Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR del. Magdalena Antosiewicz
Protokolant:	sekr. Sąd. Urszula Włodarczyk

po rozpoznaniu w Warszawie na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2013 r.

sprawy z powództwa M. S. (1), W. S. (1) i Z. S.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Wojewodę (...)

o zapłatę

I zasądza od Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz M. S. (1) kwotę 574 112 (pięćset siedemdziesiąt cztery tysiące sto dwanaście) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

II zasądza od Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz W. S. (1) kwotę 574 112 (pięćset siedemdziesiąt cztery tysiące sto dwanaście) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty;

III zasądza od Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz Z. S. kwotę 574 112 (pięćset siedemdziesiąt cztery tysiące sto dwanaście) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty;

IV zasądza od Skarbu Państwa - Wojewody (...)na rzecz M. S. (1)kwotę 4417 (cztery tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, poza kwotą z punktu VII;

V zasądza od Skarbu Państwa – Wojewody (...)na rzecz W. S. (1)kwotę 3317 (trzy tysiące trzysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, poza kwotą z punktu VII;

VI zasądza od Skarbu Państwa – Wojewody (...)na rzecz Z. S.kwotę 5417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, poza kwotą z punktu VII;

VII zasądza od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 4000 (cztery tysiące) złotych tytułem zwrotu kosztów uiszczonych na wynagrodzenie biegłego.

Sygn. akt II C 967/11

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 grudnia 2011 r. powodowie M. S. (1), W. S. (1)oraz Z. S.wnieśli o zasądzenie od Skarbu Państwa –Wojewody (...)odszkodowania w łącznej kwocie 581.000,00 zł, tj. po 193.666,66 zł na rzecz każdego z nich z tytułu szkody, jaką ponieśli w związku z wydaniem wadliwego orzeczenia administracyjnego (...)z dnia 26 lipca 1954 r., polegającej na utracie praw do nieruchomości położonej w W.przy ul. (...), nr hip. (...)– (...), dz. (...), o łącznej powierzchni 581,06 m ², którego to orzeczenia administracyjnego nieważność w części gruntu o powierzchni 497 m ² wchodzącego obecnie w skład będącej własnością Skarbu Państwa działki ewidencyjnej nr (...)z obrębu (...)stwierdzona została decyzją Ministra (...)nr (...)z dnia 8 grudnia 2005 r., utrzymaną następnie w mocy decyzją Ministra (...)nr (...)z dnia 10 grudnia 2007 r. W uzasadnieniu wskazali, że Minister (...)decyzją z dnia 8 grudnia 2005 r. stwierdził nieważność orzeczenia administracyjnego (...)z dnia 26 lipca 1954 r. Powyższa decyzja została następnie utrzymana w mocy decyzją nadzorczą Ministra (...)z dnia 10 grudnia 2007 r. Stwierdzili, że ustanowienie prawa własności czasowej na przedmiotowej nieruchomości na rzecz ich poprzedniczki prawnej dało się pogodzić z przeznaczeniem gruntu, gdyż było zgodne z ogólnym planem zabudowania (...), zatwierdzonym przez Ministerstwo (...) z dnia 11 sierpnia 1931 r. (pozew k. 1-11).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł, iż zarówno decyzja Ministra (...)z dnia 8 grudnia 2005 r., jak i decyzja Ministra (...)z dnia 10 grudnia 2007 r. nie mogą mieć mocy wiążącej dla Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, co do zasadności przyznania odszkodowania oraz związku przyczynowego pomiędzy wydaniem uchylonych decyzji, a ewentualnym powstaniem szkody. Stwierdził, iż jak wynika z uzasadnień powyższych decyzji, rażące naruszenie prawa przy wydaniu decyzji odmawiającej ustanowienia prawa własności czasowej związane było z brakiem określenia konkretnego ostatecznego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązującego dla przedmiotowej nieruchomości, co skutkowało niemożnością zbadania przez (...)istnienia możliwości realizowania przez byłych właścicieli nieruchomości funkcji określonej w planie zagospodarowania przestrzennego. Sam fakt stwierdzenia nieważności decyzji dekretowej nie zawiera domniemania istnienia szkody. Powodowie w żaden sposób nie wykazali istnienia związku przyczynowego pomiędzy wydaniem decyzji a domniemaną szkodą, natomiast sam fakt wydania decyzji (...)z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. nie przesądza jeszcze o jego istnieniu. Nadto pozwany wskazał, iż nawet gdyby poprzedniczka prawna powodów uzyskałaby decyzję przyznającą prawo własności czasowej gruntu, to nastąpiłoby nieuchronne wywłaszczenie na podstawie ustawy z dnia 12 marca 1958 r., zaś powodowie uzyskaliby odszkodowanie wyliczone wg reguł tejże ustawy wywłaszczeniowej.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2013 r., pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo i wniósł zasądzenie odszkodowania w łącznej wysokości 1.722.337 zł, tj. w kwotach po 574.112 zł na rzecz każdego z powodów (pismo z dnia 16 kwietnia 2013 r. k. 372-373).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość (...)położona przy ulicy (...)w W., oznaczona nr hip. (...)i (...)obejmująca działkę nr (...)z nieruchomości (...)o powierzchni 581,06 m ² stanowiła własność W. P.. Przedmiotowa nieruchomość jest położona na obszarze objętym działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze (...) (decyzja Ministra(...) z dnia 8 grudnia 2005 r. k. 25-30).

