie własności nieruchomości na podstawie art. 25e ustawy o KRS ma charakter pierwotny, co oznacza, że nabycie prowadzi do uzyskania tego prawa bez obciążeń.

Zasadniczy sens art. 25e ustawy o KRS wyraża się w ust. 1 tego przepisu, zgodnie z którym Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie pozostałe po wykreślonym z KRS podmiocie, bez względu na przyczynę wykreślenia, którym nie rozporządził przed wykreśleniem właściwy organ, z chwilą wykreślenia z KRS. Nabycie mienia przez Skarb Państwa następuje nieodpłatnie z mocy prawa, a więc bez potrzeby składania w tym zakresie jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń. Jednocześnie nie ma znaczenia wola Skarbu Państwa nabycia tego mienia, jak również fakt wiedzy o istnieniu mienia. Nabycie mienia przez Skarb Państwa następuje na zasadzie sukcesji uniwersalnej. Mienie to staje się własnością Skarbu Państwa (tak: Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz, red. dr hab. Konrad Osajda, rok 2019, wyd. 3, S. Legalis).

W doktrynie podkreślono, że Skarb Państwa nie tylko nabywa mienie pozostawione po podmiocie wykreślonym z KRS, ale ponosi również odpowiedzialność za zobowiązania tego podmiotu. Odpowiedzialność Skarbu Państwa nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Przede wszystkim jej ostateczne poniesienie przez Skarb Państwa jest uwarunkowanie pozostawieniem mienia po podmiocie wykreślonym z KRS i jego nabyciem przez Skarb Państwa stosowanie do art. 25e ust. 1 ustawy o KRS. Ponadto, zgodnie z art. 25e ust. 2 ustawy o KRS, odpowiedzialność Skarbu Państwa jest ograniczona. Skarb Państwa odpowiada bowiem za zobowiązania wykreślonego podmiotu jedynie częścią swojego majątku, a mianowicie tą, która nabył na podstawie art. 25e ust. 1 ustawy o KRS po wykreślonym podmiocie. Wierzyciel będzie więc mógł prowadzić egzekucje wobec Skarbu Państwa tylko z przedmiotów objętych tą odpowiedzialnością.

Z powyższego jasno więc wynika, że nabycie mienia przez Skarb Państwa następuje na zasadzie sukcesji uniwersalnej, która prowadzi nie tylko do nabycia praw, ale i obowiązków (obciążeń) związanych z nabywanym majątkiem. Nabywca wchodzi więc niejako w sytuację prawną swojego poprzednika i w ocenie Sądu gdyby rzeczywiście ustawodawca dążył do wprowadzenia zasady nabycia majątku bez obciążeń, zostałoby to wyraźnie zastrzeżone w treści przepisu, analogicznie jak ma to miejsce chociażby
w treści art. 1000 k.p.c. (w wyroku z dnia 15 czerwca 2007 r., sygn. akt II CSK 97/07 Sąd Najwyższy wskazał, że „ustawodawca w sposób pośredni –
w treści art. 1000 k.p.c. – wyraził zasadę, że nabycie prawa własności w drodze egzekucji sądowej następuje bez jakichkolwiek obciążeń”, przy czym przez określenie wszelkie prawa ciążące na nieruchomości należy rozumieć ograniczone prawa rzeczowe, tj. użytkowanie, służebność gruntową, osobistą, hipotekę).

Z uwagi zatem na skutki, jakie łączą się z nabyciem pierwotnym, w ocenie Sądu brak jest podstaw by domniemywać, że racjonalny ustawodawca poprzez brak wyraźnego zastrzeżenia takiego skutku w treści przepisu, dopuściłby do sytuacji pozostawienia swobodnej ocenie, czy nabycie ma charakter wolny od jakichkolwiek obciążeń, czy też nie. Skoro zastrzeżenie takie nie zostało zawarte, brak było podstaw by podzielić stanowisko pozwanego.

Przechodząc do meritum sprawy, powód wywodził swoje powództwo
z hipoteki umownej ustanowionej do kwoty 1 470 000,00 zł. Regulacja dotycząca hipoteki wynika z ustawy z dnia 06 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2019, poz. 2204 tj.). Art. 65 ust. 1 tej ustawy stanowi, że w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej
z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Cechą charakterystyczną hipoteki jest jej akcesoryjność. Mimo, że zasada akcesoryjności hipoteki nie została wprost wyrażona w przepisach prawa, wskazuje się te normy, które urzeczywistniają omawianą zasadę. Za przejaw akcesoryjności hipoteki uznaje się regulację zawartą w art. 65 ust. 1
o księgach wieczystych i hipotece, z którego można wyprowadzić wniosek, że hipoteka powstaje w zasadzie tylko wtedy, gdy istnieje wierzytelność, która ma być zabezpieczona (por. E. Niezbecka, w: E. Niezbecka, A. Jakubecki,
J. Mojak, Prawne, s. 258; A. Szpunar, Akcesoryjność, s. 17; B. Swaczyna,
w: Hipoteka po nowelizacji, s. 650). Jeśli zatem wierzytelność jeszcze nie istnieje, musi przynajmniej powstać stosunek prawny stanowiący źródło przyszłej wierzytelności. W przeciwnym razie ustanowienie hipoteki jest niedopuszczalne. W sytuacji, w której wspomniany stosunek okaże się bezwzględnie nieważny, nieważne będzie powstanie hipoteki (powołane za: Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz, red. dr hab. Konrad Osajda, rok 2019, wyd. 3, Legalis).