Z dniem wejścia w życie dekretu (...), tj. z dniem 21 października 1945 r. przedmiotowa nieruchomość, na podstawie art. 1 dekretu przeszły na własność gminy (...), a od 1950 r., z chwilą likwidacji gmin na własność Skarbu Państwa. Obecnie nieruchomość położona jest w obrębie (...)i stanowi część działki ewidencyjnej oznaczonej numerem nr (...) o powierzchni 497 m ² oraz działki ewidencyjnej oznaczonej numerem (...)o powierzchni 84 m ², położonych przy ul. (...). W latach 1952-1956 przy ul. (...)został wybudowany 3-kondygnacyjny budynek laboratoryjno-biurowy, którego część, znajdująca się przy ul. (...)zajęła około połowy opisanej powyżej nieruchomości (okoliczność bezsporna).

Na mocy aktu notarialnego z dnia 22 czerwca 1953 r. W. P.przelała wszelkie swoje prawa i roszczenia do wyżej opisanej nieruchomości na rzecz M. S. (2), która na podstawie decyzji (...)o zmianie nazwiska, nosiła nazwisko S. (akt notarialny Rep. (...)z dnia 22 czerwca 1953 r. k. 17-18, decyzja (...)o zmianie nazwiska z dnia 17 lipca 1969 r. k. 19-20).

Spadek po M. S. (3), zmarłej w dniu 19 lipca 1988 r. w W., nabyli: M. S. (1), W. S. (1)i Z. S.po 1/3 części spadku każde z nich (postanowienie Sądu Rejonowego (...) z dnia 11 lutego 1991 r., sygn. akt I Ns 481/90/I k. 21).

W dniu 28 czerwca 1949 r. dotychczasowa właścicielka nieruchomości (...) W. P.złożyła wniosek o przyznanie jej prawa własności czasowej do przedmiotowej nieruchomości na podstawie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze (...) (wyciąg z (...) k. 22, podanie W. P.z dnia 28 czerwca 1949 r. k. 23).

Orzeczeniem (...)z dnia 26 lipca 1954 r. odmówiono byłej właścicielce ustanowienia prawa własności czasowej do przedmiotowej nieruchomości, uzasadniając odmowę tym, że zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego teren nieruchomości (...)przy ul. (...)jest przeznaczony pod budownictwo użyteczności publicznej i dalsze korzystanie z przedmiotowego gruntu przez dotychczasową właścicielkę, w ocenie organu orzekającego, nie da się pogodzić z przeznaczeniem terenu przewidzianym w planie zagospodarowania przestrzennego, w związku, z czym organ nie mógł przyznać wnioskodawczyni żądanego prawa (orzeczenie administracyjne (...)z dnia 26 lipca 1954 r. Nr (...) k. 24).

Decyzją Wojewody (...)Nr (...)z dnia 28 maja 1992 r. stwierdzono nabycie z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. przez Przedsiębiorstwo (...)w W. (...)prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego, położonego w W.przy ul. (...)o powierzchni 1366 m ² na lat 99, tj. do dnia 6 grudnia 2089 r. i odpłatne nabycie budynków i urządzeń znajdujących się na tym gruncie. W dniu 28 lutego 2000 r. Przedsiębiorstwo (...)w W. (...)zostało zlikwidowane i wykreślone z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Wchodzące w skład Przedsiębiorstwa prawo użytkowania wieczystego działki gruntu położonej w W.przy ul. (...), oznaczonej, jako działka ewidencyjna nr (...)w obrębie (...)oraz własność budynków znajdujących się na tym gruncie Skarb Państwa umową z dnia 16 kwietnia 2003 r. przeniósł na rzecz Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą w W. (decyzja Ministra (...)z dnia 8 grudnia 2005 r. k. 25-30).

W dniu 5 lipca 2004 r. M. S. (1), W. S. (1)oraz Z. S.złożyli wniosek do Ministerstwa (...)w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia administracyjnego(...)z dnia 26 lipca 1954 r. odmawiającego przyznania prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości (...)położonej przy ul. (...), ozn. hip. (...)i (...), działka nr (...)w części dotyczącej nieruchomości stanowiącej obecnie własność Skarbu Państwa, jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa (decyzja Ministra (...)z dnia 8 grudnia 2005 r. k. 25-30).

Decyzją z dnia 8 grudnia 2005 r., nr (...), Minister (...)stwierdził nieważność orzeczenia administracyjnego (...)z dnia 26 lipca 1954 r. w części dotyczącej nieruchomości, stanowiącej obecnie własność Skarbu Państwa, tj. w części działki ewidencyjnej nr (...)w obrębie (...). W uzasadnieniu podniesiono, że orzeczenie administracyjne (...), było wadliwe, gdyż organ administracji winien był w zakresie oceny, czy zachodzi negatywna przesłanka uniemożliwiająca przyznanie prawa własności czasowej do gruntu omawianej nieruchomości odnieść się do „Ogólnego planu zabudowania (...)” zatwierdzonego przez Ministerstwo (...)w dniu 11 sierpnia 1931 r., a wydanego na podstawie art. 23-28 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli. Wskazano, iż uprawniony geodeta ustalił, analizując położenie nieruchomości w tym planie, że można stwierdzić, iż najprawdopodobniej była to dzielnica wyłącznie mieszkaniowa o zabudowie luźnej lub grupowej i 2 kondygnacjach. Zaznaczono również, że organ, który wydał wadliwe orzeczenie nie przeprowadził w sposób wnikliwy postępowania dowodowego ani nie wyjaśnił wyczerpująco stanu prawnego i faktycznego przedmiotowej sprawy, a w szczególności nie ustalił przeznaczenia nieruchomości w obowiązującym wówczas planie zagospodarowania przestrzennego oraz nie dokonał oceny, czy korzystanie z nieruchomości przez jej właścicielkę było rzeczywiście sprzeczne z jej przeznaczeniem w obowiązującym wówczas planie zabudowy. W treści decyzji wskazano, że jest ona ostateczna, a odwołanie od niej nie przysługuje (decyzja Ministra (...)z dnia 8 grudnia 2005 r. k. 25-30).

Decyzją z dnia 10 grudnia 2007 r. Minister (...)utrzymał w mocy decyzję z dnia 8 grudnia 2005 r. (decyzja Ministra (...) z dnia 10 grudnia 2007 r. k. 31-34).

W dniu 24 stycznia 2008 r. Przedsiębiorstwo (...) S.A.w W., będące użytkownikiem wieczystym przedmiotowej nieruchomości, wniosło do (...)Sądu (...)skargę na decyzję nadzorczą Ministra (...)nr (...)z dnia 10 grudnia 2007 r. Wyrokiem z dnia 16 października 2008 r. (...)Sąd (...)w Warszawie oddalił powyższą skargę. Od powyższego orzeczenia Przedsiębiorstwo (...) S.A.w W.wniosło skargę kasacyjną do (...)Sądu (...). Wyrokiem z dnia 23 września 2009 r. (...)Sąd (...)w Warszawie również skargę oddalił (wyrok (...)Sądu (...)w Warszawie z dnia 16 października 2008 r., sygn. akt I S.A./Wa 288/08 k. 35-43, wyrok (...)Sądu (...) z dnia 23 września 2009 r., sygn. akt I OSK 39/09 k. 44-53).