Pozwany kwestionował swoją odpowiedzialność jako dłużnika rzeczowego wynikającą z powyższej hipoteki, wskazując przede wszystkim na nieważność umowy kredytowej, a w konsekwencji ustanowionego zabezpieczenia hipotecznego. Weryfikację żądań powoda, należało więc rozpocząć od oceny czy umowa kredytowa, która została zabezpieczona hipotecznie na nieruchomości stanowiących aktualnie własność pozwanego, mogła być źródłem ważnych zobowiązań i czy doszło w ogóle do jej zawarcia.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 05 listopada 2009 r.
o Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych (Dz.U.2020, poz .1643 tj.), zasady udzielania pożyczek oraz ich spłaty określa statut (...). Do umów kredytowych zawieranych przez (...) stosuje się odpowiednio przepisy art. 69, art. 70, art. 74-78 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (ust. 2).

W myśl natomiast art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U.2019, poz. 2357 tj.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony
w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz
z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Definicja umowy kredytu wskazuje, że jest ona umową dwustronnie zobowiązującą. Bank zobowiązany jest do udzielenia kredytu, a potem uprawniony jest do uzyskania spłaty. Kredytobiorca natomiast ma prawo domagać się od banku wypłaty kredytu, a potem obciąża go obowiązek zwrotu. Kredytobiorca ma także dodatkowe obowiązki. Nie może korzystać
z sumy kredytu w inny sposób niż oznaczony umową. Zobowiązany jest do zwrotu sumy kredytu (spłaty kredytu) wraz z odsetkami i prowizją
w terminach określonych w umowie kredytowej. Szczegółowe prawa
i obowiązki stron określa umowa (np. obowiązek kredytobiorcy umożliwienia pracownikom banku dokonywania kontroli, dostarczania bankowi określonych dokumentów, ustanowienie zabezpieczenia spłaty kredytu itp.) (powołane za: R. Sikorski (red.), Prawo Bankowe. Komentarz, wyd. 1, Warszawa 2015, Sip Legalis).

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 ¹ kc). Zgodnie bowiem z treścią art. 58 § 1 kc czynność prawna sprzeczna
z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy, przy czym sprzeczność z ustawą może wynikać także z norm prawa publicznego, mogą to być więc również zakazy wynikające z prawa karnego.

Strona pozwana kwestionowała ważność zawarcia umowy. W ocenie Sądu istotne jest wyjaśnienie różnicy pomiędzy tym czy do zawarcia umowy w ogóle doszło a nieważnością umowy. Zarzut nieważności czynności prawnej zakłada bowiem, że sama czynność została dokonana, a tylko jej skutki powinny być uznane za niewywołane wobec jej niezgodności z prawem lub zasadami współżycia społecznego (wyr. SA w Krakowie z dnia 05 grudnia 2014 r., I ACa 1254/14, SIP Legalis).

Na gruncie art. 189 kpc Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 06 listopada 2015 r. (II CSK 56/15) wyjaśnił, że powód może żądać ustalenia istnienia albo nieistnienia konkretnego stosunku prawnego lub prawa. Gdy żądanie zmierza do ustalenia nieistnienia stosunku prawnego, jego podstawę faktyczną mogą stanowić w szczególności takie okoliczności faktyczne, które wskazują na to, że mająca być źródłem tego stosunku czynność prawna (np. umowa) jest nieważna albo w ogóle nie została dokonana (np. z powodu tego, że nie zostało złożone oświadczenie woli lub nie zostały złożone oświadczenia woli). Zarówno nieważność czynności prawnej, jak i jej nieistnienie (brak tej czynności) powodują, że stosunek prawny, który miałby z czynności prawnej wynikać, nie powstaje, a zatem nie istnieje. Z punktu widzenia art. 189 kpc formułowanie w takim wypadku żądania jako zmierzającego do ustalenia (stwierdzenia) nieważności lub nieistnienia czynności prawnej (umowy) stanowi często stosowany, ale niezbyt precyzyjny skrót myślowy, utożsamiający zdarzenie prawne mające być źródłem stosunku prawnego
z tym stosunkiem (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2010 r., III CZP 57/10, OSNC 2011, Nr 2, poz. 14). Takie żądanie należy kwalifikować w drodze jego wykładni – zarówno wtedy, gdy obejmuje tylko ustalenie (stwierdzenie) nieważności, jak i wtedy, gdy obejmuje tylko ustalenie nieistnienia czynności prawnej - tak samo, tj. jako zmierzające do ustalenia - w myśl art. 189 kpc - nieistnienia stosunku prawnego, który miałby wynikać z tej czynności prawnej, a okoliczności, które są powoływane jako motywacja dla twierdzenia o nieważności lub nieistnieniu czynności prawnej (umowy) - jako jego podstawę faktyczną. Uznanie w świetle okoliczności powołanych jako podstawa faktyczna żądania, że czynność prawna jest nieważna albo nieistniejąca bądź dotknięta inną sankcją jej wadliwości powodującą, że stosunek prawny, który miałby z niej wynikać, nie istnieje, stanowi wówczas jedynie przesłankę rozstrzygnięcia o żądaniu, a nie sam przedmiot tego rozstrzygnięcia. W tej sytuacji, akceptując przedstawiony pogląd Sadu Najwyższego, należało dojść do wniosku, że zarówno stwierdzenie niezawarcia umowy, jak i stwierdzenie jej nieważności prowadzi do tego samego skutku.

Nie ulega wątpliwości, że zgodnie ze Statutem (...)-u (...) była uprawniona do udzielania kredytów (pożyczek) wyłącznie swoim członkom, którymi mogły być m.in. osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, które były jednocześnie (...) Stowarzyszenia Pomoc (...) z siedzibą w W.. W ocenie Sądu powód wykazał, że N. O. była członkiem (...)-u W. oraz wskazanego Stowarzyszenia. Wynika to wprost z deklaracji członkowskiej, uchwały Zarządu (...) w W. i deklaracji przystąpienia w poczet członków Stowarzyszenia. Dokumenty te świadczą o tym, że kredytobiorca został zaliczony w poczet członków (...) i był jednocześnie (...) Stowarzyszenia Pomoc (...), co uprawniało (...) do udzielania mu kredytów.

Niezależnie jednak od powyższych ustaleń, zgromadzone dowody wskazują na to, że nie doszło do ważnego zawarcia przedmiotowej umowy kredytowej. Sąd uznał, że powołana w podstawie faktycznej powództwa umowa kredytu jest z mocy art. 58 k.c. nieważna.

Jak już powyżej wyjaśniono, hipoteka jest prawem akcesoryjnym w stosunku do wierzytelności, którą zabezpiecza. W sytuacji, w której stosunek cywilnoprawny okaże się bezwzględnie nieważny, nieważne będzie powstanie hipoteki, co w świetle uznania umów kredytu za nieważne na podstawie art. 58 § 1 k.c., przesądzało o bezzasadności powództwa.

Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 ustawy z 5 listopada 2009 roku
o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 2386) umowa pożyczki lub kredytu, niezależnie od wartości pożyczki lub kredytu, powinna być sporządzona w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Stosownie natomiast do treści art. 36 ust. 2 cytowanej ustawy, do umów kredytowych zawieranych przez (...) stosuje się odpowiednio przepisy art. 69, 70, 74-78 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz.U.2018.2187 ze zm.; dalej PrBank).

Wykorzystanie kredytu oznacza oddanie do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych na określony w umowie cel. Ma to zapewnić kredytobiorcy ich wykorzystanie w sposób odpowiadający jego interesom określonym w umowie kredytowej. Roszczenie kredytodawcy (banku) o zwrot kredytu powstaje dopiero po wykorzystaniu odpowiedniej sumy kredytowej przez kredytobiorcę. Wykorzystanie takie oznacza bowiem wykonanie umowy kredytowej przez bank w postaci oddania kredytobiorcy odpowiedniej sumy kredytowej do dyspozycji kredytobiorcy. Sposób wykorzystania (tzw. akt wykorzystania) może być określony w umowie, przy czym strony mogą dokonać zmiany tego sposobu także po zawarciu umowy kredytowej. Do istotnych cech umowy kredytu zalicza się: jej kwalifikowany charakter (udzielającym kredytu bankowego może być tylko podmiot o prawnym statusie banku), pieniężność (przedmiotem umowy kredytu jest określona kwota środków pieniężnych), odpłatność (kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty odsetek i ewentualnej prowizji dla banku), celowość kredytu
(w umowie należy określić przeznaczenie kredytu, ponieważ już na etapie zaciągania kredytu ustalany jest jego cel, a nie w fazie późniejszego korzystania ze składników majątkowych nabytych za środki z tytułu uzyskanego kredytu), zwrotność kredytu (co do zasady kwota środków pieniężnych podlega zwrotowi, a jedynie w wyjątkowych przypadkach nie dochodzi do jej zwrotu, np. w związku z bezskutecznością egzekucji zaległych rat kredytu) (Komentarz do art. 69 Prawa Bankowego [w:] Z. Ofiarski, Prawo bankowe. Komentarz., 2013, system Lex).

Stosownie do treści art. 69 ust. 1 pr. bank., umowa powinna zostać zawarta na piśmie, jednakże nie został określony żaden rygor niezachowania formy pisemnej. Oznacza to wówczas, że stosownie do treści art. 74 § 1 k.c., zastrzeżenie formę pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

Minimalne wymagania dla zawarcia umowy w formie pisemnej czynności prawnej wyznaczone zostały przez art. 78 § 1 k.c., zgodnie
z którym do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany. Własnoręczny podpis osoby składającej oświadczenie woli jest elementem konstytutywnym dokumentu służącego zachowaniu formy pisemnej. Składając podpis na dokumencie obejmującym oświadczenie woli, podpisujący daje wyraz temu, że dokument zawiera ostateczną, a nie jedynie projektowaną treść danego oświadczenia, oraz że jest ono zupełne i pochodzi od osoby podpisanej. Funkcją podpisu, poza identyfikacją osoby składającej oświadczenie woli, jest wyrażenie zamiaru wywołania skutku prawnego przez złożenie oświadczenia woli oraz potwierdzenie złożenia tego oświadczenia (zob. G. Stojek, Komentarz do art. 78 kc, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125), red. M. Fras, M. Habdas, 2018, system Lex). Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 02 grudnia 2009 r. wyjaśnił, że dyspozycją art. 78 § 1 k.c. objęta jest sytuacja, w której dokument zawiera oświadczenia woli stron umowy i który strony umowy w tym samym miejscu i czasie podpisują. Dochodzi wówczas do zawarcia umowy, niezależnie od tego, ile egzemplarzy tego dokumentu istnieje. Dyspozycją tego przepisu objęta jest również sytuacja, w której każda ze stron umowy osobno podpisuje inny egzemplarz dokumentu zawierającego oświadczenia woli tych stron, oraz sytuacja, w której każdy dokument zawiera oświadczenie woli tylko jednej strony i tylko przez nią jest podpisany. W tych sytuacjach do zawarcia umowy potrzebna jest wymiana tych dokumentów. Jeżeli strony podpisują jeden egzemplarz umowy w różnym miejscu i czasie, do zawarcia umowy dochodzi wówczas, gdy oświadczenie woli strony dotarło do wiadomości drugiej (art. 78 w zw. z art. 61 k.c.). Wymiana dokumentów nie jest wówczas potrzebna (zwłaszcza, że istnieje tylko jeden dokument). Konieczne jest jednak, by oświadczenie woli każdej strony doszło do wiadomości drugiej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Samo przypuszczenie, że druga strona złożyła podpis pod uzgodnionym wcześniej dokumentem, a nawet podpisanie go przez drugą stronę, nie jest – w świetle przytoczonych przepisów – wystarczające do uznania, że umowa została zawarta bądź zmieniona. Konieczne jest, by ten fakt doszedł do wiadomości tej strony, która dokument podpisała wcześniej (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 02 grudnia 2009 r., system Lex).