W dniu 21 listopada 2008 r. powodowie zawezwali Skarb Państwa – Ministra (...)oraz Miasto(...)do zawarcia ugody w przedmiocie zaspokojenia ich roszczeń poprzez solidarną zapłatę odszkodowania w wysokości 581.000 zł z tytułu utraty praw do nieruchomości położonej w W.przy ul. (...), oznaczonej numerem hip. (...)i(...), obejmującej działkę nr (...)o powierzchni 581,06 m ² (obecnie dz. ew. nr (...)cz. i nr (...)cz. w obrębie (...)). Ugoda nie została zawarta (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 21 listopada 2008 r. k. 95-98, odpowiedź organu na zawezwanie do próby ugodowej k. 99-100).

W dniu 6 stycznia 2009 r. powodowie złożyli do Ministra (...)wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody (...)nr(...)z dnia 28 maja 1992 r., stwierdzającej nabycie z mocy prawa przez Przedsiębiorstwo (...)w W. (...)prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego w W.przy ul. (...)w części obejmującej dawną nieruchomość hipoteczną nr (...)i (...), działka nr (...), stanowiącego działkę ewidencyjną nr (...)o powierzchni 497 m ² w obrębie (...). Decyzją z dnia 30 października 2009 r. Minister (...)stwierdził, że decyzja Wojewody (...)nr (...)z dnia 28 maja 1992 r., we wskazanej wyżej części, została wydana z naruszeniem prawa, przy czym nie jest możliwe stwierdzenie nieważności decyzji, w tej części, z przyczyny określonej w art. 156 § 2 k.p.a. W związku z powyższym M. S. (1), W. S. (2)oraz Z. S.złożyli do Ministra (...) wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W dniu 1 marca 2010 r. powodowie M. S. (1), W. S. (1)oraz Z. S.złożyli wniosek do Urzędu (...)o oddanie w użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości w 1/3 części na rzecz każdego z nich (wniosek o oddanie gruntu w wieczyste użytkowanie z dnia 1 marca 2010 r. k. 101-104).

W wyniku rozpoznania wniosku dekretowego, decyzją z dnia 10 października 2011 r., Prezydent Miasta (...)odmówił ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do przedmiotowego gruntu o powierzchni 497 m ² położonego w W.przy ul. (...)(dawniej (...), pochodzącego z nieruchomości hip. nr (...)– (...) działka nr (...), wchodzącego obecnie w skład będącej własnością Skarbu Państwa działki ewidencyjnej nr (...)z obrębu (...)W uzasadnieniu wskazał, że teren ten mógłby zostać oddany w użytkowanie wieczyste byłej właścicielce z uwagi na spełnienie warunków przewidzianych przez art. 7 dekretu, ale obecnie nie jest to możliwe z uwagi na fakt, że część nieruchomości pozostaje w użytkowaniu wieczystym osób trzecich, tj. Przedsiębiorstwa (...)w W. (decyzja Prezydenta Miasta (...)Nr (...)z dnia 10 października 2011 r. k. 105-111).

Wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej, stanowiącej część działki ewidencyjnej nr (...)z obrębu (...)w dzielnicy (...) wynosi 1.722.337 zł (opinia biegłej z dnia 10 grudnia 2012 r. k. 239-307).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów w postaci złożonych do akt niniejszej sprawy odpisów i kopii dokumentów, a także dokumentów znajdujących się w uwierzytelnionej kopii akt administracyjnych Ministra (...). Sąd dał wiarę powołanym wyżej dokumentom, których prawdziwość i autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu, a nadto nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, dlatego też Sąd mógł oprzeć się na nich, jako na dowodach, o których mowa w art. 308 k.p.c. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się także na opinii biegłej sądowej z zakresu wyceny nieruchomości mgr inż. M. B.(k. 239-307, k. 343-348, k. 349-351) oraz jej zeznaniach złożonych na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2013 r. (k. 382-383). W przedłożonej przez siebie opinii z dnia 10 grudnia 2012 r. biegła z zakresu wyceny nieruchomości wskazała, iż wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej, stanowiącej część działki ewidencyjnej nr (...)z obrębu (...)w dzielnicy (...) wynosi 1.722.337 zł. Przy dokonywaniu powyższej wyceny biegła uwzględniła stan prawny nieruchomości, oznaczenie w ewidencji gruntów, stan otoczenia i zagospodarowanie, stan techniczno-użytkowy oraz przeznaczenie nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego. Jednocześnie biegła dokonała analizy i charakterystyki rynku nieruchomości gruntowych niezabudowanych. W ocenie Sądu przedmiotowa opinia przedłożona przez biegłą została opracowana w sposób zupełny i rzetelny, natomiast zawarte w niej kategoryczne wnioski zostały poparte logiczną i spójną argumentacją. Nadto w opiniach uzupełniających z dnia 28 lutego 2013 r. (k. 343-351) oraz na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2013 r. biegła rzeczowo wyjaśniła wszelkie wątpliwości stron związane ze sporządzeniem opinii i dlatego też Sąd uznał, iż wskazana przez nią wartość rynkowa prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości jest wiarygodna.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajduje przepis art. 160 k.p.a. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych ustaw /Dz. U. Nr 162, poz. 1692/ wprowadzającej nowe regulacje dotyczące odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku wykonywaniem władzy publicznej, zmiany nią wprowadzone nie mają zastosowania do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed wejściem w życie ustawy. Jak wypowiedział się zaś Sąd najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 31 marca 2011 r. (III CZP 112/10) do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 1 września 2004 roku, której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzono zarówno przed, jak i po tym dniu, ma zastosowanie art. 160 § 1,2,3 i 6 k.p.a.. Jeżeli ostateczna wadliwa decyzja administracyjna została wydana przed dniem wejścia w życie Konstytucji, odszkodowanie przysługujące na podstawie art. 160 § 1 k.p.a. nie obejmuje korzyści utraconych wskutek jej wydania, choćby ich utrata nastąpiła po wejściu w życie Konstytucji.

Art. 160 § 1 k.p.a. stanowi, że stronie przysługuje odszkodowanie za wydanie decyzji z naruszeniem § 1 art. 156 k.p.a., niezależnie od tego, czy w wyniku tego naruszenia doszło do unieważnienia decyzji, czy też doszło do stwierdzenia, że została ona wydana z naruszeniem prawa. Przepis ten stanowi samodzielną i wyłączną podstawę odpowiedzialności za szkody spowodowane wydaniem decyzji z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. Przepis § 3 tego artykułu wskazuje, że odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a., chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji. Powołany przepis w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego stanowi samodzielną podstawę odpowiedzialności za szkodę spowodowaną wydaniem decyzji nieważnej i stwierdzeniem nieważności takiej decyzji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 1985 r., IV CR 290/85).

Przesłankami odpowiedzialności z art. 160 k.p.a., które podlegają badaniu w procesie odszkodowawczym jest związek przyczynowy i szkoda, gdyż wina i bezprawność zostaje przesądzona przez fakt wydania decyzji opartej na art. 158 § 2 k.p.a. Zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem Sądu Najwyższego stwierdzenie, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa przesądza o bezprawności i winie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności (tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 maja 1985 r., II CR 121/85). Przepisy prawa administracyjnego nie przewidują odrębnego uregulowania związku przyczynowego, dlatego też w tym zakresie należy stosować przepisy kodeksu cywilnego. Zatem na podstawie art. 361 k.p.c., z uwagi na treść art. 160 § 2 k.p.a. strona musi wykazać, że na skutek wydania nieważnej decyzji w majątku strony powstała szkoda, która pozostaje w normalnym związku przyczynowym z wydaniem przez organ wadliwej decyzji.

Organ administracyjny zgodnie z art. 7.1. Dekretu z dnia 26.10.1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawa (D.U. RP Nr 50, poz. 278) mógł odmówić przyznania własności czasowej w wypadku stwierdzenia nie pogodzenia dotychczasowego korzystania z gruntu przez dotychczasowych właścicieli z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania. Powoływane w decyzjach stwierdzających nieważność okoliczności wskazywały na to, iż organ administracyjny w ogóle nie przeprowadził postępowania dowodowego w zakresie wskazanym w dekrecie i nie wykazał sprzeczności pomiędzy korzystaniem z gruntu przez dotychczasowego właściciela, a przeznaczeniem nieruchomości w obowiązującym planie zabudowy. Jednocześnie należy podkreślić, iż w dacie wydania decyzji dekretowej nieruchomość przy ul. (...)objęta była Ogólnym planem zabudowania (...)zatwierdzonym przez Ministerstwo (...)z dnia 11 sierpnia 1931 r. Po II wojnie światowej, do dnia wydania decyzji dekretowej, nie został opublikowany nowy plan zabudowy, obejmujący swym działaniem teren, na którym znajdowała się nieruchomość poprzedniczki prawnej powodów.