Nie ulega wątpliwości, że w przedmiotowej sprawie przedłożona do akt sprawy kopia umowy kredytowej nr (...) została podpisana przez obie strony czynności prawnej w dniu 20 marca 2014 r. W imieniu (...)-u umowę podpisali J. R. (1) i M. G. (2) (pieczątki i nieczytelne podpisy). Niemniej jednak z innych powodów Sąd uznał tę umowę za nieważną, o czym w dalszej części rozważań.

Co istotne, treść art. 70 ust. 1 pr. bank. definiuje pojęcie zdolności kredytowej i wskazuje, że bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, a przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.
W doktrynie wskazuje się, że posiadanie przez kredytobiorcę zdolności kredytowej jest warunkiem koniecznym uzyskania kredytu bankowego
i dokonywane jest w celu zminimalizowania ryzyka związanego z ewentualną niewypłacalnością kredytobiorcy i powinno nastąpić jeszcze przed zawarciem umowy. Bank przystępuje do badania zdolności kredytowej dopiero po złożeniu przez ten podmiot wniosku o kredyt, który następnie jest podstawą wszczęcia przez bank procedury zawarcia umowy kredytowej.

W nawiązaniu do powyższego wskazać także trzeba, że w aktach sprawy nie znajduje się żadna dokumentacja, która wskazywałaby, że osoby działające w imieniu i na rzecz (...) podjęły jakiekolwiek czynności mające na celu ocenę zdolności kredytowej kredytobiorcy do udzielenia mu kredytu. Wskazać także trzeba, że dokumentacja przedstawiona przez kredytobiorcę na etapie zawierania umowy kredytowej
w (...) w postaci zaświadczenia o zarobkach był dokumentem spreparowanym wyłącznie w celu spełnienia wymogów niezbędnych do udzielenia kredytu. Wskazywanym stanowiskiem pracy jest (...), otrzymujący wynagrodzenie w wysokości ok. (...) zł netto. Ponadto Sądowi znane jest z urzędu, że analogiczna dokumentacja przedkładana była także do innych umów kredytowych, zawieranych w podobnych do niniejszej sprawy okolicznościach w 2014 r. Według treści tych zaświadczeń, kredytobiorcy rzekomo wykonywali pracę w siedzibie różnych spółek w całej Polsce, natomiast ich miejsce zamieszkania zwykle było zupełnie inne, oddalone najczęściej o nawet kilkaset kilometrów od siedziby spółki, w której – według zaświadczenia – świadczono pracę. Należy wskazać, że N. O. nigdy nie była zatrudniona w spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., co wynikało również bezpośrednio z treści zeznań złożonych przez świadka N. O. w toku niniejszego postępowania. Świadek bowiem jednoznacznie wskazywał, że został pouczony w W. przy podpisywaniu dokumentów, że ma się przedstawiać jako dyrektor.

Odnośnie do celu zawarcia umowy kredytu, należy zwrócić uwagę, że
z treści art. 69 ust. 2 pkt 3 pr. bank. wynika wprost, że w umowie kredytu powinien być określony cel, na który kredyt został udzielony. Nie przesądza to jednak o tym, czy taki cel można określić w sposób ogólny (np. finansowanie wydatków eksploatacyjnych lub bieżących), czy też powinien być określony szczegółowo (np. zakup określonego urządzenia). Samodzielne dokonanie przez kredytobiorcę zmiany przeznaczenia kredytu może jednak uzasadniać zastosowanie wobec niego przez bank określonych ujemnych skutków prawnych np. w postaci wypowiedzenia umowy kredytu i zażądania jego zwrotu przed ustalonym w umowie terminem spłaty. W doktrynie prezentowany jest pogląd, według którego wymieniony w prawie bankowym obowiązek ustalenia w umowie celu przeznaczenia kredytu nie należy do przedmiotowo istotnych składników tej umowy. Zgodnie z innym poglądem o „celowości” kredytu decyduje już moment zawarcia umowy kredytowej. Istotny jest więc zamiar klienta banku, jak i okoliczności zewnętrzne towarzyszące temu zamiarowi. Tym samym o spełnieniu warunku celowości można już mówić w przypadku zaciągnięcia kredytu, a nie dopiero późniejszego korzystania ze składników majątkowych nabytych z tytułu tego kredytu. Jednak nie w każdym przypadku określenie „należność zostanie przeniesiona na rachunek kredytowy dłużnika właściwy dla kredytu obrotowego” będzie stanowić dowód zawarcia umowy kredytu w rozumieniu art. 69 pr. bank. Wierzytelności banku z tytułu gwarancji bankowej nie można bowiem utożsamiać z „kwotą środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel”, którą w ramach umowy kredytowej bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie (Komentarz do art. 69 Prawa Bankowego [w:] Z. Ofiarski, Prawo bankowe. Komentarz., 2013, system Lex). W tym zakresie wypowiedział się również Sąd Najwyższy, który wyjaśnił, że wykorzystanie kredytu oznacza oddanie kredytobiorcy środków pieniężnych na określony w umowie cel. Oddanie do dyspozycji środków pieniężnych ma zapewnić kredytobiorcy ich wykorzystanie w sposób odpowiadający jego interesom uwidocznionym w umowie (zob. wyr. SN z dnia 10 lutego 2004 r., sygn. akt IV CK 437/02).

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego sprawy wskazać należy na brak dowodów, które wskazywałyby, że kredytobiorca faktycznie podjął próby spożytkowania kwoty kredytu na cel związany z realizacją celu zakupu nieruchomości. Kredytobiorca w dniu podpisania umowy kredytu, dokonał przeksięgowania kwoty na rachunek osoby trzeciej – pełnomocnika spółki (...) sp. z o.o. – K. B.. Trudno stwierdzić, dlaczego na rachunek właśnie tej osoby fizycznej został dokonany przelew kwoty kredytu, która ani pod względem faktycznym, ani prawnym nie jest z kredytobiorcą związana, nadto co do której brak informacji, by była właścicielem nieruchomości, czy przedsiębiorcą budowlanym, która miała wybudować dom dla kredytobiorcy. Gdyby nawet przyjąć, że kredytobiorca chciał zakupić od spółki (...) sp. z o.o. przedmiotową nieruchomość, która zabezpieczała umowę kredytową, to jednak przelew został dokonany nie na rachunek Spółki, lecz na rzecz osoby fizycznej. Co więcej, zauważyć należy, że kwota kredytu w pełnej wysokości została wypłacona na rachunek osoby trzeciej już w dniu zawarcia rzekomej umowy kredytu i jednocześnie w dniu ustanowienia hipoteki na tej nieruchomości. Tymczasem, zgodnie
z regulaminem udzielania pożyczek i kredytów zabezpieczonych hipoteką, wypłata kredytu miała następować dopiero po ustanowieniu wymaganego zabezpieczenia. Podkreślić trzeba, że w przypadku hipoteki niezbędne jest ujawnienie tego prawa w księdze wieczystej, a skoro wszystkie czynności, tj. podpisanie umowy kredytu, złożenie oświadczenia o ustanowieniu hipoteki umownej oraz dokonanie przelewu kwoty nastąpiło niemalże w jednym czasie, to z pewnością spółka (...) w tym momencie nie była ujawniona jeszcze w księdze wieczystej, jako właściciel. Zatem wypłata środków pieniężnych z tytułu zawarcia przedmiotowej umowy została dokonana jeszcze przed ujawnieniem hipoteki w księdze wieczystej. Podkreślić także należy, że grunt stanowiący przedmiot kredytowania, nie był przeznaczony na szeroko rozumiany cel mieszkaniowy, lecz stanowił „grunty orne” (KW k. 42-44). Co więcej, w chwili ogłoszenia upadłości (...) to nadal (...) sp. z o.o. była wpisana w dziale II księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. Stwierdzić zatem należy, że nigdy nie doszło do wykorzystania kwoty udzielonej na podstawie umowy kredytu – rozumianego jako oddanie kredytobiorcy środków pieniężnych na określony w umowach cel.

W kontekście okoliczności zawarcia umowy kredytu i braku spłaty należności z niej wynikającej, wskazać należy, że w § 12 umowy kredytu zastrzeżono, że wypowiedzenie umowy następuje z 30-dniowym terminem wypowiedzenia w przypadku, gdy kredytobiorca utraci zdolność kredytową albo nie dotrzyma warunków umowy kredytu, w tym nie zapłaci w terminie rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat. Wypowiedzenie umów kredytu z powodu powstania zaległości powinno nastąpić albo bezpośrednio po ich zawarciu i po dwóch niespłaconych ratach, albo po zaprzestaniu spłacania rat kredytowych w trakcie obowiązywania umów. Zatem wątpliwe jest działanie (...), który nie wypowiedział umowy kredytowej, a zostało to dokonane dopiero przez Syndyka.

Przedstawiona analiza prowadzi do wniosku, że przesłanki wynikające z treści art. 69 pr. bank. nie ziściły się, a umowa kredytowa jest nieważna. Zdaniem Sądu umowa kredytowa nieważna jest również w świetle przepisów kodeksu cywilnego.

Ustawodawca w art. 56 k.c. uregulował skutki dokonania czynności prawnej, wskazując, że czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Wyżej poczynione ustalenia należy rozważyć także w kontekście art. 58 § 1 k.c. Zgodnie z jego treścią, czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek,
w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Natomiast § 2 stanowi, że nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Wyjaśnić należy, że art. 58 k.c. wyznacza granicę dopuszczalnej treści oraz celów czynności prawnych. Funkcja tego przepisu zasadniczo polega na tym, by zapobiegać powstawaniu stosunków społecznych sprzecznych z porządkiem prawnym i uznanymi normami moralnymi. Negatywna ocena ma miejsce wtedy, gdy czynność prawna (jej treść lub cel) jest sprzeczna
z ustawą lub zasadami współżycia społecznego albo ma na celu obejście ustawy i jest związana z doniosłością i nagannością okoliczności powodujących powstanie wady. Przewidzianą za to sankcją jest nieważność czynności prawnej, przez zastrzeżenie której ustawodawca nakazuje sądowi odmówić uznania niektórych działań podmiotów prawa za prawnie skuteczne (A. Janas, Komentarz do art. 58 k.c. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. l-125) red. M. Fras, M. Habdas, 2018, system LEX).