Odnosząc się do twierdzeń strony pozwanej, iż Ogólny plan zabudowania (...)z 1931 r. został w części obejmującej przedmiotową nieruchomość zniszczony, to jednak – w ocenie Sądu – istnieje możliwość ustalenia, jakie było przeznaczenie tego gruntu w tym planie zabudowy na podstawie złożonych do akt dokumentów i postępowania administracyjnego. Na podstawie obowiązującego wówczas (...)Planu Zabudowania (...)zatwierdzonego przez byłe Ministerstwo (...)w dniu 11 sierpnia 1931 r. można stwierdzić, iż najprawdopodobniej przedmiotowa nieruchomość znajdowała się na terenie przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe, w strefie II a, w której sposób zabudowy był luźny lub grupowy, ilość kondygnacji wynosiła II, natomiast powierzchnia zabudowy wynosiła 30%. Strefa ta została oznaczona na planie kolorem pomarańczowym. Powyższe wynika również z mapy topograficznej (...), z 1931 r. z naniesionym przebiegiem współczesnych ważniejszych ulic oraz granicami osiedli uchwalonymi przez Radę D. P.i granicami obszarów według (...). Odnosząc Ogólny plan zabudowania (...)do mapy terenu z 1931 r. można stwierdzić, że obszar, jaki zajmował P. S.im. P.jest obszarem oznaczonym na planie Ogólnym zabudowania (...)kolorem zielonym, który ogranicza od południa ul. (...). Kolorem pomarańczowym oznaczono z kolei obszar zabudowany, znajdujący się poniżej ulicy (...). W 1931 r. obszar zabudowany S.stanowił teren między obecną ul. (...), ul. (...), ul. (...)i ul. (...). Park S.powstał w latach 1905-1922 i zajmował obszar 58 ha, z biegiem lat teren parku poszerzono w kierunku zachodnim o tzw. Kamionek. W związku z powyższym przedmiotowa nieruchomość była położona na obszarze oznaczonym na planie ogólnym kolorem pomarańczowym, który od koloru zielonego oddzielała ul. (...). Oznacza to, że przeznaczenie przedmiotowej nieruchomości pod budownictwo użyteczności publicznej wskazane w uzasadnieniu orzeczenia administracyjnego o odmowie przyznania prawa własności czasowej pozostawało w sprzeczności z jej przeznaczeniem w obowiązującym w dniu wydania decyzji planie, a organ rozstrzygający sprawę z wniosku o przyznanie prawa własności czasowej nie ustalił przeznaczenia nieruchomości, co było w myśl art. 7 ust. 2 dekretu niezbędnym warunkiem merytorycznego rozpatrzenia wniosku dekretowego.

Takie stanowisko potwierdza również organ administracyjny w decyzji nadzorczej z dnia 10 grudnia 2007 r., opierając się na ustaleniach uprawnionego geodety, który analizując położenie nieruchomości przy ul. (...) stwierdził, iż była ona najprawdopodobniej położona w dzielnicy wyłącznie mieszkaniowej o zabudowie luźnej lub grupowej o 2 kondygnacjach..

Należy wskazać, iż to na pozwanym spoczywał obowiązek wykazania, iż dla nieruchomości przy ul. (...), w dacie orzeczenia dekretowego, obowiązywał inny plan zagospodarowania przestrzennego niż ustalony w postępowaniu nadzorczym ogólny plan zabudowania W. z 1931 r. oraz, że według założeń tego planu nieruchomość przeznaczona była pod budownictwo użyteczności publicznej. Pozwany tego nie wykazał.

Nie ma racji również pozwany twierdząc, iż niewskazanie w decyzji z 1954 r. planu zagospodarowania przestrzennego i przeznaczenia nieruchomości z niego wynikającej stanowi jedynie wadę formalną orzeczenia. Zdaniem Sądu określenie obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego dla nieruchomości objętej orzeczeniem dekretowym, jest wyłącznym kryterium decydującym o przyznaniu bądź odmowie przyznania prawa użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości. Z kolei zaniechanie wskazania w orzeczeniu dekretowym planu zagospodarowania przestrzennego stanowi rażące naruszenie art. 7.2. dekretu (...).