Zgodnie z zasadą swobody umów (art. 3531 kc), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Przepisy art. 58 kc i art. 3531 kc mają zapobiegać powstawaniu stosunków społecznych sprzecznych z porządkiem prawnym i uznanymi zasadami współżycia społecznego. Zarówno sama treść czynności, jak i cel jej dokonania, które godzą w wyżej wskazane wartości, powodują nieważność postępowania. Przez cel czynności prawnej rozumie się taki stan rzeczy, który dopiero w następstwie wykonanej czynności prawnej miał być realizowany, a jest albo zamierzony przez obie strony albo co najmniej im znany, lecz niekoniecznie wyrażony w treści czynności prawnej (zob. Z. Radwański, R. Trzaskowski, Komentarz do art. 58 k.c., [w:] Komentarz do ustawy: KC t.j. z 10 maja 2018 r. (Dz.U. 2018, Nr 103, poz. 1025), red. Z. Radwański, 2019, Legalis).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że przepis art. 58 § 1 k.c. odwołuje się do pojęcia ustawy i nie ogranicza go wyłącznie do ustaw
o charakterze prywatnoprawnym (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. akt: I CSK 305/10, system Lex). W szczególności art. 58 k.c. znajdzie zastosowanie, gdy przedmiotem zobowiązań podejmowanych
w czynnościach prawnych będą zachowania zakazane normami prawa karnego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt: V CSK 267/09, System Lex). Za bezwzględnie nieważną należy bez wątpienia uznać czynność prawną podjętą w celu przestępczym. Analogicznie traktowane są czynności prawne mające na celu obejście ustawy, tj. takie, które wprawdzie nie są objęte zakazem prawnym, ale zostają przedsięwzięte dla osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo. Z punktu widzenia formalnego umowa taka ma cechy niesprzeciwiające się ustawie, gdyż jej treść nie zawiera elementów wprost zabronionych przez prawo. Natomiast faktycznie (w znaczeniu materialnym) czynność taka służy realizacji celu zabronionego przez ustawę (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2004 r., sygn. akt: II CK 34/03, wyr. WSA w Szczecinie z dnia 15 grudnia 2004 r., sygn. akt: SA/Sz 1108/03, wyr. SA w Lublinie z 31 dnia stycznia 2006 r., sygn. akt: III AUa 1879/05; wyr. SN z dnia 23 lutego 2006 r., sygn. akt: II CSK 101/05, Lex). Ponadto Sąd Najwyższy wyjaśniał, że ustalenie, że umowa zmierza do obejścia prawa, wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu, jaki strony zamierzały osiągnąć, a także wszystkich koniecznych elementów konstrukcyjnych stosunku prawnego (zob. postanowienie SN z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. akt: II UK 264/09, Lex). W doktrynie wskazuje się ponadto, że o sprzeczności z ustawą celu czynności prawnej w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. można mówić, gdy jest on znany obydwu stronom (tak Z. Radwański w: System Prawa Prywatnego. Tom 2. Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2002, s. 72, 73). Podkreśla się, że nieważność może być skutkiem sprzecznego z prawem konkretnego, zindywidualizowanego celu stosunku prawnego, objętego świadomością stron czynności przy czym sprzeczny z prawem cel czynności zasadniczo powinien wynikać z jej treści, natomiast osiąganie celu leżącego poza treścią czynności prawnej może decydować o jej nieważności w przypadku, gdy istnieje związek pomiędzy celem, a treścią czynności (M. Safjan, Kodeks cywilny. Komentarz t. 1, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 1999, s. 191; P. Machnikowski w: Kodeks cywilny. Komentarz. pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, wyd. 9, art. 58, Nb 7).

Ustawodawca w treści art. 156 k.c. wprowadził regułę kauzalności materialnej (przyczynowości) w odniesieniu do umów rozporządzających. Zgodnie z treścią tego przepisu, jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego,
z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania. Zgodnie z tą regułą, ważność wskazanych umów uzależniona jest, w szczególności nie tylko od wypełnienia ogólnych przesłanek ważności czynności prawnych, ale również od istnienia zobowiązań, w wykopaniu których są zawierane. Na mocy art. 156 k.c. wprowadzono zatem i dodatkową przesłankę ważności określonych umów rozporządzających stanowiących przeniesienie własności. W doktrynie wyróżnia się następuje rodzaje kauzalności czynności prawnych: causa solvendi, causa obligandi, causa donandi, causa cavendi. Nie ulega wątpliwości, że hipoteka ustanowiona na nieruchomości w niniejszej sprawie była czynnością rozporządzającą po stronie spółki, bowiem spółka obciążyła swoją niedawno nabytą nieruchomość hipoteką umowną, stanowiącą zabezpieczenie kredytu udzielonego kredytobiorcy. Elementem ważności czynności prawnej powinno być zatem określenie przyczyny, dla jakiej to obciążenie zostało dokonane. Natomiast z okoliczności sprawy nie wynika, by istniała jakakolwiek przyczyna, zgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego, która uzasadniałby to, dlaczego krótko istniejąca spółka – (...) sp. z o.o., posiadająca niewielki kapitał zakładowy w wysokości (...) zł, ustanowiła hipotekę celem zabezpieczenia umowy kredytu do kwoty w wysokości aż (...) zł. Z przedłożonych do akt sprawy dowodów nie wynika, by pomiędzy spółką a kredytodawcą istniały jakieś faktyczne relacje, które uzasadniałyby takie działanie. Nie jest wymagane, by w akcie notarialnym oświadczenia właściciela o ustanowieniu hipoteki została konkretnie wyrażona przyczyna złożenia oświadczenia, jednakże w takim przypadku causa powinna wynikać z innych faktów przytoczonych w toku przedmiotowego postępowania. Kauzalność stanowi element treści czynności prawnej, którą powinno ustalać się nie tylko na podstawie wyraźnie wyrażonego oświadczenia woli, ale również na podstawie innych zachowań i działań (zob. J. Grykiel, A. Olejniczak, Zbigniew Radwański, Rodzaje czynności prawnych [w:] Prawo cywilne - część ogólna. System Prawa Prywatnego tom 2, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, 2019, system Legalis).

Z okoliczności sprawy nie wynika, by spółka (...) sp. z o.o. zwalniała się z zobowiązania ciążącego na niej jako podmiocie dokonującym przysporzenia na rzecz kredytobiorcy, np. z zapłaty długu, nie wykazano, by spółka miała dokonać swoistego przysporzenia bez uzyskania ekwiwalentu
w formie np. darowizny na rzecz kredytobiorcy, nie wynika również, by spółka miała na celu zabezpieczenie swoich interesów, czy wierzytelności wynikających z innego ważnie wiążącego spółkę i kredytobiorcę stosunku prawnego. Domniemywać można jedynie, że w zamyśle pełnomocników Spółki, celem obciążenia nieruchomości mogłoby być nabycie prawa lub jakiejś korzyści majątkowej poprzez umowę sprzedaży nieruchomości przez Spółkę na rzecz kredytobiorcy. Jednakże na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego nie sposób stwierdzić, czy umowa przenosząca własność nieruchomości została rzeczywiście zawarta lub też czy w ogóle rzeczywiście miała zostać zawarta.

Całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym również wiedza znana Sądowi z urzędu, prowadzi do wniosku, że czynność prawna w postaci zawarcia umowy kredytu, w świetle przepisu art. 58 k.c. jest nieważna. Takie stanowisko Sądu wynika przede wszystkim
z pozostałych okoliczności towarzyszących zawarciu umowy, w tym przede wszystkim z ustaleń poczynionych w ramach toczących się w tle postępowań karnych w związku z masowym zawieraniem umów kredytowych
i ustanawiania jako ich zabezpieczeń hipotek umownych. Okoliczności te należy uznać ponadto za fakty znane powszechnie. Postawienie (...)
w W. w stan upadłości oraz przedstawienie zarzutów osobom związanym z tym podmiotem stanowiło wydarzenie szeroko omawiane w mediach. Masowa skala tego procederu odbywała się w niemal identyczny sposób, co skutkuje tym, że strony zawierające te umowy były świadome tego niedozwolonego celu. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego stwierdzić należało, że również działający za (...), działali sprzecznie z prawem, z pełną wiedzą, że kredytobiorca nie ma zdolności kredytowej, ani woli czy zamiaru wykonywania zobowiązań umowy, a zadysponowane środki pieniężne nie są przeznaczone dla niego. Umowa będąca przedmiotem badania w niniejszej sprawie stanowiła jedną z wielu umów w ramach działalności, w którą zaangażowani byli członkowie władz (...), a także inne osoby umożliwiające jego prowadzenie, w tym organizujące dokumenty oraz poszukujące osób, które w zamian za pewną kwotę posłużą się przedłożonymi im dokumentami poświadczającymi nieprawdę i podpiszą umowę kredytu. Z szerokiego materiału dowodowego
z prowadzonych spraw karnych, którego kserokopie przedstawiono do niniejszej sprawy, wynika, że osoby ze strony (...) współpracowały ze sobą, polecając potencjalnym kredytobiorcom, w tym N. O., przedkładanie określonych, poświadczających nieprawdę dokumentów dotyczących ich zatrudniania, a także zawyżając wartość nieruchomości celem ustanowienia hipoteki, mając świadomość nadużywania udzielonych im uprawnień i niedopełnienia ciążących na nich obowiązków. Na względzie należało mieć, że stosowne zarzuty powyższym zakresie, w tym także co do przedmiotowej umowy, zostały przedstawione członkom grupy ocenionej przez Prokuraturę jako zorganizowana grupa przestępcza, tj. m.in. K. B., Ł. S., N. K., J. R. (2), M. G. (2), Z. T. i M. G. (1) współpracującym z P. P. (2), J. P., T. H., A. R. czy innymi osobami ustanawiającymi w imieniu (...) sp. z o.o. hipoteki zabezpieczające umowy kredytu, w tym umowę z dnia 20 marca 2014 r.
z N. O..

Podsumowując, wniosek, że umowa kredytu została uznana za nieważną wynikał z faktu, że umowa ta kredytu nie miała służyć, ani typowemu celowi tego rodzaju umowy (udzielenie środków pieniężnych kredytobiorcy ze zobowiązaniem do ich zwrotu oraz zapłaty wynagrodzenia – brak rzeczywistego zamiaru zwrotu kwoty pieniężnej przez kredytobiorcę), ani wyszczególnionemu w samej umowie celowi (pozyskanie środków na nabycie nieruchomości – brak zamiaru zakupu nieruchomości). Umowa miała służyć celowi polegającemu na uzyskaniu formalnej podstawy do wypłaty z (...) (...) środków osobie działającej w zorganizowanej strukturze, na bliżej nieznany cel. Osoba występująca jako kredytobiorca nie miała zamiaru zaciągnięcia zobowiązania kredytowego, podpisała dokumenty, użyczając swego nazwiska w celu osiągnięcia z tego tytułu wynagrodzenia. Osoba występująca jako kredytobiorca nie miała zamiaru wykonania zobowiązania kredytowego. Całość procedury zawarcia umowy kredytu, w tym dostarczenie dokumentów odzwierciedlających nieprawdziwy stan zarobków N. O. oraz nieprawdziwą wartość nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia, zaniechanie rzeczywistej oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy, zawarcie pozornej umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, której nabycie stanowiło cel kredytowania, nakierowana była na stworzenie pozorów legalności działania, w celu wykazania przed organami nadzoru finansowego prawidłowości działania (...), w zakresie akcji kredytowej.

W sprawie mamy zatem do czynienia z obustronną sprzecznością przedmiotowej umowy z prawem. Z jednej strony N. O. posługiwała się dokumentami były sfałszowane. Tym niemniej należy podkreślić, że popełnienie czynu przestępczego w związku z zawarciem umowy kredytu z N. O. nie zostało dotychczas stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Działający zaś w imieniu (...) również działali sprzecznie z prawem, co najmniej naruszając zasady współżycia społecznego już chociażby z tego względu, że wiedzieli o popełnieniu przestępstwa przez kontrahenta. Po obu stronach umowy zatem miała miejsce zgoda co do sprzecznego z prawem celu czynności i braku zamiaru jej wykonania.

Nieważność umowy kredytu powoduje natomiast nieważność wszelkich ustanowionych na jej podstawie zabezpieczeń, w tym ustanowionej hipoteki, na którą powoływał się powód w pozwie, jako na podstawę, z której m.in. wywodzi odpowiedzialność pozwanego jako dłużnika rzeczowego. Tym samym hipoteka ta nie mogła ważnie zostać ustanowiona, skoro umowa kredytu, którą miała zabezpieczać, jest nieważna. Hipoteka jest bowiem prawem akcesoryjnym i dzieli los wierzytelności, którą zabezpiecza.