W świetle powyższych rozważań istnieje adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem szkodzącym, jakim było wydanie orzeczenia administracyjnego w 1954 r. o odmowie przyznania własności czasowej a szkodą. Zdarzenie wskazane, jako przyczyna szkody (bezprawna odmowa przyznania własności czasowej) stanowi w ocenie Sądu, warunek konieczny do jej wystąpienia. Przeznaczenie gruntu w ogólnym planie zagospodarowania przestrzennego wskazywało na mieszkaniowy charakter zabudowy i w takim celu grunt ten powinien był być wykorzystany. Należy przy tym podkreślić, iż gdyby nawet uznać, że nieruchomość przy ul. (...)została przeznaczona według planu zagospodarowania pod budownictwo użyteczności publicznej, to zgodnie z uchwałą (...)Sądu (...)z dnia 26 listopada 2008 r. (I OPS 5/08) przeznaczenie nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego na cele użyteczności publicznej nie wyłączało możliwości przyznania byłemu właścicielowi prawa własności czasowej na podstawie art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy. W powyższej uchwale (...)Sąd (...)stwierdził, że w art. 7 dekretu o gruntach (...)nie posłużono się taką konstrukcją prawną pojęcia „użyteczności publicznej” poprzez, którą należałoby rozumieć odmowę przyznania prawa własności czasowej, jeżeli grunt znajduje się na terenie przeznaczonym na cele użyteczności publicznej, ale konstrukcją, według której przyznanie lub odmowa przyznania prawa własności czasowej do gruntu została uzależniona od tego, czy da się to pogodzić z planem zagospodarowania przestrzennego (wcześniej planem zabudowania). Zakładano zatem konieczność rozważenia, czy przeznaczenie terenu w planie na określony cel, w tym także cel użyteczności publicznej, da się pogodzić z przyznaniem prawa własności czasowej do określonego gruntu znajdującego się na tym terenie. Nie można więc z góry wykluczyć przyznania prawa własności czasowej do określonego gruntu z tego tylko powodu, że grunt ten znajduje się na terenie przeznaczonym na cele użyteczności publicznej. Możliwe było przeznaczenie większego terenu na cele użyteczności publicznej, z możliwością jednak wykorzystania części tego terenu także na inne cele. Należy zwrócić uwagę, że przyznanie prawa własności czasowej wiązało się z określeniem warunków korzystania z gruntu, z uwzględnieniem przepisów o własności czasowej. Trzeba także zauważyć, iż z art. 2 dekretu nie wynika wprost, że cele użyteczności publicznej mogły być realizowane tylko przez podmioty publiczne. W tym względzie trzeba uznać, że skoro ustawodawca expressis verbis nie postanowił inaczej, to cele użyteczności publicznej mogły być ówcześnie realizowane nie tylko przez podmioty państwowe i samorządowe. Pomimo tego, że okolicznością bezsporną jest fakt wybudowania na przedmiotowej nieruchomości w latach 1952-1956 budynku laboratoryjno-biurowego, wykorzystywanego w celach przemysłowych i usługowych, to zdaniem Sądu strona pozwana nie wykazała w oparciu o przepis art. 6 k.c., że na spornym gruncie został zrealizowany cel użyteczności publicznej. Budynek laboratoryjno-biurowy, zawierający w szczególności część usługową, w ocenie Sądu nie był powszechnie dostępny i niezbędny dla celów publicznych. Tym samym nie mógł być rozumiany, jako przeznaczony na cel użyteczności publicznej.

W tak ustalonym stanie Sąd Okręgowy uznał, że powodowie wykazali przesłanki z art. 160 k.p.a. do przyznania odszkodowania i ustalił, że szkodą jest utrata prawa własności czasowej według stanu nieruchomości w 1954 r. Wobec stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej orzeczenie dekretowe uważa się za nie byłe. Skoro tak to uszczerbkiem majątkowym powodów jest utrata prawa użytkowania wieczystego gruntu na chwilę obecną, a nie na chwilę wydania wadliwego orzeczenia dekretowego. Rzeczywisty uszczerbek w majątku powodów powstał w dacie odmowy przyznania prawa użytkowania wieczystego gruntu na skutek stwierdzenia nieważności decyzji dekretowej, było to ostatnie ogniwo z łańcucha zdarzeń przyczynowo-skutkowych, który to ciąg rozpoczęło wydanie wadliwej decyzji dekretowej. Decydującym kryterium dla oceny, czy nastąpiła szkoda jest bowiem to, czy i kiedy powodowie bezpowrotnie utracili uprawnienia do własności czasowej, a to ostatecznie stało się w dacie odmowy przyznania im prawa użytkowania wieczystego.