W kontekście przedmiotowej sprawy i w świetle przepisu art. 156 k.c. stanowiącego o kauzalności czynności prawnych, wskazać trzeba, że ustanowienie hipoteki na nieruchomości należącej do spółki (...) sp. z o.o. nie było uzasadnione ważną przyczyną. Niewykazanie dostatecznie przyczyny, dla jakiej udzielenie zabezpieczenia kredytu poprzez ustanowienie hipoteki umownej na nieruchomości, już tylko na tej podstawie powoduje jej nieważność. Ponadto, co do zasady hipoteka ustanawiana jest jako zabezpieczenie dopiero po nabyciu danej nieruchomości przez samego kredytobiorcę. W niniejszych okolicznościach niezrozumiałe jest, dlaczego hipoteka została ustanowiona na nieruchomości stanowiącej własność spółki, a nie kredytobiorcy. Co więcej, jak wynika z potwierdzenia transakcji, kwota kredytu nie została docelowo przelana na konto kredytobiorcy, czy spółki (...) sp. z o.o. (która na przykład miałaby zbyć nieruchomość obciążoną hipoteką na kredytobiorcę), ale na rachunek bankowy pełnomocnika spółki – (...), podczas gdy właścicielem nieruchomości była spółka, a nie jej pełnomocnik.

Wobec ustalenia przedstawionych powyżej faktów, brak jest racjonalnego wytłumaczenia, dlaczego spółka prawa handlowego o kapitale zakładowym (...) zł, powstała w kwietniu 2014 r. (wpis do KRS), składa na bardzo szeroką skalę oświadczenia o ustanowieniu hipoteki dla zabezpieczenia cudzego zobowiązania prawie 200-krotnie przekraczającego jej kapitał zakładowy, obciążając swoje dopiero co nabyte prawa rzeczowe.
Z okoliczności sprawy nie sposób wręcz przyjąć, by był to akt szczodrobliwości (causa donandi), by tym oświadczeniem spółka zwalniała się z własnego konkretnego zobowiązania (solvendi), by drogą tego oświadczenia nabywała czy uzyskiwała korzyść materialną (obligandi) czy wreszcie, by zabezpieczała też swoje interesy czy wierzytelności wynikające
z innego ważnego stosunku prawnego (cavendi).

Zebrany materiał dowodowy i zaprezentowane twierdzenia nie dają podstaw do ustalenia, że causa istniała i to już samo w sobie jest wystarczające dla uznania nieważności czynności opisanej w akcie notarialnym z dnia 20 marca 2014 r. Ocena ta znajduje swoje dodatkowe potwierdzenie nie tylko w całokształcie poczynionych ustaleń faktycznych opisanych wyżej, ale także w tym co nastąpiło po podpisaniu oświadczeń. Sposób wykorzystania środków z kredytu pozostaje w istocie nieznany, cel opisany w dokumencie umowy – mieszkaniowy, w ogóle nie jest realizowany. Spółka (...) sp. z o.o. pozostaje właścicielem nieruchomości, aż do chwili swego wykreślenia, które następuje po dość krótkim czasie funkcjonowania na rynku, zaś N. O., występująca jako kredytobiorca, nie realizuje opisywanych w dokumencie umowy zobowiązań, skoro umowa kredytu została wypowiedziana. Nie ma także mowy o żadnych dalszych relacjach, które w świetle art. 355 k.c., w normalnym i uczciwym obrocie prawnym powinny mieć miejsce między zainteresowanymi składającymi uprzednio określone oświadczenia woli.

Dodatkową sprawą w tym kontekście i w świetle art. 58 k.c. w zw.
z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest sprawa oznaczenia celu, jakiemu ma służyć hipoteka. Oznaczenie tego celu wymagane jest art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
W przepisie mowa o wierzytelności wynikającej „z określonego stosunku prawnego”. W akcie ten stosunek opisywany jest poprzez odwołanie się do zaświadczenia z dnia (...) r. Zaświadczenie z dnia (...) r. stwierdza, że doszło do zawarcia umowy kredytu (...) w dniu (...) r. z N. O.. Skoro umowa była nieważna, to nie istniał opisywany w akcie z dnia (...) r. cel zabezpieczenia wymagany
w art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Poczynione rozważania, zdaniem Sądu, wyraźnie wskazują, że czynności prawne w postaci zawarcia umowy kredytowej przez kredytobiorcę oraz ustanowienia hipoteki umownej jako zabezpieczenie umowy kredytowej dokonane przez spółkę (...) sp. z o.o. w świetle art. 58 k.c., godzą w generalną klauzulę wyrażoną w art. 5 k.c. – zasady współżycia społecznego, w tym wypadku chodzi o uczciwość obrotu prawnego, zawieranie umów zgodnie z ich celem i w zamiarze realizacji zobowiązań umownych. Biorąc pod uwagę okoliczności nabycia przez pozwanego prawa własności nieruchomości, jak i daty aktu notarialnego. Nabycie przez Skarb Państwa – w istocie więc ogół podatników – nastąpiło w szczególnym trybie ustawowym w rozumieniu art. 25e ust. 1 ustawy o KRS. Pozwany nie był uczestnikiem żadnych czynności, w tym czynności z dnia (...) r. Nie występuje on tu bowiem ani jako kredytobiorca, ani jako ewentualny poręczyciel, nie zaciągał kredytu, nie przedkładał dokumentacji kredytowej
i wreszcie nie nabył nieruchomości w drodze zwykłej dwustronnej czynności cywilnoprawnej. Zatem nie można sytuacji pozwanego zrównywać z sytuacją uczestników zdarzeń z 2014 r. Okoliczności tych wydarzeń budzą poważne wątpliwości co do przejrzystości działań, ich celów, należytej staranności oraz natury opisywanych stosunków.

Należy w tym miejscu podnieść, że uznanie nieważności czynności, czyniło zbędnym dalsze rozważania w zakresie podnoszonych przez stronę pozwaną zarzutów zmierzających do oddalenia powództwa.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c. Wobec oddalenia powództwa powód powinien zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty, na które złożyło się wynagrodzenie za zastępstwo prawne określone na podstawie wartości przedmiotu sporu na kwotę 10 800 zł. Koszty zasądzono na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Z tych względów, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w wyroku.

Sędzia Barbara Pyz-Kędzierska

z/ (...).

Sędzia Barbara Pyz-Kędzierska