Sąd uznał za nieuzasadnione twierdzenia pozwanego, iż jedynie nieotrzymanie stosownego odszkodowania w związku z wywłaszczeniem, a nie utrata prawa własności czasowej do przedmiotowego gruntu może stanowić szkodę powodów. Przede wszystkim pozwany nie przedstawił żadnych dowodów mających świadczyć o tzw. nieuchronności wywłaszczenia, ani też kiedy i na jakiej podstawie wywłaszczenie miałoby nastąpić. Zdaniem sądu nie zostało wykazane przez pozwanego z prawdopodobieństwem bliskim pewności, że przyczyna rezerwowa w postaci wywłaszczenia mogła wystąpić. Nadto Sąd podziela stanowisko wyrażone przez Sąd (...)w wyroku z dnia 29 kwietnia 2010 r. (IV CSK 467/09), w którym Sąd ten stwierdził, iż nawet przy uwzględnieniu zarzutu nieuchronności wywłaszczenia, nie można podzielić poglądu wyrażonego w orzecznictwie powoływanym przez pozwany Skarb Państwa, jakoby odszkodowanie miało zostać ustalone według przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Ustalenie wysokości odszkodowania powinno nastąpić według przepisów obowiązujących na chwilę orzekania, tj. stosownie do art. 363 § 2 k.p.c., a nie na chwilę wystąpienia zdarzenia określanego, jako causa superveniens, czyli wywłaszczenia. O odszkodowaniu należy wówczas orzekać na podstawie aktualnej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

W tym stanie faktycznym i prawnym Sąd zasądził od pozwanego Skarbu Państwa -Wojewody (...)na rzecz M. S. (1), W. S. (1)i Z. S.kwotę po 574.112 zł – zgodnie z przysługującymi im udziałami w prawach do spadku po dawnej właścicielce nieruchomości (...). Wysokość odszkodowania wynika z opinii biegłej M. B.w oparciu o wartość rynkową prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Sąd uznał, że szkodą powodów jest utrata prawa użytkowania wieczystego gruntu według stanu z daty wydania bezprawnej decyzji dekretowej przy uwzględnieniu obecnego planu zagospodarowania przestrzennego. Jak wynika z wyżej wymienionego planu przedmiotowa nieruchomość znajduje się w kwartale oznaczonym symbolem (...), którego przeznaczenie stanowi mieszkalnictwo wraz z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi o charakterze lokalnym.

Z tych względów i na podstawie art. 160 § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w pkt. I, II i III wyroku. Sąd zasądził odsetki od po dniu wyrokowania mając na uwadze fakt, że wysokość odszkodowania została ustalona w tej właśnie dacie i dopiero od niej uzasadnione jest twierdzenie o wymagalności roszczenia i zwłoce dłużnika - art. 359 § 1 k.c.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty procesu składają się opłaty od pozwu oraz wydatki na biegłego, które to wydatki powodowie ponieśli w jednakowym zakresie. Powodowie zostali częściowo zwolnieni od kosztów sądowych, tj. od opłaty sądowej od pozwu w zakresie: M. S. (1) ponad kwotę 2.000 zł, W. S. (1) ponad kwotę 900 zł oraz Z. S. ponad kwotę 3.000 zł. W związku z powyższym w pkt. IV, V i VI wyroku Sąd zasądził na rzecz: M. S. (1) kwotę 4417 zł (2000 zł opłata od pozwu + 2417 zł koszty zastępstwa procesowego), W. S. (1) kwotę 3317 zł (900 zł opłata od pozwu + 2417 zł koszty zastępstwa procesowego) oraz Z. S. kwotę 5417 zł (3000 zł opłata od pozwu + 2417 zł koszty zastępstwa procesowego). W pkt. VII wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 4000 zł tytułem zwrotu kosztów uiszczonych na wynagrodzenie biegłego (3.828,83 zł + 171,17 zł).